จดหมายข่าว พสว 79_merged

การประชมุ ครงั้ แรกในประวตั ศิ าสตรข์ องพทุ ธศาสนา ในจำ� นวนผเู้ ขา้ รว่ มถึง ๒๐๐ กวา่ รูป/คน ที่เกี่ยวกับภิกษุณีและจัดโดยภิกษุณี คือการประชุมภิกษุณี การประชมุ ครง้ั ทส่ี ามไปจดั ทศี่ รลี งั กา ครง้ั นี้ เรยี กวา่ นานาชาตทิ พี่ ทุ ธคยา พ.ศ.๒๕๓๐ (The first International การประชุมศากยะธิดาคร้ังที่ ๓ เป็นการประชุมสตรีชาวพุทธ Buddhist Nuns Conference) โดยมีผู้ร่วมจัดการประชุม ๓ รูป/คนคือ ภิกษุณีกรรมะ เล็กเช โสโม ชาวอเมริกัน แตบ่ รรพชาในสายธเิ บต แมว้ า่ ตอ่ มาจะอปุ สมบทในสายเกาหลี แต่ก็ยังครองจีวรแบบธิเบต รูปท่ีสองคือท่านภิกษุณีอายะ เขมา ท่านอุปสมบทที่วัดซีไหล อเมริกา และคนท่ีสาม คือ ดร.ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิงห์ ต่อมาบรรพชาเป็นสามเณรี พ.ศ.๒๕๔๔ และอปุ สมบทเปน็ ภกิ ษณุ ใี นศรลี งั กา พ.ศ.๒๕๔๖ นานาชาติที่สมบูรณ์แบบ โดยนับคร้ังที่ ๑ คือ พ.ศ.๒๕๓๐ และคร้งั ที่ ๒ คือ พ.ศ.๒๕๓๔ ศากยะธดิ าเวยี นไปประชมุ ในประเทศตา่ งๆทกุ ๆ ๒ ปี และหลังจาก ๒๐ ปี ผ่านไปได้กลับมาประชุมที่ประเทศไทย อกี ครง้ั หนง่ึ จดั ทเี่ สถยี รธรรมสถาน โดยคณุ แมช่ ศี นั สนยี ์ เปน็ การประชุมครั้งต่อมา พ.ศ. ๒๕๓๔ มีศูนย์สตรีและ เจ้าภาพ เยาวชนศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตรเ์ ปน็ เจา้ ภาพ ในขณะนนั้ น่ีเป็นพื้นฐานประวัติศาสตร์ท่ีจ�ำเป็นต้องปูทางให้ผู้ ดร.ฉตั รสมุ าลย์ กบลิ สงิ ห์ เปน็ ประธานกรรมการ แตเ่ นอ่ื งจาก อ่านได้เห็นภาพ ดร.ฉัตรสุมาลย์ เห็นว่า การประชุมท่ีจ�ำกัดเฉพาะภิกษุณีและ พ.ศ.๒๕๓๑ โฝวกวางซันจัดการอุปสมบทภิกษุณี นักบวชสตรีนั้น ควรจะขยายฐานออกไปเพ่ือให้ได้การ สนบั สนนุ จากชาวพทุ ธมากขน้ึ เสนอวา่ ควรจะเปน็ การประชมุ สตรีชาวพุทธ ซึ่งจะครอบคลุมท้ังภิกษุณี นักบวชสตรีและ อุบาสิกา ทา่ นกรรมะ เลก็ เช โสโม คดิ วา่ ควรเปน็ การประชมุ ของภกิ ษณุ เี ทา่ นน้ั ดร.ฉตั รสมุ าลย์ จงึ จดั การประชมุ นานาชาติ เรื่องสตรีชาวพุทธ โดยมีผู้เข้าร่วมทั้งภิกษุณีและอุบาสิกา ภิกษุณีเกาหลีน�ำโดยประธานภิกษุณีมาสนับสนุนถึง ๓๐ รูป หนา้ ท่ี 1

นานาชาตเิ ปน็ ครง้ั แรกในประวตั ศิ าสตรพ์ ทุ ธศาสนาทว่ี ดั ชไี หล สมเกยี รติ ลอสแอลเจลสิ สหรฐั อเมรกิ า มสี ตรแี ละสามเณรจี ากประเทศ พระผู้ใหญ่ที่มาร่วมงาน มีท้ังพระอาจารย์สุชาโต ต่างๆเข้าร่วมรับการอุปสมบทมากกว่า ๑๔๐ รูป มีสตรีไทย ทา่ นเปน็ ศษิ ยห์ ลวงปชู่ า ปจั จบุ นั อยทู่ อ่ี อสเตรเลยี ทา่ นใหก้ าร รับการอุปสมบท ๒ รูปด้วย แต่การอุปสมบทครั้งนั้น ไม่ สนับสนุนการบวชภิกษุณีสายเถรวาทมาตั้งแต่ต้น ท่านโพธิ สามารถเริ่มต้นการอุปสมบทภิกษุณีสงฆ์ในประเทศอ่ืนๆได้ มหาเถระที่อยู่ท่ีศรีลังกามาหลายสิบปี ปัจจุบัน ท่านกลับไป เพราะฝ่ายเถรวาทไม่ยอมรับ เนื่องจากเปน็ สงฆ์ตา่ งนิกายกัน ประจำ� อย่ใู นอเมรกิ าก็ได้รับนมิ นต์มากล่าวปาฐกถาใหก้ ำ� ลงั ใจ พ.ศ.๒๕๓๙ ภกิ ษสุ งฆจ์ ากเกาหลเี ปน็ เจา้ ภาพจดั การ แกท่ มี งาน ตลอดจนเสน้ ทางของการอปุ สมบทภกิ ษณุ ที สี่ มควร อปุ สมบทสตรแี ละทศศลี มาตาชาวศรลี งั กาเปน็ ภกิ ษณุ ี ๑๐ รปู เปน็ ในปจั จุบัน ที่สารนาถ โดยจัดการอุปสมบทท่ีสารนาถ ทางฝ่ายภิกษุณีนั้น มีท่านตถาโลกาชาวอเมริกัน มี ภนั เตสวี ลี พระภกิ ษชุ าวศรลี งั กา ขณะน้ี ทา่ นเปน็ ส่วนร่วมในการจัดงานตั้งแต่ต้น หลวงแม่ธัมมนันทาเองได้รับ เลขานกุ ารกลางของสมาคมมหาโพธแิ์ หง่ อนิ เดยี มศี นู ยก์ ลางท่ี เกียรติให้กล่าวปาฐกถาน�ำ ทางอินเดียเรียก presidential เมอื งโกลกตั ตา ประเทศอนิ เดยี นบั การอปุ สมบทครงั้ นนั้ เปน็ speech แต่คนไทยจะคุ้นกับค�ำว่า keynote speech ครั้งแรกในการเร่ิมต้นภิกษุณีสงฆ์ของศรีลังกา จึงเป็นเหตุให้ มากกว่า ปาฐกถาของท่านได้รับการตอบรับดี ทันทีท่ีพูดจบ ทา่ นจดั การประชมุ ภกิ ษณุ ี ทงั้ อดตี ปจั จบุ นั และอนาคต เพอื่ มีอาจารย์ท่ีสอนพุทธศาสนาที่มหาวิทยาลัยโกลกัตตา ติดต่อ เปน็ การฉลอง ครบ ๒๕ ปขี องการเรม่ิ ตน้ ภกิ ษณุ สี งฆศ์ รลี งั กา เขา้ มาขอเขยี นเรอื่ งของหลวงแมเ่ ปน็ ภาษาฮนิ ดี เพอ่ื ใหเ้ ปน็ แรง ในปจั จบุ ัน บนั ดาลใจแก่สตรีชาวอนิ เดียด้วย ในฝ่ายภิกษุณีน้ัน มีท่ีเป็นมหาเถรีแล้ว ๓ รูป คือ ในการประชุมจัดออนไลน์โดยท้ังผ่านโปรแกรมซูม ทา่ นตถาโลกา ชาวอเมรกิ นั ทา่ นดร.หลวิ ฟบั วทิ ติ าธมั มา ชาว เวยี ดนาม ภกิ ษณุ สี นั ตนิ ี ชาวอนิ โดนเิ ซยี หลวงแม่ (ไทย) และ และไลฟ์สดผ่านยูทูบ เมื่อวันที่ ๑๗-๑๙ พ.ย. ๒๕๖๔ ท่ีเพิ่ง ท่านโพธิจิตตา ชาวศรีลังกา แต่ไปประจ�ำที่ออสเตรเลีย ทั้ง เสรจ็ สิ้นไปสดๆร้อนๆ ๕ รปู น้ี เป็นผู้ร่วมจดั งานในครง้ั นี้ เพิ่งมาทราบจากโปรเฟสเซอร์พิมเลนทรา ส�ำหรับพวกเราท่ีติดตามงานทางออนไลน์ ได้เห็น วา่ คณะกรรมการของสมาคมมหาโพธจิ์ ดั งานมเี วลาเตรยี มตวั บทบาทของภกิ ษณุ ใี นบทบาทตา่ งๆ เกดิ ความตระหนกั ชดั เจน กนั เพยี ง ๒ เดอื น แตส่ ามารถเชญิ และนมิ นตพ์ ระสงฆท์ ง้ั พระ วา่ ภกิ ษณุ เี ถรวาทในโลกปจั จบุ นั มคี วามสามารถ และปรบั ตวั ภิกษุสงฆ์และภิกษุณีสงฆ์นานาประเทศให้มาร่วมงานได้อย่าง ในโลกสมยั ใหม่ได้อยา่ งดี ในการประชมุ ครงั้ น้ี ภกิ ษณุ สี ายเถรวาทไดม้ กี ารรวม ภันเตสีวลี เลขานกุ ารกลางของสมาคมมหาโพธิ์ ตวั กนั อยา่ งแทจ้ รงิ ปรากฏในการรว่ มมอื รว่ มใจทำ� งานอยา่ งที่ แหง่ อินเดีย เห็นครงั้ นี้ มีการแสดงความชื่นชมพระเถระท่ีมีความเข้าใจใน หน้าที่ 2 พนั ธกจิ ของพระพทุ ธเจา้ ทท่ี รงประดษิ ฐานพทุ ธบรษิ ทั ทงั้ ส่ี โดย มีภิกษุณีสงฆ์อยู่ด้วยต้ังแต่ต้น ถวายความเคารพและถวาย เกียรติต่อพระภิกษุเถระท่ีมีความรับผิดชอบท่ีจะให้ความรู้ และสนบั สนุนพระภิกษณุ มี าตลอดกวา่ สองทศวรรษทผ่ี า่ นมา ภิกษุณีสงฆ์สายเถรวาทมีการรวมตัวกันอย่างจริงจัง และกอ่ ต้งั องคก์ รสามัคคีภิกษณุ สี งฆ์เถรวาทนานาชาติ

