การกำเนิดมนุษย์โบราณ สมัยยุคหิน

การกาเนิดมนุษยโ์ บราณ สมัยยคุ หนิ

ยุคหนิ เกา่ (องั กฤษ: Paleolithic) เป็ นชว่ งเวลาก่อนประวัตศิ าสตรข์ อง มนุษย์ มีจุดเด่นอยูท่ กี่ ารพฒั นาเครื่องมือหนิ ยุคแรกเร่ิม และครอบคลุม ประมาณ 95% ของเทคโนโลยีกอ่ นประวัตศิ าสตรข์ องมนุษย[์ 1] เร่ิมตงั้ แตก่ าร ใช้เคร่ืองมือหนิ ครั้งแรก คาดว่าโดย Homo habilis เมอ่ื 2.6 ล้านปี กอ่ น จนถงึ ปลายสมัยไพลสโตซนี ประมาณ 10,000 ปี ก่อนปัจจบุ นั [2] ยุคต่อมาหลงั ยุคหนิ เก่า คอื ยคุ หนิ กลาง (Mesolithic)สงั คมมนุษยย์ ุคหนิ เก่า คนในยุคหนิ เก่าดารงชพี ด้วยการลา่ สตั ว์ และเสาะแสวงหาพชื ผกั ผลไม้กนิ เป็ น อาหาร มีการพง่ึ พาอาศัยธรรมชาตแิ ละสภาวะแวดล้อมอยา่ งเตม็ ท่ี กล่าวคอื เม่อื ฝูงสัตวท์ ลี่ ่าเป็ นอาหารหมดลงกต็ ้องอพยพยา้ ยถนิ่ ตดิ ตามฝูงสัตวไ์ ปเรื่อย ๆ การทม่ี นุษยจ์ าเป็ นต้องแสวงหาถน่ิ ทอ่ี ยูใ่ หม่เพราะตอ้ งลา่ สตั วด์ ังกลา่ ว อาจ ทาใหค้ นต้องปรับพฤตกิ รรมการบริโภคไปในตวั ด้วย เนื่องจากชวี ติ ส่วนใหญ่ ของคนในยุคหนิ เกา่ ต้องอยูก่ ับการแสวงหาอาหาร และการป้องกันตวั จาก สัตวร์ ้ายและภยั ธรรมชาติ รวมถงึ การต่อสู้ในหมู่พวกเดยี วกันเพอื่ การอยู่รอด จงึ ทาใหต้ อ้ งพฒั นาเกย่ี วกับเคร่ืองมอื ล่าสัตว์ โดยการพัฒนาอาวุธทท่ี าด้วยหนิ สาหรับตัด ขูดหรือ สับ เช่น หอก มีด และเข็ม เป็ นต้น

