สรุป5ยุคการเมืองไทยหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง

การเมอื งไทยหลังการเปลยี่ นแปลงการปกครอง • นับตั้งแตเ่ ปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 ถงึ พ.ศ.2545 เปน็ ระยะเวลา 70 ปี ของ พัฒนาการของการเมืองการปกครอง แบบประชาธิปไตย

การเมืองไทยหลังการเปลยี่ นแปลงการปกครอง ยุคที่ 1 ยุคเปลีย่ นแปลงการปกครอง (พ.ศ.2475 – พ.ศ.2490) ยุคที่ 2 ยุคเผดจ็ การอานาจนยิ ม (พ.ศ.2490 – พ.ศ.2516) ยุคที่ 3 ยุคประชาธิปไตยเบ่งบาน (พ.ศ.2516 – พ.ศ.2519) ยุคที่ 4 ยุคกงึ่ ประชาธิปไตยหรือยุคประชาธิปไตยครึ่งใบ (พ.ศ.2520 – พ.ศ.2535) ยุคที่ 5 ยุคปฏิรูปการเมืองแนวทางรฐั ธรรมนูญนยิ ม (พ.ศ.2535 – ปัจจุบัน)

ยุคที่ 1 ยุคเปลี่ยนแปลงการปกครอง (พ.ศ.2475 – พ.ศ.2490) • เปน็ ยคุ ของความขัดแย้งระหว่างคณะราษฎรกบั กลมุ่ ผู้ปกครองเดิม อนั ประกอบไปด้วยกลุม่ เจ้าและพวกขุนนาง และความขัดแย้งระหวา่ งสมาชกิ ในคณะราษฎรด้วยกันเอง และสถานการณ์ของสงครามโลกครงั้ ที่ 2

ยุคที่ 1 ยุคเปลี่ยนแปลงการปกครอง (พ.ศ.2475 – พ.ศ.2490) • เหตกุ ารณส์ าคญั : การเสนอเคา้ โครงเศรษฐกจิ ของนายปรีดี พนมยงค์ เม่อื พ.ศ.2476 • คณะทหารภายใต้การนาของนายพนั เอกพระยาพหลพลพยุหเสนาได้ทาการยดึ อานาจรฐั บาลของพระยามโนปกรณ์นิตธิ าดา และตัง้ รัฐบาล • 1 ตุลาคม พ.ศ.2476 เกดิ กบฏบวรเดช ของกลมุ่ นายทหารและข้าราชการใน ตา่ งจงั หวดั ภายใตก้ ารนาของพระองคเ์ จา้ บวรเดช โดยต้องการใหป้ ระเทศชาติมีการ ปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอย่างแท้จรงิ • พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยู่หวั ได้เสดจ็ ไปประทับอยู่ในประเทศอังกฤษ และ ทรงสละราชสมบัติ • คณะราษฎรจงึ ไดถ้ วายราชบัลลงั กแ์ ด่พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั อานันทมหิดลใน เวลาต่อมา

ยุคที่ 1 ยุคเปลี่ยนแปลงการปกครอง (พ.ศ.2475 – พ.ศ.2490) • เหตกุ ารณ์lสาคัญ : จอมพล ป. ไดเ้ ปน็ นายกรัฐมนตรีเปน็ เวลา 5 ปีคร่งึ มบี ทบาทอยา่ งมากในการสรา้ งประวตั ิศาสตรข์ องเมอื งไทย นโยบายท่ี สาคญั ที่สุดคอื รัฐนิยม และนโยบายสงครามท่เี ปน็ มิตรกบั ญปี่ นุ่ พรอ้ ม กบั ประกาศสงครามกับประเทศอังกฤษและสหรัฐอเมริกา • รัฐบาลใหม่หลงั สงครามคือ รัฐบาลพลเรอื นซง่ึ นาโดยพวกเสรนี ิยม เช่น นายปรดี ี พนมยงค์ และ ม.ร.ว.เสนยี ์ ปราโมช ส่วนความรงุ่ เรืองของ ทหารชาตนิ ิยมและการรวมชาตขิ องจอมพล ป. ได้ตกต่าลง • อย่างไรกต็ าม พวกเสรีนยิ มกไ็ ม่สามารถจะพัฒนาระบอบประชาธิปไตยได้ ดีเทา่ ท่คี วร และนาไปสู่การรฐั ประหารเม่ือวนั ที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ.2490

