บทที่ 2 การเปลี่ยนแปลงและผลกระทบของเทคโนโลย

Chapter 2 การเปลย่ี นแปลงของเทคโนโลยี D e s i g n a n d Te c h n o l o g y 1 http://ajan-kom.blogspot.com

หวั ขอ้ บรรยาย 01 สาเหตุ / ปัจจยั การเปลี่ยนแปลง ของเทคโนโลยี 02 ตวั อย่างการเปล่ียนแปลง ของเทคโนโลยี

วตั ถุประสงค์บทเรยี น ❑ วิเคราะหส์ าเหตุหรอื ปจั จยั ทท่ี าให้เกดิ การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี

การนาไปใช้ การวิเคราะห์หาสาเหตุหรือปัจจัยที่มีต่อการเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยีมี ความสาคัญท่ีจะช่วยให้เข้าใจเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงมาจากอดีตและสามารถ คาดการณ์เทคโนโลยีท่ีอาจเกดิ ข้นึ ในอนาคต รวมทงั้ มีความสาคญั ในการพฒั นาต่อยอดเทคโนโลยเี ดิม เพ่อื ใหม้ ีความทันสมัยและ ช่วยอานวยความสะดวกต่อผใู้ ชง้ าน

ทบทวนความรู้กอ่ นเรียน ความรเู้ ดมิ เทคโนโลยี หมายถึง ส่ิงของเครื่องใช้หรือผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ในชีวิตประจาวันท่ีมนุษย์สร้างข้ึนทั้งในอดีต ปัจจุบัน และ ทีเ่ กดิ ข้นึ ในอนาคต รวมทั้งวิธกี ารตา่ ง ๆ เพ่ือแก้ปัญหาหรือ สนองความต้องการ

ทบทวนความรูก้ ่อนเรยี น ความรเู้ ดมิ ระบบทางเทคโนโลยซี ่ึงมีทั้งระบบทางเทคโนโลยีอย่างง่าย และระบบทางเทคโนโลยีท่ีซับซ้อน เช่น โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์ เ ทค โนโลยีทาง ด้ านการแพทย์ที่ มี ประสิทธิภาพมากกว่าในอดีต ซึ่งมนุษย์เป็นผู้สร้างหรือ พัฒนาข้ึนเม่ือประสบปัญหาในการดารงชีวิตและอานวย ความสะดวก

เทคโนโลยีรอบตัวเรามีการเปล่ียนแปลงอยู่ตลอดเวลา ข้ึนอยู่กับสาเหตุหรือปัจจัย บทนา ต่าง ๆ ได้แก่ ❑ ความก้าวหน้าของศาสตรต์ า่ ง ๆ โดยเฉพาะวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ❑ ปัญหาหรือความตอ้ งการของมนษุ ย์ ❑ ปจั จัยอื่น ๆ เช่น สภาพเศรษฐกจิ สงั คม วฒั นธรรม และสงิ่ แวดล้อม

สาเหตหุ รอื ปจั จยั การเปลยี่ นแปลงของเทคโนโลยี ปัญหาในชีวิตประจาวนั ความต้องการสิ่งของหรือ ดารงชวี ิต ปัจจยั เกือ้ หนุน วิธีการอานวยความสะดวก เม่อื มนุษย์พบกบั ปัญหาต่าง ๆ ความต้องการสิ่งของหรือ องคค์ วามรแู้ ละ ในชวี ติ ประจาวนั อานวยความสะดวก วิธีการช่วยในการดารงชีวิต ความก้าวหน้าของศาสตร์ ต่าง เช่น วิทยาศาสตร์ ปญั หา

ตวั อย่างปัจจยั เกอ้ื หนุนจากความกา้ วหนา้ ทางดา้ นวิทยาศาสตร์ นาโนเทคโนโลยี ความรู้ทางด้านนาโนเทคโนโลยีที่สามารถนามาใช้ในการ ผลิตเส้นใยนาโน และนาเส้นใยมาทอเป็นผ้าเพื่อทา เครื่องนุ่งห่ม รวมท้ังพัฒนาเส้นใยให้มีสมบัติต่างตามความ ต้องการ เช่น ป้องกันการเปียกชื้น ลดรอยยับ ช่วยยับยั้ง แบคทีเรยี และชว่ ยลดการเกิดกลิ่น

