ใบความรู้1.1หลักการใช้เทอร์โมมิเตอร์ที่ถูกต้องและปลอดภัย

ใบความรู้ หลักการใชเ ทอรม อมิเตอรท ีถ่ กู ตองและปลอดภยั รายวชิ า วิทยาศาสตรพืน้ ฐาน ว21102 ภาคเรยี นท่ี 2 ชน้ั มัธยมศึกษาปท ี่ 1 1.1 การวดั อุณหภูมิ อุณหภูมิ คือ ระดับความสูงตําของความร้อน* เราสามารถทราบไดโ้ ดยการ วัดระดับความรอ้ นของสิง นันๆ เครืองมือทีใช้วัดระดับของอุณหภูมิ เรียกว่า \"เทอรม์ อมิเตอร\"์ ซึงทวั ไปนิยมใชบ้ อกองศาเซลเซียส และ องศาฟาเรนไฮต์ การใชโ้ ดยการให้กระเปาะเทอร์มอ มิเตอรส์ มั ผสั กบั สิงทีตอ้ งการวดั โดยตรงจริง ๆ เท่านันและ ตังตรง อ่านสเกลต้องอ่านในระดับสายตาและระดับ เดียวกบั ของเหลวในเทอรม์ อมิเตอร์ (*ความหมายของอุณหภมู ติ ามราชบณั ฑิตยสภา)

ใบความรู้ หลักการใชเ ทอรมอมเิ ตอรทถี่ กู ตอ งและปลอดภยั รายวชิ า วิทยาศาสตรพ น้ื ฐาน ว21102 ภาคเรยี นท่ี 2 ช้นั มธั ยมศึกษาปท่ี 1 1.1 หลกั การทาํ งานของเทอรม์ อมเิ ตอร์ จะบรรจุของเหลวทีในปรอท หรือ แอลกอฮอลผ์ สมสี เหตุทีใชข้ องเหลวนีเพราะมี คุณสมบตั ิในการขยายและหดตวั หลกั การสาํ คญั ของเทอรม์ อมิเตอรม์ ีอยวู่ ่า สารเมือไดร้ บั ความรอ้ นจะขยายตวั และเมือลดความรอ้ นจะหดตวั หรือมีการเปลียนแปลงอุณหภูมิ เทอรม์ อมิเตอร์เป็ นเครืองมือสาํ หรับวดั ระดบั ความรอ้ นหรืออุณหภูมิ ประดิษฐข์ ึน โดยอาศยั หลกั การขยายตวั ของของเหลวเมือไดร้ บั ความรอ้ น และหดตวั เมือคายความรอ้ น ของเหลวทีใชบ้ รรจใุ นกระเปาะแกว้ ของเทอรม์ อมิเตอร์ คือปรอทหรือแอลกอฮอลท์ ีผสมกบั สีแดง เมือแอลกอฮอลห์ รือปรอทไดร้ บั ความรอ้ น จะขยายตวั ขึนไปตามหลอดแกว้ เล็กๆ เหนือกระเปาะแกว้ และจะหดตวั ลงไปอยใู่ นกระเปาะตามเดิมถา้ อุณหภมู ิลดลง รปู ที 1.1 เทอรม์ อมิเตอรว์ ดั อุณหภมู ิ ทีมา: http://www.alphahatch.com/chicktec-6-thermometer-498-p.asp สาเหตุทีใชแ้ อลกอฮอลห์ รือปรอทบรรจุลงในเทอรม์ อมิเตอรเ์ พราะของเหลวทงั สอง นีไวต่อการเปลียนแปลงของอุณหภูมิ และไม่เกาะผิวของหลอดแกว้ แต่ถา้ เป็ นของเหลว ชนิดอืน เชน่ นําจะเกาะผิวหลอดแกว้ เมือขยายตวั หรือหดตวั จะติดคา้ งอยใู่ นหลอดแกว้ ไม่ ยอมกลบั มาทีกระเปาะ

