การเรียนรู้ผ่านการเล่น

การเรียนรู้ผ่านการเล่น ดร สมปรารถนา สดุ ใจนาค วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ชลบรุ nี

การเรียนรู้ผ่านการเล่น • ดร สมปรารถนา สดุ ใจนาค • วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ชลบรุ ี



การเลน่ คือกจิ กรรมท่ีเกิดจากภายใน (intrinsic) เกิดขนึ้ เอง (spontaneous) มีสว่ นรว่ ม (engage) และมีความสนกุ (joyful)



การเล่นเป็ นพ้ืนฐาน ของการเช่ือฟังกฎ และการทากติกา

การเล่นมไิ ด้มเี พยี งแค่สนุก

Executive Function (EF) • ทกั ษะทางสมองทค่ี วบคุมความคดิ การ กระทา และอารมณ์ ใหไ้ ปถงึ เป้าหมาย • การพฒั นาทกั ษะ EF จงึ เป็นเรอ่ื งสาคญั มากๆ ท่ี ควรฝึกฝนในเดก็ . . . เพราะสง่ิ สาคญั ไม่ใชเ่ เคก่ าร มีไอควิ ท่ีดี เเตต่ อ้ งโตมาแบบมีอารมณ์ กระบวนการคดิ ท่ีดีควบคกู่ นั ดว้ ย ถงึ จะทาใหล้ กู โต ขนึ้ มาเป็นผใู้ หญ่ท่ีมีคณุ ภาพ. .

Executive ช่วงเวลาท่ีสาคญั ท่ีสดุ ในการพฒั นา EF ก็ Functions ทกั ษะ คือ 3 – 6 ปี ซง่ึ ก็คือวยั อนบุ าลน่นั เอง การคดิ เพ่ือความสาเร็จ ของลูก ทพ่ี ่อแม่สร้างได้ โดยเดก็ ในวยั อนบุ าล ควรจะไดร้ บั การ พฒั นา EF ในเบอื้ งตน้ 3 ดา้ น ท่ีสาคญั ท่ีสดุ

1. Working Memory ความจาขณะทางาน • ผา่ นการเลน่ Memory Game ท่ีพฒั นาความจาตา่ งๆ ไม่วา่ จะเป็นเกม Matching Cards หรอื Memory Tiles ฯลฯ นอกจากนี้ การออกคาส่งั 2 – 6 คาส่งั ในคราวเดียว เพ่ือใหเ้ ดก็ ฝึกปฏิบตั ติ าม ก็จะชว่ ยพฒั นา Working Memory ไดเ้ ป็นอยา่ งดี

2. Cognitive Flexibility การปรับเปลย่ี นและการคดิ ยืดหย่นุ • ผา่ นการเลน่ เกม Card Sorting เพ่ือฝึกใหเ้ ดก็ จดั เรยี ง หรอื จดั กลมุ่ การด์ ตาม มิตติ า่ งๆ (เชน่ สี จานวน รูปทรง ฯลฯ) การหาวา่ อะไรท่ีไมเ่ ขา้ พวก จะช่วยพฒั นา Cognitive Flexibility ไดเ้ ป็นอย่างดี จรงิ ๆ การเลน่ การด์ เกมตา่ งๆ แบบ UNO Card หรอื เกมไพส่ นกุ แบบสมสิบ

3. Inhibitory Control ด้านการยบั ย้งั • –เดก็ ควรจะตอ้ งถกู ฝึกใหร้ ูจ้ กั รอคอย รูจ้ กั กตกิ า เคารพขอ้ ตกลงท่ีตกลงกบั คณุ พอ่ คณุ แม่ มีวินยั รูจ้ กั การเขา้ คิว รูจ้ กั การแบง่ ปัน จรงิ ๆ การใชง้ านบา้ น โดยเอาสิ่งท่ี เขาอยากทามาเป็นกติกา กส็ ามารถพฒั นา Inhibitory Control ได้ เช่น ให้ กวาดบา้ นก่อน ถงึ จะสามารถไปเลน่ ได้ (ถา้ เดก็ ไมย่ อมกวาดบา้ น คณุ พ่อคณุ แม่ก็ไม่ ควรยอมใหล้ กู ออกไปเลน่ )



Working Memory ขาดประสิทธิภาพ • จะเป็นเดก็ ท่ีเรยี นตามเพ่ือนไมท่ นั • ฟังครูไมเ่ ขา้ ใจ • เช่ือมโยงในสง่ิ ท่ีครูสอนไมไ่ ด้ • เพราะครูพดู อธิบายมา 3 ขนั้ จบั ประเดน็ ไดแ้ คข่ นั้ ท่ี 1 หรอื ไมก่ ็ขนั้ ท่ี 3 เทา่ นนั้ ซง่ึ จะ ไม่สามารถเช่ือมโยงในส่งิ ท่ีครูสอนทงั้ หมด อยา่ งตกผลกึ ได้

•เด็กท่ีมี Working Memory, Cognitive Flexibility และ Inhibitory Control ท่ีดี ตอ่ ให้ ไมไ่ ดเ้ รยี นเนือ้ หาวิชาการมากนกั ในระดบั อนบุ าล แตเ่ ม่ือพอได้ เรยี นแลว้ เขาจะเรยี นรูไ้ ดเ้ รว็ ตามครูไดท้ นั คิดตอ่ ยอดเองได้ และมีวินยั ในการฝึกฝนทาแบบฝึกหดั และเรยี นรูด้ ว้ ยตนเอง

