อาหารสำหรับผู้ป่วยความดันโลหิตสูง

ความดันโลหติ สงู ควรกินอะไรด?ี

อาหารสาหรับผู้ป่วยความดันโลหิตสงู (Dietary Approaches to Stop Hypertension) ข งหวาน 5 คร้ัง/สัปดาห์ ของหวานต่อคร้งั เช่น แยม เยลลี่ หรอื นา้ ผงึ้ 1 ชอ้ นโต๊ะ โยเกริ ต์ ไขมันต้่า ร ผลไม้ 1 ถ้วย ธัญพชื สกุ ½ ถว้ ย นา้ มนั 2-3 ชอ้ นชา หรื เมล็ดธญั พชื 2 ช้อนโตะ๊ นมพร่ งมันเนย หรื เน้ื สัตวท์ ะเล นมขาดมนั เนย 2-3 แก้ว กไก่ เน้ื สตั วไ์ ม่ตดิ มัน 0-4 ช้อนโต๊ะ ข้าวแป้งไม่ขัดสี 7-8 ทพั พี ผกั และ ผลไม้ 4-5 จาน

ขา้ วไมข่ ัดสหี รอื ขัดสนี อ้ ย ปริมาณที่แนะนา้ ให้รับประทานตอ่ วนั =6-8 ทพั พี ข้าว 1 ทพั พี เทยี บเทา่ ขนมปังโฮลวีท 1 แผ่น ,ธญั พชื กุ เชน่ ลกู เดอื ย ½ ถ้วยตวง ,ซเี รียล 30 กรมั

ผกั ผกั 4-5 ่วนตอ่ วนั ( 1 ่วน =ผัก ุก ½ ถ้วยตวง( 1องุ้ มือ) , ผักดิบ 1 ถ้วยตวง( 2 อุ้งมอื ) ,น้าผกั 120 มล.)

ผลไม้ ผลไม้ 4-5 ว่ นต่อวัน (ผลไม้1 ่วน= ผลไม้หน่ั 6-8 ช้ินค้า หรอื 1ฝ่ามือ,น้าผลไม้ 120 มล.)

เนอื้ สัตว์ไม่ตดิ มนั / ปลา / ไก่ เนื้อ ตั ว์ 5-7 ่วนต่อวนั หรอื 10 -14 ชอ้ นกินข้าว (ม้อื ละประมาณ 4 ชอ้ นโตะ๊ ) (เน้อื ัตว์ 1 ว่ น= 2 ช้อนกินขา้ ว,ไข่ 1 ฟอง,ไขข่ าว 2 ฟอง,กงุ้ ขนาดกลาง 4-5ตัว)

ถ่ัวและธัญพืชเปลือกแขง็ 4-5 คร้งั / ัปดาห์ (1ครงั้ = ถ่วั 1 ก้ามอื ,เมล็ดธัญพชื เช่นเมลด็ แตงโม 2 ชอ้ นโตะ๊ ,ถ่วั เมลด็ แหง้ ตม้ กุ ½ ถ้วยตวง)

นมพร่องมนั เนย / นมขาดมนั เนย นมพรอ่ งมนั เนย/นมขาดมันเนย 2-3 แกว้ /วนั (นม 1 แกว้ = 240 มล.,โยเกริ ์ต 1ถ้วย ,เนยแขง็ ไขมนั ต่้า 45 กรัม)

นา้ มนั และไขมนั ควรกนิ แคไ่ หน น้ำมนั /ไขมัน 2-3 ช้อนชำ/วนั

นา้ ตาล / ของหวาน ควรกินแคไ่ หน น้าตาล น้อยกวา่ 6 ชอ้ นชาตอ่ วนั หรือ ของหวาน 5 คร้งั ต่อ ปั ดาห์ (ของหวาน 1คร้งั เช่น แยม,เยลล่ี,น้าผงึ้ 1ช้อนโต๊ะ,โยเกิรต์ ไขมนั ตา่้ ร ผลไม้ 1ถว้ ย)

เกลอื / โซเดียม ควรกินแคไ่ หน ปริมาณโซเดียมที่รา่ งกายตอ้ งการคือ ไม่เกิน 2000 มิลลกิ รมั ต่อวนั เทยี บเท่าเกลอื 1 ช้อนชา หรอื น้าปลา 4-5 ช้อนชา

เกลือ/ โซเดียม ควรกินแคไ่ หน โซเดียม คือ ารท่ีอยู่ในเคร่ืองปรุงท่ีให้ร ชาติ’เค็ม’ แต่จริงๆแล้ว โซเดียมพบอยู่ ในอาหารเกือบทกุ ชนดิ โดยมปี ริมาณมากน้อยแตกต่างกัน ข้นึ อยู่กับชนิดอาหาร และการปรุง แตง่ ดงั น้นั โดยทวั่ ไปคนเราจะได้รับโซเดียมจากการบริโภคอาหาร ใน 3 ลกั ษณะ คือ ก. ได้จากอาหารตามธรรมชาติ เช่น เน้ือวัว เน้ือหมู นม ผักกาดหอม ับปะรด เป็นต้น อาหารแต่ละชนิดมีปริมาณโซเดียมท่ีแตกต่างกัน โดยอาหารประเภท นม เน้ือ ัตว์ มีโซเดียมมากกวา่ อาหารประเภทผักและผลไม้