United Theravada Bhikkhuni Sangha International จงึ ทา่ นกลบั บอกวา่ รอ้ งไหไ้ ด้ นเ้ี ปน็ เวทที พี่ นี่ อ้ งภกิ ษภุ กิ ษณุ สี งฆ์ เกิดขึ้นเป็นคร้ังแรก ในการประชุมครั้งน้ีเม่ือเพ็ญเดือน ๑๒ จะได้รบั ทราบความทุกขย์ ากของกนั และกัน ตรงกบั วนั ที่ ๑๙ พ.ย. ๒๕๖๔ ในขณะทเ่ี วลาในอนิ เดยี เขา้ ไป ๖ โมงเยน็ แลว้ แต่ นอกจากภกิ ษณุ แี ลว้ กม็ กี ารเสนองานของอบุ าสกิ าที่ เวลาทป่ี ระเทศไทย เปน็ ทมุ่ ครง่ึ ลกู ศษิ ยท์ ว่ี ตั รอญั เชญิ กระทง สนับสนุนการประดิษฐานภิกษุณีสงฆ์สายเถรวาทในกว่าสอง เข้ามาให้หลวงแม่และหลวงพี่ปริปุณณาท่ีช่วยหลวงแม่ดูแล ทศวรรษทผ่ี า่ นมา มที งั้ มาดามรนั ชนี เดอ ซลิ วา ชาวศรลี งั กา เรอ่ื งเทคนคิ ในการใชโ้ ปรแกรมออนไลนอ์ ยู่ ไดร้ ว่ มกนั อธษิ ฐาน สำ� หรบั รายนี้ มภี กิ ษณุ ชี าวออสเตรเลยี เขยี นชวี ประวตั ขิ องทา่ น เพอ่ื น�ำไปลอยกระทง ด้วย อีกท่านหนึ่ง คือ ดร.เห-มา คุณดิลก (ใส่เครื่องหมาย จบงานประชมุ ครง้ั สำ� คญั ไปดว้ ยดี หลวงแมธ่ มั มนนั ทา - เพอื่ กนั ไมใ่ หอ้ า่ นผดิ แปลวา่ ทองคำ� ) ทง้ั สองทา่ นทก่ี ลา่ วมา ได้ปฏิบัติธรรมในเร่ืองสร้างขันติธรรมโดยการน่ังอยู่นานถึง นี้ ลว้ นเปน็ เพอื่ นกบั ทา่ นธมั มนันทา ตง้ั แตเ่ มอ่ื เรมิ่ ทำ� งานดา้ น ๖ ชว่ั โมงครง่ึ แตก่ ารประชมุ สำ� เรจ็ ลงดว้ ยดที กุ ประการเปน็ อกี ภกิ ษณุ ี ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๓๐ โน่น ก้าวย่างหน่ึง ของงานสืบสานพระศาสนาโดยภิกษุณีสาย ในช่วงบ่ายของวันท่ี ๑๙ มีผู้พูดถึง ๑๖ ท่าน เถรวาทท่ตี อ้ งบนั ทึกไวใ้ นหนา้ ประวัติศาสตร์ ภกิ ษณุ ดี ร.หลวิ ฟบั แบง่ งานกนั กบั ทา่ นธมั มนนั ทา ผลดั กนั เปน็ สมาชกิ จดหมายขา่ วพทุ ธสาวิกา ผู้ด�ำเนินรายการ ช่วงแรก ภิกษุณีหลิวฟับ เป็นผู้กล่าวเชิญผู้ ท่านสมาชิกที่ยังสนใจท่ีจะรับจดหมายข่าวอยู่ ถ้ายังไม่ได้ พูด ๗ ท่าน รวมทั้ง ท่านธัมมนันทาเอง พูดในประเด็นเร่ือง ชำ� ระคา่ บำ� รงุ สมาชกิ รายปี ปลี ะ ๑๐๐ บาท ขอความกรณุ า ความส�ำคัญในการทผ่ี ู้ที่บวชแล้วตอ้ งได้รบั การอบรมเรอ่ื งวนิ ยั แจ้งความจ�ำนงว่ายังต้องการรับ ยินดีบริการค่ะ ติดต่อเข้า เมอื่ ภกิ ษณุ ธี มั มนนั ทาพดู เสรจ็ กส็ ลบั หนา้ ทก่ี นั ทา่ น มานะคะ ท่ีฝ่ายประชาสัมพันธ์ โทร.๐๓๔ ๒๕๘ ๒๗๐ ธมั มนนั ทาไปเปน็ ผดู้ ำ� เนนิ รายการ และกลา่ วนมิ นตภ์ กิ ษณุ หี ลวิ ฟบั หรอื แจ้งผ่าน QR CODE ที่ปรากฎในปกไดเ้ ลยคะ่ พดู ในเรอ่ื งการบรหิ ารจดั การภกิ ษณุ อี ารามของทา่ นทเี่ วยี ดนาม ตงั้ แตก่ ารคดั สรรคนทเ่ี ขา้ มาบวช นา่ สนใจมาก ทา่ นแบง่ เปน็ ขน้ั หนา้ ท่ี 3 บันได ขั้นแรก เข้ามาอยู่วัดก่อนสัก ๒ เดือน จึงขยับขึ้นเป็น อุบาสิกา อีกสัก ๓ เดือน แล้วจึงอนุญาตให้ปลงผม เป็น อนาคาริกา อีกระยะหน่ึง แล้วจึงบรรพชาเป็นสามเณรี ที่วัด ของท่านสามเณรีและสิกขมานาฝึกปฏิบัตินานถึง ๔ ปี จึงจะ ไดอ้ ปุ สมบทเปน็ ภกิ ษณุ ี ทา่ นเลา่ ถงึ การแบง่ งานการสอน การ ดูแลวัด และตลอดจนการจัดการรายรับรายจ่ายของวัด เปน็ การนำ� เสนอทสี่ ามารถใชเ้ ปน็ แบบอยา่ งของภกิ ษณุ อี าราม ท่ีดีไดต้ อ่ ไป เนื่องจากเวลาของการเสนองานในช่วงเช้าล่วงเลย เข้ามาจนถึงช่วงบ่าย การเสนองานในช่วงบ่าย ผู้พูดในช่วง บ่ายหลงั ยังเหลอื อีกถึง ๙ ทา่ น จงึ ตอ้ งกระชับเวลาเขา้ มา มี ภิกษุณีชาวอินเดียจากปูเน ขอพูดเป็นภาษาฮินดี ท่านเล่าถึง ความยากล�ำบากในความพยายามท่ีจะสร้างอาราม เล่าไป ร้องไห้ไป จนลูกศิษย์ของท่านเข้ามาช่วยพูดต่อ ภิกษุณีจาก ประเทศอื่นๆล้วนผ่านอุปสรรคมาด้วยกันท้ังน้ัน บางคน พยายามหา้ มทา่ น แตผ่ ดู้ ำ� เนนิ รายการเปน็ หลวงแมธ่ มั มนนั ทา

รายงานพิเศษกว่าจะมาเปน็ วัตรทรงธรรมกัลยาณี (๖) “พิมทอง” ในฉบับท่ีแล้ว เป็นความคืบหน้าของปี พ.ศ.๒๕๐๕ ปี ๒๕๐๗ โดยมีรูป แบบร่างของอุโบสถาคาร วางศิลาฤกษ์ในการ เดือน เม.ย.๒๕๐๗ ก่อสร้าง ตอกเสาเข็ม และสร้างโบสถ์ถึงชั้นสอง ค่ะ ส�ำหรับ รปู ภาพหาดไู ดจ้ ากฉบบั ทแี่ ลว้ นะคะ หลวงยา่ วรมยั ทา่ นไดว้ าง (จากรูป) ได้เทพื้น ร.ร.ลูกก�ำพร้าท่ี นครปฐม เสร็จแล้ว รากฐานของวัตรทรงธรรมกัลยาณีไว้อย่างดีท่ีสุดเท่าท่ีคนคน ได้ถ่ายรูปมาให้คุณดูด้วย เทปูนท้ังในและรอบนอกโรงเรียน หนงึ่ จะสามารถทำ� ได้ ซงึ่ วตั รฯ นนั้ ไมส่ ามารถสรา้ งไดด้ ว้ ยคน กวา้ ง ๑๗ เมตร ยาว ๓๒ เมตร ใชเ้ งนิ ประมาณ ๑ หมนื่ สาม คนเดียว แต่มีผู้อุปการคุณท้ังหลาย ที่ช่วยเหลือ สนับสนุน พันบาท เฉพาะค่าจา้ ง ๔,๐๕๐ บาท ค่ะ และเกื้อกูลกันมาอย่างต่อเน่ืองตั้งแต่ในอดีต จนท�ำให้วัตรฯ สรา้ งขน้ึ มาไดจ้ นถงึ ปจั จบุ นั ขอขอบคณุ ผมู้ อี ปุ การคณุ ทงั้ หลาย เดอื น พ.ค.๒๕๐๗ มา ณ โอกาสนี้ คะ่ ท้ังนี้ จากการรวบรวมข้อมูลในวิปัสสนาบันเทิงสาร หลวงย่าเขียนไว้ในสุนทรแถลงว่า “หน้าแล้งปีนี้ เราไม่ได้ มาถงึ ปี พ.ศ.๒๕๐๖ ได้มคี วามคบื หนา้ ดงั ต่อไปนี้ ก่อสร้างทางวัตรทรงธรรมกัลยาณี จ.นครปฐม เพราะ ทางการกำ� ลงั ทำ� ถนนและเราตอ้ งถกู รอื้ กำ� แพง จงึ รอใหถ้ นน ปี ๒๕๐๖ เสรจ็ กอ่ นจงึ จะทำ� กำ� แพงพรอ้ มกนั กบั โบสถ์ ทางตกึ วรี ะธรรม เดอื น ก.ค.-ต.ค.๒๕๐๖ หลังคาร่ัว เราจึงเปล่ียนหลังคาและพ้ืนบางตอน เพ่ือจะให้ เด็กเล็กๆ มีท่ีเรียนเป็นอนุบาลอีกแห่งหน่ึง ปีน้ีเราได้หาครู (จากรูป) ก�ำแพงรั้วของวัตรทรงธรรมกัลยาณี จ.นครปฐม จากอื่นมาเพ่ิมอีก ๔ คน และให้ไปเรียนดูตัวอย่างที่ จำ� เปน็ ตอ้ งทบุ ลง เพราะทางการขยายถนน กำ� แพงนเี้ ราลงทนุ ร.ร.ลอออุทิศ ซึ่งคงจะไดผ้ ลดีเป็นแน”่ กอ่ สร้างไวเ้ ปน็ เงนิ ๒๓,๔๘๔ บาท หลวงย่าเขียนไว้ในสุนทรแถลงว่า “ก�ำแพงร้ัวของ เดือน ส.ค.๒๕๐๗ วัตรทรงธรรมกัลยาณี จ.นครปฐม ได้ถูกร้ือถอนออกเป็นชิ้น เล็กชิ้นน้อย ลูกๆ ก�ำลังขนอิฐหักปูนแตกเข้าไปถมพื้นใต้ถุน หลวงย่าเขียนไว้ใน อักษรศรี บอกข่าว ว่า “ในขณะนี้ช่าง โรงเรียนลกู ก�ำพร้า” ก่อสร้างก�ำลังเตรียมงานที่จะก่อตัวตึกโบสถ์แล้ว เราก�ำลัง “การสร้างอุโบสถาคารหลังน้ี ก็เท่ากับกับสร้าง จดั ซอ้ื อฐิ อยา่ งแผน่ หนาๆ เปน็ พเิ ศษ เพอื่ ทำ� ใหแ้ ขง็ แรงจะได้ โรงเรยี นดว้ ย เพราะเปน็ ตกึ ๓ ชน้ั ใชป้ ระโยชนไ์ ดห้ ลายอยา่ ง ทนทานอยไู่ ดน้ านๆ และงานทต่ี ดิ ตอ่ กบั ทำ� ตวั โบสถ์ กจ็ ะได้ เป็นทงั้ โบสถ์ วหิ าร และชัน้ ล่างก็เป็นทเ่ี รียนหนังสือได”้ ทำ� ก�ำแพงใหเ้ รยี บรอ้ ย” หน้าท่ี 4 เดอื น ก.ย.๒๕๐๗ หลวงย่าเขียนไว้ในสุนทรแถลงว่า “ขณะนี้ช่างก�ำลังก่อผนัง ตกึ ทำ� เสรจ็ ตอนนแี้ ลว้ ดใู หญโ่ ตกวา่ เดมิ มาก รปู รา่ งเปน็ ตกึ ๓ ชั้น คุณๆ ผ่านไปช�ำเลืองดูบ้างนะคะ วัตรทรงธรรม

