หน่วยที่ 4 วาล์วในระบบนิวแมติกส์

103 หน่วยที่ 4 วาล์วในระบบนวิ แมตกิ ส์

104 แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยที่ 4 หนา้ ท่ี 1/2 วิชา นวิ แมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ สอนครง้ั ที่ ทฤษฎี 2 คาบ ชอื่ หนว่ ย วาลว์ ในระบบนิวแมติกส์ 5-6/18 ปฏบิ ัติ 6 คาบ คําชี้แจง : 1. แบบทดสอบชุดน้มี ที ง้ั หมด 10 ข้อ เวลา 10 นาที 2. ให้ทําเครื่องหมาย () ลงในขอ้ ทีถ่ ูกต้องทีส่ ุด เกณฑ์การประเมิน : ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 1. ข้อใดคือขอ้ เสยี วาล์วแบบลูกบอลน่ังบ่า ก. ใช้กลไกมาก ข. ใช้แรงกดมาก ค. ใช้แรงลมมาก ง. ใช้แรงดนั มาก จ. ใชแ้ รงกดน้อย 2. ข้อใดคอื ความแตกตา่ งระหว่างวาลว์ แบบลูกบอลนัง่ บา่ กบั แผน่ กลมนัง่ บ่า ก. แบบลูกบอลนั่งบ่าใช้ลูกบอล ข. แบบลูกบอลน่งั บา่ ใช้แผ่นกลม ค. แบบแผ่นกลมน่ังบา่ ไมใ่ ชส้ ปริง ง. แบบแผน่ กลมนงั่ บา่ ใชล้ ูกบอล จ. ขนาด 3. เกดิ อาการใดขน้ึ กบั วาลว์ หากถอดสปรงิ ในวาลว์ แบบแผน่ กลมนง่ั บ่าออก ก. วาลว์ จา่ ยลมไดม้ ากขน้ึ ข. วาล์วปิดไม่สนิท ค. วาล์วทํางานดีขึ้น ง. วาลว์ ปดิ ลมได้ตามปกติ จ. วาล์วปิดสนทิ 4. ข้อใดคือขอ้ ดขี องวาลว์ แบบแบบแผน่ กลมนง่ั บ่า ก. ใช้กลไกมาก ข. อายุในการใชง้ านนอ้ ย ค. อายุในการใช้งานนาน ง. ใช้แรงลมมาก จ. ใชแ้ รงดันน้อย 5. ข้อใดคือขอ้ ดขี องวาลว์ แบบลกู สบู เลื่อน ก. ใช้แรงเพยี งเล็กนอ้ ย ข. ใช้แรงลมนอ้ ย ค. ใช้แรงดันนอ้ ย ง. ใชก้ ลไกนอ้ ย จ. ใชแ้ รงลมมาก 6. จากสัญลกั ษณ์ คือวาล์วชนิดใด ก. วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกตปิ ดิ ทํางานโดยใชม้ ือเล่อื นไปและกลบั ข. วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ดิ ทาํ งานโดยใชม้ อื กดกลับดว้ ยสปรงิ ค. วาลว์ ควบคุมทิศทาง 3/2 ปกตปิ ดิ ทํางานโดยใชล้ ม กลบั ด้วยสปริง ง. วาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกติปดิ ทํางานโดยใชม้ อื กดและลมชว่ ยเลอื่ นกลับด้วยสปรงิ จ. วาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 ปกตเิ ปิด ทํางานโดยใช้มือเล่ือนไปและกลับ

นิวแมตกิ ส์และไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) 105 7. จากสัญลักษณ์ คือวาลว์ ชนิดใด แบบทดสอบกอ่ นเรยี น หน้าท่ี 2/2 หน่วยท่ี 4 ก. วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติปิดแบบลูกบอลนงั่ บา่ ทาํ งานโดยใชก้ ลไกกลับด้วยสปริง ข. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 4/2 แบบแผ่นกลมนงั่ บ่า ทาํ งานโดยใช้ปุ่มกดเล่ือนกลับด้วยสปริง ค. วาล์วควบคมุ ทิศทาง 2/2 แบบลูกบอลน่งั บา่ ทํางานโดยใชก้ ลไกกลบั ด้วยสปรงิ ง. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 5/2 แบบแผน่ กลมน่งั บ่า ทํางานโดยใชก้ ลไกกลับด้วยสปรงิ จ. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 2/2 แบบลกู บอลนง่ั บ่า ทํางานโดยใช้ไฟฟ้า 8. จากสญั ลักษณ์ คือวาล์วชนิดใด ก. วาล์วควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกติปดิ แบบลูกบอลน่ังบา่ ทาํ งานโดยใช้กลไกกลบั ดว้ ยสปริง ข. วาลว์ ควบคุมทิศทาง 2/2 แบบลูกบอลนงั่ บ่า ทาํ งานโดยใชก้ ลไกกลบั ดว้ ยสปริง ค. วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 แบบแผ่นกลมนัง่ บา่ ทํางานโดยใชป้ มุ่ กดเลือ่ นกลับด้วยสปรงิ ง. วาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 3/2 แบบแผน่ กลมน่ังบา่ ทาํ งานโดยใช้กลไกกลับด้วยสปริง จ. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 2/2 แบบลกู บอลนั่งบ่า ทาํ งานโดยใช้ไฟฟ้า 9. จากสญั ลักษณ์ คือวาลว์ ชนิดใด ก. ใช้เท้าเหยยี บ ข. ใชค้ นั โยก ค. ใชก้ ลา้ มเนื้อ ง. ลูกกลง้ิ ทางเดียว จ. ลูกกล้งิ สองทาง 10. จากสญั ลักษณ์ คอื รปู แบบการควบคุมวาลว์ แบบใด ก. ใช้กล้ามเนื้อ ข. ใช้คนั โยก จ. ลกู กล้ิงสองทาง ค. ใช้ลกู กล้งิ ทางเดยี ว ง. ใช้เท้าเหยียบ

106 ใบเน้ือหา หนว่ ยที่ 4 หนา้ ที่ 1/24 วชิ า นวิ แมติกสแ์ ละไฮดรอลิกส์ เวลาเรยี นรวม 72 คาบ สอนครง้ั ท่ี ทฤษฎี 2 คาบ ชอื่ หน่วย วาล์วในระบบนวิ แมติกส์ 5-6/18 ปฏบิ ัติ 6 คาบ หวั ข้อเรือ่ ง (Topics) 4.1 วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 4.2 วาล์วลมไหลทางเดยี ว 4.3 วาล์วควบคมุ อัตราไหล 4.4 วาลว์ ควบคุมความดัน 4.5 วาลว์ ปิด-เปิด และวาลว์ ผสม แนวคิดสาํ คญั (Main Idea) ระบบนิวแมติกส์จะทํางานได้ต้องมีลมอัดเข้าไปในอุปกรณ์ ทําให้เกิดการทํางานหรือเกิดการเคลื่อนที่ ของอุปกรณ์ ดังน้ันอุปกรณ์ท่ีมีหน้าท่ีควบคุมทางการเคลื่อนท่ีจะข้ึนอยู่กับวาล์วควบคุมทิศทางการไหลของ ลมอัด วาล์วควบคุมอัตราการไหลของลมอัด ลิ้นบังคับลมอัดไหลทางเดียว ส่วนลิ้นควบคุมความดันลมอัด และล้ินควบคุมอัตราการไหลของลมอัดจะควบคุมความเร็วของอุปกรณ์ เพ่ือที่จะทําให้ระบบนิวแมติกส์ ทํางานได้อยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ สมรรถนะยอ่ ย (Element of Competency) แสดงความรู้เกยี่ วกับวาล์วในระบบนวิ แมตกิ ส์ จดุ ประสงค์ท่วั ไป (General Objectives) เพ่ือให้มีความรู้ ความเขา้ ใจเกยี่ วกับวาลว์ ในระบบนวิ แมตกิ ส์ จุดประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม (Behavioral Objectives) 1. บอกประเภทของวาล์วในระบบนวิ แมตกิ ส์ได้ถูกต้อง 2. บอกโครงสรา้ งของวาล์วในระบบนวิ แมติกสไ์ ด้ถูกตอ้ ง 3. บอกวธิ กี ารนําวาล์วไปควบคมุ การทาํ งานของกระบอกสบู ไดถ้ ูกต้อง 4. อธิบายหลักการทาํ งานของวาลว์ แต่ละประเภทได้ถกู ตอ้ ง