ระบบความสัมพันธท์ างสังคมพบว่า คนในยุคหนิ เกา่ เริ่มอยู่กนั เป็ นครอบครัว แล้ว แตย่ ังไม่มกี ารอย่รู ่วมกนั เป็ นชุมชนอย่างแทจ้ ริง เพราะวิถชี ีวติ แบบ เร่ร่อนไม่เออื้ อานวยใหม้ ีการตงั้ หลักแหล่งถาวร ขณะเดยี วกันองคก์ รทาง การเมืองการปกครองกย็ งั ไม่เกดิ ขนึ้ สังคมจงึ มีสภาพเป็ นอนาธิปไตยคอื ไม่มีผู้ เป็ นใหญ่แน่นอน ผู้ทม่ี อี านาจมักเป็ นผู้ทมี่ คี วามแข็งแรงเหนือผู้อน่ื นอกจากนีย้ งั พบวา่ คนในยุคนีเ้ ร่ิมรู้จกั แสดงความรู้สึกออกมาในรูปของศิลปะ บา้ งแล้ว ศิลปะทสี่ าคญั ได้แก่ รูปเขียนกระทงิ เรียงกันเป็ นขบวน ขุดค้นพบ ภายในถา้ อัลตะมิระ ทางตอนใต้ของสเปนและ ภาพสัตวส์ ่วนใหญ่เป็ นภาพ สัตวท์ คี่ นสมัยนั้นล่าเป็ นอาหาร มีวัวกระทงิ ม้าป่ า กวางแดง และกวางเรน เดยี ร์ เป็ นต้น พบทถ่ี า้ สาบโก ในประเทศฝร่ังเศส ส่วนประเทศไทย พบทถี่ า้ ตา ดว้ ง จงั หวัดกาญจนบุรี ภพู ระบาท จงั หวดั อุดรธานี และถา้ ผหี วั โต จังหวดั กระบี่ เป็ นตน้ สังคมของมนุษยย์ ุคหนิ เกา่ ตอนกลาง และยคุ หนิ เกา่ ตอนปลาย มีระยะเวลาทสี่ ัน้ ปรากฏอารยธรรมเกิดขนึ้ ในทวปี ยุโรป แอฟริกาและเอเชยี สภาพชีวิตความเป็ นอย่ขู องคนยุคหนิ เกา่ ตอนกลางส่วนมากคลา้ ยกับยุคหนิ เกา่ ตอนต้น แตก่ พ็ บว่าคนยุคหนิ เก่าตอนกลางบางแหง่ มีพฒั นาการมากขนึ้ มกี ารพบหลกั ฐานแสดงว่า คนยคุ หนิ เก่าในช่วงปลายมีความสามารถในการ จับสัตวน์ า้ ได้ดี และมกี ารคมนาคมทางนา้ เกดิ ขนึ้ แล้ว เทคโนโลยขี องยุคหนิ เกา่ ตอนปลายจะมีขนาดเลก็ กวา่ ยคุ หนิ เก่าตอนตน้ และประโยชนใ์ ช้สอยดขี ึน้ กวา่ เดมิ คนยุคหนิ เก่าตอนกลางจะมวี ัฒนธรรมแบ่งออกเป็ น 2 กลุ่ม คอื กลุ่ม หนึ่งอาศัยอยูบ่ นภเู ขา ตามถา้ หรือเพงิ ผา ส่วนอกี กลุ่มหน่ึงอาศัยอยู่บนพนื้ ราบ ริมนา้ หรือชายทะ

ภมู ิศาสตรด์ กึ ดาบรรพแ์ ละสภาพภมู อิ ากาศ สภาพภมู ิอากาศของช่วงเวลายุคหนิ ยาวนานถงึ สองยุคทาง ธรณีวทิ ยาทร่ี ู้จักกนั คอื สมัยไพลโอซนี (Pliocene) และ สมัย ไพลสโตซนี (Pleistocene) ทงั้ สองยุคนีไ้ ดป้ ระสบการ เปลยี่ นแปลงทางภมู ศิ าสตรแ์ ละภมู อิ ากาศทส่ี าคัญทม่ี ผี ลต่อ สังคมมนุษย์ ในช่วงระหว่างสมัยไพลโอซนี ทวปี ยังคงเลอื่ นตัว อาจจะเป็ นระยะไกลเทา่ ทเ่ี ป็ นไปได้คือ 250 กิโลเมตรจาก ตาแหน่งทตี่ ัง้ เดมิ ของพวกเขาไปอยใู่ นตาแหน่งเพยี ง 70 กโิ ลเมตรจากตาแหน่งทต่ี งั้ ปัจจุบนั ของพวกเขา ทวปี อเมริกาใต้ กลายเป็ นทเี่ ชื่อมโยงไปยงั ทวปี อเมริกาเหนือผ่านคอคอด ปานามา ยุคหนิ กลาง ในสาขาโบราณคดี อาจหมายถงึ ยุคหนิ กลาง (แอฟรกิ า) (middle stone age) เป็ นยุคหน่ึง ในยุคก่อนประวตั ศิ าสตรแ์ อฟริการะหวา่ งยุคหนิ ต้น (Early Stone Age) และยุคหนิ หลัง ๆ (Later Stone Age) โดยท่วั ไปพจิ ารณาว่าเริ่มประมาณ 280,000 ปี ก่อนและยุติ ประมาณ 50,000-25,000 ปี กอ่ น ยุคหนิ กลาง (แอฟรกิ า) มี อายุคาบเกยี่ วกับแต่ไม่เหมือนยุคหนิ เกา่ กลาง (middle