กลั ยาณอี ยเู่ ยอื้ งกบั วดั พระประโทนเจดยี ์ จ.นครปฐม อยรู่ มิ เดือน ธ.ค.๒๕๐๗ ถนนเพชรเกษมด้านซ้ายมือเห็นง่ายๆ คะ่ ” หลวงย่าเขียนไว้ในสุนทรแถลงว่า “เรื่องการสร้างอุโบสถา เดอื น ต.ค.๒๕๐๗ คารของวัตรทรงธรรมกัลยาณี ขณะนี้ยอดเงินสร้างโบสถ์มี อยู่ ๕๑,๓๘๙.๕๑ บาท กฐินผ้าป่ารวมท้ังหมดหักรายจ่าย (จากรูป) “การก่อสร้างอุโบสถาคาร ซ่ึงปีน้ีเราก็ได้ก่อสร้าง แล้วเหลือ ๒๒,๘๓๘.๙๕ บาท รวมเป็นเงินทั้งหมด เพิ่มเติมจากปีท่ีแล้ว คือ ก่อผนังตึกโบสถ์ ๓ ชั้น ของเรา ๗๔,๒๒๘.๔๘ บาท คณะกรรมการได้ประชุมกันเม่ือวันท่ี เสร็จเรียบร้อย ดังที่คุณได้เห็นในรูปนี้นะคะ ต่อจากนี้เราก็ ๑๕ พฤศจิกายน ๐๗ ตกลงจ้างช่างก่อสร้างโครงหลังคา จะทำ� หลงั คาคะ่ แตเ่ งนิ มอี ยสู่ ห่ี มน่ื กวา่ เทา่ นนั้ ยงั ขาดอกี ราวๆ เปน็ เงนิ ๘๔,๐๐๐ บาท ยงั คงขาดเงนิ ๑๐,๗๗๑.๕๒ บาท ๓ หมื่น ขอคุณได้โปรดช่วยให้ส�ำเร็จด้วยนะคะ โบสถ์ ๓ ขณะนี้ช่างได้ลงมือเตรียมคนงานและจัดซ้ือของแล้ว เป็น ชั้นน้ี ชั้นล่างคงจะใช้ประโยชน์เป็นโรงเรียน หรือท่ีแสดง อนั วา่ ปนี เี้ ราไดท้ ำ� การกอ่ สรา้ ง ๒ ครงั้ คอื เมอ่ื คราวกอ่ นได้ ปาฐกถา หรือแสดงสินค้า ซ่ึงเป็นฝีมือของอนุสงฆนี เช่น สร้างฝาผนังโบสถ์และต้ังวงกบ ส�ำหรับใส่ประตูหน้าต่าง เคร่ืองการฝีมือ เย็บ ปัก ถักร้อย และเครื่องมโนศิลาลาย หมดแล้ว ใช้เงินไป ๔๒,๐๐๐ บาท คราวน้ีจ�ำเป็นต้องท�ำ ต่างๆ และหนังสือหลายพันเล่ม ซ่ึงล้วนแต่เป็นส่ิงที่คุณได้ โครงหลงั คาซ่ึงต้องใชอ้ ฐิ หนิ ปูน ทราย และเหลก็ ต้องทำ� เคยเอน็ ดชู ว่ ยเหลือมาแลว้ ท้งั น้ัน” ตอนน้ี เพราะจะไดอ้ าศยั นำ้� จดื ในบอ่ ชว่ ย นำ้� เคม็ ผสมปนู ไมไ่ ด้ และเหล็กท่ีท�ำค้างไว้นั้น นานนักก็จะเป็นสนิมหมด อีกประการหนึ่งไม้ซึ่งใช้เป็นแบบกับเสาท่ีใช้ค้�ำยัน ถ้าไม่ท�ำ ตอนนี้ก็จะผุพังหมดจะต้องซ้ือใหม่สิ้นเงินไม่น้อยกว่า ๔-๕ พันบาท จึงจ�ำเป็นต้องรีบสร้างไม่ว่าเงินจะยังไม่พอ คณะกรรมการยังมีความหวังว่า ท่านผู้ใจบุญสักคนหน่ึง คงจะบรจิ าคใหง้ านเสรจ็ ลง หรอื อยา่ งนอ้ ยกค็ งจะมสี กั ๒-๓ ท่านท่ีจะให้เงินยืมลงทุนไปก่อน แล้วรับคืนในเวลาต่อไป อย่างช้าสัก ๔-๕ เดือนก็คงจะมีเงินคืนได้ ถ้าไม่มีให้ดิฉันก็ จะแบง่ สวนให้คุณค่ะ” หนา้ ท่ี 5

“คลื่นแห่งกุศล”จากเฟซบคุ๊ Thai Bhikkhunis เราเดินมาไกลทีเดยี ว ไภษัชยคุรุหฤทยั มาตาราม วันนี้เราเป็นผู้แทนภิกษุณีสงฆ์วัตรทรงธรรม “ไภษัชยคุรุหฤทัยมาตาราม” แห่งน้ี แฝงตัวอยู่ใน กัลยาณีไปให้ทานอีกคร้ังค่ะ คร้ังน้ีมีเรื่องราวน่าประทับใจ หมู่แมกไม้ใหญ่ในร้ัวบ้านโฮมฮัก โดยหลวงแม่ธัมมนันทาเถรี หลายเรือ่ ง อยา่ งเชน่ พีผ่ หู้ ญิงคนนี้ เดนิ เขน็ รถขายไอศกรมี เป็นผ้ตู ั้งชือ่ ให้ และได้มอบแผ่นปา้ ยแกรนิตสแี ดง ตัวหนงั สอื เราหนั ไปเหน็ เขา้ แตก่ ข็ บั รถเลยไปแลว้ เลยหาทจ่ี อดและหยบิ สีทอง ท่ีเป็นช่ืออาราม รวมทั้งพระแม่น้านาง ปฐมภิกษุณีใน ข้าวสารอาหารแห้งอย่างละถุงเดินตามไป กว่าจะเดินตาม พทุ ธศาสนากไ็ ดป้ ระดษิ ฐานอยู่ด้านหน้าของอารามด้วย ไปทันเล่นเอาเหนื่อยหอบเพราะต้องข้ามถนนตามพ่ีเขาไป ทา่ นตวิ๋ เลา่ วา่ เดก็ บางคนจากไปอยา่ งสงบในอาราม ออกจากซอยน้ีเข้าซอยโน้น สุดท้ายก็ตามไปทันจนได้ และ แห่งนี้ นับเป็นสถานธรรมท่ีเป็นที่พ่ึงทางใจของเด็กๆได้เป็น ได้น�ำของกินของใช้ไปให้ พ่ีเขาตกใจปนดีใจ คงไม่คาดคิด อย่างดี ว่าจะมีใครเดินตามมาแบบน้ี ของท่ีได้รับในวันน้ีอย่างน้อย กราบขอบพระคุณหลวงแม่ธัมมนันทาท่ีให้ความ นา่ จะพอใชไ้ ดห้ นงึ่ สปั ดาห์ มที งั้ ขา้ วสาร บะหมอ่ี บแหง้ ซอส เมตตากรณุ ามอบสง่ิ อนั เปน็ ทเ่ี คารพสกั การะมายงั อารามแหง่ น้ี น�ำ้ มนั ปลากระปอ๋ ง ขนม และหน้ากากอนามัย ให้เป็นศูนยร์ วมใจของทกุ ชวี ติ ในบ้านโฮมฮักแห่งน้คี ่ะ แม้กระทั่งไรเดอร์ของคา่ ยหนง่ึ เมอ่ื เหน็ ว่ามคี นมา รับข้าวสาร ก็ขับรถเข้ามาหยุดข้างรถเราเพื่อขอรับข้าวสาร และอาหารแห้งไปดว้ ย กระทั่งน้องวัยรุ่น อายุสักยี่สิบต้นๆ น่าจะเป็น ลกู จา้ งในรา้ นกว๋ ยเตย๋ี ว เมอ่ื เหน็ วา่ คนขบั มอเตอรไ์ ซคร์ บั จา้ ง มารบั ข้าวสารจากเรา เธอก็เดินมาขอรับบา้ ง น้องผู้ชายรุ่นหนุ่มอายุไม่น่าเกินสามสิบ มาขอรับ ดว้ ย และบอกวา่ “ผมขอแคข่ า้ ว” สว่ นอาหารแหง้ อนื่ ๆเขาไมเ่ อา แต่บอกให้คนอื่น คนขบั รถรบั จา้ งอกี คนออกปากขอใหเ้ พอ่ื นหนง่ึ ชดุ เพราะเพอ่ื นไปสง่ ผู้โดยสาร ยงั ไมก่ ลบั มา ภาพเหล่าน้ีคือ ก�ำลังใจ และเป็นแรงบันดาลใจ มหาศาลที่ท�ำให้การออกไปท�ำงานแต่ละคร้ังเป็นไปด้วย ความสุขและความปรารถนาจะให้ผูอ้ ่นื พ้นทกุ ข์ ขออนุโมทนากับผู้สนับสนุนทุกๆท่านที่มีส่วนให้ งานนี้มาได้ไกลถึงวันน้ี ต้ังแต่มีการระบาดของโควิด วัตร ทรงธรรมกัลยาณีภิกษุณีอาราม ได้ช่วยเหลือประชาชนใน การมอบข้าวสารอาหารแห้งและของใช้จ�ำเป็นมาแล้วคร้ังนี้ เป็นครัง้ ท่ี ๔๒ ดว้ ยศรัทธาทีม่ ีต่อเพอ่ื นมนุษยด์ ว้ ยกนั อนุโมทนานะคะ หน้าที่ 6

สรรพส่งิ ยอ่ มหมนุ เวยี นเปล่ยี นไป เราจึงได้รับประโยชน์อย่างมากจากร่องรอยของ ประวัตศิ าสตร์ที่ท่านบนั ทึกไว้ เชา้ นตี้ อ้ งชว่ ยกนั ปม๊ั นำ�้ ออกจากสระ เพราะฝนตกทง้ั เรามีความเชอ่ื สว่ นตวั ว่า “ผลงานบอกตัวตน” คืนต่อเนื่องจนสายวันนี้ก็ยังไม่หยุดค่ะ ระหว่างรอปั๊มท�ำงาน ขอน้อมกราบหลวงแม่ในคณุ ูปการทง้ั หลายมา ณ ท่ีนคี้ ่ะ กไ็ ด้พจิ ารณาถึงความจรงิ ของชวี ิตในเร่ืองนี้ไปพร้อมกนั ถ้าหากเรา “รับเข้ามา” โดยไม่คิดจะ “ระบายออกไป” สมณะที่ ๑ ถงึ ๔ สุดท้ายสิ่งที่เคยรับเข้ามาก็จะต้องถูกระบายออกไปตาม ธรรมชาติ แม้อยากจะเก็บหรือจะย้ือไว้เพียงใดก็ตาม ก็ไม่ มสี ามเณรที า่ นหนง่ึ เลา่ วา่ นอ้ งสาวสง่ รปู และขอ้ ความ สามารถท่ีจะฝนื กฎธรรมชาตขิ ้อนี้ไปได้ น้ีมาทางไลน์ อยากทราบว่าสมณะท่ี ๑ ถึง ๔ หมายความว่า ขณะเดียวกัน ถ้าเราพร้อมท่ีจะระบายออกไปด้วย อย่างไร การให้ การแบ่งปัน ด้วยการแลกเปลี่ยน ด้วยการถ่ายทอด จึงเรียนท่านว่า สมณะในทางพุทธศาสนามี ๔ คือ อย่างวัตถุส่ิงของ ความรู้ ความรัก ความเห็นอกเห็นใจ ฯลฯ โสดาบัน สกทาคามี อนาคามี และอรหันต์ จากรูป เรากจ็ ะยง่ิ ไดร้ บั สง่ิ เหลา่ นน้ั กลบั คนื มาแมเ้ ราจะอยากไดห้ รอื ไม่ สุภัททปริพาชก ซ่ึงเป็นคนนอกศาสนาพุทธมาเข้าเฝ้า กต็ าม เพราะมนั เปน็ กฎธรรมชาติ พระพทุ ธเจา้ เพอื่ ทลู ถามปญั หา (อา้ งองิ จากมหาปรนิ พิ พานสตู ร) บนั ทกึ ไวใ้ นความทรงจำ� โดยสรุป สภุ ทั ทปรพิ าชกทลู ถามวา่ เจา้ ลทั ธทิ ี่มี นนั ทนาถ ช่ือเสียงทั้งหลาย คือเหล่าครูทั้ง ๖ นั้น ล้วนได้ตรัสรู้จริง ๑๗ ตลุ าคม ๒๕๖๔ ทง้ั หมดตามทต่ี นปฏญิ ญา หรอื ไดต้ รสั รเู้ พยี งบางทา่ น หรอื ไมม่ ี ใครตรัสรจู้ ริงเลย ผลงานบอกตัวตน พระพุทธเจ้าทรงห้ามเสียและตรัสว่า อริยมรรคมี องค์ ๘ หาไม่ได้ในธรรมวินัยใด สมณะ (คืออริยบุคคลทั้ง ๔) ช่วงน้ีเราก�ำลังเตรียมข้อมูลเพ่ือจัดท�ำวีดีโอเกี่ยวกับ ก็หาไม่ได้ในธรรมวินัยน้ัน อริยมรรคมีองค์ ๘ หาได้ในธรรม ประวตั วิ ตั รทรงธรรมกลั ยาณคี ะ่ หนั ไปเหน็ งานของหลวงยา่ ใน วินัยใด สมณะก็หาได้ในธรรมวินัยน้ัน อริยมรรคมีองค์ ๘ หา วิปัสสนาบันเทิงสารจึงน�ำมาศึกษาดูเผ่ือจะได้วัตถุดิบดีๆมาใช้ ไดใ้ นธรรมวินยั นี้ สมณะท้งั ๔ จงึ มใี นธรรมวินัยน้ี ตดั ตอ่ วดี ีโอ ตรัสสรุปว่าถ้าภิกษุทั้งหลายเป็นอยู่โดยชอบ โลกก็ หันไปเห็นลายเส้นท่ีคุ้นตา เม่ือดูใกล้ๆ มีลายเซ็น จะไม่ว่างจากพระอรหันต์ท้งั หลาย ก�ำกับว่า “ฉัตร” งานช้ินนี้พิมพ์เผยแพร่เมื่อ พ.ศ.๒๕๐๔ ซึ่ง พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ในพระสูตรเดียวกันน้ี (ช่วง เป็นช่วงที่หลวงแม่ธัมมนันทาเดินทางไปศึกษาต่อระดับ ต้นๆของพระสูตร) ซ่ึงเป็นเหตุการณ์ท่ีท่านก�ำลังข้ามแม่น้�ำ ปริญญาตรที ี่อินเดยี แล้ว คงคาจากราชคฤห์สู่เวสาลี ทรงเปรียบเหล่าชนที่จะข้ามสระ ลายเส้นของหลวงแม่ธัมมนันทาน้ัน มีเอกลักษณ์ท่ี คอื ตณั หาอนั เวงิ้ วา้ ง ตอ้ งสรา้ งสะพานคอื อรยิ มรรค ขณะทช่ี น แมไ้ มม่ ีลายเซ็นก�ำกับ กร็ ู้ได้ว่าเป็นงานของท่าน ก�ำลงั ผูกทุ่นอยู่ หมชู่ นผ้มู ีปญั ญาข้ามไดแ้ ลว้ ลักษณะของลายเส้น ชนิดของภาพ ความหนักเบา ในวันหน้าถ้ามีข้อคิดดีๆหรือข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ของลายเส้น บง่ บอกถึงคุณลกั ษณะภายในใจของท่าน ก็จะน�ำมาถ่ายทอดให้ทา่ นได้ศกึ ษากนั อกี นะคะ หน้าท่ี 7