107 นวิ แมตกิ สแ์ ละไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) ใบเน้อื หา หนว่ ยท่ี 4 หน้าท่ี 2/24 เนอ้ื หาสาระ (Content) วาล์วท่ีควบคุมอุปกรณ์ทํางานในระบบนิวแมติกส์ให้ทํางานเป็นไปตามข้ันตอนของวงจร เพื่อให้การ ทํางานมีความสะดวกหรือมีความปลอดภัยในการทํางานและควบคุมความดันในระบบให้เหมาะสม ระบบนิวแมติกส์จึงประกอบไปด้วยชุดต้นกําลัง จะทําหน้าท่ีอัดอากาศความดันปกติให้มีความดันสูงขึ้น ได้แก่ เครื่องอัดลมหรือคอมเพรสเซอร์ อุปกรณ์ทํางานจะมีหน้าท่ีเปลี่ยนพลังงานลมอัดให้เป็นพลังงานกล ได้แก่ กระบอกสูบและมอเตอร์ลม เป็นต้น และอุปกรณ์ควบคุมจะทําหน้าท่ี ควบคุมการทํางานของอุปกรณ์ ให้ทํางานตามความต้องการ ไดแ้ ก่ วาล์ว เชน่ ควบคมุ ความดนั ควบคุม ให้เร่ิมหรือหยดุ การทาํ งาน เป็นต้น 4.1 วาล์วควบคุมทศิ ทาง โครงสร้างของวาล์วควบคุมทิศทาง โครงสร้างของวาล์วควบคุมทิศทางโดยท่ัว ๆ ไปประกอบด้วยตัววาล์ว โดยที่ตัวเล่ือนลิ้น วาล์วให้ ทํางานคือ ลูกสูบ ลูกบอล หรือแผ่นกลมเล่ือน ข้ึนอยู่กับรูปแบบการใช้งานของวาล์ว แรง ที่ทําให้วาล์วเล่ือน และขนาดของวาลว์ โดยโครงสรา้ งของวาลว์ แบง่ ออกได้ 2 ชนิดด้วยกันคอื 4.1.1 วาลว์ แบบพอพเพต (poppet valve) วาล์วแบบพอพเพตเป็นวาล์วท่ีใช้ลูกบอลหรือแผ่นกลมในการปิด - เปิด มีลักษณะโครงสร้างง่าย ๆ ราคาถูก อายุการใช้งานนานและการชํารุดของซีลมีน้อย แต่มีข้อเสียคือต้องใช้แรงกดมากในการเล่ือนวาล์ว เพราะมีแรงต้านจากสปรงิ 4.1.2 วาล์วแบบลูกบอลน่ังบ่า (ball seat valve) มีลักษณะของโครงสร้างแบบง่าย ๆ ราคา ถูก และมีขนาดเล็ก ใช้ลูกบอลในการปิด-เปิดทางลมเข้า–ออก แยกลักษณะโครงสร้างออกเป็นวาล์ว ควบคุมทิศทาง 2/2 แบบลกู บอลนงั่ บ่า และวาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 แบบลูกบอลนัง่ บ่า (ก) ตําแหน่งปกติ (ข) ตาํ แหนง่ ทาํ งาน รปู ที่ 4.1 แสดงลักษณะการทํางานของวาล์วแบบลกู บอลนั่งบา่ ทีม่ า : ชัยวฒั น์ ภมู ปิ ระเทศ (2559 : 1)

108 นิวแมติกส์และไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนื้อหา หนว่ ยที่ 4 หนา้ ท่ี 3/24 4.1.2.1 วาล์วควบคุมทิศทาง 2/2 แบบลูกบอลนั่งบ่า ทํางานโดยใช้กลไกและเล่ือนกลับ ดว้ ยสปริง หน้าท่ี ใชค้ วบคมุ การปิดและเปิดลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อสายลมสองจุด หน่ึงจุดสําหรับต่อกับแหล่งจ่ายลม และอีกหนึ่ง จุดสําหรบั ตอ่ ลม เพอ่ื ใช้งานทาํ งานโดยใช้กลไกและเล่อื นกลับด้วยสปรงิ (ก) สญั ลักษณ์ (ข) วาลว์ ควบคมุ ทิศทาง 2/2 รปู ที่ 4.2 วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 2/2 แบบลูกบอลนั่งบ่า ทํางานโดยใชก้ ลไกเลื่อนกลบั ด้วยสปรงิ ที่มา : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560) การทํางานเม่ือกดก้านกระทุ้งลูกบอลจะเล่ือนออกจากบ่าวาล์ว โดยเอาชนะความดัน จากลมและ แรงด้านจากสปริง ลมสามารถไหลจาก 1 (P) ไป 2(A) ได้ เม่ือปลดแรงที่กระทําแรงดันจากสปริงจะดันให้ลูก บอลกลับสตู่ ําแหน่งปกติ ทอ่ 1 (P) ถกู ปิด 4.1.2.2 วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 แบบลูกบอลน่ังบ่า ทํางานโดยใช้กลไกและเล่ือนกลับ ดว้ ยสปรงิ หน้าท่ี ใชค้ วบคมุ การปดิ และเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมทิ้งหนึ่งจุด ทํางานโดยใช้กลไกและ เลื่อนกลบั ดว้ ยสปรงิ (ข) สัญลกั ษณ์ (ข) วาลว์ ควบคุมทิศทาง 3/2 รูปที่ 4.3 วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกติปิดแบบลูกบอลนั่งบ่า ทาํ งานโดยใชก้ ลไกเลื่อนกลบั ดว้ ยสปรงิ ทม่ี า : https://www.isethailand.com/14312156/epa-100 (2 เมษายน 2560)

109 นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) ใบเนือ้ หา หน่วยที่ 4 หน้าท่ี 4/24 การทํางานเมื่อกดก้านกระทุ้งลูกบอลจะเล่ือนออกจากบ่าวาล์วโดยเอาชนะความดันจากลมและ แรงด้านจากสปริง ลมสามารถไหลจาก 1 (P) ไป 2 (A) ได้ เม่ือปลดแรงท่ีกระทําแรงดัน จากสปริงจะดันให้ ลูกบอลกลับไปปิดท่ีบ่าวาล์วเพ่ือป้องกันไม่ให้ลมไหลจาก 1 (P) ไป 2 (A) ได้ ทําให้ลมจาก 2 (A) ถูกระบาย ออกท่ี 3 (R) 4.1.3 วาล์วแบบแผน่ กลมน่งั บ่าวาลว์ (disc seat valve) มีลักษณะโครงสร้างเป็นแผ่นกลมเพื่อปิด-เปิดทางลมเข้าและออก อายุในการใช้งานนาน ใช้แรงใน การกดใหว้ าล์วเลอื่ นน้อย (ก) ตาํ แหน่งปกติ (ข) ตําแหน่งทาํ งาน รูปที่ 4.4 แสดงลักษณะการทํางานของวาลว์ แบบแผ่นกลมนง่ั บา่ ท่มี า : ขัยวัฒน์ ภมู ิประเทศ (2559 : 3) 4.1.3.1 วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติปิด แบบแผ่นกลมนั่งบ่า ทํางานโดยใช้ปุ่มกดและ เล่อื นกลับดว้ ยสปรงิ หนา้ ท่ี ใชค้ วบคุมการปิดและเปิดลมในวงจร

110 นวิ แมติกสแ์ ละไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนื้อหา หน่วยท่ี 4 หนา้ ที่ 5/24 ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมทิ้งหน่ึงจุด ทํางานโดยใช้กลไกและ เลื่อนกลับดว้ ยสปริง (ก) สญั ลกั ษณ์ (ข) วาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 ปกติปดิ รูปที่ 4.5 วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกตปิ ดิ แบบแผ่นกลมนง่ั บา่ ทาํ งานโดยใช้ปมุ่ กดเล่อื นกลับด้วยสปรงิ ท่ีมา : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560) การทํางาน เม่ือกดก้านกระทุ้งแผ่นกลมจะเล่ือนออกจากบ่าวาล์วในช่อง 1 (P) ลม สามารถไหล จาก 1 (P) ไป 2 (A) และแผ่นกลมอกี แผ่นจะเลื่อนมาปิดท่ีช่อง 3 (R) 4.1.3.2 วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติปิด แบบแผ่นกลมนั่งบ่า ทํางานโดยใช้กลไก และ เลื่อนกลบั ดว้ ยสปริง หน้าทีใ่ ชค้ วบคุมการปิดและเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมทิ้งหนึ่งจุด ทํางานโดยใช้กลไกและเล่ือน กลับด้วยสปรงิ (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาล์ววบคุมทิศทาง 3 ปกติปดิ รูปที่ 4.6 วาลว์ ควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติปิด แบบแผน่ กลมน่งั บา่ ทํางานโดยใช้กลไกเล่อื นกลบั ด้วยสปรงิ ที่มา : https://www.isethailand.com/14312156/epa-100 (30 มนี าคม 2560)

111 นวิ แมติกสแ์ ละไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนือ้ หา หนว่ ยที่ 4 หนา้ ที่ 6/24 การทํางาน เม่ือกดก้านกระทุ้งแผ่นกลมจะเล่ือนออกจากบ่าวาล์วเล็กน้อย ลมสามารถไหลจาก 1 (P) ไป 2 (A) และ 3 (R) ได้ หากทําการกดก้านกระทุ้งช้า ๆ หรือเป็นเวลานาน ๆ จะเกิดการโอเวอร์แลป (overlap) คือลมจะถกู ระบายทิ้ง ทาํ ให้ลมอดั มีความดันไมเ่ พียงพอและไม่เหมาะสมทจ่ี ะนาํ ไปใชง้ าน 4.1.3.3 วาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 ปกติปิด ทํางานโดยใชล้ ม เล่ือนกลับดว้ ยสปรงิ หนา้ ที่ ใช้ควบคมุ การปดิ และเปิดลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมทิ้งหน่ึงจุด ทํางานโดยใช้ลมและเล่ือน กลบั ด้วยสปริง (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด รูปที่ 4.7 วาล์วควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด ทาํ งานโดยใช้ลมเลื่อนกลบั ด้วยสปรงิ ที่มา : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560) การทํางาน เม่ือลมเข้าทาง 10 (Z) ล้ินท่ีอยู่ภายในตัวเรือนจะมีแรงชนะสปริงที่อยู่ข้างใน ลิ้นจะ เล่ือนไปดันแผ่นกลมให้เลื่อนออกจากบ่าวาล์ว ลมจาก 1 (P) สามารถไหลไปยัง 2 (A) ได้ ส่วน 3 (R) จะถูก ปดิ

