คู่มือการเรียนรู้เรื่อง อร่อยกับโดนัท

คู่มือฐานการเรยี นร้อู ร่อยกบั โดนทั นางสาวกนกวรรณ จปิ ิภพ ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษาสระแก้ว

ฐานการเรียนร้ทู ี่ 7 เรอ่ื ง อร่อยกับโดนทั แผนการจัดกจิ กรรมการเรียนรทู้ ี่ 7 เร่ือง อรอ่ ยกบั โดนทั จานวน 3 ชว่ั โมง

แผนการจดั กิจกรรมการเรียนรูท้ ี่ 7 เรอ่ื ง อรอ่ ยกบั โดนทั แนวคิด อร่อยกับโดนัท เป็นการบูรณาการสะเต็มศึกษาสู่อาชีพการทาขนมโดนัท ซ่ึงการทาขนมโดนัทต้องใช้ องคค์ วามรู้เรื่อง สารอมิ ลั ซิไฟเออรใ์ นอาหาร เป็นสารที่ทาให้กระบวนการผลิตขนมง่ายข้ึนและทาให้ส่วนผสม ท่ีปกติไม่สามารถผสมกันได้ สามารถรวมตัวกันได้ โดยสารอิมัลซิไฟเออร์จะทาปฏิกิริยาอะไมโลสท่ีอยู่ในแป้ง ของโดนทั ทาให้โดนัทมีเนื้อแป้งท่ีนุ่ม มีอายุการเก็บรักษาได้นานข้ึน เพ่ือให้โดนัทมีรสชาติท่ีดีข้ึน และต้นทุน การผลิตไมส่ ูงมาก โดนัทจิ๋วจึงเป็นอาชีพท่ีนา่ สนใจในสงั คมปัจจบุ นั วตั ถุประสงค์ เมื่อสนิ้ สุดแผนการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้แล้ว ผรู้ บั บรกิ ารสามารถ 1. อธบิ ายความรเู้ บ้อื งตน้ เกี่ยวกับโดนทั จ๋วิ 2. อธบิ ายและทดลองทาโดนทั จ๋วิ เน้ือหา 1. ความรูเ้ บอื้ งตน้ เกยี่ วกบั โดนทั จว๋ิ 1.1 ความเปน็ มาของโดนัทจว๋ิ 1.2 คณุ คา่ ทางโภชนา 2. การทาโดนทั จ๋วิ 2.1 วตั ถดุ บิ และส่วนผสมของการทาโดนทั จว๋ิ 2.2 วัสดุอุปกรณท์ ่ใี ช้ในการทาโดนัทจว๋ิ 2.3 ข้ันตอนการทาโดนทั จ๋ิว แผนผงั ความเชอื่ มโยงระหว่างสะเต็มกบั เนอ้ื หาทเี่ รยี นรู้ S = Science T = Technology E = Engineering M = Mathematics (วทิ ยาศาสตร)์ (เทคโนโลยี) (วิศวกรรมศาสตร์) (คณติ ศาสตร์) - ผงฟหู รือเบกกงิ้ โซดา - รปู แบบการเผยแพร่ - การตกแต่งหนา้ โดนัท - ระบบจานวนเตม็ - อมิ ัลซิไฟเออร์ - ชอ่ งทางการจาหนา่ ย - ออกแบบบรรจุภัณฑ์ - รปู ทรงโดนทั - สมบัติของแป้ง - การสบื คน้ ขอ้ มูล - การตวง โดนทั จวิ๋

ข้นั ตอนการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ ขัน้ ตอนที่ 1 กจิ กรรมการเรยี นรปู้ ระสบการณท์ างวิทยาศาสตร์ (S : Science Experience Activity) 1. ผู้จัดกจิ กรรมทักทายผู้รับบริการและแนะนาตนเองกบั ผ้รู ับบริการ รวมท้ังช้ีแจงวัตถปุ ระสงคข์ อง ฐานการเรียนรู้ เรือ่ ง อรอ่ ยกบั โดนทั ได้แก่ (1) อธบิ ายความรู้เบื้องต้นเกยี่ วกับโดนทั จ๋วิ (2) อธิบายและทดลองทาโดนทั จว๋ิ 2. ผู้จดั กิจกรรมซกั ถามประสบการณ์เดมิ ของผู้รบั บริการเกย่ี วกับเรือ่ งทจี่ ะเรยี นรโู้ ดยสุ่มผู้รับบรกิ าร จานวน 3 - 5 คน ตามความสมคั รใจ ใหต้ อบคาถามจานวน 3 ประเดน็ ดังนี้ ประเด็นที่ 1 “มใี ครร้จู กั โดนัทจ๋ิวบา้ งไหม มลี ักษณะอย่างไร” ประเดน็ ที่ 2 “การทาโดนทั จิ๋วสามารถสร้างเป็นอาชพี ไดห้ รอื ไม่” ประเดน็ ที่ 3 “มวี ธิ กี ารทาโดนัทจ๋ิวใหแ้ ป้งนมุ่ ไดอ้ ย่างไร” 3. ผจู้ ดั กิจกรรมและผรู้ ับบรกิ าร แลกเปลย่ี นความคิดเหน็ และสรุปสิง่ ทีไ่ ด้เรยี นรู้รว่ มกัน 4. ผู้จัดกิจกรรมเช่ือมโยงประสบการณ์เดมิ ของผรู้ ับบรกิ ารกับเน้ือหาการเรียนรู้ เร่ือง โดนทั โดย บรรยายเรือ่ ง โดนทั ตามใบความรขู้ องผ้จู ัดกจิ กรรม เร่ือง โดนทั หลักจากนนั้ เช่อื มโยงการบูรณาการสะเต็ม ศึกษากับเนอ้ื หาท่ีเรียนรู้ ตามใบความรู้ของผจู้ ดั กิจกรรม เรอ่ื ง การเชอื่ มโยงสะเตม็ ศึกษากบั โดนัท ดงั นี้ 4.1 Science (วทิ ยาศาสตร)์ (1) การเกดิ ปฏกิ ิรยิ าของผงฟหู รอื เบกกง้ิ โซดา (2) การเกดิ กระบวนการอมิ ลั ซไิ ฟเออร์ (3) คุณสมบัตขิ องแป้ง 4.2 Technology (เทคโนโลยี) (1) รปู แบบการเผยแพร่ (2) ชอ่ งทางการจาหน่าย (3) การสืบค้นขอ้ มูลโดนทั จ๋ิว 4.3 Engineering (วิศวกรรมศาสตร์) (1) การตกแตง่ หน้าโดนัท (2) การออกแบบบรรจุภัณฑ์ 4.4 Mathematics (คณิตศาสตร)์ (1) การหาระบบจานวนเตม็ (2) การออกแบบรปู ทรงโดนัท (3) การตวง 5. ผู้จัดกิจกรรมแจกใบความรู้สาหรับผ้รู ับบริการ เรอื่ ง อร่อยกับโดนัท ใหผ้ รู้ บั บริการไดศ้ กึ ษาหลัง จากนน้ั ผู้จดั กจิ กรรมและผ้รู ับบริการแลกเปล่ียนความคิดเห็นและสรปุ ผลการเรียนรูร้ ว่ มกัน ขั้นตอนที่ 2 กจิ กรรมการเรียนรูว้ ิทยาศาสตรท์ ่ีท้าทาย (C : Challenge Learning Activity) 1. ผู้จัดกิจกรรมเช่อื มโยงเน้อื หาในขนั้ ตอนท่ี 1 เร่ือง ความรู้เบือ้ งตน้ เกยี่ วกบั โดนัท โดยเสนอ สถานการณใ์ นชีวิตจรงิ ที่เกย่ี วขอ้ ง ดงั ตัวอย่าง ในปจั จุบนั จะเหน็ ได้วา่ ในสังคมไทยน้ัน ได้มีการนาเอาอาหาร ขนมของชาวตะวนั ตกเข้ามาในประเทศอยา่ งแพร่หลาย ไมว่ า่ จะเปน็ ขนม อาหารว่าง เชน่ ขนมเคก้ วาฟเฟิล โดนัทจ๋วิ เปน็ ตน้ ทาให้คนส่วนมากหนั ไปบรโิ ภคอาหารและขนมของชาวต่างชาติกนั มาก และเปน็ ที่นิยมและ

