humanistic care

วพบ.สวรรคป์ ระชารกั ษน์ ครสวรรค์

 1. What about humanistic nursing carenursing care มอี งคป์ ระกอบ 2 สว่ น คอื Scientific nursing care คอื การพยาบาลทพ่ี ยาบาลปฏบิ ตั ติ อ่ ผปู้ ว่ ยเพอ่ื เยยี วยาโรค Humanistic nursing care เป็นการพยาบาลทม่ี งุ่ ดแู ลคน โดยเน้นปฏสิ มั พนั ธ์ อยา่ งใหเ้ กยี รตซิ ง่ึ กนั (respect) ระหวา่ งพยาบาลและผรู้ บั บรกิ าร บทบาทหน้าท่ี ของพยาบาลมที งั้ บทบาทความเป็นครู บทบาทผดู้ แู ล ผใู้ หก้ ารพยาบาล และตอบ สนองตอบความตอ้ งการของผปู้ ว่ ย นนั่ คอื หวั ใจความเป็นมนุษยโ์ ดยภาพรวม Dr. Susan ไดช้ ใ้ี หเ้ หน็ วา่ ปจั จุบนั ปฏสิ มั พนั ธแ์ บบ humanize ระหวา่ งพยาบาลและ ผรู้ บั บรกิ ารลดลงแต่ปฏสิ มั พนั ธแ์ บบ scientific กลบั เพมิ่ ขน้ึ ซง่ึ เป็นผลมาจากการ ใหค้ วามสาคญั กบั ทกั ษะการใชเ้ ครอ่ื งมอื ตา่ งๆ ดว้ ยเหตุน้ีเอง ทาใหเ้ กดิ เสยี งสะทอ้ นกลบั สวู่ ชิ าชพี พยาบาล (I hear a call)

ในหอ้ งเรยี น มกี ารแลกเปลย่ี นในประเดน็จะดแู ลดว้ ยความป็นมนุษยไ์ ดอ้ ยา่ งไรถา้ ตอ้ งดแู ลผปู้ ว่ ยจานวน มากอาจารยใ์ หค้ าแนะนาขน้ึ อยกู่ บั การจดั การกบั ปญั หา การคดิ อยา่ งเป็นระบบ การเรยี งลาดบั ความสาคญั ของปญั หา และขอ ความชว่ ยเหลอื กบั ผเู้ ชย่ี วชาญ และประสานงานกบั หน่วยงาน ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เราไมจ่ าเป็นตอ้ งมที กั ษะความเชย่ี วชาญทุกเรอ่ื ง แต่เราตอ้ งประสานผเู้ ชย่ี วชาญในการชว่ ยแกป้ ญั หาในการดแู ล ผปู้ ว่ ย และทาใหผ้ ปู้ ว่ ยรวู้ า่ เขามตี วั ตน และเราจะไมท่ อดทง้ิ เขา

ทฤษฎี Humanistic Nursing เชอ่ื วา่ การพยาบาล คอื การมปี ฏสิ มั พนั ธร์ ะหวา่ ง “Call (related to health- related issue)” จากผรู้ บั บรกิ ารและ “Response” จากพยาบาล Call อาจเกดิ จากผรู้ บั บรกิ าร ครอบครวั หรอื ชุมชน กไ็ ด้ “Call” ไมจ่ าเป็นตอ้ งเป็นคาพดู เสมอไป อาจจะเป็นการแสดงออก หรอื อาการแสดงทพ่ี ยาบาลรบั รไู้ ด้ Response ของพยาบาลในตอนแรกควรจะเป็นการสนทนา (dialogue) เพอ่ื พฒั นา ความสมั พนั ธไ์ ปสคู่ วามไวว้ างใจ (trust)

Call and response มอี ะไรเกดิ ขน้ึ ระหวา่ งการพยาบาลโดยพยาบาลไดย้ นิ เสยี งเรยี กจากผปู้ ว่ ยและ ตอบสนองต่อเสยี งเรยี ก แสดงถงึ วา่ ทงั้ ผปู้ ว่ ยและพยาบาลมกี ารCallทงั้ สองฝา่ ย เหมอื นกนั Call เกดิ ขน้ึ ทงั้ 2ฝา่ ย ตวั อยา่ ง ผปู้ ว่ ย Call เพราะตอ้ งการทจ่ี ะหายจากการเจบ็ ปว่ ย และพยาบาลCall เพราะตอ้ งการ ดแู ลและใหก้ ารพยาบาลผปู้ ว่ ย ตามบทบาทหน้าท่ี ตวั อยา่ ง ผปู้ ว่ ยเบาหวาน พยาบาลตอ้ งการใหผ้ ปู้ ว่ ยรจู้ กั การดแู ลตนเอง แต่ผปู้ ว่ ยไม่ ตอ้ งการการรกั ษา ผปู้ ว่ ยไมร่ อ้ งขอการดแู ล แต่พยาบาลตอ้ งการใหก้ ารพยาบาล และ เมอ่ื ไรจะรจู้ กั ความตอ้ งการของกนั และกนั (need) และจะทาความเขา้ ใจความ ตอ้ งการ(need) ไดก้ นั ตรงไหน พยาบาลควรประเมนิ Call จากภาษาพดู และ ทา่ ทาง ตวั อยา่ งผปู้ ว่ ยไมร่ บั ประทานยา พยาบาลต่อวา่ ผปู้ ว่ ย แตอ่ นั ทจ่ี รงิ พยาบาลควร ถามเหตุผลวา่ เพราะอะไรไมร่ บั ประทานยา เพราะทกุ คนเป็นผเู้ ชย่ี วชาญของตนเอง เรา จงึ มคี วามจาเป็นทจ่ี ะตอ้ งหาคาตอบ โดยการสอ่ื สารกบั ผปู้ ว่ ย อยา่ ตดั สนิ ใจเอง

Call and response บางครงั้ ผปู้ ว่ ยหลายคนมเี สยี งเรยี กCall ไมจ่ าเป็นตอ้ งทาทกุ ครงั้ บางเรอ่ื งเราไม่ สามารถชว่ ยไดท้ นั ที แต่ทาใหผ้ ปู้ ว่ ยยอมรบั วา่ เรารบั รเู้ สยี งเรยี กนนั้ ผปู้ ว่ ยมตี วั ตน ไมไ่ ดเ้ พกิ เฉยต่อเสยี งนนั้ เราสงั เกตการCall ไดจ้ ากภาษากาย และการสอบถาม และตระหนกั วา่ ถงึ เราจะเป็น พยาบาลทม่ี คี วามเชย่ี วชาญกอ็ ยา่ คดิ วา่ เรารทู้ ุกเรอ่ื งเน่ืองจากปจั จบุ นั ผปู้ ว่ ยเกง่ ขน้ึ แสวงหาขอ้ มลู ต่างๆในการดแู ลตนเองมากขน้ึ ถา้ ผปู้ ว่ ยเกง่ และพยาบาลไมไ่ ด้ เชย่ี วชาญเรอ่ื งนนั้ เราอาจหาขอ้ มลู จากผเู้ ชย่ี วชาญใหเ้ ขาเพอ่ื ทจ่ี ะสามารถดแู ลตนเอง ได้ ไมใ่ ชเ่ พอ่ื ใหผ้ ปู้ ว่ ยเป็นคนไขท้ ด่ี ขี องเรา