112 นวิ แมติกส์และไฮดรอลกิ ส์(30100-0104) ใบเน้อื หา หนว่ ยที่ 4 หน้าท่ี 7/24 4.1.3.4 วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติปิด ทํางานโดยใช้มือกดและใช้ลมช่วยเล่ือนกลับ ดว้ ยสปรงิ หน้าท่ี ใชค้ วบคมุ การปิดและเปิดลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมทิ้งหน่ึงจุด ทํางานโดยใช้มือกดและใช้ ลมชว่ ยเลื่อนกลบั ด้วยสปริง (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด รูปที่ 4.8 วาลว์ ควบคุมทิศทาง 3/2 ปกตปิ ิด ทํางานโดยใช้มือกดและใชล้ มชว่ ยเลอื่ นกลบั ด้วยสปริง ท่ีมา : https://www.isethailand.com/14312156/epa-100 (2 เมษายน 2560) การทํางาน เม่ือก้านกระทุ้งถูกกด ล้ินเล็กจะถูกเปิดและเล่ือนออกจากบ่าวาล์วโดยเอาชนะความดัน จากลมและแรงต้านจากสปริง ลมจาก 1 (P) จะไหลเช้ามาดันให้แผ่นไดอะเฟรม ยุบตัวลงและทําให้ก้าน กระทุ้งเล่ือนลง แผ่นไดอะเฟรมจะเลื่อนไปปิดรู 3 (R) ลมจาก 1 (P) จึงไหลไป 2 (A) เมื่อไม่มีแรงมากด สปริงจะดันก้านกระทุ้งให้เลื่อนกลับสู่ตําแหน่งปกติ ลิ้นเล็กจะถูก สปริงดันให้ปิดและแผ่นไดอะเฟรมก็จะ เลื่อนกลับ ลิ้นใหญ่จะเล่ือนปิด ลมจาก 1 (P) จะถูกแยก ออกเป็นสองส่วน ส่วนหน่ึงจะไปท่ีล้ินเล็กและอีก ส่วนจะไปท่ลี นิ้ ใหญ่ ซึง่ จะถูกปดิ ท้งิ 2 ทาง และลมจาก 2 (A) จะถกู ระบายไป 3 (R) 4.1.3.5 วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติเปิด ทํางานโดยใช้กลไกลูกกล้ิงและใช้ลมช่วย เล่ือนกลับดว้ ยสปรงิ หนา้ ท่ี ใชค้ วบคุมการปิดและเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมท้ิงหน่ึงจุด ทํางานโดยใช้กลไกลูกกล้ิง และใช้ลมช่วยเล่อื นกลับดว้ ยสปรงิ

นวิ แมติกสแ์ ละไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) 113 ใบเนอ้ื หา หนว่ ยที่ 4 หนา้ ที่ 8/24 (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติเปิด รูปท่ี 4.9 วาล์วควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกตเิ ปดิ ทํางานโดยใชก้ ลไกลูกกลง้ิ และใชล้ มชว่ ยเล่อื นกลบั ด้วยสปรงิ ท่มี า : https://www.isethailand.com/17090767/valves-festo (2 เมษายน 2560) การทํางานเมื่อมีแรงมากดท่ีลูกกลิ้ง ทําให้ล้ินเล็กถูกเปิด ลมจาก 1 (P) ส่วนหน่ึงจะไปดันให้แผ่นได อะเฟรมยุบตัวลง และทําให้ก้านกระทุ้งเลื่อนลง ลิ้นใหญ่จะปิดรู 1 (P) ลมจาก 2 (A) สามารถที่จะระบายไป ยัง 3 (R) เม่ือไม่มีแรงมากดสปริงก็จะดันก้านกระทุ้งให้เลื่อนกลับสู่ตําแหน่งปกติ แผ่นไดอะเฟรมจะเลื่อนปิด และลิ้นเล็กก็จะถูกสปริงดันปิดลมจาก 1 (P) จะไปยังล้ินเล็ก และจะสามารถไหลผ่านรูตรงกลางของล้ินใหญ่ ออกทาง 2 (A) สว่ นทอ่ 3 (R) จะถูกปดิ 2. วาล์วแบบลูกสูบเลื่อน (piston slide valve) จะมีลูกสูบเล่ือนไปมาภายในตัวเรือน การเล่ือนของลูกสูบนั้นจะใช้แรงเพียงเล็กน้อย การเลื่อน วาลว์ สามารถทาํ ไดห้ ลายวธิ ี (ก) ตาํ แหนง่ ปกติ (ข) ตาํ แหน่งทาํ งาน รปู ที่ 4.10 แสดงลกั ษณะการทาํ งานของวาลว์ แบบลกู สบู เลือ่ น ทีม่ า : ขยั วฒั น์ ภูมิประเทศ (2559 : 6)

114 นวิ แมตกิ ส์และไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) ใบเนอ้ื หา หนว่ ยท่ี 4 หนา้ ที่ 9/24 4.1.3.6 วาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด ทาํ งานโดยใชม้ ือกดเลอื่ นกลับด้วยสปรงิ หนา้ ท่ี ใชค้ วบคุมการปดิ และเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมทิ้งหนึ่งจุด ทํางานโดยใช้มือกดเลื่อน กลับดว้ ยสปรงิ (ก) สญั ลกั ษณ์ (ข) วาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 ปกติปิด รปู ที่ 4.11 วาลว์ ควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติปดิ ทาํ งานโดย ใช้มือกดเลื่อนกลับด้วยสปริง ที่มา : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560) การทํางานเมือ่ มแี รงมากดลกู สบู จะเล่ือนออกลมจาก 1 (P) จะไหลไปท่ี 2 (A) ส่วนท่อ ทาง 3 (R) จะถกู ปดิ เมือ่ ทาํ การปลอ่ ยมือสปริงจะดนั กา้ นสูบให้เลือ่ นกลบั สตู่ ําแหนง่ ปกติ ทาํ ใหล้ ม 1 (P) ถูกปดิ ส่วน ลมที่ 2 (A) จะถูกระบายไปที่ 3 (R) 4.1.3.7 วาล์วควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกติปิด ทาํ งานโดยใชม้ ือเลอ่ื นล้ินไปและกลับ หน้าทใี่ ชค้ วบคุมการปดิ และเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสองจุดและระบายลมท้ิงหนึ่งจุด ทํางานโดยใช้มือเลื่อนลิ้นไป และกลับ (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ดิ รปู ท่ี 4.12 วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด ทาํ งานโดยใชม้ อื เลอื่ นลนิ้ ไปและกลับ ที่มา : https://www.isethailand.com/17090767/valves-festo (2 เมษายน 2560)

115 นิวแมตกิ ส์และไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) ใบเน้อื หา หน่วยท่ี 4 หนา้ ท่ี 10/24 การทํางานในตําแหน่งปกติ ลมจาก 1 (P) ที่ไปยัง 2 (A) ท่ีอยู่ในท่อเดียวกันจะถูกปิดรูระบาย 3 (R) จะไม่ต่อถึงท่อใด ๆ เม่ือเลื่อนปลอกเลื่อนด้านนอกของตัวเรือนวาล์วไปทางด้านหน่ึง ทําให้โลหะ ทรงกระบอกเลื่อนเปิดท่อให้ลมจาก 1 (P) สามารถไหลไปยัง 2 (A) ได้ ส่วนรูระบาย 3 (R) จะถูกปิด เม่ือ ตอ้ งการปิดลม 1 (P) ใหเ้ ลอื่ นปลอกเลอื่ นต้านนอกของตวั เรอื นวาลว์ กลับไปทตี่ าํ แหนง่ ปกติ  4.1.3.8 วาล์วควบคมุ ทิศทาง 4/2 ทํางานโดยใช้ลมเลื่อนลิ้นไปและกลับ หน้าท่ี ใช้ควบคุมการปดิ และเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์จะมีจุดต่อลมสามจุดและระบายลมทิ้งสองจุด ทํางานโดยใช้ลมเลื่อนลิ้นไป และกลบั (ก) สญั ลกั ษณ์ (ข) วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 4/2 รปู ที่ 4.13 วาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 4/2 ทาํ งานโดย ใช้ลม เลอื่ นลน้ิ ไปและกลับ ที่มา : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560) การทํางาน ในตําแหน่งปกติลูกสูบและแผ่นเลื่อนจะอยู่อิสระภายในเรือนวาล์วเพราะไม่มีสปริงดัน กลับ ทําให้ค้างอยู่ท่ีตําแหน่งใดก็ได้ขึ้นอยู่กับแรงที่ควบคุมคร้ังสุดท้ายท่ีทํางาน เม่ือมีลมเข้าทางค้าน 12 (Y) ลูกสูบจะถูกดันให้เลื่อน และแผ่นเลื่อนซึ่งติดอยู่กับลูกสูบจะเล่ือนไป ทําให้ลมไหลจาก 1 (P) ไปยัง 2 (B) ส่วนลมจาก จะถูกระบายไปยัง 3 (R) เม่ือไม่มีลมท่ี 12 (Y) วาล์วก็ ยังคงค้างไม่เคล่ือนท่ีกลับ และเมื่อมีลม เข้าทางค้าน 14 (Z) ลูกสูบจะถูกดันให้เลื่อน และแผ่นเลื่อนซ่ึงติดอยู่กับลูกสูบจะเล่ือนกลับ ทําให้ลม สามารถไหลจาก 1 (P) ไปยงั 4 (A) ได้ สว่ นลมจาก 2 (B) จะถูกระบายไปยัง 3 (R)

