tinig 2018

Wika at Kasaysayan, Japanese Encepahalitis: ipinagdiwang ph. 3 Ano nga ba?...ph12 TPES, Kampeon sa Cluster meet ph. 16Opisyal na Pahayagan ng Paaralang Elementaryang Timoteo Paez Mga Batang Mamamaha- Daang Apelo Cruz, Malibay, Lungsod ng Pasay yag ng TPES, wagi sa 38th RSPC...ph5TAON 17 Blg 37 Hunyo - Disyembre 2017Ni: Charles Matthew Baldemor Nestle Wellness Hataw na! Buong husay na sumasayaw ang mga guro, magulang at mag-aaral sa kompetisyon ng \"Nestle Wellness Campus\" kung saanMuling Campus na nagkampeon ang TPES. napatu- ginanap sa natu- rang eskwelahan Kuha ni: CYRILL S. DASALLA noong Nobyembre 7, napatunayannayan na totoo ang ang kahalagahankasabihang ng pagkakaisa“Walang mahirap nang masungkitna gawain basta’t nito ang unangsama-sama at pwesto at magingnagkakaisa”. kwalipikado saSa kata- panrehiyong antastapos na presen ng kompetisyon.tasyon ng Pa- Sinaksihanaralang Elementar- ng mga huradoyang Timoteo Paez mula sa naturangpara sa pan- kumpanya atdibisyong palig- dibisyon ng Pasaysahan sa Pasay ng Sundan sa pahina 3 . . ..Iwas-sakuna. Magkatuwang na nagpintura sina Gng. Glenda D. Tabaquir- ipalaganap ang Matagumpay Arbie B. Untalan Jr. IIao, punongguro ng TPES (kaliwa) kasama ang mga kinatawan ng Safe Kids kamalayan sa na ipinagdiwang ang -SSC, Michico KipelinInt’l habang nakamasid ang mga magulang at guro bawat mag-aaral “Buwan ng Agham” M. Melendrez, III- at ang tamang na may temang “ Sci- SSC, Charles James Kuha ni: PATRICIA NORMIE ZEN O. CLAUDIO disiplina sa pag- ence for the People” R. Paasa, IV-JoseNi: Tim Aiken Leang gamit ng kalsada. noong Setyembre . Rizal, James Xyrel Canonoy, V-Sun atMatagumpay na Paaralang Ele- Sinimulan Pinangunahan Lance Matthew V.Idinaos ang Safe mentaryang Tim- ang programa nina G. Roni P. Andrada, VI-Orion,Kids Internation- oteo Paez noong sa pamamagitan Sapad at Gng. Fe P.al Walk to ika-6 ng Oktubre ng pagparada sa Dagon, koordineytor Samantala saSchool Week sa na naglalayong paligid ng pa- ng Agham ang pag- “Scientist Look A aralan ng mga sasagawa ng palig- Like” si Chris Mne- mag-aaral kasa- sahan sa naturang mosyne D.V. Roa, II- ma ang mga guro asignatura. SSC ang nagwagi at at mga panauhin sa Science Exhibit na pinangunahan Nagwagi ng naman ay II-SSC nina John Peter- unang gantimpala sa Sundan sa pahina 4 . . . . . . son, FedEX kwis bee sina Ismael V. Mijares, I-SSC, Sundan sa pahina 3 . . . . . Damit mula sa basura, Ipinagmalaki ng mga nag- sipagwagi sa \"Bb. at G. Kalikasan 2017.\"

Hunyo - Disyembre 2017Ni: Roseneisha Mae Castillo Banog, Gng. masaya at maka- Sailey Magallano, buluhan ang G. Renato Polo at naturang pag- iba pang piling sasanay dahil sa mga gurong nag- aktibong paglahok ambag ng kanil- ng mga kaguruan ang kaalaman. sa talakayan at Naging pagsusuot ng iba’t paksa ni Gng. ibang damit sa Tabaquirao ang bawat araw. kahalagahan ng Sinimulan malinaw at bukas sa “hawaian cos- na komunikasyon tume” ng Lunes, ng bawat miyem- Duterte inspiredKaya natin ito! Waring sinasabi ni Gng. Christine Esteban, guro sa Ikaanim na bro ng paaralansa costume namanBaitang habang nagsusulat sa tsart. pamamagitan ng sa araw ng Mar-Binigyang- na may paksang “ da D. Tabaquirao, isang kuwento na tes, Miyerkules aydiin sa seminar na Igniting Teachers’ punong-guro ng pinamagatang 80’s costume,isinagawa ang ka- Gallant Potentials naturang paaralan \"Haley's Comet\". Huwebes ayhandaan at Towards Continu- ang pagsasanay Binigyang diin din “pang-halloween”pagpapaunlad sa ous Professional katuwang sina ni Gng. Tabaquir- at ang pinaka-kaalaman at Development” na Dr. Azucena Evar- ao ang nilalaman pinale ay araw ngkarunungan ng ginanap noong done, PSDS ng ng \"Child Protec- Biyernes. Kungmga guro di Oktubre 23-27, Distritong Si- tion Policy\" na saan ang lahat aylamang sa tinalakay ang langan na tumala- kung saan nakasuot ng “larangan ng pag- kahalagahan ng kay sa DepEd Or- pinangangalagaan pang-festival “ natuturo at paggamit pagkakaroon ng der No. 66, s. ang karapatan ng lalong pinatingkadng makabagong sapat na kaala- 2007 kaugnay ng mga kabataan lalo nang ang bawatteknolohiya kung man sa batas na RPMS para sa na sa \"bullying\" ng pangkat ayhindi maging sa ipinatutupad ng mga master kapwa mag-aaral magpalabas ngbatas na may Kagawaran ng teacher. at \"child abuse\" na kanya-kanyangkaugnayan sa Edukasyon Naging ta- maaaring mara- presentasyonedukasyon. (DepEd) at gapagsalita rin nasan ng bawat tulad ngSa isang Komisyon ng Ser- ang mga master bata. “Panagbenga, Ati-linggong “In- bisyo Sibil (CSC). teacher na sina atihan at iba pa.Service Training “ Pinanguna Gng. Rowela Ca- Samantala,sa Timoteo Paez, han ni Gng. Glen- dayona, G. Elijio naging makulay,Ipinagdiri- kahalagahan ng pagdiriwang na ito ro sa paaralang natatanging talento Timoteo Paez El- nila sa pagsayaw.wang taon-taon ating mga guro . ay ang pagka- ementary School Dumaan sila sa ang agad na lu- matinding pag-ang Pambansang Ang tema sa karoon ng Pan- mahok sa naturang sasanay upang mapa-ganda atBuwan ng mga taong ito ay dibisyong Patimpa- paligsahan upang maipakita ang mga Sundan sa pahina 5 . . . . . .Guro hindi lamang ‘’Gurong Pilipino: lak ayon na rin sasa Pilipinas kundi Kaakbay sa Pro- Deped Memoran-maging sa buong greso ‘’ na nangan- dum Blg. 137 seryemundo . Ginugun- gahulugan na ang 2017 na inilabasita ito sa buwan ng mga guro ay ng Central Office.Setyembre 5 hang- kabalikat natin sa Layunin ng patim-gang ika 5 ng Ok- pagpapaunlad ng palak na ito mai-tubre ayon na rin ating bansa sa pa- pakita at mai-sa Presidential mamagitan ng pamalas ng mgaProclamation pagbabahagi at guro ang kani-Blg.242.Layunin ng pagpapayabong sa kanilang mga Panalo ito! Ipinamalas ng piling mga guro ng T. Paezprogramang ito na kaalaman ng ating talento sa ibat’- ang talento sa pagsayaw sa pormang ito pagkatapos manalo sa pandibisyong paligsahang \"Teachers Gotkilalanin natin ang mga kabataan. ibang larangan. Talent.\"kadakilaan at Kasabay ng Ang mga gu-

