CambodiaTrade and Investment Handbook

- ธุรกิจการผลิตเพ่ือส่งออกหรือสนับสนุนการผลิตเพ่ือส่งออกท่ีมีทุน จดทะเบยี นมากกวา่ 100,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ธุรกิจผลิตสินค้าเคร่ืองหนัง เหล็ก อิเล็กทรอนิกส์และเคร่ืองใช้ไฟฟ้า เครอ่ื งใชส้ ำนกั งาน ของเดก็ เลน่ และเครอ่ื งกฬี า รถจกั รยานยนตแ์ ละสว่ นประกอบ และสนิ คา้ เซรามกิ ทม่ี ที นุ จดทะเบยี นมากกวา่ 300,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ธรุ กจิ ผลติ เครอ่ื งนงุ่ หม่ เสอ้ื ผา้ และผา้ ผนื กระดาษและวสั ดทุ ำจากกระดาษ อาหารและเคร่ืองด่ืม เฟอร์นิเจอร์และส่วนประกอบท่ีทำจากวัสดุสังเคราะห์ ผลิตภัณฑ์ยางและผลิตภัณฑ์พลาสติก ยาแผนโบราณ และการผลิตน้ำด่ืม ทม่ี ที นุ จดทะเบยี นตง้ั แต่ 500,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ ขน้ึ ไป - ธุรกิจผลิตสินค้าเคมีภัณฑ์ ซีเมนต์ ปุ๋ยและปิโตรเคมี ยารักษาโรค การท่องเท่ียวเชิงอนุรักษ์ และธุรกิจให้บริการรักษาคนป่วยและโรงพยาบาล ทม่ี ที นุ จดทะเบยี นมากกวา่ 1,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ธุรกิจห้างสรรพสินค้าและศูนย์การค้า ท่ีมีทุนจดทะเบียนมากกว่า 2,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ธรุ กจิ การฝกึ อบรมและการศกึ ษา ทม่ี ที นุ จดทะเบยี นมากกวา่ 4,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ ขอ้ จำกดั ในการลงทนุ การลงทนุ บางประเภทถกู สงวนสทิ ธใ์ิ นการลงทนุ เนอ่ื งจากเหตผุ ลความมน่ั คง ของชาติ ความสงบเรยี บรอ้ ยของสงั คม และเพอ่ื ผลประโยชนท์ างเศรษฐกิจของ ประเทศ ซง่ึ ขอ้ หา้ มนบ้ี งั คบั ใชก้ บั นกั ลงทนุ ตา่ งชาตแิ ละนกั ลงทนุ ในประเทศอยา่ ง เทา่ เทยี มกนั ไดแ้ ก่ การผลติ สง่ิ เสพตดิ และสารเสพตดิ สารเคมที เ่ี ปน็ อนั ตราย การ ผลติ พลงั งานไฟฟา้ ทน่ี ำเขา้ กากวตั ถดุ บิ ทเ่ี ปน็ พษิ และธรุ กจิ ทท่ี ำลายปา่ ไม้ เปน็ ตน้ การลงทนุ บางประเภทตอ้ งเปน็ การรว่ มลงทนุ กบั หนว่ ยงานภาครฐั หรอื ตอ้ งไดร้ บั การอนมุ ตั เิ ปน็ กรณพี เิ ศษเชน่ การผลติ บหุ ร่ีเครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอล์การผลติ ภาพยนตร์ การผลติ อญั มณี ธรุ กจิ สอ่ื สารมวลชน ธรุ กจิ สง่ิ พมิ พ์ วทิ ยโุ ทรทศั น์ และการพฒั นาทด่ี นิ เปน็ ตน้ 44 คู่มอื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พชู า

ธรุ กจิ ทห่ี า้ มลงทนุ และมเี งอ่ื นไขในการลงทนุ ประเภทกจิ การ ข้อจำกดั / เง่อื นไข 1. อตุ สาหกรรมที่ห้ามลงทุนทัง้ ชาวกมั พชู าและชาวต่างชาติ -การผลติ และกระบวนการผลิต - ตอ้ งไดร้ ับอนุญาตจากกระทรวงท่เี กยี่ วขอ้ ง ทเ่ี กีย่ วข้องกับวฒั นธรรม - อตุ สาหกรรมการผลิตไม้เล่อื ย - ไมม่ ีการอนุญาตเพ่มิ ไม้อดั ผลิตภัณฑจ์ ากไม้ในทอ้ งถ่ิน - การผลติ สารเคมอี ันตรายต่อสุขภาพชมุ ชน - ตอ้ งได้รับอนญุ าตจากกระทรวงสาธารณสขุ และมีผลกระทบตอ่ สง่ิ แวดล้อม และกระทรวงท่ีเก่ยี วขอ้ ง -ไม่ได้รบั อนญุ าตตามความตกลง ในสนธสิ ญั ญาระหว่างประเทศ - การผลติ สารเคมีอนั ตรายหรือการใชป้ ระโยชน์ จากสารเคมีทม่ี อี ันตราย - อุตสาหกรรมการผลิตทร่ี ักษาโรคทางจิต - สารที่รักษาโรคทางจติ ต้องได้รบั อนญุ าตจากกระทรวงสาธารณสุข - การผลิตและกระบวนการผลิตสารเสพตดิ - ไม่อนุญาต - การผลติ อาวธุ และอาวธุ ยทุ ธภณั ฑ์ - ตามนโยบายป้องกันประเทศ - การผลิตปะทัดและดอกไมเ้ พลงิ - รายการทตี่ ้องควบคุม -การผลติ ทีเ่ ก่ยี วข้องกับความม่ันคงประเทศ - ตามนโยบายการปอ้ งกนั ประเทศ 2. อตุ สาหกรรมที่เปดิ ให้นกั ลงทนุ ตา่ งชาติโดยมีเงือ่ นไข - การผลติ บุหรี่ / ยาสบู - เพอ่ื สง่ ออกเท่านนั้ - การผลติ แอลกอฮอล์ - ตอ้ งได้รบั อนุญาตจากกระทรวงท่ีเกีย่ วข้อง - การผลิตภาพยนตร์ - ตอ้ งได้รับอนญุ าตจากกระทรวงทเ่ี กย่ี วข้อง - การผลติ อฐิ ท่ที ำจากดินเหนียว กระเบ้อื ง โรงสขี า้ ว - ต้องมีการรว่ มทุนกับชาวกมั พชู า - การผลิตงานแกะสลักทที่ ำจากไมแ้ ละหิน - ต้องมกี ารร่วมทนุ กบั ชาวกมั พูชา - การทอผ้าไหม - ตอ้ งมีการรว่ มทนุ กบั ชาวกมั พชู า 3. อตุ สาหกรรมท่ีเก่ียวข้องกับบรกิ าร - ส่งิ พิมพแ์ ละการเผยแพร่ - ตอ้ งไดร้ ับอนญุ าตจากกระทรวงวัฒนธรรมและศลิ ปกรรม - การผลติ เทป สิ่งพิมพอ์ น่ื ๆ การพิมพ์และ และกระทรวงขา่ วสาร กิจการทีเ่ ก่ยี วข้อง กิจการดา้ นวิทยุและโทรทศั น์ - นักลงทุนต่างชาตถิ ือหุ้นไดไ้ ม่เกนิ ร้อยละ 49 ทม่ี า : ASEAN Investment Area คมู่ ือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจักรกัมพูชา 45 สส

การลงทนุ ในภาคเกษตรกรรม ประมง ปา่ ไมแ้ ละเหมอื งแรท่ ห่ี า้ มตา่ งชาตลิ งทนุ ประเภทกิจการ ขอ้ จำกัด / เง่อื นไข ปฐพศี าสตร์ - พืชพนื้ เมือง เชน่ ยา สมนุ ไพร และพชื อ่ืนๆ - ทรัพยากรพนั ธกุ รรมธญั พืช พืชที่มผี ล -สงวนไวใ้ หก้ ับเกษตรกรชาวกมั พชู า พืชอตุ สาหกรรมและอุตสาหกรรมแปรรปู ทีเ่ กยี่ วข้อง - ต้องเปน็ หุ้นส่วนกบั สมาคมเกษตรทอ้ งถิ่น และสนับสนนุ การอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาติ ปศุสตั ว์ -หา้ มเลีย้ งสัตวพ์ นั ธ์พุ น้ื เมอื ง เช่น ไก่ โค กระบือ เป็ด -สงวนไวใ้ ห้กบั กิจการขนาดเลก็ ของชาวกมั พชู า - ภาคปศสุ ัตวท์ ่ีเปิดให้นักลงทุนตา่ งชาตโิ ดยมขี ้อจำกดั ได้แก่ - ต้องเป็นห้นุ สว่ นกบั กจิ การขนาดเล็กของชาวกัมพูชา การเลีย้ งไกก่ ระทง ไก่ไข่ โคเนอ้ื แกะ แพะ หมู เปด็ โคนม และม้า - ผลติ ภณั ฑ์จากปา่ สัตวว์ ทิ ยา ป่าไม้สำหรับอุตสาหกรรม ปา่ ไม้ - ตามนโยบายป่าไมแ้ ห่งชาติ การประมง - สงวนไว้ให้กับกจิ การขนาดเลก็ ของชาวกัมพูชา การจบั ปลานำ้ จดื ปลาเหลือง ปลาดกุ ยกั ษ์ จระเข้ และปลายสี่ ก - แรก่ ัมมันตภาพรงั สี เหมืองแร่ - ตามนโยบายความมนั่ คงของประเทศ - การทำเหมืองแร่ขนาดเล็ก - สงวนไว้ใหก้ ับชาวกมั พชู า ทม่ี า : ASEAN Investment Area ขน้ั ตอนการจดทะเบยี น นักลงทุนท่ีประสงค์จะขอรับการส่งเสริมการลงทุน จะต้องจดทะเบียน เป็นผ้ลู งทุนพร้อมเสนอรายละเอียดโครงการท่จี ะลงทุน กับ CDC หรือ PIMS หากตอ้ งการลงทนุ มากกวา่ 1 โครงการ จะตอ้ งแยกเสนอโครงการ CDC หรอื PIMS จะมอบหนงั สอื รบั รองการจดทะเบยี นแบบมเี งอ่ื นไข (Conditional Registration Certificate) ให้กับผู้ขอลงทะเบียน ภายใน 3 วันทำการ หลังย่ืนเอกสาร ขอจดทะเบยี น ยกเวน้ กรณดี งั น้ี - โครงการทเ่ี สนอมขี อ้ มลู และเอกสารไมส่ มบรู ณ์ - โครงการทเ่ี สนอ อยใู่ นรายการทห่ี า้ มลงทนุ หรอื เปน็ โครงการทไ่ี ดร้ บั สทิ ธิ พเิ ศษในการลงทนุ อยแู่ ลว้ ในกรณีท่ีข้อเสนอหรือเอกสารประกอบไม่สมบูรณ์ CDC ต้องช้ีแจงราย ละเอยี ดขน้ั ตอนตา่ งๆ ใหก้ บั ผขู้ ออยา่ งชดั เจน เพอ่ื แกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ ง CDC หรอื PMIS จะออกใบรับรองการจดทะเบียนข้นั สดุ ท้าย (Final Registration Certificate) ให้กับผ้ลู งทุน ภายในเวลา 28 วันหลังการออกหนังสือรับรองการจดทะเบียน แบบมเี งอ่ื นไข ซง่ึ กอ่ นการออกใบรบั รองน้ี CDC หรอื PMIS จะตอ้ งดำเนนิ การในราย ละเอียดต่างๆ เพ่ือให้ได้มาซ่ึงเอกสารใบรับรอง ใบอนุญาต และเอกสารจาก 46 คู่มือ การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพูชา

หนว่ ยงานของรฐั ทเ่ี กย่ี วขอ้ งตา่ งๆ การเพกิ ถอนหรอื ยกเลกิ ใบรบั รองการจดทะเบยี น ขน้ั สดุ ทา้ ย (Final Registration Certificate) ใบรบั รองจะถกู เพกิ ถอนหรอื ยกเลกิ หากพบวา่ - ผลู้ งทนุ ไดม้ าซง่ึ ใบรบั รองอยา่ งไมถ่ กู ตอ้ ง - ผ้ลู งทุนไม่ดำเนินการใดๆ ในเวลา 6 เดือน นับจากวันท่ไี ด้รับอนุมัติให้ ลงทนุ ยกเวน้ โครงการลงทนุ นน้ั ๆ เปน็ โครงการทไ่ี ดร้ บั สมั ปทานจากภาครฐั ซง่ึ จะตอ้ ง ปฏบิ ตั ติ ามเงอ่ื นไขและขอ้ กำหนดอน่ื ๆ CDC หรอื PMIS จะแจง้ ใหผ้ ลู้ งทนุ ทราบเปน็ ลายลักษณ์อักษรถึงการเพิกถอนหรือการยกเลิกใบรับรอง และผ้ลู งทุนสามารถ ยน่ื อทุ ธรณก์ บั ประธานคณะกรรมการ CDC ภายใน 20 วนั หลงั จากไดร้ บั หนงั สอื ดงั กลา่ ว ผมู้ สี ทิ ธขิ อรบั การสง่ เสรมิ การลงทนุ บคุ คลธรรมดาหรอื นติ บิ คุ คล ผปู้ ระสงคจ์ ะลงทนุ และตอ้ งการรบั สทิ ธปิ ระโยชน์ และสง่ิ จงู ใจดงั กลา่ วขา้ งตน้ สามารถยน่ื คำขอพรอ้ มเอกสารและชแ้ี จงตอบขอ้ ซกั ถาม ตอ่ CDC ดว้ ยตนเองหรอื มอบอำนาจใหบ้ คุ คลอน่ื กระทำการแทนได้ โดยองคก์ รท่ี สามารถขอรบั การสง่ เสรมิ ฯ ไดแ้ ก่ - กจิ การทใ่ี ชเ้ งนิ ลงทนุ ของคนกมั พชู า 100% - กจิ การทใ่ี ชเ้ งนิ ลงทนุ ของคนตา่ งชาติ 100% - กจิ การรว่ มทนุ (Joint Ventures, JV) - Build-Operate-Transfer (BOT) - Business Cooperation Contract (BCC) - กจิ การลงทนุ อน่ื ทไ่ี ดร้ บั อนญุ าตทางกฎหมาย การขอรบั การสง่ เสรมิ การลงทนุ เอกสารประกอบการยน่ื ขอรบั การสง่ เสรมิ การลงทนุ (1) คำขอพรอ้ มเอกสารเกย่ี วกบั ผขู้ อรวมทง้ั หนงั สอื มอบอำนาจ (2) รายละเอยี ดเกย่ี วกบั โครงการทจ่ี ะขอรบั การสง่ เสรมิ (3) เอกสารเกย่ี วกบั การบรหิ ารจดั การองคก์ รทจ่ี ะจดั ตง้ั รวมทง้ั ขอ้ บงั คบั (4) รายละเอียดการศึกษาความเป็นไปได้ทางด้านวิชาการและเศรษฐกิจ รวมทง้ั รา่ งกระบวนการผลติ ของโครงการ ประกอบดว้ ย - ความสามารถทางเทคนคิ - ความสามารถทางการตลาด - ทรพั ยากรมนษุ ย์ และการจดั การ - ฐานะการเงนิ คูม่ ือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า 47 สส

เงนิ ประกนั ในกรณที โ่ี ครงการไดร้ บั การสง่ เสรมิ การลงทนุ ผขู้ อตอ้ งฝากเงนิ เพอ่ื ประกนั การดำเนนิ โครงการในบญั ชขี อง CDC ณ ธนาคารชาตกิ มั พชู าในอตั ราดงั น้ี - รอ้ ยละ 2 สำหรบั โครงการทม่ี เี งนิ ทนุ ไมเ่ กนิ 1,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ร้อยละ 1.9 สำหรับโครงการท่ีมีเงินทุน 1,000,001 - 10,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ร้อยละ 1.8 สำหรับโครงการท่ีมีเงินทุน 10,000,00 - 20,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ร้อยละ 1.7 สำหรับโครงการท่ีมีเงินทุน 20,000,001- 30,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - ร้อยละ1.6 สำหรับโครงการท่ีมีเงินทุน 30,000,001- 40,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - รอ้ ยละ1.5 สำหรบั โครงการทม่ี เี งนิ ทนุ เกนิ 40,000,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ เงินประกันดังกล่าวจะคืนให้เม่อื มีการลงทุนไปแล้วไม่น้อยกว่า ร้อยละ 30 ของโครงการ การเพกิ ถอนการสง่ เสรมิ CDC สงวนสทิ ธทิ จ่ี ะเพกิ ถอนการใหก้ ารสง่ เสรมิ เฉพาะสว่ นหรอื ทง้ั หมด หาก ผลู้ งทนุ ไมส่ ามารถปฏบิ ตั ติ ามกรณหี นง่ึ กรณใี ดหรอื มากกวา่ ดงั น้ี (1) โครงการไม่ได้ดำเนินการตามตารางเวลาท่ีระบุในคำขอ โดยเฉพาะ ไม่มีการดำเนินการใดๆในระยะเวลา 6 เดือนนับแต่ได้รับการส่งเสริม ในกรณีน้ี เงนิ ประกนั จะถกู ยดึ เปน็ ของรฐั โดยอตั โนมตั ิ (2) ไม่สามารถระดมทุนได้ถึงร้อยละ 25 ภายใน 30 วัน นับแต่ได้รับ ความเหน็ ชอบ (3) ไมส่ ามารถระดมทนุ ชำระแลว้ ไดค้ รบภายใน 3 ปี หลงั จากจดั ตง้ั องคก์ ร (4) การเปล่ียนแปลงช่ือ ท่ีอยู่ ผู้ร่วมทุน หรือเปล่ียนแปลงโครงสร้างของ กิจการ (acquired or merged) รวมท้งั เปล่ยี นแปลงกิจกรรม (investment activities) โดยไมไ่ ดร้ บั ความเหน็ ชอบจาก CDC กอ่ น หรอื หนว่ ยงานราชการท่ี เกย่ี วขอ้ งขอใหเ้ พกิ ถอนกรณฝี า่ ฝนื กฎระเบยี บทม่ี อี ยอู่ ยา่ งรา้ ยแรง - การลงทนุ ในเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ การใหส้ ทิ ธปิ ระโยชนใ์ นเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ  (Special Economic Zone หรอื SEZ) “คณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษของกมั พชู า (CSEZB)” จดั ตง้ั ขน้ึ มา เพอ่ื บรหิ ารจดั การโครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ เพอ่ื ควบคมุ โครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ ไดม้ กี ารออก “กฤษฎกี ายอ่ ยฉบบั ท่ี 148 วา่ ดว้ ยเรอ่ื งการจดั ตง้ั และการจดั การ เขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ” (กฤษฎกี ายอ่ ยเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ) เมอ่ื วนั ท่ี 29 ธนั วาคม 2005 48 ค่มู อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพูชา

ขน้ั ตอนการขอพฒั นาโครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ คณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ ภายใตส้ ภาเพอ่ื การพฒั นากมั พชู า (CDC) เปน็ องคก์ ร “ใหบ้ รกิ ารแบบครบวงจร” รบั ผดิ ชอบดแู ลการพฒั นา การจดั การ และ การควบคมุ ดแู ลการดำเนนิ งานของโครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ และคณะกรรมการ บริหารโครงการเขตเศรษฐกิจพิเศษเป็นกลุ่มจัดการบริหารของรัฐท่ีมีวิธีการ แบบ “การให้บริการแบบครบวงจร” ต้งั อย่ใู นเขตเศรษฐกิจพิเศษและก่อต้งั ข้นึ โดยคณะกรรมการเขตเศรษฐกิจพิเศษกัมพูชาเพ่ือจะได้ประจำการอย่างถาวร ในเขตเศรษฐกิจพิเศษแต่ละเขต “คณะกรรมการแก้ปัญหาเขตเศรษฐกิจพิเศษ (SEZ TSC)” ซ่งึ ต้งั อย่ทู ่สี ภาเพ่อื การพัฒนากัมพูชา มีหน้าท่ตี ัดสินปัญหาต่างๆ ท่ีเกิดข้ึนในเขตเศรษฐกิจพิเศษ ไม่ว่าจะเก่ียวกับประเด็นทางด้านเทคนิคหรือ กฎหมายหรอื ประเดน็ ทอ่ี ยภู่ ายใตก้ รอบอำนาจรว่ มกนั ของกระทรวงหรอื หนว่ ยงาน และเร่อื งท่อี ย่นู อกเหนืออำนาจของคณะกรรมการบริหารโครงการเขตเศรษฐกิจ พเิ ศษ หรอื คณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษกมั พชู า และยงั มหี นา้ ทใ่ี นการเปน็ กลไกคอยรบั คำรอ้ งทกุ ขแ์ ละแกป้ ญั หาใหก้ บั คำรอ้ งทกุ ขเ์ หลา่ นน้ั ทย่ี น่ื โดยนกั พฒั นา และผลู้ งทนุ ในเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ คณะกรรมการแกป้ ญั หาเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษประกอบดว้ ยบคุ คลตา่ งๆ ดงั น้ี (1) ประธานสภาเพอ่ื การพฒั นากมั พชู า : ประธาน (2) รฐั มนตรปี ระจำคณะรฐั มนตรี : กรรมการ (3) รฐั มนตรเี ศรษฐกจิ และการคลงั : กรรมการ (4) รฐั มนตรกี ระทรวงพาณชิ ย์ : กรรมการ (5) กระทรวงการพฒั นาทด่ี นิ การผงั เมอื ง และการกอ่ สรา้ ง : กรรมการ (6) รฐั มนตรสี ง่ิ แวดลอ้ ม : กรรมการ (7) รฐั มนตรวี า่ การอตุ สาหกรรม เหมอื งแร่ และพลงั งาน : กรรมการ (8) รฐั มนตรโี ยธาธกิ ารและการคมนาคม : กรรมการ (9) รฐั มนตรแี รงงานและการฝกึ วชิ าชพี : กรรมการ (10) เลขาธกิ ารสภาเพอ่ื การพฒั นากมั พชู า : กรรมการ (11) เลขาธกิ ารคณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษกมั พชู า : เลขานกุ าร โครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษทไ่ี ดร้ บั อนมุ ตั ิ 1.) โครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษเกาะกง – ตง้ั อยใู่ กลช้ ายแดน ตามเสน้ ทาง หมายเลข 4 และ 48 จากกรุงพนมเปญ (เส้นทาง 48 คาดหมายให้เป็นส่วน หน่ึงของทางหลวงอาเซียนหมายเลข 10) ติดต่อกับไทยบริเวณบ้านหาดเล็ก อ.คลองใหญ่ จ.ตราด ปจั จบุ นั เปน็ เมอื งทม่ี นี กั ลงทนุ จากตา่ งชาตสิ นใจเขา้ ไปลงทนุ จำนวนมาก เช่น นักธุรกิจเกาหลีใต้ลงทุนสร้างเข่อื นและผลิตไฟฟ้า ขณะท่กี าร ลงทนุ ดา้ นกอ่ สรา้ งกเ็ พม่ิ ขน้ึ เทา่ ตวั คู่มือ การค้าและการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพูชา 49 สส

คาสโิ นในเกาะกง โรงแรมหรหู ราระดบั 5 ดาว ในเกาะกง 2.) โครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ Stung Hao และ S.M.C ตง้ั อยรู่ อบๆ จงั หวดั สีหนุวิลล์และสามารถเดินทางโดยใช้เส้นทางหมายเลข 4 ซ่ึงเป็นเมืองท่า ชายทะเลทม่ี กี ารลงทนุ ทางดา้ นโรงแรม รสี อรต์ เพม่ิ ขน้ึ อยา่ งรวดเรว็ 3.) โครงการเขตเศรษฐกิจพิเศษ N.L.C และ Manhattan อยู่ใกล้กับ ชายแดนกมั พชู า-เวยี ดนามบนเสน้ ทางหมายเลข 1 4.) โครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ Chay Chay, ปอยเปต ตง้ั อยใู่ กลก้ บั ชายแดน ไทยบนเสน้ ทางหมายเลข 5 รอยตอ่ ระหวา่ ง บา้ นปา่ ไร่ อ.อรญั ประเทศ จ.สระแกว้ กบั จ.บนั เตยี เมยี นเจย สทิ ธพิ เิ ศษสำหรบั นกั ลงทนุ ตา่ งประเทศ เชน่ ใหส้ ทิ ธเิ ชา่ ท่ดี ินได้นาน 99 ปี ให้ระยะเวลายกเว้นภาษีรายได้ 9 ปี การยกเว้นภาษีขาเข้า และภาษีมูลค่าเพ่มิ ปัจจุบันยังมีการลงทุนน้อยราย มีนักลงทุนไทยไปต้งั โรงงาน ผลติ กระดาษรไี ซเคลิ 1 ราย 5.) โครงการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษพนมเปญ ตง้ั อยบู่ นเสน้ ทางหมายเลข 4 และ อยหู่ า่ งจากทา่ อากาศยานนานาชาตกิ รงุ พนมเปญ 8 กโิ ลเมตร เนน้ อตุ สาหกรรมสง่ิ ทอ เครอ่ื งนงุ่ หม่ รองเทา้ อาหารสตั ว์ 6) เขตเศรษฐกจิ พเิ ศษบาเวต (Bavet SEZ) ตง้ั อยบู่ รเิ วณชายแดนกมั พชู า และนครโฮจมิ นิ ห์ เวยี ดนาม 50 คู่มอื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจักรกมั พชู า

ขน้ั ตอนการขอพฒั นาเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ รายละเอยี ด รายการ นักพัฒนาเขตเศรษฐกจิ พิเศษย่ืนคำรอ้ งขออนุมตั ิการจดั ต้งั เขตเศรษฐกิจพิเศษต่อคณะกรรมการเขตเศรษฐกิจพิเศษและ (1) การขอพฒั นาเขตเศรษฐกิจพิเศษ ขอสมัครเปน็ โครงการลงทุนทีม่ คี ุณสมบตั ิตามท่กี ำหนด (ค่าธรรมเนยี มในการขอ 7 ล้านเรยี ล) (2) การตรวจสอบคำขอ คณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พิเศษจะแจง้ ให้นักพฒั นาเขต (3) การศึกษาความเป็นไปได้ เศรษฐกจิ พิเศษ ทราบภายใน 28 วนั ทำการไมว่ ่าจะอนุมัติ หรือปฏเิ สธคำขอกต็ าม (4) เอกสารใบรับรองการจดทะเบยี นข้นั สดุ ทา้ ย นักพฒั นาเขตเศรษฐกิจพิเศษจะทำการศึกษาความเปน็ ไปได้ ในด้านเศรษฐกิจ แผนแม่บทโครงสรา้ งพน้ื ฐานและเอกสาร (5) การประกาศจดั ตั้งเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ ท่ีไดร้ ับการรับรองอื่นๆ ตามที่ระบุไว้ในเอกสารใบรบั รองการ จดทะเบียนแบบมีเงอื่ นไขอย่างละเอียดภายใน 180 วันทำการ (6) การถอนการอนุมตั ิ ภายใน 100 วนั ทำการหลังจากได้รับข้อมูลเกีย่ วกับโครงการท่ี คณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษใหก้ ารอนมุ ตั แิ ละอำนาจ หน้าทีอ่ นั จำเปน็ ท้งั หมดจากรฐั บาลและออกเอกสารใบรบั รอง การจดทะเบยี นขนั้ สุดทา้ ย (FRC) เมื่อคณะกรรมการเขตเศรษฐกิจพิเศษได้ออกเอกสารใบรบั รอง การจดทะเบยี นข้นั สุดทา้ ย กจ็ ะมีการออกกฤษฎีกายอ่ ยเพือ่ ให้ คำจำกดั ความการจดั ตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษและอาณาเขตของ เขตเศรษฐกิจพเิ ศษ คณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษกัมพูชามีสทิ ธิที่จะถอนการ อนุมตั เิ ร่ืองการจดั ต้งั เขตเศรษฐกิจพเิ ศษและสทิ ธปิ ระโยชน์ ที่ไดม้ อบให้โดยการออกเอกสารใบรับรองการจดทะเบียน ข้ันสุดท้าย โดยอาศัยเหตทุ ี่ว่านกั พฒั นาเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ มไิ ดจ้ ดั เตรยี มใหม้ เี งนิ อยา่ งนอ้ ยทส่ี ดุ 30% ของเงินลงทนุ ทง้ั หมด ในโครงการภายใน 365 วนั ทำการหลงั จากไดร้ บั เอกสาร ใบรบั รองการจดทะเบียนขัน้ สดุ ทา้ ย คมู่ ือ การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พูชา 51 สส

ผ้ลู งทุนในเขตเศรษฐกิจพิเศษซ่งึ เร่มิ ดำเนินการผลิตหรือให้บริการต่างๆใน พ้นื ท่ที ่ไี ด้รับอนุญาตตามกฎหมายท่เี ก่ยี วข้องและกฤษฎีกาย่อยในเขตเศรษฐกิจ พเิ ศษใดๆ จะตอ้ งดำเนนิ การตามระเบยี บวธิ ี ขน้ั ตอนใหแ้ ลว้ เสรจ็ โดยเตรยี มเอกสาร ท่จี ำเป็นท้งั หมด นำไปย่นื ต่อสำนักงานบริหารเขตเศรษฐกิจพิเศษท่ตี ้งั อย่ใู นเขต เศรษฐกจิ พเิ ศษ เพอ่ื จดทะเบยี นขอ้ เสนอการลงทนุ ในระหวา่ งเวลาทำการและยน่ื ตอ่ หัวหน้าคณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พิเศษ คณะกรรมการเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ มีหน้าท่ตี ัดสินใจเร่อื งการจดทะเบียนข้อเสนอการลงทุน ซ่งึ ข้นึ อย่กู ับประเด็นใน ดา้ นกฎหมาย การบรหิ ารและทางดา้ นเทคนคิ และการออกเอกสารใบรบั รองการ จดทะเบียนในข้ันสุดท้าย กระบวนการดังกล่าวจะต้องเป็นไปตามข้ันตอนการ จดทะเบียนการลงทุนตามท่กี ำหนดไว้ในกฎหมายและกฤษฎีกาย่อยว่าด้วยเร่อื ง การบงั คบั ใชก้ ฎหมายแกไ้ ขเพม่ิ เตมิ กฎหมายการลงทนุ สทิ ธปิ ระโยชนใ์ ดๆ ทใ่ี หแ้ ก่ ผู้ลงทุนในเขตเศรษฐกิจพิเศษจะต้องได้รับการตัดสินใจจากคณะกรรมการเขต เศรษฐกิจพิเศษโดยผ่านทางกลไกการให้บริการแบบครบวงจร ซ่งึ ต้งั อย่ใู นสถาน ท่ตี ้งั เขตเศรษฐกิจพิเศษและต้องเป็นไปตามกฎหมายและข้อบังคับท่เี ก่ยี วข้องใน เร่อื งของคำร้องขออ่นื ๆท้งั หมดในข้นั ตอนการลงทุนของผ้ลู งทุนในเขตเศรษฐกิจ พิเศษ คณะกรรมการ เขตเศรษฐกิจพิเศษ จะมีบทบาทในการเป็นผ้ใู ห้บริการ เพอ่ื จดั การกบั ปญั หาของผลู้ งทนุ ในเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษพรอ้ มกบั หนว่ ยงานราชการ ของกระทรวงตา่ งๆ สทิ ธปิ ระโยชนใ์ นเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ ผรู้ ับประโยชน์ สทิ ธิประโยชน์ นักพฒั นาเขตเศรษฐกิจพิเศษ - ได้รับการยกเว้นภาษกี ำไรสงู สดุ ถึง 9 ปี - ไดร้ บั อนญุ าตการนำเข้าอปุ กรณแ์ ละ วัสดกุ ่อสร้างเพือ่ ใชใ้ นการก่อสรา้ ง โครงสรา้ งพน้ื ฐานในเขตเศรษฐกจิ พิเศษและไดร้ ับการยกเว้นภาษีนำเข้า และภาษีอื่นๆ *** นักพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ โดยพน้ื ฐานอาจจะไดร้ บั สมั ปทานท่ดี ิน จากรัฐเพอ่ื กอ่ ต้ังเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษในพื้นทต่ี า่ งๆ ตามชายแดนหรือพนื้ ที่ ห่างไกลตามกฎหมายทดี่ นิ 52 ค่มู อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า

ผ้ลู งทุนในเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ - ไดร้ บั สทิ ธิประโยชน์ในภาษศี ุลกากร บคุ คลที่มีสทิ ธิเหมอื นกัน และภาษีเหมือนกบั ทโ่ี ครงการลงทุน ที่มีคณุ สมบตั ิตามที่กำหนดอ่นื ๆ ได้รับ - ได้รับสิทธปิ ระโยชนใ์ นภาษมี ลู ค่าเพมิ่ ทอี่ ตั รา 0% เวน้ แตผ่ ลิตผลในการผลิต จะถกู ส่งออกไปยังตลาดภายใน ประเทศ จำนวนเงนิ ทไี่ ดร้ ับยกเวน้ ภาษี ในทุกๆ ธุรกรรม การสง่ ออกจะต้องมี การบนั ทึกไว้ ในกรณที ผ่ี ลติ ผล ถูกสง่ ออกไปยงั ตลาดภายในประเทศ ผลู้ งทนุ ในเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษจะตอ้ ง จ่ายเงนิ ภาษีมลู ค่าเพิม่ ตามที่ได้ บันทกึ ไวต้ ามปรมิ าณท่สี ง่ ออก - นักพัฒนาเขตเศรษฐกจิ พเิ ศษ ผลู้ งทนุ หรือลกู จา้ งชาวตา่ งชาติ มีสทิ ธิท่จี ะโอนเงินท่ไี ดร้ ับจากการ ลงทุนและ เงินเดือนท่ไี ด้รบั ในเขต เศรษฐกิจพิเศษไปยังธนาคารต่างๆ ท่ีตง้ั ในประเทศอื่นๆ ภายหลังจากที่ได้ จา่ ยภาษีแล้ว - ไมม่ ีการแบ่งแยกเชอ้ื ชาตวิ ่าเปน็ ชาวตา่ งชาติ ไม่มกี ารโอนกจิ การเป็น ของรัฐ ไมม่ กี ารกำหนดราคา กฎระเบยี บพเิ ศษสำหรบั เขตการผลติ เพอ่ื การสง่ ออก (EPZ) - การนำเข้า- ส่งออก ในเขตพิเศษสำหรับการผลิตเพ่ือการส่งออก ถอื ปฏบิ ัตเิ สมอื นเปน็ การนำเข้า ส่งออกท่วั ๆ ไป คือต้องดำเนินการเร่อื งเอกสาร ทถ่ี กู ตอ้ ง - ขอ้ จำกดั - หา้ มประกอบธรุ กจิ ขายสง่ ในเขต EPZ การนำสนิ คา้ ออกจากเขต การส่งั ซ้อื วัตถุดิบในประเทศ และการทำลายสินค้า จะต้องได้รับการอนุมัติจาก คณะกรรมการฯ 4.3 ภาษี 4.3.1. ภาษนี ำเขา้ -สง่ ออก ภาษีนำเข้า (Import Tax) เป็นภาษีท่ีเก็บจากสินค้าต่าง ๆ ท่ีนำเข้า ซง่ึ จดั เกบ็ ตามราคา CIF ในสกลุ เงนิ เรยี ล โดยแบง่ ออกเปน็ 4 อตั รา คอื คู่มอื การค้าและการลงทุน ราชอาณาจกั รกมั พชู า 53 สส

อัตราภาษี สินค้า 0% วัตถุดบิ และสินคา้ จำเปน็ 7% สนิ คา้ ขั้นกลาง 15% เคร่อื งจกั รและอุปกรณ์ 35% สินคา้ ฟุ่มเฟอื ย สำหรบั ผลติ ภณั ฑป์ โิ ตรเลยี มจดั เกบ็ ตามอตั ราทร่ี ฐั บาลกำหนด คอื รอ้ ยละ 15 สำหรบั นำ้ มนั ดเี ซล และรอ้ ยละ 35 สำหรบั นำ้ มนั เบนซนิ สนิ คา้ ทไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ การจดั เกบ็ ภาษนี ำเขา้ มดี งั น้ี - สนิ คา้ ทผ่ี ลติ ตามโครงการสง่ เสรมิ การลงทนุ ทไ่ี ดร้ บั อนมุ ตั จิ าก CDC - ทรพั ยส์ นิ ทข่ี นยา้ ยตามปกตขิ องบคุ คลทว่ั ไป - สนิ คา้ ทไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ ตามขอ้ ตกลงระหวา่ งประเทศ - สนิ คา้ เพอ่ื การบรจิ าค การใหค้ วามชว่ ยเหลอื หรอื ทำบญุ - สนิ คา้ ทเ่ี กย่ี วกบั พธิ แี ตง่ งานหรอื งานศพ - สินค้าประเภทยาฆ่าแมลง ยากำจัดศัตรูพืช และเคร่ืองจักรท่ีใช้ ในการเกษตร (ยกเวน้ รถแทรกเตอร)์ ภาษีส่งออก ปัจจุบันไม่มีการจัดเก็บสำหรับสินค้าท่ัวไป ยกเว้นสินค้า บางประเภท ดงั น้ี อตั ราภาษี สนิ คา้ 0%,5% และ 10% ไม้แปรรปู (อัตราภาษีแตกต่างกนั ข้ึนอยู่กับชนิดของไม)้ 10% ผลติ ภณั ฑ์ยางพารา 0% และ 10% ปศสุ ตั ว์ 0%, 10% และ 50% อญั มณี 4.3.2. ภาษมี ลู คา่ เพม่ิ (Valued AddedTax-VAT) สนิ คา้ นำเขา้ ทกุ ชนดิ ตอ้ งเสยี ภาษมี ลู คา่ เพม่ิ ในอตั รารอ้ ยละ 10 54 ค่มู อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พชู า

4.3.3 ภาษธี รุ กจิ 1. Sales Tax หรอื Turnover Tax กำหนดตง้ั แต่ 0.5-10% เรม่ิ ใชต้ ง้ั แต่ เดอื นตลุ าคม 2538 (เกบ็ ในอตั รา 4% สำหรบั ธรุ กจิ การคา้ และการบรกิ าร ยกเวน้ รายได้จากการบริการ ค่าห้องพัก สถานบันเทิงเริงรมย์ ร้านจำหน่ายอาหาร และเครอ่ื งดม่ื เปน็ ตน้ จดั เกบ็ ในอตั รา 10%) 2. Corporate Tax หรือ Advance Payment of Profit Tax คดิ ในอตั รา 1% ของยอดรายไดร้ วมของธรุ กจิ 3. ภาษกี ารประกอบธรุ กจิ เฉพาะ (Patent Tax) เปน็ ภาษที ท่ี กุ บรษิ ทั ต้องจ่ายเป็นรายปี โดยต้องชำระภายใน 15 วัน หลังการจดทะเบียนบริษัท และ ภายใน 3 เดือน หลังส้นิ สุดปีภาษี หากไม่ย่นื ภายในระยะเวลาท่กี ำหนด จะมีโทษตามกฎหมาย เจ้าพนักงานจะออกใบทะเบียนภาษีธุรกิจเฉพาะให้ตาม จำนวนสถานประกอบการทม่ี อี ยจู่ รงิ ตามทไ่ี ดแ้ จง้ ไว้ เชน่ ผปู้ ระกอบกจิ การมสี ถาน ประกอบการหลายแห่ง หรือมีสำนักงานสาขา จะได้ใบทะเบียนภาษีธุรกิจ เฉพาะเป็นรายสถานประกอบการหรือสาขาตามท่แี จ้งไว้ ผ้ปู ระกอบกิจการจะ ตอ้ งนำใบทะเบยี นดงั กลา่ วไปแสดงไว้ ณ ทเ่ี ปดิ เผยซง่ึ เหน็ ไดง้ า่ ยในสถานประกอบ การเปน็ รายสถานประกอบการ Patent Tax เปน็ ภาษที ค่ี ดิ จากยอดรายไดร้ วมทง้ั ปี วธิ คี ดิ นำเอารายไดท้ ง้ั 12 เดือน มารวมกันแล้วใช้สูตรตามท่กี รมสรรพกรกำหนดว่า จะต้องเสียภาษี ประเภทน้ีอีกจำนวนเท่าไร (ไม่สามารถนำยอดภาษี Corporate Tax ท่ีเสีย แตล่ ะเดอื นมาหกั ได)้ อตั ราภาษรี ายปขี องธรุ กจิ ยกเว้นรก้าิจนกอรารหมาบรรแกิ ลาะรโรงแรม ภจำานษวีรนายเงปนิ ี ถงึ 3,000,000 15,000 ลำดบั กแิจลกะรอรมุตดส้าานหกการรรคมา้ ตัง้ แต่ 3,000,001-5,000,000 21,000 1 ถึง 7,500,000 ตั้งแต่ 5,000,001-10,000,000 27,000 2 ตั้งแต่ 7,500,001-12,500,000 3 ตั้งแต่ 12,500,001-25,000,000 ตั้งแต่ 10,000,001-12,000,000 40,000 ตั้งแต่ 12,000,001-15,000,000 60,000 4 ตง้ั แต่ 25,000,001-30,000,000 ตัง้ แต่ 15,000,001-20,000,000 90,000 5 ต้ังแต่ 30,000,001-37,000,000 ตั้งแต่ 20,000,001-24,800,000 140,000 6 ตง้ั แต่ 37,000,001-50,000,000 ตง้ั แต่ 24,800,001-30,000,000 180,000 7 ตั้งแต่ 50,000,001-62,000,000 8 ตง้ั แต่ 62,000,001-75,000,000 ตั้งแต่ 30,000,001-40,000,000 240,000 9 ตั้งแต่ 75,000,001-100,000,000 4ส0งู ส,0ดุ 0ต0้อ,0ง0จ1า่ ย-4เพ00ิ่ม,020.50,0ส0ว่ 0นพัน 10 ส10งู ส0ดุ,0ต0อ้ 0ง,0จ0า่ ย1เ-พ1,ม่ิ0010,ส0ว่ 0น0พ,0นั 00 คู่มอื การค้าและการลงทุน ราชอาณาจักรกัมพชู า 55 สส

