หน่วยการเรียนรู้ที่ 8 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

1. การเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี 2. การเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมใี นชีวิตประจาวัน 3. สารเคมที ี่นาไปใชใ้ นชีวติ ประจาวัน 1

สารต่างๆในโลกล้วนแตเ่ ป็นผลผลติ จากการทาปฏิกริ ยิ าเคมขี อง 2 สารที่มีอย่บู นพ้นื โลกเกอื บทงั้ สิ้น เราทราบวธิ กี ารเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมเี รากส็ ามารถนาความรมู้ าใช้ใน การสร้างผลติ ภัณฑ์ตา่ งๆ ปอ้ งกนั การเกดิ ปฏิกิริยาเคมที ่ไี มต่ อ้ งการ

1. การเกิดปฏิกิรยิ าเคมี ปฏกิ ริ ิยาเคมี คือ กระบวนการท่ีเกดิ จาก การท่สี ารเคมเี กดิ การเปลยี่ นแปลงแลว้ สง่ ผลให้เกดิ สารใหมข่ ึ้นมา สมบัตเิ ปล่ียนไป จากเดิม การเกิดปฏกิ ิริยาเคมีตอ้ งมีสารเคมีต้ังต้น 3 เรยี กว่า สารตัง้ ต้น ทาปฏกิ ิริยาต่อกนั เกิด การเปล่ยี นแปลงสมบัติเคมเี กดิ สารใหม่ เรยี กวา่ ผลิตภัณฑ์

1. การเกิดปฏกิ ิริยาเคมี สารใหมท่ ่ีเกิดขึ้นในปฏกิ ิริยาเคมสี ังเกตได้ ดงั น้ี สี กลิ่น ตะกอน ฟองแกส๊ เกิดการระเบิดหรอื อณุ หภูมิ สารเดิมไม่มีสี เกิดกลนิ่ ฉนุ เหม็น เกิดปฏกิ ริ ิยาเคมีจะมี สารละลายบางชนิด กรดไฮโดรคลอรกิ เกิดประกายไฟ เปล่ยี นแปลง หอม สเี กดิ ขน้ึ เป็นของเหลว ใส ไม่ ผสมหนิ ปนู เกิดฟอง ใสโ่ ลหะโซเดยี มลง เกิดการเปล่ยี นแปลง มีสี เกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี แก๊ส ในนา้ จะเกดิ ประกาย พลังงานจะเกดิ ความ 4 จะมตี ะกอนสี ไฟ รอ้ นควบคูด่ ว้ ย

2. การเกดิ ปฏิกิรยิ าเคมใี นชวี ิตประจาวัน 5 2.1 ปฏกิ ิรยิ าเกดิ สนิมเหลก็ โลหะทม่ี กี ารเปลย่ี นแปลงไปจากสภาพเดิม ปฏกิ ริ ยิ าเคมีทีเ่ กิดระหว่างโลหะกบั ภาวะแวดล้อม 4Fe(s) + 3O2(g) + 3H2O(l) 2Fe2O3 .3H2O(s) สนมิ มี 2 ชนิด คือ สนิมสนี ้าตาลอมแดงและสนิมดา การปอ้ งกัน เชน่ ทาสี รมดา ชุบสงั กะสี

2. การเกดิ ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจาวัน 6 2.2 ปฏกิ ิรยิ าการสลายตวั ของผงฟู ผงฟู (Baking Soda) โซเดยี มไฮโดรเจนคาร์บอเนต รับความร้อน > 70 องศาเซลเซยี ส จะสลายตัว โซเดยี มคาร์บอเนต นา้ และคารบ์ อนไดออกไซด์ 2NaHCO3(s) Na2CO3(s) + H2O(l) + CO2(g) ทาขนม ปรบั สภาพน้าใหเ้ ปน็ กลาง ดับไฟ

2. การเกิดปฏกิ ิรยิ าเคมใี นชวี ิตประจาวัน 2.3 ปฏกิ ริ ิยาการสลายตวั ของไฮโดรเจนเปอรอ์ อกไซด์ เปน็ สารใช้ฟอกสีผม สใี นอาหาร ทาความสะอาดและฆ่าเชอ้ื โรค แสงสวา่ งและความรอ้ นชว่ ยเรง่ ใหเ้ กดิ การสลายตวั น้า และออกซเิ จน 2H2O2(aq) 2H2O(l) + O2(g) 7

2. การเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมใี นชวี ิตประจาวัน 2.4 ปฏกิ ริ ิยาในนาอดั ลม 8 น้าอัดลม ประกอบดว้ ย นา้ นา้ ตาล(ซโู ครส) กรดคารบ์ อนกิ กรดฟอสฟอริก กาเฟอนี สี กลิ่นหรอื รส สารกนั บูด กรดคาร์บอนิก สลายตัว จะใหน้ า้ และแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์ H2CO2(aq) H2O(l) + CO2(g) กรดคาร์บอนิก ทาใหน้ า้ อัดลมซ่า มีฟอง และรสเปรีย้ วอ่อนๆ