Hunyo - Disyembre 2017 naysay at maging Mula sa pahina 1, Nestle Wellness Campus…. sa kwis bee. ang sabay-sabay na pagsayaw at Maging mga pag-indayog sa guro ay lumahok din sa pamamagi- tan ng paligsahan musikang “I Am Wellness” ng ma- ng paggawa ng higit sa isang booth na kinatatam- pukan ng maha- libong kalahok na kinabibilangan ng halagang kaga- mga guro, mga napan at pagkaka- kilanlan ng rehiyong magulang at mga mag-aaral sa kanilang napili. TPES Gym, ga- Nagwagi ang Unang Baitang noon din sa bawat palapag ng eskwe- na Rehiyong Ifugao lahan suot ang ang booth, puman-Pinoy kami! Buong pagmamalaking ipinakita ng mga piling mag-aaral ang kahal- galawa ang Ikaanim berdeng t-shirt atagahan ng Buwan ng Wika at Kasaysayan matapos magpalabas sa palatuntunan. puting short o pan- na Baitang saman- Tunay na Buwan ng Kasaysa- Wikang Mapagbago talang pumangatlo talon.makabuluhan at yan” bilang Di lamangmakulay ang pag- pagpapahalaga sa at sa AP naman ay naman ang Ikali-diriwang tuwing asignaturang Filipi- “ Kasaysayan: Susi mang Baitang.sasapit ang buwan no at Araling Pan- Tungo sa Nasyonal- Pinanguna- sa pagsayaw hu-ng Agosto at isa sa lipunan na pinamu- mataw ang Pa-paaralang nakikiisa nuan nina Gng. Wil- ismo’t Pambansang han ni G. Librado F. ezeῇo kundi mag-sa pagpapaigting ma Orjaleza at Bb. Kamalayan” sa pa- Torres, Chief Cur-ng pagmamahal sa Ma.Luisa Ricasio, mamagitan ng para- riculum Implemen- ing sa larangan ngwika at kulturang koordineytor ng Pili- pagluluto, pagsulatPilipino ay ang pino at Gng. Marivic da ng mga piling tation Division, ang ng sanaysay, kwisPaaralang Elemen- M. Aquino at Gng. mag-aaral at ng mga hurado kasa-taryang Timoteo Rosalinda Santos, paligsahan sa ma sina G. Tirso F. bee, paggawa ngPaez. koordineytor ng Ar- poster at iba pa. aling Panlipunan. Kinder hanggang Gali, punongguro Layunin ng proyek- Sa unang Ikaanim na Baitang. ng Paaralang Ele-pagkakataon, Sinimulan Nagpagalin- mentaryang Apelo tong ito na ma-pinagsanib ang ang paglulunsad ng linang angpagdiriwang ng programa na may gan ang mga Cruz at G. Romy P. kabataan sa kahal-“Buwan ng Wika at temang “ Filipino: kabataan sa pag- Socao punongguro bigkas ng tula, pag- ng Paaralang Ele- agahan ng pagka- karoon ng malusog sulat ng islogan, mentarya ng Mari- na pangangatawan paggawa ng poster, caban. pagsulat ng sa- sa pag-aaral.Mula sa pahina 1, Mula sa pahina 1, SafeKids international . . ang wastong pag- nie Robles,Buwan ng Agham, . . . pangulo ng GPTA Philippines Ma- na poster sa loob gamit ng at mga pilingnaman ang nanalo. mag-aaral sa pa- Nagkaroon din naging Director ng eskwelahan “helmet”. mamatnubay ni Bb. Edwina Dola,ng paligsahan ng “G. ng Safekids at upang maiwasan Naging tagapag-ugnayat Bb. Kalikasan, ng SafeKids ng2017” kung saan nag- Jesus Dela ang sakuna. punong abala na- paaralan.tagisan ng kakaibangtalento at rumampaang Fuente, execu- Nagkaroon man sa pag-mga kalahok habangsuot ang damit na yari tive director. din ng seminar pipintura sasa “recycled materi-als”. Sinundan ito ng na pinamagatang harapan ng T. Pa- Napili bilang maikling palatun- “Teaching of the ez sina G. Ran-Bb. Kalikasan si Mar-garet Kimberly Allay- tunan. Binigyang WTW Pedestrianban, IV-Jose Rizal at siDelfin Angeles III na- diin sa programa Safety Tips andman ang naging “G.Kalikasan”. ang pagpinta ng Road Safely” sa Nagtapos ang pedestrian lane pagtuturo ni G.palatuntunan sa pama-magitan ng paggaga- upang Antonio Pagu-wad ng gantimpala samga nagwagi. magabayan ang layan, Traffic Op- mga mag-aaral sa eration Officer IV pagtawid sa lan- samantalang ti- sangan at ang nalakay nina G. Ipinakita ng mga guro ang wastong pagsusuot ng “helmet” habang nagpapaliwanag si G. Ervin paglalagay ng “5 Dennis Orense at Escobar, guro ng ikaanim na Baitang. KPH speed limit” G. Ervin Escobar

Hunyo - Disyembre 2017 Aktibong isinasagawa ng kinatawan ng Kagawaran ng Kalusugan ang pagbabakuna ang immune system kontra HPV sa mga mag-aaral ng Ikaapat na Baitang sa TPES upang magangalagaan ng bata at malakas ang kanilang kalusugan. pa ang response sa vaccine. At hindi paNi: Delfin Angeles III gram ng Depart- porsyente ng origi- lang bago ang siya ganoon ka- ment of Health nal na target na 209 pagbabakuna. Ang exposed sa sexual 195 Batang (DOH) na layunin ang nabakunahan ikalawang dosage activity,\" ayon kaybabaeng mag-aaral na maagapan ang ng unang dosage ay ibibigay sa Pe- Dr. Clarito Cairo,sa ikaapat na pagkaroon ng HPV noong ika-29 ng brero 2018, Program Managerbaitang na siyam na infection sa mga Agosto at ika-5 ng makaraan ang anim para sa Cancer Pre-taong gulang pataas kababaihan. Ang Setyembre taong na buwan na pagi- vention and Controlang libreng pinagka- HPV vaccination sa kasalukuyan. Ito ay tan. Ang pagbaba- ng DOH.looban ng bakuna mga eskwelahan sa pangunguna ni kuna ay hindi sapili- Ayon sa datos ngkontra sa Human ang nakikita Dr. Maria Recelle tan at nangan- DOH, higit 6,000Papillomavirus umanong paraan ng Enriquez-Reyes at gailangan ng pirma ang nasusuri na(HPV), isa sa pina- DOH upang mapa- ng buong medical ng magulang sa ibi- may cervical cancerkalaganap na sex- lawak pa ang kanil- team ng dibisyon ng nigay na waiver ba- kada taon sa bansa,ually transmitted ang serbisyo sa Pasay City at sa go pa bigyan ng ba- at nasa 12 babaedisease (STD) sa pagbibigay ng baku- pakikipag ugnayan kuna ang mga bata. ang namamataymundo ngayon. na. ng school nurse na Mag-aaral kada araw dahil saAng school-based si Mark Anthony sa ikaapat na sakit na ito. Itinutur-vaccination cam- Sa Timoteo Macawile na nag- baitang ang napiling ing na panga-lawapaign na ito ay ka- Paez Elementary bigay rin ng orienta- bigyan ng bakuna sa pinaka naka-bilang sa National School, 195 na ba- tion sa mga magu- “dahil sa mataas pa mama-tay na uri ngImmunization Pro- tang babae o 93.3 cancer ang cervical cancer sa buong mundo. Layunin ng programa na maila- yo ang kababaihan, hindi lamang sa HPV kundi sa iba pang uri ng sexual- ly transmitted dis- eases.Isa sa pi- ng Nobyembre gawa ng tooth- buong Pilipinas. sertipiko ng pagkila-nahahalagahan ng 2017 upang mag- brushing drill. Na- Ang simpleng pag- la sa mga kina-Paaralang Elemen- bigay ng kaalaman ghanda naman ng aalaga sa mga ngi- tawan ng Colgatetarya ng Timoteo tungkol sa tamang maikling palatun- pin ay ang pag- Philippines saPaez ay ang ka- pangangalaga ng tunan ang colgate sisipilyo ng tatlong pangunguna nilusugang pang- mga ngipin. tulad ng puppet beses sa isang ar- Gng. Glenda D.ngipin kung kaya Binubuo ng 575 show kung saan aw pagkatapos ku- Tabaquirao,sila ay nakipag- mga bata mula sa namangha ang mga main.\" punongguro naugnayan sa Colgate Kindergarten at bata sa iba't ibang kinatawan ni Gng.Philippines na Unang Baitang ang tricks na ipinakita. Bilang Jessica L. Madronioisinusulong ang lumahok sa pro- pasasala- ang OIC ng araw naBright Smile, Bright grama na nagsimu- Ayon kay G. mat sa iyon.Future Program na la sa ganap na ika- Bong David, kina- oras namay layuning 8:00 ng umaga. tawan mula sa Col- kanil-mapabuti ang ka- Nagkaroon ng mga gate Philippines ang \"Ang adhikain nglusugan ng mga oryentasyon ang Colgate Philippinesngipin ng mga bata grupo sa mga bata ay matulungan ang inilaanhindi lamang sa Pa- tungkol sa tamang mga kabataan kung sasay kundi sa buong pagsisipilyo ng ngi- paano mapangala- paar-Pilipinas. pin at ang mga gaan ang kanilang alan,Nagpunta sa benepisyong maku- mga ngipin at is- igi-Paaralang Elemen- kuha dito. Nama- abuhay ang mga nawadtarya ng Timoteo hagi din ng gift kaalaman tungkol angPaez ang Bright packs at tooth- sa oral health hindiSmile, Bright Fu- burshing kits na sin- lang sa paaralan, sa Masiglang nakikinig ang mga piling mag-aaral sature, Noong ika-10 undan ng pagsasa- Pasay kundi sa kinatawan ng Bright Smile, Bright Futures Program kaugnay ng kahalagahan ng pagsisipilyo ng ngipin.