4. ภาษเี งนิ ไดบ้ คุ คลธรรมดา (Personal Income Tax) ตอ้ งชำระตามอตั รา เพม่ิ ของเงนิ ไดป้ ระจำปี ดงั น้ี เงนิ ไดส้ ำหรบั คิดภาษปี ระจำปี (เรยี ล) อตั ราภาษี ต่ำกว่า 750,000 0% 750,000-1,000,000 5% 1,000,001-10,000,000 10% 10,000,001-20,000,000 15% เกิน 20,000,000 20% 5. ภาษเี งนิ ไดห้ รอื ภาษกี ำไร (Tax on Profit) เรยี กเกบ็ จากผลประกอบการหรอื กำไร โดยกฎหมายภาษขี องกมั พชู าจำแนก บคุ คลทต่ี อ้ งเสยี ภาษเี ปน็ 3 กลมุ่ ไดแ้ ก่ (1) กล่มุ ท่เี สียภาษีตามผลประกอบการท่ปี รากฏในบัญชีงบการเงินแต่ละปี ภาษี หรอื Real Regime ซง่ึ กำหนดใหน้ ติ บิ คุ คลทกุ ราย และบคุ คลธรรมดาทม่ี ี ยอดขายสินค้ามากกว่า 500 ล้านเรียล/ปี หรือมียอดขายบริการมากกว่า 250 ลา้ นเรยี ล/ปี หรอื คา้ ขายกบั ภาครฐั บาลมากกวา่ 125 ลา้ นเรยี ล/ปี (2) Simplified Regime (3) Estimated Regime กลมุ่ ท่ี 1 บรษิ ทั ทอ่ี ยใู่ นขอบเขตตอ้ งเสยี ภาษเี งนิ ไดต้ ามจรงิ ประจำปใี นระบบตามจรงิ น้ี มดี งั น้ี 1. บรษิ ทั สว่ นบคุ คล หรอื บรษิ ทั เงนิ ทนุ ทเ่ี ปน็ ของสว่ นบคุ คล 2. บรษิ ทั ผนู้ ำเขา้ -สง่ ออก 3. บรษิ ทั ภายใตก้ ฎหมายวา่ ดว้ ยการสง่ เสรมิ การลงทนุ ในกมั พชู า 4. บรษิ ทั ทต่ี ดิ คา้ งอากรผลติ ผลจากการประกอบการในอตั ราผลกำไร 10% สำหรบั กลมุ่ ท่ี 2 และ 3 น้ี เปน็ กลมุ่ ทเ่ี สยี ภาษใี นลกั ษณะประเมนิ จากเกณฑ์ เงนิ ไดใ้ นแตล่ ะปปี ฏทิ นิ โดยทว่ั ไปการคา้ และการลงทนุ โดยเฉพาะของคนตา่ งชาติ จะเขา้ ลกั ษณะเปน็ ผเู้ สยี ภาษปี ระเภท Real Regime เฉพาะผทู้ ต่ี ดิ คา้ งภาษจี าก การประกอบการประจำปี ดงั ทไ่ี ดก้ ำหนดขา้ งตน้ แลว้ นน้ั ตอ้ งเสยี ภาษตี ามระบบ เหมาจา่ ยตามทม่ี แี จง้ ในประกาศของกระทรวงเศรษฐกจิ และการคลงั เลข 019 รปภ. สหก. ลงวนั ท่ี 28 กมุ ภาพนั ธ์ 2537 ผตู้ ดิ คา้ งชำระภาษเี งนิ ไดต้ ามระบบความเปน็ จรงิ มพี นั ธกรณที จ่ี ะตอ้ งถอื บญั ชที วภิ าคแี ละตอ้ งเปน็ ภาษาเขมร แตผ่ ทู้ ต่ี ดิ คา้ งภาษี สามารถทจ่ี ะถอื บญั ชี ภาษาฝรง่ั เศส หรอื ภาษาองั กฤษ ประกอบดว้ ยกไ็ ด้ 56 คู่มอื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพชู า

อตั ราภาษี อัตรามาตรฐาน อยู่ท่ีร้อยละ 20 ยกเว้นกำไรจากธุรกิจการผลิตน้ำมัน กา๊ ซธรรมชาติ หรอื ธรุ กจิ ทใ่ี ชท้ รพั ยากรธรรมชาตอิ น่ื ๆ เรยี กเกบ็ รอ้ ยละ 30 ธรุ กจิ ท่ไี ด้รับการส่งเสริมการลงทุนจาก CDC หรือ PMIS บางประเภทอาจได้รับการ ลดหย่อนหรือยกเว้นภาษี ภาษีเงินได้หรือภาษีกำไร คำนวณจากเงินได้สุทธิหลัง หักค่าใช้จ่าย (คล้ายกับกฎหมายภาษีของไทย) ในอัตราคงท่แี ละอัตราก้าวหน้า (Progressive Rate) ตามประเภทของกจิ การ ดงั น้ี อตั ราภาษกี ำไร ประเภทของธุรกจิ อตั ราร้อยละ 20 ธุรกิจดา้ นกฎหมาย 30 9 ธุรกจิ การผลติ นำ้ มัน กา๊ ซธรรมชาติ การสำรวจขุดคน้ ทรพั ยากรธรรมชาติ 0 5 ธรุ กิจทไี่ ด้รับการสง่ เสริมการลงทนุ ท่ไี ดร้ บั อนุมัติ ระหว่างปี 2003-2008 ธุรกจิ ทไ่ี ดร้ ับการยกเวน้ ภาษจี ากคณะกรรมการการลงทนุ (ไม่เกนิ 8 ป)ี ธุรกิจประกนั ภัยทรี่ บั ประกนั ความเสย่ี งดา้ นการลงทนุ ในกัมพชู า กรณนี ติ บิ คุ คล (Corporation) จำแนกตามกจิ การ ดงั น้ี อตั ราภาษี กจิ การ 0%-20% บคุ คลมภี ูมลิ ำเนาในกมั พชู า 0% ท่ไี ด้รบั สทิ ธิยกเว้นภาษี (Tax Holiday) จาก CDC 5% ประกนั ภยั (เก็บจากยอดเบีย้ ประกนั ) 9% ที่ได้รบั การสง่ เสรมิ จาก CDC 20% มาตรฐานท่ัวไป 30% น้ำมนั กา๊ ซธรรมชาติ และทรพั ยากรธรรมชาติ คมู่ อื การค้าและการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พชู า 57 สส

กรณไี มใ่ ชน่ ติ บิ คุ คล (Non-Corporation) จดั เกบ็ ในอตั รากา้ วหนา้ ดงั น้ี อตั ราภาษี (%) กำไร (เรียลตอ่ ปี) 0% 0-6,000,000 5% 6,000,001-15,000,000 10% 15,000,001-102,000,000 15% 102,000,001-150,000,000 20% มากกว่า 150,000,000 ท้ังน้ี กัมพูชาเปิดรับการเข้ามาต้ังสาขาหรือดำเนินกิจการของนิติบุคคล ตา่ งชาติ และมกี ารบรหิ ารโดยบคุ คลตา่ งดา้ วโดยถอื เปน็ Permanent Establish- ment (PE) ภาษจี า่ ยลว่ งหนา้ การหักภาษีเงินได้นิติบุคคลหรือกำไร รวมท้ังภาษีอ่ืนล่วงหน้า ต้องนำส่ง ภายในวันท่ี 15 ของเดือนถัดไป ในอัตราร้อยละ 1 ของผลตอบแทน ยกเว้น ภาษีมูลค่าเพ่ิม ท่ีจ่ายในอัตราต่างไป ภาษีจ่ายล่วงหน้าสามารถนำมาหักกลบ ภาษีเงินได้นิติบุคคล หรือกำไรประจำปี และภาษีข้ันต่ำ หลังส้ินสุดปีภาษี จะมีการคำนวณยอดรวมท้ังหมด หากภาษีท่ีจ่ายล่วงหน้าไม่เพียงพอ ผู้เสีย ภาษตี อ้ งจา่ ยเพม่ิ หากเกนิ ยอดทต่ี อ้ งจา่ ยจรงิ ผเู้ สยี ภาษสี ามารถขอคนื ภาษไี ดห้ รอื ยกยอดทเ่ี หลอื ไปใชใ้ นปตี อ่ ไป หากบคุ คลทไ่ี ดร้ บั การเวน้ วรรคภาษเี งนิ ไดน้ ติ บิ คุ คล หรอื กำไร (Tax on Profit holiday) บคุ คลนน้ั กจ็ ะไดร้ บั การยกเวน้ จากเงอ่ื นไขการ จา่ ยภาษลี ว่ งหนา้ อยา่ งไรกต็ าม ตอ้ งยน่ื รายงานประจำเดอื นดว้ ย บคุ คลทไ่ี มอ่ ยใู่ น เงอ่ื นไขภาษขี น้ั ตำ่ ยงั ตอ้ งยน่ื การจา่ ยภาษเี งนิ ได้ หรอื กำไรประจำเดอื น อยา่ งไรกต็ าม หากยังไม่ได้ใช้ประโยชน์จากภาษี จ่ายล่วงหน้าจากปีก่อนหน้าน้ี ก็สามารถใช้ หกั กลบจากจำนวนทถ่ี งึ กำหนดปจั จบุ นั และไมต่ อ้ งชำระในรปู ของตวั เงนิ 58 ค่มู อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พูชา

ภาษกี ำไรขน้ั ตำ่ (Minimum Tax) ภาษีกำไรข้ันต่ำร้อยละ 1 เป็นภาษีคนละชนิดกับภาษีเงินได้ หรือภาษี กำไรจ่ายล่วงหน้า แต่จัดเก็บจากทุกกิจการในอัตรา 1% ของรายรับ ซ่งึ รวมถึง ผทู้ ไ่ี ดร้ บั การสง่ เสรมิ การลงทนุ ตามกฎหมายสง่ เสรมิ การลงทนุ ทต่ี อ้ งจา่ ยภาษกี ำไร 9% เปรยี บเสมอื นการจา่ ยภาษเี งนิ ได้ หรอื ภาษกี ำไรลว่ งหนา้ ทกุ เดอื นในอตั รา 1% ของรายรบั (สำหรบั ผทู้ ไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ ภาษกี ำไรตามกฎหมายสง่ เสรมิ การลงทนุ ยังคงมีหน้าท่ีย่ืนแบบฟอร์มเสียภาษีหรือแจ้งต่อกรมสรรพากรทุกเดือน) โดยส้นิ ปีบัญชี เม่อื ปิดงบการเงินแล้ว คำนวณภาระภาษี หากมีภาษีกำไรท่ตี ้อง ชำระสูงกว่าภาษีข้นั ต่ำท่ไี ด้ชำระไว้แล้ว ให้ชำระส่วนท่ยี ังขาดอยู่ หากภาษีกำไร ทต่ี อ้ งชำระนอ้ ยกวา่ ภาษขี น้ั ตำ่ ทไ่ี ดช้ ำระไปแลว้ ใหถ้ อื วา่ เปน็ ภาษขี น้ั ตำ่ ทต่ี อ้ งชำระ 6. ภาษมี ลู คา่ เพม่ิ (Valued Added-Tax : VAT) จดั เกบ็ จากสนิ คา้ และบรกิ ารเกอื บทกุ ประเภท โดยกำหนดใหก้ จิ การดงั ตอ่ ไปน้ี ตอ้ งจดทะเบยี นภาษมี ลู คา่ เพม่ิ (VAT) กอ่ นการดำเนนิ ธรุ กจิ กจิ การใน Real Regime เกย่ี วกบั สนิ คา้ และบรกิ ารทม่ี ี VAT - กจิ การทม่ี ยี อดขายสนิ คา้ เกนิ 125 ลา้ นเรยี ล ภายใน 3 เดอื นหรอื 500 ลา้ นเรยี ลภายใน 1 ปี - กจิ การดา้ นบรกิ าร ทม่ี รี ายไดเ้ กนิ 60 ลา้ นเรยี ลภายใน 3 เดอื นหรอื 250 ลา้ นเรยี ลภายใน 1 ปี - กจิ การทค่ี า้ ขายกบั หนว่ ยงานรฐั บาล ซง่ึ มยี อดขายตอ่ เดอื นมากกวา่ 30 ลา้ นเรยี ลเปน็ ระยะเวลา 3 เดอื นตดิ ตอ่ กนั - หรอื กจิ การทส่ี มคั รใจใชร้ ะบบ VAT สนิ คา้ และบรกิ ารทไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ VAT - บรกิ ารไปรษณยี ส์ าธารณะ - บรกิ ารดา้ นสขุ ภาพ และโรงพยาบาล และหมวดสนิ คา้ ทเ่ี กย่ี วเนอ่ื ง - การขนสง่ สาธารณะทด่ี ำเนนิ การโดยภาครฐั - การประกนั - บรกิ ารดา้ นการเงนิ - การนำเขา้ สว่ นบคุ คล - กจิ กรรมเพอ่ื ประโยชนส์ าธารณะทไ่ี มแ่ สวงหาผลกำไร ไฟฟา้ คู่มือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจักรกมั พชู า 59 สส

7. ภาษเี ฉพาะสำหรบั สนิ คา้ และบรกิ ารบางประเภท (Specific Tax on Certain Merchandise and Service) เป็นภาษีเรียกเก็บเพ่ิมเติมกับสินค้านำเข้าบางชนิด รวมท้ังสินค้าหรือ บริการท่ีผลิตภายในประเทศ อัตราภาษีพิเศษสำหรับสินค้าหรือบริการน้ี กำหนดไวใ้ นรายการภาษศี ลุ กากรประจำปี (Annual Customs Tariff Sched- ules) ของกรมศุลกากร ภาษีพิเศษเป็นอัตราท่ีคำนวณจากมูลค่านำเข้าของ สินค้าน้ันๆ หรือตามสัดส่วนของค่าบริการ ท่ีเรียกเก็บกับลูกค้าตามใบเสร็จ รบั เงนิ ภาษพี เิ ศษสนิ คา้ นำเขา้ จะถกู จดั เกบ็ โดยศลุ กากร ขณะทภ่ี าษพี เิ ศษสนิ คา้ และบริการท่ผี ลิตในประเทศ บริษัทจะต้องย่นื แบบฟอร์มขอชำระภาษีกับกรม สรรพากรกอ่ นวนั ท่ี 10 ของเดอื นถดั ไป อตั ราภาษี ประเภทสนิ คา้ 4.35% เชือ้ เพลิงดเี ซล 10% น้ำมันเครือ่ ง น้ำมันเบรก วัตถดุ ิบสำหรบั ผลติ น้ำมันเครอ่ื ง 10% ร(รถวจมักจรกั ยรายนายนนยตน์ ตข์น3าดลเ้อก)นิ แล1ะ2อ5ุปcกcร.ณส์ ่วนประกอบ 10% คา่ ตว๋ั โดยสารเคร่อื งบินทัง้ ในและระหวา่ งประเทศ 10% เคร่ืองดื่มไมม่ ีแอลกอฮอล์หรือบรรจุก๊าซ 10% บหุ รีแ่ ละยาสูบ 10% บันเทงิ รวมถึงสปา 3% คา่ บริการโทรคมนาคม 15% ยางรถ ยางใน และท่คี รอบยางใน 25% ซิกการ์ 30% เบยี ร์ 33.3% ไวน์ สำหรบั สนิ คา้ ทผ่ี ลติ ในประเทศ ภาษเี ฉพาะ จะคำนวณจากราคา ณ หนา้ โรงงาน สำหรับสินค้านำเข้าคำนวณจากราคา CIF ส่วนบริการโรงแรมและโทรคมนาคม ขน้ึ อยกู่ บั ราคาใน Invoice คา่ ตว๋ั โดยสารเครอ่ื งบนิ ภาษขี น้ึ อยกู่ บั มลู คา่ การเดนิ ทาง ภายในและนอกกมั พชู า 8. ภาษยี อดขาย (Turn Over Tax) จัดเก็บจากกิจการท่ีไม่ได้จดทะเบียนในระบบ Real Regime และ VAT โดยจัดเก็บในอัตรา 2% จากยอดรายได้รวมของกิจการในแต่ละเดือน โดยใหน้ ำสง่ ภายในวนั ท่ี 10 ของเดอื นถดั ไป ยกเวน้ เกษตรกรและผคู้ า้ รายยอ่ ย 60 ค่มู ือ การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พูชา

9. ภาษเี งนิ ไดส้ ำหรบั ลกู จา้ ง เป็นภาษีท่ีเรียกเก็บจากยอดรายได้รวมท้ังหมดของลูกจ้างท่ีได้รับจาก นายจา้ ง เชน่ เงนิ เดอื น โบนสั คา่ ลว่ งเวลา เปน็ ตน้ ยกเวน้ ผลประโยชนต์ อบแทนอน่ื ๆ ทค่ี วบคมุ โดยกฎหมายผลตอบแทน และรายไดอ้ น่ื ๆ ทไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ ภาษเี งนิ เดอื น เชน่ เงนิ ทไ่ี ดร้ บั จากการคนื ภาษขี องนายจา้ ง เงนิ ชดเชยการเลกิ จา้ ง เงนิ สมทบการ จดั หาชดุ พนกั งานหรอื อปุ กรณใ์ นการทำงาน และคา่ เบย้ี เลย้ี งในการเดนิ ทางและ การทำงานนอกสถานทข่ี องลกู จา้ ง ซง่ึ ตอ้ งไมส่ งู กวา่ อตั ราทภ่ี าครฐั จา่ ย ผมู้ ภี มู ลิ ำเนา อยใู่ นประเทศกมั พชู า (Resident person) ทม่ี รี ายไดจ้ ากเงนิ เดอื นหรอื คา่ จา้ งท่ี ได้รับจากภายในหรือภายนอกประเทศกัมพูชา และจากผ้ทู ่มี ิได้มีถ่นิ พำนักอย่ใู น ประเทศกมั พชู า (non-resident person – หมายรวมถงึ ผทู้ พ่ี ำนกั อยใู่ นประเทศ กมั พชู าเปน็ การชว่ั คราวหรอื อาศยั อยใู่ นประเทศกมั พชู าเกนิ 182 วนั ) แตม่ รี ายได้ จากเงนิ เดอื นหรอื คา่ จา้ งทไ่ี ดจ้ ากผวู้ า่ จา้ งทอ่ี ยภู่ ายในประเทศกมั พชู า ทง้ั น้ี ภาษจี ะถกู หกั จากเงนิ เดอื นเปน็ รายเดอื นโดยนายจา้ งหรอื ผวู้ า่ จา้ ง แลว้ นำสง่ รฐั บาลภายในวนั ท่ี 15 ของเดอื นถดั ไป ในอตั ราภาษกี า้ วหนา้ คอื 5%-20% ดงั น้ี อัตราเงินเดือน อตั ราภาษี รอ้ ยละ เรียล เหรยี ญสหรัฐฯ 0 500,000 หรอื นอ้ ยกว่า 125 หรือน้อยกวา่ 5 10 ระหว่าง 500,001 - 1,250,000 ระหว่าง 125 - 312.5 15 20 ระหว่าง 1,250,000 – 8,500,000 ระหวา่ ง 312.5 – 2,125 ระหวา่ ง 8,500,000 – 12,500,000 ระหว่าง 2,125 – 3,125 สงู กว่า 12,500,000 สูงกว่า 3,125 อัตราภาษีเงินเดือนน้ี แสดงให้เห็นว่าผู้มีรายได้ 4,000 เหรียญสหรัฐฯ ตอ่ เดอื น จะตอ้ งเสยี ภาษเี งนิ ไดใ้ นทกุ อตั รา เรม่ิ จาก รอ้ ยละ 0 สำหรบั 125 เหรยี ญ สหรฐั ฯ แรก รอ้ ยละ 5 ,10, 15 และ 20 ตามลำดบั สำหรบั แตล่ ะยอดของเงนิ เดอื นทเ่ี พม่ิ ขน้ึ สำหรบั ลกู จา้ งทไ่ี มใ่ ชผ่ พู้ ำนกั ในกมั พชู าแตไ่ ดร้ บั เงนิ เดอื นในกมั พชู า จะต้องเสียภาษีเงินได้ร้อยละ 20 ลูกจ้างท่มี ีภาระต้องดูแลบุตรธิดาท่ยี ังไม่บรรลุ นติ ภิ าวะ (25 ป)ี จะไดร้ บั การลดหยอ่ นภาษเี งนิ ได้ ประมาณ 19 เหรยี ญสหรฐั ฯ (บังคับใช้กับบิดาหรือมารดาท่ีมีรายได้ 1 คนต่อ 1 ครอบครัวเท่าน้ัน) ท้ังน้ี ผลประโยชนอ์ น่ื ทน่ี ายจา้ งให้ และสามารถประเมนิ เปน็ ตวั เงนิ ได้ (Fringe benefits) กำหนดให้เรียกเก็บภาษีอัตราร้อยละ 20 ของมูลค่าผลประโยชน์ตอบแทนน้นั ๆ ของลกู จา้ ง ซง่ึ แตล่ ะเดอื น นายจา้ งจะตอ้ งยน่ื ขอเสยี ภาษเี งนิ ไดแ้ ละภาษผี ลประโยชน์ ตอบแทนของลกู จา้ งกบั กรมสรรพากรภายในวนั ท่ี 15 ของเดอื นถดั ไป คมู่ อื การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพูชา 61 สส

