สรุปโครงการ พช. 1-66

ก คำนำ การจัดการเรียนรู้การศึกษาเพื่อพัฒนาสังคมและชุมชน จัดขึ้นเพื่อส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ ความ เข้าใจ ตระหนกั ถึงการคดั แยกขยะมลู ฝอยในครวั เรือน และลดปริมาณขยะในชุมชน สรุปผลการจัดกิจกรรมเล่มนี้ ได้เรียบเรียงผลการจัดกิจกรรมโครงการการศึกษาเพื่อพัฒนาสังคมและ ชุมชน การรณรงค์การคัดแยกและจัดเก็บขยะมูลฝอย ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อย ต่อผู้ที่พบเห็น หากมีข้อผิดพลาดหรือมีข้อเสนอแนะที่คิดว่าจะเป็นประโยชน์ โปรดแจ้งผู้จัดทำเพื่อใช้ในการ ปรบั ปรุงแกไ้ ขข้อมูลในคร้ังตอ่ ไปและขอขอบคุณไว้ ณ โอกาสน้ี กศน.ตำบลท่าสะแก

สารบัญ ข เร่อื ง หนา้ คำนำ ก สารบัญ ข ส่วนท่ี 1 สรุปผลการดำเนินโครงการการศึกษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชมุ ชน 1 การรณรงค์การคดั แยกและจดั เกบ็ ขยะมลู ฝอย 3 หลักการและเหตผุ ล 4 วัตถุประสงค์ 16 เปา้ หมาย 21 24 สว่ นท่ี 2 วิธีการดำเนินการ การดำเนนิ การจัดกจิ กรรม ส่วนที่ 3 เนอื้ หาสาระ ส่วนที่ 4 ผลการดำเนินงาน ส่วนที่ 5 สรปุ ผลโครงการ อภปิ รายผล และข้อเสนอนะ ภาคผนวก ภาพกจิ กรรม เอกสารทเ่ี กยี่ วข้อง คณะผูจ้ ดั ทำ

สรปุ ผลการดำเนนิ โครงการ โครงการการศึกษาเพ่อื พัฒนาสังคมและชมุ ชน การรณรงคก์ ารคัดแยกและจดั เก็บขยะมลู ฝอย *************************************************************************************************** ส่วนท่ี 1 รายละเอยี ดโครงการ โครงการการศกึ ษาเพ่อื พัฒนาสงั คมและชุมชน การรณรงค์การคดั แยกและจดั เกบ็ ขยะมูลฝอย แผนงาน งบประมาณ : การจัดการศึกษาต่อเน่ือง งบประมาณ 400.- บาท ลักษณะโครงการ : ( / ) โครงการต่อเน่ือง ( ) โครงการใหม่ กล่มุ งานผูร้ บั ผิดชอบ : งานการศกึ ษาต่อเนอื่ ง ๑. โครงการการศกึ ษาเพื่อพัฒนาสงั คมและชุมชน การรณรงค์การคัดแยกและจดั เกบ็ ขยะมลู ฝอย ๒. สอดคล้องกับนโยบาย และจดุ เนน้ การดำเนินงาน กศน. สอดคล้องกับมาตรฐานกศน. มาตรฐานการศึกษาตอ่ เน่ือง มาตรฐานท่ี ๑ คุณภาพของผู้เรียนการศึกษาต่อเนอื่ ง ๑.๑ ผ้เู รยี นการศึกษาต่อเนอ่ื งมีความรู้ ความสามารถ และทกั ษะ และหรอื คณุ ธรรมเป็นไปตาม เกณฑ์การจบหลกั สตู ร ๑.๒ ผจู้ บหลกั สูตรการศึกษาต่อเนอื่ งสามารถนำความรู้ท่ีไดไ้ ปใช้ หรอื ประยุกตใ์ ชบ้ นฐานค่านิยม รวมของสงั คม ๑.๓ ผูจ้ บหลักสตู รการศึกษาต่อเนื่องท่ีนำความรู้ไปใชจ้ นเหน็ เป็นประจักษ์หรือตวั อย่างทด่ี ี สอดคล้องกับนโยบาย และจุดเน้นการดำเนนิ งาน กศน. ๑. การจัดการศึกษาเพ่ือความปลอดภัย ๑.๓ เสริมสรา้ งการรบั รู้ ความเข้าใจ ความตระหนักด้านส่ิงแวดลอ้ มให้กบั ประชาชน และวางแผน เตรียมความพร้อมในการป้องกัน รับมอื และเยียวยา เหตุการณภ์ ยั พบิ ัตจิ ากธรรมชาติ รวมท้งั การปรบั ตัวรองรบั การเปลย่ี นแปลงสภาพภูมิอากาศทีจ่ ะเกิดขน้ึ ในอนาคต ๓. หลกั การและเหตุผล ปัญหาขยะมูลฝอยเป็นเรื่องที่มีความสำคัญเนื่องจากขยะมูลฝอยส่งผลกระทบต่อมนุษย์และ สง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งเห็นไดช้ ัด เพื่อลดปญั หาการเพ่มิ ข้นึ ของปริมาณขยะและขยะตกค้างจงึ ต้องมีการคัดแยกขยะ ให้ ถูกประเภทเพื่อสะดวกในการจัดการ เช่น ขยะย่อยสลายได้ก็นำไปทำเป็นปุ๋ยหมัก ขยะอันตรายก็นำเข้าสู่ระบบ การทำลายที่ปลอดภัย ส่วนขยะที่รีไซเคิลได้ก็นำรวบรวมเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิลเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ใหม่ ส่วนขยะทั่วไปก็นำทิ้งหรือนำไปจัดการอย่างถูกวิธีและตามหลักสุขาภิบาลต่อไป เมื่อเราทราบว่าขยะรีไซเคิล มี ชนิดใดบ้างกส็ ามารถแยกชนิดได้อย่างละเอียดตั้งแต่ในครัวเรือน เมื่อนำไปขายก็จะเพิ่มมูลคา่ ของขยะรไี ซเคลิ ให้ มากขึ้นและง่ายต่อการนำเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิลประเภทนั้น ๆ ขยะมูลฝอยในครัวเรือนโดยทั่วไปสามารถ แยกออกเป็นวัสดุ รีไซเคิลได้เป็น 4 ประเภท คือ แก้ว กระดาษ พลาสติก โลหะ/อโลหะ ซึ่งเมื่อแยกออกเป็น ประเภทต่าง ๆ แล้วมักจะเรียกว่าวัสดุรีไซเคิล การคัดแยกขยะก่อนทิ้งในครัวเรือน จะช่วยลดปริมาณขยะใน ครวั เรอื นและลดปัญหาขยะท่ตี กค้างตาม ชมุ ชนทำให้สิ่งแวดลอ้ มสะอาดไดเ้ ปน็ อย่างมาก อกี ท้งั ยังเปน็ การลดการ ใช้ทรัพยากรธรรมชาติลดการใช้พลังงานและลดมลพิษที่จะเกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ ประชาชนจะรว่ มมือกันลดและแกไ้ ขปญั หาขยะมูลฝอยที่เกิดขึน้ ด้วยการคัดแยกขยะให้ถูกประเภทและนำวัสดุท่ี สามารถนำกลบั มาใชใ้ หม่ไดเ้ ข้าสู่กระบวนการรีไซเคลิ เพื่อใช้ทรพั ยากรธรรมชาตไิ ด้อย่างคุ้มค่าและย่ังยืนตอ่ ไป

ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้อำเภอชาติตระการ จึงได้มอบหมายให้ กศน.ตำบลทั้ง ๖ แห่ง ดำเนินโครงการ การศึกษาเพื่อพัฒนาสังคมและชุมชน การรณรงค์การคัดแยกและจัดเก็บขยะมูลฝอย เพื่อรักษาสิ่งแวดล้อม ใน วันท่ี 5 กรกฎาคม 2566 ณ อาคารอเนกประสงค์ หมู่ที่ 1 บ้านนาตอน ตำบลบ่อภาค อำเภอชาติตระการ จังหวัดพิษณโุ ลก ๔. วัตถปุ ระสงค์ 1. เพ่ือสง่ เสริมใหป้ ระชาชนมีความรู้ ความเขา้ ใจ และตระหนักถงึ การคัดแยกขยะมลู ฝอยในครวั เรอื น 2. เพื่อร่วมสนับสนุนการลดปรมิ าณขยะและสรา้ งรายได้แก่ประชาชนในพืน้ ท่ี ๕. เป้าหมาย เชงิ ปรมิ าณ - กล่มุ เปา้ หมายประชาชนทั่วไป จำนวน ๑๕ คน - วทิ ยากร/บุคลากรที่เกยี่ วข้อง จำนวน ๙ คน รวม ๒๔ คน เชิงคุณภาพ เพ่อื ให้ประชาชนมคี วามรู้ มีความรู้ความเขา้ ใจในการคดั แยกขยะมูลฝอย และ สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการคดั แยกขยะมลู ฝอยและท้ิงขยะมูลฝอยอยา่ งถกู ต้อง 6. สถานที่ - ณ อาคารอเนกประสงค์ หมู่ท่ี 1 บ้านนาตอน ตำบลบอ่ ภาค อำเภอชาติตระการ จังหวัดพิษณุโลก 5. งบประมาณที่ได้รับ - 400.- บาท 6. ผู้รบั ผิดชอบโครงการ - กศน.อำเภอชาตติ ระการ - งานการศกึ ษาตอ่ เน่ือง กศน.อำเภอชาติตระการ จังหวดั พษิ ณุโลก - ครูอาสาสมัครฯ - ครู กศน.ตำบลทัง้ 6 ตำบล 7. เปา้ หมายในการดำเนินโครงการ เป้าหมาย ประชาชนท่วั ไป จำนวน 1 คน ผลการดำเนนิ งาน 5 คน ชาย 1 คน หญงิ 4 คน

สว่ นที่ 2 วธิ กี ารดำเนินการ ผดู้ ำเนินการจดั ทำโครงการการศกึ ษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชมุ ชน การรณรงคก์ ารคดั แยกและจดั เก็บขยะ มูลฝอย ได้ดำเนินการในการอบรมเกบ็ รวบรวมข้อมลู และการวเิ คราะห์ข้อมูลดงั น้ี การดำเนินการจัดกิจกรรม 1. เตรียมการจดั กจิ กรรมการเรียนการสอน - ประชุมวางแผนรูปแบบการจดั กจิ กรรม - เลือกกจิ กรรมทจ่ี ะจัดกิจกรรมการเรียนการสอน - มอบหมายงานใหบ้ ุคลากรทีเ่ ก่ียวขอ้ ง - ตดิ ต่อประสางานในการจัดกจิ กรรม 2. วธิ กี ารดำเนนิ งาน - เขยี นเสนอโครงการ - เสนอโครงการ - เตรียมการจดั กจิ กรรมโครงการ 1. เตรยี มการกอ่ นการจดั กจิ กรรมโครงการ - การจดั เตรยี มเอกสารโครงการ - ประสานงานตดิ ตอ่ ผ้นู ำชุมชนในพน้ื ท่ีเป้าหมาย - รวบเนอื้ หาท่จี ะบรรยายในโครงการ - อืน่ ๆ 2. ติดต่อประสานงานเครือข่าย จัดการกจิ กรรมโครงการตามแผนทีว่ างไว้ - ลงทะเบยี นผู้เข้าร่วมการกจิ กรรมโครงการ - วิทยากรให้ความเรื่องต่างๆตามกำหนดการ - ฝึกปฏบิ ัตติ ามกำหนดการในโครงการ - สรปุ กิจกรรมยอ่ ย - ปิดโครงการ - สรุปรายงานผลการจัดกจิ กรรมโครงการเปน็ รูปเล่ม - รายงานผลการจดั กิจกรรมโครงการใหผ้ ู้ที่ เกี่ยวข้องรบั ทราบ