หาทานไดง้ า่ ยโดยเฉพาะขนมโดนทั จ๋วิ เนอื่ งจากโดนัทจ๋ิวมีเน้ือแปง้ ท่นี ่มุ ขนาดพอดคี า มีข้ันตอนการทาท่งี า่ ย สามารถทารับประทานเองได้ และสามารถทาเปน็ อาชพี เสริมได้ ถา้ สมมติว่าผรู้ ับบริการชอบทานขนมโดนัทจ๋วิ แตข่ นมที่ขายตามทอ้ งตลาดมเี นอื้ แป้งทแ่ี ข็ง หากเกบ็ ไว้นานโดยทีไ่ มไ่ ด้รับประทานตงั้ แตซ่ ้ือมา เนื้อโดนัทจะ แข็งตัวเรว็ และมีอายกุ ารเก็บรักษาได้น้อย ผ้รู ับบริการจะมีวิธกี ารทาโดนทั จ๋ิวให้แปง้ น่มุ ได้อย่างไร เพื่อใหโ้ ดนทั จิว๋ มีแปง้ ทีน่ ุ่มและมีอายุการเกบ็ รกั ษาได้นานขึน้ ใหผ้ ้รู ับบรกิ ารวางแผนและปฏิบตั กิ ารทดลองทาโดนัทตาม หลักการอมิ ัลซไิ ฟเออร์ในอาหาร มาเป็นองค์ความรู้ในการทาโดนทั ตามใบกจิ กรรมของผู้รับบริการ พรอ้ มทง้ั เตรยี มวสั ดอุ ุปกรณ์ให้กับผู้รับบริการในปฏบิ ัติกิจกรรม (แป้ง/เนย/ไขไ่ ก/่ นมขน้ จืด/น้าเปลา่ /ทอ็ ปปง้ิ แตง่ หน้า ขนม/เคร่อื งอบโดนทั /เครื่องตีไข่/กะละมงั /ไมพ้ าย/ถว้ ยตวง) 2. ให้ผู้รับบริการต้ังประเด็นขอ้ สงสัยในกระบวนการหรอื หลกั การที่เก่ียวขอ้ ง รวมไปถงึ ประยกุ ต์ใชใ้ นชวี ติ จริง 3. ใหผ้ ู้รบั บรกิ ารนาเสนอผลงานการออกแบบและปฏิบตั ิการทดลอง 4. ผจู้ ัดกจิ กรรมและผู้รับบรกิ ารแลกเปลย่ี นความคดิ เห็นและสรปุ ผลการเรยี นรู้รว่ มกัน ขั้นตอนที่ 3 กจิ กรรมการสรปุ ผลการนาวิทยาศาสตร์ไปใชใ้ นชวี ิตประจาวัน (I : Implementation Conclusion Activity) 1. ให้ผู้รับบริการตอบคาถามโดยสุ่มผู้รับบริการ จานวน 3 - 5 คน เพ่ือให้ตอบคาถามในประเด็น “ท่านจะนาความรู้เร่ืองอร่อยกับโดนัท ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวันและประยุกต์ใช้ในการสร้างอาชีพได้ อยา่ งไร” 2. ผจู้ ดั กิจกรรมและผู้รบั บริการสรปุ ร่วมกัน สือ่ วัสดอุ ปุ กรณ์ และแหลง่ การเรียนรู้ 1. ใบความรสู้ าหรับผูจ้ ัดกิจกรรม เร่อื ง อร่อยกับโดนัท 2. ใบความรสู้ าหรบั ผจู้ ดั กจิ กรรม เรื่อง การเชื่อมโยงสะเต็มศกึ ษากบั โดนัท 3. ใบกจิ กรรมเรอ่ื ง อรอ่ ยกับโดนทั 4. วัสดุอุปกรณ์ ไดแ้ ก่ 4.1 กล่องความรู้โดนัทแก้จน ซงึ่ ประประกอบไปด้วย แฟ้ม ใบความรู้ หนังสอื ฯ 4.2 เตาอบโดนทั 4.3 เครื่องตแี ปง้ 4.4 ถว้ ยตวง 4.5 กะละมังสแตนเลส 4.6 ถาดรอง ตะแกรง 4.7 ผา้ ขาวบาง 4.8 ผ้าเชด็ มือ 4.9 ผา้ กันเป้อื น ผา้ ปิดปาก หมวกคลมุ ผม 4.10 แปรงทาเนย 4.11 ไม้เสยี บลกู ชน้ิ 4.12 ไม้พาย 4.13 กระบวย 4.14 แปง้ บัตเตอรเ์ คก้

4.15 เนย 4.16 นมขน้ จืด 4.17 ไข่ไก่ 4.18. น้าเปล่า การวัดและประเมนิ ผล 1. สงั เกตพฤติกรรมการมสี ่วนรว่ ม ความต้งั ใจความสนใจของผูร้ บั บรกิ าร 2. ช้นิ งาน/ผลงาน