Hunyo - Disyembre 2017Mula sa pahina 2, Wagi sa Teachers Got Talent . . .mangibabaw ang mentary School ,angking kagali- nakamit ng atingngan. Nagkaroon paaralan angng eliminasyon unang gantimpala.kung saan siyam Itinanghalna paaralan mula ang TPES Teach-sa elementarya at ers’ Dance Troupesekondarya sa Pa- bilang champion sasay ang naki- Teachers’ Got Tal-lahok. ent Competition.Matagumpay Ang mga gurongna nakapasok ang kasama sa Ipinakikita ng mga Batang mamahayag ang sertipiko at medalya pagkatapos magwagi sa 38th Regional Schools PressTPES sa top 5 nabanggit na Conference na ginanap sa Lungsod ng Quezon.mula sa siyam na dance troupe aypinagpilian. Nagka- binubuo nina Gng. Ni: Tim Aiken Leang Publishing ang ikat- ng balita at Cyrill S. Apat na ma- Dasalla, pagkuharoon ulit ng isang Cheryline Y. Pul- long puwesto sa ng larawang pam- nunulat ng Tinig ng pahayagan mula saeliminasyon upang vera, Gng. Lina E. Paezeno ang nag- naturang palig- TPES. wagi sa “Ika-38doon na kunin ang Moldez, Gng Panrehiyong Pam- sahan na kinabibi- Samantala, paaralang naiuwi naman nitop 3 na mananalo Luzviminda J. Pa- Kumperensya ng langan ng Paar- Angela Bungag ang mga Mamamaha- ikapitong pwesto saat magiging bahagi huyo, Gng. Jamai- yag” (RSPC) na alang Elementar- pag-uulo at pagwa- ginanap sa Lung- wasto ng balita..ng selebrasyon na ca B. So- sod ng Quezon yang Timoteo Paez, noong Oktubre . Paaralang Elemen- Sinanay ni-ginanap sa Cu- riano,Bb. Cherry taryang Apelo Cruz na Bb. Ma. Luisa Nasungkit Ricasio, Bb. Joyneta Astrodome Pie Pauig, Bb. Lea ng kinatawan ng at Paaralang Ele- Alvarado, G. Andy Lungsod ng Pasay Anano at G. RobertSports Complex N. Cartin, Bb. sa Filipino Collabo- mentaryang Mar- Erinco ang mga ba- rative and Desktop tang mamamaha-noong Setyembre Mary Ann D. Ago- celo-Marcela . yag.27, 2017. At mula to, Bb. Emelyn Pinangunahsa tatlong paaralan Arienza at G. Ro- an ni Sophia Denisekasama ng bert Irinco. Tunay Resuello, lay-outMarcela Marcelo ngang mahu- artist ang grupo ngElementary School husay at talentado Cluster 3 kasamaat Don Carlos Vil- ang ating mga sina Ziandy Mae Aguilon, Tagasulatlage Village Ele- guro. Sa temang Making (2nd) - “Recognition of Fili- Wynea RamosNi: Delfin Angeles III Glenda D. pino Culture to- (tagapagsanay: wards Peace, Unity Tabaquirao, and Progress”, Bb. Amy Claire punong guro at ng layunin ng TLE Dumrique); Simple buong pamunuan Technolympics na Curtain Making at tauhan ng TPES maipakita at mai- (4th) – Romina ang mga panau- bahagi ang ang- Sayo hin na king talino at (tagapagsanay: pinangungunahan talento ng mga ba- Gng. Maria Filipina ni G. Librado F. tang kalahok sa Ocampo); Power- Torres, Chief- Cur- iba’t ibang point Presentation riculum and Im- larangan katulad (4th) – Renee Cora- plementation De- ng handicraft, zon MuyotDapat pulido ang tahi. Isa sa mga kalahok ang partment ; Gng. beads making, dish (tagapagsanay: G.nagpamalas sa husay sa pananahi sa katatapos na Irene S. Tonel, garden, simple cur- Andres Añano);TLE Technolympics. Chief-School Gov- tain making, ICT, Excel (6th) – Darius Bangus Sardines Matagum- nilahukan ng mga ernance and Oper- making, at simple Paul Lisingpay na idinaos ang gurong tagapag- ation Department; electrical wiring. (tagapagsanay: G.2017 Pandibisyong sanay at mga piling Gng. Alicia M. Dela Andres Añano);TLE- mag-aaral mula sa Peña, Education Kabilang sa Simple ElectricalTechnolympics sa ibat-ibang paaralan Program Supervi- mga napagwagi- Wiring (5th)-JoshuaPaaralang Elemen- ng lungsod ng Pa- sor- EPP/TLE/HE, han ng TPES ang Caureztarya ngTimoteo say. at mga gurong ta- mga sumusunod: (tagapagsanay: G.Paez noong gapag-ugnay at Bangus Sardines Jemmel Eugenio).Setyembre 7 na Mainit na tagapagsanay. tinanggap ni Gng.

