ครูMระบบย่อยอาหาร

คอหอยและหลอดอาหาร(pharynx and esophagus) 3.esophageal sphincter 1.เม่อื ไม่มอี าหาร 2.เม่อื อาหารมาถงึ คอ คลายตวั อาหารเคล่ือนสู่ esophageal หอยจะกระตุ้นการกลืน หลอดอาหาร sphincterหดตวั กล่องเสียง(larynx)และ 4.กล้ามเนือ้ หด-คลายตัวเป็ น epiglottisยกขนึ ้ glottisยกตวั ขนึ้ epiglottis จังหวะ(peristalsis)ดนั อาหาร glottisเปิ ด เคล่ือนตวั ลงมาปิ ด จากหลอดอาหาร -ทางเดนิ หายใจเปิ ด -ทางเดนิ หายใจปิ ด สู่กระเพาะอาหาร -ทางเดนิ อาหารปิ ด -ทางเดนิ อาหารเปิ ด 51

การย่อยอาหารในช่องปากของคน 52

การย่อยอาหารในกระเพาะอาหาร • อยภู่ ายในช่องทอ้ งดา้ นซา้ ย ใตก้ ระบงั ลม • มีผนงั กลา้ มเน้ือหนา แขง็ แรงมาก ยดื หยนุ่ ไดด้ ี • ขยายความจุไดถ้ ึง 500-2,000 ลบ.ซม. • มีกลา้ มเน้ือหูรูด 2 แห่ง คือ ติดกบั หลอดอาหาร และบริเวณต่อกบั ลาไสเ้ ลก็ • ผนงั ดา้ นในของกระเพาะอาหารบดุ ว้ ยเซลลบ์ ุผิว 3 ชนิด 53

กระเพาะอาหาร (stomach) 54

กระเพาะอาหาร(stomach) ต่อมแกสตริก (gastric gland) ประกอบด้วยเซลล์ 3 ชนิด 1.mucous cell หล่ังเมือกป้องกันไม่ให้ เซลล์กระเพาะถกู ย่อย 2.parietal cell หล่ังกรดเกลือ (HCl) 3.chief cell หล่ัง pepsinogen กรดเกลือเปล่ียน pepsinogen เป็ น pepsin acid chyme ส่วนุสมของอาหารท่ี กลืนลงไปกับนา้ ย่อย 55

โครงสร้ างกระเพาะอาหาร 56

สรุปการย่อยอาหารในกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหาร ผนงั กระเพาะฮอร์โมนแกสตริน หลง่ั กระตุน้ การหลง่ั กรดไฮโดรคลอริก & เพปซิโนเจน อาหาร เพนซิน ยอ่ ย พนั ธะเพปไทด์ ได้ พอลิเพปไทดข์ นาดเลก็ + ไดเพปไทด์ + กรดอะมิโน 57

การย่อยอาหารในกระเพาะอาหารของคน 58

การย่อยอาหารในลาไส้เล็ก • อาหารท่ียอ่ ยแลว้ บางส่วนและยงั ไม่ไดย้ อ่ ยจะเคลื่อนผา่ น กลา้ มเน้ือหูรูดของกระเพาะอาหารเขา้ สู่ลาไส้เลก็ • ลาไส้เลก็ มีลกั ษณะเป็นท่อ 6-7 เมตร แบ่งเป็น 3 ส่วน 1. ดูโอดินมั ยาวประมาณ 25 cm. 2. เจจูนมั ยาวประมาณ 2.50 m. 3. ไอเลียม ยาวประมาณ 4 m. • การยอ่ ยอาหารในลาไส้เลก็ เก่ียวขอ้ งกบั การทางานของตบั อ่อน และผนงั ลาไสเ้ ลก็ 59

ลาไส้เลก็ (small intestine) -เป็ นส่วนท่มี กี ารย่อยและดดู ซมึ อาหาร มากท่สี ุด -เป็ นส่วนท่ยี าวท่สี ุดของทางเดนิ อาหาร ในคน ยาว 6 ม. -ส่วนต้นของลาไส้เลก็ เรียก duodenum ยาว 25ซม. ทาหน้าท่รี ับอาหาร(acid chyme)จาก กระเพาะอาหาร และย่อยต่อโดยอาศยั นา้ ย่อยจากตบั อ่อน นา้ ดจี ากตบั และถุงนา้ ดี และ นา้ ย่อยจากลาไส้เลก็ เอง 60

การย่อยโปรตีนในลาไส้เลก็ ของคน ในลาไส้เล็กมี peptidase enzyme 2 ชนิด 1.Endopeptidase สลายพนั ธะเปปไทด์ในสายโปรตนี เช่น trypsin, chymotrypsin 2.Exopeptidase สลายพนั ธะเปปไทด์จากปลายด้าน นอกของสายโปรตีน เช่น carboxypeptidase, aminopeptidase (สร้างจากเซลล์ลาไส้เลก็ ) -dipeptidase ย่อย dipeptide -เปปไทด์เลก็ ๆจะถกู ย่อยต่อโดยdipeptidaseได้เป็ นกรดอะมิโน 61

