นโยบายและทิศทางการส่งเสริมสุขภาพ

นโยบายและทศิ ทางการสง่ เสรมิ สขุ ภาพดว้ ย เวชศาสตรบ์ รู ณาการเพอื่ ผสู้ งู อายุ โดย นายแพทยเ์ กยี รตภิ มู ิ วงศร์ จติ อธบิ ดกี รมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก

ทม่ี า : สํารวจขอ้ มลู ประชากรสงู อายไุ ทย พ.ศ. 2545, 2554, 2557, สํานักงานสถติ แิ หง่ ชาติ



โครงสรา้ งประชากรผสู ้ งู อายุ ประชากรประเทศไทย 66.2 ลา้ นคน จํานวนประชากรผสู ้ งู อายุ 60 ปีขนึ้ ไป เทา่ กบั 11.7 ลา้ นคน (รอ้ ยละ 17.6) จํานวนประชากรผสู ้ งู อายุ 65 ปีขน้ึ ไป เทา่ กบั 7.9 ลา้ นคน (รอ้ ยละ 11.9) (ขอ้ มลู ประชากร ณ ปี พ.ศ. 2561)

ปญั หาดา้ นสขุ ภาพ 1. อบุ ตั กิ ารณโ์ รคหรอื อาการเรอ้ื รังทพ่ี บบอ่ ยในผสู ้ งู อายโุ ดยการ ตรวจรา่ งกาย 5 อนั ดบั แรก ไดแ้ ก่ โรคความดนั โลหติ สงู กลมุ่ อาการเมตาบอลกิ โรคอว้ นลงพงุ ภาวะอว้ น และโรค ขอ้ เสอื่ ม ตามลําดบั 2. สําหรับประชากรไทยกลมุ่ อายุ 60 ปีขนึ้ ไป พบวา่ โรคทที่ ําให ้ ผสู ้ งู อายสญู เสยี ปีสขุ ภาวะ 5 อนั ดบั แรก ผชู ้ าย ไดแ้ ก่ โรคหลอดเลอื ดสมอง โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ ภาวะปอดอดุ กนั้ เรอ้ื รัง เบาหวาน และโรคมะเร็งตบั ผหู ้ ญงิ ไดแ้ ก่ โรคหลอดเลอื ดสมอง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ สมองเสอื่ ม และโรคซมึ เศรา้

ปญั หาดา้ นสงั คม อตั ราการพง่ึ พงิ ของประชากรสงู อายตุ อ่ คนวยั ทํางาน ของประเทศไทย เมอ่ื ปี พ.ศ.2543 เป็ นรอ้ ยละ 14.3 และโดยการคาดการณพ์ บวา่ จะมแี นวโนม้ เพม่ิ ขนึ้ เป็ น รอ้ ยละ 17.6 ในปี พ.ศ. 2553 และรอ้ ยละ 24.6 ในปี พ.ศ. 2563

ความสามารถในการดแู ลตนเอง แบง่ ผสู ้ งู อายตุ ามความสามารถในการดแู ลตนเอง พบวา่ ผสู ้ งู อายทุ ดี่ แู ลตนเองได ้ รอ้ ยละ 85.3 ผสู ้ งู อายทุ ด่ี แู ลตนเองไดบ้ างสว่ น รอ้ ยละ 13.8 ผสู ้ งู อายทุ ดี่ แู ลตนเองไมไ่ ดเ้ ลย รอ้ ยละ 0.9

ปญั หาการบรกิ ารสขุ ภาพผสู้ งู อายุ ใชง้ บประมาณสงู ขน้ึ (2 - 5 เทา่ ของวยั ทํางาน) – เจ็บป่ วยมากขนึ้ : มคี วามจําเป็ นตอ้ งไดร้ ับบรกิ ารสขุ ภาพ มากขน้ึ – เป็ นโรคทตี่ อ้ งมคี า่ ใชจ้ า่ ยในการดแู ลสงู โดยเฉพาะในปีใกล ้ ถงึ แกก่ รรม การเขา้ ถงึ บรกิ ารสขุ ภาพลําบากขนึ้ – มคี า่ ใชจ้ า่ ยในการเขา้ ถงึ บรกิ ารสขุ ภาพเพม่ิ ขนึ้ – ผสู ้ งู อายทุ ช่ี ว่ ยเหลอื ตนเองไมไ่ ด ้ – การบรบิ าลระยะยาว (long term care) ยงั ไมพ่ ัฒนาเป็ น ระบบ ความสามารถในการจา่ ยตํา่ ลง

นโยบายและทศิ ทางการสง่ เสรมิ สขุ ภาพดว้ ย เวชศาสตรบ์ รู ณาการเพอื่ ผสู้ งู อายุ



นโยบายการขบั เคลอื่ นของกระทรวง - แผนยทุ ธศาสตรก์ ารสง่ เสรมิ สขุ ภาพและการป้ องกนั โรคสคู่ วาม เป็ นเลศิ (P&P Excellence) - การสง่ เสรมิ สขุ ภาพและป้ องกนั โรค เป็ นหวั ใจสําคญั ทสี่ ดุ ในระบบ สาธารณสขุ - เนน้ การขบั เคลอ่ื นนโยบายยทุ ธศาสตรส์ กู่ ารปฏบิ ตั ใิ นระดบั พนื้ ที่ - โดยการมองภาพเชอ่ื มโยงแบบองคร์ วม - เพอื่ ใหม้ สี ขุ ภาวะทดี่ ี เกดิ ความผาสกุ (Well-Being ) - Well-Being เป็ นผลมาจากปจั จยั ทางพนั ธุกรรม การเลยี้ งดู และ สงิ่ แวดลอ้ ม ถงึ รอ้ ยละ 60 - ดงั นน้ั ในการดาํ เนนิ งาน P&P Excellence จงึ ตอ้ งมี Partnership ในการทํางาน