ผ้กู รุยทาง ลองซมึ ซบั ในแต่ละตัวอกั ษรดนู ะคะ วนั นฝี้ นตกหนกั คะ่ ตง้ั แต่ ๖ โมงเยน็ เมอื่ วาน จนถงึ เราไดร้ บั ขอ้ ความจากสวสิ เซอรแ์ ลนด์ และมรี ปู สนุ ขั ตี ๕ ของวันนี้ เสียงอ่ึงอ่างร้องระงม เหมือนเสียงสวดมนต์ จ่าฝูงน�ำสนุ ัขในฝงู ฝา่ หมิ ะมาพร้อมกบั ข้อความน้ี น�้ำฝนนองไหลท่วมพื้นท�ำให้ไม่สามารถไปบิณฑบาตได้ เด็กๆ ขอ้ ความนบี้ อกวา่ ผตู้ ามไมเ่ คยรวู้ า่ มนั ยากแคไ่ หนใน คงหนาวกนั มากเลยทำ� ใหน้ อนหลบั ไหลไมต่ น่ื กนั ทง้ั ทถ่ี งึ เวลาท่ี การที่ผนู้ ำ� พยายามทจี่ ะสร้างทาง เคยตน่ื มองเขา้ ไปในมงุ้ เหน็ นอนขดตวั งอทงั้ หมา ทง้ั คน หวั คน เหน็ แลว้ ชวนใหค้ ดิ ถงึ หลวงแมธ่ มั มนนั ทาเปน็ อยา่ งยง่ิ กบั หวั หมาซบแนบองิ แอบกนั อยา่ งอบอนุ่ พง่ึ พากนั ใหก้ า้ วพน้ ความหวาดกลวั จากเสยี งฟา้ รอ้ ง เสยี งฝนตกกระทบหลงั คา จงึ บวชเพ่ืออะไร ได้โอกาสนั่งเงียบๆ และนึกถึงบทความของท่านสามเณรี นันทนาถ ที่ท่านได้พูดถึงแรงบันดาลใจในการบวชคร้ังน้ี วันน้ีได้รับข้อความจากท่านภิกษุณีสุธาสินี หรือแม่ ของท่านท่ผี า่ นมา ติ๋วแห่งบ้านโฮมฮัก ผู้ก่อต้ังมูลนิธิสุธาสินีน้อยอินทร์เพ่ือเด็ก พิจารณาดูแล้วเห็นความอ่ิมเอมใจท่ีท่านได้รับหลัง และเยาวชน ผู้หญิงที่เกิดมาเพ่ือให้ “ชีวิตใหม่” กับเด็กและ จากการบวช ถือเป็นการบวชท่ีมีอานิสงส์มากสูงสุด เพราะ เยาวชนมากว่า ๓๕ ปี ผ่านร้อนผ่านหนาวกับชีวิตมานับไม่ เป็นการบวชเพ่ือ “ให้” ท่านสามเณรีคิดจะ “ให้” ตั้งแต่คิด ถ้วน นับเป็นบุญของเราที่มีโอกาสได้ใกล้ชิดท่าน เป็นความ วา่ จะบวชแลว้ ซงึ่ โอกาสอยา่ งน้ี ประจวบเหมาะอยา่ งนี้ คงไม่ ใกล้ชิดทางจิตวิญญาณที่พร้อมจะดูแลซ่ึงกันและกันในทุก ได้เกดิ ข้นึ ได้ง่ายนัก เพราะการท่ที า่ น สถานการณ์ ท่านคือหน่ึงใน “ครูทางจิตวิญญาณ” ของเรา - ให้โอกาสตนเองได้บม่ เพาะทางจติ วญิ ญาณ คอื คนทอี่ ยเู่ บอ้ื งหลงั เสน้ ทางเดนิ นซี้ งึ่ มแี ตค่ วามปรารถนาดกี บั จากการปฏิบตั ิตนในรูปแบบผอู้ อกบวช เราเสมอ จึงขออนุญาตน�ำข้อความของท่านมาเผยแพร่ แม้ - บวชให้กับแม่ของแผน่ ดิน ในเดือนสงิ หาคม ท่านจะเขียนถึงเรา แต่เนื้อความนั้น เป็นภาพสะท้อนทาง - บวชใหก้ ับผูว้ ายชนม์ทเ่ี ป็นชาวตา่ งประเทศ ความคิดทแ่ี จ่มชดั ของทา่ นจรงิ ๆ ว่าบวชมาท�ำไม - บวชใหก้ บั เจา้ หนา้ ท่ดี า่ นหน้าท่ีท�ำงานอย่างหนกั ในการชว่ ยเหลอื ผู้ป่วยโควิด หนา้ ท่ี 8 - บวชใหก้ ับมารดาตน - และทา้ ยทส่ี ดุ คอื บวชใหก้ บั แมท่ างธรรม ทท่ี า่ นได้ ปรนนิบัตวิ ฏั ฐาก ณ วัตรทรงธรรมกลั ยาณี อานิสงค์ผลบุญท่ีแปลว่าความสุข ความเจริญทาง ด้านจิตใจนั้น มิใช่เพียงการออกบวช แต่เป็นเร่ืองบวชเพื่อ “ให”้ ซง่ี เปน็ บทบาทของผอู้ อกบวชทง่ี ดงามยง่ิ ควรคา่ แกก่ าร จดจ�ำ แต่หากบวชเพื่อ “รับ” เพ่ือท่ีจะ “ได้รับ” การ ออกบวชจะหมดคุณค่าทางความทรงจ�ำ ความทรงคุณค่าคง เลือนลางจางหายไปตามกาล และเวลา ด้วยประการฉะนี้แล สาธุ

ตงั้ กองทานถวายแม่ อย่างไร และหัวใจของแต่ละค�ำสอนคืออะไรและเชื่อมโยงกัน อยา่ งไร วันน้ีเราตั้งกองทานถวายมหากุศลแก่แม่ ขอให้ส่ง ทกุ วนั นชี้ าวพทุ ธเขา้ ใจพทุ ธศาสนาเปน็ ชน้ิ สว่ น และ ใจมาร่วม นึกถึงแม่ทุกภพทุกชาติ แม่ทางโลก แม่ทางธรรม มกั ไมเ่ หน็ วา่ อะไรคอื “หวั ใจของคำ� สอน” และมองไมเ่ หน็ ภาพ แม้เพือ่ นผ้เู ปน็ กัลยาณมิตรทไ่ี ดโ้ อบอุ้มเราดุจเดียวกบั แม่ ใหญ่ ไม่เห็นความเช่ือมโยง จึงพาลไม่สนใจในค�ำสอน กลาย จิตท่เี ปน็ กศุ ลน้นั จะคุ้มครองลกู ใหม้ ่นั คงบนเส้นทาง เปน็ สง่ิ จบั ตอ้ งไมไ่ ดแ้ ละลา้ สมยั ซง่ึ แทจ้ รงิ แลว้ มคี ณุ คา่ ประเมนิ สพู่ ระนิพพานเปน็ ท่สี ุด เป็นราคามิได้ หลายคนจึงอาศัยนักพูดสร้างแรงบันดาลใจจน คนเหลา่ นัน้ กลายเป็นผู้มอี ิทธิพลทางความคดิ ของคนในสังคม ธัมมนนั ทาภิกษุณี แท้ท่ีจริงแล้วชาวพุทธมีบุคคลต้นแบบที่สมบูรณ์ ๑๒ สงิ หาคม ๒๕๖๔ พรอ้ มอยแู่ ลว้ คอื พระศาสดา แตเ่ พราะขาดการชแี้ นะ เพราะ คนชี้แนะก็ขาดความรู้ ที่ขาดความรู้ก็เพราะไม่ใส่ใจท่ีจะ กลับมาให้ความสำ� คัญท่ี “รากเหง้า” ของเรา หาความรู้ ท่ีไมใ่ สใ่ จเพราะไม่ใหค้ วามส�ำคญั พวกเรามี “ราก” ท่ียิ่งใหญ่ ลึกซึ้ง และเป็นสัจจะ เมื่อครั้งท่ีเดินทางไปสอนเด็กๆท่ีศูนย์การเรียนรู้ อยู่แล้ว การกลับมาให้ความส�ำคัญกับ “รากเหง้า” ของเรา ร่มโพธ์ิ ภายในบ้านโฮมฮักน้ัน สิ่งหน่ึงท่ีสร้างความปีติยินดีใน ด้วยการกลับไปแสวงหาความรู้และความจริงท่ีพระพุทธองค์ ใจคือ “ความใสใ่ จ” ทีเ่ ด็กๆมตี อ่ แผนท่อี ินเดียทเ่ี ราส่งไปให้ ตรัสสอนมานานถึง ๔๕ พรรษา จึงเป็นพันธกิจของพวกเรา เราเห็นภาพแผนที่ถูกน�ำมาใส่กรอบไม้สักอย่างดี อย่างน้อยก็ของเราเอง แขวนไว้ในห้องเรียน ใกล้ๆกับพระพุทธรูป ในฐานะคนท�ำ การเดนิ ทางไปเผยแผค่ ำ� สอนและเรอื่ งราวทเ่ี กยี่ วขอ้ ง แผนทตี่ งั้ แตก่ ารตรวจสอบขอ้ มลู การวาดลายเสน้ ฯลฯ กร็ สู้ กึ จึงเป็นหน่ึงในหน้าท่ีของเราในฐานะพุทธมามกะ เราถ่ายทอด ปตี ทิ ม่ี คี นเหน็ คณุ คา่ ไมใ่ ชค่ ณุ คา่ ของคนทำ� แตเ่ ปน็ คณุ คา่ ของ ได้เท่าท่ีเรารู้ และเราทุ่มเทศักยภาพท้ังหมดที่มีให้กับการ แผนทเ่ี องทบี่ อกเลา่ เรอ่ื งราววา่ ตลอดพระชนมช์ พี พระพทุ ธเจา้ ถา่ ยทอดในทกุ ครงั้ เกนิ ร้อย ประสูติท่ีไหน จากกบิลพัสดุ์ข้ามแม่น้�ำแล้วมาพักที่ไหน ก่อน ขอขอบคุณท่านภิกษุณีสุธาสินี (แม่ติ๋วบ้านโฮมฮัก) จะเดินทางไปแสวงหาความหลุดพ้นท่ีไหน ระหว่างทางเกิด ท่ีให้โอกาสเราได้สอนเด็กๆ ถึงเร่ืองราวของพระศาสดา มหา อะไรข้ึน อะไรคือหัวใจของธรรมะข้อนี้ ตรัสแสดงกับใคร บรุ ุษทเ่ี ป็นมหาบุรษุ ตลอดกาล ที่ไหน อย่างไร แผนที่จะช่วยให้เกิดภาพจ�ำและแม่นย�ำใน ท่านใดอยากเรียนรู้เร่ืองราวของพระศาสดา อย่าง เหตกุ ารณม์ ากขึน้ น้อยก่อนที่แผ่นดินจะกลบหน้าก็เคยได้เรียนรู้บางช่วงใน เราเคยเรียนหลวงแม่ธัมมนันทาว่า หน่ึงในสิ่งท่ีเป็น พระชนม์ชีพบ้าง ก็เป็นบุญย่ิงใหญ่แล้วที่ได้เกิดมาพบพุทธ ความตั้งใจของลูกนอกเหนือจากความเข้าใจท่ีถูกต้องในหลัก ศาสนา สามารถแสดงความประสงค์มาได้ หากมีความพร้อม ค�ำสอนแล้ว ส่ิงหน่ึงท่ีลูกตั้งปณิธานไว้ก็คือเห็นภาพของการ ทง้ั สองฝา่ ย ก็จะน�ำมาสู่พนั ธกจิ ทีย่ ิง่ ใหญน่ ี้รว่ มกนั ตรสั สอนของพระศาสดาวา่ ตลอดพระชนมช์ พี ทา่ นเสดจ็ ทไ่ี หน เชา้ นเ้ี ราเหน็ ขา่ วแลว้ กส็ ะทอ้ นใจ ผคู้ นมากมายไปวดั เพอ่ื สกั การะพระพทุ ธรปู เพยี งเพอื่ จะขอใหร้ ำ�่ รวยจากการถกู หวย เรามาชว่ ยกนั สง่ มอบ “แกน่ ” ของ “พทุ ธะ” ใหก้ นั และกนั เพอื่ เปน็ หลักในการด�ำเนินชวี ติ เพราะถา้ เข้าถึงแกน่ ของพุทธจริงๆ ก็ไม่มีความจ�ำเป็นต้องมาขอพระพุทธรูปเพ่ือ ใหร้ วยแตอ่ ย่างใด เพราะ “แก่น” จะช่วยให้ชาวพุทธพ้นจาก ความล�ำบากยากจนอยูแ่ ล้ว สง่ ความปรารถนาดมี าใหท้ า่ น เพอื่ ชวี ติ ทม่ี อี สิ รภาพ อยา่ งแท้จรงิ หนา้ ท่ี 9

