กาแฟ ไก่ไข่

ผลของผงถา่ นกัมมันตจ์ ากกากกาแฟในอาหารไกไ่ ขต่ ่อผลผลิตไข่และคณุ ภาพไข่ The Effects of Dietary Activated Carbon from Coffee Residue in Laying Hen on Egg Production and Egg Quality รชานนท์ ธนภัทรพงศ์1* บวั เรียม มณีวรรณ์1 ทองเลียน บัวจมู 1 อัจฉรา แกลว้ กล้า2 และจุฬากร ปานะถกึ 1 Rachanon Thanapattarapong1*, Buaream Maneewan1, Tonglian Buwjoom1, Achara Kleawkla2 and Julakorn Panatuk1 1คณะสตั วศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั แมโ่ จ้ เชยี งใหม่ 50290 2สาขาวชิ าเคมเี ชงิ ฟสิ ิกส์ คณะวทิ ยาศาสตร์ มหาวิทยาลยั แม่โจ้ เชียงใหม่ 50290 1Faculty of Animal Science and Technology, Maejo University, Chiang Mai, Thailand 50290 2Program in Physical Chemistry, Faculty of Science, Maejo University, Chiang Mai, Thailand 50290 *Corresponding author: [email protected] บทคดั ยอ่ การปรับปรุงสีของไข่แดงด้วยการเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟในอาหารไก่ไข่ ใช้แม่ไก่ไข่ สายพันธ์ ซี.พ.ี บราวน์ อายุ 104 สปั ดาห์ จานวน 120 ตวั โดยวางแผนการทดลองแบบสุ่มอย่างสมบูรณ์ (Completely Randomized Design; CRD) แบ่งออกเป็น 4 กลุ่มทดลอง กลุ่มละ 3 ซ้าๆ ละ 10 ตัว โดยกลุ่มท่ี 1 คือ กลุ่มท่ีได้รับ อาหารพ้ืนฐาน กลุ่มที่ 2, 3 และ 4 คือ กลุ่มท่ีเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟ 0.25, 0.50 และ 0.75 เปอร์เซ็นต์ในอาหาร เป็นเวลา 8 สัปดาห์ ทาการศกึ ษาผลผลิตและคุณภาพไข่ ผลการศึกษาพบว่าตลอดการทดลองผลผลิตไข่และคุณภาพไข่ ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ (P>0.05) ยกเว้นการเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟท่ีระดับ 0.25 เปอร์เซน็ ต์ มแี นวโนม้ ช่วยเพม่ิ สขี องไขแ่ ดงในช่วง 5-8 สัปดาห์ (P=0.074) ของการทดลอง คาสาคญั : กากกาแฟ ถ่านกมั มันต์ สีไข่แดง ไก่ไข่ คณุ ภาพไข่ Abstract Improvement of egg yolk color by dietary activated carbon from coffee residue (CCR) in laying hen was investigated in 120 laying hens (CP Brown) at 104 weeks of age for 8 weeks. The laying hens were randomly assigned to 4 experimental groups (Completely Randomized Design; CRD), 3 replicates of 10 laying hens. Group 1, Control group in which the basal diet only Group 2, 3, and 4 the basal diet supplemented with activated carbon from coffee residue 0.25, 0.50 and 0.75%. Egg production and egg quality were observed. The results showed that egg production and egg qualities were no significant difference (P>0.05) during the experimental period excepted that the supplementation