สว่ นที่ 3 เน้อื หาสาระ ผู้ดำเนนิ การจดั ทำโครงการการศึกษาเพ่ือพฒั นาสงั คมและชุมชน การรณรงค์การคัดแยกและจดั เก็บขยะ มลู ฝอย ไดใ้ ช้สอ่ื ใบความรู้ แบบบันทึกในการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เรือ่ งดังต่อไปน้ี ขยะมูลฝอย คืออะไร ขยะหรือขยะมูลฝอย (Refuse or Solid Waste ) หมายถึง ของเสียที่อยู่ในรูปของแข็ง ซึ่งอาจจะมี ความชน้ื ปะปนมา ดว้ ยจำนวนหน่งึ ขยะที่เกดิ ขึ้นจากอาคารที่พักอาศยั สถานทีท่ ำการโรงงานอุตสาหกรรม หรือ ตลาดสดก็ตามจะมีปริมาณและ ลักษณะแตกตา่ งกันออกไป โดยปกติแล้ววัตถตุ า่ งๆ ที่ถูกทิง้ มาใน รปู ของขยะนั้น จะมีทั้งอินทรีย์สารและอนินทรีย์สาร สารวัตถุต่างๆ เหล่านี้บางชนิดก็สามารถย่อยสลายได้ด้วยจลุ ินทรีย์ในเวลา อันรวดเร็ว โดยเฉพาะพวกเศษอาหารเศษพืชผกั แต่บางชนิดก็ไม่ อาจจะยอ่ ยสลายไดเ้ ลย เชน่ พลาสติก เศษแก้ว เปน็ ต้น ประเภทของขยะมูลฝอย ประเภทมลู ฝอยที่จำแนกกันทั่วไป มี 4 ประเภท 1. มลู ฝอยอนิ ทรีย์ เปน็ สิ่งทยี่ ่อยสลายได้งา่ ย เช่น เศษอาหาร ผัก ผลไม้ หญ้า ใบไม้ ก่ิงไม้ ซากพชื ซากสัตว์ เปน็ ตน้ 2. มูลฝอยรีไซเคิล เป็นส่ิงที่ยงั มีประโยชน์สามารถนำไปแปรรูปกลับมาใช้ใหม่ เช่น กระดาษ พลาสติก แก้ว โลหะ กล่องเครือ่ งดื่มแบบ UHT กระปอ๋ ง และแผ่นซีดี เปน็ ตน้ 3. มูลฝอยอันตราย เปน็ สิ่งทีม่ ีองค์ประกอบหรือปนเปื้อนสารอันตราย วตั ถมุ พี ิษ วัตถุกัดกรอ่ น วัตถุติดเชือ้ และวัตถไุ วไฟ เช่น ถา่ นไฟฉาย แบตเตอร่ี หลอดไฟฟลอู อเรสเซนต์ ขวดนำ้ ยาล้างห้องนำ้ และกระป๋อง สเปรย์ เปน็ ต้น 4. มลู ฝอยท่วั ไป หมายถึง สง่ิ อืน่ ๆนอกเหนือจากข้างต้น อาจนำมาใชใ้ หม่ได้ แตย่ ่อยสลายยาก ไมค่ ุ้มค่าในการแปรรปู กลับมาใชใ้ หม่ เช่น เศษผ้า เศษหนงั ซองบะหมกี่ ่ึงสำเรจ็ รปู พลาสตกิ หอ่ ขนม เปน็ ตน้ องคป์ ระกอบของขยะมูลฝอย องค์ประกอบของขยะจะเปลีย่ นไปตามสภาพของภมู อิ ากาศ ฤดกู าล และพฤติกรรมทางเศรษฐกิจสังคม วถิ ชี ีวติ ตลอดจนอปุ นสิ ยั และแบบแผนในการบริโภคของแต่ละชุมชน/เมือง โดยทั่วไปมีองคป์ ระกอบแตกตา่ งกนั ไป อยา่ งไรก็ตามขยะมูลฝอยทมี่ แี หล่งกำเนดิ มาจากชมุ ชนมอี งค์ประกอบหลักอยดู่ ว้ ย กัน 4 ประเภท คือ 1. ขยะอินทรยี ท์ ่สี ามารถย่อยสลายได้ เชน่ เศษอาหาร เศษใบไม้ เศษหญา้ (50 %) 2. ขยะรไี ซเคิล เชน่ แกว้ กระดาษ โลหะ พลาสติก อะลูมิเนียม และยาง (30 %) 3. ขยะอันตรายหรอื ของเสยี อันตรายจากชมุ ชน เชน่ ถ่านไฟฉาย หลอดไฟฟา้ (3%) 4. ขยะทั่วไป เชน่ เศษผา้ เศษไม้ เศษวสั ดกุ อ่ สรา้ ง เถา้ จากการเผาไหม้และอ่นื ๆ (17%) สาเหตทุ ีท่ ำใหเ้ กิดปัญหาขยะมลู ฝอย 1. ความมักงา่ ยและขาดจติ สำนึกถงึ ผลเสยี ทจี่ ะเกดิ ขึน้ เปน็ สาเหตทุ พี่ บบ่อยมากซ่งึ จะเหน็ ได้จาก การทงิ้ ขยะลงตามพื้นหรือแหล่งน้ำโดยไมท่ ้งิ ลงในถงั รองรับทจ่ี ดั ไวใ้ ห้และโรงงานอุตสาหกรรมบางแห่งลักลอบนำ สง่ิ ปฏิกลู ไปทง้ิ ตามที่ว่างเปลา่ 2. การผลติ หรอื ใชส้ ่ิงของมากเกินความจำเปน็ เช่น การผลิตสินค้าทม่ี ีกระดาษหรอื พลาสติกหมุ้ หลายชน้ั และการซ้ือสินค้าโดยหอ่ แยกหรือใสถ่ ุงพลาสติกหลายถุงทำให้มีขยะปริมาณมาก

3. การเก็บและทำลายหรือนำขยะไปใช้ประโยชนไ์ มม่ ีประสิทธิภาพ จึงมีขยะตกค้างกอง หมกั หมมและส่งกล่ินเหมน็ ไปทวั่ บริเวณจนกอ่ ปญั หามลพิษให้กับสง่ิ แวดลอ้ ม การจัดการขยะ ปัจจุบันมีแนวทางการจัดการขยะตั้งแต่ต้นทาง นั่นคือการเลือกวัตถุดิบหรือผลิตภัณฑ์ สินค้าต่างๆไป จนถึงปลายทางของการจัดการขยะ อาทิ การทำปุ๋ย การแยกขยะ การนำขยะรีไซเคิลไปใช้ประโยชน์ต่อ ฯลฯ ส่วนใหญ่เรามักใช้หลักการ 3Rs แต่หากจะสามารถช่วยลดและจัดการขยะได้อย่างมีประสิทธิภาพ การใช้หลัก 1A3R ซึ่ง 3R ที่ว่านั่นคือ Reduce Reuse และ Recycle แต่ 1A ที่เพิ่มมานั่นมีความสำคัญคือ เป็นการ หลกี เลยี่ งหรอื งด (Avoid) วัตถุดิบหรอื ผลติ ภัณฑ์สนิ ค้าต่างๆ ที่ก่อใหเ้ กดิ ขยะ 1A3R กลยุทธใ์ นการจดั การขยะมลู ฝอย 1A3R คอื กลยุทธใ์ นการจัดการกบั ขยะมลู ฝอยท่ีเรม่ิ ตน้ ท่ีจะมีขยะเกิดขน้ึ ประกอบดว้ ยขั้นตอนต้งั แต่ การงด – เลกิ ลด ใชซ้ ำ้ และหมุนเวียนกลบั มาใช้ใหม่ เปน็ หลักการแก้ปัญหาขยะแบบประหยดั ทไี่ ม่ต้องอาศยั งบประมาณทางราชการใดๆ แต่ต้องอาศยั ความต้งั ใจ เสยี สละและเวลา รวมท้งั งบประมาณส่วนตวั (เลก็ นอ้ ย) มีความหมาย ดังนี้ Avoid หรือ งด – เลิก เปน็ การงดหรือเลกิ การบริโภคที่เปน็ อันตรายต่อผบู้ รโิ ภคโดยตรง การบริโภคท่ีเป็นอันตรายตอ่ ผ้อู ่ืนและ ตอ่ ระบบนเิ วศ โดยจะต้องงดหรอื เลิกบรโิ ภค 1. ผลติ ภณั ฑ์ท่ใี ช้แล้วทิง้ เลย 2. ผลติ ภณั ฑ์ที่เปน็ อันตรายตอ่ ผใู้ ชแ้ ละระบบนเิ วศ 3. ผลติ ภณั ฑ์ทีท่ ำจากสัตว์ปา่ หรือชน้ิ ส่วนของสัตวป์ ่าทุกชนิด 4. กิจกรรมที่ทำให้เกดิ อนั ตรายต่อชวี ิตมนษุ ยแ์ ละสภาพแวดล้อม Reduce หรอื ลด ลดการบริโภคที่จะทำใหเ้ กิดการรอ่ ยหรอของทรพั ยากรทมี่ ีอยอู่ ยา่ งจำกดั ทรัพยากรท่ใี ช้แล้วหมดไป รวมทั้งทรัพยากรที่ทดแทนใหม่ไดบ้ างชนดิ กต็ ้องลดการใช้ เน่ืองจากทำให้เกิดการเสียสมดุลของระบบนิเวศ โดย การลดการใชท้ รัพยากร ดงั น้ี 1. ทรพั ยากรทใ่ี ชแ้ ลว้ หมดไป 2. ทรัพยากรทที่ ดแทนใหม่ได้ 3. ผลิตภณั ฑท์ ่ีเม่ือนำมาใช้ จะทำให้เกิดความเสียหายตอ่ ระบบนิเวศ 4. ผลิตภณั ฑท์ ่ไี ด้จากขบวนการผลิตที่ต้องใช้พลงั งานมาก Reuse หรือใช้ซ้ำ – ใช้แลว้ ใชอ้ กี เปน็ อกี ทางเลือกหน่งึ ของการบรโิ ภคอยา่ งเหมาะสม เพ่ือลดการรอ่ ยหรอของทรัพยากรทมี่ ีอยู่ และลด การปลอ่ ยมลพิษสู่สภาพแวดลอ้ ม โดยการนำผลิตภณั ฑ์และทรัพยากรกลบั มาใช้ใหม่ในลักษณะเดมิ ไม่มีการ เปลี่ยนรูปทรงด้วยการหลอม บด แยกใดๆ เพื่อหลีกเลย่ี งการสูญเสยี พลงั งาน เชน่ 1. เส้ือผา้ ทุกชนิด 2. ภาชนะบรรจุทที่ ำดว้ ยแก้วทุกชนดิ 3. ภาชนะบรรจอุ ่ืนๆ เช่น ลงั กระดาษ ลังพลาสติก ฯลฯ 4. กระดาษ

