21022019_122059-0000000991

กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ





คาํ นาํ จากภาวะนาํ ทว มซง่ึ ผปู ระสบภยั ไดร บั ความเดอื ดรอ นทงั้ เรอื่ งทอี่ ยู อาศัย ปญหาสุขภาพ โรคภัยและสัตวมีพิษที่มากับนํา ดวยความหวงใย กรมวิทยาศาสตรการแพทยไดจัดทําหนังสือเผยแพรความรูใหแกผูประสบ ภัยแลวในเรื่อง “ทําอยางไรใหปลอดภัยจากโรค สัตวมีพิษและสารเคมี” เพือ่ ใหป ระชาชนไดรับทราบอนั ตราย วิธกี ารปองกันโรค และวิธีการปฏบิ ตั ิ เมอื่ ไดร บั พิษตางๆ เมอื่ นาํ ลดแลว สง่ิ ทเ่ี หลอื ไวค อื ความเสยี หายของบา นเรอื นและขา ว ของเคร่ืองใช ส่ิงที่ผูประสบภัยทุกคนตองรีบดําเนินการ คือการฟนฟูบาน เรือนที่พักอาศัยท่ีไดรับความเสียหาย เก็บกวาดขจัดสิ่งสกปรกตางๆ ออก เพ่ือใหสามารถเขากลับอยูไดอยางปลอดภัย กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสุข จึงไดจัดทําเอกสารความรูเร่ือง “กําจัดเช้ือใน บาน...หลังนําทวม” โดยเสนอวิธีการตั้งแตการเตรียมเครื่องมือและ อุปกรณท้ังสําหรับการทําความสะอาดและความปลอดภัยของผูปฏิบัติ วิธี การทําความสะอาดสวนตางๆ ของบานและเฟอรนิเจอร ซ่ึงทําจากวัสดุ หลายประเภท รวมท้ังความรูทั่วไปซึ่งเปนประโยชนในการปองกันกําจัด เช้ือโรคหลังนําทว ม และสามารถนาํ ไปใชใ นชีวติ ประจําวันไดตอ ไป นายแพทยบญุ ชัย สมบูรณส ขุ อธิบดกี รมวิทยาศาสตรการแพทย พฤศจกิ ายน ๒๕๕๔

สารบญั 4 6 4 ขัน้ ตอน ทาํ ความสะอาดบา นหลงั นํา ทวม 8 - ขน้ั ท่ี 1 เตรียมตัวใหพรอม 14 - ขัน้ ที่ 2 กอ นลงมือ 16 - ข้ันท่ี 3 ลงมือไดแลว - ขน้ั ท่ี 4 ปลอ ยใหแหง 19 22 เอกสารอา งอิง 23 ความรเู กี่ยวกับเร่ืองเช้ือรา - จะกาํ จัดเช้อื ราไดอยา งไร - รูไดอ ยางไรวา กําจัดเชอ้ื ราหมดไปแลว - เอกสารอางองิ

ภายหลังนําทวมทั้งภายในและภายนอกอาคาร นอกจาก ความสกปรกที่มากับนําท่ีทวมขังแลว ยังมีปญหาเกี่ยวกับการปน เปอนของเชื้อโรคอีกดวย สิ่งเหลานี้ กอใหเกิดปญหาตอสุขภาพ การทําความสะอาดบานหลังนําทวมจึงเปนกิจกรรมท่ีสําคัญ ท่ีจะ ทาํ ใหเ รามั่นใจกอนทีจ่ ะกลับเขา มาพักอาศัย 4 ข้ันตอนทาํ ความสะอาดบานหลงั นาํ ทวม ขัน้ ท่ี 1 เตรียมตวั ใหพ รอม ❋ สวมเส้ือแขนยาว กางเกงขายาว พรอ มถงุ มอื รองเทา บทู ยางแวน ตา ผา หรอื หนา กากปด ปากและจมกู อยา สวมเครอื่ งประดับ 6 กาํ จดั เชื้อในบา น...หลงั นาํ ทว ม

❋ อปุ กรณท าํ ความสะอาดผา หรอื กระดาษทชิ ชอู ยา งหนาสาํ หรบั เชด็ ทาํ ความสะอาดแปรงขดั พน้ื ดา มสน้ั แปรงขดั พน้ื ดา มยาวไม ถพู นื้ ไมก วาดซมี่ ะพรา วแปรงสฟี น เกา ถงั นาํ ถงุ ขยะสดี าํ ทร่ี ดั ปากถงุ ขยะแผน พลาสตกิ ใสขนาด1เมตรX1เมตรกระดาษ หนังสือพิมพ ไฟฉาย พลั่ว ❋ ผลติ ภณั ฑท าํ ความสะอาดไดแ กแอลกอฮอลฆ า เชอ้ื โรค70% นาํ ยาทาํ ความสะอาดหรอื นาํ ยาลา งจานนาํ ยาซกั ผา ขาวทม่ี ี สวนผสมของโซเดยี มไฮโปคลอไรท ผงฟหู รือเบคก้งิ โซดา ❋ อปุ กรณเ สรมิ ถา มกี ด็ ีเชน เครอ่ื งฉดี นาํ แรงดนั สงู เครอื่ งเปา ลม เครื่องดดู ฝุนทส่ี ามารถดูดนําได ไมร ีดนํา เปน ตน กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสุข 7

