33 พิริษา บาลี ปวช.1-3 บทที่7

หน่วยที่ 7 จริยธรรมกบั ความรบั ผิดชอบ และผลกระทบในการใช้คอมพวิ เตอร์และสารสนเทศในงานอาชีพ เนอื่ งจากสงั คมเทคโนโลยสี ารสนเทศ (IT : Information Technology) และระบบ สารสนเทศ (IS : Information System) ในโลกยคุ ปัจจุบนั เร่ิมเข้ามามบี ทบาทเป็นอย่างมาก ในการดาเนนิ ชวี ิตของมนุษข์ โดยเฉพาะในเชิงธรุ กิจ ไม่ว่าจะเป็นเร่ืองการเงิน การลงทุน และ การค้าระหวา่ งประเทศ ตลอดจนการศกึ ษาและการบริการต่างๆ กต็ าม ส่งิ เหลา่ นลี ้ ้วนแล้วแต่ อาศยั เทคโนโลยสี ารสนเทศในการอานวยความสะดวกแทบทงั้ สนิ ้ เพระสามารถประหยดั เวลา ประหขดั ตนั ทุน มีความรวดเร็ว และสามารถเช่ือมน่ั ในความถูกต้องแม่นยาของข้อมลู ได้เป็น อยา่ งดี หลายองค์กรได้ยอมรับและใช้เป็นมาตรฐานในการชถี ้ งึ ความน่าเชอ่ื ถอื โดยเฉพาะใน กลมุ่ ประเทศทพ่ี ฒั นาแล้ว เชน่ สหรฐั อเมริกา องั กฤย กลมุ่ ประเทศในแถบยโุ รป อยา่ งไรกด็ ี ความเหลอื มลา้ กันทางเทคโนโลยไี มว่ ่าจะด้วยปัจจยั ใดก็ตาม ทาให้เกดิ ช่องว่างระหวา่ งการรับรู้และการเข้าถงึ ข่าวสารของผ้มู ีขา่ วสารและผ้ไู ร้ข่าวสาร หรือทเ่ี รียกกนั วา่ \"Digital Devide\" ความไม่เทา่ เทียมกนั ของโอกาสในการเข้าถงึ เทคโนโลยีเหลา่ นสี ้ ง่ ผลถงึ การละเมดิ สิทธิต่าง ๆ มากมาย อาจจะด้วยความตงั้ ใจหรือไมต่ งั้ ใจทจ่ี ะทาก็ตาม สิ่งหนึง่ ที่ต้อง ทาควบคู่กันไปกับการแก้ปัญหา คือการปอ้ งกันโดยการเสริมสร้างจริยธรมในการใช้คอมพวิ เตอร์ ส่งเสริมให้ทกุ คนได้เรียนรู้และเห็นคณุ ค่าของปัญหาทีจ่ ะเกดิ ขนึ ้ ทงั้ โดยคนเองและสว่ นรวม ความหมายของจริยธรรม (Ethics) จริยธรรม จากพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถงึ ธรรมทเี่ ป็น ข้อประพฤติปฏบิ ตั ิ ศลี ธรรม และกฎศีลธรรม จากการสมั มนาของสานกั งานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ ได้สรุปนยิ ามไว้ว่า จริยธรรม คอื แนวทางประพฤติปฏิบตั ติ นเพือ่ การบรรดูถงึ สภาพชีวิตอนั ทรงคณุ ค่า พงึ ประสงค์ โดยทว่ั ไป จริยธรรมมกั อิงอยกู่ ับศาสนา ทงั้ นี ้เพราะคาสอนทางศาสนามีส่ว ระบบจริยธรมให้สงั คม แตท่ งั้ นไี ้ มไ่ ด้หมายความว่าจริยธรรมองิ อยกู่ ับหลกั คาสอนทางศาสนา เพยี งอยา่ งเดียว แท้ที่จริงจริยธรรมหยง่ั รากอยูบ่ นวฒั นธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี และ ดยนัยนี ้บางทานรียกหลักแหง่ ความประพฤติฮนั เนื่องมาจากคาสอนทางศาสนาว่าศีลธรรม และ เรียกหลกั แหง่ ความประพฤติอนั พฒั นามาจากแหล่งอื่นว่าจริยธรรม

คาว่า Ethics ในภาษาองั กฤษ มี 2 ความหมาย ดงั นี ้ -ความหมายแรกคือ จริยธรรม (Ehics) หมายถงึ ประมวลกฎหมายทีก่ ล่มุ ชน หรือสงั คมหนึ่ง ๆ ขอมรับเป็นแนวควบคมุ ความประพฤติ เพื่อแยกแยะให้เห็นว่าอะไรควรหรือ ไปกันได้กับการบรรถวตั ถปุ ระสงคข์ องกลมุ่ Ethics ทใ่ี ช้ในความหมายนเี ้ป็นอนั เดียวกับจริยธรรม เช่น Medical Ethics (จริยธรรมทางการแพทย์) ซึ่งตรงกับความหมายของ Medical Ethics ในภาษาองั กฤษวา่ The rules or principles governing the professional conduct of medical practitioners. - ความหมายทสี่ องของ Ethics เป็นความหมายทใ่ี ช้ในภาษานักปรชั ญา และ Ethics ในความหมานแี ้ ปลเป็นไทยว่า จริยศาสตร์ พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554 ได้ให้ความหมายของจริยศาสตร์ไว้วา่ ปรชั ญาสาขาหนง่ึ วา่ ด้วยการแสวงหาความดีสงู สดุ ของ ชีวิตมนุษข์ แสวงหาเกณฑ์ในการตดั สินความประพฤตขิ องมนุษข์ว่า อะไรถกู อะไรผดิ หรือ อะไรควร อะไรไม่ควร คาวา่ จริยธรรม อาจมีผ้รู ู้ให้คาอธบิ ายแตกต่างกนั ออกไปตามสาขาวิชา แต่โดย สรุปแล้วจริยธรรมก็คือกฎเกณฑ์ความประพฤติของมนุษย์ซ่งึ เกดิ ขนึ ้ จากธรรมชาตขิ องมนุษย์เอง ได้แก่ ความเป็นผ้มู ปี ัญญาและเหตผุ ลหรือปรีชาญาณ ทาให้มนุษย์มีมโนธรรมและรู้จกั ไตร่ตรอง แยกแยะความดี-ความชวั่ , ถกู -ผิด, ควร-ไม่ควร เป็นการควบคุมตวั เองและเป็นการควบคุมกันเอง ในกล่มุ หรือเป็นศลี ธรรมเฉพาะกลมุ่ ความหมายของจรรยาบรรณ (Code of Conduct) จรรยาบรรณ จากพจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถึง ประมวล ความประพฤติทีผ่ ้ปู ระกอบอาชพี การงานแตล่ ะอย่างกาหนดขนึ ้ เพื่อรักษาและส่งเสริมเกียรตคิ ณุ ชอื่ เสียงและฐานะของสมาชกิ อาจเขียนเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรหรือไมก่ ็ได้ เช่น จรรยาบรรณ แห่งวิชาชพี (Professional Code of Conduct) ความหมายของศีลธรรม ( Moral) ศลี ธรรม เป็นศพั ทพ์ ระพทุ ธศาสนา หมายถงึ ความประพฤตทิ ่ีดี ทช่ี อบ หรือธรรม ในระดบั ศลี คาว่า ศลี ธรรม ถ้าพจิ ารณาจากรากศพั ท์ภาษาละดิน Moralis หมายถึง หลกั ความประพฤติท่ดี สี าหรบั บุคคลพงึ ปฏิบตั ิ