Recycle หรือหมนุ เวยี นกลับมาใหม่ ผลิตภัณฑ์บางชนิด แม้จะมีความคงทน แต่กลับมีอายุการใช้งานสั้น มีปริมาณการใช้มาก ทำให้เดการ หมดเปลืองทรัพยากรและพลังงานอย่างรวดเร็ว จึงควรใช้ผลิตภัณฑ์หรือบรรจุภัณฑ์ประเภทนี้อย่างระมัดระวัง และให้เกิดประโยชน์คุม้ ค่ามากที่สดุ เพื่อลดปริมาณของเสียทีจ่ ะถ่ายเทสูส่ ภาพแวดล้อม และเมื่อเลิกใช้แล้วควร จะจัดการเพื่อนำเอาทรัพยากรที่ครั้งหนึ่งถูกแปรเปลี่ยนเป็นผลิตภัณฑ์ดังกล่าว หมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่ ซึ่ง จะต้องผา่ นกระบวนการหลอมละลาย บด อัด ฯลฯ ผลิตภณั ฑ์ท่สี ามารถนำมาหมุนเวยี นกลบั มาใชใ้ หม่ได้ มดี งั น้ี 1. แกว้ ได้แก่ ขวดแกว้ ต่างๆ ทั้งทม่ี สี ีใส สนี ้ำตาลและสเี ขยี ว 2. กระดาษ ไดแ้ ก่ กระดาษหนังสือพิมพ์ กล่องกระดาษ ถุงกระดาษ สมุด กระดาษสำนักงาน หนังสือตา่ งๆ 3. โลหะ ไดแ้ ก่ วสั ดุหรือเศษเหล็กทุกชนิด กระปอ๋ งอลูมเิ นียม ทองแดง ทองเหลือง เป็นตน้ 4. พลาสติก ได้แก่ ขวดน้ำพลาสติกใส ขวดนำ้ พลาสตกิ สีขาวขุ่น ถงุ พลาสตกิ เหนียว ภาชนะ พลาสตกิ ต่างๆ (กะละมงั ถังนำ้ ขวดแชมพ)ู รวมถึงบรรจุภัณฑท์ ี่มีสัญลักษณร์ ีไซเคลิ Recycle กับการอนรุ กั ษ์พลังงาน – การผลิตสินค้าท่ใี ชว้ ตั ถดุ ิบใหม่จากธรรมชาติ มขี ้นั ตอนการใชพ้ ลังงาน ดงั นี้ • ใชพ้ ลงั งานให้ได้มาซึ่งวตั ถุดบิ • ใชพ้ ลงั งานในกระบวนการผลิต • ใช้พลังงานในการขนสง่ ผลิตภัณฑ์ไปสูต่ ลาดเพื่อจำหนา่ ย • ใชพ้ ลังงานในการจัดวสั ดทุ ีใ่ ช้แล้ว – การผลติ สินคา้ ท่ีใช้วสั ดทุ ่ีใชแ้ ลว้ เป็นวตั ถดุ ิบ มีขั้นตอนการใช้พลังงาน ดังนี้ • ใชพ้ ลังงานในการรวบรวมวสั ดเุ หลอื ท้ิงจากแหลง่ ตา่ งๆ และการคัดแยกจากขยะมูลฝอย • ใช้พลังงานในกระบวนการผลติ • ใช้พลังงานในการขนส่งผลิตภัณฑ์ไปส่ตู ลาดเพ่ือจำหน่าย การจัดการขยะทตี่ น้ ทาง หลีกเล่ยี งการทำให้เกดิ ขยะจำนวนมากและยากต่อการกำจดั โดย… • ทุกครงั้ ทเ่ี ลือกซอ้ื สินคา้ ใหต้ รวจสอบว่าสินคา้ ชนิดเดียวกนั น้ัน • สามารถใช้ได้หลายคร้ังหรือไม่ • ยหี่ ้อไหนอายุการใชง้ านนานกว่า • ย่ีห้อไหนทำมาจากทรัพยากรทห่ี มุนเวยี นกลบั มาใชใ้ หม่ได้ • สามารถเตมิ ผลติ ภณั ฑเ์ ม่ือหมดหรอื ไม่ • การบรรจุหีบหอ่ มากเกนิ ไปหรือไม่ • บรรจุภณั ฑส์ ามารถใช้ได้หลายครัง้ หรือไม่ • บรรจุภัณฑส์ ามารถนำกลบั มาหมุนเวยี นใชใ้ หม่ไดห้ รือไม่ การคัดแยกขยะมลู ฝอยท่ที ำไดจ้ ริง พรอ้ มสถานท่ีสง่ ตอ่ ขยะรไี ซเคิล การคัดแยกขยะ เป็นวิธีการหนึ่งในกระบวนการลดปริมาณขยะมูลฝอย ซึ่งเป็นตัวการของปัญหามลพิษ ของสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน ขยะมูลฝอยที่เกิดจากการละเลยการคัดแยกขยะในชวี ติ ประจำวันของเรา เป็นห่วงโซ่ หนึ่งที่นำพาให้คุณภาพของสิ่งแวดล้อม สุขภาพร่างกายและชีวิตโดยรวมแย่ลง วันนี้เรามาทำความรู้จักกับ ประเภทขยะ การคดั แยกขยะ และสถานที่ส่งตอ่ ขยะรไี ซเคิลกันเลย

ผลกระทบจากขยะมูลฝอยท่ีไม่ถกู คดั แยกขยะ ผลกระทบจากขยะมูลฝอยที่ไม่ถูกคัดแยกขยะ ส่งผลเป็นวงกว้าง ทั้งผลกระทบต่อดิน น้ำ อากาศ สุขภาพของคนในพน้ื ทีน่ ้นั และสง่ ผลต่อสิ่งแวดลอ้ มระดับโลก ท้ังภาวะโลกรอ้ น สตั ว์ และพืชทยอยสูญพันธุ์ ประโยชนข์ องการคัดแยกขยะ การคดั แยกขยะ เป็นประโยชนแ์ ละถือเปน็ หัวใจหลักในการลดปรมิ าณขยะ เพราะการคดั แยกขยะ ทำให้ ขยะถูกส่งต่อไปในกระบวนการทีถ่ ูกต้องไดง้ ่ายขึ้น เช่น นำไปเผา นำไปรีไซเคิล นำไปย่อยสลาย ฯลฯ แต่ถ้าหาก เราไม่คัดแยกขยะ จะทำให้ขยะแยกออกจากกันยาก กลายเป็นกองขยะขนาดใหญ่ที่เป็นมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม การคัดแยกขยะทำไดง้ า่ ย ๆ โดยเรมิ่ ตน้ ทก่ี ารรู้จักประเภทของขยะกันก่อน 4 ประเภทขยะท่ีตอ้ งรู้ 1. ประเภทขยะอนิ ทรยี ์ ขยะอนิ ทรยี ์ เปน็ ขยะมลู ฝอยทย่ี ่อยสลายได้ เชน่ เศษอาหาร เศษเนื้อสตั ว์ เศษผลไม้ หญ้า กิ่งไม้ ฯลฯ สีถงั ขยะอนิ ทรยี ์ ขยะย่อยสลายได้ : สีเขยี ว การคดั แยกขยะอินทรยี แ์ ละการทำใหย้ ่อยสลาย ประเภทของขยะอินทรีย์ หรือขยะที่ย่อยสลายได้นั้น เป็นประเภทขยะที่มีปริมาณมากที่สุดในประเทศ คิดเป็น 64% ของประเภทขยะทั้งหมด ถึงแม้ว่าระบบการจัดเก็บขยะมูลฝอยอินทรีย์และการนำไปใช้ประโยชน์ ในบ้านเราจะยังไม่เอื้ออำนวยก็ตาม ดังนั้นหากบ้านใครสามารถทำได้ ควรช่วยกันทำการคดั แยกขยะอินทรีย์เพ่ือ การกำจัด โดยสามารถทำได้เองท่ีบา้ น ดงั นี้ • ขั้นตอนที่ 1 เตรียมถัง หรือภาชนะทรงสูง เจาะรูระบายน้ำโดยรอบถัง หลังจากนั้นใช้ถงุ พลาสตกิ เจาะรู รอบใสล่ งไปในถัง แล้วจงึ นำถงั ไปฝังดิน โดยให้ปากภาชนะอยู่เหนือพื้นดนิ เลก็ น้อย • ข้ันตอนท่ี 2 ใส่เศษอาหาร ผกั ผลไม้ สลบั ชนั้ ไปกบั ดิน หรือปุ๋ยคอก ในสัดสว่ นทเ่ี ท่า ๆ กนั • ข้นั ตอนที่ 3 เมอื่ ใสข่ ยะอินทรีย์สลับกบั ดนิ หรอื ปุ๋ยคอกจนเตม็ แล้ว ให้ปิดฝา แลว้ รดน้ำทุก ๆ 7 วันเพ่ือ เป็นการระบายความร้อน เมื่อครบ 1 เดือนก็จะได้ปุ๋ยหมักสีดำ สามารถนำไปใช้ผสมดินเพื่อปลูกผักหรือใส่ใน ต้นไมไ้ ด้

2.ประเภทขยะรีไซเคิล ขยะรีไซเคิล เป็นขยะที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้โดยการนำไปแปรรูปด้วยกรรมวิธีต่าง ๆ และนำ กลับมาใช้ใหม่ เช่น กระดาษ พลาสติก แก้ว โลหะ กระป๋อง ฯลฯ เป็นหนึ่งประเภทที่สามารถทำการคดั แยกขยะ ได้งา่ ยท่ีสุด ชว่ ยลดปริมาณขยะมูลฝฝอยภาพรวม และลดการนำทรพั ยากรธรรมชาติมาใช้ สถี ังขยะรไี ซเคลิ : สีน้ำเงิน วิธีการคัดแยกขยะรีไซเคิลในชวี ติ ประจำวนั แก้ว เชน่ ภาชนะใสอ่ าหาร ใส่เครือ่ งด่ืม ขวดเคร่ืองสำอาง ขวดครีม ฯลฯ สามารถแบ่งเปน็ 2 ประเภท 1. แก้วดี คือ ขวดแก้ว หรือบรรจุภัณฑ์และภาชนะแก้วที่ไม่มีรอยแตกร้าว หรือรอยบิ่น เมื่อนำเข้า โรงงานจะทำการล้างและนำกลับมาใช้ใหม่ได้ เรยี กวา่ “Reuse” 2. แกว้ แตก คือ ขวดแก้วท่ีแตก หกั บิ่น จะถกู นำมาแยกตามสี (สใี ส สชี า และสเี ขียว) และเข้าเคร่ืองบด เพ่ือหลอมใหม่ ซงึ่ โรงงานจะใช้แกว้ แตกเหลา่ นีป้ ระมาร 30-40% ในการผลติ แกว้ ใบใหม่ ช่วยลดการใช้พลังงาน ความรอ้ นเมอื่ เทียบกับการผลิตแกว้ จากวสั ดธุ รรมชาติแบบ 100% กระดาษ เป็นวัสดุที่ใช้พลังงานกว่า 1 ใน 5 ของโลกในการผลิตจากพลังงานที่ใช้ทั้งหมด แต่ปัจจุบันมี กระดาษเพียงแค่ 60% เท่านั้นที่มีการคัดแยกขยะ และนำมาเป็นขยะรีไซเคิล ผลิตภัณฑ์กระดาษที่ร้านของเก่า รับซื้อมี 7 ประเภท คือ กระดาษถ่ายเอกสาร กระดาษน้ำตาล (กระดาษลัง) กระดาษบิลเอกสาร กระดาษ หนงั สือพิมพ์ กระดาษสมดุ กระดาษหนงั สือ (เป็นเล่ม หรอื ไมเ่ ป็นเลม่ ก็ได)้ และกระดาษสี พลาสติก แบง่ เป็นประเภทใหญ่ ๆ ได้ 2 ประเภท 1. พลาสติกคงรูปถาวร คือพลาสติกที่ผ่านกระบวนการขึ้นรูปแบบแข็งตัว ไม่สามารถหลอมกลับมาได้ เช่น แก้วน้ำ หรือจานชาม 2. พลาสติกที่สามารถนำกลับไปใช้ใหม่ได้ ทางที่ดีควรแยกตามประเภทของพลาสติก 7 ประเภท สามารถดูที่สัญลักษณ์บนบรรจุภณั ฑ์