ขัน้ ที่ 2 กอนลงมือ ❋ ตรวจสอบการรวั่ ของกระแสไฟฟา – แนใจวา ไมมไี ฟฟา ร่ัว กอนลงมอื ทําความสะอาด ใหแนใจวา ไมม ไี ฟฟาร่วั หากไมแนใ จใหป รึกษาชา งไฟฟา ❋ เปดทุกอยางท่เี ปน ไปได เชน หนาตาง ประตู บานเกร็ด เปนตน เพ่ือใหอากาศและลม ถา ยเทพดั พาเอาความชนื้ ออกไป เปด ท้งิ ไว ❋ สาํ รวจสภาพภายนอกบาน ระวงั เศษกระจก เศษเหล็ก  บนั ทกึ หรอื ถา ยรปู ความเสยี หายถา ทาํ ไดก จ็ ะดเี พอ่ื ชว ยจาํ ในการซอ มแซม  ตรวจสอบความแขง็ แรง ของบา น เชน ร้วั เสา  เกบ็ ขยะแยกประเภท ใสถ ุงดํา มดั ปากถงุ นาํ รวบรวมไวในจดุ เดียวกัน 8 กาํ จดั เชอื้ ในบา น...หลงั นาํ ทวม

❋ เขาสํารวจสภาพในบาน หากพบเชื้อรา ใหสํารวจอยางระมัดระวัง อยา สูดดม อยาใหเ ขา ตาและปาก  บนั ทกึ หรอื ถา ยรปู ความเสยี หายถา ทาํ ไดก จ็ ะดเี พอื่ ชว ยจาํ ในการซอ มแซม  สาํ รวจความแขง็ แรงไดแ กประตูหนา ตา งเพดานตตู า งๆ  สาํ รวจเครอื่ งปรบั อากาศหากมเี ชอ้ื ราใหร ะมดั ระวงั อยา ให เขา ปากจมกู ตาและหามเปด ใชงานโดยเด็ดขาด  ยา ยสง่ิ ของเฟอรน เิ จอรไ ปดา นนอกถอดผา มา นออกรอื้ พรม ออก (ถา นําทวม)  สาํ หรบั เฟอรน เิ จอรท ม่ี ผี า เปน สว นประกอบผา มา นเสอ้ื ผา หากพบเชือ้ รา ใหต ัดใจท้งิ  เกบ็ ขยะแยกประเภทใสถ งุ ดาํ มดั ปากถงุ แลว นาํ ไปวางรวมกนั ที่นอกบา น กรมวทิ ยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสุข 9

ขน้ั ท่ี 3 ลงมอื ไดแลว สามารถลงมอื ทาํ ความสะอาดดว ยตนเองกไ็ ดหรอื จา งบรษิ ทั รบั ทําความสะอาด ทําความสะอาดภายนอกบา น  ฉดี นาํ ลา งขดั ตะไครห รอื สงิ่ สกปรกออกโดยใชน าํ ยาทาํ ความ สะอาดตางๆ หรอื นํายาลา งจาน  ฉดี นาํ ลา งออก แลวทิง้ ใหแหง  หากพบเชอ้ื ราหา มฉดี นาํ ใหใ ชแ อลกอฮอลห รอื นาํ ยาซกั ผา ขาวทผ่ี สมนาํ ในอตั ราสว น1ถว ย(300มลิ ลลิ ติ ร)ตอ นาํ ประมาณ3.8ลติ รเชด็ คราบเชอ้ื ราทง้ิ ไว1 5-30นาทแี ลว จงึ ลา งออกดว ยนํา 10 กําจดั เชอื้ ในบา น...หลังนาํ ทว ม