with activated carbon from coffee residue at the level of 0.25% tended to increase the egg yolk color during 5-8 weeks of the experimental period (P=0.074). Keywords: Coffee residue, Activated carbon, Egg yolk color, Laying hen, Egg quality 90 รายงานการประชมุ วชิ าการ ประจาปี 2560 7-8 ธันวาคม 2560 ณ อาคารเฉลิมพระเกียรตสิ มเด็จพระเทพรตั นราชสุดา มหาวทิ ยาลยั แม่โจ้

คานา ถ่านกัมมันต์ (Activated carbon) เป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้จากการนาวัสดุ หรือวัตถุดิบที่มีคาร์บอนเป็น องค์ประกอบหลักมาเข้าสู่กระบวนการกรรมวิธีก่อกัมมันต์จนได้ผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะทางกายภาพ เป็นสีดา มีโครงสร้างเป็นรูพรุน และมีพ้ืนท่ีผิวภายในสูงทาให้ถ่านกัมมันต์มีคุณสมบัติในการดูดซับ โดยถ่านกัมมันต์ จะประกอบด้วยคาร์บอน 87-90 เปอร์เซ็นต์ และมีไฮโดรเจน ออกซิเจน ซัลเฟอร์ และไนโตรเจนประกอบอยู่เพียง เล็กน้อย (Jankowska et al., 1991) ถ่านกัมมันต์จะช่วยดูดซับสารพิษอะฟลาท๊อกซิน บี1 และ สารพิษ ที2 ท๊อกซิน (Ademoyero and Dalvi, 1983) ช่วยยบั ยงั้ จุลินทรีย์ทีก่ ่อโรคในระบบทางเดนิ อาหาร ช่วยยบั ย้ังแทนนินไม่ให้รบกวน การทางานของเอนไซม์ (Hasan et al., 2001) กระตุ้นการดูดซึมสารอาหารที่ลาไส้เล็ก (Samanya and Yamauchi, 2002) และชว่ ยเพิม่ นา้ หนกั ไขแ่ ละลดปรมิ าณไขแ่ ตกได้ (Ayanwale et al., 2006) การผลิตถา่ นกมั มันต์ส่วนใหญ่ผลติ จากเศษเหลือทางการเกษตรและทางอุตสาหกรรม เช่น ไม้ไผ่ ไม้ยางพารา กะลามะพร้าว เป็นต้น (ธราพงษ์, 2553) กากกาแฟเป็นเศษเหลือจากร้านกาแฟสด ซ่ึงมีปริมาณการท้ิงต่อวันมาก เนื่องจากเป็นเครื่องดื่มที่นิยมและมีความ ต้องการบริโภคกาแฟมากขึ้นโดยการบวนการผลิตกาแฟจะมีกากกาแฟเหลือทิ้งประมาณ 45% (รพีพรรณ, 2560) เมอ่ื พจิ ารณาองคป์ ระกอบของคารบ์ อนคงตวั ในกากกาแฟมีถึง 43% น่าจะความเหมาะสมท่ีจะนามาผลิตถ่านกัมมันต์ (เกศศริ ,ิ 2552) และนามาประยกุ ตใ์ ชเ้ ป็นสารเสริมในอาหารสัตว์ งานวิจัยคร้ังน้ีจึงสนใจศึกษาผลของถ่านกัมมันต์จาก กากกาแฟตอ่ ผลผลิตไขแ่ ละคุณภาพไข่ อปุ กรณแ์ ละวิธกี าร สตั วท์ ดลองและวธิ กี ารทดลอง ใชแ้ มไ่ กไ่ ข่พันธุ์ ซี.พี.บราวน์ อายุ 104 สัปดาห์ จานวน 120 ตัว ปรับสภาพแม่ไก่ด้วยอาหารไก่ (CP 17, ME 2,900 Kcal/Kg) เป็นเวลา 1 สัปดาห์ วางแผนการทดลองแบบสุ่มอย่างสมบูรณ์ (Completely Randomized Design; CRD) ประกอบด้วย 4 กลุ่มทดลอง กลุ่มละ 3 ซา้ ซา้ ละ 10 ตัว โดยแบ่งออกเป็น กลุ่มที่ 1 คือกลุ่มที่ได้รับอาหาร พื้นฐานไมเ่ สรมิ ผงถา่ นกัมมันตจ์ ากกากกาแฟ กลมุ่ ท่ี 2 คือกลมุ่ ท่ไี ดร้ บั อาหารพื้นฐานเสริมผงถา่ นกัมมันตจ์ ากกากกาแฟ 0.25% กลุ่มที่ 3 คือ กลุ่มท่ีได้รับอาหารพ้ืนฐานเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟ 0.50% และกลุ่มท่ี 4 คือ กลุ่มท่ี ได้รับอาหารพ้นื ฐานเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟ 0.75% ทาการสุ่มแม่ไก่ไข่ให้มีเปอร์เซ็นต์ไข่ใกล้เคียงกันในทุก กลุ่มการทดลอง อาหารทุกกลุ่มมีระดับโปรตีน และพลังงานเท่ากัน การให้อาหาร 120 กรัม/ตัว/วัน และให้น้าแบบ ไม่จากัด ทาการศึกษาปริมาณอาหารท่ีกิน และผลผลิตไข่ ทุกสัปดาห์ และศึกษาคุณภาพไข่ทุก 2 สัปดาห์ เป็นเวลา 8 สัปดาห์ ถา่ นกมั มันต์จากกากกาแฟ ผลติ โดยนากากกาแฟท่ีอัดแทง่ ไปเขา้ สูก่ ระบวนการเผาเพือ่ ให้เป็นถ่านที่อุณหภูมิ 430oซ. เป็นเวลา 30 นาที จากน้ันอบไล่ความชื้นที่อุณหภูมิ 105oซ. เป็นเวลา 2 ชม. แล้วนาถ่านที่ได้มากระตุ้นทางเคมีด้วยกรด H3PO4 85% นาผงถา่ นแชก่ รด H3PO4 เป็นเวลา 24 จากนนั้ ล้างผงถ่านด้วยน้ากลนั่ จนน้าที่ล้างถ่านมีค่า pH ประมาณ 7 นาผงถ่าน ท่ไี ด้อบไล่ความชืน่ ท่อี ุณหภมู ิ 105oซ. 12 ชม. รายงานการประชุมวิชาการ ประจาปี 2560 7-8 ธนั วาคม 2560 ณ อาคารเฉลิมพระเกยี รติสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า มหาวิทยาลยั แมโ่ จ้ 91

การศึกษาประสทิ ธิภาพการผลิตและคณุ ภาพไข่ การศึกษาประสิทธิภาพการผลิตจะทาการเก็บไข่ไก่ทุกวัน และทาบันทึกข้อมูล จานวนไข่ น้าหนักไข่ และจานวนไข่แตก ในสว่ นของปรมิ าณอาหารทก่ี ินจะทาการช่ังอาหารเริม่ ตน้ และนา้ หนกั อาหารทเ่ี หลือในแต่ละสัปดาห์ เพ่ือใช้คานวณปริมาณอาหารท่ีกิน โดยทาการวัดปริมาณอาหารที่กินทุกสัปดาห์ ส่วนคุณภาพไข่จะทาการศึกษาทุก 2 สัปดาห์ ทาการวัดค่า นา้ หนักไข่ ความแข็งแรงของเปลือกไข่ ความหนาของเปลือกไข่ สีของไข่แดง ความกว้างของ ไข่แดง ความสูงไข่แดง ความสงู ไข่ขาว ดชั นไี ขแ่ ดง และฮอกยูนชิ โดย การวดั ความแขง็ แรงของเปลือกไข่ด้วยเครื่องวัด ความแข็งแรงของเปลือกไข่ (Egg Shell Force Gouge Model-II, Robotmation Co. Ltd, Japan) การวัดความ หนาของเปลือกไข่จะทาการวัดเปลือกไข่ 3 จุด คือ เปลือกไข่ส่วนด้านป้าน กลาง และส่วนแหลมของฟองไข่ โดยใช้ เคร่ืองไมโครมิเตอร์ (Mitutoyo, Coolant Proof, Japan) การวัดสีของไข่แดงโดยใช้วิธีการเทียบสีจากพัดสี (Egg Yolk Color Fan, Guangzhou Juyuan Bio-Chem Co.Ltd,) ส่วนความสูงไข่แดงและความสูงไข่ขาววัดด้วย เครื่องวัดความสูงแบบดิจิตอล (TSS, Technical Services and Supplies, England) และความกว้างไข่แดงวัดด้วย เวอรเ์ นียรค์ าลิปเปอร์ การวิเคราะหข์ อ้ มูล วเิ คราะห์ โดยวธิ ีหาค่าความแปรปรวน (Analysis of Variance, ANOVA) ตามแผนการทดลองแบบสุ่มอย่าง สมบรู ณ์ (Completely Randomized Design, CRD) และเปรยี บเทียบค่าความแตกตา่ งระหว่างคา่ เฉลยี่ ในแตล่ ะกลมุ่ การทดลองด้วยวิธี Duncan’s New Multiple Rang Test ด้วยโปรแกรม SPSS (SPSS.Inc,-Chicago,USA) ท่ีระดับ ความเชือ่ มนั่ 95% ผลการวิจัย พบว่าการเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟในอาหารที่ระดับ 0, 0.25, 0.50 และ 0.75% ไม่มีผลต่อ นา้ หนกั ตวั สุดทา้ ย ปริมาณอาหารท่กี นิ อัตราการเปล่ียนอาหารเป็นน้าหนักไข่ และเปอร์เซ็นต์ผลผลิตไข่ ผลผลิตไข่ใน สัปดาห์ท่ี 1-4 และ 5-8 ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) (ไม่แสดงข้อมูล) เช่นเดียวกับสัปดาห์ท่ี 1-8 (ตลอด ระยะเวลาการทดลอง) ไม่มคี วามแตกตา่ งกันทางสถิติ (P>0.05) (Table 1) Table 1 The effects of Activated charcoal from coffee residue on laying performance (Week1-8) Variables 1 Group 4 SEM P-value 23 1930.75 Final body weight (g/bird) 1925.33 1895.50 1991.33 109.81 30.682 0.788 105.86 108.16 0.933 0.584 Feed Intake (FI;g/b/d) 107.92 3.00 2.95 2.59 0.164 0.839 67.52 67.99 69.14 0.513 0.749 FCR (FI/g egg produced) 2.72 62.01 62.32 67.50 2.880 0.928 Egg Weight (g) 68.68 Egg Production (%) 63.57 SEM = Standard error of the mean 92 รายงานการประชุมวชิ าการ ประจาปี 2560 7-8 ธันวาคม 2560 ณ อาคารเฉลิมพระเกียรตสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า มหาวิทยาลัยแมโ่ จ้

ทางด้านคุณภาพไข่พบว่าการเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟในอาหารท่ีระดับ 0, 0.25, 0.50 และ 0.75 เปอรเ์ ซ็นต์ ไม่มผี ลตอ่ นา้ หนักไข่ ความแข็งแรงของเปลือกไข่ ความหนาของเปลือกไข่ ดัชนไี ขแ่ ดง ฮอกยูนิต ความกวา้ ง ไข่ ความยาวไข่ ดัชนีรูปทรง สีของไข่แดง และปริมาณไข่แตก ในสัปดาห์ท่ี 1-4 และ 5-8 (P>0.05) (ไม่แสดงข้อมูล) ยกเวน้ สีของไขแ่ ดงท่ีชว่ งสัปดาห์ 5-8 พบว่ากลุ่มท่ี 2 ที่ไดร้ ับอาหารพนื้ ฐานเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟ 0.25% มคี า่ สขี องไขแ่ ดงสงู กว่ากลุม่ ท่ี 3 และ4 (P<0.05) แต่มแี นวโนม้ สีของไข่แดงดีกว่ากลุ่มท่ี 1 ได้รับอาหารพื้นฐานไม่เสริม ผงถา่ นกัมมนั ตจ์ ากกากกาแฟ (P=0.074) (Table 2) สว่ นคณุ ภาพไข่ตลอดระยะการทดลอง 1-8 สัปดาห์ พบว่าคุณภาพ ไขไ่ ม่มคี วามแตกต่างกนั ทางสถิติ (P>0.05) (Table 2) Table 2 The effects of Activated carbon from coffee residue on egg quality (1-8 Week) Variables Group SEM P-value 1234 0.445 0.334 Egg Weight (g) 67.44 65.09 66.14 66.62 0.107 0.319 Egg Shell Strength (Kg force/cm2) 3.05 3.22 2.87 3.43 0.003 0.492 0.277 0.152 Egg Shell Thickness (mm) 0.36 0.36 0.36 0.38 1.548 0.801 0.016 0.437 Yolk Index (%) 48.48 47.37 47.45 46.73 0.032 0.306 0.612 0.330 Haugh Unit (%) 85.62 85.81 83.58 81.60 1.149 0.781 0.067 0.155 Egg width (cm) 4.45 4.40 4.38 4.44 0.129 