Work from home กบั การดแู ลสุขภาพจิต ตอนที่สอง สวัสดีค่ะ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน ยังจ�ำกันได้หรือ เวลาท่ีเคยมีโอกาสได้ลาพักร้อน ได้ใช้เวลาไปเท่ียวกับเพ่ือน เปล่าคะว่าฉบับที่แล้ว ผู้เขียนได้เล่าถึง work from home หรือกับครอบครัว บางคนตอบว่าแค่จะออกไปซื้ออาหาร ไป กับการดูแลสุขภาพจิต ตอนที่ ๑ ซ่ึงเป็นการดูแลระหว่าง ซุปเปอร์มาร์เก็ต ก็กังวลว่าออกไปแล้วจะติดเช้ือกลับมาหรือ หัวหน้างานที่มีต่อลูกน้องในทีม โดยเริ่มแรกท�ำความรู้จักกับ เปลา่ สรุปโดยรวมคอื เป็นความเครยี ดความกงั วลไปทุกเรือ่ ง ความหมายของค�ำว่า “เครียด” กันก่อน ต่อด้วยความหมาย ที่อยู่รอบตัว จากนั้นค�ำถามต่อไปก็คือ “แล้วตอนนั้นเรา ของคำ� วา่ “หวั หนา้ ทดี่ ”ี ซงึ่ ประกอบดว้ ย ๓ ปจั จยั หลกั คอื จดั การกบั ความเครยี ดอยา่ งไร” คำ� ตอบกม็ หี ลากหลาย เหน็ attending, listening, empathy ทา่ นใดทพ่ี ลาด สามารถ แล้วทุกคนก็หัวเราะชอบใจ เช่น เครียดแล้วต้องกิน (เครียด ย้อนกลับไปอา่ นในฉบับท่แี ล้วได้เลยนะคะ มากกนิ มากกนิ ตลอดเวลา) เครยี ดแลว้ ตอ้ งชอปปง้ิ (ออนไลน)์ และทผ่ี เู้ ขยี นไดก้ ลา่ วไวต้ อนทา้ ยของฉบบั ทแ่ี ลว้ บางคนตอบวา่ เครยี ดแลว้ ขเ้ี กยี จทำ� งาน แอบไปนอน หรอื ไป ว่า เร่ืองของการดูแลสุขภาพจิตยังไม่จบลงแค่น้ัน เพราะสิ่ง ดูซีรีส์ดีกว่า และก็มีหลายคนท่ีตอบว่าเครียดแล้วไม่อยากคุย ส�ำคัญนอกจากการดูแลสุขภาพจิตในฐานะหัวหน้าที่ดีที่ควรมี กบั ใคร อยากอยเู่ งยี บ ๆ คนเดยี ว (อาการนคี้ อ่ นขา้ งไมค่ อ่ ยดี ต่อลูกน้องในทีมแล้ว ส่ิงท่ีไม่ควรละเลยหรือลืม น่ันก็คือ ตัว เท่าไหร่) ส่วนผู้เขียนตอบว่า “ต้องมีสติ” ทุกคนก็เลยมุ่งมาที่ ของเราเองคะ่ ผเู้ ขยี นหมายความวา่ โดยพน้ื ฐานการดำ� รงชวี ติ ค�ำตอบของผู้เขียนแล้วถามว่า “ท�ำไมถึงตอบว่าต้องมีสติ” ผู้ ในปจั จบุ นั น ี้ กอ่ นทเ่ี ราจะรกั ใครได้ เปน็ หว่ งใครได้ และดแู ล เขยี นกต็ อบไปวา่ “วนั วนั มเี รอ่ื งใหเ้ ครยี ดมากมาย ไมใ่ ชห่ นง่ึ ใครได้ ต้องเริ่มจากการรักตัวเองก่อน ควรเป็นห่วงและดูแล วนั เครยี ดหนง่ึ เรอื่ ง ปญั หาทงั้ เรอื่ งงาน เรอื่ งครอบครวั สง่ ผล สุขภาพกายและใจให้ดีให้มั่นคงก่อนท่ีจะไปท�ำอะไรให้ใคร กระทบใหเ้ ครยี ดทกุ เรื่อง ถา้ ไมต่ งั้ สตดิ ี ๆ กจ็ ะไม่รวู้ า่ เราควร หลายคนคงเคยไดย้ นิ ประโยคทว่ี า่ “ดแู ลตวั เองใหด้ กี อ่ นเถอะ จะหาทางออกท่ีจะจัดการกับความเครียดท่ีเข้ามาแต่ละเร่ือง กอ่ นทจี่ ะมาดแู ลคนอนื่ ” หรอื “ตวั เองยงั ไมร่ กั ยงั คดิ จะมารกั ได้อย่างไร “ หลังจากผู้เขียนพูดจบ อาจารย์ณัฐ ก็ตอบว่า คนอ่ืน” หรือ “ถ้าดูแลตัวเองไม่ได้ ก็อย่ามาท�ำให้คนอื่นเค้า “ถูกต้องค่ะ” เดอื ดรอ้ น” แคส่ ามประโยคตวั อยา่ งดงั กลา่ ว หากเกดิ ขนึ้ กบั อันที่จริงค�ำตอบของแต่ละคน ไม่ได้หมายความว่า ตัวผู้เขียนเอง บอกได้เลยต้องหยุดนิ่งเกิน 30 วิ แน่ ๆ และ เป็นค�ำตอบท่ีผิด เพียงแต่การหาทางออกของแต่ละคนท่ีไม่ ย่งิ เปน็ เรื่องทเี่ กยี่ วกบั จิตใจ ยิง่ ละเอียดออ่ นและอ่อนไหวเอา เหมอื นกนั เทา่ นนั้ เอง นอกเสยี จากวา่ ใครจะเลอื กทางไหนกอ่ น มาก ๆ เลยทีเดียว ถ้าเราเลือกมีสติแต่แรก ทบทวนปัญหา แล้วรีบหาทางออก จากการอบรมในภาคสองนนั้ ผศ.ดร.ณฐั สดุ า ได้ เราก็จะจัดการกับความเครียดน้ันได้เร็วข้ึน แต่บางคนขอ เรม่ิ ตน้ จากความเครยี ดเชน่ กนั คะ่ แตเ่ ปลย่ี นเปน็ การตง้ั คำ� ถามวา่ เลือกกิน ชอปปิ้ง ดูซีรีส์ หรืออะไรก็ตามเป็นอันดับแรก ถ้า “ในขณะน้ีเราเครียดเร่ืองอะไรกันบ้าง” ค�ำตอบที่ได้ส่วนมาก มันเป็นสิ่งที่ท�ำให้เราผ่อนคลายได้จริงและกลับมารับมือ หรือ คอ่ นขา้ งใกลเ้ คยี งกนั คอื มคี วามกงั วลเรอ่ื งการแพรร่ ะบาดของ หาทางออกใหก้ บั ความเครยี ดนน้ั ๆ ได้ กส็ ามารถทำ� ไดเ้ ชน่ กนั โรคโควิด 19 ที่ไม่รู้ว่าจะต้องเผชิญกับความวิตกกังวลน้ีไปอีก แตถ่ า้ บางคนไมใ่ ช่ ไมว่ า่ จะทำ� อยา่ งไรกห็ าทางออกใหต้ วั เองไม่ นานแค่ไหน เพราะได้ส่งผลถึง คนในครอบครัวท่ีมีผู้สูงอายุ เจอ โดยเฉพาะคนที่เลือกขอหลบไปอยู่เงียบ ๆ คนเดียวบ่อย หรือผู้ป่วยที่ดูแลอยู่ อีกเหตุผลหลักคือไม่รู้ว่าจะต้องอยู่กับ ขึ้น วิธีน้ีล่ะค่ะจะเร่ิมส่งผลต่อสุขภาพจิตและกลายเป็นการ สภาวะการท�ำงานแบบ work from home ไปอีกนานแค่ กา้ วกระโดดเขา้ สสู่ ภาวะซมึ เศรา้ แบบไมร่ ตู้ วั สรปุ งา่ ย ๆกค็ อื ไหน เพราะส่งผลให้เกิดความรู้สึกอึดอัด ไม่คล่องตัว ท�ำงาน ความเครียดที่เกิดขึ้นในแต่ละบุคคลมาจากตัวกระตุ้น หนกั กวา่ เดมิ เวลาพกั นอ้ ยลง สง่ ผลใหเ้ กดิ อาการตา่ ง ๆ ไมว่ า่ สถานการณ์ สงิ่ แวดลอ้ ม กจิ กรรม สง่ิ เรา้ ตา่ ง ๆ ทเี่ ขา้ มากระทบ จะเป็นขี้เกียจ เหน่ือยหน่าย เบ่ือ พักผ่อนน้อย สุขภาพแย่ กอ่ ใหเ้ กดิ การตอบสนอง การหาทางออกตามลกั ษณะกายภาพ ลง มีอาการ office syndrome มากข้ึน ค่าใช้จ่ายในบ้าน และจิตใจแต่ละบุคคลท่ีไม่เหมือนกัน ซึ่งจะมีผลต่อสุขภาพ เพ่ิมข้ึน (ท้ังเปิดแอร์ ท้ังอินเทอร์เน็ต) อีกเหตุผลคือคิดถึง กายและใจตามมา หนา้ ที่ 10