ตวั อย่างปจั จัยเก้ือหนุนจากความก้าวหน้าทางด้านวทิ ยาศาสตร์ ระบบควบคุมการทางานของเครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้าในอาคาร ระบบควบคมุ เทคโนโลยีเพื่อการควบคุมเคร่ืองใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์ การทางานของ อิเล็กทรอนิกส์ในบ้านและสถานที่ทางานผ่านระบบ เครอ่ื งใช้ไฟฟา้ ออนไลนโ์ ดยใช้อปุ กรณส์ ือ่ สารเคลื่อนท่ี เชน่ มือถอื ในอาคาร

เทคโนโลยีทส่ี าคญั นามาใชป้ ระโยชนไ์ ด้ระยะเวลาหน่งึ เทา่ นั้น นกพริ าบส่อื สาร จดหมาย ไปรษณีย์บัตร โทรเลข โทรสาร

เทคโนโลยีบางชนิดอาจเป็นจุดเปลย่ี นทสี่ าคัญทท่ี าใหเ้ กิดการ เปลย่ี นแปลงเปน็ เทคโนโลยีใหมใ่ นอนาคต เมื่อนาคอมพิวเตอรม์ าเชอ่ื มตอ่ อินเทอรเ์ นต็ ท่ีมีบริการ ด้านการรับส่งข้อมูล ก็จะได้วิธีการส่งจดหมาย อิเล็กทรอนิกส์ (Email) ซ่ึงจะช่วยลดระยะเวลาและ สง่ จดหมายไดร้ วดเร็วในปรมิ าณมาก ๆ

การพัฒนาแอปพลเิ คช่นั แอปพลเิ คช่นั การพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ หรือ แอปพลิเคช่ัน มาใช้ ประโยชนใ์ นดา้ นตา่ ง ๆ เช่น ❑ ทางดา้ นการรับสง่ ข้อมลู ข่าวสาร ❑ ทางด้านการแพทย์ ซ่ึงสามารถทางานได้ตรงตามตอ้ งการของมนุษย์และชว่ ยพัฒนา คณุ ภาพชวี ิตใหด้ ีข้นึ

แอปพิลเคชนั่ ตรวจอณุ หภูมทิ ีฝ่ า่ เทา้ แม่เหล็กถาวร (permanent magnet) โดยผู้ใช้สวมถุงเท้าที่ติดเซ็นเซอร์ (Sensor) จับอุณหภูมิโดยจะแสดงให้เห็นจุดที่มี อุณหภูมิสูงเป็นสีแดงจะมีความสัมพันธ์กับการเกิดแผลท่ีเท้าในผู้ป่วยความหวาน หรือแอปพลิเคช่ันเตือนการรับประทานยา ซึ่งจะมีเซ็นเซอร์ที่ภาชนะบรรจุยาส่ง สัญญาณวา่ ถึงเวลารบั ประทานยาและผู้ปว่ ยไดห้ ยิบยาไปแลว้ เกร็ดความรู้

ปัจจยั จากสภาพเศรษฐกิจ สงั คม วฒั นธรรมและสงิ่ แวดลอ้ ม • ปรบั ปรุงประสิทธิภาพใหด้ ีขนึ้ • เปล่ยี นแปลงระบบการทางาน • เปล่ยี นวสั ดอุ ปุ กรณ์ • เปล่ยี นวธิ ีการผลติ • เม่ือเกิดภยั พบิ ตั ิ • เกิดสงคราม • ภาวะขาดแคลนอาหารและนา้ • การเกิดโรคระบาด

ใบงานที่ 2.1 สาเหตหุ รือปัจจยั ของการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยใี นชวี ติ ประจาวนั นกั เรยี นสังเกตและเลือกเทคโนโลยีที่พบเห็นในชวี ิตประจำวันและไม่ใช่ตัวอย่ำงใน บทเรียน มำอย่ำงน้อย 3 ชนิด แล้วอธิบำยลักษณะของเทคโนโลยีเหล่ำนั้นว่ำมีกำร เปลี่ยนแปลงจำกอดีตจนถึงปัจจุบันอย่ำงไรในประเด็นต่ำง ๆ เช่น รูปร่ำง กำรใช้งำน ควำมปลอดภัย ควำมแข็งแรง รำคำ โดยอำจสืบค้นข้อมูลเพิ่มเติมพร้อมทั้งวิเครำะห์ สำเหตหุ รือปจั จัยท่ีทำใหเ้ กิดกำรเปล่ยี นแปลงเทคโนโลยี แลว้ นำเสนอ