10. ภาษแี ละคา่ ธรรมเนยี มอน่ื ๆ - ภาษจี ดทะเบยี นโอนกรรมสทิ ธ์ิ (Registration Tax) จดั เกบ็ จากผซู้ อ้ื หรอื ผู้ได้รับโอนกรรมสิทธ์ิในสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์และต้องการ จดทะเบียนเป็นเจ้าของกรรมสิทธ์ิ โดยจัดเก็บในอัตรา 4% ของมูลค่าสังหา รมิ ทรพั ยห์ รอื อสงั หารมิ ทรพั ยน์ น้ั - ภาษคี า่ เชา่ ทด่ี นิ หรอื อสงั หารมิ ทรพั ย์ (Tax on House and Land Rent) ธรุ กจิ ใหเ้ ชา่ อสงั หารมิ ทรพั ย์ จะตอ้ งชำระภาษเี งนิ ไดใ้ นอตั รา 10% ของคา่ เชา่ ทไ่ี ดร้ บั แต่ ไมใ่ ชก้ บั กรณที ม่ี กี ารหกั ภาษี ณ ทจ่ี า่ ยแลว้ - ภาษอี ากรแสตมป์ (Fiscal Stamp Tax) เปน็ การจา่ ยคา่ เอกสารราชการ หรอื กจิ กรรมบางอยา่ ง เชน่ การโฆษณา หรอื การรบั รองเอกสารเปน็ ตน้ - ภาษีท่ีดินท่ีไม่ได้ใช้ประโยชน์ (Tax on Unused Land) ท่ีดิน ในเขตเมืองหรือเขตเฉพาะ หากมิได้มีการใช้ประโยชน์ต้องจ่ายภาษีน้ี โดยคณะ กรรมการประเมนิ ทด่ี นิ ทไ่ี มไ่ ดใ้ ชป้ ระโยชนจ์ ะเปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบจดั เกบ็ ภาษดี งั กลา่ ว โดยจะประกาศผลการประเมินภาษีท่ตี ้องชำระในวันท่ี 30 มิถุนายน ของทุกปี และใหเ้ จา้ ของทด่ี นิ ชำระภาษภี ายในวนั ท่ี 30 กนั ยายนของทกุ ปี ภาษที ด่ี นิ ทไ่ี มไ่ ด้ ใช้ประโยชน์เรียกเก็บในอัตราร้อยละ 2 ของราคาประเมินท่ีดิน โดยยกเว้น ภาษเี ฉพาะพน้ื ท่ี 1,200 ตารางเมตรแรก (300 ตารางวา) ซง่ึ คณะกรรมการประเมนิ ท่ดี ิน ร่วมกับองค์กรปกครองท้องถ่นิ จะเป็นผ้ทู ำการประเมินราคา ปัจจุบันการ กำหนดพน้ื ทท่ี ไ่ี มใ่ ชป้ ระโยชนเ์ พอ่ื การเสยี ภาษี มคี วามแตกตา่ งในแตล่ ะจงั หวดั - ภาษรี ถยนต์ จดั เกบ็ จากยานพาหนะทต่ี อ้ งจดทะเบยี นทกุ ปี - ภาษกี ำไรของเงนิ ปนั ผล เรยี กเกบ็ ในอตั ราดงั น้ี - รอ้ ยละ 20 ของเงนิ ปนั ผล สำหรบั ธรุ กจิ ทไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ ภาษกี ำไร - ร้อยละ 11 และ 19 สำหรับธุรกิจท่ีได้รับการลดหย่อนภาษีกำไร รอ้ ยละ 9 - รอ้ ยละ 0 สำหรบั ธรุ กจิ ทไ่ี ดร้ บั การลดหยอ่ นภาษกี ำไรรอ้ ยละ 20 และ รอ้ ยละ 30 62 คู่มอื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจักรกมั พชู า

สรปุ เรอ่ื งภาษี ฐานภาษแี ละการจัดเก็บ ข้อยกเว้นและลดหย่อน อัตรา ประเภทภาษี ผมู้ ีรายไดจ้ ากเงินเดอื น ลดหย่อนในกรณที ผี่ ูม้ ี คิดในอัตรากา้ วหนา้ ภาษเี งินได้ รายได้มบี ตุ รอายตุ ำ่ กว่า 25 ปี ตั้งแต่ 5%-20% หรอื คา่ จ้างทไี่ ดร้ บั ในกมั พชู า ยกเว้นผูท้ ีม่ รี ายได้จากค่าเชา่ ตำ่ กวา่ รายเดือนและค่าจา้ ง 500,000 เรียลต่อเดอื น การลงทนุ ทีไ่ ดร้ ับอนุมตั ิ 10% ของรายไดจ้ ากการให้เชา่ หรอื ค่าจ้าง รายได้จากการใหเ้ ชา่ อาคารหรือ สทิ ธปิ ระโยชน์จาก CDC 20% รายเดือน และส้นิ ปี ที่ได้รับในกัมพูชา ท่ีดิน ไดร้ ับลดหย่อนโดยเสยี ภาษี ทำการคำนวณภาษีรวมใน รายไดจ้ ากการใหเ้ ชา่ ภาษเี งนิ ได้จากธรุ กิจ ในอัตรา 9% อัตราก้าวหนา้ ต้ังแต่ 10%-30% ประเภทตา่ งๆจากผลกำไรที่ไดร้ บั รอ้ ยละ 20 (รอ้ ยละ 30 กำไรจากธุรกจิ กำไรจากธรุ กิจ คำนวณเป็นรายเดือน สำหรบั ธรุ กิจทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั ทรัพยากรธรรมชาติ: ร้อยละ1 ของผลกำไร ภาษกี ำไรขัน้ ตำ่ ภาษีรายปีทเ่ี รียกเก็บจาก รอ้ ยละ 9 หรือ 0 สำหรับ ร้อยละ 4 ,6 ,10, 14 ภาษหี กั ณ ที่จา่ ย ธรุ กจิ ทกุ ประเภท นักลงทนุ ท่ไี ดร้ บั การ โดยใชย้ อดขายจากปีกอ่ นหน้า สง่ เสรมิ การลงทุน) รอ้ ยละ 10 ภาษีมูลคา่ เพ่ิม หรอื ประมาณการรายไดเ้ ป็นฐาน ในการคำนวณ ภาษปี ระกอบธุรกจิ ภาษีรายปีทเี่ รยี กเกบ็ จากธุรกิจ ภาษปี ระกอบธุรกจิ อากรทีเ่ กบ็ จากสินคา้ ท่นี ำเขา้ ต่างๆ เฉพาะ (Patent Tax) ทกุ ประเภท โดยใชย้ อดขาย เฉพาะ (Patent Tax) ตามมลู ค่าสนิ ค้า จากปกี อ่ นหน้าหรอื ประมาณ การรายไดเ้ ปน็ ฐานในการคำนวณ ภาษนี ำเขา้ สนิ คา้ อากรทีเ่ กบ็ จากสินค้า บางประเภทตามราคา F.O.B 1. สินค้าสำหรับการลงทุน สินค้าจำเป็นและวตั ถดุ บิ 7% อากรสนิ คา้ ขาเข้า ภาษสี ่งออกไม้และไม้แปรรูป ท่ีได้รบั อนุมัตจิ าก (CDC) สนิ คา้ แปรรูปเครื่องจกั ร 15% ต้องได้รบั ใบ 2. ยาฆา่ แมลง วัชพชื เครอ่ื งอปุ โภคอปุ กรณก์ อ่ สรา้ ง 33% Consumption Tax อนญุ าตสง่ ออกจากรัฐบาล และเคร่อื งจักรการเกษตร สนิ ค้าฟุ่มเฟือย 60% ภาษสี ่งออกยาง (ยกเวน้ รถแทรคเตอร์) รถยนต์ 30-50% ภาษสี ่งออกสนิ คา้ - ปศุสตั ว์ การนำเข้าทไ่ี ดร้ ับการยกเว้น น้ำมนั 50% - อัญมณี อากรนำเขา้ ภาษสี ง่ ออกไม้และ ภาษกี ารโอน ไม้แปรรูปตอ้ งไดร้ ับใบ ภาษโี รงฆา่ สตั ว์ ภาษีส่งออกไม้และ ภาษสี ง่ ออกไม้และไม้แปรรูปตอ้ ง อนญุ าตส่งออกจากรัฐบาล ไมแ้ ปรรูปต้องไดร้ บั ได้รบั ใบ อนุญาตส่งออกจากรัฐบาล ภาษีส่งออกยาง ใบ อนุญาตส่งออกจากรฐั บาล ภาษสี ่งออกยาง - ปศสุ ตั ว์ ภาษสี ง่ ออกยาง - ปศสุ ตั ว์ - อญั มณี - ปศุสตั ว์ - อัญมณี - อัญมณี ภาษอี นื่ ภาษีการโอน ภาษกี ารโอน ภาษกี ารโอน ภาษีโรงฆ่าสัตว์ ภาษโี รงฆา่ สัตว์ ภาษีโรงฆา่ สตั ว์ คูม่ อื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พูชา 63 สส

4.4 ตน้ ทนุ การจดั ตง้ั ธรุ กจิ 1.) คา่ ธรรมเนยี มตา่ งๆทเ่ี กย่ี วกบั การลงทนุ หรอื ประกอบธรุ กจิ นอกจากภาษแี ลว้ รฐั บาลกมั พชู า ยงั ไดก้ ำหนดคา่ ธรรมเนยี ม ทเ่ี กย่ี วกบั การ ลงทนุ หรอื ประกอบธรุ กจิ ดงั ตอ่ ไปน้ี ค่าธรรมเนยี ม อัตรา ค่าธรรมเนียมจดทะเบยี นนติ ิบคุ คล 300-600 เรยี ล คา่ ธรรมเนยี มการขอรบั การส่งเสรมิ ลงทนุ จาก CDC 500-1,000 เรียล คา่ อากรแสตมป์แจง้ จัดตง้ั บริษัท 100,000 เรียล ค่าธรรมเนียมแจง้ การควบรวมกจิ การ 100,000 เรยี ล ค่าธรรมเนยี มแจง้ ล้มละลาย 100,000 เรียล คา่ อากรแสตมป์กรณีทำสญั ญากบั หน่วยงานรัฐ 100,000 เรยี ล 2.) แรงงานและสหภาพแรงงาน กฎหมายแรงงานปี 1997 ใหส้ ทิ ธพิ เิ ศษแกแ่ รงงานในการกอ่ ตง้ั และรวมตวั กนั เป็นสหภาพแรงงาน ซ่ึงผู้ว่าจ้างไม่มีสิทธ์ิปฏิเสธการจ้างแรงงานท่ีเป็นสมาชิก สหภาพได้ ลูกจ้างและผู้ว่าจ้างสามารถเลือกบุคคลท่ีเป็นกลางข้ึนมาเป็น ตัวประสานหรือตัวเช่ือมในองค์กรได้ กฎหมายกำหนดให้แรงงานมีสิทธ์ิในการ สไตรค์ โดยจะตอ้ งเปน็ ผลมาจากการลงประชามตขิ องสมาชกิ ในสหภาพแรงงาน นน้ั ๆ ซง่ึ กอ่ นการสไตรค์ ใดๆ สหภาพแรงงานจะตอ้ งแจง้ ใหน้ ายจา้ งและกระทรวง แรงงานทราบลว่ งหนา้ กอ่ นอยา่ งนอ้ ย 7 วนั การสไตรค์ ตอ้ งเปน็ ไปดว้ ยความสงบ โดยตอ้ งไมข่ ดั ขวางการทำงานของพนกั งานคนอน่ื ๆ ทไ่ี มไ่ ดเ้ ขา้ รว่ มการสไตรค์ - คา่ จา้ ง กมั พชู าไมม่ กี ารกำหนดอตั ราคา่ จา้ งขน้ั ตำ่ ยกเวน้ ในกลมุ่ อตุ สาหกรรมสง่ิ ทอ ทม่ี กี ารกำหนดคา่ จา้ งขน้ั ตำ่ ไวท้ ่ี 45 ดอลลารส์ หรฐั ฯตอ่ เดอื น (ตง้ั แต่ 1 พฤษภาคม 2551 ปรบั เปน็ 51 ดอลลารส์ หรฐั ฯ ตอ่ เดอื น สำหรบั ในระยะฝกึ งาน และ 50 ดอลลารส์ หรฐั ฯตอ่ เดอื นเมอ่ื ผา่ นระยะฝกึ งาน) การกำหนดคา่ จา้ งขน้ั ตำ่ ในอตุ สาหกรรม อ่ืนๆ ให้เป็นไปในแนวทางท่ีสนับสนุนการครองชีพประจำวัน และต้องเป็นไป เพ่ือเหตุผลทางมนุษยธรรม โดยท่ัวไปอัตราจ้างในกัมพูชา กำหนดในสกุลเงิน ดอลลารส์ หรฐั ฯมดี งั น้ี - อตั ราคา่ จา้ งตอ่ เดอื น(US$) ประเภทของแรงงาน 50-60 US$ แรงงานหนกั เชน่ กรรมกรแบกหาม คนงานกอ่ สรา้ ง 100-150 US$ ลกู จา้ งทว่ั ไป เช่น คนขบั รถพนักงานขายของพนักงาน สง่ ของ 150-300 US$ เจา้ หนา้ ทป่ี ระจำสำนกั งาน 800-1,000 US$ หรอื มากกวา่ เจา้ หนา้ ทบ่ี รหิ ารระดบั ตน้ 64 คูม่ อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พูชา

3.) ขอ้ กำหนดเกย่ี วกบั สวสั ดกิ ารแรงงาน กฎหมายแรงงานได้กำหนดเง่ือนไขและผลประโยชน์ในการจ้างงานต่างๆ เชน่ การจา่ ยคา่ ทดแทนชว่ั โมง ในการทำงาน การลางาน การลาคลอด วนั หยดุ กฎระเบียบการจ้างแรงงานเด็กและสตรี เป็นต้น ช่วั โมงในการทำงานสูงสุดต้อง ไมเ่ กนิ 8 ชว่ั โมงตอ่ วนั หรอื 48 ชว่ั โมงตอ่ สปั ดาห์ โดยใหม้ กี ารจา่ ยคา่ ลว่ งเวลา การทำงาน ปกติอย่รู ะหว่าง 1.30 ถึง 2.0 เท่าของอัตราค่าจ้างปกติ กฎหมาย กำหนดให้ลูกจ้างมีสิทธ์ิลาหยุดประจำปี ได้ปีละ 18 วัน เพ่ิมข้ึนปีละ 1 วัน หลังการจ้างงานครบ 3 ปีข้นึ ไป การลาคลอด อนุญาตให้ลูกจ้างท่ที ำงานต้งั แต่ 1 ปขี น้ึ ไป สามารถลาคลอดได้ 90 วนั โดยใหไ้ ดร้ บั คา่ จา้ งครง่ึ หนง่ึ ของเงนิ เดอื น การลาในกรณอี น่ื ๆ สามารถลาไดไ้ มเ่ กนิ 7 วนั ตอ่ ปี ซง่ึ จำนวนนส้ี ามารถนำไปหกั ออกจากจำนวนวันลาประจำปีได้ บริษัทท่ีมีการจ้างลูกจ้างท่ีเป็นสตรีมากกว่า 100 คนขน้ึ ไป จะตอ้ งจดั หาสถานทร่ี บั เลย้ี งและดแู ลเดก็ หากไมม่ สี ถานทร่ี บั เลย้ี ง ดงั กลา่ ว นายจา้ งจะตอ้ งจา่ ยคา่ รบั เลย้ี งเดก็ ใหก้ บั ลกู จา้ งแทน 4.) ความปลอดภยั ในทท่ี ำงาน นายจ้างต้องปฏิบัติตามกฎข้อบังคับของกระทรวงแรงงานฯ เก่ียวกับ ความปลอดภยั ในทท่ี ำงาน การเจบ็ ปว่ ยหรอื อบุ ตั เิ หตใุ ด ทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการทำงาน นายจ้างจะต้องเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการรักษา ยกเว้นอุบัติเหตุน้ันๆ เกิดจากความประมาทของลูกจ้างเอง นายจ้างต้องรายงานอุบัติเหตุท่ีเกิดใน ท่ีทำงานให้กระทรวงแรงงานฯ ทราบเพ่ือร่วมกันหาทางแก้ไขปรับปรุง หาก อุบัติเหตุเป็นผลให้ลูกจ้างต้องหยุดทำงานเป็นเวลาไม่เกิน 4 วัน ให้มีสิทธิใน การรบั คา่ จา้ งตามปกติ และหากหยดุ งานเกนิ 4 วนั แตไ่ มเ่ กนิ 20 วนั ใหล้ กู จา้ งนน้ั ๆ มีสิทธ์ิรับค่าชดเชยรายวันเพ่ิมเติม (คำนวณจากค่าจ้างเฉล่ียประจำวัน) หาก อบุ ตั เิ หตทุ ำใหล้ กู จา้ งไดร้ บั อนั ตรายสาหสั และตอ้ งหยดุ งานเกนิ 20 วนั ขน้ึ ไป ให้ ทายาทหรอื ผรู้ บั ผลประโยชนข์ องลกู จา้ ง ไดร้ บั เงนิ ชดเชยตามทก่ี ฎหมายกำหนด กฎหมายกัมพูชาให้อำนาจศาลพิจารณาว่านายจ้างควรจะจ่ายเท่าไรหรือลูกจ้าง สมควรจะไดร้ บั เงนิ ชดเชยเทา่ ใด โดยพจิ ารณาจากสาเหตขุ องอบุ ตั เิ หตเุ ปน็ หลกั 4.5 อน่ื ๆ - กฎหมายแรงงาน การจ้างงานในกัมพูชาอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของกฎหมายแรงงาน ปี 1997 บงั คบั ใชโ้ ดยกระทรวงการสงั คม แรงงาน การฝกึ อบรมและฟน้ื ฟเู ยาวชน (Ministry of Social Affairs, Labor, Vocational Training and Youth Rehabilitation : MoSALVY) กฎหมายฉบับน้ี ปรับปรุงมาจากฉบับปี 1992 โดยเน้นสร้างความเข้มแข็ง ด้านอำนาจต่อรองให้กับสหภาพแรงงาน ท้ังน้เี พ่ือ ให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล และมาตรฐานของประเทศท่ีสมควรได้รับสิทธิ คู่มอื การค้าและการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พูชา 65 สส

