PB ขยะทะเล 06032018

ข้ อ เ ส น อ แ น ะ เ ชิ ง น โ ย บ า ย ฉ บั บ ย่ อ กมุ ภาพนั ธ์ุ 2561 สถานการณ์และแนวทางการป้องกนั และแกไ้ ข ปญั หาขยะทะเลและชายฝงั่ ขยะทะเล คอื อะไร ? คือ ของเสียที่เกิดจากมนุษย์ที่ถูกท้ิงลงสู่ทะเลทั้งทางตรง และทางอ้อม โดยตั้งใจและไม่ได้ต้ังใจ มีตั้งแต่ขนาดเล็ก จนถึงขนาดใหญ่ ซึ่งขยะดังกล่าวเป็นขยะพลาสติกมีน้าหนักเบาและไม่สามารถย่อยสลายได้ในเวลาที่สั้นจึงถูก พัดพาไปในท่ีที่ห่างไกลจากแหล่งกาเนิด โดยคลื่น ลม กระแสน้า และน้าข้ึนน้าลง ขยะพลาสติกส่วนใหญ่ ประกอบด้วยของใช้ในชีวิตประจาวัน เช่น ถุง ขวด ภาชนะใส่อาหาร และวัสดุท่ีใช้ในการบรรจุหีบห่อ รวมท้ัง ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม เช่น สายรัด แผ่นพลาสติก หมวกนิรภัย และ เครี่องมือประมง เช่น แห อวน ลอบ (UNEP and NOAA, 2011)1 [1] UNEP and NOAA (2011) The Honolulu Strategy ตดิ ตามประเดน็ ทะเลตา่ งๆไดท้ ่ี Facebook : Marine Knowledge Hub www.mkh.in.th เอกสารภายใต้โครงการ \"การจัดทาข้อเสนอแนะเชิงนโยบายฉบับย่อในประเด็นเร่งด่วนเกี่ยวกับผลประโยชน์แห่งชาติทางทะเลของประเทศไทย\"

จากสถานการณ์พบแพขยะทะเลซงึ่ สว่ นใหญ่ประกอบไปด้วยขยะพลาสตกิ ยาวกว่า 10 กิโลเมตร ในทะเลนอก เขตชายฝัง่ ของจังหวดั ชุมพร ทาใหป้ ระเดน็ ขยะทะเลกลายเป็นประเดน็ ทที่ ุกฝ่ายตา่ งกลับมาใหค้ วามสนใจอีกครั้ง ซงึ่ ประเด็นปญั หาดังกล่าวสะทอ้ นใหเ้ หน็ ถึงมาตรการการบริหารจัดการขยะทั้งบนบกและในทะเลท่ีขาดประสิทธภิ าพ ประกอบกบั เอกสารงานวิจัยของ Jambeck และทมี งาน2 ในวารสาร Science ฉบับท่ี 347 ปี 2558 ที่จัดอันดับ ใหป้ ระเทศไทยเปน็ อันดับที่ 6 ของประเทศท่มี ีปรมิ าณขยะพลาสติกท่ีขาดการบรหิ ารจัดการทถ่ี ูกต้อง [2] Jembeck, J. et al, 2015. Plastic waste inputs from land into the ocean. Sciencemag . 347. pp768-771 เป็นปัญหาระดับโลก ถูกบรรจุอยู่ในวาระการพัฒนา 2030 เป้าหมายท่ี 14 เป้าประสงค์ท่ี 14.1 การลดมลพิษทางทะเลรวมถึงขยะทะเล ทุกภาคส่วนมีความเกี่ยวข้อง เราทุกคนเป็นทั้งต้นเหตุที่ทาให้เกิดขยะและเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบจากขยะ โดยเฉพาะชุมชนตามแนวชายฝั่งทะเล และเกาะ มีหลายหน่วยงานเกี่ยวข้องทั้งในระดับการจัดการ และระดับการปฏิบัติ เช่น กระทรวงมหาดไทย กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝ่ัง กรมควบคุมมลพิษ กรมเจ้าท่า กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธ์ุพืช สานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ปัจจุบันมีความพยายามแก้ไขปัญหาขยะทะเลแล้ว เช่น การตามเก็บขยะตามแนวชายฝ่ังหรือในทะเล หรือการใช้ผลิตภัณฑ์ท่ีสามารถ ทดแทนทั้งถุงพลาสติกหรือกล่องโฟม เป็นต้น แต่สถานการณ์ปัจจุบันการแก้ไขปัญหา ยังไม่เป็นไปในทิศทางเดียวกัน ต่างคนต่างทา และไม่มีประสิทธิภาพ รายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ปี 2559, กรมควบคุมมลพิษ รายงานสถานการณ์ด้านทรัพยากรทางทะเลและชายฝ่ังฯ พ.ศ. 2559, กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝ่ัง