ยุคที่ 2 ยุคเผดจ็ การอานาจนยิ ม (พ.ศ.2490 – พ.ศ.2516) • เปน็ ยคุ ทีค่ ณะทหารและกองทพั ได้เข้ามามบี ทบาททางการเมอื งการปกครอง ประเทศ โดยการยึดอานาจทารฐั ประหาร และถือวา่ เปน็ การดาเนินการ ปกครองของข้าราชการ โดยข้าราชการ และเพอื่ ข้าราชการ จนกระทัง่ มีการ ให้สมญาการปกครองในยุคนีว้ ่าเป็น “ยคุ อามาตยาธิไตย” โดยมจี ดุ เรม่ิ ตน้ จากการทารฐั ประหารโดยคณะรัฐประหาร 8 พฤศจกิ ายน พ.ศ.2490 • นาโดย พลโทผิน ชณุ หะวณั และพนั เอกหลวงกาจสงคราม บคุ คลสาคัญอีก สองคนท่ีรว่ มวางแผนคอื พนั เอกเผา่ ศรยี านนท์ ลูกเขยของพลโทผิน และ พันเอกสฤษด์ิ ธนะรัชต์ • สง่ ผลให้จอมพล ป. กลับมามีอานาจทางการเมอื งอีก

ยุคที่ 2 ยุคเผดจ็ การอานาจนยิ ม (พ.ศ.2490 – พ.ศ.2516) • กบฏวงั หลวง พยายามลม้ ล้างอานาจของจอมพล ป. โดยนายปรีดี และ กบฏแมนฮัตตัน แตล่ ้มเหลว พวกเสรีนยิ มกส็ ้ินอานาจและหมดบทบาทลง • การถ่วงดลุ อานาจของสองกล่มุ คอื พลตารวจเอกเผ่า ศรียานนท์ และจอม พลสฤษด์ิ ธนะรชั ต์ (ตารวจ VS ทหารบก) • 16 กันยายน พ.ศ.2500 จอมพลสฤษด์ิทารฐั ประหาร • ผู้สบื ทอดระบบเผดจ็ การ คอื จอมพลถนอม กิตตขิ จร และจอมพลประภาส จารเุ สถียร • เหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516

ยุคที่ 3 ยุคประชาธิปไตยเบง่ บาน (พ.ศ.2516 – พ.ศ.2519) • 14 ตุลาคม 2516 เปน็ ปรากฏการณท์ างการเมอื งยุคใหม่ของไทยทม่ี นี ยั สาคญั อย่างยิง่ เพราะเป็นการลุกฮือของประชาชนเปน็ จานวนแสนๆ คน เพื่อต่อตา้ น รฐั บาลเผด็จการทหาร อาจจะถือไดว้ า่ การลกุ ฮอื ดังกลา่ วเปน็ การเปดิ ประวตั ศิ าสตรบ์ ทใหม่ทางการเมืองไทยในยุคหลงั การเปลี่ยนแปลง 24 มถิ ุนายน 2475 • สาเหตุ การเปลี่ยนแปลงทางสงั คมและเศรษฐกิจ ซ่งึ เกดิ ข้ึนจากนโยบายพฒั นา ประเทศ • รฐั บาลกลุ่มถนอม – ประภาส – ณรงค์ ได้รับสมญานามว่า “สามทรราชย์” * ณรงค์ กิตตขิ จร บตุ รชายของจอมพลถนอม และบตุ รเขยของจอมพลประภาส

ยุคที่ 3 ยุคประชาธิปไตยเบ่งบาน (พ.ศ.2516 – พ.ศ.2519) • ประกาศรฐั ธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2517 • การเลอื กตง้ั เดอื นมกราคม พ.ศ. 2518 ม.ร.ว.คกึ ฤทธิ์ ปราโมช หวั หนา้ พรรคกจิ สังคมไดเ้ ป็นนายกรัฐมนตรี เปน็ รฐั บาลผสม • ตอ่ มายบุ สภา และเลอื กต้ังใหม่ในเดอื นเมษายน พ.ศ. 2519 ม.ร.ว.เสนยี ์ ปราโมช หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ พช่ี ายของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ไดเ้ ปน็ นายกรฐั มนตรจี นเกิดนองเลอื ดและรฐั ประหารเม่ือ 6 ตุลาคม 2519 ซึ่ง เป็นการส้ินสดุ ยุคประชาธิปไตยอนั สมบรู ณ์แบบ

ยุคที่ 3 ยุคประชาธิปไตยเบ่งบาน (พ.ศ.2516 – พ.ศ.2519) • คณะปฏริ ูปการปกครองแผน่ ดินซ่ึงมี พลเรือเอก สงัด ชลออยู่ เป็นหวั หนา้ มีประกาศยกเลกิ รัฐธรรมนูญฉบบั พ.ศ. 2517 การยุบเลิกรฐั สภา การเลกิ พรรคการเมือง ฯลฯ และมีการตั้งนายกรฐั มนตรี พลเรือนข้นึ มาบรหิ าร ประเทศคอื นายธานินทร์ กรยั วิเชยี ร เปน็ การส้ินสุดระบอบประชาธิปไตย สมบรู ณ์แบบ และเป็นการสน้ิ สุดของรฐั ธรรมนญู ท่ีได้มาด้วยการตอ่ สขู้ อง ประชาชนที่รวมตัวกนั ลม้ ระบบเผด็จการทหาร