บนั ทกึ ผลหลงั การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ ผลการใชแ้ ผนการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ 1. จานวนเนอื้ หากับจานวนเวลา  เหมาะสม  ไม่เหมาะสม ระบุเหตุผล……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. การเรียงลาดบั เนอ้ื หากับความเข้าใจของผู้รบั ริการ  เหมาะสม  ไมเ่ หมาะสม ระบุเหตผุ ล……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. การนาเขา้ สบู่ ทเรยี นเนื้อหาแต่ละหัวข้อ  เหมาะสม  ไมเ่ หมาะสม ระบเุ หตุผล……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. วิธีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กับเนอื้ หาในแต่ละข้อ  เหมาะสม  ไม่เหมาะสม ระบเุ หตุผล……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5. การประเมนิ ผลกับวัตถุประสงคใ์ นแต่ละเนื้อหา  เหมาะสม  ไม่เหมาะสม ระบุเหตผุ ล……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ผลการเรยี นร้แู ละผูร้ บั บรกิ าร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ผลการจัดกิจกรรมการเรียนรขู้ องผจู้ กั จิ กรรม ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ข้อเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ใบความรู้สาหรบั ผ้จู ดั กิจกรรม เรอ่ื ง อรอ่ ยกับโดนัท 1. ความรู้เบ้อื งตน้ เกี่ยวกบั โดนทั 1.1 ความเปน็ มาของโดนัทจิ๋ว ขนมแป้งทอดขนมแป้งทอดมรี ูตรงกลางชอื่ เก๋ไกว๋ า่ โดนทั มปี ระวัตคิ วามเป็นมายาวนาน นักโบราณคดี เคยขุดพบซากชิ้นส่วนฟอสซิล ที่มีลักษณะคล้ายขนมโดนัทจากกองขยะของชาวพื้นเมืองอเมริกาในยุคก่อน ประวัตศิ าสตร์ สันนษิ ฐานว่าเริ่มมขี ้นึ ครงั้ แรกทเี่ มืองแมนแฮตเตน หรือ นวิ อมั สเตอร์ดัม ซง่ึ เป็นเมืองอพยพของ ชาวดัตช์ท่ีมาต้ังรกรากในอเมริกา ปัจจุบันคือเมืองนิวยอร์ก ซิต้ี มีช่ือภายใต้ภาษาดัตช์ว่า \"โอลีคูกส์\" หรือมา จาก ออยลี เคกส์ นั่นเอง ในยคุ ต้นของการลา่ อาณา นิคม ชาวดัตช์-อเมรกิ นั ทอี่ พยพมาได้คน้ พบวธิ กี ารนาแป้ง เค้กมาทอด โดยมเี รอ่ื งเลา่ เมา้ ธ์กนั เลยเถิดว่า บังเอิญมีวัวตัวหน่ึงไปเตะหม้อน้ามันเดือดๆ หกราดบนแป้งขนม อบท่ีผสมแล้ว ทาให้เกิดขนมทอดสีทองชนิดใหม่ขึ้นมา ประมาณปี 1847 เอลิซาเบธ เกรกอร่ี มารดาของ กัปตันเรอื นวิ องิ แลนด์ นาสว่ นผสมทหี่ ลากหลายจากคาร์โกเรือของลูก เช่น ลูกจันทน์เทศ อบเชย และเปลือก มะนาว มาใส่ลงในแป้งทอด นาไปให้บุตรชายและลกู เรือเปน็ เสบยี งในการเดินทาง ในตอนน้ันเกรกอร่ีนาถ่ัวฮา เซลนัทหรือวอลนัทมาวางตรงกลางของขนม และเรียกขนมน้ีว่า โดนัท อันเป็นที่มาของช่ือขนมในปัจจุบันนม และเรียกขนมน้ีว่า โดนัท อันเป็นที่มาของช่ือขนมในปัจจุบันงกลางชื่อเก๋ไก๋ว่าโดนัท มีประวัติความเป็นมา ยาวนาน นกั โบราณคดีเคยขุดพบซากว่า โดนัท อันเป็นทีม่ าของช่ือขนมในปจั จบุ นั สว่ นที่มาของรูบนขนมโดนทั มเี รือ่ งเลา่ ปากตอ่ ปากกนั มากมาย แตจ่ ดุ เรมิ่ ต้นคือ แฮนสัน เกรกอร่ี บุตรชายของเอลซิ าเบธ ทีน่ ่าเชือ่ ถือสุดบอกว่าแฮนสันไม่ชอบขนมโดนทั ของแม่ทอี่ มน้ามนั มากเกนิ ไป ซ่งึ ตอน น้นั ยังมรี ูปทรงกลมอยู่ เขากเ็ ลยใชข้ วดพรกิ ไทยบนเรอื เจาะรูตรงกลางของขนม และได้สอนเทคนิคนี้ให้แม่ อัน เป็นท่มี าของรบู นขนมโดนทั น่ันเอง เม่อื มกี ารจดั งานปาร์ต้ีแฮนสนั ก็จะนาขนมโดนทั ออกมาเล้ียงแขก ไดร้ บั คา ชื่นชมเป็นอนั มาก โชครา้ ยท่ีแฮนสันถกู จับเผาท้ังเปน็ ในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 เนอ่ื งจากถูกกล่าวหาว่าเป็น พวกแม่มด แต่ทกุ วนั น้ยี งั มแี ผ่นหนิ สลักยกย่อง แฮนสนั เกร กอร่ี ท่ีเมอื งแคลมโคฟ มลรัฐเมน ในฐานะเปน็ คน รเิ ร่ิมให้ขนมโดนทั มรี ู เครอ่ื งผลิตโดนทั เคร่ืองแรกเกดิ ขนึ้ ในปี 1920 เมอื งนิวยอร์ก ซติ ี้ โดยนายอดอลฟ์ เลวิตต์ ผู้ล้ภี ัยจากสมยั ของพระเจ้าซารแ์ หง่ รสั เซยี เครือ่ งทาขนมโดนทั ของเขาทาให้ขนมโดนทั เป็นทีแ่ พรห่ ลายอย่าง รวดเรว็ ปี 1934 ในงานเวิลด์แฟรท์ ีช่ ิคาโก โดนัทกลายเป็นขนมยอดฮิตในศตวรรษแหง่ ความกา้ วหน้า มีการ นาเครอื่ งทาขนมโดนทั อัตโนมตั ิมาจัดแสดง ปัจจุบนั มีสถิตยิ อดผลติ โดนัทเฉพาะทส่ี หรฐั อเมรกิ า พบวา่ แต่ละปี สูงถงึ หมื่นล้านชิน้ 1.2 คุณค่าทางโภชนาการ ปรมิ าณของโดนทั : 1 x ชนิ้ (26g) คุณค่าอาหารท่ไี ดร้ บั Calories : 114 Fat : 6.1 g (65 g)* Carbohydrate :13.4 g (300 g)* Protein : 1.4 g (50 g)* *ปรมิ าณสารอาหารทแ่ี นะนาไมใ่ ห้รับเกนิ ต่อวัน อ้างอิงจากคนทต่ี อ้ งการ 2,000แคลอร่/ี วัน โดยกระทรวง สาธารณสขุ

2. การทาโดนัทจว๋ิ 2.1 วัตถดุ ิบและส่วนผสมของการทาโดนัทจ๋ิว วัตถดุ ิบ แปง้ บตั เตอร์ เนย นมขน๎ จดื ไขํไกํ น้าเปลํา ส่วนผสม 1 กิโลกรมั 5 ฟอง 1. แป้งบตั เตอร์เค้ก(UFM) 250 กรมั 2. ไขไ่ ก่ (เบอร์ 2) 3. เนยจดื (OP Cake) 250 มิลลิกรมั 4. นา้ เปล่า 250 มิลลกิ รัม 5. นมขน้ จืด (Carnation) 2.2 วัสดุอปุ กรณ์ที่ใช้ในการทาโดนทั จิ๋ว เคร่อื งอบ เคร่ืองตีแป้ง

ถว๎ ยตวง กะละมังแสตนเลส ตะแกรงเหล็ก ถาดรอง หมวกกุก๏ ถงุ มือ ผา๎ กันเป้อื น ผา๎ ขาวบาง

ผา๎ เช็ดมอื ผ๎าปดิ ปาก แปรงทาเนย ไมเ๎ สยี บลกู ช้ิน ไมพ๎ าย กระบวย

2.3 ขัน้ ตอนการทาโดนทั จ๋ิว 1. ป่ันไขใ่ หข้ ้นึ ฟู 2. ใส่นา้ เปล่า นมข้นจืด เนย ปัน่ ให้เขา้ กนั 3. ใส่แปง้ ลงในวตั ถุดบิ ทเี่ ตรยี มไว้ใชไ้ ม้พายคนแปง้ ใหเ้ ข้ากนั แล้วปน่ั แป้งและวัตถดุ บิ ให้เข้าเป็นเนอ้ื เดียวกัน ตามดว้ ยกล่ินวนลิ า 4. พกั แปง้ ทงิ้ ไว้ 2-6 ชัว่ โมง 5. เทใสพ่ ิมพเ์ สมอขอบรอประมาณ 1-1.5 นาที กลบั ด้านรอประมาณ 1 นาที นาขนมออกจากพมิ พ์ 6. บรรจุภณั ฑ์พร้อมจาหนา่ ย

แผนผงั ความเชอ่ื มโยงระหวา่ งสะ เตม็ กบั เนอื้ หาทีเ่ รยี นรู้ E = Engineering M = Mathematics (คณิตศาสตร์) T = Technology (วศิ วกรรมศาสตร์) S = Science (เทคโนโลยี) - กอาอรกตแกบแบตบง่ รหรนจ้าุภโัดณนฑทั ์หอมน--- รรกุ่มะูปาบรลทตบรวะงจงโามดนนวนุ ทั นเลตม็ นิ้ (วิทยาศาสตร์) - - รปู แบบการเผยแพร่ - ผงฟหู รอื เบกกง้ิ โซดา - ชอ่ งทางการจาหนา่ ย - อมิ ลั ซิไฟเออร์ - การสบื คน้ ข้อมูลโดนัท - สมบัตขิ องแป้ง จวิ๋ โครงการกลอ่ งความรู้สะเตม็ ศกึ ษาสูอ่ าชพี เลขท5่ี 97/49 ถนนสวุ รรณศร ตา้ บลทาํ เกษม อ้าเภอเมืองสระแกว๎ จงั หวดั สระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