Hunyo - Disyembre 2017Ni: Matthew Lance Andrada Panguna- mga pribadonghing tinututukan ni sektor o non-Gng. Glenda D. government or-Tabaquirao, ganizationpunong-guro ng (NGO’s) at ilanPaaralang Elemn- dito ay ang Easttaryang Timoteo West Bank, Ar-Paez ang mak, Toyota Ma-pagpapataas ng nila Bay Club ngantas ng kalidad Ermita, Maynila, Malugod na tinatanggap ni Bb. Ruby Mylyn Casulla (ikatlo sa kanan) ang do- nasyon mula sa Metrobank National Branch Banking Sector(NBBS) para sa shoeng edukasyon ng Hands-on Manila box project ng mga mag-aaral ng TPES.mga mag-aaral at Visa Philip-ganoon din ang pines, First United kompanya ng mga ganoon din ang pangkalusugan ng kagamitan at ser- libreng medical at mga mag-aaral atkanilang ka- Lending Corpora- bisyo publiko tulad dental check-up. kagamitang ma- ng school sup- gagamit ng mgalusugan lalo na’t tion, Samsung plies, megaphone, Malaki ang guro sa kanilang upuan, mesa, kab- naitulong ng ibi- pagtuturo.maraming Electronic, Mc inet, pisara, gamit nigay na tulong at sa kusina, bentila- donasyon ng mgamahihirap ang nag Donalds Evange- dor, first aid kit, NGO’s sa adhi- educational sign- kaing matugunan-aaral dito. lista Branch at age at toiletres ang panga- ngailangang Kaugnay Metro Bank Na- Labis na-nito, naging katu-wang ng eskwe- tional Branch man anglahan sa imple-mentasyon ang Banking Sector. pasasalamat ng T. Nagbigay Paez sa mga tu- ang mga naturang mulong. na rin sa una, ikatlo, dent Commander at ikaanim na ng SDRRMC na si Commander ng baitang ay ru- G. Elijio A. Banog,Ni: Clarence R. Fuentes mesponde sa pa- mamagitan ng pag- School Disaster da-“duck, cover, nararapat lamang Risk Reduction and hold” at sa ma- na seryosohin ng Management Coun- bilis na paglabas sa mga mag-aaral ang cil (SDRRMC) na si kani-kanilang silid. mga isinasagawang Gng. Glenda D. paghahanda kagaya Tabaquirao ay lu- Ang Ta- ng NSED upang mahok sa NSED gapag-ugnay ng maging alisto ang bilang paghahanda Batang Emergency sinuman at mai- sa “The Big One” – Response Team wasan ang mga ang diumano’y lin- (BERT) na si G. aksidente sa hi- dol na may magni- Rowel S. Borja ay naharap - “At leastKailangang laging handa. Ipinapakita ng piling mag- tude 8 o higit pa na siniguradong maka- kung di man natinaaral ang wastong pag-rescue sa panahon ng pinangangamba- totohanang naisa- ma-eliminate, ma-sakuna o lindol. hang tumama anu- gawa ang NSED sa diminish yung num- pamamagitan ng Sa ganap na Metro Manila noong mang oras sa Pilipi- pagsalba sa mga ber ng casualties.”9:00 ng umaga, sa- ika-29 ng Hunyo sa nas ayon sa Philip- nagkunwaring bikti- Ayon pa sa kanya,bay sabay na nag- ginanap na Nation- pine Institute of Vol- ma ng lindol upang kailangan pang“drop, cover, and wide Simultaneous canology and Seis- mas mapatibay pa paigtingin anghold” ang mga mag- Earthquake Drill o mology ang kahandaan ng pagkontrol sa dagsaaaral, guro, at NSED. (PHIVOLCS). buong TPES sa- ng mga mag-aaralempleyado ng Tim- Ang mga Pagkatigil ng kaling sumapit man sa itinalagang areaoteo Paez Elemen- mag-aaral, guro, at tunog ng sirena na ang sakuna anu- for evacuation kahittary School kasama empleyado ng naghudyat na ligtas mang oras. na maayos angang mga pampub- TPES na na ang lumikas, la- pagdaloy ng NSEDliko at pribadong pinangungunahan hat ng mga mag- Ayon naman ng umagangeskwelahan at ng punong-guro ng aaral mula sa Assistant Inci- sesyon.opisina sa buong TPES at Incident sa Kindergarten pati

Hunyo - Disyembre 2017Ni: John LUies Picaña lipunan bagkus ay sa kung ano ang maiaambag natin para sa kabutihanIginuhit ni: Marco Steve Monastreal ng ating kapwa at para sa kapaya- paan ng ating bansa. Dagdag paHindi maitatanggi ng sam- maling paninindigan na salungat sa rito, ang tunay na pagkakaisa ay laging isinasantabi ang pansarilingbayanang Pilipino ang mga samut- karamihan. Gayunpaman, hindi na- interes upang makagawa ng ka- paki-pakinabang na mga bagay nasaring sigalot at pagsubok na tin dapat kalilimutan na sa bawat nakatutulong sa pagpapalangananp ng kapayapaan sa kapuluan. Sanaranasan at nararanasan pa rin ng masalimuot na pagsubok na kalaunan, ang kapayapaang bunga ng pagkakaisa ay siya dinating kasalukuyang panahon. dumarating sa ating bansa na nag- magbibigay daan para kumilos tayong mga mamamayan na mag-Bunga ito ng magka- bibigay ng matinding dagok sa ing produktibo na susi sa kaunlaran ng ating bayan.kasalungat na adhikain at pan- ating katatagan ay mayroong Dapat nating isaisip at is-sariling interes ng mga iilang maka- pag-asa na malagpasan ito sa abuhay na ang tunay na pagka- kaisa ay tungkulin nating bawat Pili-pangyarihan, mapang-abuso at pamamagitan ng pagkakaisa nating pino dahil dito nakasalalay ang pinakamahalagang unang hakbangmaimpluwensiyang miyembro ng lahat. upang makamit ang kapayapaan ng ating bansa.ating mamamayan. Ang tunay na diwa ng Mangyayari lamang ito kungMarami sa atin ang pagkakaisa ay hindi kumikilala sa ang bawat mga bata, matanda, ma- yaman, mahirap, mangmang at edukado ng ating lipunan ay magkakapit bisig sa pagkakaisa tungo sa kapayapaan at kaunlaran ng ating bansa.naapektuhan at nasaktan dahil sa kung ano ang katayuan natin sa ANGELA BUNGAG Mahal na Patnugot, Patnugot Sumulat po ako sa inyong pitak dahil gusto kong ibahagi sa ZIANDY MAE AGUILON inyong mambabasa ang aking pasasalamat. Pangalawang Patnugot Mahilig po kasi ako sa mga aktibidad tulad ng isports at pagsayaw. Natutuwa po ako dahil isa ako sa mga mag-aaral na kasali sa presen- Mga Manunulat: tasyon ng WELNESS kung saan nagwagi ang T. Paez sa Dibisyon ng Clarence R. Fuentes, Tim Aiken Leang, Delfin C. Angeles III, Pasay at nag-qualify sa kanilang pangrehiyong paligsahan. Kasali rin Charles Matthew Baldemor, Loreinne Ann Orate, Xyrell James Canonoy, po ako sa “Safe Kids” ng Petron.Rosie Mae Payopay, Cedric Buac, Irish Jade H. Montesina, Charice Mancera, Irish Jade H. Montesina, Roseneisha Mae Castillo, Guelajane Valiente, Sana’y ipagpatuloy ng ating paaralan ang pagiging aktibo di Fiona Maureen Reginaldo,Sohia Abigail Escano, Tomas Lyndon Tabuyan lamang sa akademiks sa larangan ng edukasyon kung hindi maging sa paghubog ng talento ng mga kabataan. Kartunista: MARCO STEVE MONASTREAL Lubos na nagpapasalamat, Shyrin Mae E. Bacang, V– Jupiter Matthew Lance Andrada Litratista: Shyrin, PATRICIA NORMIE ZEN O. CLAUDIO, CYRILL S. DASALLA, Alam mo Shyrin, tiyak na di lang ikaw ang natutuwa sa pagi- Marithe Ninee E. Asinas,Christian Garette G. Galamgam ging aktibo sa iba’t ibang gawain at paligsahang nilalahukan ng ating Taga-lay-out: eskwelahan., siguradong maramng mag-aaral at kasama na ako roon. SOPHIA DENISE RESUELLO, REXIEVAVE DELA CRUZ, Hayaan mo at ipapaalam natin ito kay Gng. Glenda Darius Paul Lising, Tabaquirao, ang ating punong-guro. Pihong sasang-ayon siya sa iyong G. ANDRES S. AÑANO mungkahi dahil gusto niyang malinang at mapaunlad pa ang kaalaman n Tagapatnubay, lay-out g mga kabataan na siyang nasasaad sa kautusan ng Kagawaran ng Mga Gurong Tagapayo Edukasyon. GNG. JESSICA L. MADRONIO SPA, Ingles Sumasaiyo, GNG. TERESITA F. BUCAO Patnugot SPA, Filipino Konsultant: GNG. GLENDA TABAQUIRAO Punong-guro