Nurse- Patient Relationship อาจารยก์ ล่าววา่ เราเลอื กทจ่ี ะเป็นพยาบาลทเ่ี ชย่ี วชาญ ใหบ้ รกิ ารในชมุ ชนโดยตระหนกั ถงึ สขุ ภาพของประชาชน ตอบสนองต่อ call –response ผปู้ ว่ ยรอ้ งขอความชว่ ยเหลอื พยาบาลมหี น้าทช่ี ว่ ยเหลอื สง่ เสรมิ ใหป้ ระชาชนมสี ขุ ภาพดี

Trust ไมส่ ามารถในครงั้ เดยี ว ทาอยา่ งไรใหผ้ ปู้ ว่ ยเชอ่ื ใจ ทาใหเ้ ขาเชอ่ื มนั่ ในตวั เราวา่ เราดแู ล เขาได้ หลกั การสรา้ งTrust - การใหข้ อ้ มลู - การสมั ผสั (ขน้ึ อยกู่ บั วฒั นธรรม) - การเตรยี มความพรอ้ มใหก้ บั ผปู้ ว่ ยในการดแู ลตนเอง - ใหข้ อ้ มลู ในอนาคต - touch and voice ( I am here )

I and Thouอาจารยย์ กตวั อยา่ ง นกั ศกึ ษาพยาบาลดแู ลผปู้ ว่ ย และผปู้ ว่ ยเสยี ชวี ติ ดว้ ยโรค lymphoma นกั ศกึ ษาใหค้ วามสนใจไปทอ่ี ปุ กรณ์เครอ่ื งมอื ตา่ งๆของผปู้ ว่ ย แต่เมอ่ื ครถู ามชอ่ื ผปู้ ว่ ย นกั ศกึ ษาตอบไมไ่ ด้ ตอ้ งดสู มดุ โน้ต นกั ศกึ ษากลา่ ววา่ ฉนั ใหค้ วาม สนใจในกจิ กรรมการพยาบาล และอุปกรณ์ตา่ งๆแตไ่ มไ่ ดด้ คู วามเป็นบุคคล ฉนั ขาดการ สมั ผสั อยา่ งเออ้ื อาทร ฉนั ดแู ลผปู้ ว่ ยเหมอื นIt มากกวา่ Thou

Reflection การสะท้อนคิด การสะทอ้ นคดิ เป็นกจิ กรรมทจ่ี ะทาใหน้ กั ศกึ ษามี Self-actualization คอื รจู้ กั ตนเอง (knowing about yourself) หรอื รวู้ า่ ตนเองเป็นใคร (You know who you are?) การ Reflection เป็นการเผชญิ หน้าตอ่ ตนเองและขน้ึ อยกู่ บั วฒั นธรรม การกลา้ ทจ่ี ะเปิดเผยตวั ตนวา่ เราเป็นใคร และพดู เกย่ี วกบั ตวั เอง ทาใหร้ จู้ กั ตวั เองมาก ขน้ึ ไมว่ า่ เราจะรตู้ วั เองหรอื ไมร่ ตู้ วั เองกต็ าม การ reflection ทาใหเ้ รารวู้ า่ พยาบาลคอื ใคร รวู้ า่ เรารอู้ ะไร รวู้ า่ เราไมร่ อู้ ะไร รวู้ า่ จะทาอะไรต่อไป และรวู้ า่ ทุกคนไมม่ ใี ครสมบรู ณ์แบบ

Reflection คนเราทาอะไรตอนเรมิ่ ตน้ เราจะใหค้ วามสาคญั ในสง่ิ นนั้ พอมคี วามเชย่ี วชาญ เราทา โดยอตั โนมตั โิ ดยลมื วา่ เราทาไดอ้ ยา่ งไร บางครงั้ คนทเ่ี ก่งมาก มาสอนกไ็ มส่ ะทอ้ นวธิ ี สอน บอกไมไ่ ดว้ า่ เขาทาไดอ้ ยา่ งไร บางครงั้ เราใหค้ นทเ่ี พงิ่ เรมิ่ ตน้ มาสอนเขาจะ อธบิ ายไดด้ กี วา่

แนวคิด(concept) Human Connection สงิ่ สาคญั ทเ่ี กดิ ขน้ึ ระหวา่ งพยาบาลกบั ผปู้ ว่ ย คอื Human Connection เมอ่ื ผปู้ ว่ ยตอ้ งการ/รอ้ งขอ ความช่วยเหลอื (Call) และพยาบาลใหก้ ารชว่ ยเหลอื / ตอบสนอง(Response) เกดิ สมั พนั ธภาพเชงิ วชิ าชพี (Professional relationship) ดา้ นตวั ผปู้ ว่ ย สงิ่ ทผ่ี ปู้ ว่ ยจะบอกกบั พยาบาล เป็นพน้ื ฐานของการเกดิ สมั พนั ธภาพ จะ เกย่ี วขอ้ งกบั ปญั หาสขุ ภาพ อาการทางรา่ งกาย อารมณ์ความรสู้ กึ สถานะทางการเงนิ ศาสนา อาชพี อายุ เพศ การศกึ ษา คา่ นิยมสว่ นบคุ คล ความเชอ่ื ดา้ นสุขภาพ เป็นตน้

 ดา้ นพยาบาล มพี น้ื ฐานมาจาก สมั พนั ธภาพเชงิ วชิ าชพี (Professional relationship) ซง่ึ เกย่ี วขอ้ งกบั ประสบการณ์ชวี ติ ประสบการณ์ทางคลนิ ิก ภาวะ ผนู้ า การศกึ ษา เป็นตน้ สมั พนั ธภาพเชงิ วชิ าชพี (Professional relationship) ใชท้ งั้ verbal และ non-verbal communication ผปู้ ว่ ยจะรบั รถู้ งึ การมอี ยขู่ องพยาบาล และเกดิ ความเชอ่ื ถอื ไวว้ างใจ จากประสบการณ์ทเ่ี คยไดร้ บั การดแู ล การสมั ผสั จาก พยาบาลในอดตี ผปู้ ว่ ยจะจาได้ ดงั นนั้ พยาบาลตอ้ งตระหนกั อยเู่ สมอวา่ การกระทากบั ผปู้ ว่ ยทกุ ครงั้ ตอ้ งทาแบบทผ่ี ปู้ ว่ ยเป็นบคุ คลไมใ่ ชส่ งิ่ ของ และดแู ลทงั้ องคร์ วมของบุคคล