เบกก้ิงโซดา หรอื โซเดียมไบคาร์บอเนต หรือ ผงฟู มชี ่ือทางการคา้ ท่ีเรยี กกัน ทว่ั ไปหลายชื่อด้วยกนั เช่น เบคก้งิ โซดา (Baking Soda), คุ๊กกิง้ โซดา (Cooking Soda), เบรดโซดา (Bread Soda), โซเดยี มไบคาร์บอเนต (Sodium bicarbonate), ไบคาร์บอเนตโซฟา (Bicarbonate of Soda) เป็นต้น ชนดิ นจ้ี ะ สลายตวั ไดเ้ มือ่ ไดร้ บั ความรอ้ น มขี ้อเสยี คอื จะมสี ารตกคา้ ง ถา้ ใช้มากเกินไปจะทา ให้เกิดรสเฝือ่ นได้ แต่สามารถแก้ไขไดโ้ ดยเตมิ กรดลงไปในสตู รขนมอาหารลงไป เพ่อื ทาให้สารตกค้างหมดไปได้ ตวั อยา่ งเช่น การเตมิ นมเปรี้ยว หหรออื โมยเนก่มุริ ์ตลเะปม็น ุนลิน้ ตน้ (เมอ่ื สตู รใดใช้เบกกิ้งโซดาเปน็ ส่วนผสม กจ็ ะตอ้ งมีส่วนผสมอ่ืนทีม่ ฤี ทธิเ์ ปน็ กรดด้วยเสมอ และการทาส่วนผสมแทบทุกครั้งจะตอ้ งใสข่ องเหลวทหี ลังสดุ เสมอ เพื่อใหก้ า๊ ซท่ีเกิดคงไวม้ ากพอก่อนเขา้ เตา) โดยเบกก้งิ โซดารปู แบบนเ้ี ราจะนิยม นามาใชก้ ับขนมทม่ี โี กโก้หรอื กาแฟ เปน็ ส่วนผสม เพราะทง้ั โกโก้และกาแฟตา่ งกม็ ี คา่ เปน็ ด่าง และเบกกิ้งโซดาก็มีค่าเปน็ ดา่ ง จงึ ทาให้เข้ากนั ได้ดี ผงฟู (Baking Powder) ชนิดนจี้ ะประกอบไปด้วยโซเดียมไบ คาร์บอเนต (Sodium bicarbonate) + สารที่มฤี ทธิเ์ ปน็ กรด (เชน่ ครมี ทาร์ทาร์ (Cream of tartar) ซง่ึ เปน็ ผลึกผงสีขาวทที่ ามาจากรดในผลองุ่น) + โซเดียมแอซิด ไพโรฟอสเฟต (Sodium acid pyrophosphate) หรอื สารเจอื ปนในอาหารทใ่ี ห้ ความเปน็ กรด + แปง้ ข้าวโพด (Corn Starch) ทัง้ นก้ี ็เพอ่ื คงความเปน็ กลางไวไ้ ม่ให้ มนั ทาปฏิกิริยากนั (ป้องกันไม่ใหส้ ารท้งั สองสมั ผัสกนั โดยตรง) นน่ั คือ เมอื่ เอาผงฟู ใสน่ า้ กจ็ ะเกิดฟองก๊าซ (เพราะมีกรดท่พี ร้อมทาปฏกิ ริ ิยาอยูแ่ ล้ว) ผงฟชู นิดทโี่ ดน น้าแลว้ จะเกิดปฏิกิรยิ าทันที (ชนิดนี้เรยี กวา่ “ผงฟกู าลังหนงึ่ ” หรือ Single-acting) ส่วนอีกแบบนนั้ นอกจากจะเกดิ ปฏกิ ิริยาตอนผสมกบั น้าหรอื ของเหลวแลว้ เมอ่ื อณุ หภมู ิสูงข้ึน (เขา้ เตาอบ) ก็จะเกิดปฏกิ ิรยิ าขนึ้ อกี คร้ังหนึง่ (ชนิดนเ้ี รียกวา่ “ผงฟกู าลังสอง” หรอื Double-acting) โครงการกลอ่ งความรู้สะเตม็ ศึกษาสู่อาชีพ เลขท5ี่ 97/49 ถนนสุวรรณศร ต้าบลทําเกษม อ้าเภอเมืองสระแกว๎ จังหวัดสระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

ผงฟูนั้นเรามักจะนามาใช้ในการทาขนมเป็นสว่ นใหญ่ เพราะผงฟูจะช่วยทาให้ ขนมขน้ึ ฟูได้ แต่ต้องใชใ้ นปริมาณพอควร ขนมจาพวกวาฟเฟิล มฟั ฟิน และ แพนเค้ก โดยท่วั ไปแล้วผงฟูประมาณ 1-1 ¼ ชอ้ นชา สามารถทาใหข้ นมข้ึนฟู โดยใชแ้ ป้ง 1 ถว้ ยตวง ของเหลว 1 ถว้ ยตวง และไขไ่ ก่ 1 ฟอง แตอ่ ยา่ งไรก็ ตามการเตมิ ผงฟูมากจนเกนิ ไปจะทาให้ดูฟมุ่ เฟือยและทาให้ขนมเสยี รสชาตไิ ด้ ทัง้ ผงฟู (Baking Powder) และเบกกงิ้ โซดา (Baking Soda) ก็ล้วนแต่ เป็นสารที่ชว่ ยทาให้ขนมขึ้นฟู แตโ่ ดยมากแลว้ จะนามาใชใ้ นโอกาศท่ีแตกตา่ ง กกกนั ้ิง(โเซบดกากไ้งิ ดโ้ซแดตาเ่ จบะกหกา้งิ ซโอื้ซไดดา้ยเดาก่ยี กววๆ่าผจงะฟไม)ู ส่ โาดมยาผรงถฟนสู าามมาาใรชถ้แนทานหมผาองใชฟม้แูไนดท้ นมุ่แเตลบ่ ะมนุ ลิน้ ตอ้ งเพิ่มสารเปน็ กรดเข้าไปด้วย (ผงฟู ก็คือ เบกกงิ้ โซดา แต่ผงฟูจะมีปรมิ าณ ทจี่ ะเกดิ ปฏิกริ ยิ าน้อยกวา่ เบกกงิ้ โซดา 4 เทา่ พดู งา่ ย ๆ กค็ ือ เบกกงิ้ โซดา เพยี ว ๆ จะมีความเขม้ ข้นมากกวา่ ผงฟูประมาณ 4 เท่าครับ ถา้ จะใช้ผงฟแู ทน เบกก้ิงโซดา กใ็ หก้ ะใช้ตามความเหมาะสมด้วยครับ) สรปุ เบกกงิ้ โซดา = Baking Soda สว่ นผงฟู = Baking Soda + Cream of Tartar + Corn Starch โครงการกลอ่ งความรูส้ ะเต็มศกึ ษาส่อู าชีพ เลขท5ี่ 97/49 ถนนสุวรรณศร ตา้ บลทาํ เกษม อา้ เภอเมอื งสระแกว๎ จงั หวดั สระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

หอมนมุ่ ละมุนลนิ้ อิมัลซิไฟเออร์ (emulsifier) เปน็ วัตถเุ จอื ปนอาหาร (food additive) ชว่ ยใหอ้ มิ ลั ชนั (emulsion) คงตวั ด้วยการลดแรงตึงผิว (surface tension) ของของเหลว โดยชว่ ยทาให้ อมิ ัลชนั มคี วามคงตวั และป้องกนั ไม่ให้อิมลั ชันแยกเปน็ ช้ัน ซงึ่ ในโมเลกลุ ของอมิ ลั ซไิ ฟ เออร์ มีท้ังส่วนท่ีชอบนา้ (hydrophillic) และไม่ชอบนา้ (hydrophobic) โดยจะหนั สว่ นที่ ชอบน้าเข้าหานา้ และหนั ส่วนท่ไี มช่ อบน้าเขา้ หาไขมันเปน็ ฟิมสห์ ้มุ ประเภทของอมิ ลั ซไิ ฟเออร์ 1) อิมลั ซิไฟเออร์ทไ่ี ดจ้ ากธรรมชาติ ซงึ่ รวมถึง • สารประกอบฟอสฟอลิพิด (phospholipids) เช่น เลซทิ ิน (lecithin) ทีไ่ ด้จากถ่ัว เหลือง และไข่แดง • ไฮโดรคอลลอยด์ (hydrocolloid) และกมั (gum) ชนดิ ตา่ งๆ • โปรตนี เชน่ เวย์ (whey) เปน็ ตน้ 2) อมิ ลั ซไิ ฟเออร์ทไ่ี ด้จากการสงั เคราะห์ ซึ่งมักจะเตรียมจากพอลิออล (polyols) และกรด ไขมนั เชน่ • ไดกลเี ซอไรด์ (diglyceride) • มอโนกลเี ซอไรด์ (monoglyceride) เป็นตน้ โครงการกลอ่ งความรสู้ ะเตม็ ศกึ ษาสอู่ าชพี เลขท5ี่ 97/49 ถนนสวุ รรณศร ตา้ บลทําเกษม อา้ เภอเมืองสระแก๎ว จังหวดั สระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