ยคุ ที่ 4 ยคุ กง่ึ ประชาธิปไตยหรือยุคประชาธิปไตยครึ่งใบ (พ.ศ.2520 – พ.ศ.2535) • นิยามคาว่า “ประชาธปิ ไตยแบบครง่ึ ใบ” • ประการแรก เปน็ อบุ ายของรฐั บาลทีป่ ระสงค์จะครองอานาจใหย้ าวนานทีส่ ดุ โดยกาหนดในรฐั ธรรมนูญในประเดน็ สาคัญที่สดุ 2 ประเด็น คอื • (1) นายกรฐั มนตรีไม่ต้องผา่ นการรบั เลือกตั้งเปน็ ส.ส. (2) ข้าราชการประจาและทหารจะดารงตาแหนง่ ข้าราชการประจา และดารง ตาแหนง่ ทางการเมืองไปพร้อม ๆ กนั ไดใ้ นชัว่ ขณะหนงึ่ ภายใตบ้ ทเฉพาะ กาล

ยคุ ที่ 4 ยคุ ก่งึ ประชาธปิ ไตยหรือยุคประชาธิปไตยคร่งึ ใบ (พ.ศ.2520 – พ.ศ.2535) • ประการทสี่ อง สะทอ้ นใหเ้ ห็นถึงการมองการเมืองในลกั ษณะของการสร้าง สถาบัน การผสมของเก่าและของใหม่ ถงึ แม้จะมกี ารเปล่ียนแปลงมากมาย ทางสงั คม แต่โครงสรา้ งทางอานาจและสถาบันทางสงั คมก็ยงั เกือบจะ เหมอื นเดมิ โดยเฉพาะในสว่ นเกย่ี วกบั ทหารและข้าราชการพลเรือน กลมุ่ ผนู้ าเหลา่ นี้จะยงั คงมีบทบาทสาคัญต่อไปในทางการเมืองไทย

ยคุ ที่ 4 ยคุ ก่ึงประชาธปิ ไตยหรือยุคประชาธปิ ไตยคร่ึงใบ (พ.ศ.2520 – พ.ศ.2535) • พัฒนาการของ “ประชาธปิ ไตยครง่ึ ใบ” สรปุ ไดค้ ือ • ประการท่หี นงึ่ ความร่วมมอื ในการปกครองประเทศระหวา่ งฝ่ายข้าราชการประจา โดย คณะทหารกับฝา่ ยนักการเมือง เปน็ ชว่ งเปล่ียนผ่านทีจ่ ะนาไปสู่ระบอบประชาธิปไตย เต็มใบได้ โดยเฉพาะฝ่ายทหารเร่ิมเหน็ ความสาคัญของระบอบประชาธปิ ไตยว่าเปน็ ระบอบทีค่ วรสนับสนุนตอ่ ไปในสังคมไทย อาจกล่าวได้วา่ ระบอบประชาธิปไตยเป็น ระบอบการเมืองการปกครองทีเ่ ลวน้อยที่สุดทที่ าใหเ้ กิดการยอมรับไดใ้ นระดบั หน่งึ

ยคุ ที่ 4 ยคุ ก่ึงประชาธิปไตยหรือยุคประชาธปิ ไตยครึ่งใบ (พ.ศ.2520 – พ.ศ.2535) • ประการท่สี อง สภาพทางสงั คม เศรษฐกจิ มีแนวโน้มท่จี ะนาประเทศไปสรู่ ะบอบ ประชาธปิ ไตยแบบทุนนิยมมากขึ้น ซงึ่ สภาพแวดล้อมดงั กล่าวเปดิ โอกาสให้กล่มุ ทนุ ได้ เขา้ มามบี ทบาทในทางการเมืองมากขึ้น และนาไปสู่ทีม่ าของ “นักธุรกจิ การเมือง” และ “นกั การเมอื งธุรกจิ ” ที่ตา่ งฝา่ ยก็อาศัยโอกาสในการดารงตาแหน่งทางการเมอื งเพือ่ แสวงหาผลประโยชนส์ ว่ นตัว • ประการท่สี าม ปัญหาความแตกตา่ งทางด้านอดุ มการณท์ างการเมือง และปญั หาการก่อ การร้ายคอมมวิ นสิ ตม์ กี ารแก้ไขอยา่ งชาญฉลาดและคอ่ ยเปน็ คอ่ ยไป โดยการยอมรับ จากทกุ ฝา่ ยทาให้ชว่ ยลดความกดดันทางการเมอื งและการทหารท้ังจากภายในประเทศ และต่างประเทศอยา่ งเห็นได้ชัด