สมั พนั ธภาพเชิงวชิ าชีพ(Professional relationship) 1. ปฏบิ ตั กิ บั ผปู้ ว่ ยแบบทเ่ี ขาเป็นบุคคลไมใ่ ชส่ งิ่ ของ(I and Thou / I and It) และ ตอ้ งมกี ารสนทนากบั ผปู้ ว่ ย(Dialogue) ชว่ ยใหผ้ ปู้ ว่ ยรสู้ กึ ดขี น้ึ 2. Angular view ยอมรบั ในสหสาขาวชิ าชพี มคี วามแตกต่างกนั ไมย่ ดึ ถอื แต่วชิ าชพี ตนเอง ตอ้ งรบู้ ทบาทหน้าทข่ี องวชิ าชพี ตนเองและทาใหท้ ด่ี ที ส่ี ุด 3. Bracketing ไมส่ รปุ ไปกอ่ นหน้าวา่ เรารแู้ ลว้ วา่ ผปู้ ว่ ยตอ้ งการอะไร จากความรู้ ประสบการณ์ในอดตี แต่ควรจะตดั สนิ จากสงิ่ ทเ่ี กดิ ขน้ึ จรงิ จงึ ตอ้ งถามผปู้ ว่ ยแตล่ ะคนวา่ ตอ้ งการอะไร เพราะคนแต่ละคนมคี วามแตกต่างกนั เปลย่ี นแปลงไปตามเหตกุ ารณ์ทเ่ี กดิ ขน้ึ 4. Empathy บอกใหผ้ ปู้ ว่ ยรบั รวู้ า่ พยาบาลเขา้ ใจความรสู้ กึ ของเขาหรอื สถานการณ์ทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั เขา เขา้ ใจ(Understanding) โดยไมต่ อ้ งมคี วามรสู้ กึ รว่ มดว้ ย(not feel) เน่อื งจากการรสู้ กึ รว่ มดว้ ยจะทาใหพ้ ยาบาลเกดิ ภาวะ Burnout ไดเ้ รว็ ขน้ึ 5. Sympathy บอกผปู้ ว่ ยวา่ พยาบาลรสู้ กึ ถงึ ความรสู้ กึ ของผปู้ ว่ ย เชน่ I feel your pain เมอ่ื

สมั พนั ธภาพเชิงวิชาชีพ(Professional relationship) 6. Presence ใหค้ วามสนใจรบั ฟงั สง่ิ ทผ่ี ปู้ ว่ ยทอ่ี ยตู่ รงหน้าเราบอกทงั้ ความรสู้ กึ ความคดิ หรอื อารมณ์ทเ่ี กดิ ขน้ึ โดยไมน่ าพฤตกิ รรมของผปู้ ว่ ยคนอน่ื มาอธบิ ายตดั สนิ หรอื ชแ้ี จงตอ่ เขา 7. Openness รบั รสู้ ง่ิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั ผปู้ ว่ ยวา่ ผปู้ ว่ ยตรงหน้าเราเป็นอยา่ งไร สงั เกตสงิ่ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ไมใ่ ชส่ ง่ิ ทค่ี วรเกดิ ขน้ึ โดยไมต่ ดั สนิ จากอุปนิสยั สงิ่ ทท่ี าอยเู่ ป็นประจา เพราะ ครงั้ น้ีอาจไมเ่ หมอื นทเ่ี คยเกดิ ขน้ึ เป็นประจา 8. The golden rule ตอ้ งระมดั ระวงั กฎทว่ี า่ สงิ่ ทเ่ี ราคดิ วา่ ดี สงิ่ ทเ่ี ราตอ้ งการ จากคนอน่ื เราจงึ ทาสงิ่ นนั้ ใหค้ นอ่นื แบบนนั้ เพราะอาจไมใ่ ชส่ งิ่ ทค่ี นอ่นื ตอ้ งการจรงิ ๆ เพราะมนุษยเ์ รามคี วามแตกตา่ งกนั ตอ้ งไมเ่ อาตวั เราไปตดั สนิ คนอ่นื แต่ควรถามเขา กอ่ นวา่ เขาตอ้ งการแบบนนั้ หรอื ไม่ (Confirm) ถามเพอ่ื ยนื ยนั ก่อนทจ่ี ะทาใหผ้ ปู้ ว่ ย ตามทเ่ี ราคดิ วา่ ผปู้ ว่ ยอาจจะตอ้ งการแบบนนั้

พฤตกิ รรม และความหมายจากการแสดงพฤตกิ รรม  การทเ่ี รากระทาสง่ิ ใดๆ กต็ ามเราควรจะตอ้ งคานึงถงึ ผลกระทบทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ กบั ผอู้ ่นื  “ We live in the world and we realize what we do effect other people in the world”  ทุกพฤตกิ รรมทม่ี นุษยแ์ สดงออกนนั้ ยอ่ มมคี วามหมายแตกตา่ งกนั เน่ืองจากคนทกุ คน มคี วามแตกตา่ งกนั เพราะฉะนนั้ การศกึ ษาเรอ่ื งของการดแู ลโดยคานึงถงึ ความเป็น มนุษยใ์ นแตล่ ะบุคคลยอ่ มมคี วามสาคญั เป็นอยา่ งยงิ่ ดงั นนั้ เมอ่ื มนุษยม์ กี ารแสดง พฤตกิ รรมใดๆ ยอ่ มตอ้ งมคี วามหมายซอ่ นอยจู่ งึ มคี วามจาเป็นอยา่ งยง่ิ ทเ่ี ราจะตอ้ ง ศกึ ษาสาเหตุของการแสดงออกซง่ึ พฤตกิ รรมนนั้ ๆ ดงั ตวั อยา่ งเชน่ ผปู้ ว่ ยไมย่ อม รบั ประทานยา เราควรพยายามทาความเขา้ ใจผปู้ ว่ ยวา่ มสี าเหตุใดทท่ี าใหเ้ ขาไม่ รบั ประทานยา มากกวา่ การถามผปู้ ว่ ยวา่ ทาไมเขาไมร่ บั ประทานยา

นิยามสาคัญสาหรับการประเมินความหมายจากพฤตกิ รรมท่แี สดงออก 1. Bracketing คอื การไมน่ าความรทู้ เ่ี รามอี ยมู่ าใชใ้ นการตงั้ ความคาดหวงั หรอื ตดั สนิ ผอู้ ่นื เพราะการทเ่ี ราจะเขาไปศกึ ษาพฤตกิ รรมของผใู้ ด เราไมค่ วรจะใชค้ วามรทู้ ่ี มอี ยใู่ นการคาดการณ์ความหมายของพฤตกิ รรมทแ่ี สดงออกของบคุ คลนนั้ ๆ เพราะจะ ทาใหเ้ ราไมส่ ามารถเปิดใจกวา้ งในการรบั ขอ้ มลู ต่าง ดงั นนั้ เราควรจะหยุดการนาความรทู้ ม่ี อี ยเู่ ดมิ มาใชช้ วั่ ขณะ เพราะจะทาใหเ้ ราสามารถ เปิดใจยอมรบั ขอ้ มลู ใหมๆ่ ควรมกี ารสบตา ผปู้ ว่ ย หรอื คสู่ นทนาของเราขณะทส่ี อบถาม ขอ้ มลู ในขณะเดยี วกนั ควรมี การสงั เกต การแสดงออกทางกายของ ผปู้ ว่ ย หรอื คู่ สนทนา การกระทาแบบน้ีจะชว่ ยทาใหผ้ ปู้ ว่ ยหรอื คสู่ นทนาของเราเกดิ ความไวว้ างใจ เน่ืองจากเขาจะสามารถ สมั ผสั ไดถ้ งึ การทเ่ี ราปฏบิ ตั ติ อ่ เขาโดยคานึงถงึ ความเป็นบุคคล ของเขา