116 นวิ แมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเน้ือหา หน่วยที่ 4 หนา้ ท่ี 11/24 4.1.3.9 วาล์วควบคุมทศิ ทาง 5/2 ทํางานโดยใชค้ ันโยกเล่อื นกลบั ด้วยสปรงิ หนา้ ท่ี ใชค้ วบคุมการปดิ และเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์จะมีจุดต่อลมสามจุดและระบายลมท้ิงสองจุด ทํางานโดยใช้คันโยกเล่ือน กลับด้วยสปรงิ (ก) สัญลกั ษณ์ (ข) วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 5/2 รปู ที่ 4.14 วาล์วควบคุมทิศทาง 5/2 ทาํ งานโดยใช้คันโยกเล่ือนกลับดว้ ยสปริง ท่ีมา : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560)  การทํางานในตําแหน่งปกติ สปริงจะดันลูกสูบให้เลื่อนปิดรู 3 (s) ลมจาก 1 (p) จะ'ไหล ไปท่ี 2 (B) ได้ ส่วนลมจาก 4 (A) จะระบายไปท่ี 5 (R) เมื่อโยกคันโยกให้ก้านสูบเลื่อน ทําให้ลมจาก 1 (P) ไปสามารถที่ จะไปยัง 4 (A) ได้ ส่วนลมจาก 2 (B) จะถูกระบายยัง 3 (ร) และรู 5 (R) จะถูกปิด เม่ือทําการปล่อยคันโยก สปริงจะดันก้านสูบใหเ้ ล่อื นกลับตาํ แหนง่ ปกติ 4.1.3.10 วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 5/2 ทํางานโดยใช้มือกดเลือ่ นกลบั ด้วยสปริง หนา้ ที่ ใชค้ วบคมุ การปิดและเปดิ ลมในวงจร ลักษณะของสัญลักษณ์ จะมีจุดต่อลมสามจุดและระบายลมทิ้งสองจุด ทํางานโดยใช้มือกดเล่ือน กลับด้วยสปริง (ก) สญั ลกั ษณ์ (ข) วาลว์ ควบคมุ ทิศทาง 5/2 รปู ที่ 4.15 วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 5/2 ทาํ งานโดยใชม้ ือกดเลอื่ นกลับด้วยสปรงิ ท่ีมา : https://www.jelpc.com/product/valve/page/4/ (2 เมษายน 2560)

117 นิวแมติกสแ์ ละไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) ใบเน้อื หา หน่วยที่ 4 หน้าที่ 12/24 การทํางานในตําแหน่งปกติ สปริงจะดันลูกสูบให้เลื่อนปิดรู 3 (ร) ลมจาก 1 (P) ไหล ไปที่ 2 (B) ได้ ส่วนลมจาก 4 (A) จะระบายไปท่ี 5 (R) เม่ือกดก้านลูกสูบให้เลื่อน ทําให้ลมจาก 1 (P) ไปสามารถท่ีจะไปยัง 4 (A) ได้ ส่วนลมจาก 2 (B) จะถูกระบายยัง 3 (ร) และรู5 (R) จะถูกปิด เม่ือทําการปล่อยมือสปริงจะดัน กา้ นสูบใหเ้ ลอื่ นกลบั ตาํ แหนง่ ปกติ (ก) สัญลกั ษณ์ (ข) วาล์วตัง้ เวลา รูปท่ี 4.16 วาลว์ ตั้งเวลาหรอื วาลว์ หนว่ งเวลาชนิดปกติเปิด ท่ีมา : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560) 4.1.4 วาลว์ ควบคุมทิศทางแบบเลอ่ื น (slide valve) วาล์วควบคุมทิศทางแบบเล่ือนเป็นวาล์วท่ีมีลักษณะโครงสร้างภายในเป็นลูกสูบท่ีเลื่อน ไปมา ภายในเรือนวาล์ว วาล์วควบคุมทิศทางแบบเลื่อนน้ีเหมาะสําหรับวาล์วตัวใหญ่ซ่ึงต้องใช้ลมอัดไปบังคับล้ิน ของวาล์วในปริมาณมาก หากใช้ลมอัดปริมาณน้อยไปคันล้ินเล็กทํางานจึงจะมีลมอัดไปทําให้ลิ้นใหญ่ทํางาน ซึ่งเป็นการลดขนาดของวาล์วและลดปริมาณของลมท่ีจะทําให้วาล์วทํางาน ซ่ึงมีอยู่ด้วยกันหลายชนิด เช่น แบบลกู สูบเล่อื น แบบลูกสบู และแผ่นเล่อื น และแบบแผ่นหมนุ เปน็ ต้น (ก) ตําแหนง่ ปกติ (ข) ตาํ แหน่งทาํ งาน รปู ท่ี 4.17 โครงสร้างวาล์วควบคุมทศิ ทางแบบลูกสบู เลือ่ น

118 นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนือ้ หา หน่วยท่ี 4 หนา้ ที่ 13/24 ตาํ แหนง่ ปกติ ลมอัดจากรูลม 1 ไหลผ่านไมไ่ ด้ แต่จากรูลม 2 ระบายออกทีร่ ูลม 3 ได้ ตําแหน่งทาํ งาน ลมอดั จากรูลม 1 ไหลออกที่รูลม 2 ได้ สว่ นรูลม 3 ถูกปดิ (ก) ตําแหนง่ ลมควบคมุ เข้ารูลม 12 (ข) ตําแหนง่ ลมควบคุมเข้ารลู ม 12 รปู ที่ 4.18 โครงสร้างวาลว์ ควบคุมทศิ ทางแบบแผน่ เลือ่ น ตําแหน่งลมควบคุมเข้ารูลม 12 เมื่อลมควบคุมเข้ารูลม 12 ลูกสูบและแผ่นเล่ือนจะเคลื่อนท่ีไป ทางซ้าย เปดิ ให้ลมอัดจากรลู ม 1 ผ่านออกรลู ม 2 ลมระบายจากรลู ม 4 ผา่ นออกรลู ม 3 ได้ ตําแหน่งลมควบคุมเข้ารูลม 14 เมื่อลมควบคุมเข้ารูลม 14 ลูกสูบและแผ่นเลื่อนจะเคลื่อนที่ไป ทางขวา ลมอัดจากรูลม 1 ผา่ นออกรลู ม 4 ลมระบายจากรลู ม 2 ผา่ นออกรลู ม 3 ได้ รปู ที่ 4.19 โครงสร้างวาล์วควบคมุ ทิศทางแบบแผน่ หมุน ตําแหน่งกลาง ลมอัดรลู ม 1 ปิด รลู ม 2 และรูลม 4 ระบายท่รี ู 3 ตําแหนง่ หมนุ ไปทางขวา ลมอัดรูลม 1 ผา่ นออกรลู ม 4 และระบายจากรูลม 2 ออกรลู มได้ ตาํ แหนง่ หมนุ ไปทางซ้าย ลมอัดรูลม 1 ผา่ นออกรูลม 2 และระบายจากรลู ม 4 ออกรลู ม 3 ได้

119 นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเน้อื หา หนว่ ยท่ี 4 หน้าที่ 14/24 การเรียกช่ือวาล์ว ชื่อวาล์วจะแสดงจํานวนตําแหน่งทํางาน จํานวนช่องต่อลม และชนิดของการ ควบคุมวาล์ว ตารางที่ 4.1 แสดงสัญลกั ษณ์และการเรยี กชอื่ วาล์ว

120 นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนื้อหา หน่วยท่ี 4 หน้าท่ี 15/24 รปู แบบการควบคุมวาลว์ (type of control) การควบคุมการทาํ งานของวาลว์ สามารถเลอื กไดห้ ลายรูปแบบ ตารางที่ 4.2 แสดงสญั ลกั ษณ์ของรูปแบบท่ใี ช้ในการควบคมุ วาลว์ ตารางท่ี 4.3 แสดงความหมายของสญั ลักษณ์ของรปู แบบท่ีใช้ควบคุมวาล์วชนิดต่าง ๆ

นวิ แมตกิ ส์และไฮดรอลิกส์ (30100-0104) 121 ใบเนื้อหา หน่วยท่ี 4 หน้าที่ 16/24 รปู ท่ี 4.20 แสดงลักษณะของวาล์วควบคมุ แบบต่าง ๆ ทมี่ า : https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560) การใช้งานวาล์วควบคมุ น้ันสามารถเลอื กจบั คู่รปู แบบการควบคมุ ใหเ้ หมาะสมกับลักษณะ ตารางที่ 4.4 แสดงความหมายของสัญลกั ษณ์วาล์วควบคมุ ในตําแหน่งทาํ งานและรีเซ็ต

122 นวิ แมติกสแ์ ละไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) ใบเน้ือหา หน่วยที่ 4 หนา้ ที่ 17/24 หลักการทํางานภายในวาล์วควบคุมทิศทาง วาลว์ จะประกอบด้วยล้นิ วาล์วและกลไกที่ควบคุมเส้นทางการไหลผา่ นของลมอัด ก. หลักการทํางานภายในของวาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 (ก) แบบกลไกภายนอกกด (ข) แบบใช้ลูกกลิ้งสองทาง (ค) แบบใช้ลกู กลง้ิ ทางเดียว รปู ท่ี 4.21 แสดงการทาํ งานภายในวาลว์ 3/2 ทมี่ รี ปู แบบการควบคมุ ต่าง ๆ ท่ีมา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) ข. หลกั การทํางานภายในของวาล์วควบคุมทิศทาง 4/2 (ก) แบบกลไกภายนอกกด (ข) แบบใช้ลมดนั รปู ท่ี 4.22 แสดงการทํางานภายในวาล์ว 4/2 ที่มีรปู แบบการควบคมุ ต่าง ๆ ท่ีมา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) ค. หลกั การทาํ งานภายในของวาล์วควบคุมทศิ ทาง 5/2 (ก) แบบไฟฟา้ (ข) แบบมือโยก รูปท่ี 4.23 แสดงการทาํ งานภายในวาลว์ 5/2 ทม่ี ีรูปแบบการควบคมุ ต่าง ๆ ท่ีมา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560)

123 นิวแมติกส์และไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) ใบเนอ้ื หา หน่วยท่ี 4 หนา้ ที่ 18/24 ง. หลักการทาํ งานภายในของวาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 5/3 (ก) แบบมอื โยก (ข) แบบลมดนั รูปท่ี 4.24 แสดงการทํางานภายในวาลว์ 5/3 แบบควบคมุ ดว้ ยคนั โยก ที่มา: https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) 4.2 วาล์วควบคมุ อัตราการไหลทางเดียว (non return valve) วาล์วควบคุมอัตราการไหลทางเดียว หมายถึงวาล์วท่ีให้ลมอัดไหลได้ทางเดียวเท่านั้น ไม่สามารถ ไหลย้อนกลบั ได้ 4.2.1 วาล์วกันกลับ หรอื เช็ควาล์ว (check valves) (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาลว์ ควบคุมอัตราการไหลทางเดยี ว รูปที่ 4.25 วาล์วควบคมุ อัตราการไหลทางเดยี ว ท่ีมา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560)