แนวทางการดาํ เนนิ งาน Primary care cluster สาํ หรบั หนว่ ยงาน

ความหมายของ Primary care cluster หมายถงึ การรวมกลุม่ หนว่ ยบรกิ ารปฐมภูมใิ หเ้ ป็ น เครอื ขา่ ยการดแู ลประชาชนทอี่ ยใู่ นเขต รบั ผดิ ชอบ รว่ มกนั เป็ นการประจํา ตอ่ เนอ่ื ง ดว้ ยทมี สหวชิ าชพี เพอื่ เพมิ่ คณุ ภาพใหม้ มี าตรฐานใกลเ้ คยี งกนั และ ให้ มกี ารบรหิ ารจดั การ ใชท้ รพั ยากรร่วมกนั ในกลุ่ม ปฐมภมู นิ นั้ ๆ ทง้ั นอ้ี าจเป็ นการรวมกลมุ่ หนว่ ยบรกิ าร เดมิ หรอื จดั ตงั้ หน่วยบรกิ ารใหม่เสรมิ เพอ่ื ใหไ้ ด้ ตามมาตรฐาน

องคป์ ระกอบของหนว่ ยเครอื ขา่ ย

บคุ ลากร จดั ใหม้ แี พทยแ์ ละทมี สหวชิ าชพี ซงึ่ ในแตล่ ะทมี ประกอบดว้ ยบคุ ลากรโดยประมาณ ดงั นี้ ลําดบั วชิ าชพี สดั สว่ น จํานวนบคุ ลากร จํานวนรวม/ 1 : 10,000 จํานวน/ 1 PCC 1 แพทยเ์ วชศาสตรค์ รอบครัว หรอื แพทยท์ ผี่ า่ นการ 1 ทมี 3* อบรมดา้ นเวชศาสตรค์ รอบครัว 1 2 ทันตแพทย์ 1 : 30,000 - 1 3 พยาบาลวชิ าชพี /พยาบาลเวชปฏบิ ตั ิ 1 : 2,500 4 12 4 ทนั ตาภบิ าล 1 : 10,000 1 3 5 เภสชั กร 1 : 30,000 - 1 6 เจา้ พนักงานเภสชั กรรม 1 : 15,000 - 2 1 : 5,000 2 6 7 นักวชิ าการสาธารณสขุ /เจา้ พนักงานสาธารณสขุ 1 : 10,000 1 3 8 แพทยแ์ ผนไทย/ผชู ้ ว่ ยแพทยแ์ ผนไทย 1 : 30,000 - 1 9 กายภาพบําบดั *แพทยเ์ วชศาสตรค์ รอบครัวควรมอี ยา่ งนอ้ ย 1 คนตอ่ PPC สว่ นทเี่ หลอื อาจเป็ นแพทยส์ าขาอน่ื ทผ่ี า่ นการอบรมดา้ นเวช ศาสตรค์ รอบครัว ทงั้ นอ้ี าจมบี คุ ลากรอน่ื ตามความจําเป็ นและเหมาะสมกบั บรบิ ทของแตล่ ะพน้ื ท่ี เชน่ นักจติ วทิ ยา/ ผใู ้ หค้ ําปรกึ ษาสขุ ภาพ /ผดู ้ แู ลผปู ้ ่ วย (caregiver) เป็ นตน้

ตวั ชวี้ ดั กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ ทางเลอื กตามพระราชบญั ญตั งิ บประมาณ รายจา่ ยประจาํ ปี งบประมาณ พ.ศ. 2561 ชมรมผสู้ งู อายไุ ดร้ บั การสนบั สนนุ ใหใ้ ชศ้ าสตร์ การแพทยแ์ ผนไทยและการแพทยผ์ สมผสานดแู ล ผสู้ งู อายโุ ดยผา่ น Primary Care Team (500 ทมี )

องคค์ วามรดู ้ า้ นเวชศาสตรบ์ รู ณาการในการดแู ลผสู ้ งู อายุ โภชนบําบดั ในทศั นะใหมส่ ําหรับดแู ลสขุ ภาพผสู ้ งู อายุ โยคะสําหรับผสู ้ งู อายุ บรหิ ารชก่ี งสําหรับผสู ้ งู อายุ กดจดุ สะทอ้ นเทา้ (Foot reflexology) พัฒนาบคุ ลากรสาธารณสขุ และภาคเี ครอื ขา่ ยทเี่ กยี่ วขอ้ ง การขยายผลการสง่ เสรมิ สขุ ภาพดว้ ยเวชศาสตรบ์ รู ณา การเพอ่ื ผสู ้ งู อายุ ผา่ นทมี PCT 500 ทมี

ขอบคณุ ครบั