พิเศษ MFN นายจ้างต้องจดทะเบียนการจ้างแรงงานกับ MoSALVY ภายใน 30 วนั นบั แตป่ ระกอบกจิ การ และตอ้ งรายงานทกุ ครง้ั ทม่ี กี ารเปลย่ี นแปลง ทง้ั น้ี ชาวต่างชาติท่ีเข้ามาทำงานในกัมพูชา ต้องได้รับใบอนุญาตให้ทำงาน (Work permit) สว่ นชาวกมั พชู า ตอ้ งมสี มดุ คมู่ อื การจา้ งงาน ซง่ึ จดทะเบยี นกบั MoSALVY นักลงทุนต่างชาติไม่ถูกจำกัดสิทธ์ิในการจ้างงานในกัมพูชา ในทางตรงกันข้าม แม้กฎหมายได้กำหนดข้อจำกัดในการจ้างแรงงานท่ีเป็นต่างชาติ แต่กฎหมาย แรงงานของกมั พชู า คอ่ นขา้ งอนโุ ลมในทางปฏบิ ตั ิ เนอ่ื งจากกมั พชู ามคี วามตอ้ งการ แรงงานทม่ี ที กั ษะและประสบการณจ์ ากตา่ งประเทศเปน็ จำนวนมาก แรงงานตา่ งชาติ กฎหมายการลงทุนอนุญาตให้จ้างแรงงานต่างชาติพร้อมครอบครัวได้ แต่ แรงงานเหล่าน้ีต้องมาจากสาขาธุรกิจและทักษะท่ีไม่มีในกัมพูชาหรือเป็นท่ี ต้องการในกัมพูชาเท่าน้ัน แรงงานต่างชาติท่ีจะได้รับอนุญาตให้ว่าจ้างได้ ตอ้ งมคี ณุ สมบตั ดิ งั น้ี - มีหนังสือประจำตัวแรงงานและได้รับใบอนุญาตทำงานจากกระทรวง แรงงานฯ - เดนิ ทางเขา้ มาในกมั พชู าอยา่ งถกู ตอ้ งตามกฎหมาย - มสี ทิ ธใ์ิ นการพำนกั อยใู่ นกมั พชู า - มหี นงั สอื เดนิ ทางทม่ี อี ายคุ รอบคลมุ การจา้ งงาน - มชี อ่ื เสยี งและพฤตกิ รรมทด่ี ี - สขุ ภาพรา่ งกายเหมาะสมกบั งาน - ไมเ่ ปน็ โรคตดิ ตอ่ ค่าอากรสำหรับสมุดการจ้างงานและบัตรการจ้างงานของชาวต่างชาติท่ี เขา้ มาทำงานในประเทศกมั พชู า ซง่ึ มกี ำหนดระยะเวลา อตั รา 100 เหรยี ญสหรฐั ฯ ต่อปี ส่วนผู้ซ่ึงอยู่อาศัยเป็นการถาวร อัตรา 50 เหรียญสหรัฐฯ ต่อปี โดยกำหนดใหช้ ำระกอ่ น วนั ท่ี 31 มนี าคม ของแตล่ ะปี (ตามประกาศเลขท่ี 302/97 ลงวนั ท่ี 18 กนั ยายน 1997 ของกระทรวงกจิ การสงั คม แรงงานและทหารผา่ นศกึ ) การทำสมุดการจ้างงานและบัตรการจ้างงานของชาวต่างชาติท่ที ำงานในกัมพูชา ทม่ี กี ำหนดระยะเวลา ตอ้ งมเี อกสารดงั น้ี - แบบฟอร์มขอทำสมุดการจ้างงานและบัตรการจ้างงาน ซ่ึงติดแสตมป์ 1,000 เรยี ล - สำเนาหนงั สอื เดนิ ทาง - ใบอนญุ าตใหอ้ ยอู่ าศยั อยา่ งถกู ตอ้ ง ซง่ึ ออกโดยกระทรวงมหาดไทย - หนงั สอื รบั รองสขุ ภาพ จากกรมแพทยแ์ รงงาน - คา่ อากร 100 ดอลลารส์ หรฐั ฯ - รปู ถา่ ย ขนาด 4 x 6 ซม. จำนวน 4 ใบ 66 ค่มู ือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า

ชาวต่างชาติท่ีเข้ามาทำงานต้องชำระค่าอากรสมุดการจ้างงานและบัตร การจา้ งงาน ภายในเดอื นมนี าคมของแตล่ ะปี ผทู้ ไ่ี มช่ ำระคา่ อากรตามระยะเวลา ทก่ี ำหนด จะถกู ปรบั เทา่ ตวั ตามจำนวนปที ไ่ี มไ่ ดช้ ำระ (ตามประกาศ เลขท่ี 520 ลงวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 1997 ของกระทรวงกจิ การสงั คม แรงงานและทหารผา่ นศกึ ) หา้ มเจา้ ของโรงงาน หรอื ผปู้ ระกอบการ จา้ งแรงงานชาวตา่ งชาตทิ ไ่ี มม่ สี มดุ การ จา้ งงานและบตั รการจา้ งงาน และหา้ มจา้ งแรงงานชาวตา่ งชาตเิ กนิ กวา่ รอ้ ยละ10 ของจำนวนแรงงานชาวกมั พชู าในแตล่ ะสถานประกอบการ โดยจำนวนสงู สดุ 10% นส้ี ามารถจา้ งแรงงานตา่ งชาตไิ ดใ้ นสดั สว่ นดงั น้ี - เจา้ หนา้ ทท่ี ำงานในสำนกั งานไมเ่ กนิ 3% - ผเู้ ชย่ี วชาญไมเ่ กนิ 6% - คนงานทไ่ี มม่ คี วามชำนาญไมเ่ กนิ 1% ในกรณีท่ตี ้องจ้างเจ้าหน้าท่ี หรือผ้เู ช่ยี วชาญชาวต่างชาติเกินกว่าจำนวนท่ี กำหนดโดยไม่สามารถหลีกเล่ยี งได้ เจ้าของโรงงานหรือผ้ปู ระกอบการ ต้องทำ หนงั สอื ขออนญุ าตเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษรตอ่ กระทรวงกจิ การสงั คม แรงงาน และ ทหารผา่ นศกึ สญั ญาจา้ งแรงงานชาวตา่ งชาตทิ กุ คน ตอ้ งจดั ทำขน้ึ เปน็ ลายลกั ษณ์ อักษร พร้อมระบุเง่อื นไขของอาชีพ และเหตุผลอ่นื ๆ ท่จี ำเป็นให้ชัดเจน (ตาม ประกาศเลขท่ี 185 ลงวันท่ี 30 พฤษภาคม 1997 ของกระทรวงกิจการสังคม แรงงาน และทหารผ่านศึก) ผู้ว่าจ้างต้องเตรียมเอกสารเก่ียวกับลูกจ้าง เพ่ือขอวีซ่าทำงานให้กับลูกจ้าง กฎหมายกัมพูชาไม่จำกัดจำนวนลูกจ้าง ชาวต่างชาติ ท่ีบริษัทสามารถว่าจ้างได้ โดยเฉพาะในระดับบริหาร อย่างไร ก็ตามกฎหมายกำหนดเพดานการจ้างแรงงานชาวต่างชาติไว้ท่ีไม่เกิน รอ้ ยละ 10 ของจำนวนแรงงานทง้ั หมด สญั ญาการจา้ งงาน การจ้างแรงงานท่ีเป็นชาวกัมพูชา อาจทำเป็นสัญญาว่าจ้างท่ีเป็น ลายลักษณ์อักษรหรือสัญญาปากเปล่าก็ได้ แต่การจ้างแรงงานท่ีเป็นชาวต่าง ชาติจะต้องมีสัญญาการจ้างงานท่ีชัดเจน สัญญาการจ้างงานท่ีมีกำหนดเวลา เกิน 2 ปี ให้ถือว่าเป็นสัญญาจ้างถาวร ระยะเวลาในการทดลองงานไม่ควรเกิน 1 เดือนสำหรับแรงงานท่ไี ม่มีทักษะ ไม่เกิน 2 เดือน สำหรับแรงงานท่มี ีความ เชย่ี วชาญเฉพาะ และไมเ่ กนิ 3 เดอื นสำหรบั แรงงานทว่ั ไป การจา้ งงานทไ่ี มจ่ ำกดั ระยะเวลา จะตอ้ งจดั ทำเปน็ ขอ้ ตกลงทเ่ี ปน็ ลายลกั ษณ์ อักษรระหว่างลูกจ้างและนายจ้าง ซ่ึงนายจ้างมีสิทธ์ิบอกเลิกสัญญาจ้างตามท่ี กฎหมายกำหนดไว้ ซ่ึงลูกจ้างท่ีถูกบอกเลิกการจ้างโดยไม่มีการแจ้งล่วงหน้า เป็นลายลักษณ์อักษร มีสิทธ์ิในการเรียกร้องค่าชดเชยและค่าเสียหายต่างๆ ตามท่กี ฎหมายกำหนด ยกเว้นกรณีท่ลี ูกจ้างถูกไล่ออกเน่อื งจากกระทำความผิด ตามทก่ี ำหนดไวใ้ นขอ้ กำหนดและระเบยี บภายในของบรษิ ทั ค่มู อื การค้าและการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พชู า 67 สส

- กฎหมายทด่ี นิ กฎหมายทด่ี นิ ปี 2001 เป็นกฎหมายท่ีปรับปรุงเน้ือหาให้เหมาะสมกับการลงทุนมากข้ึน โดยมี รายละเอียดด้านสิทธิในการถือครองท่ีดิน การใช้ประโยชน์ท่ีดิน การเช่า/ สัมปทานท่ดี ินของรัฐ และการเช่าซ้อื เป็นต้น กฎหมายฉบับน้บี ังคับใช้ร่วมกับ กฎหมายทด่ี นิ ปี 1992 โดยมคี ณะกรรมการทด่ี นิ ระดบั ทอ้ งถน่ิ และคณะกรรมการ ทด่ี นิ ระดบั ประเทศ เปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบภายใตก้ ฎหมายน้ี อยา่ งไรกต็ าม กฎระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ตลอดจนรายละเอยี ดการแกไ้ ขปรบั ปรงุ เพม่ิ เตมิ อยรู่ ะหวา่ งการ ดำเนนิ การของกระทรวงการพฒั นาทด่ี นิ การผงั เมอื ง และการกอ่ สรา้ ง ซง่ึ นกั ลงทนุ จะ ตอ้ งตดิ ตามความคบื หนา้ อยตู่ ลอดเวลาเพอ่ื สทิ ธปิ ระโยชนต์ า่ งๆทค่ี วรได้ โครงสรา้ งการลงทนุ ในทด่ี นิ ผู้ท่ีมีสิทธิในการถือครองท่ีดินในกัมพูชา ได้แก่ ผู้ท่ีมีสัญชาติกัมพูชาและ นิติบุคคลท่ีมีสิทธิเสมือนเป็นชาวกัมพูชา ซ่ึงได้แก่นิติบุคคลท่ีมีชาวกัมพูชา ถอื หนุ้ และมสี ทิ ธใิ นการออกเสยี งรอ้ ยละ 51 ขน้ึ ไป นกั ลงทนุ ตา่ งชาตสิ ว่ นใหญน่ ยิ ม เช่าท่ีดินเพ่ือการลงทุนในระยะยาว (15 ปีข้ึนไป) การโดยขอสัมปทานจาก ภาครฐั หรอื การเปน็ ผคู้ รองสทิ ธริ ายยอ่ ย (รอ้ ยละ 49) ในบรษิ ทั ทม่ี ชี าวกมั พชู า เป็นเจ้าของ ชาวต่างชาติไม่มีสิทธิถือครองท่ีดินตามกฎหมายของกัมพูชา แต่ สามารถทำสัญญาเช่าท่ีดินเพ่ือการลงทุนระยะยาว ซ่ึงอนุญาตให้มีการซ้ือขาย หรือเช่าต่อสัญญาเช่าน้นั ๆ หรือใช้ค้ำประกันการก้ยู ืมเพ่อื การลงทุน สัญญาเช่า ระยะยาว ต้องมีอายุของสัญญาอย่างน้อย 15 ปี ผ้เู ช่าสามารถสร้างส่งิ ก่อสร้าง ในท่ีดินน้ันๆได้ แต่เง่ือนไขสิทธิในส่ิงก่อสร้างดังกล่าวยังไม่มีการกำหนดใน กฎหมาย ณ ปจั จบุ นั รฐั ไมม่ สี ทิ ธยิ ดึ คนื ทด่ี นิ ทเ่ี ชา่ เพอ่ื การลงทนุ ดงั กลา่ ว ยกเวน้ ในกรณีท่ตี ้องใช้ท่ดี ินผืนน้นั เพ่อื ประโยชน์สาธารณะ แต่ต้องมีการจ่ายค่าเวนคืน ทเ่ี หมาะสมและยตุ ธิ รรม การถอื ครองทด่ี นิ กัมพูชาเพ่ิงประกาศใช้กฎหมายการถือครองท่ีดินเม่ือไม่นานมาน้ี ดังน้ัน นกั ลงทนุ ตา่ งชาตติ อ้ งศกึ ษาและทำความเขา้ ใจใหถ้ ถ่ี ว้ นเกย่ี วกบั การถอื ครองหรอื ความเปน็ เจา้ ของทด่ี นิ กอ่ นการเชา่ ทำธรุ กจิ ทด่ี นิ บางทอ่ี าจเปดิ โอกาสใหม้ กี ารถอื ครองได้ร้อยเปอร์เซนต์ ในขณะบางท่ีอาจให้ครอบครองเพ่ือการทำกินหรือใช้ ประโยชน์ช่ัวคราวเท่าน้ัน ซ่ึงรัฐอาจยึดครองเม่ือใดก็ได้ ดังน้ันการทำความ เข้าใจในเร่ืองสิทธิการถือครองท่ีดินแปลงน้ันๆ จึงเป็นส่ิงท่ีควรทำ เพ่ือ รกั ษาผลประโยชนใ์ นการลงทนุ 68 ค่มู ือ การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพชู า

การเปน็ เจา้ ของกรรมสทิ ธท์ิ ด่ี นิ รัฐบาลกัมพูชารับรองสิทธิของแต่ละบุคคลในการใช้ท่ีดินโดยการออก Certificate of Land Use and Procession ซง่ึ เทยี บเทา่ กบั การมชี อ่ื เปน็ เจา้ ของ ทด่ี นิ และทรพั ยส์ นิ ทอ่ี ยบู่ นทด่ี นิ ดงั กลา่ ว อยา่ งไรกต็ าม แมว้ า่ ใบรบั รองแสดงความ เป็นเจ้าของท่ีออกอย่างเป็นทางการจะยังมีใช้อยู่ในปัจจุบัน แต่มีเจ้าของท่ีดิน น้อยรายท่ไี ด้รับใบรับรองดังกล่าว ดังน้นั นักลงทุนจึงควรตรวจสอบก่อนเข้าไป ลงทุนว่าเจ้าของท่ีดินมีเอกสารแสดงความเป็นเจ้าของท่ียังใช้ได้อยู่ และได้ ลงทะเบียนไว้กับหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องในกัมพูชาแล้ว สิทธิประโยชน์ของ นกั ลงทนุ ตา่ งชาตจิ ะไดร้ บั แบง่ เปน็ - หากเป็นสัญญาเช่าท่ีดินระยะยาวจะไม่มีข้อจำกัดด้านระยะเวลาใน การเชา่ - หากเป็นสัญญาเช่าท่ีดินระยะส้ันท่ีมีการกำหนดเวลาในการเช่าไว้ สามารถตอ่ อายใุ หมไ่ ด้ นอกจากน้ี กฎหมายการลงทุนฉบับใหม่ยังอนุญาตให้นักลงทุนสามารถ ใช้ดินเป็นหลักประกันในการจดจำนอง รวมท้ังสามารถโอนสิทธ์ิในอสังหา ริมทรัพย์ และทรัพย์สินส่วนบุคคลท่ปี ลูกสร้างบนท่ดี ินแปลงดังกล่าวได้อีกด้วย แตต่ อ้ งไมเ่ กนิ กำหนดเวลาในสญั ญาเชา่ ทด่ี นิ 5. ขอ้ มลู อน่ื ๆ ทจ่ี ำเปน็ ในการลงทนุ 5.1 รปู แบบการประกอบธรุ กจิ และการจดทะเบยี น รปู แบบการประกอบธรุ กจิ มี 7 ประเภท คอื (1) Joint Stock Company (2) บรษิ ทั จำกดั (Limited Liability Company) (3) Sole Proprietorship Limited Company (4) Commercial Partnerships (5) สำนกั งานตวั แทน (Representative Offices) (6) สำนกั งานสาขา (Branch Office of a Foreign Company) (7) Subsidiary ลกั ษณะการรว่ มทนุ 1.) บรษิ ทั รว่ มทนุ Joint Ventures (JV) หมายถงึ กจิ การรว่ มทนุ ทก่ี อ่ ตง้ั ขน้ึ (ใหม)่ จากการรว่ ม ลงทนุ ของนกั ลงทนุ โดยไมจ่ ำกดั สญั ชาติ รวมทง้ั การรว่ มทนุ กบั ภาครฐั ยกเวน้ JV ท่มี ีเจตนาจะถือครองกรรมสิทธ์เิ ป็นเจ้าของท่ดี ินในกัมพูชา ต้องมีบุคคลสัญชาติ กมั พชู าถอื หนุ้ รอ้ ยละ 51 ขน้ึ ไป การรว่ มลงทนุ ใน JV สามารถนำทด่ี นิ เครอ่ื งจกั รกล และอปุ กรณ์ สนิ ทรพั ยอ์ น่ื ๆ มาประเมนิ เปน็ ทนุ ของโครงการได้ คู่มอื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พชู า 69 สส

Business Cooperation Contract (BCC) หมายถงึ การทน่ี กั ลงทนุ ใน กัมพูชาได้สัญญาดำเนินกิจการกับหน่วยงานของรัฐ มีวัตถุประสงค์จะแบ่งปัน ผลกำไรระหวา่ งกนั โดยไมก่ อ่ ตง้ั นติ บิ คุ คลใหมข่ น้ึ ทง้ั นก้ี ารซอ้ื ขายหรอื แลกเปลย่ี น ระหวา่ งรฐั กบั เอกชนไมถ่ อื เปน็ การทำ BCC Built-Operate-Transfer (BOT) หมายถงึ กจิ การทไ่ี ดร้ บั สมั ปทานจากรฐั ในการลงทุน สร้าง บริหารจัดการและเก็บผลประโยชน์จากการดำเนินการ เกย่ี วกบั Infrastructure ในกมั พชู า โดยจะไดร้ บั สทิ ธบิ รหิ ารจดั การ Infrastruc- ture ของโครงการระยะเวลาสงู สดุ ครง้ั ละไมเ่ กนิ 30 ปี (สามารถขยายเวลาไดต้ าม เง่อื นไขและข้อกำหนดในสัญญาสัมปทาน) และส่งมอบ Infrastructure พร้อม สว่ นควบสว่ นประกอบทง้ั หมดในสภาพดใี หก้ ับรัฐหรือหนว่ ยงานท่ใี หส้ ัญญา โดย ไมค่ ดิ มลู คา่ ในวนั สน้ิ สดุ สญั ญา บคุ คลธรรมดาหรอื นติ บิ คุ คลทป่ี ระสงคจ์ ะประกอบธรุ กจิ ตอ้ งยน่ื จดทะเบยี น เป็นผู้ประกอบการต่อกระทรวงพาณิชย์หรือสำนักงานทะเบียนฯ ในท้องท่ี ทส่ี ถานประกอบการตง้ั อยู่ กอ่ นเรม่ิ ประกอบการ ไมน่ อ้ ยกวา่ 15 วนั 2.) บรษิ ทั จำกดั การจดทะเบยี น บรษิ ทั จำกดั บริษัทจำกัดในกัมพูชาอาจมีเจ้าของเป็นชาวกัมพูชาร้อยเปอร์เซนต์ หรือเป็นบริษัทท่มี ีชาวต่างชาติเป็นเจ้าของร้อยเปอร์เซนต์ หรือเป็นการร่วมทุน ระหว่างสองฝ่ายก็ได้ บริษัทจำกัดจะต้องจดทะเบียนและได้รับใบอนุญาต จดั ตง้ั บรษิ ทั จากกระทรวงพาณชิ ย์ โดยตอ้ งปฏบิ ตั ติ ามขอ้ กำหนดและเงอ่ื นไขตา่ งๆ ทบ่ี ญั ญตั ไิ วใ้ นกฎหมายธรุ กจิ หรอื CLE ของกมั พชู า เชน่ การจดั เกบ็ ขอ้ มลู ตา่ งๆ การออกใบหนุ้ และราคาหนุ้ การประชมุ ผถู้ อื หนุ้ การประชมุ คณะกรรมการบรหิ าร เปน็ ตน้ บรษิ ทั จำกดั มี 3 ประเภท คอื (1) บรษิ ทั จำกดั ทม่ี ผี ถู้ อื หนุ้ รายเดยี ว : จะตอ้ งมกี รรมการบรหิ ารอยา่ งนอ้ ย 1 คน (2) บริษัทจำกัดท่ีมีผู้ถือหุ้นหลายคน : ต้องมีผู้ถือหุ้นระหว่าง 2-30 คน มกี รรมการบรหิ ารอยา่ งนอ้ ย 1 คน และอาจมขี อ้ จำกดั ดา้ นการโอนหนุ้ (3) บริษัทจำกัดมหาชน : มีสาธารณชนเป็นผ้ถู ือห้นุ และต้องมีกรรมการ บรหิ ารอยา่ งนอ้ ย3 คน หลกั เกณฑก์ ารยน่ื จดทะเบยี น มดี งั น้ี (1.) ต้องได้รับการยินยอมเข้าครอบครองสถานประกอบการจากศาลากรุง (City Hall) หรอื จงั หวดั ในทอ้ งถน่ิ ทต่ี ง้ั กจิ การ 70 คู่มอื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า