ทําความสะอาดภายในบา น ไดแก หนา ตา ง ประตู เชด็ ทาํ ความสะอาดขดั ตะไครหรอื สง่ิ สกปรกออก(ถา ม)ี โดยใชน ํา ยาทาํ ความสะอาดตา งๆ หรือนํายาลางจาน เชด็ ดว ยนาํ สะอาด แลว ทง้ิ ใหแหง หากพบเชอ้ื ราใหใ ชแ อลกอฮอลหรอื นาํ ยาซกั ผา ขาวที่ ผสมนาํ ในอตั ราสว น 1 ถวย (300 มิลลลิ ิตร) ตอ นํา ประมาณ 3.8 ลิตร เชด็ คราบเชอ้ื รา ท้งิ ไว 15 - 30 นาที แลว จึงเชด็ ออกดวยนํา ทาํ ความสะอาดพื้น ❋ พ้นื ไม  เชด็ ทาํ ความสะอาดขดั ตะไครห รอื สงิ่ สกปรกออก(ถา ม)ี โดยใชน าํ ยาทาํ ความสะอาดตา งๆหรอื นาํ ยาลา งจานหาก พน้ื ไมร อนบางสวน ควรรือ้ ออก  เชด็ ดว ยนาํ สะอาด แลว ทงิ้ ใหแ หง  หากพบเชอ้ื ราใหใ ชผ งฟลู ะลายนาํ เชด็ หรอื แอลกอฮอลเชด็ คราบเชอ้ื ราออก กรมวทิ ยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ 11

❋ พ้นื กระเบือ้ ง  เชด็ ทาํ ความสะอาดขดั ตะไครห รอื สง่ิ สกปรกออก(ถา ม)ี โดยใชน าํ ยาทาํ ความสะอาดตา งๆหรอื นาํ ยาลา งจาน  เชด็ ดว ยนาํ สะอาดและทาํ ซาํ จนสะอาดแลว ทง้ิ ใหแ หง  หากพบเชอ้ื ราใหใ ชแ อลกอฮอลห รอื นาํ ยาซกั ผา ขาวทผ่ี สม นาํ ในอตั ราสว น1ถว ย(300มลิ ลติ ร)ตอ นาํ ประมาณ3.8 ลติ รเชด็ คราบเชอ้ื ราทง้ิ ไว1 5-30นาทแี ลว จงึ เชด็ ออก ดวยนาํ 12 กาํ จัดเชอ้ื ในบาน...หลังนําทวม

❋ พื้นพรม  รือ้ พรมออก ควรสง ใหบ รษิ ทั ทร่ี ับซกั พรม  ทาํ ความสะอาดพน้ื โดยใชน าํ ยาทาํ ความสะอาดตา งๆหรอื นาํ ยาลา งจานใชเครอ่ื งดดู ฝนุ ทส่ี ามารถดดู นาํ เชด็ ดว ยนาํ สะอาด และทําซาํ จนสะอาด แลว ทงิ้ ใหแ หง  หากพบเช้ือรา ควรตดั ใจท้งิ กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสขุ 13

ทําความสะอาดเฟอรนิเจอร  ประเภทท่ีมีผาเปนสวนประกอบ ใหทําความสะอาด และ เคร่ืองดูดฝุนท่ีสามารถดูดนําได แลวนําไปตากแดดใหแหง หากพบเชื้อรา ใหต ัดใจท้งิ  ประเภทไม พลาสติก หรือหนงั ใหท ําความสะอาด โดยใชนํายา ทําความสะอาดตา งๆ หรือนํายาลา งจาน ฉดี นาํ ลา งออก เชด็ ใหแ หง นาํ ไป ผ่งึ ใหแหง หา มตากแดด เพราะอาจทาํ ใหไ มหรือพลาสตกิ เปลย่ี นรูปรา งได หากพบเช้อื รา ใหใ ชผงฟูละลายนาํ เชด็ หรือใชแอลกอฮอลเ ช็ดคราบเช้อื รา ออก นําไปผึ่งใหแหง หามตากแดด เพราะอาจทําใหไมหรือพลาสติก เปล่ยี นรูปรางได 14 กําจัดเชอื้ ในบาน...หลังนําทว ม

เสอ้ื ผา และอ่นื ๆ  ตรวจดเู ส้อื ผา วา มีเช้ือราหรือไม หากมเี ชอื้ ราใหทิง้ ไป หากไมมี เชอ้ื ราแตมกี ล่ินอับชน้ื ใหซ กั ลา ง 2 – 3 ซาํ แลวลวกดว ยนาํ รอน  เครื่องปรับอากาศ ใหทําความสะอาดดวยนํายาทําความ สะอาด เชด็ ซํา ดวยนํา สะอาด ทําใหแหง หากพบเชื้อรา ใหเช็ดภายนอกดวยแอลกอฮอล เม่ือแหงแลว ถอดแผนกรองออก แลวนําแยกไปเช็ดดวยแอลกอฮอล แลวใหทําความ สะอาดดวยนํายาทําความสะอาด เช็ดซําดวยนําสะอาด ทําใหแหง ยังไม ควรเปดใชงาน โดยตรวจสอบและสังเกตวามเี ช้ือรา หรอื มีกล่นิ หรือไม  เพดาน หากนําทวมขังในบา นเปน เวลานาน เพดานทีท่ าํ ดว ยฝา อาจเปอ ยยุยและถลมลงมาได ควรรอ้ื ทิ้ง  จาน ชาม ที่ถูกนําทวม ใหทําความสะอาดดวยนํายาลางจาน และลางในนาํ ยาซกั ผา ขาวทีผ่ สมนาํ ในอัตราสว น 1 ชอนชา (5 มิลลลิ ิตร) ในนาํ 3.8 ลติ ร และลา งดว ยนาํ สะอาด (ดเู พม่ิ เตมิ ในแนวทางการทําความ สะอาด) ·éÔ§ กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ 15

ขั้นท่ี 4 ปลอ ยใหแ หง  พยายามระบายอากาศออกใหมากท่ีสุด อาจใชอ ปุ กรณชว ยเพมิ่ เชน พดั ลม เครื่องเปา ลมรอ น อาจใชเวลา 1 - 3 วัน  ทดสอบวา ภายในบานแหงแลว โดยใชพลาสติกขนาด 1 เมตร X 1 เมตร ปด ทับบนพืน้ ใชเทปปด โดยรอบ ทงิ้ ไว 24 ชวั่ โมง หากยงั มี ละอองนําเกาะที่พลาสติกดานใน ใหเปดระบายอากาศ อาจใชพัดลมชวย และทําการทดสอบซํา จนกระทัง่ ไมม ลี ะอองนาํ เกาะที่พลาสติกดานใน 16 กําจดั เช้อื ในบาน...หลงั นําทว ม

แนวทางในการทาํ ความสะอาด โดยใชนาํ ยาซักผาขาวทจ่ี ําหนายในทองตลาด พื้นผิว หรอื ส่ิงทต่ี อ งการ ปรมิ าณการผสม วิธีทาํ ความสะอาด ทาํ ความสะอาด นาํ ยาซกั ผา ขาว นํา 1. ลางหรือเช็ดทําความสะอาดดวยนํายาลางจาน บริเวณท่ีสัมผัสอาหาร ท่ี 1 ชอ นชา 1 แกลลอน ลางดว ยนาํ สะอาด และนาํ อุน ถกู นํา ทวม เชน โตะ , หรอื 4.9 มล. หรอื 3.8 ลติ ร 2. เติมนํา 3.8 ลิตร ในภาชนะท่ีเหมาะสม เติม จาน ชาม หมายเหตุ ควรทิ้งเขียงไม นํายาซักผาขาว 1 ชอนชา คนใหเขากัน ขวดนม จกุ นม 3. นาํ ไปลางหรอื เช็ดทาํ ความสะอาด ท้ิงไวใหแหง อาหารกระปอง ที่อยูใน 1 ถวย 5 แกลลอน 1. เอาฉลากออก สภาพดี ไมบวมปูด ยังไม หรอื 300 มล. หรือ 19 ลติ ร 2. ลางภายนอกกระปองดวยนํายาลางจาน และ ไดเปด ลา งดวยนาํ สะอาด 3. เติมนํา 19 ลิตร ในภาชนะที่เหมาะสม เติม นํายาซักผา ขาว 1 ถวย คนใหเขา กนั 4. นําอาหารกระปองมาจุม ลงในนาํ ทีผ่ สม 5. ทิ้งไวใหแหง และเขียนระบุที่ขางกระปองดวย ปากกาเมจิก พ้ืนผิวท่ัวไป ท่ีถูกนําทวม 1 ถวย 5 แกลลอน 1. ทาํ ความสะอาดดว ยนาํ ยาลา งจาน และเชด็ ซํา เชน พืน้ ผนงั ของเลน เตา หรอื 300 มล. หรอื 19 ลิตร ดวยนาํ สะอาด อางลางจาน เคร่ืองมือ เปน ตน 2. เติมนํา 19 ลิตร ในภาชนะท่ีเหมาะสม เติม นํายาซกั ผา ขาว 1 ถว ย คนใหเขา กัน 3. นําไปเชด็ ทําความสะอาดพ้นื ผวิ ทต่ี อ งการ 4. ทิง้ ไวใ หแหง กําจัดเชื้อรา 1 ถวย 1 แกลลอน 1. เติมนํา 3.8 ลิตร ในภาชนะที่เหมาะสม เติม หรอื 300 มล. หรอื 3.8 ลิตร นํา ยาซักผา ขาว 1 ถว ย คนใหเ ขากนั 2. นําไปเชด็ ทาํ ความสะอาดพ้นื ผวิ ท่ตี องการ 3. เชด็ ซาํ ดว ยนาํ สะอาด 4. ทิง้ ไวใ หแ หง ❋ สงิ่ ท่ไี มควรทาํ  หา มใชน าํ ยาซกั ผา ขาวผสมกบั นาํ ยาทาํ ความสะอาดชนดิ ทเ่ี ปน กรด หรอื ดาง เพราะทาํ ใหเ กิดไอท่เี ปนอนั ตรายได  หา มนาํ ทรายทใ่ี ชแ ลว ในการกน้ั นาํ ทว มมาใชใ นสนามเดก็ เลน  หา มทาํ ความสะอาดโดยไมส วมถงุ มอื รองเทา บทู ยางและหนา กาก กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสุข 17