 2. Angular View: การมองตามมมุ ในการพยาบาล หรอื แนวคดิ ของ มานุษยวทิ ยาเชอ่ื วา่ คนทุกคนมคี วามแตกตา่ งและมมี มุ มองทต่ี ่างกนั ทงั้ น้ีขน้ึ อยกู่ บั ประสบการณ์ชวี ติ ของบุคคลแตล่ ะคน

 -ในการบรกิ ารทางการพยาบาล การศกึ ษาความแตกต่างทางวฒั นธรรมเพอ่ื เป็น พน้ื ฐานความเขา้ ใจในตวั ผปู้ ว่ ยเป็นสงิ่ ทด่ี ี แตท่ งั้ น้ี ตอ้ งไมล่ มื วา่ บคุ คลมคี วามแตกตา่ ง ในการปฏบิ ตั กิ ารพยาบาลในแง่ การดแู ลดว้ ยหวั ใจความเป็นมนุษย์ (Humanistic Nursing Care) จะตระหนกั ถงึ ความสาคญั ของความ แตกตา่ งของบคุ คลดงั นนั้ เราจะไมค่ ดิ ไปเองวา่ ถา้ ผปู้ ว่ ยมาจากวฒั นธรรมใด วฒั นธรรม หน่ึง เราไมค่ วรจะไปคาดเดาวา่ เขาจะตอ้ งการใหก้ ระทาสง่ิ นนั้ ๆ ตามทค่ี นในวฒั นธรรม นนั้ พงึ กระทาเป็นประจา ควรจะสอบถามทกุ ครงั้

พนื้ ฐานแนวคดิ ทฤษฏที ่เี ก่ยี วข้องกบั การดูแลโดยการคานึงถงึ ความเป็ นมนุษย์(Theoretical Foundation of Humanistic Nursing care ) แนวคดิ ทฤษฏนี ้ีประกอบดว้ ย Humanism: พดู ถงึ การใหค้ ุณคา่ กบั บุคคล Existentialism: พดู ถงึ การทม่ี ชี วี ติ อยบู่ นโลกและเรยี นรปู้ ระสบการณ์ Phenomenology: พดู ถงึ คณุ คา่ ของการสะทอ้ นคดิ

แนวคดิ พนื้ ฐานของ การให้คุณค่าของบุคคล( Humanism)  กล่าววา่ บุคคลทุกคนมคี ุณคา่ มสี ทิ ธทิ จ่ี ะไดร้ บั การตอบสนองความตอ้ งการขนั้ พน้ื ฐาน มกี าร ไดร้ บั การยอมรบั ซง่ึ การมตี วั ตนอยู่ มคี วามรบั ผดิ ชอบต่อตนเอง มหี น้าทใ่ี นการสอบถามผมู้ ี อานาจเหนอื กวา่ ในกรณที ต่ี อ้ งการความกระจา่ งชดั หรอื มขี อ้ สงสยั ในการ กระทานนั้ ๆ มี ความรบั ผดิ ชอบต่อผอู้ น่ื และมคี วามรบั ผดิ ชอบในการแกไ้ ขปญั หาทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั มนุษยท์ ุกคน ไมว่ า่ ทางตรงหรอื ทางออ้ ม  นอกจากนนั้ แนวคิดพนื้ ฐานของ การให้คณุ ค่าของบคุ คล ( Humanism)ยงั ให้ ความสาคญั ใน การตระหนกั หรอื คานงึ ถงึ คุณคา่ ของบคุ คลในบรบิ ทของชวี ติ ทเ่ี ป็นอยู่ มากกวา่ บรบิ ทชวี ติ หลงั ความตาย(Philosophy for the here and now)  การเขา้ ใจความรสู้ กึ เหน็ อกเหน็ ใจและ เขา้ ใจความตอ้ งการของผอู้ น่ื และ ตอบสนองความ ตอ้ งการของบุคคลโดยคานงึ ถงึ สทิ ธเิ สรภี าพสว่ นบคุ คล (Humanism is a philosophy of compassion).

การใช้หลักมนุษย์วทิ ยากับการพยาบาล (Structure ofHumanism in nursing) การพยาบาล ใน Humanistic คอื การทพ่ี ยาบาลรบั รถู้ งึ ความรขู้ องตนเองทม่ี ี อยู่ และรบั รคู้ วามตอ้ งการของผอู้ น่ื และสามารถตอบสนองความตอ้ งการทางสขุ ภาพ เพอ่ื ให้ บคุ คลนนั้ มภี าวะสขุ ภาพทด่ี ขี น้ึ หรอื คงไวใ้ นความเป็นตวั ตนของบคุ คลนนั้ ๆ ให้ ไดม้ ากทส่ี ดุ หรอื การชว่ ยให้ ผปู้ ว่ ย หรอื บคุ คลนนั้ ๆ สามารถสามารถเผชญิ ความตายได้

รูปแบบการจดั การศกึ ษา ในเรอ่ื งการจดั การศกึ ษามหี ลกั สตู รเป็นตวั กาหนดผทู้ าหน้าทจ่ี ดั การเรยี นการสอนตอ้ งมี ความเขา้ ใจในเน้ือหาหลกั สตู ร เพอ่ื จดั ตารางการเรยี นการสอนทาใหเ้ กดิ การเรยี นรู้ อยา่ งเป็นระบบ มคี วามเชอ่ื มโยงบรู ณาการตามลาดบั ดงั เชน่ ในประเทศสหรฐั อเมรกิ า การบรกิ ารดว้ ยหวั ใจความเป็นมนุษยถ์ ูกกาหนดใหน้ กั ศกึ ษาพยาบาลเรยี นตงั้ แต่ชนั้ ปีท่ี 1 เพอ่ื ตอ้ งการใหผ้ เู้ รยี นตระหนกั ในคุณคา่ ของพยาบาลและการปฏบิ ตั กิ ารพยาบาล มี องคค์ วามรไู้ ปใชใ้ นวชิ าหลกั การพยาบาลต่อไป

รูปแบบเทคโนโลยีทางการแพทย์ ในโรงพยาบาลบางแหง่ มกี ารพฒั นา แพทย์ พยาบาลเสมอื น ทาการตรวจวนิ ิจฉยั ตดิ ตามเยย่ี มอาการผปู้ ว่ ย ผา่ นระบบทางไกล ทาใหด้ แู ลผปู้ ว่ ยไดม้ ากขน้ึ แต่การ นามาใชจ้ ะตอ้ งคานึงถงึ การดแู ลดา้ นจติ ใจควบคไู่ ปดว้ ย ควรพจิ ารณานามาใชใ้ นบาง พน้ื ทเ่ี ทา่ นนั้ เชน่ โรงพยาบาลทอ่ี ยหู่ า่ งไกล