การเลอื กใช้อิมลั ซไิ ฟเออร์ พิจารณาจากสัดส่วนระหวา่ งส่วนที่ชอบนา้ กับส่วนที่ชอบนา้ มัน (hydrophile- lipophile balance, HLB) ซึง่ เป็นอัตราส่วนโดยน้าหนักของมวลโมเลกลุ ส่วนที่ ชอบนา้ (hydrophillic) กับมวลโมเลกลุ ทั้งหมด คณู ด้วย 20 (Griffin's method) มี ค่าตง้ั แต่ 0 ถงึ 20 เปน็ ค่าทใี่ ชก้ าหนดการนามาใชง้ านของอิมลั ซไิ ฟเออร์ (emulsifier) สารทม่ี คี ่า HLB เทา่ กับ 0 คอื สารท่ีในโมเลกุมีส่วนที่ไมช่ อบน้า (hydrophobic) ทัง้ หมดและไม่ละลายในน้า หอมนุม่ ละมนุ ลิน้ ค่า HBL สูงข้ึน คอื สารทโ่ี มเลกลุ จะมีสว่ นท่ชี อบนา้ มากข้นึ กระจายตัวในน้าได้ดี ขน้ี คา่ HLB ตั้งแต่ 3-6 เปน็ อิมลั ซิไฟเออรช์ นดิ นา้ ในน้ามัน (water-in-oil emulsifier) ค่าHLBตงั้ แต่ 8-18 เป็นอิมลั ซิไฟเออร์ชนิดน้ามนั ในนา้ (oil-in-water emulsifier) ตวั อย่าง คา่ HLB ของอมิ ัลซไิ ฟเออร์และการใช้งานในอตุ สาหกรรมอาหาร โครงการกล่องความรูส้ ะเตม็ ศึกษาสู่อาชีพ เลขท5่ี 97/49 ถนนสวุ รรณศร ต้าบลทาํ เกษม อ้าเภอเมอื งสระแกว๎ จังหวดั สระแกว๎ 27000 โทร. 037 425 427

คณุ สมบตั ขิ องแปง้ การพองตวั และการละลาย (Swelling and solubility) แป้งไมํละลายในน้าเย็นแตํจะดดู ซมึ น้าไว๎ได๎ประมาณ 25-30% และพองตวั นอ๎ ยมากจนไมสํ ังเกตเหน็ ได๎ ทัง้ นเ้ี นอ่ื งจาก การจดั เรยี งตัวกันระหวาํ งโมเลกุลของอะไมโลสและอะไมโลเพคตนิ (intermixed) ภายในเมด็ แปง้ ในสวํ น crystallite โมเลกลุ อยูํกนั อยํางหนาแนํนและเป็นระเบียบ ชํวยป้องกนั การกระจายตัวและท้าให๎ไมลํ ะลายในน้าเยน็ สํวนของ amorphous ซง่ึ เปน็ สวํ นท่ีเกาะเกยี่ วกันอยํางหลวมๆ ไมํเปน็ ระเบยี บและมีหมไูํ ฮดรอกซลิ อิสระมาก สามารถเกดิ ปฏิกิรยิ าการรับนา้ (hydration) หอมน่มุ ละมุนลนิ้ได๎บา๎ งแมใ๎ นน้าเย็น เมอื่ ใหค๎ วามร๎อนกับนา้ แปง้ จนมีอุณหภมู ิสงู ขึ้นประมาณ 60 ?C ข้นึ ไป สํวน amorphous จับกับน้าไดม๎ าก ข้ึนและการจบั กันของโมเลกุลในสํวน crystallite เรม่ิ คลายความหนาแนํนลง โมเลกุลสวํ นท่เี ร่มิ คลายตวั ออกจากกนั จบั กับน้า ท้าใหเ๎ ม็ดแปง้ พองตัวเพมิ่ ขนึ้ โมเลกลุ ในสํวน crystallite ที่เหลืออยเํู กิดสภาพคล๎ายราํ งแหเรยี กวํา micelle network ซ่งึ ยึด เหนีย่ วกนั ไว๎ทา้ ใหเ๎ ม็ดแปง้ ยงั คงสภาพอยไํู ด๎ แตอํ าจมีโมเลกลุ ของอะไมโลสและอะไมโลเพคตนิ ซ่ึงมีขนาดเลก็ และอิสระ กระจายตัวออกจากเม็ดแปง้ เม่อื ท้าใหอ๎ ุณหภมู นิ า้ แปง้ สูงขนึ้ ไปอีก สํวน crystallite ทเ่ี หลืออยูํนี้จะคลายตวั ออกทา้ ใหเ๎ ม็ดแปง้ พองมากข้นึ และโมเลกลุ แปง้ อยูํในสภาพสารละลายมากข้นึ โครงการกล่องความรสู้ ะเตม็ ศึกษาส่อู าชีพ เลขท5ี่ 97/49 ถนนสุวรรณศร ต้าบลทําเกษม อา้ เภอเมอื งสระแกว๎ จงั หวัดสระแกว๎ 27000 โทร. 037 425 427

อตั ราสวํ นการท้าโดนสั อตั ราสวํ นในการทา้ โดนทั แกจ๎ นนน้ั ประกอบดว๎ ย แปง้ บตั เตอรเ์ คก๎ 1 กิโลกรัม ไขํไกํ 5 ฟอง (เบอร์ 3) เนย 250 กรมั นมข๎นจืด 250 มิลลลิ ิตร นา้ เปลาํ 250 มลิ ลลิ ติ ร กลน่ิ วนิลา 2 ฝา หอมน่มุ ละมุนลิ้น โครงการกล่องความร้สู ะเตม็ ศึกษาส่อู าชีพ เลขท5่ี 97/49 ถนนสุวรรณศร ต้าบลทาํ เกษม อา้ เภอเมืองสระแก๎ว จงั หวัดสระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

หอมนมุ่ ละมนุ ล้นิ โครงการกลอ่ งความรสู้ ะเต็มศึกษาสอู่ าชพี เลขท5่ี 97/49 ถนนสวุ รรณศร ต้าบลทําเกษม อ้าเภอเมืองสระแกว๎ จังหวดั สระแกว๎ 27000 โทร. 037 425 427

อุปกรณ์และวธิ กี ารชง่ั ตวง วดั สว่ นผสม อปุ กรณ์ 1. ถ๎วยตวงของเหลว มีชนดิ ท่เี ป็นแก๎วและพลาสตกิ มเี ลขบอก 1 ถว๎ ย, 3/4 ถ๎วย, 2/3 ถว๎ ย, 1/3 ถว๎ ย และ 1/4 ถว๎ ย ใช๎สา้ หรบั ตวงของเหลว เชนํ นา้ น้ามัน นา้ ปลา ฯลฯ 2. ถว๎ ยตวงของแหง๎ มีชนิดอลูมเิ นียม สแตนเลส และพลาสตกิ เปน็ ชดุ ๆ ละ 4 ใบ คือ 1 ถ๎วย, 1/2 ถว๎ ย, 1/3 ถว๎ ย, 1/4 ถ๎วย ใช๎สา้ หรับตวงของแหง๎ เชนํ แปง้ เนย น้าตาล ฯลฯ 1 ชอ๎3น. โชตอ๎ ๏ะน,ต1วชงอ๎ มนีชชนาดิ ,อ1ล/2มู ชิเน๎อยี ชมา,ส1แ/4ตนชเอ๎ ลนสชาแลใชะ๎สพา้ ลหารสบั ตตกิ วเงปทน็ ง้ั ชขุดอหงๆอแลหมะ๎งนแ4ลุม่ ขะลนขาอะดงมเคหนุ ือลลว นิ้ 4. เครื่องชัง่ ใชส๎ า้ หรับชง่ั นา้ หนกั สํวนผสมตาํ ง ๆ หน่วยชง่ั ตวง วดั ท่คี วรทราบ 3 ช๎อนชา เทาํ กับ 1 ชอ๎ นโต๏ะ 4 ช๎อนโต๏ะ เทาํ กบั 1/4 ถ๎วยตวง 1 ถ๎วย เทํากบั 16 ช๎อนโต๏ะ 1 ปอนด์ เทาํ กบั 16 ออนซ์ 1 ออนซ์ เทํากบั 20 ออนซ์ 1 กโิ ลกรมั เทาํ กับ 1,000 กรมั 1 กโิ ลกรัม เทาํ กับ 2.2 ปอนด์ * 1 ช๎อนโตะ๏ หนักประมาณ 15 กรมั ของเหลว 1 ถ๎วยตวง หนักประมาณ 250 กรัม โครงการกลอ่ งความรู้สะเตม็ ศึกษาสูอ่ าชพี เลขท5ี่ 97/49 ถนนสวุ รรณศร ตา้ บลทาํ เกษม อา้ เภอเมืองสระแกว๎ จังหวัดสระแกว๎ 27000 โทร. 037 425 427