โลหะ ทั้งเหล็กหล่อ เหล็กรูปพรรณ เฟืองรถ นอต ตะปู ตะแกรง ท่อไอเสีย ปั๊มน้ำ เพลาท้ายรถ เหล็ก สังกะสี กระปอ๋ ง อลูมิเนยี ม ฯลฯ 3.ประเภทขยะอนั ตราย ขยะอนั ตราย เปน็ ขยะทีม่ ีการปนเปื้อนสารอันตราย วัตถุมีพษิ วัตถุกัดกร่อน วตั ถุตดิ เช้ือและวัตถุไวไฟ เชน่ ถ่านไฟฉาย แบตเตอรี่ หลอดไฟ กระป๋องสเปรย์ ฯลฯ หากทิง้ รวมกับขยะทัว่ ไปจะสง่ ผลกระทบต่อ สิง่ แวดลอ้ มอย่างมาก ใหแ้ ยกออกจากขยะประเภทอน่ื ๆ อยา่ งชดั เจน ใส่ถงุ หรือกลอ่ ง แลว้ ค่อยนำไปท้งิ หรือ เรยี กใชบ้ รกิ ารเก็บขยะแทน สีถังขยะอนั ตราย: สแี ดง

4.ประเภทขยะท่ัวไป ขยะทั่วไป เป็นขยะทไ่ี มเ่ ข้าพวกกับกลุ่มขยะ 3 ประเภทแรก เปน็ ขยะท่ีสามารถนำมาใชใ้ หมไ่ ด้ หรอื อาจ เปน็ ขยะทไ่ี ม่คมุ้ คา่ ในการนำมาแปรรูป เชน่ ถุงอาหารเปอื้ นแกง เศษผา้ ซองขนม เซรามกิ กระเบื้องแตก ฯลฯ ให้ แยกออกจากประเภทอน่ื ๆ เพือ่ นำไปทำพลงั งานความร้อนใช้ในการผลติ กระแสไฟฟา้ ได้ สถี ังขยะทั่วไป: สเี หลอื ง แยกขยะ ได้ประโยชน์ มากกวา่ ที่คดิ 10 ข้อดี ของการแยกขยะกอ่ นทิ้ง รูจ้ ักประเภทของถงั ขยะแตล่ ะสี ถังขยะสีเขียว : สำหรบั ขยะอินทรยี ์ ขยะเปียก ท่ีเน่าเสียและยอ่ ยสลายไดเ้ รว็ เชน่ เศษอาหาร เปลือก ผลไม้ เศษผัก เน้ือสัตว์ เศษใบไมแ้ ห้ง สามารถ นำไปทำปุ๋ยหมักชวี ภาพ ใส่ตน้ ไม้ แปลงผกั สวนครัวได้ ถังขยะสนี ำ้ เงนิ : สำหรบั ขยะทัว่ ไปที่มักจะย่อยสลายไม่ได้ หรือย่อยสลายยากแต่ไม่เปน็ พษิ และไมค่ มุ้ คา่ ต่อการรีไซเคิล จำเปน็ ต้องหาวธิ ีกำจัดอยา่ งถูกวิธี เชน่ ซองขนม กลอ่ งโฟม ถุงพลาสติก ภาชนะปนเปอื้ นอาหาร กระดาษชานอ้อย ถงั ขยะสเี หลือง : ขยะรีไซเคลิ หรอื ขยะท่ีเราท้งิ ไปแลว้ สามารถนำกลับมาใชซ้ ้ำอีกครัง้ ได้ เช่น ขวด พลาสตกิ , ถงุ พลาสตกิ , ขวดแกว้ , กระปอ๋ ง, กล่องกระดาษ, กระดาษ ถังขยะสีแดง : สำหรบั ขยะอันตราย ทีม่ สี ารปนเปื้อนวัตถุอันตรายชนดิ ตา่ งๆ เชน่ สารพิษ วตั ถตุ ิดเชื้อได้ วัตถกุ ดั กร่อน เช่น ถา่ นไฟฉาย, อุปกรณ์อิเล็กทรอนกิ ส์, ยาหมดอายุ, วัตถุไวไฟ, กระป๋องเสปรย์ สำหรบั การแยกขยะตามบ้านเรอื น อาจจะไม่ได้มีถังแยกสีให้ใส่ แตเ่ ราก็สามารถแยกแตล่ ะประเภทออก จากกันไวไ้ ดน้ ะคะ เพ่ือง่ายต่อการจดั การต่อไป และหลังจากแยกขยะแล้ว เรามาดกู ันดีกวา่ ค่ะว่า การแยกขยะ ของเราเกดิ ประโยชนอ์ ะไรบ้าง ทัง้ ตอ่ สว่ นรวมและประโยชน์ส่วนตัวของเราเอง 5 ประโยชน์ ต่อสว่ นรวม 1. ช่วยลดปริมาณขยะ : การแยกขยะเพิ่มการนำกลับมารีไซเคิล เราจะเหลอื ขยะที่ตอ้ งกำจัดน้อยลง ขยะ บนโลกกจ็ ะลดลงด้วย

2. ประหยดั งบในการกำจัดขยะ : นำงบสว่ นนไ้ี ปพฒั นาดา้ นอ่ืนๆ เพ่ือคุณภาพชวี ติ ทีด่ ีขึ้นได้ 3. ลดการสิน้ เปลืองพลังงานและทรัพยากร : ของทส่ี ามารถกลับมารไี ซเคิลได้จะชว่ ยเพิ่มรายไดแ้ ละลด ทรัพยากรโลกในการผลิตใหม่อกี คร้ังด้วยนะ 4. รักษาสง่ิ แวดล้อมลดมลพษิ ในโลก : การแยกขยะ ทำใหเ้ รากำจดั ขยะได้ถูกวิธีมากขนึ้ ลดมลพษิ ต่อ สิง่ แวดล้อม 5. ไม่ทำรา้ ยเพ่อื นร่วมโลก : เพราะขยะมากมายบนโลก โดยเฉพาะพลาสติก ท่สี ดุ ทา้ ยแลว้ มกั จะไปจมอยู่ ใตน้ ำ้ ได้ทำร้ายสัตวท์ ะเลมากมาย 5 ประโยชน์ ตอ่ ตัวเอง 1. สรา้ งคุณคา่ และมูลคา่ ให้ขยะ กอ่ นท้ิง! : เมือ่ เราแยกขยะและนำขยะไปขายตามจุดรบั ซ้ือต่าง ๆ เราจะ ไดค้ วามภาคภมู ิใจท่ีมีตวั ชวี้ ดั เปน็ เมด็ เงินนัน่ เอง 2. ฝกึ วนิ ัยใหต้ ัวเองและบา้ นก็เป็นระเบยี บด้วย : การแยกขยะจนเป็นนิสยั เปน็ การฝกึ วนิ ัยใหต้ วั เองไป ในตวั เมอ่ื ทำจนเคยชินแล้ว เราจะรู้สึกว่ามันไมใ่ ชเ่ ร่ืองทต่ี ้องพยายามอะไรเลย และนสิ ยั นี้จะทำใหบ้ า้ นของคุณ สะอาดและเปน็ ระเบียบเรยี บร้อยได้อย่างไมน่ า่ เช่ือ 3. ฝกึ นสิ ยั คิดกอ่ นทำ : การแยกขยะนี่แหละค่ะ จะฝึกนิสยั จองเราได้อีกเร่ืองหนึ่ง คือคิดก่อนทำ เพราะทุก ครง้ั ท่เี ราจะทงิ้ หรือจะเลอื กใช้บรรจุภัณฑอ์ ะไรต่างๆ เราจะคิดก่อน แลว้ ถึงตัดสนิ ใจทำ นีเ่ ปน็ นิสัยทดี่ ีทีเ่ หมาะ สำหรับนำไปใช้กับทุกเหตุการณเ์ ลยนะคะ 4. ไม่ตอ้ งเผชิญกบั ปญั หาต่างๆ ทีเ่ กิดจากขยะ เช่น มลพิษทางอากาศ นำ้ ท่วม โลกรอ้ น : แนน่ อนว่า การแยกขยะเพ่ือลดปัญหาต่างๆ ในส่ิงแวดล้อมโลก ท่สี ุดแล้วมันส่งผลกบั เราโดยตรง ให้ไมต่ ้องไปเจอกับภาวะ ลำบากต่างๆ ในอนาคต 5. สรา้ งความสขุ อ่ิมเอมใจท่ไี ด้ทำ : เชอื่ อยา่ งนึงเถอะค่ะวา่ ถา้ เราได้ทำอะไรดๆี ใจมันจะรู้สกึ ฟแู ละ อิ่มเอม แม้จะเป็นแค่เรอื่ งการแยกขยะ แตก่ ็คอื เรื่องดีท่ีทุกคนทำไดง้ ่ายๆ ในทุกวัน ขยะท่ีคณุ แค่เพียงแยกมนั แต่ สง่ ผลมากมาย ท้งั อาจสร้างรายได้ให้คนอ่นื หรือทำใหก้ ระบวนการกำจัดขยะงา่ ยขึน้ แคน่ ้ีกป็ ลม้ื ใจแลว้ ประโยชนข์ องการคดั แยกขยะ 1. การเปล่ียนแปลงของสภาวะแวดล้อมโลก การทีท่ ำให้โลกมกี ารเปลยี่ นแปลงข้นึ อยู่กับอุณหภมู ขิ องโลกจะสูงข้ึน และความแหง้ แลง้ ก็จะทวีความ รนุ แรง ทำใหภ้ ูมอิ ากาศเปลยี่ นแปลงมากขึ้น 2. ปรากฏการณก์ า๊ ซเรือนกระจก ภาวะท่ีพน้ื ผวิ โลกมอี ุณหภมู ิสงู ขึน้ เนอื่ งจากการท่ีกา๊ ซคาร์บอนไดออกไซด์และก๊าซอืน่ ๆกกั เก็บความร้อน จากแสงอาทติ ย์เอาไวใ้ นชัน้ บรรยากาศมากกนิ ปกติ ปรากฎการณ์นเ้ี รยี กว่า ปรากฎการณ์เรือนกระจก ก๊าซเรอื นกระจกท่ีถูกควบคุมโดยพิธสี ารเก่ียวโต มี 6 ชนดิ คือ -กา๊ ซคารบ์ อนไดออกไซด์ -ก๊าซมีเทน -กา๊ ซไนตรสั ออกไซด์ -ก๊าซไฮโดรฟลอู อโรคารบ์ อน -ก๊าซเพอร์ฟลูออโรคาร์บอน - กซ๊ ซัลเฟอร์เฮกซะฟลูออไรค์ แหลง่ กำเนดิ ก๊าซการ์บอนไดออกไซด์ สว่ นใหญ่จะเกดิ จากมนุษย์เป็นผู้ทำข้ึน คือการผลติ ไฟฟ้า การ คมนาคมขนส่ง อุตสาหกรรม 3. ประเภทของขยะมูลฝอยชมุ ชน การจดั การขยะแตล่ ะองค์ประกอบ มีวธิ กี ารดังน้ี ขยะย่อยสลายได้ 46% หมักปยุ้ ทำน้ำหมกั ชีวภาพ เล้ยี งสัตว์