ขนั้ เตรียมผ้เู รียน อธบิ ายเรอ่ื งแนวคดิ ทฤษฎี และความหมายของการปฏสิ มั พนั ธร์ ะหวา่ ผรู้ บั บรกิ ารและ พยาบาลมแี นวทางอยา่ งไร Call and response Trust I and Thou Empathy bracketing awareness

reflection Call and response Trust I and Thou

มีความรู้สกึ อยา่ งไรเมื่อได้ดแู ลผ้ปู ่ วยจิตเวช นศ.บอกรสู้ กึ กลวั เพราะไดข้ อ้ มลู จากเพอ่ื นกลุม่ ทแ่ี ลว้ บอกผปู้ ว่ ยคลมุ้ คลงั่ จะทารา้ ย ผอู้ น่ื กลวั วา่ ฝึกงานแลว้ เผลอจะโดนทารา้ ย และกลวั วา่ จะไปพดู จาอะไรท่ี กระทบกระเทอื นจติ ใจ และทารา้ ยเราขน้ึ มาจะทาอยา่ งไร หลงั จากทไ่ี ดด้ แู ลกรณศี กึ ษา พบวา่ ผปู้ ว่ ยสามารถพดู คุยสอ่ื สารไดร้ เู้ รอ่ื ง เป็นมติ รแต่มี พฤตกิ รรมแยกตวั เคยกา้ วรา้ วรนุ แรง แตเ่ มอ่ื ซกั ประวตั ิ เขาบอกวา่ เคา้ ไมร่ ตู้ วั วา่ เขาทา อะไรลงไป พอสงบเขากร็ ตู้ วั วา่ กาลงั อยใู่ นรพ.จติ เวช แต่ตนเองกร็ ตู้ วั และยอมรบั ได้ บน่ อยากกลบั บา้ น นกั ศกึ ษาคดิ วา่ ผปู้ ว่ ยไมไ่ ดน้ ่ากลวั อยา่ งทค่ี ดิ ไว้ รวมถงึ ผปู้ ว่ ยคนอ่นื ๆ ท่ี ไมม่ อี าการกเ็ หมอื นกบั คนปกติ บางคนอาจพดู คนเดยี ว

 มที า่ ทางแปลกๆ ยนื ราอยคู่ นเดยี ว หวั เราะคนเดยี ว แต่ถา้ เราเรยี กชอ่ื ผปู้ ว่ ยดงั ๆใหเ้ ขา กลบั มาอยกู่ ลบั ปจั จุบนั เขากเ็ ชอ่ื ฟงั และทาตามคาสงั่ ในใจผมคดิ วา่ ผปู้ ว่ ยนนั้ มคี วาม น่ารกั และออ่ นโยนอยใู่ นเน้ือในตวั ทุกคนเสมอ ตงั้ แต่มาฝึกงานทห่ี อผปู้ ว่ ยน้ี เป็นเวลา 4 วนั ผมจาชอ่ื ของผปู้ ว่ ยไดเ้ กอื บทุกคน ผมชอบเวลาทผ่ี ปู้ ว่ ยทากจิ วตั รเป็นแบบแผน เดมิ ซ้าๆ เหมอื นผปู้ ว่ ยรวู้ า่ เมอ่ื ถงึ เวลาเชา้ เขาจะตอ้ งลกุ มาออกกาลงั กาย กนิ ขา้ ว และ เขา้ กจิ กรรมกลมุ่ บาบดั ซง่ึ ผปู้ ว่ ยเกอื บทกุ คนจะชอบมองนาฬกิ าและจะรวู้ า่ วนั น้ีเป็นวนั อะไร เดอื นอะไร ปีอะไร เป็นอตั โนมตั เิ กอื บทกุ คน พพ่ี ยาบาลดแู ลผปู้ ว่ ยเหมอื นพด่ี แู ล น้อง คลา้ ยๆกบั วา่ เป็นคนในครอบครวั กนั เลย ผมรสู้ กึ ดมี ากๆทไ่ี ดม้ าฝึกงานทน่ี ่ี ทาให้ ไดร้ แู้ ละเขา้ ใจพยาบาลทท่ี างานดา้ นน้ีมากขน้ึ ตอ้ งใชค้ วามอดทนเป็นอยา่ งมาก

คุณมีความคาดหวังว่าจะดแู ลผู้ป่ วยอย่างไร ตลอด 4 วนั ทผ่ี า่ นมา ผมไดร้ บั มอบหมายใหด้ แู ลกรณศี กึ ษาทไ่ี ดร้ บั การวนิ ิจฉยั จากแพทยว์ า่ ปว่ ยเป็นโรคจติ เภท ทม่ี อี าการหลงผดิ คดิ วา่ การดม่ื นมนนั้ มปี ระโยชน์ มากกวา่ การกนิ ขา้ ว และเมอ่ื ดม่ื นมแลว้ กจ็ ะออกกาลงั กายตลอดทุกครงั้ ผปู้ ว่ ยบอกวา่ ทาแบบน้ีมาตงั้ แต่เกดิ แลว้ เพราะ แมบ่ อกวา่ นมนนั้ เป็นสง่ิ ทม่ี ปี ระโยชน์มาก แต่น้าหนกั ตวั ตอนน้ี 56 กิโลกรัม สงู 173 เซนติเมตร คา่ BMI = 18.66 ซง่ึ ถอื วา่ อยใู่ น เกณฑป์ กติ ผมอยากใหผ้ ปู้ ว่ ยเมอ่ื กลบั ไปอยบู่ า้ นมผี ดู้ แู ลคอยสงั เกตพฤตกิ รรมการ รบั ประทานอาหารในแตล่ ะมอ้ื และดแู ลเรอ่ื งการรบั ประทานยาอยา่ งต่อเน่ือง เพอ่ื ควบคุมอาการทางจติ คาดหวงั วา่ ผปู้ ว่ ยเมอ่ื กลบั ไปอยบู่ า้ นจะสามารถดาเนินชวี ติ ได้ เหมอื นคนปกตใิ หไ้ ดม้ ากทส่ี ดุ และทส่ี าคญั คอื แมข่ องผปู้ ว่ ย ซง่ึ เป็นบคุ คลทผ่ี ปู้ ว่ ยพดู ถงึ มากทส่ี ดุ ผมเชอ่ื วา่ ครอบครวั คอื ยาดๆี ทส่ี ามารถรกั ษาผปู้ ว่ ยใหห้ ายจากอาการ เหลา่ นนั้ ได้

 นศ.ชอ่ื น.ส.เมธาวี ยงเขตกจิ เลขท7่ี 7 หอ้ ง3B •ความรสู้ กึ ครงั้ แรกของการฝึกงานทห่ี อผจู้ ติ เวชชาย :รสู้ กึ กลวั ในแรกๆคะ่ กลวั ทจ่ี ะเขา้ ไปดา้ นในทผ่ี ปู้ ว่ ยอยู่ แต่กอ่ นมาฝึกทด่ี ฉิ นั ทราบวา่ จะ ไดฝ้ ึกทห่ี อผปู้ ว่ ยจติ เวชชายกค็ ดิ วา่ น่าจะรนุ แรงทางอารมณ์น้อยกวา่ ผปู้ ว่ ยหญงิ คะ่ แต่ อาจจะมพี ฤตกิ รรมทร่ี นุ แรงกวา่ ดฉิ นั ไมก่ ลวั ทจ่ี ะพดู คยุ คะ่ แต่กลวั การประชดิ ตวั มากกวา่ กลวั วา่ จะถูกทารา้ ย •ความตงั้ ใจในการเป็นพยาบาลจติ เวช :สาหรบั ดฉิ นั รสู้ กึ ชอบนะคะ เพราะการดแู ลผปู้ ว่ ยฝา่ ยจติ ตา่ งจากฝา่ ยกายคะ่ งานทรที เมน้ น้อยกวา่ กจ็ รงิ แต่การสรา้ งปฎสิ มั พนั ธใ์ หผ้ ปู้ ว่ ยไวว้ างใจหรอื ควบคมุ พฤตกิ รรม คนๆนึงเป็นเรอ่ื งยากกวา่ แต่ไมย่ ากเกนิ ความสามารถเพราะเราจะดแู ลพดู คุยดว้ ย ความเป็นมนุษย์ หรอื ความเขา้ ใจสภาพผปู้ ว่ ยนนั่ เองคะ่ สรา้ งสมั พนั ธภาพทุกวนั ๆ เพอ่ื ใหผ้ ปู้ ว่ ยไวว้ างใจ และไมแ่ บง่ แยกหรอื ลาเอยี งใหก้ ารดแู ลคะ่