คำย่อท่ใี ชใ้ นสูตรอำหำร ถ. เทํากบั ถว๎ ยตวง ช.ต. เทาํ กับ ชอ๎ นโต๏ะ ช.ช. เทาํ กบั ช๎อนชา กก. เทาํ กับ กโิ ลกรัม การตวงใหถ้ กู วิธี การตวง กอํ นจะตวงทกุ ครงั้ ต๎องรอํ น 1 ครั้งทนั ทีกํอหนอตวมงนเวมุ่ ลาลตะวงมใชนุ ท๎ ลี่ ้ิน 1. แปง้ ตกั แปง้ ตกั ใสํถว๎ ยอยาํ งเบามือจนพนู ถว๎ ย แล๎วเอาใบมดี ปาดสวํ นทห่ีพอนู มออนกุ่มเวลละามุนล้ิน ตวงอยาํ เขยาํ หรือเคาะ เพราะจะท้าใหแ๎ ป้งอดั กันแนนํ จะทา้ ใหผ๎ ิดสดั สํวน 2. น้าตาลทรายแดง ก. รอํ นให๎กอ๎ นนา้ ตาลแตกเสยี กํอน ข. ตักน้าตาลทรายแดงลงในเคร่อื งตวงกดเบา ๆ ใชม๎ ีดปาดใหเ๎ สมอ ขอบถว๎ ย 3. เนย ตกั เนยลงในเครอื่ งตวง กดใหแ๎ นํนและเต็มถ๎วยใช๎สนั มีดปาด โครงการกล่องความรสู้ ะเต็มศึกษาสอู่ าชพี เลขท5ี่ 97/49 ถนนสวุ รรณศร ต้าบลทาํ เกษม อา้ เภอเมืองสระแก๎ว จังหวัดสระ แก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

ชอํ งทางการจดั จาหน่าย (Channel of Distribution การจดั จาหน่าย (Distribution) หมายถึง โครงสรา๎ งของชํองทางทใ่ี ชเ๎ พ่อื เคลื่อนย๎าย สินคา๎ จากธุรกิจไปยังตลาด ตวั กลางทางการตลาดเป็นธุรกิจท่ีชํวยเสรมิ ชวํ ยขายและ จ้าหนาํ ยสินค๎าไปยังผซู๎ ้ือขนั้ สุดทา๎ ย ประกอบด๎วย 1. คนกลาง (Middleman) - พอํ ค๎าคนกลาง (Merchant Middlemen) - ตัวแทนคนกลาง (Agent Middlemen) 2. ธุรกจิ ท่ีท้าหนา๎ ทก่ี ระจายสนิ คา๎ หอมนุม่ ละมุนลน้ิ 3. ธุรกิจทีใ่ ห๎บริการทางการตลาด 4. สถาบนั การเงิน) ความหมายของชอ่ งทางการจัดจาหน่าย ชํองทางการจัดจ้าหนาํ ย (Channel of Distribution) หมายถึง “กระบวนการในการ จดั การเกย่ี วกบั การเคลอื่ นยา๎ ย สทิ ธใิ นตัวผลติ ภณั ฑ์ (และอาจรวมถงึ ตัวผลติ ภณั ฑ)์ จากผผ๎ู ลิตไปจนถงึ ผู๎บรโิ ภค โครงการกลอ่ งความรู้สะเตม็ ศกึ ษาสู่อาชพี เลขท5่ี 97/49 ถนนสวุ รรณศร ต้าบลทาํ เกษม อ้าเภอเมืองสระแก๎ว จังหวัดสระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

จานวนระดับของชอ่ งทางการจดั จาหน่าย จ้านวนระดับชอํ งทางการจดั จ้าหนาํ ย หมายถงึ จา้ นวนระดับคนกลางภายใน เสน๎ ทางที่ผลติ ภัณฑ์และ/หรือกรรมสทิ ธใ์ิ นผลิตภณั ฑเ์ คล่อื นย๎ายจากผู๎ผลติ ไปยงั ตลาด มดี ว๎ ยกัน 2 ประเภทคือ 1. ชอํ งทางการจัดจา้ หนาํ ยทางตรง ชอํ งทางการจัดจา้ หนาํ ยทางตรง หมายถึง การขายผลติ ภณั ฑจ์ ากผู๎ผลติ ไปยัง ผูบ๎ ริโภค หรอื ผูใ๎ ช๎ทางอุตสาหกรรมโดยไมมํ คี นกลาง หรอื ชํองทางศหูนอย์รมะนดบั ุ่มละมุนลน้ิ ผ๎ผู ลิต > ผ๎ูบรโิ ภค ผผู๎ ลติ > ผใ๎ู ช๎ทางอุตสาหกรรม 2. ชํองทางการจัดจา้ หนาํ ยทางออ๎ ม ชํองทางการจัดจ้าหนาํ ยทางออ๎ ม หมายถงึ เส๎นทางทสี่ นิ คา๎ เคล่อื นยา๎ ยจาก ผผ๎ู ลิตโดยตอ๎ งผาํ นคนกลางไปยงั ผ๎บู รโิ ภค ชอํ งทางการจดั จ้าหนํายหน่ึงระดบั ผผู๎ ลติ > ผ๎คู ๎าปลีก > ผ๎บู ริโภค ชอํ งทางการจดั จา้ หนํายสองระดับ ผผ๎ู ลิต > ผู๎คา๎ สํง > ผ๎คู ๎าปลกี > ผบ๎ู รโิ ภค ชํองทางการจัดจ้าหนํายสามระดบั ผ๎ูผลติ > ตวั แทน > ผ๎คู ๎าสงํ > ผูค๎ ๎าปลีก > ผบู๎ ริโภค โครงการกล่องความร้สู ะเต็มศกึ ษาสูอ่ าชพี เลขท5่ี 97/49 ถนนสุวรรณศร ต้าบลทาํ เกษม อา้ เภอเมืองสระแก๎ว จงั หวัดสระแกว๎ 27000 โทร. 037 425 427

ประเภทของตัวกลางทางการตลาด ตวั กลางทางการตลาด (Marketing Intermediaries) หมายถงึ บุคคล กลมํุ บุคคลหรือองค์กร ทา้ หนา๎ ทีช่ วํ ยเหลือและสนบั สนนุ ในกระบวนการยา๎ ยสินค๎าและ สทิ ธิในตวั สนิ คา๎ จากผูผ๎ ลติ มายงั ผู๎บรโิ ภค โดยตวั กลางประกอบด๎วย หอมนุ่มละมุนลิ้น โครงการกลอ่ งความร้สู ะเตม็ ศึกษาสอู่ าชพี เลขท5ี่ 97/49 ถนนสุวรรณศร ตา้ บลทาํ เกษม อา้ เภอเมืองสระแก๎ว จงั หวดั สระแกว๎ 27000 โทร. 037 425 427