เกลอื / โซเดียม ควรกินแคไ่ หน ข. ไดจ้ ากการบริโภคอาหาร ้าเร็จรูป และอาหารที่ใช้เกลือในการถนอมอาหาร เช่น ไข่เค็ม ปลากระป๋อง ปลาเค็ม, อาหารแปรรูปต่าง ๆ เช่น เบคอน แฮม ขนมขบเค้ียว, อาหาร ้าเร็จรูป เช่น บะหมี่ก่ึง ้าเร็จรูป โจ๊ก ขนมที่ใ ่ผงฟู เช่น เค้ก ขนมปัง คุกก้ี แพนเค้ก เพราะ ผงฟูมีโซเดียมเปน็ ว่ นประกอบ เป็นต้น

เกลือ/ โซเดียม ควรกินแค่ไหน ค. ได้จากการเติมเครื่องปรุงรสต่างๆในอาหาร เช่น น้าปลา ซีอ้ิว เต้าเจ้ียว น้ามันหอย ผงปรุงรสต่างๆ ได้แก่ ผงชูรส รสดี ซุปก้อน และซอส ปรุงรสชนิดต่างๆ เกลือแกง เป็นแหล่งสาคัญของโซเดียมในอาหาร เกลือแกง มีโซเดียมร้อยละ43ส่วนธัญพืชและผักผลไม้มีโซเดียมน้อย แต่ถ้านามาแปรรูป จะทาให้ปริมาณโซเดียมเพิ่มขึ้น เช่น ผักดอง ผลไม้ดอง อาหารกระป๋อง เป็น ต้น ดังน้ันอาหารตามธรรมชาติ อาหารท่ียังไม่ผ่านการแปรรูป จะมีโซเดียมอยู่ น้อยกว่าอาหารที่ผา่ นการแปรรูป



ตัวอย่างปริมาณโซเดยี มในอาหารแต่ละชนิด รายการอาหาร ปรมิ าณ/น้าหนัก ปริมาณโซเดยี ม(mg) ข้าวมันไก่ 1 จาน 1,184 ข้าวขาหมู 1 จาน 1,205 ขา้ วคลกุ กะปิ 1 จาน 1,248 กว๋ ยเตี๋ยวผดั ซีอวิ๊ 1 จาน 1,352 เ ้นใหญผ่ ัดข้เี มา 1 จาน 1,741 เ น้ ใหญเ่ ย็นตาโฟ 1 ถว้ ย 1,417 ก๋วยเตีย๋ วหมู ับ 1 จาน 1,450

ตวั อย่างปริมาณโซเดยี มในอาหารแตล่ ะชนิด รายการอาหาร ปรมิ าณ/น้าหนกั ปริมาณโซเดยี ม(mg) บะหม่ีหมูแดง 1 จาน 1,480 ุก้นี ้า 1 ถว้ ย 1,560 ม้ ตา้ อี าน 1 จาน 1,006 แกง ้มผักรวม 1 ถว้ ย 1,130 ปลา ม้ ตวั ใหญ่ทอด 100 กรมั 1,989 เนื้อปลานลิ เผาเกลอื 100 กรัม 350 ปลาทูเคม็ 100 กรมั 4,772 กุ้งแห้งมีเปลือก 100 กรมั 3,240

ตวั อยา่ งปริมาณโซเดยี มในอาหารแต่ละชนดิ รายการอาหาร ปริมาณ/น้าหนกั ปรมิ าณโซเดียม(mg) ปลาอินทรียเ์ คม็ แบบแห้ง 100 กรมั 5,327 ไขเ่ คม็ 1 ฟอง 450 โจ๊กกึง่ ้าเรจ็ รูป 1 ถว้ ย 1,120 ข้าวตม้ เคร่อื ง 1 ถว้ ย 940 ขา้ วผดั 1 จาน 1,100 ผัดผกั บุ้งไฟแดง 1 จาน 894 ปลากระปอ๋ ง 1 กระป๋อง 730 ผักกาดดอง 1 ถว้ ยตวง 779

ตวั อย่างปรมิ าณโซเดียมในอาหารแตล่ ะชนดิ รายการอาหาร ปริมาณ/น้าหนัก ปรมิ าณโซเดียม(mg) กะปิ 1 ชอ้ นชา 497 ซปุ กอ้ น 1 ก้อน 2,600 ผงปรงุ ร 1 ช้อนชา 500 เตา้ เจย๊ี ว 1 ช้อนโต๊ะ 640 ซอ ถ่ัวเหลอื ง 1 ช้อนโตะ๊ 1,187 นา้ ปลา 1 ชอ้ นโตะ๊ 1,350 ซอ หอยนางรม 1 ชอ้ นโตะ๊ 518 ท่ีมา อา้ งอิงขอ้ มลู จาก ถาบันวจิ ัยโภชนาการ มหาวทิ ยาลัยมหิดลและ พญ.นพิ าวรรณ ไวศยะนนั ท์ หน่วยระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrinology) ภาควิชาอายุรศา ตร์ มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่