 1. ความรสู้ กึ ในวนั แรกทม่ี าฝึกปฏบิ ตั งิ านบนหอผปู้ ว่ ยชาย (ชวนชม) ตอนแรกทม่ี าฝึกงานบนหวอดชายรสู้ กึ ไมค่ นุ้ เคยและยงั ปรบั ตวั ไมไ่ ด้ ไมร่ วู้ า่ จะ วางตวั และปฏบิ ตั ติ วั ต่อผปู้ ว่ ยอยา่ งไรตอ้ งระมดั ระวงั ในการใชค้ าพดู กบั ผปู้ ว่ ยมากขน้ึ รสู้ กึ ระแวงผปู้ ว่ ยจะมาทามดิ มี ริ า้ ยเวลาเผลอเพราะเคาทเ์ ตอรพ์ ยาบาลกบั เตยี งผปู้ ว่ ยไม่ มกี รงเหลก็ กนั้ ไว้ ซง่ึ แตกต่างจากการฝึกงานบนหอผปู้ ว่ ยฝา่ ยกาย 2. ถา้ ไดเ้ ป็นพยาบาลจติ เวชคาดหวงั วา่ จะดแู ลผปู้ ว่ ยใหเ้ ป็นอยา่ งไร ถา้ มโี อกาสไดเ้ ขา้ มาทางานเป็นพยาบาลดแู ลผปู้ ว่ ยจติ เวชคาดหวงั ไวว้ า่ จะดู และผปู้ ว่ ยดว้ ยความจรงิ ใจและเขา้ ใจยอมรบั สภาพหรอื โรคทผ่ี ปู้ ว่ ยเป็น ดแู ลผปู้ ว่ ยโดย เอาใจผปู้ ว่ ยมาใสใ่ จเรา คดิ วา่ ผปู้ ว่ ยกค็ อื บคุ คลคนหน่ึงเหมอื นเราความตอ้ งการในดา้ น ตา่ งๆของผปู้ ว่ ยกเ็ หมอื นกบั เราทงั้ หมดเพยี งแตผ่ ปู้ ว่ ยมคี วามแตกตา่ งจากเราตรงท่ี ผปู้ ว่ ยมอี าการทางจติ หรอื ประสาทไมป่ กตเิ พยี งเทา่ นนั้

ส่ิงท่ไี ด้จากการฝึ กงานหอผู้ป่ วยจติ สังคมบาบดั (Matrix)โรงพยาบาลจติ เวชนครสวรรค์ราชนครินทร์ จากการทไ่ี ดฝ้ ึกงานโรงพยาบาลจติ เวช หอผปู้ ว่ ยMatrix มคี วามแตกตา่ งจากการ ฝึกปฏบิ ตั งิ านในหอผปู้ ว่ ยฝา่ ยกายมาก ทน่ี ่ีเน้นการพดู คยุ การทากจิ กรรมบาบดั แต่ ฝา่ ยกายจะเน้นทาtreatment มากกวา่ เลยไดเ้ ทคนิคเกย่ี วกบั การพดู คยุ เพอ่ื ให้ ผปู้ ว่ ยใชศ้ กั ยภาพในการรกั ษาตวั เอง ซง่ึ สงิ่ ทผ่ี ปู้ ว่ ยคดิ นนั้ จะทาใหก้ ารดแู ลตวั เอง เป็นไปไดด้ กี วา่ เราใหค้ าแนะนาทงั้ หมดเพราะเป็นสง่ิ ทผ่ี ปู้ ว่ ยคดิ เองและเป็นสง่ิ ทต่ี วั ผปู้ ว่ ยคดิ วา่ ทาได้ นอกจากน้ียงั รสู้ กึ วา่ ผปู้ ว่ ยจติ เวชเป็นผปู้ ว่ ยทไ่ี มไ่ ดน้ ่ากลวั อยา่ งทค่ี ดิ จากทค่ี ดิ ไวต้ อนแรกวา่ จะเป็นผปู้ ว่ ยทค่ี ลุม้ คลงั่ น่ากลวั พดู ไมร่ เู้ รอ่ื ง แต่จรงิ ๆแลว้ เป็น ผปู้ ว่ ยทน่ี ่าสงสาร เป็นผปู้ ว่ ยทอ่ี ยากมชี วี ติ เหมอื นคนปกตเิ พยี งแตว่ า่ บางคนมรี ปู แบบ การเผชญิ ปญั หาทไ่ี มเ่ หมอื นกนั จงึ ทาใหต้ อ้ งพง่ึ พายาเสพตดิ คนเสพยาเสพตดิ ไมใ่ ช่ คนทไ่ี มด่ เี สมอไป คนทเ่ี สพยาเสพตดิ ไมไ่ ดต้ งั้ ใจทารา้ ยใครเหมอื นทท่ี ุกคนคดิ เพยี งแต่ วา่ ผปู้ ว่ ยไมต่ ระหนกั ถงึ สงิ่ ทจ่ี ะเกดิ หลงั จากการใชย้ าเสพตดิ แลว้ นอกจากน้ียงั ชอบการ ทางานของพๆ่ี พยาบาลและผชู้ ว่ ยเหลอื ทกุ คน เพราะทุกคนทางานกนั เป็นทมี ตงั้ ใจ ทางาน ไมถ่ อื ตวั ชว่ ยเหลอื งานซง่ึ กนั และกนั