ขยะรไี ซเคลิ 42% แยกเพื่อนำกลบั ไปใช้ซำ้ หรือนำกลับไปใชใ้ หม่ ขยะทั่วไป ๑% นำไปกำจัดโดยการฝังกลบหรือการเผา ขยะอนั ตราย 3% นำไปจัดการโดขวิธกี ารทถี่ กู ต้อง 4. ประเภทกองขยะรไี ซเคลิ และการนำไปใชป้ ระโยชน์ ขยะรไี ซเคลิ ได้ จะมีอยู่ 5 ประเภท คอื 1. กระดาษ เช่น กระดายขาวดำ กระดายสตี า่ ง ๆ เศษกระดาย 2. พลาสตกิ จะมีทง้ั หมด า ชนดิ 2.1 โพลิเอทลิ ีนเทเรฟทาเลต (PET) สามารถนำกลับมารี ไซเคิลใชใ้ หมไ่ ดโ้ ดยนิยม นำมาผลติ เป็นเส้นใขโพลเิ อสเตอร์ สำหรบั ทำเสอ้ื ผ้า พรม เปน็ ตน้ 2.2 โพลเิ อทล่ี นี ชนิดความหนาแน่นสูง (HDPE) สามารถนำกลับมารไี ซเคลิ เพื่อผลติ ขวดใสน่ ้ำขาซักผา้ แทง่ ไม้ทย่ี น เพอ่ื ใช้ทำรว่ั ศาลา เปน็ ต้น 2.3 โพลไิ วนลิ คลอไรค์ (PVC) สามารถนำกลับมารีไซเคิด เพือ่ ผลติ ท่อนำ้ ประปา สำหรบั การเกษตร กรวยจราจร เปน็ ตน้ 2.4 โพลิเอที่ลืน่ ชนดิ ความหนาแน่นตำ่ (LDPE) สามารถนำกลบั มารไี ซเคลิ ใช้ใหม่ได้ โดยใชผ้ ลติ เปน็ ถงุ ดำสำหรบั ใสข่ ยะ ถุงหูห้วิ เปน็ ต้น 2.5 โพลโิ พรพลิ ีน(PP) สามารถนำกลบั มารี ไซเคลิ ใช้ใหม่ ไดโ้ ดยนิยมผลิตเปน็ กล่อง แบตเตอรร่ี ถยนต์ กันชนรถ 2.6 โพลิสไตรนี (PS)สามารถนำกลับมารไี ซเคิลใช้ใหม่ไดโ้ ดยนิยมผลติ ไม้แขวนเส้ือ กลอ่ งวดี ีโอ ไม้บรรทดั 2.7 พลาสตกิ อ่ืน ๆ (OTHER) 3. แก้ว 4. เหล็ก, อลมู เิ นียม 5. การกดั แยกขยะรไี ซเคิลและการเพิ่มมูลค่า ทำไมต้องคัดแยกขยะ - ประหยัดดทรพั ยากรธรรมชาติ - ประหยดั พลงั งาน - ลดภาวะโลกร้อน - สรา้ งรายได้ - สร้างนสิ ยั การออมใหก้ บั ประชาชน และเดก็ นักเรยี น/นกั ศกึ ษา - รกั ษาสิ่งแวดลอ้ ม

5Rs วิธีงา่ ยๆ ช่วยรักษาโลก 5R หลักการลดปริมาณขยะที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดในโลก 5R เป็นหลักการที่เกิดขึ้นจากคำ 5 คำ ดังนี้ • Reduce : คือ การลดการใช้ ลดการบริโภคทรัพยากรท่ีไม่จำเป็นลง เช่น ปิดไฟทุกครั้งเม่ือไม่ใช้ ถอด ปล๊ักเครื่องใช้ไฟฟ้าทุกคร้ังที่ไม่ใช้งาน หรือถ้าไปไหนไม่ไกล จะเดินไปเองก็ได้ เป็นต้น ด้วยวิธีนี้เราจะสามารถ เก็บทรัพยากรด้านพลังงานไว้ใช้ได้นานมากขึ้น ประหยัดพลังงาน และอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อมให้อยู่ยั่งยืนยิ่งขึ้น • Refuse : คือ การปฏิเสธ หรือไม่ใช้ของท่ีคิดว่าเป็นการทำลายทรัพยากร และสร้างมลพิษให้เกิด ข้ึนกับสิ่งแวดล้อม • Reuse : คือ การใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่ามากที่สุด โดยการนำสิ่งของเครื่องใช้มาใช้ซ้ำ เช่น การใส่ชุด เดิม ๆ ที่ยังมีคุณภาพดีอยู่ การนำของไปบริจาคแทนที่จะนำไปท้ิง หรือการใช้กระดาษให้หมดท้ังหน้าหลัง หลักการน้ีจะช่วยลดค่าใช้จ่าย ลดการใช้พลังงาน ช่วยรักษาส่ิงแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ • Recycle : คือ การนำทรัพยากรท่ีใช้แล้ว กลับมาใช้ใหม่ ด้วยกระบวนการรีไซเคิล เช่นนำเอาเศษ กระดาษ กลับมาทำเป็นกล่องกระดาษ เอาฝากระป๋องน้ำอัดลมมาทำเป็นขาเทียมเป็นต้น วิธีน้ีจะลดปริมาณ ขยะท่ีจะเพิ่มข้ึน ให้ลดน้อยลงอย่างเห็นได้ชัดท่ีสุด • Repair : คือ การซ่อมแซมสิ่งต่างๆ ให้สามารถใช้งานได้อย่างยาวนานมากขึ้น แทนท่ีจะนำไปทิ้งไป ในทันที เช่น เสื้อขาด ก็นำไปเย็บ คอมพิวเตอร์พัง ก็นำไปซ่อมเป็นต้น “หลักการ 5R เป็นหลักการท่ีเราสามารถนำมาใช้ได้โดยตรงในวิถีชีวิตของเรา นี่ถือเป็นกระบวนการท่ีดี และ ย่ังยืนต่อการดูแลรักษาส่ิงแวดล้อมของโลกในปัจจุบัน หรือในอนาคตอันอีกยาวนาน”

ประเทศไทย พบปญั หาด้านขยะเป็นอนั ดับต้นๆ ทส่ี ง่ ผลเสียตอ่ สิง่ แวดลอ้ ม เพราะมีขยะจำนวนหลาย ลา้ นตนั ทอ่ี ยูใ่ นรูปของหบี ห่อ ขวด กล่อง กระป๋อง และอืน่ ๆอีกมากมาย การลดปริมาณขยะทจี่ ะเกิดขึ้นได้ เพื่อ ประสิทธิภาพทดี่ ีกว่า เราควรหาวิธลี ดปริมาณขยะเหลา่ นี้ ให้เกดิ ประโยชน์ เปล่ยี นส่ิงทไี่ ร้คา่ ใหม้ คี วามหวัง โดย เริม่ เปลี่ยนพฤติกรรมของเราตั้งแตว่ ันน้ี เพราะหากเราไมเ่ รมิ่ ท่จี ะลดปริมาณขยะที่เกดิ ข้ึน ต้นทุนทางเศรษฐกจิ และสงั คม จากปัญหาขยะ จะยังคงเพิ่มขน้ึ อย่างต่อเน่ือง ดังนัน้ พวกเราสามารถมสี ว่ นช่วยลดปริมาณขยะที่ เกิดขึ้น โดยยึดหลัก 5 R น้ี 1. Reduce the amount of trash discarded ลดปริมาณบรรจภุ ณั ฑห์ บี หอ่ ที่ไมจ่ ำเปน็ บรรจุ ภัณฑ์นัน้ มปี ระโยชน์หลายประการ อย่างแรกคือจะช่วยป้องกัน และบรรจุผลิตภัณฑ์ ทำใหส้ นิ ค้าคงความ สด และสะอาดไว้ และบางบรรจภุ ัณฑ์ถูกออกแบบมาเพอ่ื ให้ดึงดูดใจโดยเฉพาะ แต่ทวา่ ตัวบรรจภุ ัณฑ์เหล่านี้ได้ กอ่ ให้เกิดขยะจำนวนมาก จงึ เปน็ โอกาสอนั ดีท่เี ราจะชว่ ยลดปรมิ าณขยะลงได้โดยวิธเี หล่าน้ี เมอื่ เลอื กซ้อื สนิ ค้าที่ เหมือนกัน ให้ตดั สนิ ใจซ้ือ โดยมีบรรจภุ ณั ฑ์ไมจ่ ำเป็นนอ้ ยที่สุด หรอื เป็นบรรจุภัณฑท์ ี่สามารถนำกลับมาใช้ใหมไ่ ด้ – ในซปุ เปอร์มาร์เก็ต ให้พิจารณาดวู ่าจำเปน็ หรอื ไมท่ ี่จะซื้อผัก ผลไม้ ซง่ึ บรรจุไว้เรยี บรอ้ ยแลว้ ลองเลอื ก ซอ้ื สินคา้ จากในกระบะ เพื่อท่ีเราจะไมเ่ พ่ิมปรมิ าณพลาสติก และโฟม – เลอื กซ้ือสินค้าท่ีเป็นชนิดเติม (Refill) เพื่อช่วยลดปริมาณบรรจภุ ัณฑ์ – พจิ ารณาสินคา้ ที่เรามักใช้ประจำ ซื้อผลติ ภณั ฑเ์ หลา่ นัน้ ในปรมิ าณมาก ซึง่ จะช่วยลดบรรจุภณั ฑต์ ่อ หนว่ ยสนิ คา้ 2. Reuse containers and products เลอื กใชส้ ินคา้ ทสี่ ามารถนำกลบั มาใช้ได้ สินค้าและบรรจุภณั ฑ์ทน่ี ำกลับมาใช้ได้อกี น้นั จะช่วยลดปรมิ าณขยะลงได้ ซงึ่ จะชว่ ยลดต้นทนุ ในการจดั การขยะ ของแข็ง รวมถงึ ปริมาณวัตถุดิบและทรัพยากรด้วย – เมอ่ื ไปปิกนกิ จัดปารต์ ี้ในสวน ให้ลองเลอื กใชอ้ ปุ กรณ์สามารถใชซ้ ้ำได้ แทนท่ีจะใชเ้ ป็นจาน หรอื แก้ว กระดาษ ทใี่ ช้ไดเ้ พียงครัง้ เดียว – มองหาผลติ ภณั ฑ์ทีส่ ามารถเตมิ (Refill) ได้ – ใช้ถ่านชาร์ตแทน เพราะจะชว่ ยลดขยะและสารพิษปนเปื้อนทเ่ี กิดขนึ้ – หากจะใช้ผลติ ภัณฑท์ ่ีใช้แลว้ ทิ้ง ให้ใช้เท่าท่ีจำเปน็ – นำถงุ พลาสตกิ ใช้แลว้ หรือกระเป๋าติดมอื ไปด้วย เมื่อไปช้อปป้ิง – ใชก้ ระดาษท้ังสองหน้าก่อนจะโยนทงิ้ อาจจะใช้เปน็ กระดาษทด หรอื จดโนต้ กไ็ ด้ – หากเรา ไมต่ ้องการของนั้นแลว้ แต่ยังสามารถใชไ้ ดอ้ ยู่ ให้นำไปบริจาคตามสถานท่ีตา่ งๆ เชน่ โรงเรียน ศูนยร์ ับเลีย้ งเด็ก บ้านพกั คนชรา เพราะเขาอาจไดใ้ ชป้ ระโยชนจ์ ากของเหล่านน้ั อยู่ – นำหนังสือพมิ พ์ ใช้กล่องกระดาษซ้ำ ในการห่อของ เพื่อกันกระแทก – ทำความ สะอาดบรรจุภณั ฑ์ที่ใชซ้ ้ำได้ เชน่ แกว้ ขวดพลาสตกิ กระป๋องน้ำอดั ลม และนำมาใช้ซ้ำ กอ่ นท่จี ะโยนท้ิง บรรจุภัณฑเ์ หลา่ น้ีสามารถนำมาเกบ็ รวมรวมบรรดาของต่างๆได้ เช่น กระดมุ เข็มหมุด หรือ นำมาทำเปน็ แจกนั – ขอยมื หรอื เช่า ของที่นานๆ ทใี ช้ เชน่ อปุ กรณต์ กแต่งสำหรับงานปาร์ตี้ รวมถงึ อปุ กรณ์ต่างๆ เช่น โตะ๊ เก้าอ้ี จาน ชาม เครื่องใชต้ า่ งๆ อปุ กรณ์เครอ่ื งเสียง – ก่อนจะท้งิ อุปกรณ์ตา่ งๆ ลองถามเพ่ือน เพอื่ นบา้ น ญาติ หรอื คนรูจ้ กั ดูว่ามีใครต้องการจะใช้ส่งิ เหล่านนั้ หรือไม่ – แบง่ ปันหนงั สือพมิ พ์ และนิตยสารกบั เพ่ือนๆ เพือ่ ยดื อายุการใชง้ าน และลดปริมาณขยะกระดาษ

– บรจิ าคหรือขายเป็นของมือสอง ให้กับหนว่ ยงานท่ีต้องการ แทนทีจ่ ะโยนทง้ิ ขยะของอีกคนหนึง่ อาจะ เป็นสมบัตขิ องอีกคนกไ็ ด้ เปน็ การใช้ประโยชนไ์ ด้อยา่ งเต็มท่ี ซ่ึงอาจจะมสี ว่ นช่วยในการลดภาษี หรอื ไดเ้ งินสด กลบั มา โดยจะต้องคำนึงถึงความสะอาด และคุณภาพของสินคา้ เหลา่ นีด้ ว้ ย 3. Recycle use recycled materials, and compost เลือกใชผ้ ลติ ภัณฑท์ ่ีทำจากวัสดุรไี ซเคิล การผลิตสินค้าจากวสั ดุทม่ี า Recycle ไดม้ กั จะใชพ้ ลังงาน และทรัพยากรธรรมชาตนิ อ้ ยกว่า – มองหาผลติ ภณั ฑ์ทท่ี ำจากวสั ดทุ ี่สามารถนำหมุนเวยี นมาใชอ้ ีกได้ เช่น ขวดแกว้ กระป๋องนำ้ อัดลม กระดาษหอ่ กล่องซีเรียล – ตรวจดสู ัดสว่ นของผลิตภัณฑท์ ีส่ ามารถนำมารีไซเคิลได้ ว่ามเี ปอรเ์ ซน็ ต์ทส่ี ูงพอหรือไม่ – แยกขยะทีส่ ามารถรไี ซเคิลไดต้ า่ งหาก เพ่ือใหเ้ จ้าหน้าท่ีสะดวกในการจดั เกบ็ และนำไปจัดการตอ่ ไป – การทำปยุ๋ ดว้ ยตวั เอง สง่ิ ท่ีเหมอื นจะเปน็ ขยะจะสามารถเปลี่ยนมาเปน็ ปุ๋ยธรรมชาติ ใหก้ บั สวนสวย ของคุณ จะชว่ ยให้ดินสามารถดูดซับอากาศ และน้ำ ลดการกัดเซาะพน้ื ผวิ และทำให้ไมต่ ้องใช้ปุ๋ยเคมมี ากเกนิ ไป การทำปุย๋ ทำไดง้ ่ายๆ โดยนำเศษอาหาร เช่น เศษผกั เปลอื กไข่ ผงกาแฟ ถุงชา รวมทง้ั เศษใบไม้ หญา้ ผ้าขี้ริว้ หนังสอื พิมพ์ แต่ไม่ควรนำ เน้ือสัตว์ นม ไข่ เนย นำ้ มัน มาใช้ เพราะจะดึงดดู พวกแมลง โดยเร่ิมจากการกองใบไม้ ไวก้ อ่ นใหส้ งู สัก 4 นว้ิ จากน้ันผสมเศษอาหารตา่ งๆเข้ากับเศษใบไมแ้ ล้วนำมากอง ในบริเวณทีว่ า่ ง โลง่ โดยนำมา กองไวใ้ นบรเิ วณที่โดดแดด อย่าใหเ้ ปยี กนำ้ ท้ิงเอาไว้สัก 3-6 เดอื น จะค่อยๆย่อยกลายเปน็ สเี ขม้ 4. Repair นำสิง่ ของทีย่ ังพอแก้ไขไดม้ าซ่อมแซมให้สามารถนำมาใชใ้ หมไ่ ด้ดูแลรกั ษาอุปกรณ์ เคร่อื งใช้ภายในบ้านถ้ามีการดูแลรักษาอยา่ งเหมาะสม จะชว่ ยยดื อายุการใช้งานผลติ ภณั ฑต์ า่ งๆได้ การลงทนุ เลือกซ้ือสนิ คา้ ที่ใชง้ านไดน้ านนน้ั แม้จะมรี าคาสูงกว่าแตช่ ่วยประหยัดเงินเราไดเ้ ป็นเวลานานเพราะไม่จำเป็นต้อง เปลี่ยนบ่อยๆ – เลอื กซ้ือสินค้าท่ีมีการรับประกนั ทีย่ าวนาน และตรวจสอบระดบั ความพึงพอใจของลกู คา้ อตั ราการ ชำรุดเสียหาย อีกทง้ั เลือกผลิตภัณฑท์ ี่สามารถซ่อมเองได้งา่ ย – เลอื กผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพดี แขง็ แรงทนทาน เพื่อทจ่ี ะไมต่ อ้ งเปลย่ี นบ่อย ทงั้ นี้ต้องใช้อยา่ งถูกวธิ ีดว้ ย – ลองซ่อมแซมเสื้อผ้าของคุณ แทนทีจ่ ะโยนท้งิ ไป – เลือกใช้อุปกรณ์ทจี่ ะช่วยประหยดั พลงั งาน จะยืดอายกุ ารใช้งานได้ 5. Reject หลีกเลยี่ งการใช้ผลิตภณั ฑท์ กี่ ่อให้เกดิ อนั ตราย เช่น ยาฆ่าแมลง นำ้ ยาขดั พน้ื หรอื สารเคมีอ่นื ๆ เปน็ ตน้ เป็นการลดของเสยี ทีเ่ ป็นพิษ เปน็ อีกทางหนง่ึ ท่จี ะชว่ ยลดปริมาณขยะ – เลือกใช้ ผลติ ภัณฑ์ท่ีไม่เป็นพิษ หรอื มีพิษตกค้างน้อยกวา่ เช่น ปลกู ต้นดาวเรืองเพ่ือชว่ ยในการไล่ แมลง ดีกวา่ จะซอ้ื ยาฆา่ แมลงมาใช้ หรือนำกระดาษทรายมาขัด แทนทจ่ี ะหยอดน้ำมันหล่อลนื่ – ถ้าใชผ้ ลติ ภัณฑอ์ ันตราย ให้ใช้ในปริมาณที่จำเป็นเท่านัน้ และนำผลติ ภณั ฑ์ไปท้งิ อย่างถูกวธิ ี โดยไม่ นำไปปนกับเศษอาหาร สรปุ 1. Reduce การลดของที่จะท้งิ ใหน้ อ้ ยลง หรือลดการสร้างขยะ 2. Reuse ยืดอายุการใช้งาน หรอื ใช้ประโยชน์ให้มากข้ึน โดยการใช้ซ้ำแล้วซำ้ อกี หลายๆครง้ั 3. Recycle เปน็ การนำขยะที่คงรูปย่อยสลายได้ยากเช่นแก้ว,กระดาษ,โลหะ,พลาสติกไปผา่ น กระบวนการผลิตออกมาเป็นผลิตภณั ฑช์ ิน้ ใหม่ 4. Repair นำสิ่งของทีย่ ังพอแก้ไขได้มาซ่อมแซมให้สามารถนำมาใช้ใหม่ได้ 5. Reject หลีกเลี่ยงการใช้ผลติ ภัณฑท์ กี่ ่อใหเ้ กิดอนั ตราย เช่น ยาฆ่าแมลง น้ำยาขัดพน้ื หรอื สารเคมี อนื่ ๆ เปน็ ตน้

ส่วนท่ี 4 ผลการดำเนินงาน ผู้ดำเนินการจัดทำโครงการการศึกษาเพ่ือพฒั นาสงั คมและชุมชน การรณรงค์การคดั แยกและจัดเก็บขยะ มลู ฝอย ในการอบรมเกบ็ รวบรวมข้อมลู และการวิเคราะห์ขอ้ มลู ดงั นี้ 1. เครอื่ งมอื ท่ีใชใ้ นการจดั กิจกรรม ขอ้ มูลปฐมภูมิ ได้จากการกรอกแบบสอบถามของผูเ้ ข้าร่วมกจิ กรรม ขอ้ มลู ทุตยิ ภมู ิ ศึกษาจากเอกสาร ขอ้ มูลตา่ ง ๆ ที่เก่ียวข้อง 2. การเก็บรวบรวมข้อมูล 2.1 ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง 2.1.1 ประชาชนทเี่ ขา้ รับการอบรม 2.2 วธิ ดี ำเนนิ การในการติดตามและประเมินผลการดำเนนิ งานไดด้ ำเนนิ การดังน้ี 2.2.1 เครอ่ื งมอื ท่ใี ช้ในการประเมิน เปน็ แบบสอบถาม แบ่งออกเป็น 3 ตอน คือ ตอนท่ี 1 ขอ้ มูลสถานภาพทั่วไปเก่ียวกบั ผ้ตู อบแบบสอบถาม ตอนท่ี 2 ข้อมูลเกีย่ วกับความพงึ พอใจในการเข้ารว่ มโครงการฯ ตอนที่ 3 ข้อเสนอแนะอืน่ ๆ 2.2.2 วเิ คราะห์ขอ้ มูล ในการวเิ คราะห์ ดำเนนิ การดังนี้ ตอนที่ 1 ข้อมูลสถานภาพท่วั ไปของผ้ตู อบแบบสอบถามวิเคราะห์ผลดว้ ยการหาค่ารอ้ ยละ ค่ารอ้ ยละ (%) P = F  100 n เมอ่ื p แทน ร้อยละ F แทน จำนวนผตู้ อบแบบสอบถาม n แทน จำนวนทง้ั หมด ตอนท่ี 2 ขอ้ มูลเก่ียวกบั การดำเนนิ งานตามโครงการ ใช้คา่ เฉลีย่ x x = x n เมื่อ x แทน ค่าเฉลี่ย แทน จำนวนผ้ตู อบแบบสอบถาม x แทน จำนวนทัง้ หมด n