(2.) ต้องมีเงินทุนจดทะเบียนชำระเต็มไม่ต่ำกว่า 20 ล้านเรียล โดยมี มูลค่าหุ้นกำหนดไว้ไม่ต่ำกว่า 200,000 เรียลต่อหุ้น หลักฐานแสดง คณุ สมบตั ขิ า้ งตน้ ผอ่ นผนั ใหใ้ ชเ้ อกสารทก่ี ระทำในนามของกจิ การ และ แสดงสำเนาบญั ชเี งนิ ฝากของผถู้ อื หนุ้ ประกอบการยน่ื จดทะเบยี น (3.) ตอ้ งมผี ถู้ อื หนุ้ ไมน่ อ้ ยกวา่ 2 ราย (4.) ต้องย่ืนวัตถุประสงค์และข้อบังคับเป็นภาษาเขมร โดยอาจ ใช้แบบมาตรฐานของกระทรวงพาณิชย์ก็ได้ ผ้ถู ือห้นุ หรือผ้บู ริหารต้อง แสดงตน และลงนามในเอกสารบางรายการตอ่ หนา้ พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ี แตส่ ามารถมอบอำนาจใหผ้ อู้ น่ื กระทำการแทนแลว้ แสดงตนในภายหลงั ก็ได้ การประกอบกิจการบางประเภทอาจต้องได้รับใบอนุญาตจาก หนว่ ยงานอน่ื ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกอ่ น แบบฟอรม์ และเอกสารทใ่ี ชป้ ระกอบในคำขอจดั ตง้ั บรษิ ทั (1) การจดทะเบียนจัดต้งั บริษัทท่มี ีวัตถุประสงค์ดำเนินธุรกิจทุกสาขารวม ทง้ั การนำเขา้ และการสง่ ออก (2) ทนุ จดทะเบยี นขน้ั ตำ่ 20,000,000 เรยี ล โดยมชี าวกมั พชู าถอื หนุ้ 100 % หรอื ชาวตา่ งชาตถิ อื หนุ้ 100 % หรอื เปน็ การรว่ มทนุ ระหวา่ งชาวกมั พชู า และชาวตา่ งชาติ (3) หนังสือรับรองทุนจดทะเบียนจากธนาคารพาณิชย์ในกัมพูชา (บญั ชเี งนิ ฝาก) (4) ประธานบรษิ ทั อาจเปน็ ชาวกมั พชู า หรอื ชาวตา่ งชาติ (5) แบบฟอรม์ ขอจดั ตง้ั บรษิ ทั จำนวน 3 ฉบบั (6) กฎขอ้ บงั คบั ของบรษิ ทั จำนวน 6 ฉบบั (7) สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของผู้ถือหุ้นชาวกัมพูชา และ/หรือ สำเนาหนงั สอื เดนิ ทางของผถู้ อื หนุ้ ชาวตา่ งชาติ ทกุ คน ๆ ละ 3 ฉบบั (8) รปู ถา่ ยขนาด 4 x 6 ซม. ของผถู้ อื หนุ้ ทกุ คน ๆ ละ 3 ใบ 3. สำนกั งานตวั แทน จดั ตง้ั ขน้ึ โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์เพอ่ื เปน็ ตวั แทนจดั หาวตั ถดุ บิ ตวั แทนทางการตลาด และสง่ เสรมิ การขายของบรษิ ทั แมใ่ นตา่ งประเทศ สำนกั งานตวั แทนจะไมท่ ำการผลติ ดำเนนิ ธรุ กจิ หรอื ใหบ้ รกิ ารโดยตรง แตจ่ ะทำหนา้ ทป่ี ระชาสมั พนั ธส์ นิ คา้ สง่ เสรมิ ภาพลกั ษณข์ องบรษิ ทั และเจรจาธรุ กจิ ใหก้ บั บรษิ ทั แม่ เปน็ ตน้ ดงั นน้ั สำนกั งาน ตวั แทนจงึ ไมเ่ สยี ภาษบี รษิ ทั หรอื ภาษที างธรุ กจิ ใดๆ 4. สำนกั งานสาขา เป็นรูปแบบท่ีได้รับความนิยมในกลุ่มธุรกิจธนาคาร อย่างไรก็ตามรัฐบาล กัมพูชาค่อนข้างจำกัดการจัดต้งั สำนักงานสาขาของบริษัทต่างชาติ ส่วนใหญ่จะ คมู่ ือ การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า 71 สส

อนญุ าตใหเ้ ฉพาะกบั บรษิ ทั ทม่ี สี ญั ญาจา้ งหรอื ธรุ กจิ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ภาครฐั เทา่ นน้ั การจดทะเบยี นสาขาของบรษิ ทั ตา่ งประเทศ (1) หนังสือมอบสิทธิของบริษัทแม่ซ่งึ มีการรับรองจากทนายความ จำนวน 3 ฉบับซ่ึงระบุช่ือผู้แทนท่ีจะมาประจำในสาขาต่างประเทศ พร้อมท้ัง หนงั สอื มตกิ ารประชมุ ของผถู้ อื หนุ้ ทอ่ี นมุ ตั ใิ หจ้ ดั ตง้ั สาขาในตา่ งประเทศ (2) สำเนากฎข้อบังคับของบริษัทแม่ซ่งึ รับรองความถูกต้องจากหน่วยงาน ของรฐั บาลจำนวน 3 ฉบบั (3) รปู ถา่ ยขนาด 4 X 6 ซม. จำนวน 3 ใบ (4) การจดทะเบยี นสำนกั งานตวั แทน (Representative Office) ของรฐั บาล จำนวน 3 ฉบบั (5) สำเนาวีซ่าเข้าประเทศกัมพูชาของผู้แทนบริษัท จำนวน 3 ฉบับ (สำนักงานตัวแทนสามารถดำเนินการด้าน Marketing Research หรอื ลงลายมอื ชอ่ื ในขอ้ ตกลงตา่ ง ๆ) 5. สญั ญาความรว่ มมอื ทางธรุ กจิ เปน็ สญั ญาการทำธรุ กจิ รว่ มระหวา่ งบรษิ ทั เอกชนกบั ภาครฐั ซง่ึ ไมจ่ ำเปน็ ตอ้ ง มกี ารจดั ตง้ั เปน็ รปู แบบของบรษิ ทั ตามกฎหมาย แตส่ ญั ญาความรว่ มมอื น้ี ตอ้ งเสยี ภาษบี างชนดิ ทก่ี ฎหมายกำหนด กรณกี าร Joint Venture รว่ มกบั ภาครฐั บาลตอ้ ง จา่ ยเงนิ สว่ นแบง่ ใหก้ บั รฐั บาลตามสญั ญาทไ่ี ดร้ ะบไุ ว้ และตามระยะเวลาทก่ี ำหนด 6. บรษิ ทั หา้ งหนุ้ สว่ นจำกดั ประกอบดว้ ยบรษิ ทั หา้ งหนุ้ สว่ นทว่ั ไปและบรษิ ทั หา้ งหนุ้ สว่ นจำกดั โดยหา้ ง ส่วนหุ้นท่ัวไปเป็นการบริหารงานและรับผิดชอบร่วมกันระหว่างบุคคลท่ีเป็น หนุ้ สว่ น ในขณะทบ่ี รษิ ทั หา้ งหนุ้ สว่ นจำกดั หนุ้ สว่ นทง้ั หมดจะมอบหมายใหบ้ คุ คล ใดบคุ คลหนง่ึ เปน็ ผบู้ รหิ ารงานแทน ความรบั ผดิ ชอบของแตล่ ะหนุ้ สว่ นขน้ึ อยกู่ บั จำนวนหนุ้ ทถ่ี อื ครอง ขอ้ จำกดั ในการถอื หนุ้ ของชาวตา่ งชาติ นกั ลงทนุ ตา่ งชาตสิ ามารถถอื หนุ้ ในธรุ กจิ ไดร้ อ้ ยเปอรเ์ ซน็ ต์ ยกเวน้ กรรมสทิ ธ์ิ ในการถอื ครองทด่ี นิ การจดทะเบยี นพาณชิ ยแ์ ละการแจง้ สถานภาพบรษิ ทั ประจำปี ธุรกิจทุกประเภท ต้องจดทะเบียนพาณิชย์กับกระทรวงพาณิชย์ โดยการ จดทะเบยี น ตอ้ งมขี อ้ มลู เบอ้ื งตน้ ประกอบดว้ ย ชอ่ื บรษิ ทั สถานทต่ี ง้ั ทนุ จดทะเบยี น รายช่อื ผ้ถู ือห้นุ รายช่อื คณะกรรการบริหาร ผ้มู ีสิทธ์ลิ งนาม เคร่อื งหมายการค้า 72 ค่มู ือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า

ลขิ สทิ ธ์ิ สทิ ธบิ ตั ร เปน็ ตน้ ซง่ึ การเปลย่ี นแปลงใดๆ เกย่ี วกบั ขอ้ มลู เหลา่ น้ี จะตอ้ ง แจ้งและได้รับการเห็นชอบจากกระทรวงพาณิชย์ ทุกบริษัท สำนักงานสาขา สำนักงานตัวแทน จะต้องแจ้งรายงานสถานภาพบริษัทให้กับกระทรวงพาณิชย์ ทราบเปน็ ประจำทกุ ปี สรปุ รปู แบบการประกอบธรุ กจิ รูปแบบ คำจำกัดความ จุดเดน่ จุดด้อย บรษิ ทั จำกดั - ผู้ถอื หนุ้ จำกัด บรษิ ทั จำกดั -ผถู้ ือหุน้ จำกดั ความรับผิดชอบ ความรบั ผดิ ชอบ สำนกั งานสาขา เฉพาะมูลค่าหนุ้ -ใช้กฎเกณฑ์ เฉพาะมูลคา่ หุ้น ที่ตนชำระไม่ครบ ภายใต้การกำกบั ท่ีตนชำระไม่ครบ - นิตบิ ุคคลถอื หนุ้ ด้านกฎระเบียบ -นติ บิ ุคคลถอื หุ้นรายเดยี ว รายเดยี ว และบัญชี เปน็ เจ้าของคนเดยี ว เป็นเจ้าของ -บรษิ ัทเอกชน จำกดั คนเดยี ว ผถู้ ือหุน้ ต้งั แต่ 2 – 30 คน - บริษทั เอกชน จำกดั -บรษิ ัทมหาชน จำกดั ผถู้ ือห้นุ ตั้งแต่ ผู้ถือหุ้นตัง้ แต่ 31 คนขึน้ ไป 2 – 30 คน - บริษัทมหาชน จำกัด -ไมส่ ามารถขอรบั ผู้ถือหุ้นต้ังแต่ การสง่ เสรมิ การลงทุน 31 คนขึน้ ไป - ยากต่อการควบคุมของบรษิ ทั แม่ - เสียภาษีบรษิ ัท และ -เป็นสาขาของ ตอ้ งเข้าสรู่ ะบบภาษขี องกัมพูชา ตา่ งประเทศ ซง่ึ มีท่ตี ้งั อยู่ นอกประเทศ สำนกั งานตัวแทน - บริษทั แตง่ ตง้ั ตวั แทน - ก่อต้งั งา่ ย -ไมส่ ามารถขอรบั ธรุ กิจรว่ มคา้ ท้องถน่ิ รบั ผิดชอบ - ไมม่ ีภาระ การสง่ เสรมิ การลงทนุ Business การบริหารจัดการ ภาษีในกมั พชู า -ขาดสถานะทีแ่ น่นอนทาง กฎหมาย Cooperation แทนบริษัทแม่ - ไม่ต้องมีสถานะ -ไม่สามารถขายสนิ คา้ หรือบริการ Contract (BCC) ความสัมพันธ์ ทางกฎหมาย - ไม่ไดร้ บั การส่งเสริมการลงทนุ กบั หนว่ ยงาน - ไม่มีการเรียก - ขอบเขตการดำเนนิ กิจกรรมมีจำกัด ภาครัฐผา่ น เกบ็ ภาษบี รษิ ทั - ไม่สามารถดำเนินกิจกรรม สญั ญาจา้ ง - ลดภาระการ ทางธุรกจิ ไดช้ ดั เจน บริหารจดั การ คูม่ อื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกมั พูชา 73 สส

5.2 การจดทะเบยี นทรพั ยส์ นิ ทางปญั ญา การเขา้ เปน็ สมาชกิ WTO ของกมั พชู า เปน็ การบงั คบั ไปโดยปรยิ ายวา่ กมั พชู า จะตอ้ งปรบั ปรงุ แกไ้ ขกฎหมายทรพั ยส์ นิ ทางปญั ญาใหส้ อดคลอ้ งและเปน็ มาตรฐาน เดยี วกบั ทก่ี ำหนดไวใ้ นขอ้ ตกลงของ WTO ซง่ึ ปจั จบุ นั กฎหมายทรพั ยส์ นิ ทางปญั ญา ของกมั พชู า อยรู่ ะหวา่ งการแกไ้ ขและปรบั ปรงุ 1. เครอ่ื งหมายการคา้ กฎหมายเคร่ืองหมายการค้าประกาศใช้ในเดือนกุมภาพันธ์ 2002 ครอบคลุมในการปกป้องเคร่ืองหมายการค้าและเคร่ืองหมายบริการ ซ่ึงมี บทบญั ญตั สิ ำคญั ประกอบดว้ ย (1) ขน้ั ตอนการลงทะเบยี นและสทิ ธติ ามกฎหมายเครอ่ื งหมายการคา้ เคร่ืองหมายการค้าท่ีจะได้รับการปกป้อง ต้องจดทะเบียนกับ กรมทรพั ยส์ นิ ทางปญั ญา กระทรวงพาณชิ ยก์ มั พชู า หลงั การตรวจสอบกระทรวงฯ จะออกใบรับรองเคร่อื งหมายการค้าและลงประกาศในราชกิจจานุเบกษาต่อไป หากพบว่าไม่มีการโต้แย้งภายในเวลา 90 วัน หลังการประกาศ กระทรวงฯ จะออกใบรบั รองเครอ่ื งหมายการคา้ ซง่ึ มอี ายุ 1 ปี เจา้ ของเครอ่ื งหมายใด ทไ่ี มไ่ ด้ มแี หลง่ พำนกั อยใู่ นกมั พชู า จะตอ้ งมอบหมายตวั แทนในกมั พชู าเปน็ ผดู้ ำเนนิ การ แทน (2) การยกเลกิ และเพกิ ถอน เครอ่ื งหมายการคา้ ใดทไ่ี มไ่ ดน้ ำไปใชง้ านเปน็ ระยะเวลา 5 ปี ตดิ ตอ่ กนั จะถกู ยกเลกิ และเพกิ ถอน ยกเวน้ เจา้ ของเครอ่ื งหมายการคา้ นน้ั ๆ ยน่ื เอกสารชแ้ี จง เหตผุ ลเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร (3) การอนญุ าตใหใ้ ชเ้ ครอ่ื งหมายการคา้ การอนุญาตให้บุคคลอ่ืนใช้เคร่ืองหมายการค้าดังกล่าว ต้องทำ ผา่ นสญั ญาใหใ้ ช้ ทก่ี ำหนดโดยกระทรวงพาณชิ ย์ (4) การละเมดิ สทิ ธแิ ละแนวทางแกไ้ ข การละเมดิ ไดแ้ ก่ การนำเครอ่ื งหมายการคา้ ไปใชโ้ ดยไมไ่ ดร้ บั อนญุ าต การลอกเลียนแบบเคร่อื งหมายการค้า และการใช้เคร่อื งหมายการค้าโดยไม่ได้ ลงทะเบยี น เปน็ ตน้ (5) มาตรการปกปอ้ งตามเขตชายแดน เจ้าของเคร่อื งหมายการค้ามีสิทธิในการเรียกตรวจสอบหรืออายัด การนำเขา้ หรอื สง่ ออกสนิ คา้ ตามดา่ นชายแดนหากมคี วามสงสยั หรอื เหน็ วา่ สนิ คา้ เหลา่ นน้ั อาจละเมดิ เครอ่ื งหมายการคา้ ของตน เคร่ืองหมายการค้าท่ีจดทะเบียนกับกระทรวงพาณิชย์กัมพูชา จะไดร้ บั ความคมุ้ ครองเปน็ เวลา 10 ปี นบั จากวนั จดทะเบยี น โดยในปที ่ี 5 เจา้ ของ เครอ่ื งหมายการคา้ จะตอ้ งแจง้ ใหก้ ระทรวงทราบถงึ การคงใช้ เครอ่ื งหมายการคา้ ดงั กลา่ ว เพอ่ื เหตผุ ลในการใหค้ วามคมุ้ ครองตอ่ ไป 74 ค่มู ือ การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพูชา

บทลงโทษผ้ทู ่ลี ะเมิดทรัพย์สินทางปัญญา เป็นไปตามข้อตกลงท่กี ัมพูชาทำไว้กับ สหประชาชาตแิ ละสหรฐั อเมรกิ าเกย่ี วกบั การปกปอ้ งทรพั ยส์ นิ ทางปญั ญา 2. สทิ ธบิ ตั ร สทิ ธบิ ตั ร ไดแ้ ก่ ใบประกาศปกปอ้ งการประดษิ ฐค์ ดิ คน้ ใหมๆ่ ทเ่ี ปน็ ไป เพอ่ื ประโยชนใ์ นการแกไ้ ขปญั หาใดปญั หาหนง่ึ ทม่ี นี ยั สำคญั ทางเทคโนโลยี 3. การประดษิ ฐค์ ดิ คน้ ทม่ี สี ทิ ธไิ ดร้ บั ความคมุ้ ครองไดแ้ ก่ - การประดษิ ฐค์ ดิ คน้ ทใ่ี หม่ - มีลำดับข้ันตอนการประดิษฐ์คิดค้นท่ีชัดเจน และสามารถนำไป ใชป้ ระโยชนท์ างอตุ สาหกรรมไดจ้ รงิ 4. การประดษิ ฐค์ ดิ คน้ ทไ่ี มส่ ามารถขอสทิ ธบิ ตั รคมุ้ ครอง ไดแ้ ก่ - ทฤษฎแี ละสตู รทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละคณติ ศาสตร์ - แผนงาน กฎหรอื รปู แบบทางธรุ กจิ การแสดง หรอื การละเลน่ เพอ่ื ความบนั เทงิ ตา่ งๆ - รปู แบบการรกั ษามนษุ ยห์ รอื สตั ว์ - เคมภี ณั ฑบ์ างชนดิ - สตั วแ์ ละพชื 5. ใบรบั รองแบบจำลองอรรถประโยชน์ ใบรบั รองดงั กลา่ วใชใ้ นการคมุ้ ครองแบบจำลองอรรถประโยชนท์ ใ่ี หม่ และถกู ประดษิ ฐค์ ดิ คน้ เพอ่ื เหตผุ ลทางอตุ สาหกรรมเปน็ หลกั โดยใบรบั รองมอี ายุ 7 ปี และไมส่ ามารถตอ่ อายไุ ดอ้ กี 6. การออกแบบอตุ สาหกรรม การออกแบบอุตสาหกรรมท่ีจะได้รับความคุ้มครองต้องเป็นการ ออกแบบท่ใี หม่ และต้องไม่มีการเปิดเผยให้สาธารณชนทราบภายในเวลา 1 ปี ก่อนการย่นื ขอจดทะเบียน โดยกฎหมายเคร่อื งหมายการค้าจะไม่ค้มุ ครองการ ออกแบบทเ่ี หน็ วา่ อาจเปน็ ภยั ตอ่ สงั คม 7. ลขิ สทิ ธแ์ิ ละสทิ ธอ์ิ น่ื ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง กฎหมายลขิ สทิ ธแ์ิ ละสทิ ธอ์ิ น่ื ๆทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ประกาศใชใ้ นวนั ท่ี 3 มนี าคม 2003 เพอ่ื ปกป้องลขิ สิทธแ์ิ ละผลงานของนกั ประพันธ์ นกั แสดง ผ้กู ำกบั ผ้ผู ลิต และองคก์ รทเ่ี กย่ี วขอ้ งตา่ งๆ ไดแ้ ก่ (1) ผลงานของนกั ประพนั ธท์ เ่ี ปน็ ชาวกมั พชู าหรอื มถี น่ิ พำนกั อยใู่ นกมั พชู า (2) ผลงานสง่ิ ตพี มิ พท์ ป่ี รากฏครง้ั แรกในกมั พชู า (3) สอ่ื วดี ที ศั นท์ ผ่ี ผู้ ลติ มสี ำนกั งานใหญห่ รอื มแี หลง่ พำนกั ในกมั พชู า (4) งานออกแบบสถาปัตยกรรมท่ีมีโครงสร้างการออกแบบมาจาก สถาปตั ยกรรมของกมั พชู า (5) ช้ินงานอ่ืนๆ ท่ีกัมพูชาต้องให้ความคุ้มครองภายใต้พันธกรณีกับ นานาชาติ คูม่ อื การค้าและการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพชู า 75 สส

