คลินิกจิตสังคมในระบบศาล

ผกู้ ระทำผดิ ในช่วงวกิ ฤตขิ องชวี ติ เป็นโอกำสทผ่ี กู้ ระทำผดิ จะเลอื กแนวทำงชวี ติ ทถ่ี ูกตอ้ งเหมำะสมและป้องกนั กำรกระทำผดิ ซ้ำในระหวำ่ งกำรพจิ ำรณำคดี ผนวกกบั นโยบำยลดคนลน้ คกุ มมุ มองต่อผเู้ สพเป็นผปู้ ่วย กระบวนกำรยตุ ธิ รรมเชงิ สมำนฉนั ท์ กำรปฏริ ปู กฎหมำยวำ่ ด้วยประมวลกฎหมำยวธิ พี จิ ำรณำควำมอำญำมำตรำ 108 มำตรำ 110 และประมวลกฎหมำยอำญำมำตรำ 56 ลว้ นเป็นมำตรกำรยตุ ธิ รรมทำงเลอื กและมำตรกำร เบย่ี งเบนคดสี ำหรบั สถำนกำรณ์ยำเสพตดิ ขบั เคล่อื นส่กู ำรสรำ้ งสรรคเ์ พอ่ื ลดทอนควำมเป็นอำญำและลดคนลน้ คกุ ในหลำกหลำยรปู แบบ อำทิ คุมประพฤติ ตดิ อุปกรณ์ EM กำกบั ตดิ ตำมหลงั ปล่อยชวั่ ครำว บำเพญ็ กจิ กรรม สำธำรณประโยชน์ รวมถงึ คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลซง่ึ เป็นมำตรกำรเบย่ี งเบนคดที ำงเลอื กทเ่ี ปิดโอกำสให้ ผกู้ ระทำผดิ /จำเลยเขำ้ รบั คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเพอ่ื ปรบั เปลย่ี นควำมคดิ และพฤตกิ รรม ส่งต่อบำบดั รกั ษำหำก พบแนวโน้มกำรเสพตดิ และอำกำรทำงจติ ช่วยเหลอื ใหม้ งี ำนทำ สงเครำะหท์ ำงสงั คม และตดิ ตำมดแู ลต่อเน่อื ง ในชมุ ชน เดมิ กระบวนกำรยตุ ธิ รรมในประเทศไทยมมี มุ มองต่อผตู้ ดิ ยำเสพตดิ เป็นอำชญำกร เมอ่ื ถกู จบั กุมจะถกู ดำเนินคดอี ำญำ ในกรณศี ำลพพิ ำกษำลงโทษกเ็ ขำ้ ส่รู ะบบเรอื นจำ เวน้ แต่ศำลพพิ ำกษำรอกำรลงโทษ หรอื รอ กำรกำหนดโทษและกำหนดเงอ่ื นไขคุมประพฤตกิ จ็ ะเขำ้ ส่รู ะบบกำรคุมควำมประพฤติ ต่อมำในปี พ.ศ. 2530 นกั วชิ ำกำรดำ้ นสุขภำพและนกั บำบดั ต่ำงเหน็ ตรงกนั ว่ำผทู้ ต่ี ดิ ยำเสพตดิ ใหโ้ ทษเป็นผมู้ อี ำกำรป่วยทำงจติ (Psychopathology) มใิ ชอ่ ำชญำกร จงึ สมควรใหก้ ำรแกไ้ ขฟ้ืนฟูดำ้ นอำรมณ์จติ ใจ บุคลกิ ภำพ และพฤตกิ รรม มำกกวำ่ ลงโทษทำงอำญำ เพรำะกำรลงโทษจำคุกไมก่ ่อใหเ้ กดิ ผลดตี ่อผตู้ ดิ ยำเสพตดิ และสงั คมโดยรวม แนว ควำมคดิ ดงั กลำ่ วมอี ทิ ธพิ ลต่อนกั กฎหมำยและบุคลำกรในกระบวน กำรยตุ ธิ รรม จนในปี พ.ศ. 2532 ไดม้ กี ำรแก้ ไขเพมิ่ เตมิ ประมวลกฎหมำยอำญำ มำตรำ 56 วรรคสอง โดยเพมิ่ เงอ่ื นไขกำรคุมประพฤตใิ น “(4) ใหไ้ ปรบั กำร บำบดั รกั ษำกำรตดิ ยำเสพตดิ ใหโ้ ทษ ควำมบกพรอ่ งทำงรำ่ งกำยหรอื จติ ใจหรอื ควำมเจบ็ ป่วยอยำ่ งอ่นื ณ สถำนท่ี และตำมระยะเวลำทศ่ี ำลกำหนด” อยำ่ งไรกต็ ำมสถำนทส่ี ำหรบั บำบดั รกั ษำหรอื แกไ้ ขฟ้ืนฟูผตู้ ดิ ยำเสพตดิ มเี พยี ง ไมก่ แ่ี หง่ ทงั้ ทผ่ี ตู้ ดิ ยำเสพตดิ มจี ำนวนมำกเป็นเรอื นแสน ในปี พ.