PROBLEMS : ขยะทะเลโดยเฉพาะขยะพลาสติกส่งผลกระทบต่อมิติความมั่นคงมนุษย์ในหลายมิติ โดยเฉพาะ สัตว์ทะเลหายากและใกล้สูญพันธุ์ สิ่ง แว ดล้อ ม ส่ิง แว ดล้อ ม ปี 2559 - เต่า + โลมา กลืนขยะ 2-3% ทาลายระบบนเิ วศปะการงั การตายของสัตว์ทะเลหายาก  เต่าถูกอวน/เชือกพัน 20-40% คว ามมั่นคง ที่มา: กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝ่ัง เศรษ ฐกิจ (การ ท่อง เที่ยว ) สุข ภาพ +อา หาร ปญั หาขยะข้ามแดน ทัศนยี ภาพเสอื่ มโทรมลง การปนเปอ้ื นเชอ้ื โรค แหล่งท่ีมาขยะทะเล 1. กิจกรรมบนฝ่ัง เช่น ชุมชน แหล่งท้ิงขยะบนฝ่ัง บริเวณท่าเรือ และการท่องเที่ยวชายหาด เป็นต้น 2. กิจกรรมในทะเล เช่น การขนส่งทางทะเล การประมง และการท่องเที่ยงทางทะเล เป็นต้น  ขยะพลาสติกในทะเลร้อยละ 80 มาจากกิจกรรมบนบก อีกร้อยละ 20 มาจากกิจกรรมในทะเล (Mckinsey and Ocean Conservancy, 2015)3 [3]: McKinsey & Company and Ocean Conservancy. 2015. Stremming the Tide: Land-based strategies for a plastic-free ocean สถานท่ีกาจัดขยะท่ัวประเทศ 2,810 แห่ง (2559) กาจัดถูกต้อง กาจัดไม่ถูกต้อง การคดั แยกและใช้ประโยชน์ 11.7% (330 แห่ง) 88.3% (2,480 แห่ง) จากขยะมูลฝอย การฝังกลบอย่างถูกหลักสุขาภิบาล การกาจัดแบบเทกอง การใช้ประโยชน์จากขยะรีไซเคิล การฝังกลบขนาด < 50 ตัน/วัน การฝังกลบขนาด > 50 ตัน/วัน (กลับสู่กระบวนการผลิต) เตาเผาท่ีมีระบบกาจัดมลพิษทางอากาศ การเผากาจัดกลางแจ้ง กาจัดแบบผสมผสาน (แยก หมัก ฝัง) การใช้ประโยชน์จากขยะอินทรีย์ การกาจัดขยะมูลฝอยแบบเชิงกล - ชีวภาพ ที่มา: กรมควบคุมมลพิษ, 2559 (ปุ๋ยหมัก/ น้าหมัก) การแปรรูปเพื่อผลิตพลังงาน การนาขยะอินทรีย์มาแปรรูปและ ผลิตแก๊สชีวภาพ “ ที่ แ ท้ ขยะก็คือวั ต ถุดิ บ ชุมชนเกาะกลาง เขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร เป็นชุมชนต้นน้าท่ีอยู่ติดกับสถานีสูบน้า พระโขนง และเป็นชุมชนตัวอย่างในการร่วมมือกันบริหารจัดการขยะภายในชุมชนเอง เช่น - การช่วยกันแยกขยะต้ังแต่ในครัวเรือน รวมถึงการช่วยกันทาถังดักไขมัน เพื่อลดปัญหาน้าเน่า เสียจากการปล่อยน้าทิ้ง - การวางถังขยะรวมเศษอาหารเปียก และเศษใบไม้ เพื่อให้คนในชุมชนนาไปทิ้ง อีกทั้งนาขยะท่ี รวมได้ไปแปรรูปและใช้ประโยชน์ต่อไป - รณรงค์ให้ร้านค้าในชุมชนใช้บรรจุภัณฑ์ท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม - รณรงค์ให้คนในชุมชนนาจาน ชาม ช้อน แก้วน้า ของตัวเอง ในการร่วมกิจกรรมของชุมชน