ประเภทของเทคโนโลยี • เทคโนโลยีตอ่ ยอด (Sustaining Technologies) หมายถึง เทคโนโลยีท่ีมีใชใ้ น ปัจจบุ นั มีการปรบั ปรุงทีละเลก็ นอ้ ย เชน่ โตะ๊ เกา้ อี้ หมอ้ หงุ ขา้ ว เครอ่ื งปรบั อากาศ • เทคโนโลยีเปล่ยี นโลก (Disruptive Technologies) หมายถึง เทคโนโลยีท่ีมีการ คิดคน้ และมีประโยชนก์ บั ประชากรสว่ นใหญ่ และเขา้ มาแทนเทคโนโลยีในอดตี เชน่ Internet of thing, Cloud Computing, เทคโนโลยีหนุ่ ยนต,์ ยานพหานะไร้ คนขบั

ตวั อยา่ งการเปลย่ี นแปลงของเทคโนโลยี (ทางการแพทยแ์ ละสขุ ภาพ) เคร่ืองเป่ าความดนั ลม CPAP คอื อะไร? • CPAP ยอ่ มาจากคาวา่ Continuous Positive Airway Pressure คอื เครอ่ื งอดั อากาศแรงดนั บวกใชส้ าหรบั รกั ษาอาการนอนกรน • และภาวะหยดุ หายใจขณะหลบั จากการอดุ กนั้ (Obstructive Sleep Apnea, OSA) โดยเฉพาะในผปู้ ่วยท่ีมีอาการในระดบั ปานกลางถึง รุนแรง (Moderate to Severe) http://www.scimath.org/weblik/7777.php

ตวั อยา่ งการเปลีย่ นแปลงของเทคโนโลยีดา้ นการแพทย์ หฟู ังแพทย์  ใชใ้ นการตรวจวนิ ิจฉยั โรคหรอื อาการของคนไข้  พฒั นามาตอ่ เน่ืองตงั้ อดตี จนปัจจบุ นั  เกิดจากปัญหาไมส่ ะดวกสาหรบั แพทยผ์ ชู้ ายเวลาตอ้ งใชห้ ูแนบไปท่ี รา่ งกายของผหู้ ญิง  ปัจจยั ทางดา้ นสงั คมและวฒั นธรรม

ตวั อยา่ งการเปล่ยี นแปลงของเทคโนโลยี หฟู ังแพทย์ (ทาจากไม้)  มีขนาดใหญ่ นา้ หนกั มาก พกพาไปใชง้ านไม่สะดวก  แกป้ ัญหาไมต่ อ้ งนาหไู ปแนบกบั รา่ งการมนษุ ย์

ตวั อยา่ งการเปลย่ี นแปลงของเทคโนโลยี หฟู ังแพทย์ (ท่วั ไปในปัจจุบนั )  มีขนาดเลก็ นา้ หนกั เบา พกพาสะดวก  ไม่สามารถขจดั เสียงรบกวนได้ แพทยต์ อ้ งใชค้ วาม ชานาญในการฟัง  ไมส่ ามารถบนั ทกึ เสยี งได้ หรอื แสดงภาพของเสยี งได้

ตวั อยา่ งการเปล่ยี นแปลงของเทคโนโลยี หฟู ังแพทย์ (แบบบลูทธู )  เช่ือมตอ่ คอมพวิ เตอรห์ รอื มือถือผา่ นบลทู ธู  บนั ทกึ เสยี งได้ เพ่อื ชว่ ยอานวยความสะดวกในการใชง้ าน