สง่ิ ที่ประทบั ใจที่สดุ ในวนั นี ้ คอื การทากลุม่ ของเพอ่ื นในชว่ งเชา้ ทใ่ี หผ้ ปู้ ว่ ยทาพวงกุญแจ รวู้ า่ แคก่ ารทาพวงกุญแจ เลก็ ๆน้อยๆกลบั สามารถสะทอ้ นความคดิ ความรสู้ กึ ของผปู้ ว่ ยไดม้ าก มผี ปู้ ว่ ยทร่ี อ้ งไห้ คดิ ถงึ แม่ คดิ ถงึ บา้ น ซง่ึ ไดเ้ หน็ วา่ ผปู้ ว่ ยอยากกลบั บา้ นกลบั ไปทาในสงิ่ ทต่ี นเองเคยทา เราจงึ สามารถมองเหน็ ปญั หาทผ่ี ปู้ ว่ ยกงั วล หรอื ความรสู้ กึ ต่างๆจาการทากลมุ่ วนั น้ีจงึ ไดเ้ หน็ ขอ้ ดจี ากการทากลุม่ บาบดั แกผ่ ปู้ ว่ ยจติ เวช Call ผปู้ ว่ ยไดร้ อ้ งขอวา่ . ”อาจารยไ์ ปไหนคะ่ บา่ ยโมงครง่ึ แลว้ อาจารยบ์ อกวา่ จะให้ ขน้ึ ไปทากลมุ่ ” Response “เดยี๋ วคณุ กาญจนา รอสกั ครนู่ ะคะ่ ถา้ หากมกี ารทากลมุ่ พยาบาลจะ เรยี กชอ่ื ใหข้ น้ึ ไปทากลมุ่ นะคะ่ ” ความรสู้ กึ คอื ไดเ้ หน็ วา่ ผปู้ ว่ ยรอเราทากจิ กรรมอยู่ ทาใหร้ วู้ า่ ไมว่ า่ จะกจิ กรรมใดกต็ าม ควรจะรกั ษาสญั ญาแลว้ ทาตามทพ่ี ดู ไว้

ความรู้สกึ ประทบั ใจจากการฝึ กภาคปฏบิ ตั จิ ติ เวช สงิ่ ทป่ี ระทบั ใจคอื การทากจิ กรรมกลุม่ ทาใหเ้ หน็ วา่ ผปู้ ว่ ยมคี วามคดิ และ ความรสู้ กึ ทแ่ี ตกต่างกนั ทุกๆอยา่ งทพ่ี ดู หรอื ทาเป็นสง่ิ ทอ่ี อกมาจากใจ ทศั นคตแิ ตล่ ะคน แตกตา่ งกนั บางทกี ท็ าใหเ้ หน็ ดา้ นต่างๆทเ่ี ราไมเ่ คยเหน็ เชน่ คณุ ปฐมพร โดยปกตแิ ลว้ ถา้ ดจู ากภายนอก คุณปฐมพร จะเป็นผทู้ ม่ี ลี กั ษณะน่งิ เฉย พพ่ี ยาบาลใหท้ ากจิ กรรม อะไรกจ็ ะไมม่ คี วามกระตอื รอื รน้ ไมอ่ ดทน ถา้ หากใหท้ ากจิ กรรมอะไรนานๆกเ็ รมิ่ บน่ และไมม่ คี วามตงั้ ใจ แตจ่ ากการทากจิ กรรมกลมุ่ ในวนั น้ีไดเ้ หน็ อกี ดา้ นหน่ึง ทงั้ ความ ประณีต ความออ่ นโยน และความรสู้ กึ ทเ่ี ป็นทางบวก ทาใหไ้ ดแ้ งค่ ดิ คอื ไมค่ วรตดั สนิ ผปู้ ว่ ยโดยผวิ เผนิ ผปู้ ว่ ยทกุ คนใหค้ วามรว่ มมอื และมคี วามกระตอื รอื รน้ ในการทากจิ กรรมเป็น อยา่ งดี ผปู้ ว่ ยบางคนกย็ งั ไมเ่ คยขน้ึ มาทากจิ กรรมถอื วา่ เป็นการเปลย่ี นบรรยากาศ ทุก คนชอบกบั สงิ่ แวดลอ้ มใหมๆ่ ดสู หี น้าผปู้ ว่ ยสดชน่ื และไดร้ ะบายความรสู้ กึ ออกมา รสู้ กึ ดใี จทเ่ี ราทาใหก้ จิ กรรมน้ีโยงเขา้ หาความรสู้ กึ ผปู้ ว่ ยได้ และภมู ใิ จทก่ี จิ กรรมเลก็ ๆน้อยๆ น้ีทาใหผ้ ปู้ ว่ ยมคี วามสขุ ผปู้ ว่ ยรสู้ กึ มคี ณุ คา่ ในตวั เอง ไมร่ สู้ กึ แปลกแยก สามารถทา สง่ิ ประดษิ ฐไ์ ดเ้ หมอื นบุคคลทวั่ ไป

ความประทบั ใจของเหตุการณ์ในวันนี้ ความประทบั ใจของเหตุการณ์ในวนั น้ี คอื การทากลุม่ ของผปู้ ว่ ยในตอนเชา้ ทป่ี ระทบั ใจ คอื ผปู้ ว่ ยทกุ คนตา่ งกแ็ สดงความรสู้ กึ ออกมา ผา่ นสงิ่ ทต่ี นเองประดษิ ฐไ์ ดอ้ ยา่ งลกึ ซง้ึ ตามความรสู้ กึ ของตนเอง ชว่ ยกนั รว่ มแสดงความคดิ เหน็ ไดเ้ ป็นอยา่ งดี เหตุการณ์ใน การทากลมุ่ ในวนั น้ีเป็นสงิ่ ทช่ี ว่ ยสะทอ้ นความคดิ หรอื สง่ิ ทอ่ี ยใู่ นใจของผปู้ ว่ ยไดอ้ กี ดว้ ย วา่ ผปู้ ว่ ยนนั้ ประดษิ ฐอ์ อกมาจากใจและตามความรสู้ กึ ทท่ี าใหค้ นทเ่ี ขารกั ไมว่ า่ จะเป็น พอ่ แม่ ลกู ครอบครวั คดิ ถงึ บา้ นและคดิ ถงึ สงิ่ ทต่ี นเองเคยทาตอนอยทู่ บ่ี า้ น เหตุการณ์ ในวนั น้ีทาใหเ้ ราเขา้ ใจความรสู้ กึ ของผปู้ ว่ ยมากขน้ึ ไมว่ า่ จะเป็นสถานทแ่ี คเ่ ปลย่ี น สถานทก่ี ท็ าใหผ้ ปู้ ว่ ยนนั้ รสู้ กึ ดขี น้ึ ไดใ้ หค้ วามชว่ ยเหลอื ผปู้ ว่ ยในขณะทากจิ กรรม รบั ฟงั ความคดิ เหน็ ทผ่ี ปู้ ว่ ยแสดงไมว่ า่ จะวตั ถุประสงค์ ประโยชน์ของการเขา้ กลุม่ กระตุน้ ให้ ผปู้ ว่ ยไดแ้ สดงความคดิ เหน็ กนั ทุกๆคนและผปู้ ว่ ยกใ็ หค้ วามรว่ มมอื กนั เป็นอยา่ งดอี กี ดว้ ย การทากลมุ่ ในวนั น้ีจงึ สาเรจ็ ไปไดด้ ว้ ยดี