Hunyo - Disyembre 2017Ni: Guelajane Valiente maging sa mga gandahang mga magulang, guro, mag- aaral at ng punong gu- Si Ginoong gawaing pang- komento ay ipinagpat- ro.Rannie N. Robles ay “extracurricular”, kasa- uloy ni Ginoo Robles Siya ang kasa- lukuyang pangulo ngisang dating mag-aaral bay ng nagbabagong ang tungkuling nak- samahan ng mga magulang atng Timoteo Paez Ele- panahon sa loob ng asalalay sa kanyang guro sa Timoteomentary School, batch paaralan. balikat bilang pangulo Paez Elemen-’78. Pagkaraan ng 40 Pagkalipas ng ng samahan. tary School, si Ginootaon siya ay bumalik ilang taon ay muli si- Ang mga pro- Rannie N. Robles.sa nasabing paaralan yang nahalal bilang grama at proyektongbilang pangulo ng pangulo ng samahan. kanyang sinimulan atGeneral Parents Ang paglalakbay na ipinag papatuloyTeachers Association kanyang sinimulan hanggang sa kasalu-(GPTA). patungo sa pagbaba- kuyan ay nakatitiyak Noong taong go ng ilang mga pa- na makatutulong sa2012 ay nagsimula na nuntunan na makatu- pag-unlad atsiyang maglingkod tulong sa pa- maayos nabilang isa sa pamunu- ngangalaga ng relasyon saan ng naturang sama- karapatan ng bawat pagitan nghan bilang pangala- mag-aaral at guro. mgawang pangulo. Dito Ang mga pagbaba-nagsimula ang pagi- gong ipinanukala ayging bukas ng nagkaroon ng positibokanyang kamalayan at negatibongsa kahalagahan ng reaksiyon mula sa iba’tpapel ng mga magu- -ibang panig nglang sapag-unlad ng pamunuan.mga bata pang- Sa kabila ngakademiko man o mga pagpuna at di ka- Kuha ni: Sophia Denise Resuello gagawin ang lahat kulang pa. Salamat po para sa aking kabuti-Ni: Fiona Maureen Reginaldo han. at ak o’y hindi mo lang .Nagbibigay ng Hindi ko pinabayaan natuluyang pagmamahal habang malimutan ,ang mga Bayani….ito ang ako’y nasa paaralan. panahong nagdaan masira ang aking Tangi mong nais sa ….noong pag-aaral ko’yangkop na taguri sa sinta mong mag-aaral muntik ko ng kinabukasan Ito na ay gumanda ang bu- pabayaan. Dahil ito saiyo.Ang pahat kong kas .Hindi alintana barkada, problema sa ang panahon upang anuman ang hadlang pamilya at iba pa.Diisipan, pinunan mo ng mo ako pinabayaan aking ipaabot ang hanggang isip ko’ykaalaman . Ikaw ang naliwanagan. taos spuso kongnagsisilbing pangalawa May mga pasasalamat sa lahat panahong, galit mo’ykong magu- nadarama dahil sa ng paghihirap.Aking mga ginagawa kong… mali naman talaga. Sa ipinangangako pag- mga pangaral ay tunay ngang mayaman aaral ay tatapusin at ka, para sa tulad kong sa karanasan ay sisikaping maging isang mabuting tao. Ikaw na nagpanday ng aking pagkatao ,pagkilala ang ibinabalik saiyo . Tunay ngang… ikaw siguro ay uliran at dapat tularan….Tunay kang bayani nitong ating bayan.

Hunyo - Disyembre 2017 Ni: Charles Matthew Baldemor ang lokal na ng batang mga kuwento at alamat. Jesus, na kilala bilang Noong 1668, du- mating ang mga Es- \"El Capitan\", sa Pilipi- panyol sa Visayas at natagpuan nila ang nas. Maganda ang mga babae't lalaki na puno ng tato ang mga pinagmulan nito kaya katawan, na tinawag nilang \"pintados\". Gam- nakuha agad ang it ng mga pintados ang matalas na bakal na debosyon at pagsamba pinaiinitan muna sa apoy bago gawin ang ng mga katutubo ng pagtatato. Ang Leyte sa Santo Niño. mga taong ito ay may sariling Noong 1986, iti- kultura, maya- nayo ang Pintados man sa Foundation, Inc. ng Ang Pista ng Petilla, ang pagdiri- mga negosyante atPintados o tinatawag wang. Ang kahuluganding Pista ng Pintados- ng \"Kasadyaan\" sa mangangalakal saKasadyaan, ay isang dayalektong Bisaya aymasayang pagdiriwang katuwaan at kasiyahan. Tacloban. Sinimulanna tumatagal ng isang Maraming pista ngbuwan, Ang pagdiri- munisipalidad nilang mag-organisa ngwang na ito ay sinasa- ng Leyte angbing nagmula sa Pista nagsasa- mga aktibidad para sani Señor Santo Niñotuwing ika-29 ng pista ng lungsod na pa-Hunyo. Ang mgataga-Leyte rangal kay Señor Santoay Niño. Dito nagsimula ang Pista ng Pintados, na unang ipinag- diwang noong Hunyo 29, 1987. Nga-ipinagdiriwang ang ma-sama sa kabisera, mga pagdiriwang at yon ay tinatawag itong pagsamba sa mga Pista ng Pinatados-nasabing pista sa isang sa Lungsod ng diyos tuwing masagana Kasadyaan, na bi- ang ani. Dinala ng mga nansagang \"Festival ofbukod-tangi at makulay Tacloban, upang misyonaryong Espanyol Festivals\". noong 1888 ang imahena pamamaraan. Biha- makiisa sa selebra-sa ang mga Bisaya sa syon. Masisiglang para-pagtatato, ang mga la- da ng mga drama atlaki't babae ay mahilig sayaw ang nagaganap.magtato sa kanilang Isang mahalagangsarili. papel ang ginagam- Ipinakikita ng panan ng pistang ito,Pista ng Pintados ang iyon ay upang masmayamang kultura ng mahikayat ang bawatLeyte at Samar, sa pa- Leyteño na ipagmalakimamagitan ng pag- at pahalagahan ang ka-sasama-sama ng mga nilang kultura. Bawatkatutubong sayaw at munisipalidad aymusika. Sinimulan ni gumagawa ng kanilangdating Gobernador istorya ibabahagi saRemedios Loreto- pista tungkol sa kanil-