124 ใบเนอื้ หา หน่วยที่ 4 หนา้ ที่ 19/24 นิวแมตกิ ส์และไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) (ก) ไหลข้ึนผา่ นไดส้ องทาง (ข) ไหลลงผา่ นได้ทางเดียว รปู ท่ี 4.26 แสดงทศิ ทางการไหลเม่อื ใช้วาลว์ กันกลบั ในทศิ ทางข้ึนและลง ทม่ี า : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) 4.2.2 วาล์วกันกลับสองทาง หรือชัตเทิลวาล์ว (shuttle valve or double control valve or double check valve) วาล์วกันกลับสองทาง คือวาล์วท่ีมีลมออกได้เพียงทางเดียว โดยมีลมเข้าสองทางใช้ในการต่อ ขนานวาล์ว (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาลว์ กนั กลับสองทาง (ค) ลมเข้าทาง Y (ง) ลมเข้าทาง X รปู ที่ 4.27 วาลว์ กนั กลบั สองทาง หรอื ซตั เทิลวาลว์ ที่มา: https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560)

125 นิวแมติกส์และไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนอ้ื หา หน่วยที่ 4 หน้าที่ 20/24 4.2.3 วาล์วความดันสองทาง หรือวาลว์ ลมคู่ (two pressure valves) วาล์วความดันสองทาง คือวาล์วที่ต้องใช้สัญญาณลมเข้าสองข้างจึงจะมีสัญญาณลมออกไปใช้ งานได้ใชใ้ นการตอ่ อนุกรมวาลว์ (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาล์วความดันสองทาง (ค) ลมเข้าสองดา้ นวาลว์ จะเปิด (ง) ลมเขา้ เขา้ ด้านเดยี ววาล์วจะปิด รปู ที่ 4.28 วาลว์ ความดันสองทาง หรือวาล์วลมคู่ ที่มา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) 4.2.4 วาลว์ คายไอเสียเรว็ (quick - exhaust valves) (ก) สญั ลักษณ์ (ข) วาล์วคายไอเสียเรว็ (ค) ขณะลมเขา้ ทางรลู ม 1 (ง) ขณะลมเข้าทางรูลม 2 รปู ที่ 4.29 วาลว์ คายไอเสียเร็วลักษณะโครงสร้างและสญั ลักษณ์ ท่ีมา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560)

126 ใบเนือ้ หา หน่วยท่ี 4 หนา้ ที่ 21/24 นิวแมตกิ ส์และไฮดรอลกิ ส์ (30100-0104) รปู ท่ี 4.30 การใชว้ าล์วคายไอเสยี เร็วในเพิ่มความเร็วก้านสูบในการเคลื่อนที่กลับ 4.3 วาลว์ ปรับอัตราการไหล (flow control valves) 4.3.1 วาลว์ ปรบั อัตราไหลทางเดยี ว (ก) สญั ลักษณ์ (ข) วาล์วปรับอัตราการไหล (ค) โครงสร้างวาลว์ ปรับอตั ราการไหล รปู ท่ี 4.31 วาลว์ ปรับอัตราการไหลทางเดยี ว ที่มา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560)

127 นิวแมตกิ ส์และไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนอ้ื หา หนว่ ยท่ี 4 หน้าท่ี 22/24 4.4 วาล์วควบคุมความดนั (pressure valves) วาล์วควบคุมความดันคอื วาลว์ ทีค่ วบคมุ ความดันด้านใชง้ านใหม้ คี า่ คงท่ตี ามต้องการ 4.4.1 วาล์วปรับลดความดัน (pressure regulating valve) ทําหน้าที่รักษาความดันใช้ งานใหม้ รี ะดับคงท่ตี ลอดเวลา (ก) สัญลกั ษณ์ (ข) วาลว์ ปรับลดความดัน รปู ท่ี 4.32 วาลว์ ปรบั ลดความดนั ที่มา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) 4.4.2 วาล์วจํากัดความดัน (pressure limiting valve) ทําหน้าที่รักษาความดันใช้งาน ไม่ใหส้ งู เกินค่าความดนั ท่ีต้งั ไว้ (ก) สัญลักษณ์ (ข) วาล์วจํากัดความดนั รูปท่ี 4.33 วาลว์ จาํ กัดความดนั ที่มา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) 4.4.3 วาล์วจัดลําดับ (sequence valve) ทําหน้าท่ีสะสมความดันจนถึงระดับที่ต้ังไว้วาล์ว จึงจะเร่ิมทาํ งาน (ก) สัญลกั ษณ์ (ข) วาล์วจดั ลาํ ดับ (ค) วาลว์ จดั ลําดบั รูปท่ี 4.34 วาล์วจัดลําดบั ที่มา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560)

128 นวิ แมตกิ สแ์ ละไฮดรอลกิ ส์(30100-0104) ใบเน้อื หา หนว่ ยที่ 4 หนา้ ท่ี 23/24 4.5. วาล์วปิด-เปิด และวาล์วผสม (shut off valve and valve compo nations) วาลว์ ปิด-เปดิ และวาลว์ ผสม มีหนา้ ท่ปี ดิ และเปดิ ทางไหลของลมใชง้ าน 4.5.1 วาล์วปิด-เปิด (shut off valve) (ก) สัญลกั ษณ์ (ข) วาลว์ ปดิ -เปิด รูปท่ี 4.35 วาลว์ ปดิ - เปิด ท่ีมา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) 4.5.2 วาลว์ ตง้ั เวลาหรือวาลว์ หน่วงเวลา (time delay valve) 4.5.2.1 วาล์วตง้ั เวลาหรือวาล์วหนว่ งเวลาชนดิ ปกติปดิ (normally closed) ใช้ควบคุมใหก้ ระบอกสบู รอเวลาทํางานในจงั หวะถัดไป (ก) สญั ลักษณ์ (ข) โครงสรา้ งวาล์วหนว่ งเวลาปกตปิ ิด (ค) วาลว์ ต้ังเวลา รปู ท่ี 4.36 วาลว์ ตัง้ เวลาหรอื วาล์วหน่วงเวลาชนิดปกตปิ ิด ที่มา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560)

129 นวิ แมตกิ ส์และไฮดรอลิกส์ (30100-0104) ใบเนือ้ หา หน่วยที่ 4 หน้าที่ 24/24 4.5.2.2 วาล์วตั้งเวลาหรือวาล์วหน่วงเวลาชนิดปกติเปิด (normallypened) ใช้ควบคุมให้ กระบอกสบู รอเวลาหยดุ ทาํ งานในจังหวะถัดไป (ก) สัญลกั ษณ์ (ข) โครงสรา้ งวาล์วหนว่ งเวลาปกตเิ ปิด (ค) วาลว์ ต้งั เวลา รูปที่ 4.37 วาลว์ ตงั้ เวลาหรือวาล์วหน่วงเวลาชนดิ ปกตเิ ปิด ท่ีมา : https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) สรุป วาล์วในระบบนิวแมติกส์จะทําหน้าท่ีควบคุมอุปกรณ์ทํางานในระบบให้มีความสะดวกและปลอดภัย ในการควบคุมการทํางานของระบบสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ วาล์วควบคุมทิศทาง จะทําหน้าที่ ควบคุมลมอัดให้ไหลผ่านวาล์วไปในทิศทางที่ต้องการเป็นตัวเปิดหรือปิดให้กระบอกสูบทํางานหรือควบคุม อัตราการไหลของลมอัด ทําให้ลูกสูบเคล่ือนท่ีออกและเคล่ือนท่ีกลับ ส่วนวาล์วควบคุมอัตราการไหลเป็น วาล์วควบคุมปริมาณลมให้ไหลผ่านไต้น้อยกว่าปริมาณปกติจะมีลักษณะการทํางานได้ 2 ชนิด คือวาล์ว ควบคุมอัตราการไหลชนิดปรับได้และปรับไม่ได้ ทางด้านวาล์วควบคุมความดันนั้นเป็นวาล์วควบคุมความดัน ทางด้านใช้งานให้มีค่าคงท่ีตามต้องการส่วนวาล์วปิด-ปิด และวาล์วผสมจะมีหน้าท่ีการปิดและการเปิดทาง ไหลของลมเทา่ นัน้ เอกสารอา้ งองิ ชยั วัฒน์ ภูมิประเทศ (2559 : 1) ไพรวรรณ์ พ่อธานี และบุษกร มาลา, นิวแมติกส์และไฮดรอลิกส,์ นนทบรุ ี : ศูนยห์ นังสือ เมอื งไทย จํากัด, 2556. https://m.blog.naver.com/ (2 เมษายน 2560) https://www.jelpc.com/product/valve/page/4/ (2 เมษายน 2560) https://www.isethailand.com (2 เมษายน 2560)