ยคุ ที่ 4 ยคุ กึ่งประชาธิปไตยหรือยุคประชาธิปไตยคร่งึ ใบ (พ.ศ.2520 – พ.ศ.2535) • จากชว่ งรัฐบาลของพลเอกเกรยี งศกั ด์ิ ชมะนันทน์ ทสี่ ืบต่อโดยพลเอกเปรม ติณสูลา นนท์ และนาไปสู่รัฐบาลพลเอกชาติชาย ชณุ หะวณั ซงึ่ ก้าวขน้ึ สูอ่ านาจเม่อื เดือน สงิ หาคม 2531 เป็นสถานการณ์ทน่ี า่ จะนาไปสู่ “ประชาธปิ ไตยเตม็ ใบ” ไดอ้ ย่าง ราบรืน่ แต่เหตกุ ารณ์ในรัฐบาลพลเอกชาตชิ าย ไดท้ าใหส้ ถานการณข์ องการเผชญิ หนา้ ระหวา่ งฝา่ ยขา้ ราชการประจา โดยเฉพาะคณะทหารกบั ฝา่ ยนกั การเมอื งหวนกลบั มาอีก ครัง้ หนงึ่ และนาไปสู่การรฐั ประหารเมอื่ วนั ที่ 23 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2534 โดยคณะ รกั ษาความสงบเรยี บรอ้ ยแหง่ ชาติ (รสช.) • 17 – 20 พฤษภาคม 2535 “พฤษภาทมิฬ” การช่วงชิงอานาจระหวา่ งทหารกับชน ช้นั กลาง

ยุคที่ 5 ยุคปฏิรูปการเมืองแนวทางรัฐธรรมนูญนยิ ม (พ.ศ.2535 – ปัจจุบัน) • ใชร้ ฐั ธรรมนญู ลายลักษณ์อกั ษรใหเ้ ป็นเครื่องมอื ในการกาหนดรปู แบบการ ปกครองและกาหนดกลไกอนั เปน็ โครงสร้างพ้ืนฐานในการจดั องคก์ รบรหิ าร ของรฐั • รัฐธรรมนญู แห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2540 • รัฐธรรมนญู แห่งราชอาณาจกั รไทย (ฉบับชว่ั คราว) พทุ ธศกั ราช 2549 • รัฐธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจักรไทย พุทธศกั ราช 2550

ยุคที่ 5 ยุคปฏริ ูปการเมืองแนวทางรัฐธรรมนูญนยิ ม (พ.ศ.2535 – ปัจจุบัน) • รฐั ประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2549 • เกิดขึน้ ในคืนวันที่ 19 กนั ยายน พ.ศ. 2549 นาโดย คณะปฏิรปู การ ปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเปน็ ประมุข ซง่ึ มี พลเอก สนธิ บญุ ยรัตกลินเป็นหัวหน้าคณะ โดยโคน่ ล้มรกั ษาการ นายกรฐั มนตรี พ.ต.ท.ทกั ษณิ ชินวัตร ซ่งึ นับเปน็ การกอ่ รัฐประหารเป็น ครั้งแรกในรอบ 15 ปี • ความขดั แย้งระหวา่ งกลมุ่ ประชาชน เชน่ เส้ือแดง เส้อื เหลอื ง

คำถำม : “จากคลิปวดิ ีโอ นักเรียนมคี วามคิดเห็นและความรสู้ ึกอยา่ งไร ”ต่อสงั คมไทยในปัจจุบนั ? “นักเรียนจะมแี นวคิดในการดาเนินชีวติ ในสงั คมไทย ”ปัจจุบนั อยา่ งไรบา้ ง?



อยกู่ ันอย่างปรองดองบนพ้นื ฐานของความเป็นประชาธิปไตย ยอมรับความแตกตา่ งทางความคิด แต่ตอ้ งไมแ่ ตกแยก และไมใ่ ช้ความรุนแรงในการแกไ้ ขปัญหา ………………………………………………………………

งานเกบ็ คะแนนวชิ าประวัตศิ าสตร์ : ทาแผนผังลาดับเหตุการณ์ (Timeline) เรื่อง พัฒนาการทาง การเมืองการปกครองหลังการเปลีย่ นแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 • ทาใสก่ ระดาษ A4 ตกแต่งให้สวยงาม พิมพห์ รือเขียนกไ็ ด้ • ไม่จากัดจานวนแผน่ +เย็บมุม สง่ วันที่ 29 ส.ค. 54