รปู แบบการเผยแพร่ • โดยการออกบธู จัดกิจกรรมเคลื่อนที่ซง่ึ จะน้ากลอํ งความรู๎ “สะเตม็ ศึกษาสูํอาชพี ” โดนัทแก๎จน ซึ่งท้าการสาธติ ขั้นตอนการทา้ ตงั้ แตํเรม่ิ แรกจนเสรจ็ ส้ิน พรอ๎ มให๎ผู๎สนใจลงมอื ฝกึ ปฏบิ ตั ิ • การจดั แสดงกลํองความร๎ู “สะเตม็ ศึกษาสํูอาชพี ” โดนทั แก๎จน สามารถศึกษาได๎ ณ ห๎องสมดุ ของ ศูนยว์ ทิ ยาศาสตรเ์ พอื่ การศกึ ษาสระแก๎วเพอื่ ให๎ผูม๎ าใช๎บริการที่ • สนใจยมื กลบั ไปศกึ ษาไดท๎ ่ีบา๎ น เพอ่ื ใหผ๎ เ๎ู ข๎ารํวมกจิ กรรมไหดร๎ อับคมวนามุม่ รลู๎ มะีทมกั ษุนะลมนิ้ี การจดั คาํ ยสะเตม็ ศกึ ษาสํูอาชีพ ความสามารถในการประกอบอาชีพ ใช๎เวลาวาํ งใหเ๎ ป็นประโยชน์ โดยรูปแบบการเผยแพรส่ ารสนเทศผ่านเครือข่ายอินเตอรเ์ นต็ 2 รูปแบบ 1. การจดั ทา้ เวบ็ เพ็จ (web page) ฝากไวใ๎ นเวบ็ ไซต์(web site) วธิ ีน้ีผ๎ทู ีท่ ราบ URL ของ เว็บเพ็จน้นั จะสามารถเขา๎ อาํ นเอกสารทเี่ ผยแพรํไดโ๎ ดยตรง หรือหากไมํทราบ URL แตํ สามารถระบคุ า้ สา้ คญั ทมี่ อี ยํใู นเวบ็ เพ็จน้ัน ก็อาจค๎นหาผาํ นโปรแกรมเรียกค๎นขอ๎ มลู ได๎ จึงเป็นวิธีทส่ี ามารถคาดหวงั ผลไดม๎ ากทสี่ ุด 2. กระดานข๎อความ (message board) เป็นแหลงํ แลกเปลี่ยนความคดิ เห็น ผตู๎ อ๎ งการ เผยแพรขํ อ๎ มลู จะพิมพข์ อ๎ ความไปฝากไวใ๎ นกระดานขอ๎ ความ โดยอาจถามเปน็ คา้ ถาม หรือแสดงความคดิ เห็นกไ็ ด๎ ผ๎ูทมี่ าอาํ นพบอาจตอบคา้ ถามหรือแสดงความคดิ เหน็ เพิม่ เตมิ โครงการกลอ่ งความรสู้ ะเต็มศกึ ษาสูอ่ าชพี เลขท5่ี 97/49 ถนนสวุ รรณศร ต้าบลทาํ เกษม อา้ เภอเมืองสระแกว๎ จงั หวดั สระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

การสืบคน้ ข้อมูลบนอินเทอรเ์ นต็ ในโลกไซเบอร์สเปซมีขอ้ มลู มากมายมหาศาล การทจ่ี ะค้นหาข้อมลู จานวนมากมายอย่างน้ี เราไม่อาจจะคลิกเพอ่ื คน้ หาข้อมลู พบไดง้ า่ ยๆ จาเป็นจะตอ้ งอาศยั การค้นหาขอ้ มูลด้วยเครอ่ื งมือ คน้ หาทเี่ รยี กวา่ Search Engine เขา้ มาช่วยเพ่ือความสะดวกและรวดเร็ว เวบ็ ไซต์ทใี่ ห้บริการ ค้นหาขอ้ มลู มีมากมายหลายที่ทั้งของคนไทยและ ถ้าเราเปิดไปทลี ะหนา้ จออาจจะตอ้ งเสียเวลา ในการค้นหา SแeลaะrอcาhจหEnาขgiอ้nมeูลSทitเ่ี รeาซตึ่งอ้ จงะกทาราไหมนพ่ า้ บทีร่กวาบรรทวี่เมรารจาะยคชน้ื่อเหวาบ็ ขไหอ้ซมตอูล์ตมใา่ หงนพ้ๆบมุ่ เออลายไะา่ วงม้ รโวดนุ ดยลเรน้ิ็ว จึงตอ้ งพง่ึ พา จดั แยกเป็นหมวดหมู่ ผู้ใชง้ านเพียงแต่ทราบหวั ขอ้ ทีต่ อ้ งการค้นหาแลว้ ปอ้ น คาหรอื ขอ้ ความ ของหวั ขอ้ น้ันๆ ลงไปในช่องท่กี าหนด คลิกปุ่มคน้ หา เทา่ นัน้ รอสักครู่ข้อมูลอย่างย่อๆ และ รายชอื่ เว็บไซต์ทีเ่ ก่ยี วขอ้ งจะปรากฏใหเ้ ราเข้าไปศึกษาเพิ่มเตมิ ได้ทันที โครงการกลอ่ งความรสู้ ะเตม็ ศึกษาส่อู าชีพ เลขท5ี่ 97/49 ถนนสวุ รรณศร ตา้ บลทําเกษม อา้ เภอเมอื งสระแกว๎ จงั หวดั สระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

ความรู้พนื้ ฐานการออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์ ในโลกธรุ กิจยุคปจั จุบนั ท่ีมีการแขงํ ขันทางดา๎ นการคา๎ สูง การพฒั นาผลติ ภณั ฑใ์ ห๎มี ความเขม๎ แขง็ ดา๎ นการจัดการตลาด หรอื การพัฒนารปู แบบคงจงึ ยงั ไมเํ พียงพอ การ พัฒนาบรรจุภณั ฑ์จงึ เปน็ ทางเลือกทน่ี าํ สนใจสงเสรมิ เพอื่ การยกระดับผลติ ภณั ฑ์ของ กลํมุ วิสาหกิจชุมชนขนาดกลางและขนาดเลก็ ใหม๎ คี วามเขม๎ แขง็ ในการทา้ ธรุ กิจและ ขยายตลาด เบือ้ งต๎นควรทา้ ความเขา๎ ใจเกี่ยวกับความหมาย ความเป็นมาตลอดจน ความสา้ คญั ของบรรจุภัณฑ์ เป็นแนวคดิ ในการเรยี นร๎อู ดตี ศึกษาปัจจุบัน เพื่อกา๎ วไปใน ปอนระายคกุตตค์ใชวไ๎าดม๎เเหขม๎าใาจะเสรมอ่ื งเรกาิดวปขรอะงสบทิ รธริภจภุาพณั สฑูงใ์สนุดบเทปนน็ ี้จทะาชงวํเลยือใหก๎กขาอรงนผ้า๎ปูหครวอะากมมอรนบูไ๎ ปก่มุ าลร ะมนุ ล้นิ เลง็ เหน็ ความ สา้ คญั ในการเลอื กพัฒนาบรรจุภัณฑ์กบั ผลติ ภณั ฑ์ของตนเอง ได๎อยําง โดดเดนํ นาํ สนใจ ความหมายของการออกแบบบรรจุภัณฑ์ 1. ความหมายของการออกแบบ มีผเู๎ ชี่ยวชาญได๎ นยิ ามความหมายของการออกแบบ (Design) ไว๎ ดงั น้ี กดู (Good 1973:165) กลาํ ววาํ การออกแบบ เปน็ การวางแผนหรอื ก้าหนดรปู แบบ รวมทงั้ การตกแตํงในโครงสรา๎ งรูปทรงของงานศลิ ปะ ทัศนศลิ ปด์ นตรี ตลอดจน วรรณกรรม โกฟ (Gove 1956:611) เปน็ การจดั แตํงองคป์ ระกอบมูลฐานในการสรา๎ งงาน ศลิ ปกรรม เครอื่ งจกั ร หรอื ประดษิ ฐ์กรรม ศิรพิ งศ์ พยอมแยม้ (2537:22) กลาํ ววํา การออกแบบ หมายถงึ กระบวนการทาง ความคดิ ในอันที่จะวางแผนรวบรวมองค์ประกอบทง้ั หลายเข๎าดว๎ ยกนั อยาํ งเป็นระบบ เพ่ือสรา๎ งสรรค์ หรอื ปรบั ปรงุ ประดิษฐกรรมตาํ งๆ อยาํ งมีประสทิ ธิภาพทงั้ ดา๎ น ประโยชนใ์ ช๎สอยและด๎านความงาม โครงการกล่องความรสู้ ะเต็มศกึ ษาสอู่ าชีพ เลขท5ี่ 97/49 ถนนสุวรรณศร ต้าบลทาํ เกษม อา้ เภอเมอื งสระแก๎ว จงั หวัดสระแกว๎ 27000 โทร. 037 425 427

ความหมายของการออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์ 1. ความหมายของการออกแบบ สถาพร ดีบุญมี ณ ชุมแพ (2540:1) กลําววํา การออกแบบ หมายถึง เปน็ การ สรา๎ งสรรค์ทมี่ ีผลปรากฏเป็นรปู ธรรม คอื มรี ูปราํ งหรอื รูปทรงซง่ึ ตอ๎ งใชพ๎ ้นื ท่ใี นการ ด้ารงรูปราํ งหรอื รูปทรงนน้ั ๆ พจนานุกรมฉบับเฉลิมพระเกียรติ (2530 : 596) การออกแบบ คือ การทา้ เปน็ ต๎นแบบทา้ เปน็ แผนผงั ความหมายการออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์ การออกแบบบรรจุภณั ฑ์ (packaging design) หมายถงึ การกา้ หนดรปู แบบ และโครงสรา๎ งของบรรจุภัณฑใ์ ห๎สมั พนั ธก์ บั หนา๎ ทใี่ ช๎สอยของผลิตภณั ฑ์ เพอ่ื การ คุม๎ ครองป้องกันไมํให๎สนิ ค๎าเสยี หายและเพ่มิ คณุ คาํ ดา๎ นจิตวทิ ยาตํอผ๎ูบรโิ ภค โดย อาศยั ทงั้ ศาสตร์และศิลปใ์ นการสรา๎ งสรรค์ ประเภทของบรรจุภณั ฑ์ การแบํงบรรจภุ ณั ฑ์แบํงไดห๎ ลายวิธี เชํน แบํงประเภทตามลักษณะกรรมวธิ ีการผลติ และ วิธีการขนถาํ ยผลติ ภณั ฑ์ การแบงํ และเรียกชือ่ บรรจภุ ณั ฑ์ อาจแตกตํางกันออกไป แตํมี วัตถปุ ระสงคห์ ลกั ทคี่ ลา๎ ยกัน คือ เพอ่ื ป้องกันผลิตภณั ฑ์ เพอ่ื จ้าหนาํ ยผลิตภัณฑแ์ ละเพอ่ื โฆษณาประชาสัมพันธ์ผลิตภณั ฑ์ แบงํ ออกได๎ ดงั นี้ 1. บรรจุภัณฑ์เฉพาะหนว่ ย บรรจภุ ณั ฑจ์ ะหํอหม๎ุ และสัมผสั กบั ผลิตภัณฑโ์ ดยตรง บรรจุภัณฑ์ช้นั ในจะท้าหนา๎ ท่ี หลักในการปอ้ งกนั สนิ คา๎ จากความช้ืนและอากาศ ทีจ่ ะทา้ ให๎ผลติ ภัณฑเ์ สยี คุณภาพ คณุ ลกั ษณะมรี ปู ราํ งลกั ษณะตาํ ง ๆเชนํ เปน็ ขวด กระปอ๋ ง หลอด ถงุ กลอํ ง การ ออกแบบสามารถทา้ ให๎มีลักษณะพเิ ศษเฉพาะหรือท้าใหม๎ รี ปู รํางทีเ่ หมาะแกํการจับ ถอื และอา้ นวยความสะดวกตํอการใชผ๎ ลิตภัณฑ์ภายใน พร๎อมทัง้ ทา้ หนา๎ ที่ใหค๎ วาม ปกป้องแกผํ ลติ ภัณฑโ์ ดยตรง

ประเภทของบรรจภุ ณั ฑ์ 2. บรรจุภณั ฑ์ชัน้ ใน ทา้ หน๎าที่ในการหํอหม๎ุ บรรจภุ ณั ฑ์ชั้นในไมํใหไ๎ ดร๎ ับแรงกระแทกจาก ภายนอก บรรจภุ ัณฑช์ ้นั ทส่ี องมหี นา๎ ทีร่ วบรวมบรรจุภณั ฑ์ชัน้ แรกไว๎ด๎วยกนั หรือเป็นชุด ในการจ้าหนาํ ยรวมตัง้ แตํ 2 – 24 ชน้ิ ขึน้ ไป โดยมีวัตถุประสงค์ขั้นแรกคือ ปอ้ งกนั รักษา ผลิตภณั ฑ์จากน้า ความชืน้ ความรอ๎ น แสง แรงกระทบกระเทือน และอ้านวยความ สะดวกแกํการขายปลีกยอํ ย เพอ่ื ความสะดวกในการป้องกันและขนสํง และท้าหนา๎ ที่ขาย ดว๎ ยจึงต๎องท้าการออกแบบใหส๎ วยงามดึงดดู ใจผู๎บรโิ ภค เชํน กลํองบรรจุเครอื่ งดมื่ กระปอ๋ งชนิด 6 กระปอ๋ ง กลํองกาแฟชนิด 50 ซองหรือกลอํ งบรรจหุ ลอดยาสฟี นั 3. บรรจภุ ัณฑช์ น้ั นอกสุด บรรจุภัณฑท์ เี่ ป็นหนํวยรวมขนาดใหญํ ท้าหน๎าทใ่ี นการปอ้ งกันผลติ ภัณฑ์ การขน ถาํ ยสินคา๎ เปน็ ไปอยํางมปี ระสทิ ธิภาพและรวดเรว็ ในระหวาํ งการขนสงํ ลกั ษณะของ บรรจุภัณฑ์น้ี ไดแ๎ กํ หบี ไม๎ลัง กลอํ งกระดาษคํอนขา๎ งขนาดใหญทํ ีบ่ รรจสุ ินคา๎ ไวภ๎ ายใน

โครงการกลอ่ งความรู้สะเตม็ ศกึ ษาสอู่ าชพี เลขท5ี่ 97/49 ถนนสุวรรณศร ตา้ บลทาํ เกษม อา้ เภอเมอื งสระแก๎ว จงั หวัดสระแก๎ว 27000 โทร. 037 425 427

ใบกิจกรรม เรอื่ ง อรอ่ ยกบั โดนัท วัตถุประสงค์ เมอื่ สนิ้ สดุ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แล้ว ผ้รู ับบริการสามารถ 1. อธบิ ายความร้เู บอ้ื งตน้ เกย่ี วกับโดนัทจ๋วิ 2. อธบิ ายและทดลองทาโดนัทจ๋ิว เนอื้ หา 1. ความรเู้ บ้ืองตน้ เกี่ยวกบั โดนทั จิ๋ว 1.1 ความเป็นมาของโดนทั จิ๋ว 1.2 คณุ คา่ ทางโภชนา 2. การทาโดนทั จิว๋ 2.1 วตั ถดุ ิบและส่วนผสมของการทาโดนทั จิว๋ 2.2 วัสดุอปุ กรณ์ทใี่ ชใ้ นการทาโดนทั จว๋ิ 2.3 ข้นั ตอนการทาโดนทั จว๋ิ คาช้แี จง : กจิ กรรมที่ 1 1.1 ให้ผรู้ บั บรกิ ารพักแปง้ เวน้ ระยะเวลาห่างกันช่วงละ 10 นาที 1.2 ตกั แปง้ ทพ่ี ักไว้ใสเ่ ตารูปหัวใจ และทรงกลม โดยแยกแป้งตามระยะเวลาทีพ่ กั แป้งไว้ เพ่ือนบั จานวนชิ้นที่ได้ แลว้ บนั ทึกผล : กจิ กรรมที่ 2 2.1 ใหผ้ ู้รับบริการออกแบบรูปทรงโดนทั ตามความคดิ สร้างสรรค์ 2.2 ให้ผู้รับบรกิ ารออกแบบบรรจภุ ัณฑโ์ ดนทั จิว๋ ให้มีความน่าสนใจ

กิจกรรมที่ 1 บนั ทกึ ผลการทดลอง รูปวงกลม จานวนชน้ิ หมายเหตุ ระยะเวลาในการพกั แป้ง รปู หัวใจ บนั ทึกเพิ่มเตมิ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

กกิจิจกกรรรรมมทท่ี ่ี 22 ออกแบบรูปทรงโดนทั ออกแบบบรรจุภณั ฑ์ แนวทางการตอบกจิ กรรมท่ี 1