130 https://www.isethailand.com/14312156/epa-100 (2 เมษายน 2560) https://www.isethailand.com/17090767/valves-festo (2 เมษายน 2560) แบบฝกึ หัดท่ี 4.1 หนว่ ยที่ 4 หน้าที่ 1/1 วชิ า นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ ช่ือหนว่ ย วาล์วในระบบนวิ แมติกส์ สอนครัง้ ที่ ทฤษฎี 1 คาบ 5/18 ปฏบิ ตั ิ 3 คาบ ช่อื เรอ่ื ง การทํางานของวาลว์ ในระบบนวิ แมติกส์ คาํ ส่ัง จงเลือกทาํ เครอ่ื งหมาย  ในชอ่ งความหมายใหถ้ กู ตอ้ ง 1 ส่เี หล่ยี มจตั รุ สั 2 รูป ตอ่ กนั วาลว์  2 ตาํ แหนง่  3 ตาํ แหนง่ 2 ลกู ศรภายในชอ่ งส่เี หล่ียม ทอ่ ภายใน  เปิดใหล้ มไหลผา่ นได้  ปิดไมใ่ หล้ มไหลผา่ น 3 เสน้ ปลายตดั ตวั ทีภายในชอ่ ง ทอ่ ภายใน  เปิดใหล้ มไหลผา่ นได้  ปิดไมใ่ หล้ มไหลผา่ น ส่เี หล่ยี ม 4 เสน้ สนั้ ๆ เขียนตงั้ ฉากกบั ขอบ จดุ ตอ่ ลม  เขา้  ออก ของส่เี หล่ียมตรงกบั เสน้ ภายใน 5 รูป รูระบายลม  ไมต่ อ่ อปุ กรณเ์ ก็บเสียง ทิง้  ตอ่ อปุ กรณเ์ ก็บเสยี ง 61 2 ลมไหลจาก 1 2  ได้  ไมไ่ ด้ 7X A Y ลมไหลจาก X A  ได้  ไมไ่ ด้ 8X A Y ลมไหลจาก X A  ได้  ไมไ่ ด้ 91 2 3 ลมไหลจาก 1 2  ได้  ไมไ่ ด้  ได้  ไมไ่ ด้ 10 ลมไหลจาก 2 1

131 แบบประเมนิ ผลงานที่ 4.1 หนว่ ยที่ 4 หน้าที่ 1/1 วชิ า นิวแมติกส์และไฮดรอลกิ ส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ สอนครัง้ ท่ี ทฤษฎี 1 คาบ ชอ่ื หนว่ ย วาลว์ ในระบบนิวแมตกิ ส์ 5/18 ปฏบิ ัติ 3 คาบ ชือ่ เรื่อง การทาํ งานของวาลว์ ในระบบนิวแมติกส์ คําชี้แจง ให้วงกลมลอ้ มรอบคะแนนทีไ่ ด้ คะแนน หมายเหตุ รายการ ดมี าก ดี ปาน พอใช้ ปรับปรงุ กลาง ขน้ั ก่อนการปฏิบตั ิงาน 1. ความพร้อมของอปุ กรณก์ ารเรยี น.............. 5432 1 ขัน้ การปฏบิ ัติงาน 10 8 6 4 2 2. สญั ลักษณใ์ หค้ วามหมาย วาลว์ ในระบบ 10 8 6 4 2 นิวแมตกิ ส…์ …………… 3. การทาํ งานให้ต่อวงจรวาลว์ ในระบบ 10 8 6 4 2 10 8 6 4 2 นิวแมติกส…์ …………… 4. นําเสนอรายละเอยี ดท่ีควรปรบั ปรงุ ...... 5432 1 5. นําเสนอเหตุผลท่ีควรปรับปรงุ ............... 5432 1 ขัน้ สรปุ ผล 5432 1 6. เขียนสรุปผลหลังการปฏบิ ัตงิ าน................ ขน้ั หลงั การปฏบิ ัติงาน 7. ทําความสะอาดบริเวณห้องเรียน............... 8. สง่ งานตามกาํ หนดเวลา............................. คะแนนท่ีได้ รวมคะแนน ผลการประเมนิ (คะแนนเตม็ 60 คะแนน)  ดี (คะแนนอยูใ่ นชว่ ง 46–53 คะแนน)  ดีมาก (คะแนนอยู่ในช่วง 54–60 คะแนน)  ปรบั ปรงุ (คะแนนอยใู่ นชว่ ง 30–37 คะแนน)  พอใช้ (คะแนนอยใู่ นชว่ ง 38–45 คะแนน)  ไม่ผา่ น (คะแนนตาํ่ กวา่ 30 คะแนน) ลงชื่อ (สเุ มธ เชิงดา) ผปู้ ระเมิน .........../.............../...............

132 แบบประเมินคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และค่านิยม หน่วยท่ี 4 หนา้ ท่ี 1/1 วิชา นวิ แมตกิ ส์และไฮดรอลิกส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ ช่อื หนว่ ย วาลว์ ในระบบนวิ แมติกส์ สอนครง้ั ที่ ทฤษฎี 1 คาบ 5/18 ปฏบิ ัติ 3 คาบ คําชี้แจง 1. ให้ผู้เรียนประเมินตนเองและให้สมาชิกในกลุ่มหนึ่งคนประเมินซ่ึงกันและกันในหัวข้อท่ีผู้สอน กําหนดและแจ้งไว้ 2. การประเมนิ แต่ละขอ้ มีคะแนนข้อละ 5 คะแนน (5 หมายถงึ ดีมาก, 4 หมายถึง ดี, 3 หมายถงึ ปานกลาง, 2 หมายถึง พอใช้, 1 หมายถงึ ตอ้ งปรบั ปรงุ ) 3. ผ้สู อนทาํ การประเมนิ และหาคะแนนเฉลย่ี ของผเู้ รียนแต่ละคนต่อไป ท่ี คุณธรรม จรยิ ธรรม เจตคติ สงั เกตจากพฤตกิ รรม ผู้ประเมนิ และคา่ นิยมท่ีพึงประสงค์ ตนเอง สมาชิก ู้ผสอน 1 ความมีวินัย ตรงต่อเวลาทงั้ การเขา้ เรยี นและการส่งงาน ทาํ งานตาม ข้ันตอน คาํ นึงถึงความปลอดภยั ฯลฯ 2 ความมีมนษุ ยสมั พันธ์ ช่วยเหลอื เพือ่ นสมาชกิ ใหค้ วามรว่ มมือทาํ งานกลุ่ม พูดจา สุภาพ ฯลฯ 3 ความรับผิดชอบ กล้ารบั ผดิ และรบั ชอบในสงิ่ ที่ตนทํา รกั ษาความสะอาด ฯลฯ 4 ความเช่อื มั่นในตนเอง กล้าแสดงออกในการปฏบิ ตั งิ าน กลา้ แสดงความคิดเห็น ฯลฯ 5 ความซื่อสตั ยส์ จุ ริต ไม่คดั ลอกผลงานคนอ่นื ตรวจผลงานของตนเองและของ ผ้อู น่ื ดว้ ยความซื่อสัตย์ ฯลฯ 6 ความประหยดั ใช้วัสดุอปุ กรณ์ เครื่องมือและใช้พลงั งานไฟฟ้าในการเรยี น อยา่ งประหยัด ฯลฯ 7 ความสนใจใฝ่รู้ กระตอื รอื รน้ พึง่ ตนเองเปน็ หลกั ศกึ ษาหาความรู้เพ่ิมเติม ฯลฯ 8 ความรกั สามคั คี รบั ฟงั ความเหน็ ผูอ้ ่นื ร่วมใจกนั ทํางาน รู้จักแบ่งบนั มนี า้ํ ใจ ฯลฯ 9 ความคดิ ริเร่มิ สรา้ งสรรค์ ปรบั วิธกี ารเรยี นของตนเองให้ดขี ึน้ คดิ แกป้ ัญหาแปลก ใหม่ ฯลฯ 10 ความพึงพอใจในผลงานท่ีทาํ พอใจในผลงานของตนเองทตี่ ั้งใจทํางานอย่างดีทีส่ ุด ฯลฯ รวม เฉลี่ยรวม ผลการประเมิน (คะแนนเตม็ 20 คะแนน) ได้.................คะแนน  ผ่าน (คะแนนอยใู่ นชว่ ง 12–20 คะแนน)  ไม่ผ่าน (คะแนนตาํ่ กว่า 12 คะแนน) ..................................ลงชอ่ื ผูป้ ระเมิน

133 แบบฝึกหัดท่ี 4.2 หน่วยที่ 4 หนา้ ที่ 1/1 วชิ า นวิ แมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ ช่ือหน่วย วาล์วในระบบนิวแมตกิ ส์ สอนคร้งั ท่ี ทฤษฎี 1 คาบ 6/18 ปฏบิ ัติ 3 คาบ ชอ่ื เร่อื ง การอา่ นสญั ลกั ษณข์ องวาลว์ ในระบบนิวแมตกิ ส์ คําส่งั จงนําตัวเลข 1–10 ไปจับคกู่ บั อักษร ก–ญ หนา้ สญั ลกั ษณใ์ ห้ถกู ต้อง ก. 1. คา่ อตั ราการไหลของลม 2. หน่วยจัดอตั ราการไหลของลม ข. 3. วาล์วควบคุมอตั ราการไหลทางเดียว 4. วาลว์ ควบคุมอัตราการไหลสองทศิ ทางปรับค่าได้ ค. 5. วาลว์ ควบคุมอตั ราการไหลสองทศิ ทางปรบั คา่ ไม่ได้ 6. วาลว์ ลดความดันชนิดไมร่ ะบายความดนั JIS ง. Q 7. วาลว์ ลดความดันชนดิ ไม่ระบายความดัน DIN 8. วาล์วลดความดันชนิดระบายความดัน JIS จ. 9. วาลว์ ลดความดนั ชนิดระบายความดัน DIN 10. วาล์วจัดลําดบั การทาํ งาน ฉ. ช. ซ. ณ. ญ. 2 3 11