ใบความรู้ หลักการใชเ ทอรมอมเิ ตอรทถ่ี ูกตองและปลอดภยั รายวชิ า วิทยาศาสตรพ้ืนฐาน ว21102 ภาคเรยี นท่ี 2 ชน้ั มัธยมศึกษาปท ่ี 1 1.1 เทอรม์ อมิเตอรช์ นิดต่าง ๆ เทอรม์ อมเิ ตอร์ มีหลายแบบถา้ เป็ นเทอรม์ อมิเตอรแ์ บบเซลเซียส ค่าทีวดั ไดม้ ีหน่วยเป็ น องศาเซลเซียส (0C ) ถา้ เป็ นเทอรม์ อมิเตอรแ์ บบฟาเรน ไฮต์ ค่าทีวดั ไดม้ ีหน่วยเป็ นองศาฟาเรนไฮต์ (0F ) สาํ หรบั ประเทศไทยนิยมใช้ เทอร์มอมิเตอรแ์ บบเซลเซียส เทอร์มอมิเตอร์ทีนํามาใชง้ าน จะวดั อุณหภูมิได้ ตําสุดและสูงสุดกีองศาเซลเซียส หรือองศาฟาเรนไฮต์ ขึนอยู่กับการออกแบบ เพือนําไปใชใ้ หต้ รงกบั ลกั ษณะงาน เชน่ ตอ้ งการใชว้ ดั อุณหภูมิ 0 0C - 100 0C ก็ อาจใชเ้ ทอรม์ อมิเตอรแ์ บบเซลเซียส ซึงวดั อุณหภูมไิ ดต้ าํ สุด -20 0C และสูงสุด 120 0C เป็ นตน้ รปู ที 1.2 เทอรม์ อมเิ ตอรช์ นิด 0C และ 0F และเทอรม์ อมเิ ตอรว์ ดั ไข้ นอกจากนียงั มีเทอร์มอมิเตอร์อีกชนิดหนึงทีใชเ้ ป็ นเครืองมือสําหรับวดั ระดับ ความรอ้ นหรืออุณหภมู ิของรา่ งกาย เรียกเทอรม์ อมิเตอรช์ นิดนีวา่ เทอรม์ อมิเตอร์ วดั ไข้

ใบความรู้ หลกั การใชเทอรมอมเิ ตอรท่ถี กู ตองและปลอดภัย รายวชิ า วิทยาศาสตรพนื้ ฐาน ว21102 ภาคเรียนท่ี 2 ช้ันมธั ยมศึกษาปท ่ี 1 1.1 หลกั การใชเ้ ทอรม์ อมเิ ตอรใ์ นการวดั อุณหภมู ิ 1. กระเปาะของเทอรม์ อมิเตอรต์ อ้ งจุ่มหรือสมั ผัสกับสิงที เราตอ้ งการวดั อุณหภูมิเสมอ 2. ตอ้ งใหเ้ ทอรม์ อมเิ ตอรต์ งั ตรงในแนวดิง 3. การอา่ นค่าอุณหภมู ิควรอ่านเมือระดบั ของของเหลวหยุด นิงแลว้ จึงจะสามารถอา่ นค่าอุณหภูมไิ ด้ 4. ขณะทีอ่านอุณหภูมิ ตอ้ งใหก้ ระเปาะของเทอรม์ อมิเตอร์ จุม่ หรือสมั ผสั กบั สิงทีเราตอ้ งการจะวดั 5. การอ่านเทอร์มอมิเตอร์ตอ้ งใหร้ ะดับของของเหลวใน หลอดแกว้ อย่ใู นระดบั สายตา ถา้ เป็ นเทอรม์ อมิเตอรช์ นิดบรรจุดว้ ย ปรอท ใหอ้ ่านตวั เลขบริเวณฐานของส่วนนูน ส่วนเทอรม์ อมิเตอร์ ชนิดแอลกอฮอล์ ใหอ้ ่านตวั เลขบริเวณส่วนทีเวา้ ทีสุด