0.042 Egg length (cm) 5.88 5.85 5.96 5.79 Shape index (width/length; %) 75.79 75.34 73.60 76.85 No. of cracked egg (bird/56 days) 7.33 6.00 9.67 8.00 Egg Yolk Color 6.50 6.82 6.43 6.43 Egg Yolk Color ( 5-8 Week) 7.67ab 7.81a 7.10b 6.90b a-b Values with different superscripts in the same row are significantly different (P<0.05) SEM = Standard error of the mean วจิ ารณผ์ ลการวิจยั การเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟในอาหารไข่ไก่ไม่พบความแตกต่างของ ผลผลิตไข่และคุณภาพไข่ สอดคล้องกับการศกึ ษาของ Hasan et al. (2001) ใช้ผงถ่านจากไม้โอ๊คในอาหารไก่ไข่ท่ีระดับ 0, 1, 2 และ 4 % ไม่มี ผลต่อคุณภาพไข่ เช่นเดียวกับ Saito et al. (2006) ใช้ผงถ่านจากแกลบในอาหารไก่ไข่ 1% พบว่าไม่มีผลต่อ ประสทิ ธิภาพการผลติ และคณุ ภาพไข่ แต่การใช้ผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟที่ระดับ 0.25% มีผลช่วยให้สีของไข่แดง ดีกว่ากลุ่มที่ไม่เสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟเมื่อใช้ผงถ่านในระยะ 5-8 สัปดาห์ ดังน้ันการใช้ผงถ่านกัมมันต์จาก รายงานการประชุมวิชาการ ประจาปี 2560 7-8 ธันวาคม 2560 ณ อาคารเฉลมิ พระเกยี รตสิ มเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า มหาวิทยาลัยแมโ่ จ้ 93

กากกาแฟ 0.25% น่าจะช่วยเพิ่มคุณภาพสีของไข่แดงได้ในระยะเวลาที่ยาวขึ้น นอกจากนี้การใช้ผงถ่านกัมมันต์จาก กากกาแฟทร่ี ะดับ 0.25% ยังช่วยให้สีของไข่แดงดีกว่ากลุ่มที่มีการเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟท่ีระดับมากกว่า 0.25% ขึ้นไป สอดคล้องกับการศึกษาของ Yamauchi et al. (2013) ที่ใช้ผงถ่านร่วมกับเปลือกข้าวในอาหารไก่ พบว่ามีผลทาใหส้ ขี องไขแ่ ดงลดลงกวา่ กลุ่มท่ไี มไ่ ดร้ ับการเสริมผงถ่าน เน่อื งจากผงถ่านที่อยใู่ นอาหารมคี ุณสมบัติในการ ดูดซับ อาจมีผลทาให้สารสีท่ีมีอยู่ในอาหารถูกดูดซับไว้กับตัวผงถ่านเอง (ธราพงษ์, 2553) แม่ไก่จึงได้รับสารสีน้อยลง อกี ทัง้ แม่ไกไ่ ขไ่ มม่ ีความสามารถสังเคราะหส์ ารสีเองได้ สีของไข่แดงจะมาจากวัตถุดิบอาหารที่ไก่กิน การใช้วัตถุดิบที่มี สารสีพวกแซนโทฟิลล์ (xanthophyll) ในสูตรอาหารจะช่วยเพ่ิมสีของไข่แดงได้ (Lokaewmanee et al., 2010) ดังนั้นการเสริมผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟในระดับ 0.25% จะช่วยกระตุ้นการดูดซึมสารอาหารได้มากขึ้น (Samanya and Yamauchi, 2002) เป็นผลให้แม่ไก่ไข่ได้รับสารสีจากอาหารเพิ่มขึ้น และระดับการเสริมท่ีเหมาะสม จะไม่ไปรบกวนการดูดซึมสารสีของแม่ไก่ไข่ อย่างไรก็ตามการศึกษาการใช้ผงถ่านกัมมันต์จากกากกาแฟในอาหารไก่ เพยี งอยา่ งเดยี วยงั ไมช่ ว่ ยให้ผลผลติ ไข่ และคณุ ภาพไข่ดขี ึน้ อย่างชดั เจนจึงตอ้ งทาการปรบั ปรงุ คณุ ภาพผงถ่าน เชน่ การ ให้ผงถ่านกมั มนั ต์รว่ มกับน้าส้มควันไม้ จากการศึกษาของ Sakaida et al. (1987) ใช้ผงถ่านร่วมกับน้าส้มควันไม้ช่วย ใหป้ ระสทิ ธิภาพการผลติ และคุณภาพไขด่ ีขึน้ และ Rattanawut et al. (2017) ศึกษาการใชผ้ งถ่านไม้ไผร่ ่วมกับนา้ สม้ ควันไม้ พบว่าความหนาของเปลือกไข่ดีข้ึน และมแี นวโนม้ ช่วยใหค้ วามแขง็ ของเปลือกไขด่ ีขึ้น เช่นเดียวกับ Yamauchi et al. (2010) ศึกษาการใช้ผงถ่านร่วมกับน้าส้มควันไม้พบว่ามีแนวโน้มช่วยปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตไข่ได้ โดย นา้ สม้ ควนั ไมช้ ่วยให้การดดู ซึมสารอาหารทีล่ าไส้เล็กของสัตวด์ ขี ึ้น และยงั ช่วยควบคมุ ปรมิ าณจลุ ินทรยี ์ท่กี อ่ โรคในระบบ ทางเดินอาหารไดอ้ ีกด้วย (Watarai and Tana, 2005) สรปุ ผลการวจิ ัย การใช้ผงถา่ นกมั มันต์จากการกาแฟในอาหารแม่ไก่ไข่ 0, 0.25, 0.50, และ 0.75% ไม่มีผลต่อผลผลิตไข่ และ คณุ ภาพไข่ ยกเวน้ การเสริมท่ีระดับ 0.25% ในช่วงสัปดาหท์ ่ี 5-8 มีแนวโน้มชว่ ยเพม่ิ สีของไขแ่ ดง กติ ติกรรมประกาศ คณะผู้วิจัยใคร่ขอขอบคุณฟาร์มสัตว์ปีกและห้องปฏิบัติการอาหารสัตว์ คณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยี วิทยาลัยพลังงานทดแทน มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เชียงใหม่ ซ่ึงให้ความอนุเคราะห์สถานที่ในการทาการทดลอง และ คณาจารย์ทกุ ทา่ นท่ไี ดใ้ หค้ าแนะนาทเ่ี ป็นประโยชนต์ ่อการวจิ ัยคร้ังน้ี เอกสารอา้ งอิง เกศศิริ เหล่าวชิระสวุ รรณ. 2552. การเตรยี มถ่านและการศึกษาคุณสมบัติของถ่านกัมมนั ตจ์ ากกากกาแฟโดยวธิ กี าร กระตุ้นทางเคมี. ว.มหาวทิ ยาลัยหอการค้าไทย 29(2):116-131. ธราพงษ์ วทิ ติ ศานต์. 2553. ถ่านกัมมนั ต์การผลิตและการนาไปใช้. พมิ พค์ รง้ั ท่ี 1. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์แห่ง จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย. 202 น. 94 รายงานการประชุมวชิ าการ ประจาปี 2560 7-8 ธันวาคม 2560 ณ อาคารเฉลมิ พระเกยี รตสิ มเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า มหาวิทยาลัยแม่โจ้

รพพี รรณ กองตูม. 2560. กากกาแฟ:มูลคา่ เพมิ่ และการใชป้ ระโยชน์. น. 36-44. ใน รายงานสบื เนอื่ งจากการ ประชมุ วชิ าการระดับชาติ ราชภฏั หมู่บา้ นจอมบึงวิจยั คร้งั ท่ี 5 1 มีนาคม 2560. ราชบุร:ี มหาวิทยาลยั ราชภฏั หมู่บา้ นจอมบงึ . Ademoyero, A.A. and R.R. Dalvi. 1983. Efficacy of activated charcoal and other agents in the reduction of hepatoxic effects of a single dose of aflatoxin b1 in chickens. Toxicol Lett. 16: 153-157. Ayanwale, B.A., A.G. Lanko and Y.S. Kudu. 2006. Perfomance and egg quality characteristics of pullets fed activated sheabutter charcoal based diets. International Journal of Poultry Science. 