134 แบบประเมนิ ผลงานที่ 4.2 หน่วยท่ี 4 หนา้ ท่ี 1/1 วิชา นิวแมติกส์และไฮดรอลิกส์ เวลาเรยี นรวม 72 คาบ สอนครง้ั ท่ี ทฤษฎี 1 คาบ ชือ่ หน่วย วาลว์ ในระบบนิวแมติกส์ 6/18 ปฏิบตั ิ 3 คาบ ชือ่ เรอื่ ง การอา่ นสญั ลักษณ์ของวาลว์ ในระบบนิวแมตกิ ส์ คาํ ชีแ้ จง ใหว้ งกลมล้อมรอบคะแนนท่ไี ด้ รายการ คะแนน หมายเหตุ ขนั้ ก่อนการปฏิบตั งิ าน ดีมาก ดี ปาน พอใช้ ปรับปรงุ 1. ความพร้อมของอปุ กรณก์ ารเรียน......... กลาง ขน้ั การปฏิบตั งิ าน 5432 1 2. นาํ เสนอสญั ลกั ษณท์ ่ีวาลว์ ปรบั อตั ราไหล 3. นาํ เสนอสัญลักษณ์วาล์วควบคมุ ความ 10 8 6 4 2 ดัน…………………………………………………………… 10 8 6 4 2 4. นําเสนอรายละเอยี ดทคี่ วรปรับปรุง...... 10 8 6 4 2 5. นาํ เสนอเหตุผลที่ควรปรับปรงุ ............... 10 8 6 4 2 ขั้นสรุปผล 5432 1 6. เขยี นสรุปผลหลงั การปฏิบตั ิงาน............. 5432 1 ข้ันหลังการปฏบิ ตั งิ าน 5432 1 7. ทําความสะอาดบรเิ วณห้องเรยี น........... 8. สง่ งานตามกําหนดเวลา........................ คะแนนทไ่ี ด้ รวมคะแนน ผลการประเมนิ (คะแนนเต็ม 60 คะแนน)  ดี (คะแนนอยูใ่ นชว่ ง 46–53 คะแนน)  ดมี าก (คะแนนอยใู่ นชว่ ง 54–60 คะแนน)  ปรบั ปรุง (คะแนนอย่ใู นช่วง 30–37 คะแนน)  พอใช้ (คะแนนอยใู่ นชว่ ง 38–45 คะแนน)  ไมผ่ ่าน (คะแนนตํ่ากว่า 30 คะแนน) ลงช่อื (นายสุเมธ เชงิ ดา) ผูป้ ระเมนิ .........../.............../...............

135 แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม และค่านยิ ม หน่วยท่ี 4 หนา้ ที่ 1/1 วิชา นิวแมติกสแ์ ละไฮดรอลกิ ส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ ช่อื หนว่ ย วาลว์ ในระบบนวิ แมติกส์ สอนครง้ั ท่ี ทฤษฎี 1 คาบ 6/18 ปฏิบตั ิ 3 คาบ คําชี้แจง 1. ให้ผู้เรียนประเมินตนเองและให้สมาชิกในกลุ่มหน่ึงคนประเมินซ่ึงกันและกันในหัวข้อที่ผู้สอน กาํ หนดและแจง้ ไว้ 2. การประเมินแตล่ ะขอ้ มคี ะแนนขอ้ ละ 5 คะแนน (5 หมายถงึ ดีมาก, 4 หมายถงึ ดี, 3 หมายถงึ ปานกลาง, 2 หมายถึง พอใช้, 1 หมายถึง ต้องปรับปรงุ ) 3. ผ้สู อนทาํ การประเมินและหาคะแนนเฉล่ยี ของผูเ้ รียนแตล่ ะคนตอ่ ไป คุณธรรม จรยิ ธรรม เจตคติ ผปู้ ระเมิน และคา่ นยิ มท่พี งึ ประสงค์ ท่ี สงั เกตจากพฤติกรรม ตนเอง สมาชิก ู้ผสอน 1 ความมวี นิ ัย ตรงต่อเวลาท้ังการเขา้ เรยี นและการสง่ งาน ทํางานตาม ขน้ั ตอน คํานงึ ถึงความปลอดภัย ฯลฯ 2 ความมีมนุษยสัมพนั ธ์ ช่วยเหลือเพอื่ นสมาชิกใหค้ วามรว่ มมือทํางานกล่มุ พูดจา สภุ าพ ฯลฯ 3 ความรบั ผดิ ชอบ กลา้ รับผิดและรับชอบในสิ่งทีต่ นทาํ รักษาความสะอาด ฯลฯ 4 ความเชอ่ื ม่ันในตนเอง 5 ความซ่ือสัตย์สุจริต กล้าแสดงออกในการปฏิบัติงาน กล้าแสดงความคิดเหน็ ฯลฯ 6 ความประหยดั ไมค่ ดั ลอกผลงานคนอื่น ตรวจผลงานของตนเองและของผู้อื่น ดว้ ยความซื่อสัตย์ ฯลฯ 7 ความสนใจใฝ่รู้ ใช้วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมอื และใช้พลงั งานไฟฟ้าในการเรียน อยา่ งประหยัด ฯลฯ 8 ความรักสามคั คี กระตือรอื รน้ พง่ึ ตนเองเปน็ หลกั ศกึ ษาหาความรเู้ พมิ่ เติม ฯลฯ 9 ความคดิ รเิ รมิ่ สร้างสรรค์ รบั ฟังความเห็นผอู้ นื่ ร่วมใจกนั ทํางาน รู้จักแบง่ บนั มนี า้ํ ใจ ฯลฯ 10 ความพงึ พอใจในผลงานที่ทาํ ปรับวิธกี ารเรียนของตนเองใหด้ ีขึ้น คดิ แก้ปัญหาแปลก ใหม่ ฯลฯ พอใจในผลงานของตนเองทีต่ ้ังใจทํางานอยา่ งดีทสี่ ุด ฯลฯ รวม เฉล่ียรวม ผลการประเมนิ (คะแนนเตม็ 20 คะแนน) ได.้ ................คะแนน  ผ่าน (คะแนนอยูใ่ นช่วง 12–20 คะแนน)  ไมผ่ า่ น (คะแนนตาํ่ กวา่ 12 คะแนน) ..................................ลงช่ือ ผูป้ ระเมิน

136 แบบทดสอบหลงั เรียน หน่วยที่ 4 หนา้ ที่ 1/2 วิชา นิวแมตกิ ส์และไฮดรอลกิ ส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ สอนครงั้ ที่ ทฤษฎี 2 คาบ ชอื่ หน่วย วาลว์ ในระบบนิวแมติกส์ 5-6/18 ปฏิบตั ิ 6 คาบ คาํ ชีแ้ จง : 1. แบบทดสอบชดุ นีม้ ีท้งั หมด 10 ข้อ เวลา 10 นาที 2. ใหท้ ําเครือ่ งหมาย () ลงในข้อท่ีถกู ตอ้ งที่สดุ เกณฑก์ ารประเมนิ : ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 1. ขอ้ ใดคือขอ้ ดีของวาลว์ แบบแบบแผน่ กลมนัง่ บา่ ก. ใช้กลไกมาก ข. อายุในการใชง้ านนอ้ ย ค. อายใุ นการใช้งานนาน ง. ใช้แรงลมมาก จ. ใชแ้ รงกดนอ้ ย จ. ใชแ้ รงลมมาก 2. ขอ้ ใดคือขอ้ ดีของวาล์วแบบลกู สูบเล่อื น จ. ขนาด จ. ใชแ้ รงกดน้อย ก. ใช้แรงเพียงเล็กน้อย ข. ใช้แรงลมนอ้ ย จ. วาล์วปดิ สนิท ค. ใช้แรงดันนอ้ ย ง. ใชก้ ลไกนอ้ ย 3. ขอ้ ใดคอื ความแตกต่างระหวา่ งวาล์วแบบลกู บอลนงั่ บ่ากับแผ่นกลมน่งั บ่า ก. แบบลกู บอลนงั่ บา่ ใช้ลูกบอล ข. แบบลูกบอลน่งั บา่ ใชแ้ ผ่นกลม ค. แบบแผ่นกลมน่ังบ่าไมใ่ ช้สปริง ง. แบบแผน่ กลมนั่งบา่ ใช้ลูกบอล 4. ขอ้ ใดคือข้อเสยี ของวาล์วแบบลูกบอลนัง่ บา่ ก. ใชก้ ลไกมาก ข. ใช้แรงกดมาก ค. ใช้แรงลมมาก ง. ใชแ้ รงดนั มาก 5. เกดิ อาการใดขนึ้ กับวาลว์ หากถอดสปริงในวาลว์ แบบแผน่ กลมนง่ั บ่าออก ก. วาล์วจ่ายลมไดม้ ากขึน้ ข. วาลว์ ปดิ ไมส่ นิท ค. วาลว์ ทาํ งานดีขึน้ ง. วาล์วปดิ ลมได้ตามปกติ 6. จากสญั ลกั ษณ์ คอื วาล์วชนดิ ใด ก. วาลว์ ควบคมุ ทิศทาง 3/2 ปกตปิ ิดแบบลกู บอลนั่งบา่ ทาํ งานโดยใช้กลไกกลบั ด้วยสปรงิ ข. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 4/2 แบบแผน่ กลมน่ังบา่ ทํางานโดยใชป้ มุ่ กดเล่ือนกลบั ด้วยสปริง ค. วาล์วควบคมุ ทิศทาง 2/2 แบบลูกบอลนง่ั บ่า ทาํ งานโดยใช้กลไกกลับด้วยสปริง ง. วาล์วควบคุมทิศทาง 5/2 แบบแผ่นกลมนงั่ บา่ ทาํ งานโดยใชก้ ลไกกลับด้วยสปรงิ จ. วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 2/2 แบบลกู บอลน่งั บา่ ทาํ งานโดยใช้ไฟฟ้า

นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ (30100-0104) 137 7. จากสญั ลักษณ์ คือวาลว์ ชนดิ ใด แบบทดสอบก่อนเรียน หน้าท่ี 2/2 หนว่ ยท่ี 4 ก. วาลว์ ควบคมุ ทิศทาง 3/2 ปกติปดิ แบบลกู บอลน่งั บ่า ทาํ งานโดยใชก้ ลไกกลบั ดว้ ยสปริง ข. วาล์วควบคุมทศิ ทาง 2/2 แบบลกู บอลนงั่ บา่ ทํางานโดยใช้กลไกกลับด้วยสปริง ค. วาล์วควบคุมทศิ ทาง 3/2 แบบแผ่นกลมน่งั บ่า ทาํ งานโดยใชป้ ุ่มกดเล่อื นกลบั ด้วยสปริง ง. วาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 3/2 แบบแผ่นกลมนง่ั บา่ ทํางานโดยใช้กลไกกลบั ดว้ ยสปรงิ จ. วาล์วควบคุมทศิ ทาง 2/2 แบบลกู บอลนง่ั บ่า ทาํ งานโดยใช้ไฟฟา้ 8. จากสัญลักษณ์ คือวาล์วชนดิ ใด ก. วาลว์ ควบคุมทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ดิ ทาํ งานโดยใชม้ อื เลอื่ นไปและกลบั ข. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด ทาํ งานโดยใชม้ อื กดกลบั ดว้ ยสปริง ค. วาล์วควบคุมทิศทาง 3/2 ปกติปิด ทํางานโดยใชล้ มกลับดว้ ยสปริง ง. วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด ทํางานโดยใช้มอื กดและลมช่วยเลอ่ื นกลับด้วยสปริง จ. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตเิ ปิด ทาํ งานโดยใช้มือเล่ือนไปและกลบั 9. จากสัญลกั ษณ์ คือรูปแบบการควบคุมวาล์วแบบใด ก. ใช้กล้ามเนอ้ื ข. ใช้คนั โยก จ. ลกู กลง้ิ สองทาง ค. ใชเ้ ทา้ เหยียบ ง. ลกู กลงิ้ ทางเดยี ว 10. จากสญั ลกั ษณ์ คอื วาล์วชนดิ ใด ก. ลูกกลง้ิ ทางเดยี ว ข. ใชค้ ันโยก จ. ลูกกล้งิ สองทาง ค. ใชก้ ลา้ มเนอื้ ง. ใชเ้ ท้าเหยียบ

138 เฉลยแบบฝึกหัด หนว่ ยท่ี 4 หนา้ ที่ 1/2 วิชา นิวแมติกสแ์ ละไฮดรอลิกส์ เวลาเรยี นรวม 72 คาบ สอนครัง้ ที่ ทฤษฎี 1 คาบ ชือ่ หนว่ ย วาล์วในระบบนิวแมตกิ ส์ 5/18 ปฏิบตั ิ 3 คาบ แบบฝกึ หัดที่ 4.1 คาํ ส่ัง จงเลือกทาํ เครอ่ื งหมาย  ในชอ่ งความหมายใหถ้ กู ตอ้ ง  2 ตาํ แหนง่ 1 ส่ีเหล่ียมจตั รุ สั 2 รูป ตอ่ กนั วาลว์ 2 ลกู ศรภายในชอ่ งส่เี หล่ียม ทอ่ ภายใน  เปิดใหล้ มไหลผา่ นได้ 3 4 เสน้ ปลายตดั ตวั ทีภายในชอ่ ง ทอ่ ภายใน  ปิดไมใ่ หล้ มไหลผา่ น ส่ีเหล่ียม  ออก 5 เสน้ สนั้ ๆ เขียนตงั้ ฉากกบั ขอบ จดุ ตอ่ ลม  ตอ่ อปุ กรณเ์ ก็บเสยี ง 61 ของส่เี หล่ียมตรงกบั เสน้ ภายใน รูระบายลม รูป ทิง้ 2 ลมไหลจาก 1 2  ได้ 7X A Y ลมไหลจาก X A  ได้ 8X A Y ลมไหลจาก X A  ไมไ่ ด้ 91 2 3 ลมไหลจาก 1 2  ได้  ได้ 10 ลมไหลจาก 2 1

139 เฉลยแบบฝกึ หดั หน่วยท่ี 4 หนา้ ที่ 2/2 วชิ า นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์ เวลาเรียนรวม 72 คาบ สอนคร้งั ที่ ทฤษฎี 1 คาบ ชอ่ื หนว่ ย วาลว์ ในระบบนวิ แมติกส์ 6/18 ปฏบิ ัติ 3 คาบ แบบฝกึ หดั ที่ 4.2 คาํ สงั่ จงนาํ ตวั เลข 1–10 ไปจบั ค่กู บั อกั ษร ก–ญ หน้าสัญลกั ษณใ์ ห้ถกู ต้อง 3 ก. 1. ค่าอตั ราการไหลของลม 5 ข. 2. หน่วยจัดอตั ราการไหลของลม 4 ค. 3. วาล์วควบคมุ อัตราการไหลทางเดยี ว 1 ง. Q 4. วาล์วควบคมุ อัตราการไหลสองทศิ ทางปรับค่าได้ 8 จ. 5. วาลว์ ควบคุมอัตราการไหลสองทศิ ทางปรบั คา่ ไม่ได้ 9 ฉ. 6. วาลว์ ลดความดนั ชนดิ ไม่ระบายความดนั JIS 7. วาล์วลดความดันชนิดไมร่ ะบายความดัน DIN 8. วาลว์ ลดความดนั ชนิดระบายความดัน JIS 9. วาล์วลดความดนั ชนิดระบายความดัน DIN 10. วาลว์ จัดลําดับการทํางาน 6 ช. 7 ซ. 10 ณ. 2 ญ. 2 3 11

140 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น หน่วยที่ 4 หน้าที่ 1/2 วชิ า นิวแมตกิ สแ์ ละไฮดรอลกิ ส์ เวลาเรยี นรวม 72 คาบ สอนครงั้ ท่ี ทฤษฎี 2 คาบ ช่อื หนว่ ย วาล์วในระบบนวิ แมตกิ ส์ 5-6/18 ปฏิบตั ิ 6 คาบ เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น 1. ขอ้ ใดคอื ขอ้ เสยี วาล์วแบบลูกบอลนง่ั บา่ ข. ใชแ้ รงกดมาก 2. ข้อใดคอื ความแตกตา่ งระหวา่ งวาล์วแบบลูกบอลน่ังบ่ากับแผน่ กลมนงั่ บ่า ก. แบบลูกบอลนง่ั บา่ ใชล้ กู บอล 3. เกิดอาการใดขน้ึ กับวาลว์ หากถอดสปริงในวาลว์ แบบแผ่นกลมนงั่ บ่าออก ข. วาล์วปดิ ไม่สนิท 4. ข้อใดคอื ขอ้ ดีของวาลว์ แบบแบบแผ่นกลมน่ังบา่ ค. อายุในการใช้งานนาน 5. ขอ้ ใดคือขอ้ ดีของวาล์วแบบลกู สูบเลอื่ น ก. ใช้แรงเพียงเล็กนอ้ ย 6. จากสญั ลักษณ์ คือวาล์วชนิดใด ก. วาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 ปกติปิด ทาํ งานโดยใช้มอื เลื่อนไปและกลับ 7. จากสัญลกั ษณ์ คอื วาลว์ ชนดิ ใด ค. วาล์วควบคุมทศิ ทาง 2/2 แบบลูกบอลนง่ั บ่า ทํางานโดยใช้กลไกกลับด้วยสปรงิ 8. จากสญั ลกั ษณ์ คือวาลว์ ชนิดใด ค.วาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 แบบแผ่นกลมน่งั บ่า ทํางานโดยใชป้ ุม่ กดเล่ือนกลับดว้ ยสปริง 9. จากสัญลักษณ์ คือวาลว์ ชนิดใด ง. ใช้เทา้ เหยยี บ 10. จากสญั ลักษณ์ คือรปู แบบการควบคุมวาล์วแบบใด ง. ใช้ลกู กล้งิ ทางเดียว

141 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน หนว่ ยที่ 4 หน้าที่ 2/2 วชิ า นิวแมติกส์และไฮดรอลกิ ส์ เวลาเรยี นรวม 72 คาบ สอนครั้งที่ ทฤษฎี 2 คาบ ช่อื หนว่ ย วาล์วในระบบนิวแมติกส์ 5-6/18 ปฏบิ ตั ิ 6 คาบ เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 1. ขอ้ ใดคอื ขอ้ ดีของวาลว์ แบบแบบแผ่นกลมนง่ั บ่า ค. อายใุ นการใชง้ านนาน 2. ข้อใดคือขอ้ ดขี องวาล์วแบบลูกสบู เลื่อน ก. ใชแ้ รงเพยี งเลก็ น้อย 3. ขอ้ ใดคือความแตกตา่ งระหว่างวาล์วแบบลูกบอลน่งั บ่ากับแผ่นกลมนง่ั บา่ คอื ก. แบบลูกบอลน่งั บา่ ใช้ลูกบอล 4. ขอ้ ใดคือข้อเสียของวาลว์ แบบลกู บอลนั่งบ่า ก. ใชก้ ลไกมาก 5. เกิดอาการใดขนึ้ กบั วาลว์ หากถอดสปรงิ ในวาล์วแบบแผน่ กลมน่งั บ่าออก ข. วาลว์ ปิดไม่สนทิ 6. จากสัญลกั ษณ์ คอื วาล์วชนิดใด ค.วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 2/2 แบบลกู บอลนง่ั บ่า ทํางานโดยใช้กลไกกลับดว้ ยสปรงิ 7. จากสญั ลกั ษณ์ คอื วาล์วชนดิ ใด ค.วาล์วควบคุมทศิ ทาง 3/2 แบบแผน่ กลมน่งั บา่ ทาํ งานโดยใชป้ ุ่มกดเลื่อนกลับดว้ ยสปรงิ 8. จากสัญลักษณ์ คือวาล์วชนิดใด ก. วาล์วควบคมุ ทศิ ทาง 3/2 ปกตปิ ิด ทาํ งานโดยใชม้ ือเลื่อนไปและกลบั 9. จากสัญลักษณ์ คอื รูปแบบการควบคุมวาล์วแบบใด ง. ใช้ลกู กลิ้งทางเดียว 10. จากสญั ลักษณ์ คือวาลว์ ชนดิ ใด ง. ใชเ้ ท้าเหยียบ