แลว้ เรามกี ลวธิ ใี นการจดั การกบั ความเครยี ดเหลา่ นนั้ ปัญหาให้ ลักษณะเช่นน้ีหากปล่อยให้เกิดขึ้นไปเรื่อย ๆ จะ ได้อย่างไรบ้าง (ตอนนี้คือต้องทบทวนอย่างมีสติแล้วนะคะ) ส่งผลกระทบต่อหัวหน้าและเพื่อนร่วมงาน ในท่ีสุดตัวเราก็จะ ข้อแรก ประเมินความเครียดโดยแยกเป็นเร่ือง เช่น เรื่อง ไมเ่ ปน็ ทยี่ อมรบั ไมม่ ใี ครอยากรว่ มงาน และความเชอื่ มนั่ กจ็ ะ งานคือเรื่องอะไรบ้าง หรือเร่ืองส่วนตัวคืออะไรบ้าง แล้วค่อย หมดไป มาประเมินทีละเรื่องโดยแบ่งเป็นสามระดับ ระดับแรก เป็น SELF CARE PLAN มาถงึ หวั ขอ้ สดุ ทา้ ยในการอบรม อยา่ ง เรอ่ื งทไี่ มเ่ กยี่ วกบั เรา (จะเครยี ดทำ� ไม) ระดบั ตอ่ มา เครยี ดพอ ทไี่ ดเ้ กรนิ่ ตง้ั แตแ่ รกนะคะ ลกั ษณะความเครยี ดของแตล่ ะคน ประมาณแต่ยังพอรับได้ พอมีทางออก ระดับสุดท้ายคือ นั้นไม่เหมือนกันโดยลักษณะทางกายภาพ จิตใจ ส่ิงแวดล้อม ไม่ไหวละ่ เครยี ดมาก ไปต่อไมถ่ กู สงั คมทหี่ ลอ่ หลอมตวั ตนเราขน้ึ มา ดงั นน้ั ยงั มอี กี หนง่ึ กลวธิ ใี น ขอ้ ทสี่ อง พจิ ารณาวธิ ใี นการแกป้ ญั หา โดยแบง่ ออกเปน็ สาม การมองความเครียดให้เป็นเชิงบวก หมายความว่าให้พวกเรา ระดบั เชน่ กนั โดยการมองยอ้ นกลบั ไปทขี่ อ้ แรก ถา้ เปน็ ปญั หา เปลย่ี นมมุ มองทว่ี า่ จรงิ ๆแลว้ ความเครยี ดกเ็ ปน็ สงิ่ ทด่ี นี ะ มนั ระดับแรก ซ่ึงเราตอบตัวเองได้แล้วว่าเป็นเรื่องที่ไม่เก่ียวอะไร ท�ำให้เราเกิดกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางความคิดจากท่ีเคย กับเราเลย เพราะฉะน้ันรีบจบและออกจากปัญหาน้ี ปัญหา ดง่ิ ลงเลขศนู ย์ ใหเ้ ปลยี่ นขน้ึ มาเปน็ สบิ เปน็ รอ้ ย บอกตวั เองวา่ ระดบั ตอ่ มา เปน็ ปญั หาทเี่ ครยี ดพอประมาณ ใหถ้ ามตวั เองวา่ ไมจ่ ำ� เปน็ จะตอ้ งเครยี ดกบั ทกุ เรอ่ื ง ทกุ เวลา เราอาจจะมกี าร เรายังรับมือได้อยู่ใช่ม้ัย ต้องการใครเข้ามาช่วยหรือไม่ ระดับ วางแผนตัวเองในรูปแบบใหม่โดยเอาสาเหตุของความเครียด สดุ ทา้ ย คอื เครยี ดมาก ไปตอ่ ไมไ่ หว ถอยหลงั กส็ ะดดุ เดนิ หนา้ เป็นหลัก แล้วหันกลับมาเป็นพลังบวกให้กับตัวเราก็ได้ จาก ก็ล้ม ใครท่ีอยู่ในระดับอันตรายน้ีต้องรีบยกมือทันทีค่ะ หาก ตัวอย่างข้างล่างต่อไปน้ี ก็ถือว่าเป็นการหาทางออกท่ีดีให้กับ เปน็ เรอ่ื งงานตอ้ งรบี คยุ ปรกึ ษากบั หวั หนา้ โดยตรง ถา้ เปน็ เรอื่ ง ตัวเองเม่ือเราพบว่าเราก�ำลังเครียดกับสิ่งเหล่านั้นอยู่ ส่วนตัวต้องรีบคุยกับคนในครอบครัว ห้ามเก็บตัวอยู่คนเดียว ความเครียดทางกาย ท�ำให้ป่วยบ่อย ทางออกก็คือ เร่ิมทาน เดด็ ขาด เพราะอยา่ งทบ่ี อกแตแ่ รกวา่ ในแตล่ ะวนั ปญั หาไมไ่ ด้ อาหารท่ีมีประโยชน์ ความเครียดทางอารมณ์ ท�ำให้อยู่ดี ๆ เกดิ ขน้ึ เร่อื งเดียว ก็อยากร้องไห้ ทางออกคือ หาคนท่ีไว้ใจพูดคุยด้วย ข้อที่สาม เผชิญหน้ากับปัญหา เพ่ือรีบหาทางแก้ไข หา ความเครยี ดทางพฤตกิ รรม ทำ� ใหน้ อนไมห่ ลบั ทางออกคอื ทางออกและหาทางจบ โดยพิจารณาก่อนว่าปัญหานั้นเรา ออกกำ� ลงั กาย ทานนมอนุ่ ๆ กอ่ นนอน ความเครยี ดทางสงั คม สามารถเผชิญหน้าด้วยตัวเองได้หรือไม่ หรือต้องการคน ทำ� ใหไ้ มอ่ ยากเจอใคร ทางออกคอื ตง้ั เปา้ หมายวา่ จะโทรฯ หา สนบั สนนุ สงิ่ ทตี่ อ้ งเพมิ่ เตมิ สำ� หรบั ขอ้ สามน้ี คอื การวางแผน เพอ่ื นทกุ วนั เสารห์ รอื อาทติ ย์ ความเครยี ดทางความคดิ ทำ� ให้ ท่ีดี ในการล�ำดับความส�ำคัญของการแก้ปัญหา ไม่ว่าจะด้วย รสู้ กึ วา่ ทำ� งานไมด่ ี ทางออกคอื พดู คยุ ปรกึ ษากบั หวั หนา้ งาน ตัวเองหรือต้องการคนสนับสนุน รวมไปถึงการวางแผนล่วง เปน็ อยา่ งไรบา้ งคะ วธิ กี ารดแู ลสขุ ภาพจติ ทผี่ เู้ ขยี น หนา้ ทจ่ี ะเตรยี มรบั มอื กบั ปญั หาทอี่ าจจะเกดิ ขนึ้ ในอนาคต โดย ตงั้ ใจสรปุ และนำ� มาฝากใหไ้ ดอ้ า่ นกนั ในฉบบั นี้ หวงั เปน็ อยา่ งยงิ่ เฉพาะปัญหาเร่ืองงานท่ีมักจะหนีไม่พ้นกับเร่ืองเดิม ๆ ซ�้ำ ๆ วา่ พอจะเปน็ ประโยชนก์ บั ทา่ นผอู้ า่ นทรี่ กั ทกุ ทา่ นไมม่ ากกน็ อ้ ย ท่ีเกิดข้ึน จนท�ำให้เราเข้าสู่สภาวะความเครียดแบบท่ีกล่าวไว้ อย่างไรก็ตามยังไม่มีใครบอกได้เลยว่า สถานการณ์โควิด 19 ตง้ั แตต่ อนต้น ในวันข้างหน้าจะส่งผลอย่างไร ซ่ึงขณะนี้ก็เร่ิมมีบริษัทหลาย ข้อสดุ ทา้ ย อย่าหนีปญั หาเปน็ อนั ขาด การออกมาจากปัญหา แห่งทยอยกันให้พนักงานเร่ิมกลับเข้ามาท�ำงานตามปกติ แต่ ที่เกิดจากการประเมินความเครียดในเร่ืองท่ีไม่เกี่ยวกับเรานั้น ทกุ ทา่ นอยา่ ไดป้ ระมาทนะคะ เพราะจำ� นวนผปู้ ว่ ยในแตล่ ะวนั แตกตา่ งจากความหมายของการหนปี ญั หาอยา่ งเหน็ ไดช้ ดั เจน กย็ งั มยี อดไมต่ ำ่� กวา่ หา้ พนั คนตอ่ วนั ดงั นนั้ การดแู ลปอ้ งกนั ตวั เพราะถ้าเป็นเรื่องที่ประเมินแล้วว่าไม่เกี่ยวกับเรา อย่างน้อย เองและคนในบา้ นยงั คงเปน็ เรอื่ งทตี่ อ้ งใหค้ วามสำ� คญั การเขา้ ตอ้ งมกี ารพดู คยุ ถงึ บทสรปุ กบั ผเู้ กย่ี วขอ้ งทเี่ ราสามารถชแี้ จงได้ รบั วคั ซนี ใหค้ รบ ใสห่ นา้ กาก ลา้ งมอื บอ่ ย ๆ หลกี เลย่ี งสถาน และเกิดการยอมรับว่าปัญหาน้ีไม่ได้เก่ียวข้องกับเราหรือไม่ได้ ท่ีชุมชน ส่วนเร่ืองการท�ำงานก็ขอให้ทุกคนมีสติที่ม่ันคง จะ เกดิ จากตวั เรา ในบางคนอาจจะมลี กั ษณะทตี่ อ้ งการหลกี เลย่ี ง แวะเวยี นไปกนิ บา้ ง ขเี้ กยี จบา้ ง ดซู รี สี บ์ า้ ง กไ็ มม่ ใี ครวา่ แคข่ อ ใหห้ า่ งจากปญั หา เพราะไมต่ อ้ งการใหม้ ผี ลตอ่ ความคดิ ความ อย่างเดียวคือเม่ือเกิดปัญหาที่ส่งผลให้เราเกิดความเครียด รู้สึกหรืออารมณ์ท่ีจะน�ำพาไปสู่ความขัดแย้ง ซ่ึงในบาง เราต้องพร้อมที่จะเผชิญหน้าแก้ไขให้ปัญหานั้นจบ เพื่อลด สถานการณ์อาจจะท�ำได้ แต่หากเป็นกรณีของการหลีกหนี ความเครยี ดเราลงไปให้ได้ การแกไ้ ขปญั หาทกี่ ำ� ลงั เกดิ ขน้ึ โดยไมบ่ อกใคร ไมส่ ง่ สญั ญาณ ขอความช่วยเหลือ จนกระทั่งมีคนรู้และต้องเข้ามาจัดการ พบกนั ใหมป่ หี น้านะคะ หนา้ ท่ี 11

แอบอ่านต้นฉบับท่ี ”พิมทอง” เขียนในเล่มน้ี แนน่ อนทสี่ ดุ เลอื กทำ� งานในชว่ งหนา้ แลง้ งานแลว้ หลวงแม่ท่านชมว่า พิมทองมีฉันทะ และมีความอุตสาหะที่ เสร็จในงบประมาณ ๕ แสนบาท นายช่างยังท�ำบัวให้ใหม่ รวบรวมความพยายามของหลวงยา่ ในการสรา้ งพระอโุ บสถใน ตลอดแนวฝ้าในโบสถ์ ไม้ท่ีท�ำบัวนี้ เป็นไม้สักที่หลวงแม่ สมยั ของทา่ น ตอ้ งบอกวา่ ไมง่ า่ ยเลย พลิกไปอ่านนะคะ ตระเวนไปหาซอ้ื มาจากรา้ นทอ่ี ยบู่ นถนนไปทางวดั หลวงพอ่ สด หลวงแม่ท่านเลยว่าให้ “อักษรศรี” เล่าเร่ืองการ ที่ราชบุรี ซอ่ มแซมโบสถด์ ว้ ย เปน็ ขอ้ มลู ทรี่ นุ่ หลงั จะไดม้ โี อกาสไดศ้ กึ ษา ปญั หาทพี่ บคอื ปนู ซเี มน็ ตท์ ต่ี อ่ กบั แกนบนหลงั คานน้ั ตอ่ ไป ไมไ่ ดเ้ ชอื่ มกนั ดว้ ยเหตนุ ้ี แกป้ ญั หาอยา่ งไรกไ็ มต่ ก เพราะแก้ หลวงแม่ท่านเล่าว่า ตั้งแต่สร้างพระอุโบสถ ท่ีมีช่ือ ไม่ตรงจดุ ชา่ งมอื ไมถ่ งึ ว่า “มหาปชาบดีศรีอุโบสถาคาร” เสร็จในครั้งโน้น ปัญหา ในทสี่ ดุ เรากแ็ กป้ ญั หาเรอื่ งฝนรว่ั จากหลงั คาไดใ้ นยคุ หนึ่งทแี่ ก้ไมต่ ก คือ หลงั คารว่ั ของหลวงแม่ธัมมนันทา เวลามฝี นหนกั ประมาณปลี ะครง้ั สองครงั้ คนทอ่ี ยู่ ปัญหาถัดมาท่ีหลวงแม่ท่านว่าท่านท�ำให้โบสถ์ของ กม็ อี าการผวาประสาทกนิ นำ้� รวั่ บนชนั้ โบสถ์ ตอ้ งใชก้ ระปอ๋ ง หลวงย่าเสียความงามไป คือ เดมิ โบสถน์ ้ันทาสอี อ่ นหวาน รองนำ�้ ฝน ปอ๋ งแปง๋ ราว ๑๔ ใบ เปน็ เสยี งดนตรที ไ่ี มป่ ระสาน ตัวอาคารสีเหลืองนวล ดอกและใบท่ีเป็นลวดลายอยู่ตรงขอบ กัน ต้องใช้ผ้าเช็ดตัว ผ้าผวยเก่าๆ มาไล่ซับน�้ำแล้วบิดลงถัง ประตหู นา้ ตา่ งเปน็ สชี มพแู ละใบสเี ขยี วออ่ น งดงามลงตวั สม เป็นโกลาหล ครั้งหน่ึงฝนหนักมาก หลวงแม่ท่านเล่าว่า เช็ด กบั เป็นพระอุโบสถของพระภกิ ษุณี นำ�้ แลว้ บดิ ลงถงั จนกระทงั่ ลมขนึ้ คนทอี่ ยู่ ๕-๖ คนทำ� งานกนั แต่เน่ืองจากยังมีฝนสาดเข้ามาทางประตูหน้าต่าง เต็มท่ี หลวงแม่ต้องใส่กันสาด ตามช่องประตูและหน้าต่าง และผิด เรียกช่างมาแก้ ก็แก้อย่างฉาบฉวย เสียเงินเปล่า พลาดไปเลอื กสนี ำ้� ตาลแก ่ เลยท�ำใหโ้ บสถ์ของหลวงยา่ มองดู ถึงขนาดรอื้ กระเบอื้ งลงหมดแล้วมุงใหม่ กไ็ ม่แก้ปญั หาไดจ้ ริง สเี ข้ม สญู เสยี ความงามไปไม่นอ้ ย ปัญหาเร่ืองหลังคาพระอุโบสถนี้เรื้อรังมาจนถึงเม่ือหลวงแม่ แม้กระน้ัน สถาปัตยกรรมของอาคารพระอุโบสถน้ี ทา่ นอปุ สมบทเป็นภกิ ษณุ ีแลว้ (พ.ศ.๒๕๔๖) ท่านจึงเรยี กช่าง งดงามลงตวั มากทง้ั รปู ทรง สดั สว่ น และรายละเอยี ด มองเหน็ ที่ท�ำหลังคาโดยตรง เป็นช่างท่ีหลวงปู่ชุ้น (พระธรรมเสนานี) แตไ่ กล ใช้งานอยู่ หลวงปู่ชุ้นน้ัน ท่านเป็นเจ้าคณะจังหวัดนครปฐม ส�ำหรับภายในน้ัน มีการเปล่ียนแปลง คือการเอา นานถึง ๓๐ ปี ในสมัยของท่านท่านปราบพระนอกรีดนอก เหลก็ ดดั ออก แตเ่ หลก็ ดัดลวดลายดอกบัวออ่ นชอ้ ยงดงาม รอยราบคาบ หลวงแมเ่ คารพทา่ นมาก พยายามไปกราบทกุ ๆ ๒ เดอื น ในช่วงปที า้ ยๆ กอ่ นท่ที ่านจะละสังขาร กอ่ นโควดิ นายช่างแก้ปัญหาแบบเปิดหลังคาออกหมด ทีละ ด้าน พระภิกษุณีและลูกวัตรต้องย้ายต�ำแหน่งโต๊ะหมู่ที่เป็นท่ี ตง้ั ของพระประธานทง้ั หมดบนโบสถ์ ขณะทชี่ า่ งเปดิ หลงั คาฝง่ั ตะวันตก ก็ย้ายพระและโต๊ะหมู่ไปทิศตะวันออก สลับกันจน เสรจ็ งาน ชว่ งนน้ั แมอ้ ยใู่ นโบสถก์ เ็ งยหนา้ เหน็ ทอ้ งฟา้ ใสแจว๋ หนา้ ท่ี 12