เอกสารอา งองิ 1. “Whattodobefore,duringandafteraflood.”Emergency Management Australia. 2. “CleaningUptheFlood.”EmergencyManagementBritish Columbia. Canada. 3. “Dealing With MOLD & MILDEW IN YOUR FLOOD DAMAGED HOME”. FEMA US Department of Homeland Security. USA 4. “EPAFloodCleanupandtheAirinYourHome”.EPA402- K-07-002. U.S. Environmental Protection Agency. 5. “EPA Mold Remediation in Schools and Commercial Buildings”. EPA 402-K-01-001. U.S. Environmental Protection Agency. 6. “CleaningandSanitizingwithBleachafteranEmergency” DIASTER SAFETY. Centers for Disease Control and Prevention. USA, 18 กําจัดเชือ้ ในบาน...หลังนําทว ม

เชอ้ื ราเปน สงิ่ มชี วี ติ ทเ่ี ปน จลุ นิ ทรยี ป ระเภทหนงึ่ มกี ารเจรญิ เตบิ โตการ สืบพันธุเพิ่มจํานวนโดยการสรางสปอร ซึ่งสปอรของเชื้อราแพรกระจาย อยู ทั่วไปในบรรยากาศ มีสวนนอยทีอ่ าศัยอยูในคน สัตว และ พชื เช้ือราจะเจริญ เติบโตไดดีในภูมิอากาศแบบรอน ชื้น ความชื้นสัมพัทธในชวง 65-95% เรา สามารถพบเช้ือราไดท้ังนอกบานและในบาน เช้ือรานอกบานชวยยอยสลาย ของเสีย เชน ใบไม ตนไม หรือขยะ สวนเช้ือราท่ีอยูในบานเจริญเติบโตเพ่ิม จํานวนสรางสปอรอยูในบาน สปอรมีขนาดเล็ก ปลิวอยูในอากาศ สูดหายใจ เขาไปมีผลเสียตอสุขภาพเชนเกิดโรคภูมิแพ มีไข จาม นํามูกไหล โรคปอด อักเสบจากภูมิแพ โรคหอบหืด กอใหเกิดระคายเคืองตอตา จมูก หลอดลม ทําใหเ กิดอาการปวดแสบปวดรอ น อาการแพเ ปน ผืน่ ลมพษิ ชนิดตางๆ ของเช้อื ราทเ่ี ปน สารกอ ภมู แิ พท ่พี บบอ ยในประเทศไทย 1. Cladosporiumเปน เชอ้ื ราทพี่ บมากจดั เปน สารกอ ภมู แิ พจ าก ภายนอกท่ีสําคัญและจะถูกลมพัดพาเขามาในอาคาร เชื้อราชนิดน้ีมักขึ้นบน ซากพชื ซากสตั ว พน้ื ดนิ และอาหาร บรเิ วณตเู ย็น ท่ีเกบ็ อาหาร บรเิ วณอบั ช้นื กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสขุ 19

2. Alternariaเปน เชอื้ ราทพ่ี บวา เปน สาเหตทุ ที่ าํ ใหผ ปู ว ยแพอ ากาศ อาศยั ซากพชื ซากสัตวเปนอาหาร สว นใหญมักพบอยภู ายนอกอาคาร ตามพื้น ดิน ไมผ ุ ๆ กองขยะ สามารถเห็นเปนจดุ ดาํ ๆ เชนท่ีพบบนมะเขอื เทศและผัก 3.Aspergillusเปน เช้ือราทพ่ี บไดในอาคารมกั อยตู ามเศษอาหาร ของหมักหมม ชอบอยูในที่มีความชื้นสูง สามารถทําใหเกิดโรคในระบบทาง เดินหายใจได 4. Penicilliumเปน เชอื้ ราทพ่ี บมากภายในอาคารแหลง ทพ่ี บคอื บริเวณท่ีมีเศษอาหาร เชนจุดเขียวเขม ดําๆ ท่ีพบบนขนมปง ของหมักหมม อาหารเนาเสีย เศษใบไม ส่ิงสกปรก โคโลนี ของเชอ้ื ราที่เจรญิ บนอาหารเล้ยี งเช้ือ 1. Cladosporium 2. Alternaria ภาพจาก 3.Aspergillus 4.Penicillium mycology.adelaide. edu.au เชอ้ื ราจะเจรญิ เตบิ โตไดด ตี อ งประกอบดว ยอาหารอณุ หภมู ทิ เี่ หมาะสม และความช้ืน ในภาวะนําทวมบรรยากาศภายในหองหรือภายในอาคารมี ความชื้นสูงข้ึนผิดปรกติหรือมากกวา 70% เปนปจจัยที่สงเสริมการเจริญเพ่ิม จํานวนของเชื้อราในอาคารทีพ่ ักอาศัยหรอื สถานประกอบการ บานและเคร่ืองเรือนท่ีถูกนําทวมอาจสามารถมองเห็นโคโลนีของ เช้ือราบนพ้ืนผิวของวัสดุไดดวยตาเปลา โคโลนีของเชื้อรามักมีรอยจุด สีตางๆ เชนสีดํา สีนําตาล สีเขียว สีแดง สีเหลือง สีขาว เปนดวงและมีกล่ิน เหมน็ อบั หรือเหมน็ คลา ยกลิน่ ดิน บริเวณทม่ี เี ชื้อราเจรญิ และซอ นอยไู ดแ ก 20 กําจัดเชื้อในบา น...หลังนํา ทว ม