paleolithic) และไม่ใชย่ ุคหนิ กลาง (mesolithic) ทใี่ ช้กบั ส่งิ ทพี่ บในยเู รเชีย ยุคหนิ กลาง (ยูเรเชีย) (mesolithic) เป็ นวัฒนธรรมหรือ ช่วงเวลาระหว่างยุคหนิ เก่า (paleolithic) และยุคหนิ ใหม่ (neolithic) โดยมชี ่วงเวลาต่าง ๆ กนั ในยูเรเชยี เช่น ในยุโรป ตะวนั ออกเฉียงเหนือประมาณ 10,000-5,000 ปี กอ่ น คริสตศ์ ักราช แต่ในลิแวนต์ แม้วสั ดุทม่ี าจากช่วง 20,000- 9,500 ปี ก็เรยี กว่าเป็ นของยุคหนิ กลางเหมอื นกัน ยุคหนิ เกา่ กลาง (middle paleolithic) เป็ นสว่ นกลางของ ยุคหนิ เกา่ (paleolithic, old stone age) โดยใช้กับสิง่ ที่ พบในยุโรป แอฟริกา และเอเชีย แตส่ ่ิงทพ่ี บในแอฟริกา จะใช้คา ว่า middle stone age

ยุคหนิ หมายถงึ ช่วงเวลาสมยั บรรพบุรุษมนุษยส์ ร้าง เคร่ืองมือจากหนิ ไม้ และกระดูก หรือวัสดุอน่ื ๆ เป็ น เคร่ืองมอื ในการดารงชวี ติ โดยมหี นิ ลักษณะเฉพาะทใ่ี ช้ ในการตดั สง่ิ ของตา่ ง ๆ ทเี่ รียกวา่ ฟลนิ ต์ (flint) จุดเริ่มต้นของยุคหนิ นั้นนักวทิ ยาศาสตรเ์ ช่ือว่าเกดิ อยู่ ในช่วง 2-5 ล้านปี มาแล้ว ระยะเวลานั้นแตกตา่ งกนั ไป

ตามสถานทพี่ บซากวสั ดุ แตเ่ น่ืองจากไม่ได้มีหลักฐาน บนั ทกึ ไวแ้ น่ และมนุษยก์ ย็ ังมกี ารใช้เครื่องมือทที่ าจาก หนิ เป็ นระยะเวลานานตอ่ มา หลังจากหมดยุคหนิ แล้ว จะเข้าสู่ยุคทเี่ รียกวา่ ยุคสาริด (Bronze Age) เนื่องจากมพี ฒั นาวสั ดุทจ่ี านามาใช้ เป็ นเคร่ืองมือ จากหนิ มาเป็ นโลหะสารดิ แทน พบ หลักฐานจากบริเวณตะวนั ออกกลาง คาดวา่ น่าจะอยู่ ในช่วง 3,000 - 2,000 ปี กอ่ นครสิ ตกาล ยุคหนิ เก่า ยุคหนิ เกา่ หมายถงึ ยุคสมัยแรกซงึ่ มีวัฒนธรรมไม่ค่อยจะดี นัก เป็ นมนุษยน์ ีแอนเดอธัล (Neanderthal Man) กะโหลกศีรษะแบน หน้าผากลาด เร่ิมรู้จักศิลปะวาดภาพ

สัตวบ์ นผนังถา้ เร่ิมมีพธิ ีฝังศพ อาศัยอยูใ่ นถา้ มกี ารเขียน ภาพฝาผนังใช่เคร่ืองมือหนิ แบบหยาบๆ และอารยธรรม ตา่ ง ๆ กไ็ ม่เจริญรุ่งเรือง ดังนั้นคนจงึ หาวธิ ีปรับตวั เช่น ใช้ หนิ ทาเป็ นอาวุธล่าสัตว์ และนาสัตวม์ าฆา่ แล้วนาไปทา เคร่ืองนุ่งหม่ ยุคนีอ้ ยู่ในช่วง 2.5 ล้าน - 1 หม่ืนปี ล่วง มาแล้ว ยุคตอ่ มาหลังยุคหนิ เกา่ คือ ยุคหนิ กลาง (Mesolithic) สังคมมนุษยย์ ุคหนิ เกา่ คนในยุคหนิ เกา่ ดารงชีพด้วยการล่าสัตว์ และเสาะแสวงหา พชื ผักผลไมก้ ินเป็ นอาหารมกี ารพงึ่ พาอาศัยธรรมชาติ และ สภาวะแวดล้อมอยา่ งเตม็ ท่ี กล่าวคอื เม่อื ฝูงสัตวท์ ล่ี ่าเป็ น อาหารหมดลงกต็ อ้ งอพยพยา้ ยถนิ่ ตดิ ตามฝูงสัตวไ์ ปเร่ือย ๆ การทมี่ นุษยจ์ าเป็ นตอ้ งแสวงหาถนิ่ ทอ่ี ยใู่ หม่เพราะต้องล่า