ตอนท่ี 3 สรุปข้อเสนอแนะ โดยใช้ความถ่ี ( f ) 2.2.3 การแปลผลขอ้ มลู ในการแปลความหมายของขอ้ มลู แปลผลจากค่าเฉล่ียเลขคณติ x โดยใชห้ ลกั เกณฑ์ดังน้ี ค่าเฉล่ยี เลขาคณิต x ความหมาย 1.00 – 1.50 1.51 – 2.50 นอ้ ยที่สดุ 2.51 – 3.50 นอ้ ย 3.51 – 4.50 4.51 – 5.00 ปานกลาง มาก มากที่สดุ 3. ผลการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน จากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามโครงการการศึกษาเพื่อพัฒนาสังคมและชุมชน การรณรงค์ การคัดแยกและจัดเก็บขยะมูลฝอย ได้มีการสำรวจความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมกิจกรรมที่มีต่อรูปแบบการจัด กิจกรรม จำนวน 5 คน โดยวธิ ีการตอบแบบสอบถาม จึงไดม้ กี ารนำเสนอข้อมูลในรปู ตารางประกอบคำบรรยาย โดยแบ่งออกเปน็ 3 สว่ น ได้แก่ ตอนที่ 1 ขอ้ มลู สว่ นบุคคล ตอนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ (กิจกรรมการเรียนการสอน) ตอนท่ี 3 สรุปขอ้ คิดเหน็ และข้อเสนอแนะ สรุปเป็นประเด็นท่ีสำคญั ตอนที่ 1 การวเิ คราะห์ขอ้ มูลทวั่ ไปของผูต้ อบแบบสอบถาม ตารางท่ี 1 แสดงจำนวน ร้อยละจำนวนตามเพศ เพศ จำนวน ( n = 5 ) รอ้ ยละ ชาย 1 20.00 หญงิ 4 80.00 รวม 5 100 จากตารางที่ 1 ผลการศกึ ษาพบวา่ ผู้เข้ารว่ มอบรมส่วนใหญเ่ ป็นเพศหญิง คดิ เปน็ ร้อยละ 80 รองลงมาคือ เพศชาย คิดเป็นร้อยละ 20 ตารางท่ี 2 แสดงจำนวน รอ้ ยละจำนวนตามอายุ อายุ จำนวน ( n = 5 ) รอ้ ยละ ๑๕-๓๙ ปี - - ๔๐-๕๙ ปี 3 ๖๐ ปี ขน้ึ ไป 2 60.00 5 40.00 รวม 100 จากตารางที่ 2 ผลการศึกษาพบวา่ ผู้เขา้ ร่วมอบรมสว่ นใหญ่ คอื ชว่ งอายรุ ะหวา่ ง 40 – 59 ปี คิดเป็นรอ้ ยละ 60 รองลงมา คือชว่ งอายุ 60 ปขี ้นึ ไป คิดเปน็ รอ้ ยละ 40

ตารางที่ 3 แสดงจำนวน ร้อยละจำนวนตามระดับการศึกษาสูงสุด ระดบั การศึกษาสงู สุด จำนวน ( n = 5 ) รอ้ ยละ ประถมศึกษา 1 20.00 - มธั ยมศึกษาตอนต้น 1 - มธั ยมศึกษาตอนปลาย 3 20.00 อื่นๆ..ต่ำกว่าประถมศึกษา 5 60.00 100 รวม จากตารางที่ 3 ผลการศึกษาพบว่า ผเู้ ขา้ ร่วมอบรมส่วนใหญ่มรี ะดบั การศึกษาสงู สดุ คือ อื่นๆ เน่ืองจากไม่ได้ ศึกษาหรือศึกษาระดบั ประถมปที ี่ 4 คิดเปน็ ร้อยละ 60 รองลงมา คอื จบการศึกษาระดับประถมศกึ ษา และ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย คิดเป็นร้อยละ 20 ตารางท่ี 4 แสดงจำนวน รอ้ ยละจำนวนตามอาชพี อาชพี จำนวน ( n = 5 ) รอ้ ยละ เกษตรกร 5 100 รบั จา้ ง - ค้าขาย - - นกั เรียน/นกั ศึกษา - - 5 - รวม 100 จากตารางท่ี 4 ผลการศึกษาพบว่า ผู้เขา้ รว่ มอบรมทัง้ หมดประกอบอาชพี เกษตรกร คิดเปน็ รอ้ ยละ 100

ตอนที่ 2 การวิเคราะห์ขอ้ มูลเกี่ยวกบั ความพงึ พอใจในการจดั กจิ กรรม ตารางที่ 6 แสดงจำนวน รอ้ ยละ และคา่ เฉลย่ี ของความพึงพอใจของผู้เขา้ ร่วมอบรมที่มตี อ่ การจัดกจิ กรรมการ เรียนการสอน ระดบั ความพงึ พอใจ/ความรู้ความเขา้ ใจ/การนำความรู้ไปใช้ ประเดน็ ความคดิ เหน็ มากทส่ี ุด มาก ปานกลาง นอ้ ย นอ้ ยท่สี ุด คา่ เฉล่ีย อยูใ่ น 5 4 3 2 1 ระดับ ตอนท่ี 1 ความพึงพอใจดา้ นเน้ือหา = 4.50 1.1 เนือ้ หาตรงตามความ 2 3 - - - 4.40 มาก (40.00%) (60.00%) ตอ้ งการ 1.2 เน้ือหาเพยี งพอต่อความ 3 2 - - - 4.60 มาก ตอ้ งการ (60.00%) (40.00%) - ทส่ี ุด - 1.3 เนื้อหาปัจจบุ นั ทันสมยั 2 3 - - 4.40 มาก (60.00%) (60.00%) 1.4 เนอ้ื หามีประโยชนต์ อ่ การ - - 4.60 มาก นำไปใช้ในการพฒั นาคุณภาพชีวิต 3 2 ทส่ี ดุ (60.00%) (40.00%) ตอนที่ 2 ความพึงพอใจด้านกระบวนการจดั กจิ กรรมการอบรม = 4.40 2.1 การเตรียมความพร้อมกอ่ น 2 3 - - - 4.40 มาก อบรม (60.00%) (60.00%) 2.2 การออกแบบกจิ กรรม 14 - - - 4.20 มาก เหมาะสมกบั วัตถปุ ระสงค์ (20.00%) (80.00%) 2.3 การจัดกจิ กรรมเหมาะสม 3 2 - - - 4.60 มาก กับเวลา (60.00%) (40.00%) - ท่ีสุด - 2.4 การจดั กจิ กรรมเหมาะสม 3 2 - - 4.60 มาก กับกลุม่ เปา้ หมาย (60.00%) (40.00%) ทีส่ ดุ 2.5 วิธกี ารวัดผล/ประเมินผล 1 4 - - 4.20 มาก เหมาะสมกบั วัตถปุ ระสงค์ (20.00%) (80.00%) ตอนที่ 3 ความพึงพอใจตอ่ วิทยากร = 4.60 3.1 วิทยากรมีความรู้ 32 - - - 4.60 มาก ท่ีสดุ ความสามารถในเรอื่ งท่ีถา่ ยทอด (60.00%) (40.00%) 3.2 วิทยากรมเี ทคนิคการ 23 - - - 4.40 มาก ถา่ ยทอดใชส้ ่ือเหมาะสม (60.00%) (60.00%) 3.3 วิทยากรเปิดโอกาสให้มี 4 1 - - - 4.80 มาก ท่ีสุด ส่วนรว่ มและซักถาม (80.00%) (20.00%)

ระดับความพึงพอใจ/ความรู้ความเขา้ ใจ/การนำความรู้ไปใช้ ประเด็นความคดิ เห็น มากท่ีสดุ มาก ปานกลาง นอ้ ย น้อยทีส่ ุด คา่ เฉลี่ย อยูใ่ น 5 4 3 2 1 ระดบั 4. ความถึงพอใจดา้ นการอำนวยความสะดวก = 4.33 4.1 สถานท่ี วสั ดุ อุปกรณ์และ 2 3 - - - 4.40 มาก สิ่งอำนวยความสะดวก (60.00%) (60.00%) 4.2 การส่อื สาร การสรา้ ง 2 3 - - - 4.40 มาก บรรยากาศเพอ่ื ให้เกดิ การเรยี นรู้ (60.00%) (60.00%) 4.3 การบรกิ าร การชว่ ยเหลอื 1 4 - - - 4.20 มาก และการแก้ปญั หา (20.00%) (80.00%) 5. ความพงึ พอใจดา้ นการนำความร้ไู ปใช้ = 4.67 5.1 สามารถนำความรทู้ รี่ ับไป 4 1 - - - 4.80 มาก ประยุกต์ใช้ในการปฏบิ ัติงานได้ (80.00%) (20.00%) ทส่ี ุด 5.2 สามารถนำความรู้ไป 3 2 - - - 4.60 มาก เผยแพร/่ ถ่ายทอดแกช่ มุ ชนได้ (60.00%) (40.00%) ทีส่ ุด 5.3 มีความมนั่ ใจและสามารถ 3 2 - - - 4.60 มาก นำความรู้ทีไ่ ด้รบั ไปใชไ้ ด้ (60.00%) (40.00%) ท่สี ดุ รวมทั้งสน้ิ 44 46 - - - 4.49 มาก (48.89%) (51.11%) คา่ เฉลี่ยถว่ งน้ำหนัก 4.49 ระดบั ความคิดเห็น มาก จากตารางท่ี 5 จากการศึกษาพบว่า ผู้เขา้ ร่วมอบรมส่วนใหญม่ ีความพึงพอใจตอ่ การจัดโครงการ โดยแยกเปน็ ข้อๆ ดังน้ี 1. ความพงึ พอใจด้านเนื้อหา อยใู่ นระดบั มาก ค่าเฉลย่ี = 4.50 2. ความพึงพอใจดา้ นกระบวนการจัดกิจกรรมการอบรม อยูใ่ นระดับ มาก ค่าเฉลีย่ = 4.40 3. ความพงึ พอใจต่อวทิ ยากร อยใู่ นระดับ มากท่ีสดุ ค่าเฉล่ีย = 4.60 4. ความพึงพอใจด้านการอำนวยความสะดวก อยู่ในระดับ มาก คา่ เฉลี่ย = 4.33 5. ความพึงพอใจด้านการนำความรไู้ ปใช้ อยใู่ นระดบั มากที่สุด ค่าเฉล่ยี = 4.67 สรุปภาพรวมความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมโครงการ ทั้งหมด อยู่ในระดับ มาก มีค่าเฉลี่ย = 4.49 ตอนที่ 3 ข้อเสนอแนะ ไมม่ ี หมายเหตุ คดิ คะแนนเฉพาะทค่ี วามพึงพอใจอยใู่ นระดับมากขน้ึ ไป