การทางานร่วมกนั ของเอนไซมจ์ ากตบั ออ่ นและลาไส้เลก็ สร้างน้ายอ่ ยโปรตีน 62

การย่อยไขมนั ในลาไส้เลก็ ของคน • ตบั ทำหนำ้ ท่ีสร้ำงน้ำดี (bile) เกบ็ ไวท้ ่ีถุง น้ำดี ( gall bladder ) • น้ำดีมีส่วนประกอบที่สำคญั คือ เกลือน้ำดี (bile salt) ช่วยใหไ้ ขมนั แตกตวั เป็นหยด ไขมนั เลก็ ๆ และแทรกรวมกบั น้ำไดใ้ นรูป อิมลั ชนั (emulsion) • ตบั อ่อนและเซลลท์ ่ีผนงั ลำไสเ้ ลก็ จะสร้ำง เอนไซมล์ ิเพส ซ่ึงจะยอ่ ยไขมนั ท่ีอยใู่ นรูป อิมลั ชนั ใหเ้ ป็นกรดไขมนั และกลีเซอรอล • เกลือน้ำดีถูกดูดซึมท่ีลำไส้ใหญ่ เพ่ือใหต้ บั นำกลบั มำใชใ้ หม่ 63

การย่ อยคาร์ โบไฮเดรต • ตบั อ่อนสร้างเอนไซมอ์ ะไมเลสแลว้ ส่งมาท่ีลาไสเ้ ลก็ เพ่ือยอ่ ยแป้งไกลโคเจนและเดกซ์ทรินใหเ้ ป็นมอลโทส • เซลลผ์ นงั ดา้ นในลาไส้เลก็ ส่วนดโู อดินมั จะผลิตเอนไซมม์ อลโทสยอ่ ยมอลโทส • ผนงั ลาไส้เลก็ ผลิตเอนไซมซ์ ูเครสยอ่ ยซูโครส ใหเ้ ป็นกลูโคสและฟรักโทส และเอนไซมแ์ ลกเทส ยอ่ ยแลกเทสใหเ้ ป็นกลูโคส และกาแลกโทส 64

การย่อยอาหารในลาไส้เล็กของคน sucrase, maltase, lactase 65

การดดู ซมึ อาหารในลาไส้เล็กของคน • ความหนาแน่นของวลิ ลสั 20-40 หน่วยต่อ 1 ตร.มม.ภายในวลิ ลสั มีหลอดเลือดฝอยและท่อน้าเหลือง -การดดู ซมึ สารอาหารส่วนใหญ่เกดิ ท่ลี าไส้เลก็ (jejunumและileum) 66 -เกดิ เลก็ น้อยท่ลี าไส้ใหญ่

การดูดซึมอาหาร • เป็นกระบวนการนาสารอาหารเขา้ สู่เซลล์ กระเพาะอาหาร • ดูดซึมสารที่ละลายในลิพดิ ไดด้ ี เช่น แอลกอฮอล์ และยาบางชนิด ลาไส้ เลก็ • ดูดซึมสารอาหาร น้า วติ ามิน และแร่ธาตุๆ • ผนงั ดา้ นในของลาไส้เลก็ บุดว้ ยเซลลบ์ ุผวิ ช้นั เดียว เรียกวา่ วิลลสั (vilus) ทาหนา้ ท่ีดูดซึมสารอาหาร 67

การดดู ซมึ สารอาหารโปรตนี และนา้ ตาล กรดอะมโิ น มอโนแซ็คคาไรด์ ไมโครวลิ ลสั หลอดเลือดฝอย อวยั วะ ร่างกาย ตบั หัวใจ 68

การดดู ซมึ สารอาหารพวกไขมัน กรดไขมัน+กลเี ซอรอล อวยั วะ/ ไมโครวลิ ลสั ร่างกาย ไตรกลเี ซอไรด์ ทว่ี ลิ ลสั หัวใจ หลอดนา้ เหลืองฝอย 69

ลาไส้ใหญ่ (lage intestine) • ยาวประมาณ 1.50 เมตร • ประกอบดว้ ยส่วนโคลอน ไสต้ รง (rectum) และทวารหนกั (anus) ส่ วนประกอบของลาไส้ ใหญ่ 70

การดดู ซมึ สารอาหารท่ลี าไส้ใหญ่ • ดูดซึมน้ำ วติ ำมิน และแร่ธำตุ • มีแบคทีเรียพวก Escherichia coli ช่วยสงั เครำะห์วติ ำมิน K B12 กรดโฟลิก , ไบโอทิน 71

กระบวนการย่อยอาหารของคน ปาก 4 ชม. ลาไสใ้ หญ่ ทวารหนัก 8-9 ชม. โคลอน ชม.ที่ 12 ไส้ ตรง 72

ลาไส้ใหญ่(large intestine) ลาไส้ตรง(rectum) และทวารหนัก(anus) -ลาไส้ใหญ่ทาหน้าท่ดี ดู นา้ และเกลือแร่ -กากอาหารในลาไส้ใหญ่เคล่ือนแบบ peristalsisและอยู่ในลาไส้ใหญ่ นาน 12-24 ชม. -ลาไส้ตรงเป็ นท่เี กบ็ กากอาหาร ซ่งึ อุดมด้วยจุลลินทรีย์และเซลลูโลส -ระหว่างลาไส้ตรงและทวารหนักมีหรู ูด (sphincter) 2 อัน อนั แรกอยู่ใต้อานาจจติ ใจ ส่วนอีกอนั อย่นู อกอานาจจติ ใจ 73