ศ. 2534 ไดม้ กี ำรประกำศใชพ้ ระรำชบญั ญตั ิ ฟ้ืนฟูสมรรถภำพผตู้ ดิ ยำเสพตดิ พ.ศ. 2534 กฎหมำยดงั กล่ำวใหถ้ อื ว่ำผตู้ ดิ ยำเสพตดิ เป็นผปู้ ่วยจำตอ้ งเขำ้ สู่ กระบวนกำรแกไ้ ขฟ้ืนฟูแทนกำรลงโทษทำงอำญำแต่ในทำงปฏบิ ตั ยิ งั ไมม่ กี ำรนำกฎหมำยดงั กล่ำวมำใชบ้ งั คบั อยำ่ งเป็นรปู ธรรมเน่อื งจำกจำกดั ดว้ ยสถำนฟ้ืนฟู จนกระทงั่ ปี พ.ศ. 2545 ไดม้ กี ำรตรำพระรำชบญั ญตั ฟิ ้ืนฟู สมรรถภำพผตู้ ดิ ยำเสพตดิ พ.ศ. 2545 ขน้ึ แทนกฎหมำยฉบบั เดมิ โดยกำหนดใหผ้ กู้ ระทำควำมผดิ เฉพำะขอ้ หำ เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ ทไ่ี มร่ ำ้ ยแรง เช่น ขอ้ หำเสพยำเสพตดิ ขอ้ หำเสพและมไี วใ้ นครอบครองซง่ึ ยำเสพตดิ จำนวน เลก็ น้อย หรอื เสพและจำหน่ำยยำเสพตดิ จำนวนเลก็ น้อย และตอ้ งเป็นกำรกระทำควำมผดิ ครงั้ แรก กใ็ หศ้ ำลมี คำสงั่ สง่ ตวั ผตู้ อ้ งหำไปเขำ้ กระบวนกำรฟ้ืนฟูสมรรถภำพเป็นระบบบงั คบั บำบดั แกไ้ ขฟ้ืนฟู โดยมแี นวคดิ วำ่ ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ เป็นผปู้ ่วยทำงอำรมณ์จติ ใจจะตอ้ งฟ้ืนฟูวธิ กี ำรฟ้ืนฟูสมรรถภำพเป็นบทบำทของฝ่ำยบรหิ ำร หำกกำร ฟ้ืนฟูสมรรถภำพไมส่ ำเรจ็ พนกั งำนสอบสวนกจ็ ะนำตวั ผตู้ อ้ งหำกลบั ไปสอบสวนสง่ อยั กำรฟ้องคดยี งั ศำลต่อไป สำหรบั กระบวนกำรพจิ ำรณำคดผี กู้ ระทำควำมผดิ ขอ้ หำเสพยำเสพตดิ หรอื ขอ้ หำอ่นื แต่เป็นผตู้ ดิ ยำเสพ ตดิ หรอื เกย่ี วเน่อื งกบั กำรตดิ ยำเสพตดิ กใ็ ชก้ ระบวนกำรพจิ ำรณำคดอี ำญำปกติ ไมม่ กี ำรออกแบบกระบวนกำร พจิ ำรณำใหศ้ ำลสำมำรถนำกระบวนกำรหรอื มำตรกำรแกไ้ ขฟ้ืนฟูผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยมำใชร้ ะหวำ่ งกำรพจิ ำรณำ คดี มเี พยี งวธิ กี ำรรอกำรลงโทษหรอื รอกำรกำหนดโทษและกำหนดเงอ่ื นไขคมุ ประพฤติ และเป็นวธิ กี ำรทศ่ี ำล รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 51 / 145

ตอ้ งมคี ำพพิ ำกษำแลว้ ในทำงปฏบิ ตั ไิ มไ่ ดผ้ ล กว่ำรอ้ ยละ 90 จำเลยผดิ เงอ่ื นไขกำรคุมประพฤตทิ ำใหศ้ ำลตอ้ งนดั พจิ ำรณำคดจี ำเลยผดิ เงอ่ื นไขคมุ ประพฤติ และกว่ำรอ้ ยละ 90 จำเลยจะไมม่ ำศำลในวนั นดั ทำ้ ยทส่ี ุดศำลออก หมำยจบั ไว้ ซง่ึ ในแต่ละปีทวั่ ประเทศน่ำจะเป็นแสนรำย และแทบจะไมม่ กี ำรตดิ ตำมจบั จำเลยไดเ้ ลย เวน้ แต่ จำเลยจะถกู จบั ในคดอี ่นื แลว้ จงึ ส่งตวั จำเลยมำพจิ ำรณำคดผี ดิ เงอ่ื นไขคุมประพฤตดิ งั กล่ำวแต่กม็ จี ำนวนน้อย มำก น่คี อื กระบวนกำรยตุ ธิ รรมของไทยทส่ี นองตอบต่อปัญหำผตู้ ดิ ยำเสพติดต่ำงจำกในอำรยประเทศทน่ี ำเสนอ มำขำ้ งตน้ ทก่ี ระบวนกำรยตุ ธิ รรมทำงอำญำมกี ำรปรบั เปลย่ี นใหส้ ำมำรถสนองตอบต่อลกั ษณะธรรมชำตขิ องคดี ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลจดั ตงั้ ขน้ึ จำกกำรกำหนดเงอ่ื นไขกำรปลอ่ ยชวั่ ครำว โดย  กรณชี นั้ สอบสวนศำล ใชอ้ ำนำจตำมประมวลกฎหมำยวธิ พี จิ ำรณำควำมอำญำมำตรำ 108 วรรคทำ้ ย¹  กรณชี นั้ หลงั มคี ำพพิ ำกษำศำล ใชอ้ ำนำจตำมประมวลกฎหมำยอำญำมำตรำ 56¹ ทเ่ี ปิดโอกำสให้ ผกู้ ระทำควำมผดิ ทำงอำญำทโ่ี ทษไมร่ ำ้ ยแรงสำมำรถรอกำรกำหนดโทษ/รอกำรลงโทษไดแ้ ละ กำหนดเงอ่ื นไขเพ่อื ควบคมุ ควำมประพฤติ ในเวลำต่อมำ มกี ำรจดั ทำพระรำชบญั ญตั มิ ำตรกำรกำกบั และตดิ ตำมจบั กุมผหู้ ลบหนกี ำรปลอ่ ยชวั่ ครำว โดยศำล พ.ศ. 2560¹ โดยมี “ผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ ูกปล่อยชวั่ ครำว” หมำยควำมว่ำ บคุ คลซง่ึ ไดร้ บั แต่งตงั้ จำกศำลให้ เป็นผสู้ อดส่องดแู ลรบั รำยงำนตวั หรอื ใหค้ ำปรกึ ษำผถู้ กู ปล่อยชวั่ ครำวเพอ่ื ป้องกนั กำรหลบหนี หรอื ภยั อนั ตรำย หรอื ควำมเสยี หำยทอ่ี ำจเกดิ ขน้ึ ในระหวำ่ งทไ่ี ดร้ บั กำรปล่อยชวั่ ครำว รวมถงึ มกี ำรจดั ทำระเบยี บคณะกรรมกำร บรหิ ำรศำลยตุ ธิ รรมว่ำดว้ ยคุณสมบตั ลิ กั ษณะตอ้ งหำ้ ม กำรแต่งตงั้ และกำรปฏบิ ตั หิ น้ำทข่ี องผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ กู ปลอ่ ยชวั่ ครำว กำรจำ่ ยค่ำตอบแทนและค่ำใชจ้ ำ่ ยของผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ กู ปล่อยชวั่ ครำว ค่ำพำหนะแก่ผถู้ กู ปลอ่ ย ชวั่ ครำวทย่ี ำกไร้ เงนิ สนิ บนแก่ผแู้ จง้ ควำมนำจบั และเงนิ รำงวลั แก่เจำ้ หน้ำทผ่ี จู้ บั ผถู้ ูกปลอ่ ยชวั่ ครำวโดยศำลท่ี หลบหนี พ.ศ. 2561 สำหรบั ศำลอำญำธนบุรซี ง่ึ เป็นศำลแหง่ แรกทด่ี ำเนินงำนกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลได้ จดั ทำ ระเบยี บศำลอำญำธนบุรวี ่ำดว้ ยคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม พ.ศ.2560 และ พ.ศ. 2562¹ คำสงั่ ศำล อำญำธนบุรี เรอ่ื ง แนวทำงในกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมของศำลอำญำธนบุร¹ี คำสงั่ ศำลอำญำธนบุรี เรอ่ื ง แนวทำงในกำรใหค้ ำปรกึ ษำของผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ ูกปล่อยชวั่ ครำวของศำลอำญำธนบุร¹ี ซง่ึ ระเบยี บและคำสงั่ ดงั กล่ำวครอบคลุมขนั้ ตอนและรำยละเอยี ดกำรดำเนนิ งำนทงั้ หมดเพอ่ื เป็นตน้ แบบในกำรทำงำนเรอ่ื งน้ใี หแ้ ก่ ศำลอ่นื ต่อไปได้ นอกจำกน้ี พระรำชบญั ญตั แิ ผนและขนั้ ตอนกำรดำเนินกำรปฏริ ปู ประเทศ พ.