ชา่ งทำ� เหลก็ ดดั ปจั จบุ นั น้ี ไมม่ ใี ครทำ� ไดเ้ หมอื น หลวงแมท่ า่ น ให้เอาไปใช้เป็นระเบียงที่อาคารมุนีกรซ่ึงเชื่อมระหว่างอาคาร โพธิสตั ตาลัยกบั วหิ ารยโสธรา ขณะเดียวกัน หน้าต่างเดิมที่เป็นบานไม้ ก็เปลี่ยน เป็นกระจก เพอ่ื ใหแ้ สงเข้าได้มากข้นึ เป็นความพยายามท่ีจะพัฒนาพระอุโบสถให้สมยุค สมสมัย แต่ของเก่าหลายๆอย่างช่างสมัยใหม่ไม่ท�ำ และท�ำ ไมไ่ ดแ้ ลว้ บางทไี ปเปลยี่ นแปลงของเกา่ มขี อ้ เสยี แบบน้ี หลวงแม่ ท่านเตอื นใหร้ ะวังขอ้ น้ี ขอใหด้ บู นั ไดทขี่ น้ึ พระอโุ บสถ ความสงู ของแตล่ ะขนั้ อาจจะสงู ไปนดิ แตด่ ทู ส่ี นั บนั ได สมยั นน้ั ใชท้ องเหลอื ง ไมม่ สี กึ กร่อน มีแต่จะแวววาวหากได้รับการขัดถูอย่างดี สันบันไดท่ี ท�ำในปัจจุบันไม่มีอาคารหลังใดในสมัยของหลวงแม่จะท�ำได้ดี เท่าท่ีท�ำในสมัยของหลวงย่า เวลาข้ึนบันได ขอให้ดูในราย ละเอียด แลว้ จะชนื่ ชมพระอุโบสถที่สรา้ งในสมยั หลวงยา่ ค่ะ ขอบคุณ “พิมทอง” ทเ่ี ก็บรายละเอยี ดการสรา้ งพระอุโบสถ ของหลวงยา่ คะ่ หนา้ ท่ี 13

เริ่มตน้ ทีบ่ ้านโฮมฮัก การใหอ้ งคค์ วามรทู้ ถี่ กู ตอ้ งกบั เดก็ ๆและเยาวชนเปน็ ภารกจิ สำ� คญั ของผใู้ หญอ่ ยา่ งเรา การใหเ้ ขามภี าพจำ� จะชว่ ยให้ ช่วงปลายเดือนตุลาคมที่ผ่านมา ผู้เขียนได้เดินทาง มพี ฒั นาการทด่ี พี อทจ่ี ะตอ่ ยอดได้ แมแ้ ตเ่ รอื่ งของบา้ นเกดิ เมอื ง จากวัตรทรงธรรมกัลยาณี จ.นครปฐม ไปเย่ียมเยียนภิกษุณี นอน ก็เป็นอีกเรื่องส�ำคัญที่เราได้ปลูกฝังเด็กในภารกิจนั้น อารามในแถบอสี าน ผอู้ า่ นลองตามมาดวู า่ ครง้ั นเ้ี ราไปทำ� อะไร นอกจากที่ได้เรียนรู้เรื่องราวการเดินทางคร้ังสุดท้ายของ ที่ไหน และเพอื่ อะไร พระพุทธเจ้าแล้ว เขายังได้เรียนรู้ถึงความส�ำคัญในการมี โดยเริ่มต้นท่ีบ้านโฮมฮัก จ.ยโสธร แล้วไปต่อที่ “เอกราช” ของชาติ ผเู้ ขยี นจงึ นำ� เขาทำ� กจิ กรรมในวนั นน้ั ดว้ ย รตั นมณภี กิ ษณุ อี าราม จ.หนองคาย ตลอดการเดนิ ทางเปน็ ไป การใหเ้ ดก็ ๆไดช้ มมวิ สกิ วดี โี อเพลง “บา้ นเกดิ เมอื งนอน” แลว้ ด้วยความสุขและสนุกกับทุกกิจกรรม ที่บ้านโฮมฮัก ท่าน ให้เขารอ้ งตามแบบฉบับของเขา ส่ิงเหลา่ นไี้ ดถ้ ูกเก็บไว้ในภาพ ภิกษุณีสุธาสินีหรือท่านต๋ิวบ้านโฮมฮัก ได้ก่อตั้งศูนย์การเรียน จ�ำของเด็กๆเรียบร้อยแล้ว และผู้เขียนเชื่อว่า การได้มา รู้ร่มโพธิ์ขึ้นมาเพ่ือให้เด็กๆในบ้านได้เรียนกันที่บ้าน ผู้เขียนได้ “รดน�้ำ” เพื่อให้เมล็ดพันธุ์เล็กๆเหล่าน้ีหยั่งรากลึกข้ึน ลึกข้ึน มโี อกาสเขา้ ไปถา่ ยทอดความรเู้ รอื่ งการเดนิ ทางครงั้ สดุ ทา้ ยของ นา่ จะชว่ ยใหเ้ ขาเตบิ โตขน้ึ เปน็ ตน้ ไมใ้ หญเ่ พอื่ ประโยชนต์ นและ พระพทุ ธเจา้ ใหเ้ ดก็ ๆฟงั ผา่ นแผนทอ่ี นิ เดยี สมยั พทุ ธกาล เปน็ ท่ี ประโยชนข์ องผู้อ่ืนไดใ้ นทสี่ ุด นา่ ยนิ ดวี า่ เดก็ ๆไดซ้ มึ ซบั เรอื่ งราวของพระพทุ ธองคไ์ วใ้ นใจแลว้ ในส่วนนี้ เม่ือเขาโตขึ้นและอยากจะเรียนรู้ ก็สามารถที่จะ จากอสี านใต้สู่อีสานเหนอื ศกึ ษาหาความร้ดู ว้ ยตวั เองเพม่ิ เติมได้ จากบ้านโฮมฮัก ผู้เขียนเดินทางต่อไปยังรัตนมณี ภิกษุณีอาราม อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย ซ่ึงอยู่ห่างกันกว่า ๓๕๐ กิโลเมตร ท่านต๋ิวให้ความอนุเคราะห์น�ำรถและทีมงาน บา้ นโฮมฮกั เดนิ ทางไปดว้ ยกนั ทา่ นภกิ ษณุ สี ปุ ญั ญา ทรี่ ตั นมณี ภิกษุณีอารามได้คุยกับผู้เขียนล่วงหน้าแล้วว่าอยากให้มาช่วย จดั อบรมเรอ่ื ง “จรติ ๖” ผเู้ ขยี นจงึ ทำ� การบา้ นไปลว่ งหนา้ เพอื่ ใชเ้ วลาในวนั อบรมอยา่ งมคี า่ ทส่ี ดุ สว่ นทา่ นตว๋ิ กไ็ ดเ้ ออื้ เฟอ้ื พวก เราเป็นอย่างมากด้วยการจัดกิจกรรมผ่านการเล่นเกม และ การน�ำเสนอความรู้สึกเป็นช่วงๆ ในหัวข้อ “ความสุขคือ อะไร??” บรรยากาศในวนั นนั้ เปน็ ไปดว้ ยความครกึ ครนื้ ความ สุข และความปีติ มีท้ังภิกษุณี สามเณรี แม่ชี อุบาสก และ อบุ าสกิ ามารว่ มอบรมถงึ ๓๓ ทา่ น ยงั ไมร่ วมถงึ ท่านท่มี าช่วย จัดเตรียมอาหารอีกเป็นสิบคน ขออนุโมทนากับทุกท่านท่ีมี ส่วนร่วมดว้ ยช่วยกันใหก้ ารจัดอบรมในครัง้ นี้เปน็ ไปด้วยความ สำ� เรจ็ สมดังตงั้ ใจของทกุ ฝ่าย หนา้ ท่ี 14

ด้วยแลว้ ยังมีทา่ นภกิ ษุณี และสกิ ขมานาจากจังหวดั อุดรธานี มารว่ มดว้ ย รวมทงั้ ญาตโิ ยมทม่ี าจากจงั หวดั อดุ รธานอี กี ๔ ทา่ น กเ็ ดินทางมาสมทบและอยกู่ บั พวกเราจนจบการอบรม นอกจากนย้ี งั มชี าวบา้ นในพน้ื ท่ี มคี รใู นพนื้ ที่ และมี เดก็ นกั เรยี นมารว่ มอบรมดว้ ย ทกุ คน ทกุ ชว่ งวยั มสี ว่ นรว่ มใน กจิ กรรมครงั้ นเ้ี ทา่ เทยี มกนั มคี วามกระตอื รอื รน้ ไปกบั วทิ ยากร ท้ังสองท่าน ในช่วงที่เปิดเวทีให้แสดงความรู้สึก บางครั้งก็มี นำ้� ตาไหลออกมาทงั้ ผพู้ ูดท้ังผู้ฟงั ทีอ่ ารามแห่งนจ้ี ึงเปน็ พ้นื ทที่ ่ี เปิดกว้างให้ญาติโยมเข้ามาใช้ประโยชน์ และจึงเป็นเหตุให้ อารามแห่งนี้ได้รับการดูแลจากชาวบ้านเป็นอย่างดี สะท้อน ภาพขอ วดั บา้ น และโรงเรยี น ไดอ้ ยา่ งชดั เจน นา่ อนโุ มทนา ยิง่ นกั สำ� หรบั เนอื้ หาของจรติ ๖ ผเู้ ขยี นขอลงรายละเอยี ด ผู้เขียนตั้งใจว่าถ้ามีโอกาส จะกลับไปเยี่ยมเยียน ในฉบับหน้านะคะ ท่านใดสนใจ โปรดตดิ ตามอ่านได้ อารามแหง่ นท้ี กุ ปี เพอื่ สานตอ่ ใหเ้ มลด็ พนั ธท์ุ พี่ วกเราไดร้ ว่ มกนั ในครั้งนี้ขอเล่าถึงบรรยากาศของงานกันก่อนค่ะ “รดน้�ำ” ไว้ เติบโตขึ้นเป็นต้นไม้ใหญ่ท่ีให้ร่มเงาเป็นที่พึ่งพิง นอกจากจะมีภิกษุณี สามเณรี และแม่ชีของรัตนมณีฯ ร่วม ของผอู้ นื่ ตอ่ ไปเชน่ เดยี วกนั กบั เมลด็ พนั ธท์ุ บี่ ม่ เพาะไวแ้ ลว้ ทบ่ี า้ น โฮมฮัก การไดบ้ ม่ เพาะและฟมู ฟกั “เมลด็ พนั ธข์ุ องแผน่ ดนิ ” คอื โอกาสทไ่ี ดต้ อบแทนคุณบรรพบุรษุ ของเราเอง ฉบบั หน้า มาติดตามอา่ นเร่ือง จริต ๖ ศาสตรใ์ น การอา่ นใจคน ดว้ ยกันนะคะ หนา้ ท่ี 15