Ni: Guelajane Valiente Hunyo - Disyembre 2017 I Abot Kamay.....Naiinggit ako sa iyo dahil nag-aaral kaAng damit mo’y malinis, sa pagkain ay sagana Ni: Roseneisha Mae CastilloHindi mo na kailangang ito’y paghirapan paNar’yan ang mga magulang na sa iyo’y kumakalinga. I Nais mo bang matupad ang iyong mga pangarap? II Kailanga’y determinasyon at lubos na pagsisikapNgunit bakit tila ika’y hindi nasisiyahan Ito ang tanging daan upang iyong matanggapPati ang pag-aaral ay iyong kinatatamaran Ang sukli sa lahat ng iyong paghihirapNais pang magbulakbol kaysa pumasok sa paaralan IIKapag sinita na ay laging may handing katwiran Huwag na huwag kang mawawalan ng pag-asa Kapag ika’y sinubok ng mapagbirong tadhana III Katatagan ng iyong loob ito lang ang sandataAng tangi lamang hangarin ng iyong ama’tina Kalimutan ang pagsuko dapat na lumaban kaPag-aaral ay tapusin dahil mahal ka nila IIIHindi nila nais buhay mo’y mapariwara Panahon ay darating at iyong makakamtanSa panahong sila’y kunin na ni Bathala. Mithiing tagumpay na iyong kinasasabikan Ngayon ang tamang panahon upang iyong simulan IV Hanggang sa pangarap mo’y...abot-kamay na lamang.Masuwerte ka kaibigan ,nasa iyo na ang lahatMga bagay na matagal ko ng pinapangarap Alam mo ba.............?Suporta ng magulang at ako ay makapag-aralAng sa tuwina’y dalangin ko....sa Poong Maykapal Ni: Ziandy Mae Aguilon V  na ang matatalinong tao ay maraming zinc atTingnan mo ako ngayon....ikaw ..na batang mapalad copper sa buhokBuhay ay mahirap at sa pag-aaruga ay salatKung ako lang sana ang nasa katayuan mo  na ang katamtamang pagpintig ng puso ngPagsisikhay sa pag-aaral ,tunay ngang gagawin ko isang tao ay 100,000 beses sa isang araw VI  na makikita mo ang bituin sa araw kapag tum-Isipin mo kaibigan itong aking kapalaran ingin ka sa kailaliman ng balonMaging aral sa iyo upang walang pagsisihanEdukasyon ay mahalaga at talagang kailangan  na ang gunting ay inimbento ng magalingIto’y sandata mo sa pagsalunga sa kinabukasan. na pintor na si Leonardo Da Vinci ni: Rosie Mae Payopay  na ang mansanas ay mas epektibong pam- pagising sa umaga kaysa kape. Diwa'y nakatanaw sa malayo Isipa'y lumilipad, gulong-gulo  na ang tao ay ipinanganak na may 300 buto Bahay na tagpi-tagpi, yari sa yero ngunit sa ating paglaki ay nagkakaroon na Damit ay gusot, walang kuryente rito. lamang tayo ng 206 na buto. Si Nanay, labandera  na ang “Monalisa” ay iginuhit ni Leonardo Da Si Tatay, karpintero Vinci na walang kilay Karampot na kita at sweldo Pilit pinagkakasya sa pito. Pagpasok sa eskwela Doon ko nakita Sumilay ang pag-asa Edukasyon, solusyon pala! Ngayon ako'y nagsisikap Karanunga'y aking niyakap Upang kabuhayan ay umangat Nang kinabukasay, di na pangarap!

Hunyo - Disyembre 2017Kamakailan lang ay lang sapat na tubig. • Maaaring inumin • Itapal sa bahagi kungnaging trending sa Ito ay may scientific nang mainit man osocial media ang da- names na Eleusin In- malamig saan napilayan.mong paragis dahil ito dica (Linn) Niu Jin Balakubakdaw ay nakakagamot Cao (Chin). Maliban • Dikdikin ang dahon Maaari ring ihalo sang iba’t ibang uri ng sa paragis ito rin ay at tangkay at ihalo sakaramdaman. Marami tinatawag na sambali, shampoo na gagamitin langis na gagamitinang nagpapatunay na wire grass, dog’s tail sa pagligonaging maayos ang grass, kabit-kabitan at • Ibabad nang ilang na panghilot.kanilang pakiramdam goose grass. minuto sa buhok bago Nakagagamot din ang damong paragis ng iba pang mga sakit gaya ng ovarian cyst, myoma, type 2 diabe- tes at iba pa. Ngayon alam ninyo na kung ano ang puwedeng maitulong ng damong paragis sa ating karamdaman su- subukan mo ba ito? Wala naman sigurong masama bsta paka- tandaan ang paalala na mag-ingat at kung mayroon man na hin- Ni: John Luis Picañanang dahil sa damong Iba’t ibang mga banlawan Pilay o di magandang epektoparagis ngunit ang karamdaman, sakit at sprain sa katawan huwag ka-tanong Anong uri ng bigat ng pakiramdam • Dikdikin ang dahon limutang kumonsultadamo ito at saan nga ang sinasabing na- at tangkay agad sa doctor.ba ito matatagpuan? gagamot ng damongAng damong paragis paragis. Ilan sa mgaay isang uri ng damo ito ay ang mga su-na mdalas nating musunod:nakikita sa mga ba-kanteng lote, gilid ng Hirap sa pag-ihi,kalsada at kung saan Altapresyon, Dysen-saan. Ito ay kusang teria, mataas na sugartumutubo at hindi • Magpakulo ng dahonkailangan ng sapat na sa loob ng 10 minutopag-aalaga . Nabu- • Inumin angbuhay ito kahit wa- pinagpakuluan

Hunyo - Disyembre 2017 Gamot nga bang gasyong isinasagawa sa 733,000 kabataan mula na ng naturang gamot.makatutulong kontra den- Senado na pinamumunu- sa NCR, Region 3 at Re- Sa kasalu-gue ang bakunang an ni Sen. Richard Gor- hiyong IV-A.dengvaxia o ilusyon don, Chairman ng Com- kuyang sitwasyon, sana’ylamang? mittee on Ways and Ayon sa tigilan na ang mga banga- Means napag-alamang Sanofi, yan at sisihan ng magka- Dahil sa ka- ang orihinal na pla- kabilang panig o partido.gustuhan ng pamaha- no ng gumawa ng Maliban sa balak nalaang di man tuluyang gamot epektibo ang pagpapanagot sa Sano-malutas ay mabawasan Kagawaran naturang gamot sa mga phil, sana hangga’t maa-ang patuloy ng Kalusugan (DOH) nagkasakit na ng dengue ga pa ay pagtuunan nana na bakunahan ng gamot ngunit sa hindi pa nagka- ng pansin ang mgapag- na ito ay 400,000 mag- ka-dengue ay maaaring kabataang nabakunahandami aaral lamang mula sa maapektuhan ito. Dahil na ng DOH na ngayon ayng biktima ng sakit na ikaapat na baitang hang- dito naaalarma ang mgadengue sa iba’t ibang gang sa umabot ito ng magulang ng mga nasa ikaanim na baitingpanig ng bansa, kung kabataang nabakunahan na.kaya’t nagsagawa ng ma-lawakang pagbakuna ng Alamin agad sadengvaxia sa mga mag- pamamagitan ng pagkuhaaaral sa ikaapat na ng impormasyon sa kom-baitang sa mga pampub- panyang gumawa nitolikong paaralan. ang maaaring maging epekto nito sa mga Ngunit kamakailan kabataan at kung anolamang ay lumabas ang ang mga dapat gawingbalita mula sa Sanofi sa pag-iingat para makaiwasmaaaring maging epekto sa maaring maging masa-ng dengvaxia sa mga mang epekto nito.nabakunahang hindi panagkakasakit ng dengue. Sa imbesti- Ni: Tomas Lyndon Tabuyan ba ngunit maari ring may 133 pasyente na na- magkaroon nito ang may diagnosed na positibo sa pine Pediatric Society at edad na 18 pataas. JE mula Enero 1 hang- Pediatric Infectious Dis- gang Agosto 26. Sa 133 ease Society of the Philip- Maaaring makara- kaso, 53 sa mga biktima pines, ang JE ay galing sa nas ng pamamaga ng utak, ay taga Central Luzon. isang virus na kinakalat sakit ng ulo at tiyan, Wala pang gamot ng lamok na culex tri- lagnat, pagkapagod, pani- sa nasabing sakit pero taeniorhynchus. Ito ay nigas at pananakit ng leeg, may bakuna para mai- makikita sa Asya at West- pagsusuka, kumbulsyon, wasang tamaan nito. Ang ern Pacific Regions at paralisis at kawalang- JE vaccine ay kilala PINANGAN- pangunahing dahilan ng malay ang mga nakagat bilang ‘Ixiaro” at ito ayGAMBAHAN ang dulot viral Encephalitis sa Asya. ng lamok na positibo sa lisensyado at ibinebentang maliit at mabagsik na Isa itong Vector-borne JE. Tatlumpong por- sa Estados Unidos sainsektong hindi lang disease tulad ng dengue, siyento sa mga dinapuan halagang ₱3,000-₱5,000sumisipsip ng dugo ito rin malaria at chikungu- ang namamatay. Kapag kada bakuna at posiblengay nagbibigay ng iba’t nya.Karaniwang Biktima nabuhay naman maaring sa susunod na taonibang mapanganib na sa- ng sakit na ito ang mga maging inutil ang pasy- magkakaroon ng naturangkit na siyang matinding batang may edad 15 paba- ente. bakuna dito sa Pilipinas.kalaban ng lipunan. Kilala Payo ng mga doc-siya bilang pesteng lamok Nangangagat ang tor na kaagadat isa sa mga problemang naturang lamok sa gabi, magpakonsulta sa mgadinudulot nito ay ang taliwas sa lamok na may espesyalesta kapagkinakatakutang sakit na dalang dengue na sa nakaramdam o nakitaanJapanese Encephalitis umaaga umaatake. ng sintomas ng Japanese(JE). Encephalitis upang maa- Sa Pilipinas, 9 na gapan ang sakit. Ayon kay Dr. Lulu katao ang kinumpirma ngBravo, kasapi ng Philip- Department of Health (DOH) na nasawi nga- yong taon na kabilang sa