สว่ นท่ี 5 สรุปผลโครงการ อภปิ รายผล และขอ้ เสนอแนะ การจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนตามโครงการการศึกษาเพื่อพัฒนาสงั คมและชุมชน การรณรงค์การคัด แยกและจัดเกบ็ ขยะมลู ฝอย มจี ุดประสงคใ์ นการจดั กจิ กรรมดงั นี้ 1. เพ่ือส่งเสรมิ ให้ประชาชนมคี วามรู้ ความเข้าใจ และตระหนักถึงการคัดแยกขยะมลู ฝอยในครัวเรอื น 2. เพ่อื ร่วมสนับสนนุ การลดปริมาณขยะและสรา้ งรายได้แกป่ ระชาชนในพนื้ ท่ี การดำเนินการจดั กิจกรรม 1. ผู้เข้ารว่ มกจิ กรรม ผูเ้ ข้ารว่ มกจิ กรรมโครงการ จำนวน 5 คน - เพศชาย จำนวน 1 คน - เพศหญงิ จำนวน 4 คน 2. เครอ่ื งมือที่ใชใ้ นการอบรม ขอ้ มลู ปฐมภูมิ ได้จากการกรอกแบบสอบถามของผเู้ ขา้ รว่ มกิจกรรม ข้อมลู ทุติยภูมิ ศกึ ษาจากเอกสาร ข้อมลู ต่าง ๆ ที่เกย่ี วข้อง 3. การเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะหแ์ บบสอบถามในแต่ละส่วน ดงั นี้ ตอนท่ี 1 ข้อมูลสว่ นบุคคล ตอนที่ 2 ประเมนิ ความพึงพอใจในการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน ตอนท่ี 3 ข้อเสนอแนะ สรปุ เป็นประเด็นท่สี ำคัญ 4. วธิ ีการวเิ คราะหข์ ้อมลู ในการวิเคราะห์ข้อมลู ผู้จัดไดด้ ำเนนิ การ 2 ลักษณะ คือ 4.1 การสงั เคราะห์เชิงคุณลักษณะ ผูจ้ ดั กิจกรรมทำการสงั เคราะห์โดยใชว้ ธิ กี ารวเิ คราะห์สังเคราะห์ 3 ด้าน คือ ขอ้ มลู ทว่ั ไป ข้อมลู ความพึงพอใจในการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอน และขอ้ เสนอแนะ 4.2 การสงั เคราะห์การอบรมเชิงปรมิ าณ ในการสังเคราะห์การจดั กจิ กรรมเชิงปริมาณ ผจู้ ัดกิจกรรมแยกออกเปน็ คณุ ลักษณะต่าง ๆ ในการสังเคราะห์ข้อมูลดังน้ี ขอ้ มลู เกย่ี วกบั เพศ / อายุ ข้อมูลระดับความพงึ พอใจในการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอน ขอ้ เสนอแนะ สรปุ ผลการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน ผลการจัดกจิ กรรม ผลการจดั กิจกรรมโครงการการศึกษาเพื่อพฒั นาสังคมและชุมชน การรณรงคก์ ารคัดแยกและจัดเก็บขยะ มูลฝอย โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ สังเคราะห์จากแบบประเมินความพึงพอใจในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และรูปแบบการจดั กจิ กรรม สามารถสรปุ ไดด้ งั นี้ การสงั เคราะห์ข้อมลู ท่วั ไปของผตู้ อบแบบสอบถาม ผู้เข้ารว่ มกิจกรรมสว่ นใหญ่เป็นเพศหญิงทัง้ หมด เนื่องจากเปน็ เพศที่อยู่กบั บ้านคอยเฝา้ บ้านเรือน และ มีหนา้ ท่ีทำงานบา้ น

ผูเ้ ขา้ รว่ มกิจกรรมสว่ นใหญ่มอี ายุระหว่าง 40 – 59 ปี เนื่องจากคนในชว่ งอายุนใ้ี หค้ วามสนใจในเร่ือง การคัดแยกขยะ ผลการสังเคราะห์ทางจำนวนของผู้เข้าร่วมกิจกรรม จำนวนผู้เข้าร่วมกิจกรรมมากกว่าเป้าหมายที่ กำหนดไว้ แตง่ บประมาณการฝกึ อบรมมอี ย่อู ยา่ งจำกัด การวเิ คราะห์ข้อมูลเกีย่ วกบั ความพึงพอใจในการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ จากการศึกษาพบว่า ผเู้ ข้าร่วมอบรมส่วนใหญ่มคี วามพงึ พอใจต่อการจัดการเรยี นการสอน ดงั น้ี 1. ความพงึ พอใจดา้ นเน้ือหา อยใู่ นระดบั มาก ค่าเฉล่ีย = 4.50 2. ความพึงพอใจด้านกระบวนการจดั กิจกรรมการอบรม อยใู่ นระดบั มาก ค่าเฉลีย่ = 4.40 3. ความพึงพอใจต่อวิทยากร อยูใ่ นระดับ มากท่ีสดุ คา่ เฉลี่ย = 4.60 4. ความพงึ พอใจดา้ นการอำนวยความสะดวก อยูใ่ นระดับ มาก ค่าเฉล่ยี = 4.33 5. ความพึงพอใจดา้ นการนำความร้ไู ปใช้ อยใู่ นระดับ มากทสี่ ดุ คา่ เฉลยี่ = 4.67 สรุปภาพรวมความพึงพอใจของผ้เู ขา้ ร่วมโครงการ ท้งั หมด อยใู่ นระดบั มากทส่ี ุด มคี ่าเฉลยี่ = 4.49 อภปิ รายผล จากการดำเนินการพบประเด็นสำคัญทส่ี ามารถนำมาอภปิ รายผลได้ดังนี้ 1. ดา้ นกลมุ่ เป้าหมาย 1.1 ประชาชนประชาชนมคี วามรู้ในการคดั แยกขยะมูลฝอยในครัวเรอื น 1.2 ประชาชนสามารถสร้างรายได้จากขยะมูลฝอย 2. ดา้ นงบประมาณ 2.1 จากการดำเนินงานพบงบประมาณที่ใช้ในการจัดซื้อวัสดุในการอบรม ไม่เพียงพอสำหรับ การจดั กิจกรรม เนอื่ งจากมีผ้เู ข้ารว่ มอบรมมากกวา่ เป้าหมายทกี่ ำหนด 3. ดา้ นกจิ กรรมการเรยี นการสอน 3.1 จากการดำเนินงานพบวา่ กิจกรรมต้องยดื หยนุ่ ตามสภาพกลุ่มเป้าหมาย เนื่องมาจากสภาพ ชวี ิตความเปน็ อยูข่ องกลมุ่ เปา้ หมายมีส่วนสำคญั ตอ่ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 4. ดา้ นสถานท่ี 4.1 การดำเนินการเป็นไปด้วยความสะดวก เรียบร้อย เนื่องจากได้ใช้พื้นที่ของวัดในชุมชน 4.2 การใช้สถานทีข่ องผรู้ ับบริการเปน็ ศูนย์การเรียนร้ใู นชมุ ชนทำให้เกิดความเชื่อมโยง สมั พันธ์ กนั ระหวา่ งศนู ย์สง่ เสรมิ การเรียนรูอ้ ำเภอชาติตระการและชุมชน ข้อมลู ความตระหนกั ในการจัดกิจกรรมโครงการการศึกษาเพื่อพัฒนาสังคมและชุมชน การรณรงค์การคัดแยกและจดั เก็บขยะ มูลฝอย เพื่อส่งเสริมให้ผู้รับการอบรมมีความรู้ ความเข้าใจและตระหนักถึงการคัดแยกขยะมูลฝอยในครัวเรือน และสามารถสร้างรายไดจ้ ากขยะมูลฝอย ขอ้ มลู การปฏิบตั ิ (ความพยายาม) ในการจัดกจิ กรรมโครงการการศึกษาเพื่อพัฒนาสังคมและชุมชน การรณรงค์การคัดแยกและจดั เก็บขยะ มลู ฝอย ไดม้ กี ารประชมุ วางแผนการดำเนินโครงการ และใหก้ ลุ่มเป้าหมายทีเ่ ข้ารบั การอบรมมีความรู้เกี่ยวกับการ คัดแยกขยะมลู ฝอย

จุดเด่น 1. กลมุ่ เป้าหมายมีความรับผดิ ชอบ 2. กจิ กรรมตรงตามความต้องการของกลมุ่ เปา้ หมาย 3. กลุ่มเป้าหมายมคี วามสนใจในกจิ กรรมการเรยี นการสอนดี 4. กลมุ่ เป้าหมายสามารถนำความรู้ท่ีได้ไปใชใ้ นการดำเนินชวี ติ ประจำวนั ของตนเองได้ จุดควรพัฒนา (จดุ ด้อย) ผู้เรียนมีพื้นฐานในการเรียนรู้ที่แตกต่างกัน ทำให้การเรียนรู้เป็นไปได้ช้ากว่ากำหนดที่ได้ตั้งไว้ และผู้ อบรมบางท่านมาสายเน่อื งจากตดิ ภาระกิจท่ีบา้ นในชว่ งเช้า แนวทางการพฒั นา ควรจัดหางบประมาณเพิ่มเติม หรือขอความอนุเคราะห์การสนับสนุนจากงบประมาณจากแหล่งต่าง ๆ เพอ่ื ใช้ในการจดั ซอ้ื วัสดุให้เพียงพอต่อจำนวนผเู้ ข้ารบั การอบรม วธิ ีการพฒั นา 1. สร้างความรู้ ความเข้าใจที่ดีในการจดั โครงการการศึกษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชุมชน การรณรงค์การ คดั แยกและจัดเก็บขยะมูลฝอย กลมุ่ เป้าหมายมีความรบั ผดิ ชอบในการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน ให้ผู้รับการ อบรม/ผูร้ ับบรกิ ารเหน็ ความสำคัญ 2. ปรับวิธีการจัดกิจกรรมให้เหมาะสมกับนักศึกษา/ผู้รับบริการ ให้มีความยืดหยุ่นโดยไม่เน้นหน่วยการ เรียนรตู้ ามหลกั สตู ร แต่ให้ยึดตวั นักศึกษาเปน็ สำคญั แลว้ จึงนำผลการดำเนินงานมาปรบั ปรงุ ในคร้ังตอ่ ไป ข้อเสนอแนะในการดำเนนิ การครง้ั ต่อไป 1. ควรทำการศึกษาปัญหาความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย โดยใช้เครื่องมือที่หลากหลายรูปแบบ เพ่อื ใหไ้ ดข้ ้อมลู ท่ีถูกตอ้ ง ตรงตามความต้องการของประชาชนมากที่สดุ 2. ควรศึกษาความต้องการของกลุ่มเป้าหมายในด้านต่าง ๆ ที่ต้องการรับบริการจากศูนย์ส่งเสริมการ เรียนรู้อำเภอชาติตระการเพื่อให้ทราบและสามารถจัดกิจกรรมตามหลักสูตรให้สอดคล้องกับความต้องการของ ท้องถ่นิ ได้ 3. ควรศึกษาผลกระทบจากการดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยการศึกษาจาก กลุม่ เป้าหมาย และชุมชน 4. ควรเกบ็ ข้อมูลของผเู้ ข้ารับการอบรมหลงั การอบรมดว้ ยทกุ คร้ัง

ภาคผนวก

ภาพกิจกรรม โครงการการศกึ ษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชุมชน การรณรงคก์ ารคัดแยกและจดั เกบ็ ขยะมลู ฝอย วนั ที่ 5 กรกฎาคม 2566 ณ อาคารอเนกประสงค์ หมู่ที่ 1 บ้านนาตอน ตำบลบ่อภาค อำเภอชาตติ ระการ จังหวัดพิษณุโลก

ภาพกิจกรรม โครงการการศกึ ษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชุมชน การรณรงคก์ ารคัดแยกและจดั เกบ็ ขยะมลู ฝอย วนั ที่ 5 กรกฎาคม 2566 ณ อาคารอเนกประสงค์ หมู่ที่ 1 บ้านนาตอน ตำบลบ่อภาค อำเภอชาตติ ระการ จังหวัดพิษณุโลก

คณะผูจ้ ัดทำ ทปี่ รึกษา นางพรสวรรค์ กันตง ผอู้ ำนวยการศูนยส์ ง่ เสริมการเรียนรู้อำเภอชาตติ ระการ นางสาวชมพูนชุ ลว้ นมงคล ครู ผสู้ ง่ เสริมสนบั สนุนการจดั กิจกรรม นางสาวประยรู บญุ ประกอบ ครอู าสาสมคั รฯ ผรู้ ับผิดชอบ/ผู้เรยี บเรยี ง/จัดพิมพร์ ปู เล่ม/ออกแบบปก นางสาวเปยี ทิพย์ แสงสบี าง ครู กศน.ตำบลทา่ สะแก