ระยะเวลา: + สาเร็จในเร็ววัน ++ ใช้เวลาเกนิ 1 ปีถงึ จะสาเร็จ +++ ใช้เวลานานถึงจะสาเร็จ มาตรการ รฐั บาล ประชาชน เอกชน ผู้มสี ว่ นเก่ยี วขอ้ ง การปอ้ งกนั ++ มีมาตรการให้ผูผ้ ลิต ลด เลกิ + ผูซ้ ้อื ผู้ขายมคี วามตระหนักใน 1. ลดปริมาณขยะ ผลติ ภณั ฑ์พลาสติกท่ีไม่สามารถนามาใช้ การลด เลกิ การใชว้ สั ดทุ ี่ไม่ ++ ห้างร้านรณรงคไ์ มใ่ ช้ ถุงพลาสตกิ พลาสตกิ ทตี่ อ้ งนาไปกาจัด ใหมไ่ ด้ หรอื ย่อยสลายยาก สามารถนามาใช้ใหมไ่ ด้ หรอื ย่อย สลายยาก 2. นาขยะพลาสติก ++ สร้างแรงจูงใจให้กับผู้ผลิต ท่ีนา + เก็บ รวบรวม คัดแยกขยะ กลับมาเป็นวัตถุดิบ วัสดุกลับมาใช้ใหม่ เช่น การลดภาษี ++ ผู้ผลิตรับซ้ือผลิตภัณฑ์ท่ี การสนับสนุนการส่งออก เป็นต้น +++ จัดต้ังศุนย์คัดแยกขยะ หรือ + การใช้ซ้า หรือสนับสนุน ธนาคารขยะ เพื่อสร้างมาตรฐานและ เหลือใช้ เพื่อนามาเป็นวัตถุดิบ ความเข้าใจในการคัดแยกขยะ ผลิตภัณฑ์ที่มาจากการแปรรูป หรือนากลับมาใช้ใหม่ ส่ิงของเหลือใช้ 3. เพ่มิ ผลิตภณั ฑ์ท่เี ปน็ ++ สรา้ งแรงจูงใจผผู้ ลิต การจัดซอื จัด + สนับสนุนการใช้วสั ดทุ เ่ี ป็นมิตร +++ ภาคอตุ สาหกรรมผลิตวสั ดุ มติ รกบั ส่ิงแวดลอ้ ม จ้างท่ีเป็นมิตรกบั สง่ิ แวดล้อม กับสงิ่ แวดล้อม ทดแทนทเ่ี ปน็ มิตรกับสงิ่ แวดล้อม 4. เพิ่มศักยภาพในการ + การเพ่ิมบริการจัดเก็บขยะให้ + นาขยะท่ีมีการคัดแยกแล้ว ++ เข้ามาลงทุนให้บริการ จัดเก็บ เข้าถึงทุกชุมชนทั้งบนบก และชายฝ่ัง มาทิ้งให้ถูกที่ ถูกเวลา จัดเก็บขยะท่ีมีประสิทธิภาพ โดยจัดเก็บตามประเภทขยะ + รับผิดชอบในส่วนของ ++ ส่งเสริมธุรกิจเพื่อสังคม + จัดเก็บขยะให้ตรงต่อเวลา และ ค่าใช้จ่ายท่ีมากับการจัดเก็บ (Social Enterprises ) เช่น สม่าเสมอ ธุรกิจรับซื้อของเก่า เป็นต้น +++ ผู้ผลิตมีความ ++ สร้างสถานท่ีกาจัดขยะให้ถูก + รับผิดชอบในส่วนของ รับผิดชอบต่อการกาจัด 5. เพ่ิมศักยภาพในการ ค่าใช้จ่ายท่ีมากับการกาจัด ผลิตภัณฑ์ท่ีหมดอายุการใช้ งาน (Polluter Pay ตามสุขลักษณะและครอบคลุมท่ัว Principal) กาจัด ++ เคารพและปฏิบัติตามกฎ ประเทศ + สนับสนุนงบประมาณ 6. กาหนดพ้ืนที่การใช้ +++ ออกมาตราการ และมีการ ++ เคารพและปฏิบัติตามกฎ ประโยชน์ เช่น กาหนด บังคับใช้กฎหมายอย่างมี เขตปลอดขยะ เป็นต้น ประสิทธิภาพ การแก้ไข 1. เก็บขยะชายหาด + เพิ่มช่องทางการส่ือสารใน + สนับสนุนการเก็บข้อมูลท่ีเป็น การแจ้งเหตุการณ์ มาตรฐานเดียวกันและต่อเนื่อง จัดทา + สร้างเครือข่ายเก็บขยะ รายงานสถานการณ์ ชายฝ่ังและในทะเล การศึกษา + ประชาสัมพันธ์สถานการณ์ขยะบนบก และทะเล เพ่ือสร้าง จิตสานึก ++ จัดต้ังเครือข่ายมหาวิทยาลัย งบประมาณ +++ วิเคราะห์องค์ประกอบของวัสดุ (Material flow) + สนับสนุนงบประมาณ ใน การทาวิจัยหรือสร้าง ++ ศึกษาแหล่งที่มา ผลกระทบ และการไขปัญหาของ + รับการฝึกอบรม ห้องปฏิบัติการ microplastic และ microbeat + ศึกษาการเก็บข้อมูลขยะเพ่ือเป็นไปตามหลักสากล เช่น ICC เป็นต้น พร้อมท้ังสามารถนาข้อมูลมาใช้ในการบริหารจัดการได้ ++ ศึกษาข้อตกลง และข้อปฏิบัติของอนุสัญญาระหว่าง ประเทศ