สัตวด์ งั กล่าว อาจทาใหค้ นต้องปรับพฤตกิ รรมการบริโภคไป ในตัวด้วย เน่ืองจากชีวิตส่วนใหญ่ของคนในยุคหนิ เก่าตอ้ ง อยู่ กับการแสวงหาอาหารและการป้องกันตัวจากสัตวร์ ้าย และภยั ธรรมชาตริ วมถงึ การตอ่ สู้ในหมู่พวกเดยี วกันเพอ่ื การอยู่รอด จงึ ทาใหต้ ้องพัฒนาเกย่ี วกบั เคร่ืองมือล่าสัตว์ โดยการพฒั นาอาวุธทที่ าด้วยหนิ สาหรับตัด ขูดหรือ สับ เชน่ หอก มดี และเขม็ เป็ นต้น ระบบความสัมพนั ธท์ างสังคมพบวา่ คนในยุคหนิ เก่าเร่ิมอยู่ กันเป็ นครอบครัว แล้ว แตย่ งั ไม่มีการอย่รู ่วมกนั เป็ นชุมชน อย่างแทจ้ ริง เพราะวถิ ชี ีวติ แบบเร่ร่อนไม่เออื้ อานวยใหม้ ี การตัง้ หลักแหล่งถาวรขณะเดยี วกันองคก์ รทางการเมอื ง การปกครองก็ยังไม่เกดิ ขนึ้ สังคมจงึ มสี ภาพเป็ นอนาธิปัตย คอื ไม่มีผู้เป็ นใหญ่แน่นอน ผู้ทม่ี ีอานาจมักเป็ นผู้ทม่ี ีความ แขง็ แรงเหนือผู้อน่ื นอกจากนีย้ งั พบวา่ คนในยุคนีเ้ ริ่มรู้จักแสดงความรู้สึก ออกมาในรูปของศิลปะบ้างแล้ว ศิลปะทสี่ าคญั ได้แก่ รูป เขยี นกระทงิ เรียงกนั เป็ นขบวน ขุดค้นพบภายในถา้ อลั ตะมิ

ระ ทางตอนใต้ของสเปนและ ภาพสัตวส์ ่วนใหญ่เป็ นภาพ สัตวท์ ค่ี นสมัยนั้นล่าเป็ นอาหาร มวี ัวกระทงิ ม้าป่ า กวางแดง และกวางเรนเดยี ร์ เป็ นต้น พบทถ่ี า้ สาบโก ในประเทศ ฝร่ังเศส ส่วนประเทศไทย พบทถ่ี า้ ตาดว้ ง จงั หวัดกาญจนบุรี ภพู ระบาท จงั หวดั อุดรธานี และถา้ ผีหวั โต จงั หวัดกระบ่ี เป็ นตน้ สังคมของมนุษยย์ ุคหนิ เกา่ ตอนกลาง และยุคหนิ เก่าตอน ปลาย มรี ะยะเวลาทสี่ ั้น ปรากฏอารยธรรมเกดิ ขึน้ ในทวปี ยุโรป แอฟริกาและเอเชีย สภาพชีวติ ความเป็ นอย่ขู องคน ยุคหนิ เก่าตอนกลางส่วนมากคล้ายกบั ยคุ กนิ เกา่ ตอนต้นแต่ กพ็ บว่าคนยุคกินเกา่ ตอนกลางบางแหง่ มพี ัฒนาการมากขึน้ มกี ารพบหลักฐานแสดงว่า คนยคุ หนิ เกา่ ในช่วงปลายมี ความสามารถในการจับสัตวน์ า้ ได้ดแี ละมกี ารคมนาคมทาง นา้ เกดิ ขึน้ แล้ว เทคโนโลยขี องยุคกนิ เก่าตอนปลายจะมี ขนาดเลก็ กว่ายุคหนิ เก่าตอนตน้ และประโยชนใ์ ช้สอยดขี นึ้ กวา่ เดมิ คนยุคหนิ เกา่ ตอนกลางจะมีวฒั นธรรมแบง่ ออกเป็ น 2 กลุ่ม คอื กลุ่มหน่ึงอาศัยอยู่บนภเู ขา ตามถา้

หรือเพงิ ผา ส่วนอกี กลุ่มหนึ่งอาศัยอยู่บนพนื้ ราบ ริมนา้ หรือ ชายทะเล