5(10): 927-931. Jankowska, H., A. Swiatkowski and J. Chooma. 1991. Active Carbon. Poland: Ellis Horwood Limi-ted. 230 p. Hasan, R.K., U. Ilknur and G. Murat. 2001. Effect of providing dietary wood (oak) charcoal to broiler chicks and laying hens. Animal Feed Science and Technology 90: 213-226. Lokaewmanee, K., K. Yamauchi, T. Komori and K. Saito. 2010. Effects on egg yolk color of paprika or paprika combined with marigold flower extracts. Italian Journal of Animal Science 9(67):356-359. Rattanawut, J., T. Areerat and K. Yamauchi. 2017. Effects of bamboo charcoal powder including vinegar supplementation on performance eggshell quality, alterations of intestinal villi and intestinal pathogenic bacteria populations of aged laying hens. Italian Journal of Animal Science 16(2): 259-265. Saito, K., Y. Hosokawa, T. Kuzumaki and K. Mutoh. 2006. Effects of diet added 1% rice-husk charcoal to layers on their feces-smell and quantity and quality of eggs in summer period. Animal Behaviour and Management 42(1): 10-19. Sakaida, T., K. Enya and T. Tanaka. 1987. Effects of the wood vinegar compound on egg produc- tion and egg quality of white leghorn hens. Japanese Poultry Science 24: 44-49. Samanya, M. and K. Yamauchi. 2002. Morphological demonstration of the stimulative effects of charcoal powder including wood vinegar compound solution on growth performance and intestinal villus histology in chickens. Journal of Poultry Science 39: 42-55. Watarai, S. and Tana. 2005. Eliminating the carriage of Salmonella enterica serovar Enteritidis in domestic fowls by feeding activated charcoal from bark containing wood vinegar liquid (Nekka- Rich). Poultry Science 84(4): 515-521. Yamauchi, K., J. Rattanawut and S. Takenoyama. 2010. Effects of dietary bamboo charcoal powder including vinegar liquid on chicken performance and histological alterations of intestine. Journal of Animal and Feed Science 19: 257-268. Yamauchi, K., N. Manabe, Y. Matsumoto and K.E. Yamauchi. 2013. Increased collage naccumu- lation in eggshell membrane after feeding with dietary wood charcoal powder and vinegar. Connective Tissue Research 54(6): 416-425. รายงานการประชุมวิชาการ ประจาปี 2560 7-8 ธนั วาคม 2560 ณ อาคารเฉลมิ พระเกยี รตสิ มเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า มหาวทิ ยาลัยแมโ่ จ้ 95