ฝา เพดานผนงั ใตพ น้ื ใตพ รมวอลเปเปอรหอ งนํา หองครวั ตูเส้อื ผา เตยี ง ฟูก หมอน เคร่ืองหนงั เปนตน ดงั นนั้ ตอ งเขา ใจและหามาตรการในการกาํ จดั หรอื ลดความเสย่ี งนหี้ ลงั จากเกิดภยั นาํ ทวม ภาพจาก ภาพจาก http://pizerule.hubpages.com http://divinelytoxic.blogspot.com ภาพจาก ภาพจาก http://cntmc.webs.com http://quebecsauvage.naturalforum.net จะกาํ จดั เชอ้ื ราไดอยางไร 1. การปองกันตนเอง การทาํ ความสะอาดบา นหลงั นาํ ลดตอ งคาํ นงึ ถงึ การจดั การฆา เชอ้ื โรค/ เชอ้ื รา ทเ่ี ราอาจมองไมเ หน็ ไดด ว ยตาเปลา ในการทาํ ความสะอาดบา น สง่ิ สาํ คญั คอื การปอ งกนั ตนเอง ผทู าํ ความสะอาดตอ งสวมอปุ กรณป อ งกนั รา งกาย ไดแ ก  สวมรองเทา บทู ยางสวมถุงมอื ยางเพอ่ื ปองกนั เชื้อมาสมั ผสั ทาง ผวิ หนงั โดยตรงในระหวา งการทําความสะอาด  ใสแ วน ตาปอ งกนั เชื้อกระเดน็ เขา ตา  ใสผ า ปด ปากปด จมกู ปอ งกนั การหายใจเอาสปอรข องเชอ้ื ราและไอ ระเหยสารเคมีเขาสรู า งกาย กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสุข 21

2. การระบายอากาศ ในระหวา งการทาํ ความสะอาดกาํ จดั เชอ้ื ราควรเปด ประตูหนา ตา งมา น ใหอากาศถายเทในหอง ใหมีแดดสองถึง และไมควรเปดแอร และพัดลมใน ระหวา งการทาํ ความสะอาด เพอ่ื ปอ งกนั การฟงุ กระจายของเชอ้ื รา 3. การทาํ ความสะอาดกําจัดเชื้อรา เฟอรน เิจอรท เ่ีปน วสั ดทุ ม่ี ลี กั ษณะเปน รูพรนุ รวมท้ังท่ีปพู รม เบาะผา และทนี่ อน ฟกู วอลเปเปอร ฝาผนงั แผนยบิ ซ่ัม ผลิตภณั ฑไ ม แผนฝา ไมเน้ือออน ผลิตภัณฑกระดาษ ที่ไม สามารถชําระลาง กําจัดเช้ือราและทําให แหงได ไมควรเก็บไว อยาเสียดาย ใหทิ้งไป เชอ้ื ราบนหนงั สอื ภาพจาก http://cwmoldsolutions.com ใหหมด ควรท้ิงใสในถุงพลาสติกและมัดอยางดี กันแพรกระจายของเช้ือราสู อากาศ พวกวสั ดทุ ี่ไมม ีลกั ษณะเปนรูพรนุ เชนพลาสติก คอนกรีต กระจก กระเบื้องเซรามิก โลหะ และไมเนื้อแข็ง (เชื้อราไมสามารถเจาะไมเน้ือแข็งได) สามารถทําความสะอาดไดอยา งมีประสิทธิภาพไดไมตอ งทง้ิ ทาํ ความสะอาดโดยการขดั ลา งใหเ รว็ ทสี่ ดุ ภายใน24ถงึ 48ชว่ั โมงหลงั เชอ้ื ราบนกระเบอ้ื งเซรามคิ นําทวมลดลง ระหวางทําความสะอาดให ภาพจาก เปดประตู หนาตางเพื่อระบายอากาศ http://yerhotenvironmentalsolution.net การกาํ จดั เชอื้ ราเรม่ิ แรกควรลา ง ดวยนําและสบูเพ่ือขจัดสิ่งสกปรกออก กอน แลวตามดวยการขัดลางดวยนํายา โซเดยี มไฮโปคลอไรท 0.5 เปอรเ ซน็ ต หรอื 22 กําจดั เช้ือในบา น...หลังนํา ทว ม