5.3 การยา้ ยถน่ิ ฐานและขอโอนสญั ชาติ วซี า่ วซี า่ ปกตสิ ำหรบั นกั ลงทนุ อนญุ าตใหพ้ ำนกั อยไู่ ดเ้ ปน็ เวลา 1 เดอื น และสามารถตอ่ อายไุ ดส้ งู สดุ 1 ปี คณะกรรมการสง่ เสรมิ การลงทนุ ไดจ้ ดั ตง้ั สำนกั งานเพ่ือให้ความช่วยเหลือนักลงทุนต่างชาติด้านการขอต่ออายุวีซ่าโดยเฉพาะ หากเอกสารครบถว้ น ผยู้ น่ื ขอจะไดร้ บั การตอ่ อายวุ ซี า่ ภายใน 2 สปั ดาห์ อตั ราคา่ บรกิ ารในการขอตอ่ อายวุ ซี า่ ระยะเวลาขอตอ่ อายุ ประเภทวซี า่ คา่ บรกิ าร (ดอลลารส์ หรฐั ฯ) 1 เดอื น Single Entry 43 3 เดอื น Single Entry 73 6 เดอื น Multiple Entry 153 1 ป ี Multiple Entry 283 การยกเวน้ วซี า่ ผทู้ ไ่ี ดร้ บั การยกเวน้ วซี า่ เขา้ ประเทศกมั พชู า ไดแ้ ก่ ประชาชนของประเทศลาว มาเลเซยี สงิ คโปร์ เวยี ดนาม และฟลิ ปิ ปนิ ส์ ซง่ึ จะไดร้ บั อนญุ าตใหพ้ ำนกั อยไู่ ดส้ งู สดุ คราวละ 21 หรอื 30 วนั การโอนสญั ชาตเิ ปน็ พลเมอื งกมั พชู า การได้รับสัญชาติกัมพูชาจะต้องผ่านการแต่งงานกับคนกัมพูชาหรือผ่าน ขน้ั ตอนการขอโอนสญั ชาตอิ ยา่ งเปน็ ทางการ ยงั ไมม่ กี ฎเกณฑก์ ารรบั โอนสญั ชาติ ทช่ี ดั เจน แตจ่ ะพจิ ารณาเปน็ รายๆไป การจดทะเบยี นนติ บิ คุ คล การประกอบธุรกิจทุกประเภทในกัมพูชา อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ กฎหมายธรุ กจิ (Commercial Enterprise หรอื CLE) โดยกรอบการจดั ตง้ั บรษิ ทั และการดำเนนิ ธรุ กจิ ตา่ งๆ มเี นอ้ื หาสำคญั ประกอบดว้ ย - ตัวแทน : ห้างห้นุ ส่วนหรือบริษัทใดๆ จะต้องมีบริษัทตัวแทนนิติบุคคล ทม่ี ฐี านะทางกฎหมายในกมั พชู า - สถานทป่ี ระกอบการ : จะตอ้ งมสี ถานทป่ี ระกอบการเปน็ หลกั แหลง่ และ มที อ่ี ยทู่ ส่ี ามารถอา้ งองิ ได้ - จำนวนหุ้น : จะต้องออกหุ้นบริษัทไม่ต่ำกว่า 1,000 หุ้น ในราคา พารท์ ไ่ี มน่ อ้ ยกวา่ 4,000 เรยี ล - ใบรบั รองหนุ้ : ผถู้ อื หนุ้ ทกุ รายจะไดร้ บั ใบรบั รองหนุ้ - การเกบ็ ขอ้ มลู : บรษิ ทั จะตอ้ งจดั เกบ็ ขอ้ มลู ทบ่ี รษิ ทั ดงั น้ี 76 ค่มู อื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพชู า

(1) บทบญั ญตั แิ ละกฎหมายทเ่ี กย่ี วขอ้ ง (2) บนั ทกึ การประชมุ และความเหน็ ของคณะกรรมการบรหิ าร (3) สำเนาคำสง่ั ตา่ งๆ (4) ทะเบยี นหลกั ทรพั ย์ (5) ขอ้ ตกลง/มตขิ องผถู้ อื หนุ้ และรายงานของคณะกรรมการบรหิ าร (6) เอกสารบญั ชตี า่ งๆ ‘ - การประชมุ ของคณะกรรมการบรหิ าร : จะตอ้ งจดั ประชมุ อยา่ งนอ้ ยปลี ะ เจ้าของลิขสิทธ์ิท่ีได้รับ 3 ครง้ั การละเมิดสามารถย่ืนเร่ืองต่อ - การแจง้ สถานภาพบริษทั ประจำปี : บรษิ ัทจะต้องกรอกแบบฟอรม์ แจ้ง ศาลเพ่ือส่ังห้ามหรือหยุดการ ’ สถานภาพบรษิ ทั สง่ ใหก้ บั กระทรวงพาณชิ ยเ์ พอ่ื เกบ็ รกั ษา หากบรษิ ทั ใด ละเมิดน้นั ๆ โดยศาลจะมีคำส่งั ให้ ไม่ส่งแบบฟอร์มดังกล่าวเป็นเวลาต่อเน่ือง 3 ปี จะถือว่าบริษัทน้ันๆ ผู้ละเมิดชดใช้ค่าเสียหายให้กับ ไม่มีฐานะท่ถี ูกต้องตามกฎหมาย และจะถูกเพิกถอนหนังสือรับรองการ เจา้ ของลขิ สิทธ์ิ จดทะเบยี นบรษิ ทั - เอกสารการเงนิ ประจำปี : บรษิ ทั จะตอ้ งสง่ งบการเงนิ และเอกสารการเงนิ ใหก้ บั ผถู้ อื หนุ้ อยา่ งนอ้ ย 21 วนั ทำการกอ่ นการประชมุ ผถู้ อื หนุ้ ประจำปี ซ่งึ งบการเงินดังกล่าวจะต้องได้รับการรับรองโดยคณะกรรมการบริษัท และผตู้ รวจสอบบญั ชี - การเปดิ เผยผลประโยชน์ : บรษิ ทั จะตอ้ งเปดิ เผยขอ้ มลู ผลประโยชนข์ อง บริษัท และความเก่ยี วเน่อื งกับผลประโยชน์น้นั ๆ ของคณะกรรมการ/ ผบู้ รหิ ารบรษิ ทั - ลำดบั ขน้ั ตอนการประชมุ ผถู้ อื หนุ้ และการประชมุ คณะกรรมการบรหิ าร - การแตง่ ตง้ั เลขานกุ ารของบรษิ ทั : เพอ่ื การประสานงานกบั CLE - การใชช้ อ่ื บรษิ ทั เปน็ ภาษากมั พชู า : ทกุ บรษิ ทั จะตอ้ งมปี า้ ยชอ่ื เปน็ ภาษา กมั พชู า และตวั อกั ษรปา้ ยชอ่ื จะตอ้ งใหญก่ วา่ และอยดู่ า้ นบนภาษาตา่ ง ประเทศอน่ื ๆ ขอ้ บงั คบั นใ้ี ชก้ บั เอกสารทกุ ชนดิ ของบรษิ ทั - การแตง่ ตง้ั ผตู้ รวจสอบบญั ชี - บทบญั ญตั เิ กย่ี วกบั การตรวจสอบบญั ช/ี สภาพคลอ่ งของบรษิ ทั - บทลงโทษตา่ งๆ 5.4 ขอ้ พพิ าทและบทลงโทษ ขอ้ พพิ าททางแพง่ เจ้าของลิขสิทธ์ิท่ีได้รับการละเมิดสามารถย่ืนเร่ืองต่อศาลเพ่ือส่ังห้ามหรือ หยดุ การละเมดิ นน้ั ๆ โดยศาลจะมคี ำสง่ั ใหผ้ ลู้ ะเมดิ ชดใชค้ า่ เสยี หายใหก้ บั เจา้ ของ ลขิ สทิ ธ์ิ ขอ้ พพิ าททางอาญา การละเมิดลิขสิทธ์ิและสิทธ์ิอ่ืนๆ มีความผิดทางอาญาท้ังจำและปรับ ค่มู อื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พูชา 77 สส

‘ กัมพูชามีนโยบายการค้า โดยผลู้ ะเมดิ อาจถกู จำคกุ 2-3 ปี และ/หรอื ถกู ปรบั เปน็ เงนิ จำนวน ระหวา่ ง 1-10 ลา้ นเรยี ล เสรี ไม่มีข้อกีดกันทางการค้า การปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลงระหวา่ งประเทศ หรือกำหนดโควตาในการนำเข้า บทบัญญัติอ่ืนใดของข้อตกลงระหว่างประเทศท่ีเก่ียวข้องกับลิขสิทธ์ิและ สินค้า แต่กำหนดให้ผู้นำเข้า สทิ ธอ์ิ น่ื ๆ ทก่ี มั พชู าเปน็ สมาชกิ ใหอ้ ยภู่ ายใตก้ ารบงั คบั ใชต้ ามกฎหมายน้ี ขอ้ ขดั แยง้ สินค้าเข้าต้องชำระภาษีนำเข้า อน่ื ใดทเ่ี กดิ ขน้ึ จากความแตกตา่ งในบทบญั ญตั ขิ องกฎหมายน้ี ใหถ้ อื เอาขอ้ บญั ญตั ิ (รอ้ ยละ 0-35 ขึ้นอยู่กับประเภท ในขอ้ ตกลงระหวา่ งประเทศเหลา่ นน้ั เปน็ ทส่ี ดุ สินค้า) ภาษีมูลค่าเพิ่ม (ร้อยละ 10) และภาษีพิเศษอ่ืนๆ  ตาม 6. คำถามทถ่ี ามบอ่ ยเกย่ี วกบั การคา้ การลงทนุ ’ทกี่ ระทรวงการคลงั กำหนด 1. ถาม - กฎเกณฑก์ ารถอื หนุ้ ของนกั ธรุ กจิ ตา่ งชาติ ตา่ งชาตสิ ามารถถอื หนุ้ สดั สว่ นเทา่ ไร และสามารถถอื ครองกรรมสทิ ธใ์ิ นทด่ี นิ ไดห้ รอื ไม่ ? ตอบ - ตา่ งชาตสิ ามารถถอื หนุ้ ไดร้ อ้ ยละ 100 ยกเวน้ การถอื ครองกรรม สิทธ์ิในท่ีดินท่ีต่างชาติไม่สามารถถือครองได้ ผู้ท่ีมีสิทธิในการถือครองท่ีดินใน กมั พชู า ไดแ้ ก่ ผทู้ ม่ี สี ญั ชาตกิ มั พชู าและนติ บิ คุ คลทม่ี สี ทิ ธเิ สมอื นเปน็ ชาวกมั พชู า ซง่ึ ไดแ้ กน่ ติ บิ คุ คลทม่ี ชี าวกมั พชู าถอื หนุ้ และมสี ทิ ธใิ นการออกเสยี งรอ้ ยละ 51 ขน้ึ ไป นกั ลงทนุ ตา่ งชาติ สว่ นใหญน่ ยิ มเชา่ ทด่ี นิ เพอ่ื การลงทนุ ในระยะยาว (15 ปขี น้ึ ไป) การโดยขอสมั ปทานจากภาครฐั หรอื การเปน็ ผคู้ รองสทิ ธริ ายยอ่ ย (รอ้ ยละ 49) ใน บรษิ ทั ทม่ี ชี าวกมั พชู าเปน็ เจา้ ของ 2. ถาม - กฎระเบียบการนำเข้าสินค้าของกัมพูชา มีมาตรการและ ขน้ั ตอนอยา่ งไรบา้ ง ? ตอบ - กัมพูชามีนโยบายการค้าเสรี ไม่มีข้อกีดกันทางการค้า หรือ กำหนดโควตาในการนำเข้าสินค้า แต่กำหนดให้ผ้นู ำเข้าสินค้าเข้าต้องชำระภาษี นำเข้า (ร้อยละ 0-35 ข้นึ อย่กู ับประเภทสินค้า) ภาษีมูลค่าเพ่ิม (ร้อยละ 10) และภาษีพิเศษอ่นื ๆ ตามท่กี ระทรวงการคลังกำหนด โดยห้ามนำเข้าสินค้าท่มี ี ผลกระทบตอ่ ความมน่ั คง ความปลอดภยั สขุ อนามยั สง่ิ แวดลอ้ ม และอตุ สาหกรรม ภายในประเทศ ไดแ้ ก่ อาวธุ วตั ถรุ ะเบดิ รถยนตแ์ ละ เครอ่ื งจกั รทใ่ี ชใ้ นการทหาร ทอง เครอ่ื งเงนิ เงนิ ตรา ยาและยาพษิ 3. ถาม - สง่ิ ทค่ี วรทำเมอ่ื เขา้ ไปทำธรุ กจิ ในกมั พชู า ? ตอบ - การนำสินค้าเขา้ สตู่ ลาดของประเทศกมั พูชาในระยะเร่มิ ต้นควร จดทะเบยี นเครอ่ื งหมายการคา้ กอ่ นทำการตลาด เนอ่ื งจากอาจถกู ลอกเลยี นปลอม เครอ่ื งหมายการคา้ หากสนิ คา้ ไดร้ บั ความนยิ ม และควรมตี วั แทนเพอ่ื ดแู ลธรุ กจิ ใน กัมพูชา นักธุรกิจท่สี นใจเข้ามาประกอบธุรกิจในกัมพูชาควรเข้ามาศึกษาตลาด ดว้ ยตนเอง เพอ่ื ใหท้ ราบถงึ รสนยิ มของผบู้ รโิ ภค โดยเฉพาะควรเขา้ รว่ มงานแสดง สนิ คา้ ทก่ี รมสง่ เสรมิ การสง่ ออกจดั ขน้ึ ทกุ ปี นอกจากนน้ี กั ธรุ กจิ ไทยควรมกี ารเรยี น 78 คมู่ อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า

ภาษาเขมรเพอ่ื ใหส้ ามารถสอ่ื สารเบอ้ื งตน้ ได้ เพราะปจั จบุ นั คนกมั พชู ามคี วามตน่ื ตวั และเรยี นรภู้ าษาตา่ งประเทศคอ่ นขา้ งมาก ไมว่ า่ ภาษาองั กฤษ ไทย จนี แตจ้ ว๋ิ จนี กลาง ญ่ปี ่นุ หรือเกาหลี เน่อื งจากตระหนักว่าเป็นการเพ่มิ โอกาสท่จี ะได้งานกับบริษัท ตา่ งชาตแิ ละองคก์ รตา่ งๆ ทม่ี าเปดิ ทำการในประเทศ ดงั นน้ั นกั ธรุ กจิ ไทยควรให้ ความสำคญั กบั ภาษาดงั กลา่ วนเ้ี ชน่ กนั เพอ่ื ใชส้ อ่ื สาร หรอื เจรจาตดิ ตอ่ ธรุ กจิ 4. ถาม – กลมุ่ ธรุ กจิ ทม่ี โี อกาสในตลาดกมั พชู า ? ตอบ - 1) อาหารและเครอ่ื งดม่ื กมั พชู ามจี ำนวนประชากรเพม่ิ รอ้ ยละ 1.17 ตอ่ ปี ขณะทพ่ี น้ื ทแ่ี ละอตุ สาหกรรมภายในประเทศของกมั พชู ายงั มขี อ้ จำกดั ทำใหต้ อ้ งอาศยั การนำเขา้ สนิ คา้ จากตา่ งประเทศมาเพอ่ื บรโิ ภค และเพอ่ื ตอบสนอง ความตอ้ งการของนกั ทอ่ งเทย่ี วจากทว่ั โลกทเ่ี ดนิ ทางมาเทย่ี วในกมั พชู าปลี ะประมาณ 2 ลา้ นคน 2) วสั ดกุ อ่ สรา้ ง มแี นวโนม้ การนำเขา้ สงู เพอ่ื ใชใ้ นการกอ่ สรา้ งอ าคารพาณชิ ยแ์ ละสาธารณปู โภคตา่ งๆ 3) ผลิตภัณฑ์ยาง ซ่ึงมีแนวโน้มความต้องการเพ่ิมข้ึน โดย เฉพาะยางรถยนต์ และจกั รยานยนต์ 4) ผ้าผืน กัมพูชานำเข้าเพ่ือใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรม ผลติ Garment เพอ่ื สง่ ออกซง่ึ เปน็ อตุ สาหกรรมทส่ี รา้ งรายไดใ้ หก้ มั พชู า 5) เช้ือเพลิง นำเข้าเพ่ือรองรับกับการขยายตัวของโรงงาน อตุ สาหกรรม เพอ่ื ใชก้ บั ยานพาหนะและผลติ กระแสไฟฟา้ 6) เคร่อื งจักรกลการเกษตร ป๋ยุ และอุปกรณ์เคร่อื งมือการ เกษตรต่างๆ เน่อื งจากรัฐบาลกัมพูชาประกาศนโยบายส่งเสริมการเกษตรอย่าง ชัดเจน โดยเฉพาะการผลิตข้าว ยางพารา อ้อย และอ่นื ๆ เพ่อื ให้สามารถผลิต และสง่ ออกไดเ้ พม่ิ ขน้ึ จงึ ทำใหม้ กี ารลงทนุ ในภาคอตุ สาหกรรมการเกษตรเพม่ิ ขน้ึ 5.) ถาม – นโยบายการสง่ เสรมิ การลงทนุ ของกมั พชู า ? ตอบ - กมั พชู าจงู ใจใหน้ กั ลงทนุ ตา่ งชาตเิ ขา้ มาลงทนุ โดยออกกฎหมาย สง่ เสรมิ การลงทนุ พ.ศ. 2517 ใหค้ วามมน่ั ใจแกน่ กั ลงทนุ วา่ จะไดร้ บั การคมุ้ ครอง ทรัพย์สินในทุกๆ ด้านเท่าเทียมกับบุคคลในชาติและไม่ใช้นโยบายกำหนดราคา สนิ คา้ หรอื บรกิ ารกบั โครงการลงทนุ ทไ่ี ดร้ บั การสง่ เสรมิ พรอ้ มใหส้ ทิ ธปิ ระโยชนอ์ น่ื ๆ อาทิ การยกเวน้ ภาษเี งนิ ไดจ้ ากกำไร (Tax holiday) การยกเวน้ อากรนำเขา้ เครอ่ื งมอื เครอ่ื งจกั ร อปุ กรณแ์ ละวสั ดกุ อ่ สรา้ งสำหรบั โครงการทผ่ี ลติ เพอ่ื ทดแทนการนำเขา้ วตั ถดุ บิ สนิ คา้ กง่ึ สำเรจ็ รปู และสว่ นประกอบสำหรบั การผลติ เพอ่ื สง่ ออกและการ ผลติ สนิ คา้ ทต่ี อ่ เนอ่ื งกนั (Supporting Industry) การรบั สทิ ธลิ ดอตั ราภาษเี งนิ ไดจ้ าก รอ้ ยละ 20 เหลอื รอ้ ยละ 9 ภายหลงั จากการยกเวน้ ภาษเี งนิ ไดส้ ามารถจา้ งและนำ คนตา่ งดา้ วเขา้ มาอยแู่ ละทำงานในหนา้ ทผ่ี จู้ ดั การ ชา่ งเทคนคิ ชา่ งฝมี อื ผชู้ ำนาญการ ค่มู ือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พชู า 79 สส

รวมท้งั บุตรและค่สู มรสของบุคคลดังกล่าว สามารถเข้าทำประโยชน์ในท่ดี ินท่ี ไดร้ บั สมั ปทานจากภาครฐั หรอื ทเ่ี ชา่ จากเอกชน รวมทง้ั สามารถนำทด่ี นิ ดงั กลา่ วไป เปน็ หลกั ประกนั การกเู้ งนิ ในระยะเวลาทไ่ี ดร้ บั สมั ปทานหรอื เชา่ ยกเวน้ ทด่ี นิ ทไ่ี ดร้ บั สัมปทานแต่ยังไม่ได้รับการพัฒนา สามารถซ้อื และส่งออกเงินตราต่างประเทศ เพอ่ื ชำระคา่ สนิ คา้ เงนิ ตน้ ดอกเบย้ี คา่ ใชส้ ทิ ธ์ิ คา่ จดั การ รวมทง้ั สง่ ออกกำไรหรอื เงินทนุ กลับประเทศได้ทง้ั ระหว่างและภายหลงั เลกิ โครงการ ท้งั นเ้ี ครอ่ื งจกั รและ อปุ กรณท์ น่ี ำเขา้ โดยปลอดอากรไมถ่ งึ 5 ปี เมอ่ื เลกิ โครงการตอ้ งชำระอากรทพ่ี งึ มี 7. หนว่ ยงานตดิ ตอ่ ทส่ี ำคญั รายช่อื ท่ตี ิดต่อหน่วยราชการ/รัฐวิสาหกิจไทย และหน่วยงานภาครัฐและ เอกชนทางการคา้ ของกมั พชู า หน่วยงานภาครัฐบาลกัมพชู า ท่ีอยู่ ติดต่อ โทรศพั ท์ / โทรสาร /e-mail สถานเอกอัครราชทตู ไทย ณ กรุงพนมเปญ Royal Thai Embassy Tel. (855) 23 726 306 - 10 (Auto Line) No.196 Preah Norodom Tel. (66)0-23546191-3 สำนกั งานส่งเสรมิ การค้าในต่างประเทศ ณ Boulevard , Sangkat Fax. (66) 0-23546190 (855) 23 726 303 กรุงพนมเปญ Tonle Bassac, Email: [email protected], Office of Defence Attache, Royal Thai Khan Chamcar Mon, [email protected] Embassy Phnom Penh ธนาคารกรงุ ไทย สาขาพนมเปญ Office of Commercial Tel : (855) 23-726 304 ธนาคารไทยพาณิชย ์ สาขาพนมเปญ Affairs, Tel : (662)-3546191-3 Ext 208-210 Royal Thai Embassy Fax : (855) 23-726 305 E-mail :[email protected] Royal Thai Embassy Satellite Tel, Fax : (PABX) (66) 02-3546191-3 ext. 266 149 Road 215, Teipo Tel : (855) 23-366005 1Market Tuankok Fax : (855) 23-428737 District, Phnom Penh 26 Monivong Blvd, www.ccb-cambodia.com Sangkat Phsar Thmei II, Khan Daun Penh, Phnom Penh, 80 คู่มอื การค้าและการลงทุน ราชอาณาจกั รกัมพูชา