Hunyo - Disyembre 2017 Ni: Delfin Angeles III bilang. Ito ay nakakaba- kinukontrol ng hor- kailangan natin makita hala na, sa limang (5) mone insulin. Pero ang o matuklasan. Halimba- Hindi lingid sa bata ay may isang (1) label na ito ay sandal- wa, ang matindingatin na ang sakit na batang diabetic. At da- ing nahihinto kapag pagkauhaw, palaging“diabetes ay karamihan hil dito, ang Pilipinas ang atin pancreas o naiihi, ,madaling mapa-nararanasan ng mga ay inaasahang na lapay, ay nagkaroon ng god o mahapo, panana-ilang tao. Ngunit bakit mapabilang sa top 10 kakulangan dami ng kit ng tiyan, pagkahilosa panahon na ito ay na mga bansang may insulin kaya ang ka- at pagsusuka, malimitmarami tayong nababa- maraming bilang ng tawan ay hindi magutom at biglanglitaan na pati ang mga taong diabetic, labing makakagawa ng glu- pagbaba ng timba atbata na sa murang idad limang taon (15) mula cose. Dahil dito ang pangangati ng mase-ay nakakaroon na rin ngayon. Ang panana- asukal sa atin dugo ay lang bahagi ng ka-ng diabetes. Ang ma- liksik na ito ay nakaka- tumataas ang antas at tawan. Ang mgabilis na pagdami ng bahala dahil mahigit 7 ang asukal na nagawa nabanggit na ito na na-bilang na nakararanas milyong mga Pilipino ay hindi na kayang raranasan ng mga batang karamdaman ito ay ang may sakit na diabe- tanggapin ng tissues ng na nagbibigay ng kalitu-hindi lamang sa Pilipi- tes. katawan. han sa kanila at minsannas kundi sa ibang pag ipinapaalam sabansa rin. Ito ay ayon Ang “Diabetes May mga magu- mga magulang ito aysa International Diabe- Mellitus” ay tinatawag lang na hindi alam na ipinawawalang bahala.tes Federation’s Diabe- din na ‘Sugar Diabetes’, ang kanilang mga anak Sa pananaw kasi ngtes Atlas, 2011, na may ito ay kilala at na na- ay may mga pal- ibang magulang, lalo88 na bansa, na may mamana sa mga kaa- atandaan ng diabetes. na kulang sa kaalamanType 1 diabetes na mga nak o kapamilya lalo na Saka lang nila matu- sa karamdaman ito, itobata sa idad mula 0-14. kung ito na ang naging tuklsan na ito ay naka- ay simpleng usapingSa kasalukuyan ang Pil- sakit ng isang pamilya. karanas na ng ma- pangkalusugan lamang.ipinas ay nagkaroon Ang glucose ay isang lubhang karamdamandin ng pananaliksik asukal na nasa aking na diabetes. Sa unang Tayong mgatungkol sa sakit ng Dia- katawan, na nagtutun- tingin ay hindi nakikita kabataan ay may re-betes ng mga bata, aw ng karbohidrayte, at ang mga senyales at sponsibilidad na pan-ayon dito, na dumad- tumutulong upang ang sintomas nito. galagaan ang ating ka-agdag ang bilang ng aking katawan ay lusugan ng upang hindimga bata na nakikilala magkaroon ng sapat na Batay sa mga natin maranasanna may Type 2 Diabetes enerhiya. Ang antas ng ilang medikal na magkaroon ng sakit naat may possible pang asukal sa atin dugo ay pananaliksik, may mga Diabetes sa murangitong tumaas ang senyales at sintomas na edad. Narito ang ilang mga mungkahing na gawain na maka- katulong: Gumawa tayo ng paraan na magka- roon ng kaalaman tungkol sa matinding karamdaman ito; Mag- ing maingat sa ating kinakain at iwasan ang mga pagkain na nagdudulot ng hindi maganda sa katawan. Ang maagang pagka- katuklas sa mga sen- yales at sintomas ng “Diabetes, ay naka- katulong upang mapigi- lan ito at mabigyan ng tamang paggamot ng “Diabetes.”

Hunyo - Disyembre 2017Ni: Xyrell James Canonoy gal, mas nahihirapan ang para sa mga taong may Ang pinaka- May kamag-anak pasyente huminga, at hika na umiwas sa pani- mabisang paraan parao kakilala ka bang mahi-lig manigarilyo? Ilang umaabot pa sa pagka- nigarilyo dahil maaari maiwasan ang mga sakitpiraso ng yosi kaya angnauubos nito sa isang kataon kung saan kahit nitong mapalala at mapa- na ito ay ang pagtigil saaraw? Sa tingin mo, maymaganda bang naidulot ang pagakyat ng hagdan dalalas ang atake ng sa- paninigarilyo.ang paninigarilyo sa mgaito? O baka naman pati ay hindi na magagawa ng kit na ito. At ang mahalagakalusugan mon a rin ayapektado nito? pasyente. Dalawang 3. Cancer sa lahat ay mag- Ang paninigarilyo karamdaman ang ka- Ang pinaka kara- ehersisyo. Malakingay matagal ng problemang iba't ibang mga bansa. bilang sa COPD. niwang uri ng cancer na tulong ang maibibigay ngSa panahon ngayon, hindimalabo na makita natin Emphysema nadudulot ng pani- ehersisyo sa isang taongna pati ang mga bata atmga teenager ay nani- Ang sakit na nigarilyo ay ang lung can- gustong tumigil sa pani-nigarilyo. Ang tobaccoang isa sa mga ito ay unti-unting cer o kanser sa baga. nigarilyo. Habang ikaw aynangungunang risk fac-tor ng mga sakit na hindi sinisira ang air Ayon sa mga pag-aaral, nageehersisyo, mawawalanakakahawa na nagigingsanhi ng pagkamatay ng sacs ng baga. Ang ang paninigarilyo ay sa isip mo ang pani-sampung Pilipino bawatoras. Ayon sa survey na pasyente ay may nakakapagdulot din ng nigarilyo. At kapag ikawginawa ng Global YouthTobacco Survey noong progresibong cancer sa iba't ibang ba- ay nanigarilyo, mara-2015, 12% ng mga es-tudyanteng na may edad hirap ng paghinga. hagi ng katawan, kasama ramdaman mo kaagad13 hanggang 15 ay nani-nigarilyo na. Tatlo sa b) Chronic Bronchitis na dito ang cancer sa ang epekto nito sa iyongsampung Pinoy adults aysmokers. Ang sakit na ito bato, sa atay at sikmura stamina. Malaki din angMga Sakit na Dulot ngPaninigarilyo ay ang pamamaga (stomach cancer) naitutulong ng ehersisyo1. COPD ng bronchial 4. Nakaaapekto ito sa sa pagbawas ng stress. Ang COPD o chronic tubes, at pagdami reproductive system Kaya, bilang isangobstructive pulmonarydisease ay isang ng plema. Ang mga lalaki at bata, huwag hayaangkaramdaman kung saanang pasyente ay na- 2. Asthma babaeng naninigarilyo ay malanghap ang usok mulahihirapang huminga. Angtaong may COPD ay ka- Magandang ideya maaring mahirapang sa sigarilyo. Iwasangdalasang maagang nama-matay. Habang tumata- makabuo ng bata. lumapit sa mga taong Maari ding naninigarilyo. Kung mala- maapektuhan ang kas ang loob, maaari na kalusugan ng bata ring magbigay ng payo sa kapag ang kanyang mga nalulong na nito. ina ay nani- Ayon sa isang kasabihan nigarilyo habang “Hindi pa Huli ang Lahat, siya ay nasa sina- May Panahon pa Para sa pupunan nito. Iyo Kaibigan”.