ความรู้สกึ ท่ปี ระทบั ใจเม่ือได้มาฝึ กงานท่จี ติ เวช ตอนแรกทม่ี าฝึกจติ เวชนนั้ บอกเลยวา่ รสู้ กึ กลวั ผปู้ ว่ ยมาก เพราะ เราไมส่ ามารถ ควบคุมพฤตกิ รรมของคนไขไ้ ดเ้ ลย อกี อยา่ งคนไขม้ อี าการเปลย่ี นแปลงตลอดเวลาทา ใหร้ สู้ กึ กงั วลแตพ่ อไดเ้ ขา้ มาฝึกในหอผปู้ ว่ ยจรงิ ๆรสู้ กึ ดกี วา่ ทค่ี ดิ ไว้ เพราะผปู้ ว่ ยดเู ป็น มติ ร ยม้ิ แยม้ อยากพดู คยุ กบั เรา ทาใหร้ สู้ กึ ดขี น้ึ มาก ใน 2 วนั ทผ่ี า่ นมาประทบั ใจ คอื ผปู้ ว่ ยรายหน่ึงมอี าการทางจติ ความคดิ สบั สน ไดม้ านงั่ คยุ ดว้ ยผปู้ ว่ ยเลา่ เรอ่ื ง ตา่ งๆใหฟ้ งั มากมาย โดยเฉพาะเรอ่ื งลกู ทุกครงั้ ทผ่ี ปู้ ว่ ยคนน้ีพดู ถงึ ลกู แววตาจะมี ความสขุ และยม้ิ กวา้ งทุกครงั้ ผปู้ ว่ ยจะดมู คี วามสขุ มากๆเวลาพดู ถงึ ลกู ๆ เชน่ พดู วา่ ลกู เรยี นเกง่ ทากจิ กรรมของโรงเรยี นไดด้ ี ใครๆกร็ กั ลกู ของตน ตนนนั้ รสู้ กึ ภมู ใิ จในตวั ลกู มากๆจะคดิ ถงึ ลกู ตลอด จากเหตุการณ์ครงั้ น้ี ทาใหไ้ ดก้ ลบั มาคดิ วา่ แมแ้ ต่ตอนท่ี ปว่ ยมอี าการทางจติ ผปู้ ว่ ยนนั้ กย็ งั รกั และจาลกู ได้ ซง่ึ แสดงใหเ้ หน็ วา่ ความรกั ของแม่ ทม่ี ตี อ่ ลกู นนั้ มคี า่ ยง่ิ ใหญ่จรงิ ๆ

สะท้อนคดิ หลงั จากยี่ยมบ้าน ไปเยย่ี มบา้ นผปู้ ว่ ยทห่ี นองปลงิ จากการศกึ ษาแฟ้มประวตั ิ ไดร้ วู้ า่ ผปู้ ว่ ยเป็นโรคจติ เภท มา 18 ปี โดยมพี ส่ี าวของผปู้ ว่ ยเป็นผดู้ แู ล สาเหตุทไ่ี ปเยย่ี นบา้ นเน่ืองจาก พส่ี าวไม่ สะดวกมารบั ยา พอนกั ศกึ ษาไดไ้ ปเยย่ี มบา้ นทาใหร้ วู้ า่ การดแู ลผปู้ ว่ ยไมใ่ ชเ่ รน่ืองงา่ ย เลย ทงั้ สงสารญาตทิ อ่ี ายุกม็ าก รา่ งกายกไ็ มแ่ ขง็ แรงทจ่ี ะพาผปู้ ว่ ยมารบั ยา ในดา้ นเศษฐ กจิ ญาตอิ ยกู่ บั ผปู้ ว่ ยตามลาพงั เงนิ เดอื นกไ็ มพ่ อใช้ นอกจากน้ีกน็ ่าสงสารเชน่ กนั ดว้ ย ญาตทิ ด่ี แู ลผปู้ ว่ ยมานาน เมอ่ื ผปู้ ว่ ยไมย่ อมปฏบิ ตั กิ จิ วตั รประจาวนั ญาตกิ จ็ ะตี โดย ญาตบิ อกวา่ เป็นการกระตุน้ ใหท้ ากจิ กวตั รประจาวนั จากการพดู คยุ กบั ผปู้ ว่ ย ผปู้ ว่ ย บอกการถูกตที าใหต้ นเจบ็ รา้ วมาทห่ี วั ใจ ผปู้ ว่ ยจะพดู ถงึ ความเจบ็ ปวดความตาย ไมอ่ ยู่ ในโลกของความจรงิ อาจเน่ืองจากขาดยา พยาบาลจงึ เสนอวา่ จะสง่ ยาใหแ้ ตต่ อ้ งนา ผปู้ ว่ ยไปเจาะเลอื ด WBC เน่ืองจากผปู้ ว่ ยไดย้ า clozapine ญาตคิ ดิ อยนู่ านจงึ รบั ขอ้ เสนอ นศ.คดิ วา่ ในการแกป้ ญั หาแตล่ ะคนไมง่ า่ ยเลย จาเป็นตอ้ งขอความ ชว่ ยเหลอื จากหลายฝา่ ย โดยคานึงถงึ ประโยชน์ของผปู้ ว่ ยมากทส่ี ดุ

สะท้อนคดิ ดใี จทไ่ี ดเ้ ยย่ี มบา้ น ไดช้ ว่ ยเขาทไ่ี มม่ ใี ครดแู ล สะเทอื นใจเรอ่ื ง ผปู้ ว่ ยวยั รุน่ ชาย ทถ่ี ูกแมด่ ุ ดแู ลลกู ไมด่ ที าใหส้ ะเทอื นใจ – สะทอ้ น เรอ่ื งความเหน่ือยของการดแู ลลกู จงึ ทาใหก้ ารดแู ลลกู ไมด่ ี ( ลกู วดั ความดนั สอดแขนไม่ ลกึ แมท่ ุบหลงั และดา่ วา่ ) กลมุ่ ญาตมิ าทากลมุ่ –เขาเหน่ือยทอ้ แตก่ ม็ าเขา้ กลมุ่ สะทอ้ นความสมั พนั ธใ์ นครอบครวั การเยย่ี มบา้ น ญาตเิ อาไมก่ ระบองตคี นไข้ เพราะเครยี ดมาก ทต่ี อ้ งดแู ล และเขากป็ ว่ ย ดว้ ย จงึ ลงทน่ี ้องทม่ี ปี ญั หาทางจติ จงึ ทบุ ตเี พราะน้องดอ้ื บอกไมฟ่ งั - สะทอ้ นใหร้ จู้ กั รบั ฟงั ญาติ ใหก้ าลงั ใจและเหน็ ความรกั ของพ่ี

เขียน 1 เหตกุ ารณ์ท่ีกระทบความรู้สกึ เหตุการณ์ การทากลมุ่ ญาติ เหน็ วา่ ญาตสิ นใจดแู ลผปู้ ว่ ย โดยมกี ารเลา่ พฤตกิ รรม การ กระทา อารมณ์ ถามถงึ วธิ กี ารแกไ้ ขชว่ ยเหลอื ผปู้ ว่ ย ทาใหเ้ หน็ วา่ ญาตไิ มค่ ดิ จะทอดทง้ิ แต่อาจขาดความรู้ จงึ มกี ารพดู คุยกนั ในการดแู ลผปู้ ว่ ย และเหน็ วา่ ญาตมิ คี วามเครยี ด ในการดแู ล แตถ่ งึ อยา่ งไรญาตกิ ไ็ มท่ อดทง้ิ มาเฝ้าทโ่ี รงพยาบาล จะลงไปกนิ ขา้ วในแต่ ละวนั กต็ อ้ งเดนิ ทางไกล เหน็ ถงึ ความยากลาบาก