ศ. 2560 มำตรำ 6 วรรค สำม¹ กำหนดใหห้ น่วยงำนของรฐั ทุกหน่วยงำนซง่ึ รวมทงั้ องคก์ รฝ่ำยตุลำกำรมหี น้ำทด่ี ำเนินกำรใหเ้ ป็นไปตำม แผนปฏริ ปู ประเทศ ดงั นนั้ เพ่อื ใหก้ ำรดำเนินงำนของศำลยตุ ธิ รรมและสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรมเป็นไปตำม บทบญั ญตั ขิ องกฎหมำยดงั กล่ำว สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรมจงึ ไดม้ คี ำสงั่ ท่ี 40/2561 ลงวนั ท่ี 12 มกรำคม 2561 แต่งตงั้ คณะทำงำนเตรยี มกำรรองรบั กำรใชบ้ งั คบั แผนกำรปฏริ ปู ประเทศดำ้ นกระบวนกำรยตุ ธิ รรม¹ มอบหมำย ใหค้ ณะทำงำนศกึ ษำ-วเิ ครำะห-์ วำงแผนปฏริ ปู ประเทศดำ้ นกระบวนกำรยตุ ธิ รรมเพ่อื จดั ทำขอ้ สรปุ กำรดำเนิน รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 52 / 145

งำนในรปู แบบรำ่ งแผนปฏบิ ตั กิ ำรเบอ้ื งตน้ เพอ่ื รองรบั กำรใชบ้ งั คบั ของแผนดงั กลำ่ ว เสนอต่อเลขำธกิ ำร สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรมภำยใน 45 วนั นบั แต่วนั มคี ำสงั่ อนั นำมำสแู่ ผนปฏบิ ตั กิ ำรศำลยตุ ธิ รรมเพอ่ื รองรบั กำรใชบ้ งั คบั ของแผนปฏริ ปู ประเทศดำ้ นกระบวนกำรยตุ ธิ รรม ทงั้ น้ี แผนปฏบิ ตั กิ ำรดงั กล่ำวไดส้ ะทอ้ นใหเ้ หน็ ว่ำสำนกั งำน ศำลยตุ ธิ รรมเป็นหน่วยงำนรบั ผดิ ชอบหลกั ในประเดน็ ปฏริ ปู 5 ประเดน็ และเป็นหน่วยปฏบิ ตั ติ ำมประเดน็ ปฏริ ปู 6 ประเดน็ โดยมแี ผนปฏบิ ตั ทิ ร่ี ะบุชดั เจนเกย่ี วขอ้ งกบั คลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลใน 3 ประเดน็ ดงั นนั้ หำกพจิ ำรณำประเดน็ ทำงกฎหมำยในภำพรวมของงำนกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบ ศำล พบว่ำ มกี ฎหมำย ระเบยี บ และแผนปฏริ ปู ฯ สนบั สนุนและพรอ้ มใชใ้ นกำรดำเนินงำนอยำ่ งชดั เจน ขำดเพยี ง กำรระบคุ ำสงั่ /ขอ้ กำหนดจำกหน่วยงำนเจำ้ ของเรอ่ื งคอื สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม ทค่ี วรระบวุ ่ำงำนกำรให้ คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเป็นงำนของศำล (คดอี ำญำ-ชนั้ ตน้ ) ทงั้ น้ี กำรทำจดั ทำคำสงั่ /ขอ้ กำหนดต่ำงๆ ในบรบิ ท ระบบรำชกำรไทยยงั คงเป็นเรอ่ื งของดุลพนิ ิจจำกผบู้ รหิ ำรสงู สุดของหน่วยงำน (เจำ้ ของเรอ่ื ง) อยำ่ งไรกต็ ำม ในช่วงปี พ.