เดก็ เรียนเก่ง แต่ขาด EF

เดก็ ที่มี EF ดี

การเล่น ช่วยสร้าง EF และเป็ นการเตรียมความพร้อมเข้าสู่โรงเรียน • เพราะการเลน่ ทกุ ชนดิ มีเรอ่ื งการแกป้ ัญหาผสมอยดู่ ว้ ยเสมอ แตเ่ พราะเป็นปัญหาท่ีมากบั ความสนกุ เดก็ ๆ จงึ มกั ไมร่ ูต้ วั วา่ ตวั เองกาลงั แกป้ ัญหาหรอื ชว่ ยกนั แกป้ ัญหา ก่อนท่ีทงั้ หมด ทกุ คนนนั้ จะตอ้ งเคล่อื นตวั เขา้ สรู่ ะบบโรงเรยี นเพ่ือแกป้ ัญหา ท่ียากย่งิ กวา่ ดว้ ยความไมส่ นกุ ยิ่งกว่า

โรงเรียนใน โรงเรยี นสมยั ใหมค่ วรฝึกเด็กๆ ศตวรรษที่ 21 ให้เรียนรู้ด้วยทกั ษะการแก้ปัญหา (problem solving) ทกั ษะร่วมมอื กันทางาน (collaboration) และใช้ความคดิ สร้างสรรค์ (creativity) จะเหน็ วา่ โรงเรยี นสมยั ใหมค่ ือความต่อเน่ืองจากการเลน่ เพราะท่ีแท้ แลว้ การเรยี นรูค้ ือความสนกุ การเรยี นตา่ งหากท่ีเป็นยาขม

ในการเร่งเรียนหรือใชเ้ วลาต่อวนั ในการเรียนหนงั สือ อยา่ งจริงจงั มากเกินไปในช่วงปฐมวยั คือ 3- 6 ขวบน้นั มีขอ้ เสียที่สาคญั คือ เสียเวลาเล่น และเมื่อประเมินแลว้ พบวา่ ผลลพั ธ์ท่ีไดไ้ ม่คุม้ ค่า ความเก่งดา้ นคณิตศาสตร์ที่ ช้นั อนุบาลมิไดบ้ ่งช้ีความเก่งที่ช้นั ประถมแต่อยา่ งใด • อา้ งอิงถงึ Watts TW, Duncan GJ, Clements DH, Sarama J. What is the long-run impact of learning mathematics during preschool? Child Dev. 2018;89(2):539–555















ช่วง 3-6 ปี เป็นโอกาส • กจิ กรรมทดี่ ที จ่ี ะช่วยใหเ้ ดก็ เลก็ พฒั นา EF ไดแ้ ก่ ทองที่จะพฒั นา EF อ่านหนังสือ เล่นดนิ เล่นทรายพร้อมถงั นา้ ระบาย สี ปั้นดนิ นา้ มัน ตอ่ บล็อกไม้ การฉีก-ตดั -ปะ กระดาษ การวง่ิ เล่นในสนาม ปี นป่ าย เล่นบทบาท สมมติ เลน่ ดนตรี ดเู หมอื นจะเป็ นกจิ กรรมสาหรับเดก็ ท่วั ๆ ไปใช่ ไหมคะ น่ันเป็ นเพราะกจิ กรรมเหล่านีจ้ ะช่วย กระตุน้ ใหเ้ ดก็ ได้คิด วางแผนกระทาและอารมณ์ เพอื่ ไปใหถ้ งึ เป้าหมายได้

16 วธิ ีที่จะพฒั นา Executive Function (EF) หรือทกั ษะการคิด เพอื่ ชีวติ ที่สาเร็จ

16 วิธีที่พฒั นา Executive Function (EF) หรือทกั ษะการคิดเพ่ือ ชีวิตที่สาเร็จ

• กจิ กรรมเหล่านีก้ ระตนุ้ ใหท้ ารกจดจ่อ ความสนใจ ใช้ความจาใช้งาน และฝึ กฝน ทกั ษะการควบคุมตนเองเบอื้ งตน้ • สาหรับการพัฒนาการในขัน้ ตอนนี้ ทารก จะพัฒนาทักษะ EF และการควบคุม ตนเองหลักๆ อยา่ งเข้มข้น ปฏสิ ัมพันธ์ สองทางทม่ี ีการสนับสนุนกับผู้ใหญ่เป็ น รากฐานของการพฒั นาทกั ษะนีไ้ ปในทาง ทด่ี ี



















การเล่นเป็นเหมือนนง่ั ร้านแห่งพฒั นาการ (scaffolding of development) เดก็ ไดพ้ ฒั นาทกั ษะนานาชนิดจากง่ายไปหายาก ท้งั เร่ืองกลา้ มเน้ือและสงั คม เดก็ พฒั นาไดด้ ว้ ยตวั คนเดียวกจ็ ริง แตเ่ ม่ือถึงขีดหน่ึงจะถึงอุปสรรค และเมื่อถึงตอนน้นั เขาตอ้ งการความช่วยเหลือจากคนอ่ืน ความช่วยเหลือน้ีจะมากบั การเล่นไดอ้ ยา่ ง กลมกลืนมากท่ีสุด ซ่ึงเรียกช่วงเวลาท่ีเดก็ คนหน่ึงเดินทางมาถึงจุดที่ตอ้ งไดค้ วาม ช่วยเหลือวา่ Zone of Proximal Development(ZPD) แตค่ วาม ช่วยเหลือน้นั มิไดม้ าในรูปแบบของการเรียนหนงั สือหรือคาสั่ง แต่เนียนกวา่ มากดว้ ย การเลน่ Lev Vygotsky (1896-1934) นกั จิตวทิ ยาชาวโซเวียต อา้ งถงึ Vygotsky LS. Play and its role in the mental development of the child. In: Bruner J, Jolly A, Sylva K, eds. Play. New York, NY: Basic Books; 1976:609–618