3. สารเคมที น่ี าไปใชใ้ นชวี ิตประจาวนั 3.1 สารประกอบลิเทียม การแพทย์ แก้ว เครื่องปรับอากาศ สยี ้อม เซรามิก ยาฆ่าเช้อื โรค ลิเทียมคาร์บอเนตใช้ ลเิ ทยี มคาร์บอเนตใช้ ลิเทยี มไฮดรอกไซด์ ใช้ ลเิ ทยี มไฮดรอกไซด์ ลิเทียมไฮดรอกไซด์ใช้ ลิเทียมไฮโปคลอไรต์ ในการทาหลอดภาพ ในยานอาวกาศและ ชว่ ยในการยอ้ มสี ใชเ้ ปน็ สารฆา่ เชือ้ โรค บาบดั ทางจิต ในทีวีและเลนส์ชนิด ไนลอนและกระดาษ เตมิ ลงในเซรามิก ในสระวา่ ยนา้ และโรง เรือดาน้าเพอื่ ขจดั ปรบั สเี ข้มไดเ้ อง คาร์บอนไดออกไซด์ใน ซกั ล้างของ 9 โรงพยาบาล อากาศ

3. สารเคมีทน่ี าไปใช้ในชวี ิตประจาวนั 3.2 โซเดียมคาร์บอเนต การบาบัดน้าท้งิ แก้ว การฟอกหนัง การย้อมสง่ิ ทอ ผงซักฟอก ใช้ในการสะเทินกรด อุตสหกรรมผลติ แก้ว อตุ สาหกรรมการฟอก อตุ สาหกรรมการยอ้ ม ช่วยลดความกระด้าง กระดาษ หนัง สงิ่ ทอ ของนา้ 10

3. สารเคมที ีน่ าไปใชใ้ นชวี ติ ประจาวัน 3.3 โซเดียมไฮดรอกไซด์ (โซดาไฟ) สีย้อม กระดาษ อะลูมเิ นียม สารเคมี อุตสาหกรรมผ้า ใชท้ าสารเคมีชนิดใหม่ อตุ สาหกรรมกระดาษ สาร ทาแรบ่ อกไซต์ใหบ้ รสิ ุทธ์ิ 11 ฟอกขาว เพือ่ สกัดอะลูมเิ นยี ม

3. สารเคมีท่นี าไปใช้ในชวี ติ ประจาวัน 3.4 ฟลูออรีนและคลอรนี เทฟลอน ฟัน สระวา่ ยน้า นา้ ด่ืม ยาฆ่าแมลง ฟาร์ม สารประกอบ ส่วนผสมของ ฆ่าเชือ้ แบคทีเรยี ฆ่าเชอื้ แบคทเี รีย เคมภี ณั ฑ์ ฆา่ เชอ้ื วัสดุ ฟลอู อรนี ใช้ ฟลูออไรด์ป้องกนั ในสระวา่ ยนา้ อุปกรณใ์ น เคลอื บกระทะ ในน้าดมื่ โรงเรือน 12 ฟันผุ

3. สารเคมที ่นี าไปใช้ในชีวิตประจาวัน 3.5 โลหะทรานซิชัน ใบมีดโกน สายไฟฟา้ ตูเ้ ยน็ ก๊อกนา้ อา่ งล้างจาน ทาจากโลหะผสม ลวดทองแดงใน ทาจากเหล็กกล้า ชุบดว้ ยโครเมยี ม อ่างนา้ สเตนเลส เคลอื บดว้ ยพลาสติก (โลหะผสมของเหล็ก โคบอลต์ สายไฟฟา้ 13โครเมยี ม และนกิ เกลิ )

3. สารเคมที ่นี าไปใช้ในชวี ติ ประจาวัน 3.6 หินปนู แกว้ การเกษตร กระดาษ เหลก็ กลา้ กอ่ สรา้ ง หินปชู ว่ ยกาจัด ใชเ้ ป็นสว่ นประกอบการ เผาหินปนู กับทรายและ ปรบั สภาพดินท่เี ปน็ กรด ทาใหข้ าวขึน้ และเพ่มิ สิ่งเจอื ปนขณะเผา ทาปนู ซีเมนต์ โซเดยี มคาร์บอเนต ให้เปน็ กลาง ความหนา 14

3. สารเคมีท่นี าไปใช้ในชีวิตประจาวัน 3.7 กรดซลั ฟิวริก ปยุ๋ แร่ แบตเตอร่ี น้ามนั นา้ เสีย การผลิตปุย๋ เคมี กระบวนการผลติ แร่ การกาจดั นา้ เสีย ใช้เป็นสารละลายอเิ ล็ก กระบวนการกลนั่ นา้ มนั โทรไลต์ในแบตเตอร่ี 15

3. สารเคมที ีน่ าไปใช้ในชวี ิตประจาวนั 3.8 คารบ์ อนไดออกไซด์ ไอศกรมี คอนเสิร์ต 16 นา้ แข็งแห้งใช้เกบ็ ไอศกรมี น้าแขง็ แห้งระเหดิ เกิดเป็นควนั

17