พันธุศาสตร์และเทคโนโลยีทาง DNA

พืชดัดแปรพันธกุ รรมท่ีมคี ณุ ค่าทางอาหารเพมิ่ ขน้ึ • เช่น การนายีนจากแดฟโฟดิลและยีนจากแบคทีเรีย Erwinia dreteria ถ่ายฝากให้ข้าว ทาให้ข้าวสามารถ สร้างวิตามนิ เอในเมลด็ ได้ เรยี กวา่ ขา้ วสีทอง • การสร้างข้าวสีทอง จะมีสว่ นชว่ ยในการลดภาวการณข์ าด วติ ามิน A ในประเทศทีข่ าดแคลนอาหารในโลกได้ ต้นแดฟโฟดลิ

พืชดัดแปรพนั ธกุ รรมเพือ่ ใหย้ ืดอายุของผลิตได้ยาวนานข้นึ • นายีนท่มี ผี ลต่อเอนไซม์ทส่ี ังเคราะห์เอทลิ ีนใส่เข้าไปในผลไม้ • เชน่ มะเขอื เทศ ทาใหม้ ะเขือเทศสุกช้าลง เน่ืองจากไมม่ ีการสรา้ งเอทิลนี ลดความเนา่ เสียของมะเขอื เทศ สามารถเก็บรกั ษาไดน้ านขึน้ และขนส่งได้ เป็นระยะทางไกลข้นึ

การใชพ้ นั ธุศาสตรเ์ พ่ือศกึ ษาคน้ คว้าหายนี และหน้าท่ขี องยีน • เซลล์ของส่ิงมีชีวติ ทุกเซลล์มีโปรตนี หากมกี ารยับยัง้ การทางานของโปรตีน หรือทาให้เกิดการทางานผิดปกติของยนี จะมีผลต่อลกั ษณะของสิง่ มชี วี ิต น้นั ๆได้ • การเปลีย่ นแปลงท่เี กิดขึน้ ทส่ี ามารถสังเกตได้ คอื การเปล่ียนแปลงของ ฟีโนไทป์

• งานวจิ ยั จากม.เกษตรศาสตร์ ไดศ้ ึกษาลกั ษณะความหอมของขา้ ว พบวา่ ยนี ทค่ี วบคมุ ลักษณะดงั กล่าวเป็นยนี ดอ้ ย • จากการศึกษาแผนที่ยนี รว่ มกบั เครือ่ งหมายทางพนั ธกุ รรมรวมท้งั การผสม พนั ธุแ์ ละการใช้ขอ้ มูล ชวี สารสนเทศ (bioinformation) • ทาให้สามารถระบไุ ดว้ า่ ยนี ความหอมในข้าวอย่บู นโครโมโซมแท่งท่ี 8 และ สามารถโคลนยนี Os2AP ซง่ึ ควบคุมลักษณะความหอมของขา้ วได้สาเร็จ 2-acetyl-1-pyrroline

ความปลอดภยั ของเทคโนโลยีทางDNAและมุมมองทาง สงั คมและจริยธรรม • มีการกาหนดจรรยาบรรณของนักวจิ ยั ท่ีออกโดยศูนย์พนั ธวุ ศิ วกรรมและ เทคโนโลยชี วี ภาพแหง่ ชาติ หรือไบโอเทค (BIOTEC) • ในทางการเกษตร ได้สรา้ งข้อตกลงเพือ่ ความปลอดภยั ทางชวี ภาพ ต้องมี การตดิ ฉลากระบุวา่ เป็นพชื GMOsเพอื่ สทิ ธิของผบู้ ริโภค • จรยิ ธรรมในการใชข้ อ้ มลู ของจีโนม โดยเฉพาะจีโนมของมนุษย์

กจิ กรรม สืบสอบจากลายนว้ิ มือ คาชี้แจง ให้นกั เรียนแต่ละคนดาเนินการพิมพ์ลายนวิ้ มอื ลงบนแบบฟอรม์ จนครบท้ัง 10 น้ิว แล้วให้นักเรยี นตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1. ลายน้วิ ของตนเองทง้ั 10 นิ้วมคี วามเหมือนหรอื ความแตกตา่ งกันหรือไม่ อยา่ งไร 2. ลายนิ้วทง้ั 10 น้วิ ของตนเองและของเพอ่ื นสมาชกิ ในกลุม่ ความเหมือน หรอื ความแตกต่างกนั หรือไม่ อยา่ งไร 3. นกั เรียนคดิ วา่ ลายพิมพน์ วิ้ มอื เอกลกั ษณ์บคุ คลของมนษุ ยม์ ีกีร่ ูปแบบ พร้อม อธิบายลกั ษณะอยา่ งชดั เจน

กจิ กรรม สบื สอบจากลายน้ิวมือ ลายพิมพ์น้วิ กอ้ ยซ้าย ลายพมิ พ์นว้ิ นางซ้าย ลายพิมพน์ ว้ิ กลางซา้ ย ลายพมิ พน์ ้วิ ชี้ซ้าย ลายพมิ พน์ ้ิวโป้งซ้าย ลายพิมพน์ ้ิวกอ้ ยขวา ลายพิมพน์ ้วิ นางขวา ลายพิมพ์น้วิ กลางขวา ลายพิมพน์ ว้ิ ชขี้ วา ลายพมิ พ์นว้ิ โปง้ ขวา

รปู แบบลายน้วิ มอื