Hunyo - Disyembre 2017Ni: Guelajane Valiente Ni: Fiona Maureen Reginaldo Noong 1930, si high jumper Simeon Toribio ay ginawaran ng parangal na “Helms World Trophy” bilang pinakamagaling na manlalaro sa buong Asya. Siya rin ay tinagurian ng “Filipino Field Athlete of the Half Century”. Ang Philippine Basketball Association (PBA) ang kauna – una- hang professional basket- ball league sa Asya na nag – umpisa noong 1975. Tagu-taguan lalaro ang ulo ng taya Si William “Bogs”maliwanag ang bu- gamit ang isang daliri, Adornado ang pina-wan Wala sa likod, at pagkatapos kaunang tumanggap ngwala sa harap 'Pag ka huhulaan ng taya kung PBA's Most Valuablebilang kong tatlo na- Player (MVP) noongkatago na kayo 1... 2... 1976.3!'' mga salita na nag-mumula sa taya sa la- anong daliri ang ginamitrong \"Taguan o Tagu- ng manlalaro sa pan-taguan\" gangalabit. Kung ma- Ang Pilipinas ay hulaan ng manlalaro nagkaroon ng apat na Ito ay isa ang bibilangin niya ay “Grand Masters” sasa mga larong pinoy na sampu lamang, kung chess: Rogelio Antonio,madalas laruin ng mga hindi naman ay Jr., the late Rosendobata. Hango ito sa in- manghuhula pa din siya Balinas, Eugene Torregles na Hide and Seek at paghindi na na- and Buenaventura- isang laro na kung hulaan tataas ang bibi- “Bong” Villamayor.saan ang mga manlala-ro ay magtatago at ang langin niya ng hanggan Ang mga Pilipino angtaya ang siyang ma- limampu. unang Asyano na naglaroghahanap. Pupunta sa na- ng football. Ang Philippine katalagang pagbibi- Football Federation na Pipili ng taya ang langan ang taya at bibi- tinawag dati na Philippinesmga manlalaro at pipili lang. Magtatago ang Amateur Athletic Federa-din ng lugar ng pag- mga manlalaro at tion ay itinayo noongbibilingan - ito ay pagkatapos bumilang 1907. Ang unang laro ngmaaring poste, haligi o ay isa-isa ng hahanapin football sa Asya ay ginanappuno . Gamit ang ng taya ang mga ito. noong 1913 Manila Far\"maiba taya\" o \"maiba Ang unang makikita Eastern Games na natalo ngalis\" na panuntunan.Magtatalaga ng ng nu- Pilipinas ang China 2 – 1.mero na bibilangin angmga manlalaro. Maaari ang siyang susunod na Noong 1959, angnilang gamitin ang taya. Kailangansistema ng pamimili ng Araneta Coliseum sadaliri. Ginagawa ito sa Cubao, Quezon City angpamamagitan ng pag- bantayan ng taya ang pinakamalaking coveredtalikod ng taya. Ka- lugar na pinagbilangankalabitin ng isang man- kasi maari siyang mag- coliseum entertainment center o tinawag na “Big ing taya ulit pagnaka- Dome” na may kapasidad save ang ibang manlal- na 33, 000 na katao. aro. Ang \"save\" ay Si Atty. Rodrigo “Rudy” Salud ang unang ang pagtapik ng mga secretary general ng World kamay ng manlalaro sa Boxing Council (WBC). lugar na pinagbilangan.

Si Teofilo Yldefonso ang kaisa-isang Pinoy na nakakuha ng tatlong medal- ya sa Olympics.Pilak na medalya sa 200 m. breast- stroke noong 1928 Amster- dam Olympics at noong 1932 Los Angeles Edition. Ikapitong pwesto naman ang nasungkit niya noong 1936 Olympics sa Nazi, Germany. matapos pataubin ang Apelo Elementary School (ACES) at Marcela Marcelo Ele- mentary School (MMES) Nanguna rin sa Ni: Christian Garette G. Galamgam chess at gymnastics ang mga manlalaro ng TPES. Ang MMES na- man ay nakakuha ng tatlumpung ginto , dala- wamput anim na pilak na at apat na tansong medalya at ang nakakuha ng ikalawang karangalan sa overall champions. Habang ang ACES na-Kuha Ni: Patricia Normie Zen O. Claudio man ay nakakuha ng Inilampaso ng dalawang ginto, dala- sa parihabang kurto ng limang ginto , pitong pil-Timoteo Paez Elemen- wamput lima na pilak at TPES noong Nobyem- ak na medalya attary School (TPES) ang siyam na tanso na may bre 28. tatlumput isa na tansongmga paaralan sa Clus- kabuuang walumput medalya lamang at angter 3 matapos uma- anim na medalya sa Namayani sa nakakuha ng ikatlongrangkada ng limamput ginanap na Cluster Meet team events sa baseball karangalan sa overall at basketball ang TPES champions.Ni: Sophia Abigail Escaño 24, 20 – 25, 25 – nalasap nina Bello na ispyks na matitinding wallops 17) na ginanap at Relles ang ma- dahilan kaya sila na tila sila Nilampaso sa Jose Rizal gandang kom- nagningning sa ang nagpainit ngng umaapoy na Elementary School binasyon ng tos at pangatlong set. paligid. (25 – 17)Cluster 3 (TPES, noong Setyembre ispyks sa ikala- (20 – 25) ParangACES, MMES) ang 19, 2017. wang set ng laro. Pinataob na basang sisiw kungnaghihikahos na Ipinamalas Hindi nawa- ng tuluyan ng maituring angCluster 2 (JSES, ng bawat kopo- lan ng pag–asa Cluster 3 at hindi magkabilang kopo-PBES, PZES) nan ang hagupit ang Cluster 2 na pinaporma pa nan dahil sa pagodgamit ang bumubu- ng kani- kanilang kaya humabol sila ang Cluster 2 nang ngunit kita pa rinlusok na ispyk ni opensa ngunit na- gamit ang kanilang agad – agad silang sa Cluster 3 angKaiza Bello ng mayagpag pa rin sunud – sunod pinatikim ng ngiting tagumpay.Apelo Cruz Ele- ang Cluster 3 nangmentary School sa nagpakawala ngginanap na Volley- mga nagbabagangball Championship ispyks at wallopsbilang bahagi sa unang set ngsa pagdiriwang laro. (25 – 19)ng Pandaigdigang Lalong umaAraw ng mga -rangkada angGuro (25 - 19, 26 – Cluster 3 nang ipi- Kuha Ni: Marithe Ninee E. Asinas