ตวั อยา่ งการเปล่ยี นแปลงเทคโนโลยีดา้ นการอนรุ กั ษส์ ิง่ แวดลอ้ ม บรรจุภณั ฑ์จากวสั ดุธรรมชาติ  บรรจภุ ณั ฑจ์ ากโฟมท่ีใชบ้ รรจอุ าหารมีสารสไตรนี (Styrene) เป็น อนั ตรายตอ่ รา่ งกาย  ยอ่ ยสลายยาก สง่ ผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม  ทาใหเ้ กิดการพฒั นาผลิตภณั ฑร์ กั ษโ์ ลกหรอื ส่ิงแวดลอ้ มจากใบไมส้ ด เช่น ใบทองกลาว ใบไทร ใบสกั ชว่ ยลดปัญหามลพิษได้

ตวั อย่างการเปล่ียนแปลงเทคโนโลยีดา้ นการอนรุ กั ษส์ ิ่งแวดลอ้ ม บรรจุภณั ฑ์จากวสั ดุธรรมชาติhttps://www.youtube.com/watch?v=7lopk7NiqG0

Chapter 3 ผลของเทคโนโลยี D e s i g n a n d Te c h n o l o g y 1

จุดประสงคบ์ ทเรียน • วเิ คราะหผ์ ลกระทบของเทคโนโลยีทงั้ ดา้ นบวกและดา้ นลบท่ีสง่ ผลตอ่ มนุษย์ สงั คม เศรษฐกิจ และสง่ิ แวดลอ้ ม • เสนอแนวทางในการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปัญหาท่ีเกิดจากผลกระทบของเทคโนโลยี

ผลกระทบของเทคโนโลยตี อ่ มนุษย์ สังคม • ความกา้ วหนา้ ทางการแพทย์ ทา ให้ อายขุ ยั ของมนษุ ยย์ ืนยาวขนึ้ • ทาใหส้ งั คมกลายเป็นสงั คม ผสู้ งู อายุ (aging society)

ผลกระทบของเทคโนโลยตี ่อมนุษย์ สังคม • ความกา้ วหนา้ ทางดา้ นเทคโนโลยีอตุ สาหกรรม • หนุ่ ยนตแ์ ละระบบอตั โนมตั ิ • การใชห้ นุ่ ยนตแ์ ทนมนษุ ยใ์ นขนั้ ตอนท่ีมีสารพษิ • ใชใ้ นการผลิตใหส้ ินคา้ มีคณุ ภาพตรงตามมาตรฐาน • สามารถทาใหใ้ ชว้ ตั ถดุ ิบใหเ้ กิดประโยชนส์ งู สดุ • ประหยดั ทรพั ยากรและลดตน้ ทนุ การผลติ ในทางกลับกันกท็ าใหเ้ กิดปัญหาการว่างงาน ซง่ึ อาจกอ่ ใหเ้ กดิ ปัญหาอาชญากรรมตามมา

หนุ่ ยนตพ์ นักงานทาการในโรงงาน WWW.SCIMATH.ORG/WEBLINK/7780.PHP

ผลกระทบของเทคโนโลยตี อ่ เศรษฐกิจ • ความกา้ วหนา้ ทางเทคโนโลยีสง่ ผลตอ่ กระบวนการผลติ • ประหยดั ต้นทนุ การผลิต ผลติ สนิ ค้าไดใ้ นปริมาณมาก • ทาใหม้ รี ายไดจ้ ากผลติ สนิ ค้าและบริการมากขึน้ แตอ่ าจทาใหเ้ กดิ การผูกขาดทางการค้า ไม่มผี ู้ผลิตรายใดมาแข่งขันได้

ผลกระทบของเทคโนโลยตี อ่ เศรษฐกจิ • ความกา้ วหนา้ ทางเทคโนโลยใี นภาคอตุ สาหกรรม • ตอ้ งการแรงงานในการดแู ลเครื่องจักรทางการผลติ • ส่งผลใหเ้ กดิ การจา้ งงาน • การขยายตวั ทางเศรษฐกจิ และชุมชนเมอื ง แตอ่ าจทาใหเ้ กดิ ปัญหาการยา้ ยถนิ่ ฐานของ แรงงานจากชนบทสู่ชุมชนเมอื ง เกดิ เป็ นชุมชน อุตสาหกรรม

ผลกระทบของเทคโนโลยตี ่อเศรษฐกิจ • การนาเขา้ เทคโนโลยีมาก ๆ หรอื พง่ึ พาเทคโนโลยีจากตา่ งประเทศ อาจทาใหป้ ระเทศขาดดลุ การคา้ ได้