หน่วยงานภาครฐั บาลกมั พชู า ท่ีอยู่ ติดต่อ โทรศพั ท์ / โทรสาร /e-mail The Council for the Government Palace Tel : (855) 23-981183 (855) 23-981156 ext 111 Development of Quay Sisowath, Wat Fax : (885) 23-428953-4 or (885) 23-428426 Cambodia (CDC) Phanom Phanom Penh E-mail : [email protected] Office of The No.41 Russiann Tel : (855) 12 804442 Fax : (855) 880624 Council Of Ministers Federation Blvd., E-Mail : [email protected] Phnom Penh Website : www.ocm.gov.kh Ministryof Agriculture No.200, Norodom Blvd. , Tel : (855)23 211351 Fax: (855)23 217320 / 215982 Forestry and Fisheries Phnom Penh E-Mail : [email protected] Website : www.maff.gov.kh Ministry of Commerce No. 20 A-B, Preah Tel : (855) 23-427358 Fax : (855) 23-426396 Norodom Blvd. E-Mail : [email protected] Phanom Penh Website:www.moc.gov.kh Ministry of Culture No.227 , Norodom Blvd., Tel : (855)23 217645 Fax : (855)23 725749 and Fine Arts Phnom Penh E- Mail :[email protected] Website : www.mcfa.gov.kh Ministry of Economy No.6 , Daun Penh Street Tel : (855) 23-428960 / 428634 - 5 and Finance (Street 92) Phonm Penh Fax : (855) 23-427798/ 430960 Ministry of Education No. 80, Norodom Blvd., E-Mail : [email protected] Youth and Sports Phnom Penh Website : www.mef.gov.kh Tel : (855)23 210705 / 210211 Fax : (855)23 215096 E-Mail: [email protected] Website : www.moeys.gov.kh Ministry of Environment No.48 Sihanouk Blvd. , Tel : (855)23 427894 Fax : (855)23 427844 Phnom Penh E-Mail : [email protected] Website : www.moe.gov.kh คมู่ อื การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจักรกมั พูชา 81 สส

หนว่ ยงาน / องคก์ รภาคเอกชนของกมั พชู า (1) Cambodia Chamber of Commerce Building 7D, Russia Rd., Sangkat Teak Laok 1, Khan Toul Kok, Phnom Penh Tel : 855-23-882576 / 880795 Fax : 855-23-881757 E-mail : [email protected] / [email protected] / [email protected] Website : www.ppcc.org (2) CAMFEBA-Cambodia Federation of Employer & Business Associations No.175, Jawaharlal Nehru (St.215), Phnom Penh Tel : 855-23-880 931 Fax : 855-23-880 931 E-mail : [email protected] (3) PSMIA-Phnom Penh Small and Medium Industry Association No.552-556, National Road 2, Sangkat Chak Angreleu, Khan Meanchey, Phnom Penh Tel : 855-23-993 618 Fax : 855-23-993 618 / 995 388 E-mail : [email protected] (4) GMAC-The Garment Manufacturers Association in Cambodia No.175, Jawaharlal Nehru (St.215), Phnom Penh Tel : 855-23-723 796 / 301 180 Fax : 855-23-311 181 E-mail : [email protected] (5) National Cambodian Rice Millers Association No.06, Street 288, Boeung Kengkang, Chamcarmon, Phnom Penh Tel : 855-12-882 222 / 855-15-882 222 Fax : 855-23-218 652 E-mail : [email protected] / [email protected] 82 ค่มู ือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจักรกมั พชู า

(6) Cambodia Hotel Association No.Room G-14 Hotel Cambodiana No.313, Sisowath Quay, Phnom Penh Tel : 855-23-990 577 E-mail : [email protected] Website : www.phnompenh-hotels.org Cambodia Hotel Association-Siem Reap Chapter No.24, Group 1, phum Salakanseng, Khum Svay Dangkum, Siem Reap Province Tel : 855-63-963 966 E-mail : [email protected] Website : www.angkorhotels.or (7) The Association of Banks in Cambodia No.1, Kramuon Sar (St. 114), Phnom Penh Tel : 855-23-218 610 E-mail : [email protected] List of Business Associations (1) ABIC-AGRI-Business Institute Cambodia Tel : (855-12) 373 799 / 012 934 609 /023 723 206 Fax : (855-23) 723 206 E-mail : [email protected], [email protected], [email protected] (2) American Cambodia Business Association N.56, St. Samdech Sothearos, Phnom Penh, Cambodia Tel : (855-23) 362 670 / 210 225 Fax : (855-23) 362 671 E-mail : [email protected] (3) Australia Business Association คู่มอื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พูชา 83 No.24, St.264 Phnom Penh, Cambodia Tel : (855-23) 362 672 สส Fax : (855-23) 217 943 E-mail : [email protected]

(4) Airlines Association (not official yet) C/o : Bangkok airways: 61A, St.214, Phnom Penh Tel : (855-23)722 545 E-mail : [email protected] (5) Aviation Association No.10, St.310, Phnom Penh, Cambodia Tel: (855-16)814 254 / 213 706 E-mail : [email protected] (6) Apsara Arts Association No.71, St.598, Phnom Penh, Cambodia Tel : (855-12)857 424 / 016 952 646 E-mail : [email protected] (7) ADFE-Association Des Francais De L’Etranger No : 1BD, Preah Monivong , Phnom penh Cambodia Tel : (855-23) 43020 / 012 8530 930 E-mail : [email protected] (8) AMDA-Association of Medical Doctors of Asia No.40F, St.426, Corner Street 167, Phnom penh cambodia Tel : (855-23) 218 820 / 012 805 034 Fax : (855-23) 218 820 E-mail : [email protected] (9) Cambodia Optometry Association No.6A, St57, Phnom Penh Tel : (855-23)219 299/ 011-877 667 E-mail : [email protected] (10) Cambodia Freight Forwarders Association Tonle hotel, Phnom penh Cambodia Tel : (855-12) 868 525 E-mail : [email protected] 84 ค่มู อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า

(11) Cambodia German Association No.72, St.608, Phnom penh cambodia Tel : (855-23)990 214 / 023 990213 Fax : (855-23)990 213 E-mail : [email protected] (12) Cambodia Hotel Association No.313, Room G-14, Hotel Cambodian Tel : (855-23) 990 577 E-mail : [email protected] (13) Cambodia Medical Association Preah Monivong, Corner st.278, Phnom penh Cambodia Tel : (855-23) 214 773 / 012 443807 Fax : (855-23) 214773 E-mail : [email protected] (14) Cambodia Tourism Association No.23, Rue de France (47), Phnom penh Cambodia Tel:(885-23) 991 015 / 023 360192 / 012 800 844 / 012 700 007 / 012 777 860 Fax : (855-23)360 192 E-mail : [email protected] (15) Cambodia Association of Professional Translators No.43, St.134, Phnom penh Cambodia Tel : (855-23) 880 680 / 011 836 493 / 012 836 493 Fax : (855-23)880 680 E-mail : [email protected] (16) Cambodia Dental Association Preah Monivong, Corner street Mohaksat Treiyani Kossamak (St.106), Phnom penh Cambodia Tel : (855-23)220 355 / 016 811 205 / 012 657577 E-mail : [email protected] คู่มอื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พชู า 85 สส

(17) Cambodia Optometry Association No.6A St.57, Phnom penh Cambodia Tel : (855-23)219 199 / 011 877 667 Fax : (855-23)219 199 E-mail : [email protected] (18) Cambodia Women Development Agency No19. Oknha Peich (St.242), Phnom penh Cambodia Tel : (855-23) 210 449 /012 999 995 Fax : (855-23)210 858 E-mail : [email protected] (19) CAMFEBA-Cambodia Federation of Employers & Business Association No.90 st.274, Phnom penh Cambodia Tel : (855-23)218 858/012 590 219 E-mail : camfeba @ online.com.kh (20) CAMFFA-Cambodia Freight Forwarders Association St.274, Room227, Anana Computer Shop, Phnom penh Cambodia Tel : (855-23)211 811 / 023 221 710 Fax : (855-23)221 421 E-mail : [email protected] (21) CATA-Cambodia Association of Travel Agents No.220A, Trasak Paem (St. 63), Phnom penh Cambodia Tel : (855-23) 212 421 E-mail : [email protected] (22) CLUB of Cambodia Journalists No.26A , St.336, Phnom penh Cambodia Tel : (855-23)884 094 / 012 865 553 / 012 938 333 Fax : (855-23) 884094 E-mail : [email protected] 86 ค่มู อื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกมั พชู า

(23) CRMA-Cambodia Rice Miller Association No.6, St. 288, Phnom penh Cambodia Tel : (855-12)882 222 / 012 907 434 Fax : (855-23)218 652 E-mail : [email protected] (24) Disabled Handicrafts Promotion Association No.317, Trasak Paem (St. 63), Phnom penh Cambodia Tel : (855-23)987 684 /012 650 521/011 972 339 Fax : (855-23)987 684 E-mail : dhpa650521 @hotmail.com (25) Cambodia Optometry Association No.6A, St.57, Phnom Penh Tel : (855-23)219 299 / 011 877667 E-mail : [email protected] (26) Fine Arts Association No.23PEo, St. 94, Phnom Penh Tel : (855-23)426 939 / 012 959 563 Fax : (855-23)426 939 E-mail : [email protected] (27) FLO-Khmer Silk Processing Association No.277B, Sisowath Quay, Phnom Penh Tel : (855-23) 873 223 / 023 220 232 E-mail : [email protected], [email protected] (28) Federation of Cambodian Rice Millers Association No.106 National Road 5, Sangkat Toul Sangke, Phnom Penh Tel : (855-12)934 050 ค่มู อื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกมั พูชา 87 สส

(29) Garment Manufacture Association in Cambodia No.175, St. Nehru, Phnom Penh Tel : (855-23)301 180 / 023 723 796 / 012 888 222 Fax : (855-23)311 181 E-mail : [email protected] (30) German Business Group of Cambodia No.15 H, Samdech Sothearos, Phnom Penh Tel : (855-12) 889 399/012 829 978/023 882 201 Fax : (855-23) 882 147 E-mail : [email protected], [email protected], [email protected] (31) International Business Club of Cambodia (IBC) #56, St. Samdech sothearos, Phnom Penh Tel : (855-23)362 671 Fax : (855-23)362 671 E-mail : [email protected] (32) Indonesia Business Association #1,sisowath, Corner Street 88, Phnom Penh Tel : (855-23)981 234/ 981 122 Fax : (855-23)981 277 E-mail : [email protected] (33) Japanese Business Association C/O ltochu Corporation, No.37 Street 240, Phnom Penh Tel : (855-23)802 535/023 217 158 Fax : (855-23)212 971 E-mail : [email protected], [email protected], (34) Japanese Association of Cambodia No.3 St .390, Phnom Penh Tel : (855-11)711 111 88 ค่มู ือ การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พูชา

(35) Korea Trade Centre 71, Rue 240, Phnom Penh Tel : (855-23) 982 911 Fax : (855-23) 211 598 E-mail : [email protected] (36) Malaysia Business Council C/O NAGA Resorts & Casino LTD No. 252, Monivong, Phnom Penh Tel : (855-12) 933 900 / 023-723 886 Fax : (855-23) 426 627 E-mail : [email protected] (37) Macao-Hong Kong Chinese Association No.61,street 130, sangkat Phsar Chas, khan Daun Penh, Phnom Penh Tel : (855-12) 822 228, 012 666 688 Fax : (855-23) 427 997 (38) Overseas Korean Traders Association #71, St.240, Phnom Penh Tel : (855-23) 982 911 / 214 465 Fax : (855-23) 211 598 E-mail : [email protected] (39) Protom Committee (Federation of Business Association for the Employees) C/O Sunway Hotel, Phnom Penh #1, Street 92 , Phnom Penh Tel : (855-23) 430 333 Fax : (855-23) 430 339 E-mail : [email protected] (40) Phamacist Association of Cambodia No.8, Street 109, Phnom Penh Tel : (855-23)883 025 / 012 846 292 / 011 911 440 คู่มือ การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจักรกมั พชู า 89 สส

ขอ้ มลู รา้ นอาหารไทยในประเทศกมั พชู า ชอ่ื รา้ น ทอ่ี ย/ู่ ตดิ ตอ่ Amanijaya Pacam Hotel #1,St. 154,Sisowath Quay, Phnom Phen Tel : (855-12) 811 455, (855-23)214 747 E-mail : [email protected] Contact : Amornrat Hacharoen Mrs. Juliana Hotel& Restaurant #16 Juliana Rd., 152,Sk. Veal Vong, Kh. 7 Makara Tel : (855-11) 726334, (855-12)580670 Fax : (855- 23) 880530-1 E-mail : [email protected] Contact : Kriengkrai Khuasai Mr. La Parranda Residence&Hotel #207,Mao Ste Toung St, S.Toul Svay Prey II, Tel : (855-23) 424106, 424560-4 Fax : (855- 23) 424107 E-mail : Info@ Laparrandahotels.com Contact : Prakong Saksombat Mr. Regent Park Serviced Apartment #58,Samdech Sothearos(St.3) Tel : (855-11) 698992 Fax : (855- 23) 361999 E-mail : [email protected] Contact : Nalinrat Thongboonluea Ms. Sla Malon Residence Mekong Street, 103e,Kien Kheang, Phnom Phen Tel : (855-11) 982786 (855- 23) 430440 E-mail : Slamalou@ everyday.com.kh Contact : Lalita Meesawas Mrs. Amok Cafe’ Restaurant #2 , St. 278,Sk.Beoung Keng Kang,Kh. Chamkar Morn Tel : (855-12) 912319 E-mail : [email protected] Contact : Laorng Tukmoh Mrs. Banyan Restaurant #247Street 51 (Pastuer) Tel : (855-11) 850079 (855-12) 850065 Contact : Nuttinee Daungdee Ms. Boat Noodle Restaurant #14Eo,St. 51 (Paster),Sk. Chak Tomuk, Daun Phen Tel : (855-12) 200426 Contact : Suttan Sakulanan Mr. Hua Nam Restaurant #753 St.Monivong Phnom Phen Tel : (855-16) 998888, (855-23) 364005 Fax : (855- 23) 364454 E-mail : [email protected] Contact : Anusorn Chieu Mr. 90 ค่มู อื การคา้ และการลงทุน ราชอาณาจกั รกมั พูชา

ชอ่ื รา้ น ทอ่ี ย/ู่ ตดิ ตอ่ Inthanoon Restaurant #82, St. Monireth,S.Teal Svay Prey II, K.Chamkamorn, Tel: (855-12) 898314 , (855-11) 214949 Contact : Busakorn Phothimart Mrs. Khmer Surin Restaurant #9,St. 57,Sk. Beoung Keng Kang, Chamkamorn.PHN Tel: (855-12) 925647, (855-23) 363050 E-mail : [email protected] Contact : Laorng Tukmoh Mrs. Rhaun Thai Restaurant #14,St. 130 Sisowath Phnom Phen Tel : (855-12) 996707 Contact : Kwanlar Tumchandee Mrs. River House Restaurant #6E, St.110 Sangkat Phsar Kandal Phnom Phen Tel : (855-12)821259 E-mail:[email protected] Contact: Kwanlar Tumchandee Mrs. The Best Restaurant #5 National Road 4 Opposite international Airport Tel : (855-16) 86858 E-mail : [email protected] Contact : Tanawat Wong Paladisai Mr. The Greenhouse Restaurant #57,St. 204 Phnom Phen Tel : (855-12) 455239 Contact : Oraphan Caciot Mrs. Baan Yai Restaurant #13 Street 99 Boeung Trabek Tel: (855-11)854479 E-mail : [email protected]. Contact: Arun Loythong Ms. Tom Yum Kung Restaurant #10,St. 278, Beung Keng Kong I, Kh. Chamkamorn Tel : (855-11) 932048 Contact : Sunchai Monchathong Mr. Jamchan Kitchen #28,St. 242,Behind Thorn Viyou Guesthouse Tel : (855-11) 874229 Contact : Ampai Sonsi Ms. Topaz&Malis Restaurant Sothearost Blvd., Phnom Phen Tel : (855-12)811455, (855-23) 211054 Fax : (855- 23) 219545 E-mail : [email protected] Contact : Amornrat Jaturapat Ms. คู่มอื การค้าและการลงทนุ ราชอาณาจกั รกมั พูชา 91 สส

ชอ่ื รา้ น ทอ่ี ย/ู่ ตดิ ตอ่ Bule Pumpkin Siem Reap Province Tel : (855-12) 677640 Contact : Sudarat Phatkin Ms. Tonle Sap Siem Reap Province Tel : (855-12)893459 E-mail : [email protected] Contact : Chaiyapruk Phommeang Mr. Tonle Mekong Chao Praya Siem Reap Province Tel : (855-12) 902298 Contact : Chaiyapruk Phommeang Mr. Chieng Mai Restaurant Siem Reap Province Tel : (855-12) 630799 Contact : Kittiphan Thangsiri Mr. Sawasdee Food Garden Siem Reap Province Tel : (855-11)725881 E-mail : [email protected]. Contact : Orapin Sritatara Ms. ชอ่ื รา้ น ทอ่ี ย/ู่ ตดิ ตอ่ Chevitthai Shop Siem Reap Province Tel : (855-12) 830761/830761 Contact : Nongyouw Ms. Café Indochine Siem Reap Province Tel : (855-12) 921423 Contact : Nipaporn Inpoo Ms. Heng Ly Ly Restaurant Siem Reap Province Tel : (855-12) 789433 Contact : Ardhtapol Tholburi Mr. Dead Fish Pub& Restaurant Siem Reap Province Tel : (855-12) 630377 E-mail : [email protected]. Contact : Maboon Khongkultanakij Mr. Q&B Bekery Shop Siem Reap Province Contact : Phisan Mr. Bayon 2 Siem Reap Province Tel : (855-12) 729210 Contact : Sakchai Chaiaungsuwan Mr. Sareerat Angkor Siem Reap Province Tel: (855-12) 285258 Kings BBQ Siem Reap Province Tel : (855-12) 426791 Contact : Kittiphan Thangsiri Mr. Phaguypruk Shop Siem Reap Province Tel : (855-12) 943091 Contact : Srida Disan Ms. Lotus Village Restaurant Siem Reap Province Tel : (855-12) 933134 Contact : Kantima Phomsuk Ms. 92 ค่มู อื การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจกั รกัมพชู า

Web Site ทน่ี า่ สนใจ - Export Department, Ministry of Commerce : http://www.epd.gov.kh - Cambodia National e- Trade Bridge : http://www.moc.gov.kh/etradebridge/ - Website for helping the developing countries to export their products to the Europe market : http://export-help.cec.eu.int - Cambodia Yellow Pages Website : http://www.yellowpages.com.kh Also look: - The US Government export portal :http://www.export.gov/ - The World Chamber network :http://www.worldchambers.com/ ITO/index.htm - The Australian government trade commission : http://www.austrade.gov.au/ - The French Ambassy-Economic Mission Site : http://www.missioneco.org/cambodge/ - Canadian website that provides information about exporting : http://exportsource.ca/gol/exportsource/interface.nsf/ - Comprehensive site of UK trade and investment : http://www.tradepartners.gov.uk/ - Search engine for exporters : http://dti.hyperco.net/cgi-bin/Search2.pl - Import Export Business to business help Center : http://www.importexporthelp.com - Thailand's Department of Export Promotion http://www.thaitrade.com - Australia export online: http://www.export61.com คมู่ ือ การคา้ และการลงทนุ ราชอาณาจักรกมั พูชา 93 สส