ใชผ ลติ ภณั ฑส าํ เรจ็ รปู นาํ ยาซกั ผา ขาวทม่ี ี สว นผสมของ โซเดยี มไฮโปคลอไรท นาํ นาํ ยาซกั ผา ขาวชนดิ น้ีผสมกบั นาํ โดยมอี ตั ราสว น1ถว ยหรอื 300 มิลลลิ ิตร ตอนํา 1 แกลลอน (ประมาณ 3.8 ลิตร) เพือ่ ฆา เชอ้ื ราได สามารถหา ซี้อไดตามทองตลาด และ ซเู ปอรม าเกต็ ทวั่ ไป พบเชอ้ื ราขน้ึ เปน จดุ ๆดวงๆบนวอลลเ ปเปอรแ ละผนงั เชด็ ดว ยแอลกอฮอล ลา งแผล 70 % ผสม กบั กรดซาลไิ ซลกิ โดยมอี ตั ราสว น 5 ตอ 1 หรอื หากพบวา มี เชอ้ื ราเปน จาํ นวนมาก ควรเปลย่ี นวอลลเ ปเปอร และผนงั ใหม ภาพจาก ภาพจาก http://www.moldreport.com http://www.safemoldsolutions.com พบเชอ้ื ราขน้ึ บนเครอ่ื งหนงั ใชน าํ สม สายชูเชด็ ถูหลายๆครงั้ เนอื่ งจาก นําสมสายชูมีสภาพเปนกรดสามารถทําลายเชื้อราได หลังจากแหงแลว เช็ด ดว ยนํายาทําความสะอาดอกี ครั้ง และใชค รีมเช็ดรองเทา มาเชด็ ถูปด ทา ย ภาพจาก http://www.alibaba.com/buyofferdetail ใชน าํ ยาฆา เชอ้ื ราเชด็ หรอื ฉดี พน ทบ่ี รเิ วณทม่ี เี ชอ้ื ราเจรญิ ตอ เนอ่ื งทกุ วนั จน เชอ้ื ราหายไป จากนน้ั เวน ระยะเชด็ หรอื พน เปน สปั ดาหล ะครง้ั เพอ่ื เปน การปอ งกนั ไมใหเช้อื เจริญอีก ถามีปญหาการกัดกรอนใหใชฟอรมาลิน 5% (ฟอรมัลดีไฮด โซลชู นั ขององคก ารเภสชั กรรม 1 สว นผสมกบั นาํ สะอาด 7 สว น ระวงั อยา ใหเ ขา ตา สดู ดม และเขา ปาก ควรสวมถงุ มอื หนา กาก และแวน ตา) แทนนาํ ยาคลอรนี กรมวิทยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสุข 23

4. การทําใหแ หง ทาํ ความสะอาดและฆา เชอื้ ราใน บานเสร็จสิ้นแลว เปดพัดลมเปาในบาน และอุปกรณตางๆ ท่ีเกี่ยวของ ควรเปด หนาตาง เปดประตู เพื่อดึงสปอรรา ที่อยู ในอากาศในบานออกไปนอกตัวบานหรือ อาคารใหม ากทส่ี ุด จนม่ันใจวา บา น และ อุปกรณต า งๆ ทเ่ี กย่ี วขอ งแหงสนิท 5. ตรวจสอบเชื้อรา หลงั จากทาํ ความสะอาดผา นไป2ถงึ 3วนั ใหม องหาสงั เกตการเจรญิ เติบโตของเช้ือรา ซึ่งเช้ือราอาจเจริญเติบโตซําได ถาวัสดุ เครื่องเรือน ดังกลาว ยงั ไมแ หง ดพี อ ยงั มคี วามช้นื อยู ถา ยงั พบเชอ้ื ราอกี ใหท าํ ความสะอาดซาํ ถา ยงั พบเชื้อราอีกอาจจะตองตรวจสอบระบบการระบายอากาศ ระบบแอรทั้งหมด ระดับความชื้นภายในอาคาร ระดับอุณหภูมิ และส่ิงแวดลอมท่ืเกี่ยวของ รวมทง้ั อาจตองมีการนําเครือ่ งมอื เฉพาะทางมาตรวจสอบเชื้อรา รไู ดอ ยางไรวากําจดั เชอ้ื ราหมดไปแลว ปจ จยั ทส่ี าํ คญั คอื ตอ งกาํ จดั แหลง ทจ่ี ะทาํ ใหเ กดิ ความชนื้ เสยี กอ นหากยงั มคี วามชนื้ อยูกจ็ ะเกดิ เชอ้ื ราขน้ึ ใหม  ดูดวยตาไมพ บเชือ้ ราในบรเิ วณดงั กลาว หรือไมมกี ลิ่น  หลงั จากจดั การเรยี บรอ ยแลว ใหห มนั่ ตรวจสอบวา มคี วามชนื้ หรอื เชอ้ื ราเกิดขน้ึ หรอื ไม  คนสามารถทาํ งานหรอื อยบู รเิ วณนน้ั โดยทไี่ มเ กดิ ปญ หาตอ สขุ ภาพ 24 กําจัดเช้อื ในบาน...หลงั นําทวม