“ออกพรรษาแลว้ คะ่ ” พอ่ แมพ่ นี่ อ้ ง มดดำ� จะขอนำ� เสนอวา่ ในชว่ งเขา้ พรรษาทผ่ี า่ นมา วตั รของเรามกี จิ กรรมอะไรกนั บา้ ง เมอ่ื วตั รของเราเปน็ ศนู ยก์ ลางทางดา้ นการศกึ ษายอ่ มหนไี มพ่ น้ เรอ่ื งของการศกึ ษาเลา่ เรยี น เราอา่ นพระไตรปฎิ กทกุ ๆ คำ�่ หลงั ทำ� วตั รเยน็ โดยในชว่ งพรรษานหี้ ลวงแมม่ อบหมายใหห้ ลวงพธ่ี มั มปรปิ ณุ ณาเปน็ ผสู้ อนในภาคกลางวนั อกี ดว้ ย เวลาบา่ ย ๓ โมง เป็นเวลาท่ีเราสังฆะเข้าช้ันเรียนได้แลกเปล่ียนเรียนรู้ธรรมะในรูปแบบใหม่ๆ ท่ีต่างออกไปจากพรรษาก่อนๆ ค่ะ บางคร้ังก็จะมี การนำ� สอ่ื ทที่ างวตั รผลติ ขนึ้ ไมว่ า่ จะเปน็ รายการ “สขุ ทกุ ศกุ ร”์ จากชอ่ งยทู บู ของดร.กาญจนา สทุ ธกิ ลุ หรอื รายการ “คำ� ถาม โดนใจ” จากเพจวตั รทรงธรรมฯ มาเปดิ ในชนั้ เรยี น ใหพ้ วกเราไดพ้ ดู คยุ แสดงความคดิ เหน็ อกี ดว้ ยโดยหลวงแมไ่ ดใ้ หเ้ กรด็ ความรู้ ต่างๆ เพ่ิมเตมิ พวกเราไดเ้ ลา่ เรียนกนั อยา่ งสนกุ สนานบนั เทิงธรรมกนั ตลอดพรรษาคะ่ ชว่ งนพ้ี ษิ โควดิ ยงั เปน็ ปญั หาใหญข่ องประเทศเรา ภกิ ษณุ สี งฆว์ ตั รทรงธรรมกลั ยาณขี อเปน็ สว่ นหนง่ึ ทจ่ี ะชว่ ยเยยี วยา ผู้ป่วยในครั้งนี้ด้วยทางวัตรได้ส่งมอบแคปซูลฟ้าทะลายโจร กว่า ๑๐,๐๐๐ เม็ด ไปยังโรงพยาบาลสนามหลายๆ แห่ง เช่น รพ.สนามศนู ยก์ ฬี า อ.บา้ นโปง่ จ.ราชบรุ ี รพ.สนามมะการกั ษ์ อ.ทา่ มะกา จ.กาญจนบรุ ี รพ.สนามหลวงพอ่ แดง อำ� เภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ต.วังน�้ำเขียว อ.ก�ำแพงแสน จ.นครปฐม โรงพยาบาลสนามวัดหัวถนน ดอนพุทรา จ.นครปฐม เป็นตน้ หนา้ ท่ี 16

ปญั หาปากทอ้ งยงั คงรบกวนจติ ใจสำ� หรบั ผหู้ าเชา้ กนิ คำ�่ ทหี่ ารายไดไ้ มพ่ อเลย้ี งครอบครวั ทางวตั รพรอ้ มใหก้ ารชว่ ยเหลอื เรม่ิ ตน้ ตงั้ แตโ่ ควดิ ระลอกแรกเขา้ มา เราไดแ้ จกทานตง้ั แตว่ นั ที่ ๒๕ มนี าคม ๒๕๖๓ จนถงึ เดอื นพฤศจกิ ายน ๒๕๖๔ น ี้ รวม ๔๒ ครงั้ โดยไดร้ บั การสนบั สนนุ จากคณุ วชิ ยั โชคสมงาม ทบี่ รจิ าคขา้ วสารมาอยา่ งตอ่ เนอื่ ง ลา่ สดุ ในวนั ท่ี ๑๘ กนั ยายน ๒๕๖๔ อีกจ�ำนวน ๖๐๐ กก. รวม กวา่ ๑๐ ตนั (หนึง่ หม่ืนกโิ ลกรมั ) แล้ว นับตัง้ แต่วันท ี่ ๑๕ เม.ย. ๖๓ นอกจากนน้ั ดร.กาญจนา สทุ ธกิ ลุ ไดเ้ พมิ่ เตมิ โครงการเลยี้ งสนุ ขั จรดว้ ย เพราะดว้ ยพษิ โควดิ ทำ� ใหส้ ถานทซี่ ง่ึ เปน็ แหลง่ อาหารของสนุ ัขเหลา่ นี้ เช่น โรงเรยี น ปิดทำ� การหลายเดือน เศษอาหารทีเ่ คยมกี ็ไม่มี นานทีจะได้อม่ิ ท้อง ในชว่ งเวลานท้ี ง้ั คน และสตั ว์เดือดร้อนทว่ั กัน เรายินดีทเ่ี ป็นส่วนหน่งึ แมจ้ ะเปน็ เพยี งสว่ นเลก็ นอ้ ย ทไ่ี ดช้ ่วยเหลอื ทุกชวี ิตตามก�ำลังค่ะ คณุ ยายคำ� พร แถมอนิ ทร์ ไดร้ ว่ มทำ� บญุ ในงานทอดกฐนิ สามคั คใี หก้ บั วตั รของเรา โดยไดม้ อบหมายใหค้ ณุ ทรพั ยไ์ พศาล รัตนจันทร์ มาเป็นตัวแทน หลวงแม่ได้มอบหนังสือ ธัมมนันทา..เท่าน้ัน และพระพุทธบรมไตรโลกนาถให้ในโอกาสน้ีด้วย หลังจากน้ันหลวงแม่ได้เดินทางไปเยี่ยมคุณค�ำพร ที่สถานปฏิบัติธรรมที่หัวหินด้วย เน่ืองจากไม่ได้รู้จักเป็นการส่วนตัวมาก่อน เป็นการไปเย่ียมเยียนที่น�ำความปีติใจมาสู่คุณยายเป็นอย่างมาก ท่านบอกว่าได้ศึกษาประวัติและติดตามผลงานมาตลอดตั้งแต่ สมยั หลวงยา่ และเม่อื คร้งั ทีห่ ลวงแมย่ งั เป็นนักศึกษาเปน็ ต้นมา หน้าที่ 17

๓ ต.ค. ๖๓ งานถวายกตญั ญตุ าคณุ แดห่ ลวงแมใ่ นโอกาสวนั คล้ายวันเกิด ๖ ตุลาคม ๒๕๖๔ แมก้ จิ กรรมในคร้งั นีเ้ รียบงา่ ยกวา่ ทกุ ๆ ปี เพราะมาตรการโควิดเข้มข้น จึงมีการท�ำกิจกรรมผ่าน Facebook Live ให้ลูกทิดและลูกศิษย์ได้รับชมอยู่ทางบ้าน แต่ก็ยังมี ลกู ทดิ และลกู ศษิ ยอ์ กี สว่ นหนงึ่ ทย่ี งั มากราบหลวงแมใ่ นโอกาสพเิ ศษนเ้ี หมอื นเชน่ เคยคะ่ ขอขอบคณุ ดร.พรประพติ ร์ เผา่ สวสั ดิ์ ทนี่ �ำอาจารย์และนกั ศกึ ษาจากจฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั มาชว่ ยงานทว่ี ัตรเพ่ิมสีสนั ในงานนี้ค่ะ ในชว่ งพรรษาน้ี หลวงแมส่ นทนากับภกิ ษุณที ี่อยู่ในอารามตา่ งๆ ผ่าน Zoom ค่ะ จากจงั หวัดหนองคาย สงขลา และ นครศรธี รรมราช ในหวั ขอ้ ธรรมตา่ งๆ และไดส้ อนสามเณรที ไ่ี ดบ้ วชในพรรษาดว้ ย ในวกิ ฤตยิ อ่ มมโี อกาสทำ� ใหล้ กู ศษิ ยท์ อ่ี ยไู่ กลได้ รับค�ำสอนจากครูบาอาจารย์และหลวงแม่ก็ไม่ต้องเดินทางไกลๆอีกแล้ว นอกจากน้ีหลวงแม่ยังมีงานกับต่างประเทศแทบทุก สปั ดาหค์ ะ่ เรยี กวา่ งานเผยแผพ่ ระศาสนาของหลวงแมย่ ง่ิ กวา้ งไกลมากขนึ้ ตลอดทง้ั ปนี ้ี หลวงแมม่ ี Zoom และ Skype ทง้ั หมด ๕๔ ครง้ั จาก ๑๓ ประเทศ โดยมีท้งั งานสอน งานประชมุ สมั มนา และงานสัมภาษณจ์ ากส่ือมวลชนมาอย่างตอ่ เนอ่ื ง หนา้ ท่ี 18

๒๑ ต.ค. ๖๔ วันปวารณาออกพรรษา ภิกษุณีสงฆ์วัตรทรงธรรมฯ ปวารณาในภิกษุณีสงฆ์ แล้วไปปวารณากับภิกษุสงฆ์ท่ีวัดปลักไม้ ลาย หลวงพอ่ ดร.พระครสู ธุ รรมนาถ เมตตาใหโ้ อวาทในวนั ปวารณาน ้ี โดยกลา่ วถงึ ความหมายและความงามของการปวารณา วา่ เปน็ โอกาสทสี่ งั ฆะจะไดบ้ อกเตอื นซง่ึ กนั และกนั ในฐานะทเ่ี ปน็ กลั ยาณมติ ร ถอื เปน็ โอกาสทที่ กุ ฝา่ ยไดเ้ ปดิ เผยและสอบถามซงึ่ กนั และกนั ในสิง่ ทีไ่ ด้ยิน ได้เหน็ และนึกรังเกยี จ กอ่ นจะแยกยา้ ยกันไปปฏิบตั ิธรรมท่อี นื่ ๆ เมอื่ ออกพรรษาแล้ว ๗ พ.ย. ๖๔ สดุ ทา้ ยทงี่ านกฐนิ สามคั คปี นี ค้ี ะ่ ญาตโิ ยมยงั มากนั อยา่ งอนุ่ หนาฝาคงั่ ปนี ป้ี ระธานในงานกฐนิ ของเราคอื ดร.กลุ ธดิ า ลม้ิ เจรญิ สถานทจ่ี ดั งานทอดกฐินคือ วหิ ารยโสธราช้ัน ๓ เราเว้นระยะห่างทางสังคม ให้ญาตโิ ยมนัง่ ห่างกันพอสมควรตามมาตรการโควดิ และไดร้ บั ความอนเุ คราะหจ์ ากเจา้ หนา้ ทสี่ าธารณสขุ จงั หวดั มาชว่ ยในการคดั กรองหนา้ งานถงึ ๕ ทา่ น เรายงั คงมกี จิ กรรมสนกุ ๆ เหมอื นเชน่ เคยคอื กจิ กรรมสอยดาวสำ� หรับเดก็ ๆ เส้ือยดื เพ้นท์ลายตา่ งๆ ซมุ้ อาหารมังสวิรัต ิ ขอพระคุ้มครองให้ทุกๆ ท่านมีสุขภาพกายท่ีดีและมีก�ำลังใจท่ีเข้มแข็ง พร้อมรับมือกับทุกๆ ความเปล่ียนแปลง ของชวี ิต แลว้ พบกันใหมฉ่ บบั หนา้ นะคะ มดดำ� ขอลาไปกอ่ นคะ่ หน้าท่ี 19

หนา้ ท่ี 20