ผลกระทบของเทคโนโลยตี อ่ ส่ิงแวดล้อม • ผลกระทบดา้ นดี  ผลกระทบดา้ นไมด่ ี • การนาเทคโนโลยีมาใชป้ รบั ปรุง  การใชท้ รพั ยากรท่ีเพ่มิ มากขนึ้ ธรรมชาติ เชน่ โครงการแกลง้ ดนิ  มลพิษทางดนิ นา้ อากาศ เสยี ง • การบาบดั นา้ เสยี  การปนเปื้อนของสารพษิ • การกรองอากาศ หรอื กาจดั • แก๊สซลั เฟอรไ์ ดออกไซต์ • ไนโตรเจนออกไซด์ • ฝนุ • ปรอท

ผลกระทบจากการสร้างสนามบนิ

ผลกระทบจากการสร้างสนามบนิ ผลกระทบ ด้านบวก ด้านลบ แนวทางป้องกนั และ แก้ไข ต่อ - หาพ้นื ที่ ท่ีเหมาะสม มนุษยแ์ ละ - การคมนาคมขนส่ง - มีการเวนคืนท่ีดินทา ในการสร้างสนามบิน - การเวนคืนที่ดินตอ้ ง สงั คม สะดวก ใหม้ ีการยา้ ยที่อยู่ ใหร้ าคาที่เป็นธรรมแก่ ประชาชน - เพมิ่ ทางเลือกใน - ปัญหาจราจร มลพิษ การเดินทาง ทางเสียง

ผลกระทบจากการสร้างสนามบนิ ผลกระทบ ด้านบวก ด้านลบ แนวทางป้องกนั และ แก้ไข ต่อ - งบประมาณในการ ก่อสร้างสูง - รัฐตอ้ งหาแหล่ง เศรษฐกิจ -รายไดเ้ พิม่ ข้ึนจาก - รัฐบาลตอ้ งระดมทุน เงินทุนท่ีเหมาะสม ระบบขนส่ง หรือกเู้ งินมาก่อสร้าง - วางแผนในการ - อาจก่อใหเ้ กิดหน้ี ดาเนินงานอยา่ งรัดกมุ - เพ่มิ มูลคา่ ทาง สาธารณะ สามารถตรวจสอบได้ เศรษฐกิจ - เพิ่มมูลคา่ สินคา้ ทางการเกษตร

ผลกระทบจากการสร้างสนามบนิ ผลกระทบ ด้านบวก ด้านลบ แนวทางป้องกนั และ ต่อ แก้ไข ส่ิงแวดลอ้ ม - การบริหารจดั การ - มลพษิ ทางเสียง - กาหนดวธิ ีการบินท่ี ทรัพยากรเพื่อใหเ้ กิด - มลพษิ ทางอากาศ ปลอดภยั และทาใหเ้ กิด ประโยชน์สูงสุด - มลพษิ ทางน้า เสียงนอ้ ยที่สุด - นาเช้ือเพลิงอากาศ ชีวภาพมาใช้ - มีระบบบาบดั น้าเสีย - สร้างห่างจากท่ีอยู่ อาศยั ระยะทาง กม.

ใบงานที่ 2.2 สารวจ วิเคราะห์ผลกระทบของเทคโนโลยแี ละเสนอแนวทางปอ้ งกนั และแกไ้ ข ปัจจุบันมีกำรใช้เทคโนโลยีอยู่ตลอดเวลำในชีวิตประจำวัน ขณะเดียวกันในชุมชน เองก็มีกำรใช้เทคโนโลยีที่มีควำมซับซ้อนมำกขึ้นด้วย ให้นักเรียนสำรวจและวิเครำะห์ ผลกระทบทั้งด้ำนบวกและด้ำนลบของเทคโนโลยีที่สนใจในชุมชน เช่น ระบบไฟฟ้ำ แสงสวำ่ ง กำรจัดกำรขยะ หรือกำรจดั กำรนำ้ พรอ้ มทั้งเสนอแนวทำงป้องกันและแก้ไข ปญั หำท่ีเกดิ ข้นึ แล้ว หรอื คำดกำรณ์วำ่ จะเกิดข้นึ