เน่ืองจากเชื้อราพบไดตามธรรมชาติ เราจึงไมสามารถกําจัดใหหมด ได แตส ามารถปอ งกนั มใิ หเ ชอ้ื ราเจรญิ เตบิ โตโดยการควบคมุ ความชน้ื ในบา น เม่ือพบเชื้อราในบานตองรีบกําจัดและหาสาเหตุโดยเฉพาะความชื้น หากไม ทําการแกไขก็จะเกิดข้ึนไดใหม เน่ืองจากเชื้อราอาจจะกอใหเกิดปญหาตอ สุขภาพและการหาสาเหตุก็อาจจะมีความยุงยาก ดังนั้นหากพ้ืนท่ีท่ีเปนเช้ือรา ไมมากอาจจะกําจัดเองได แตหากเปนพ้ืนที่กวางก็อาจจะตองอาศัยผูที่ เชีย่ วชาญในการกาํ จัด เอกสารอา งองิ 1. ความปลอดภัยในอาหารหลังนําทวม : เชอ้ื รา http://www.training.moodyinfo.com 2. การทําความสะอาดหลงั นําลดดวยตวั เอง Clean House After Floodinghttp://www.mcot.net/cfcustom/cache_page/ 292567.html 3. นํา ลด ราผุด http://www.vcharkarn.com/my/154/blog 4. สมาคมโรคตดิ เชอื้ แหง ประเทศไทยการกาํ จดั เชอื้ ราหลงั นาํ ทว ม http://www.pidst.net 5. สุขภาพ สิง่ แวดลอ ม เชอื้ รา http://www.siamhealth.net กรมวทิ ยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสุข 25

คณะผูจัดทาํ ที่ปรกึ ษา อธบิ ดีกรมวิทยาศาสตรการแพทย นายแพทยบ ุญชัย สมบูรณสขุ รองอธิบดกี รมวิทยาศาสตรการแพทย นายแพทยน พิ นธ โพธิ์พัฒนชัย รองอธิบดีกรมวิทยาศาสตรการแพทย นางจรุ ภี รณ บณุ ยวงศวิโรจน รองอธบิ ดีกรมวทิ ยาศาสตรการแพทย นายแพทยปฐม สวรรคป ญญาเลศิ คณะทาํ งาน นกั วทิ ยาศาสตรก ารแพทยท รงคุณวฒุ ิ นางสาวสุมล ปวติ รานนท ประธานคณะจดั ทาํ นางปนดั ดา ซิลวา นกั วทิ ยาศาสตรก ารแพทยท รงคุณวุฒิ นางหรรษา ไชยวานชิ ผูอํานวยการสาํ นกั เคร่ืองสําอางและวตั ถุอนั ตราย นางสาวณัฎฐวี รรณ ปนุ วนั ผูเชยี่ วชาญเฉพาะ (ดา นเช้ือราวทิ ยา นางนวพร อนันตสินกุล และพาราสติ วิทยา) นางกาญจนี หวังถิรอาํ นวย ผเู ชย่ี วชาญเฉพาะ (ดานเคร่อื งสาํ อาง นางสดุ ธิดา หมที อง และวตั ถอุ นั ตราย) นางกุลธดิ า ศิริวฒั น เลขานกุ ารกรม นักวทิ ยาศาสตรก ารแพทยชํานาญการพเิ ศษ นักวิทยาศาสตรการแพทยชํานาญการพเิ ศษ เลขานกุ ารคณะจัดทํา กาํ จดั เช้อื ในบาน...หลังนาํ ทวม พมิ พค รง้ั ท่ี 1 : พฤศจิกายน 2554 จาํ นวนพมิ พ : 50,000 เลม ออกแบบจดั พมิ พ : บริษัท 1241 มิราคูลัส จาํ กัด



กรมวิทยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสุข www.dmsc.moph.go.th โทร. 02 951 0000