ศ. 2563-2565 นบั เป็นโอกำสทด่ี สี ำหรบั กำรพจิ ำรณำเพ่อื ระบคุ ำสงั่ /ขอ้ กำหนดฯ จำกสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม เน่อื งจำก “กำรปรบั ปรงุ และพฒั นำขอ้ กฎหมำยเพอ่ื ใหศ้ ำลมอี ำนำจในกำร จดั บรกิ ำรคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมแก่ผตู้ อ้ งหำ/จำเลยคดยี ำเสพตดิ ในระบบศำล” เป็นภำรกจิ ของ สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรมทบ่ี รรจอุ ยใู่ น MOU บนั ทกึ ขอ้ ตกลงวำ่ ดว้ ยควำมรว่ มมอื กำรดำเนินงำนใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ น จติ สงั คมแก่ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยคดยี ำเสพตดิ ในระบบศำล ระหวำ่ ง สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม สำนกั งำน ปลดั กระทรวงยตุ ธิ รรม สำนกั งำนปลดั กระทรวงสำธำรณสขุ สำนกั งำนกองทนุ สนบั สนุนกำรสรำ้ งเสรมิ สขุ ภำพ และสำนกั งำนคณะกรรมกำรป้องกนั และปรำบ ปรำมยำเสพตดิ ในระยะเวลำ 3 ปี (พ.ศ. 2563–2565) ¹รำยละเอยี ดของกฎหมำย ระเบยี บ คำสงั่ สนบั สนุนคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลแสดงในภำคผนวก การแปลงนโยบายและกฎหมายส่กู ารให้คาปรกึ ษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล จำกมมุ มองทเ่ี ปลย่ี นจำกผเู้ สพ/ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ เป็นอำชญำกร เป็นผเู้ สพ/ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ เป็นผปู้ ่วย และ เน่อื งจำกกำรลงโทษจำคุกไมก่ ่อใหเ้ กดิ ผลดตี ่อผตู้ ดิ ยำเสพตดิ และสงั คมโดยรวม แต่กำรแกไ้ ขฟ้ืนฟูดำ้ นอำรมณ์ จติ ใจ บุคลกิ ภำพ และพฤตกิ รรมกลบั จะใหผ้ ลดมี ำกกวำ่ ลงโทษทำงอำญำ กรณปี ัญหำกำรใชโ้ ทษอำญำเฟ้อแก่ผู้ มปี ัญหำยำเสพตดิ ดงั กลำ่ ว นำยวชั รนิ ทร์ ปัจเจกวญิ ญสู กุล อดตี อธบิ ดศี ำลอำญำธนบุรี ไดท้ ดลองจดั ใหม้ ี กระบวนกำรแกไ้ ขฟ้ืนฟูโดยใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมแก่ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยระหว่ำงพจิ ำรณำคดโี ดยเฉพำะคดี ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ หรอื คดอี ำญำขอ้ หำไมร่ ำ้ ยแรง แต่ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยมปี ัญหำตดิ ยำเสพตดิ หรอื คดคี วำมรุนแรง ในครอบครวั โดยจดั ตงั้ ในรปู คลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมทศ่ี ำลอำญำธนบุรตี งั้ แต่วนั ท่ี 18 สงิ หำคม 2552 เป็นตน้ มำ โดยใชเ้ งอ่ื นไขกำรประกนั ตวั กำหนดใหผ้ ตู้ อ้ งหำเขำ้ รบั คำปรกึ ษำทนั ทนี ับตงั้ แต่พนกั งำนสอบสวนส่ง ตวั ผตู้ อ้ งหำมำศำลเพ่อื ขอฝำกขงั สำหรบั กระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำเน้นกำรสรำ้ งแรงจงู ใจในกำรเปลย่ี นแปลง พฤตกิ รรม (Motivation Interviewing: MI) เป็นสำคญั ยงั ผลใหช้ ่วยแกไ้ ขฟ้ืนฟูผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยไดร้ ะดบั หน่งึ ในเวลำต่อมำ แนวคดิ และวธิ กี ำรดงั กลำ่ วไดข้ ยำยไปดำเนินกำรทศ่ี ำลจงั หวดั เชยี งใหม่ ศำลจงั หวดั นนทบุรี ศำลอำญำตลง่ิ ชนั ศำลจงั หวดั ปทุมธำนี นอกจำกน้ี แนวคดิ ดงั กล่ำวไดน้ ำไปบญั ญตั ไิ วใ้ นมำตรำ 73 แห่ง พระรำชบญั ญตั ศิ ำลเยำวชนและครอบครวั และวธิ พี จิ ำรณำคดเี ยำวชนและครอบครวั พ.ศ. 2553 และมกี ำรจดั ตงั้ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 53 / 145

ศนู ยใ์ หค้ ำปรกึ ษำและประสำนกำรประชมุ ในศำลเยำวชนและครอบครวั ทวั่ ประเทศ ซง่ึ ยงั ผลใหเ้ ดก็ และเยำวชนท่ี ถกู กลำ่ วหำว่ำกระทำควำมผดิ ไดร้ บั กำรแกไ้ ขฟ้ืนฟูทนั ทโี ดยไมต่ อ้ งรอจนกว่ำศำลจะมคี ำพพิ ำกษำ เพรำะไมว่ ่ำ เดก็ เยำวชน หรอื ผใู้ หญ่ทต่ี กเป็นผตู้ อ้ งหำในคดอี ำญำย่อมประสบปัญหำหลำยดำ้ น หำกไมไ่ ดร้ บั กำรแกไ้ ขทนั ที ยอ่ มยำกทจ่ี ะแกไ้ ขฟ้ืนฟูในภำยหลงั เพรำะระยะเวลำทเ่ี นนิ่ ชำ้ ออกไปยอ่ มซมึ ซบั และชนิ ชำต่อปัญหำไดม้ ำก กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล หรอื ศำลใชช้ ่อื หน่วยว่ำ “คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม” เป็นกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมแก่ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยในคดอี ำญำโดยมี “เป้ำหมำยระยะสนั้ ” เพ่อื แกไ้ ข ปัญหำในระยะวกิ ฤต จดั กำรกบั ภำวะควำมตงึ เครยี ดดำ้ นอำรมณ์จติ ใจ แสวงหำทำงเลอื กทด่ี ที ส่ี ุดในกำรแกไ้ ข ปัญหำทก่ี ำลงั เผชญิ อยู่ ลดกำรหนคี ดหี รอื หนีประกนั ระหว่ำงดำเนินคดี และมี “เป้ำหมำยระยะยำว” เพอ่ื ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำมกี ำรปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมไปในทำงบวก มกี ำรดำเนินชวี ติ ทด่ี ขี น้ึ และไมก่ ่อคดซี ำ้ ถอื ไดว้ ำ่ คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลเป็นกระบวนกำรยตุ ธิ รรมทำงอำญำทเ่ี หมำะสมและทนั เวลำท่ี ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยกำลงั เผชญิ กบั ปัญหำหลงั จำกถกู จบั กุมใหมๆ่ สำมำรถปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมใหด้ ำรงชวี ติ ใน สงั คมต่อไปไดอ้ ยำ่ งปกตสิ ขุ และเพ่อื เป็นกำรหลกี เลย่ี งมใิ หผ้ ตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยหวนกลบั ไปกระทำผดิ ซ้ำอกี โดย อำศยั อำนำจตำมประมวลกฎหมำยวธิ พี จิ ำรณำควำมอำญำมำตรำ 108 วรรคทำ้ ย ในกำรกำหนดเงอ่ื นไขในกำร ปลอ่ ยตวั ชวั่ ครำวผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยใหเ้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำจำกคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ในชว่ งแรกจะเน้น เฉพำะในคดคี วำมผดิ เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ และคดคี วำมรุนแรงในครอบครวั ทม่ี โี ทษไม่รำ้ ยแรง คลนิ ิกจติ สงั คมมบี ทบำทสำคญั ในกำรฟ้ืนฟูผกู้ ระทำควำมผดิ ใหเ้ ป็นคนดขี องสงั คม เน่อื งจำกกำรลงโทษ เพยี งอยำ่ งเดยี วอำจไมท่ ำใหเ้ กดิ กำรสำนึกในกำรกระทำผดิ ตระหนกั รู้ และเขำ้ ใจปัญหำ ตลอดจนมแี นวทำงใน กำรดำเนินชวี ติ เพ่อื ไมใ่ หก้ ่อคดซี ำ้ ดงั นนั้ กระบวนกำรฟ้ืนฟูของคลนิ กิ จติ สงั คมผ่ำนกำรใหค้ ำปรกึ ษำจงึ เป็น แนวทำงทจ่ี ะชว่ ยใหผ้ กู้ ระทำผดิ เขำ้ ใจปัญหำและเช่อื มโยงกบั สำเหตุของกำรก่อคดี รวมทงั้ แสวงหำแนวทำง จดั กำรกบั ปัญหำซง่ึ เป็นแนวทำงทจ่ี ะปฏบิ ตั ไิ ดจ้ รงิ นำไปส่กู ำรแกป้ ัญหำทต่ี รงจดุ และไมก่ ่อคดซี ้ำ โดยมผี ใู้ ห้ คำปรกึ ษำทำหน้ำทส่ี ำรวจและชว่ ยใหผ้ ู้รบั คำปรกึ ษำทำควำมเขำ้ ใจปัญหำ คน้ หำศกั ยภำพ และคุณค่ำของผรู้ บั รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 54 / 145

คำปรกึ ษำโดยไมด่ ว่ นตดั สนิ อกี ทงั้ ยงั ชว่ ยชใ้ี หเ้ หน็ ถงึ โอกำสในกำรพฒั นำตนเองอกี ดว้ ย จงึ กล่ำวไดว้ ่ำ คลนิ กิ จติ สงั คมจงึ เป็นกลไกหน่งึ ทช่ี ว่ ยฟ้ืนฟูสงั คมดว้ ยกำรชว่ ยคนื คนดขี องสงั คม 3.3 ถอดบทเรียนการบริหารจดั การคลินิกจิตสงั คมในระบบศาล ดว้ ยสถำนกำรณ์แวดลอ้ มทเ่ี ปลย่ี นแปลงไปทงั้ นโยบำยลดทอนควำมผดิ ทำงอำญำของกำรเสพและ ครอบครองเพอ่ื เสพยำเสพตดิ (Decriminalization) มำตรกำรเบย่ี งเบนคดี (Diversion) ต่อปัญหำคนลน้ คกุ โดย ประเดน็ คนลน้ คุกจำกกำรใชโ้ ทษอำญำเฟ้อต่อปัญหำยำเสพตดิ ส่งผลกระทบตำมมำทงั้ ดำ้ นสุขภำวะทำงกำยและ จติ ใจ สงั คม เศรษฐกจิ ผตู้ อ้ งโทษและครอบครวั จงึ มกี ำรผลกั ดนั กำรพฒั นำนวตั กรรมในกระบวนกำรยตุ ธิ รรมคอื คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล ซง่ึ ถอื เป็นวธิ กี ำรแกไ้ ขปัญหำของศำลอำญำยคุ ใหมเ่ พ่อื ปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรม ผกู้ ระทำผดิ ในช่วงวกิ ฤตขิ องชวี ติ ใหเ้ ป็นโอกำสในกำรเลอื กแนวทำงชวี ติ ทถ่ี กู ตอ้ งเหมำะสมและป้องกนั กำร กระทำผดิ ซ้ำในระหว่ำงกำรพจิ ำรณำคดี อน่ึง กำรใหค้ ำปรกึ ษำและกำรบรกิ ำรเชงิ จติ สงั คมในคลนิ กิ จติ สงั คมใน ระบบศำลนบั เป็นมำตรกำรหน่งึ ของกำรแกไ้ ขปัญหำนกั โทษลน้ เรอื นจำ ขณะทก่ี ฎหมำยยงั มมี ำตรกำรทำงเลอื ก อ่นื ต่อคดยี ำเสพตดิ และกำรกำกบั ตดิ ตำมหลงั ปลอ่ ยตวั ชวั่ ครำว บทเรียนที่ 1 เป้าหมายและองคป์ ระกอบของคลินิกจิตสงั คมในระบบศาล คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล หรอื คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ใหบ้ รกิ ำรแก่ผเู้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำทงั้ 2 ระบบ คอื ระบบสมคั รใจ ซง่ึ ดำเนินกำรอยบู่ นพน้ื ฐำนควำมตอ้ งกำรเขำ้ รบั บรกิ ำรของผู้เขำ้ รบั คำปรกึ ษำเอง และ ระบบบงั คบั ก่อนศำลมคี ำพพิ ำกษำ ซง่ึ ใชเ้ ฉพำะกรณผี ตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย เป็นกรณมี สี ภำพบงั คบั ทำงกฎหมำย ใหต้ อ้ งเขำ้ รบั คำปรกึ ษำ ไดแ้ ก่ กรณที เ่ี ป็นเงอ่ื นไขในกำรปล่อยชวั่ ครำวของศำลหรอื กรณที ศ่ี ำลเหน็ สมควรมี คำสงั่ ระหว่ำงพจิ ำรณำคดี กำรดำเนินงำนของคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมของศำลอำญำธนบุรี กำหนดใหเ้ ป็นกำรดำเนนิ กำร “ก่อน” ศำลมคี ำพพิ ำกษำ ยกเวน้ 2 กรณตี ่อไปน้ี จงึ ใหค้ ลนิ กิ คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมดำเนินกำร “หลงั ” ศำลมคี ำ พพิ ำกษำได้ กล่ำวคอื กรณี (1) ศำลมคี ำพพิ ำกษำใหร้ อกำรกำหนดโทษหรอื รอกำรลงโทษตำมประมวลกฎหมำย อำญำ มำตรำ 56 แลว้ กำหนดเงอ่ื นไขใหจ้ ำเลยเขำ้ พบผใู้ หค้ ำปรกึ ษำทค่ี ลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมตำม ระยะเวลำทก่ี ำหนด และกรณี (2) เป็นกำรดำเนินกำรตดิ ตำมผลสมั ฤทธใิ ์ นกำรใหค้ ำปรกึ ษำหรอื กำรดำเนินกำร ชว่ ยเหลอื ส่งต่อเพ่อื ใหค้ วำมชว่ ยเหลอื ผเู้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำดว้ ยวธิ กี ำรทเ่ี หมำะสม โดยอำศยั ภำคีเครอื ขำ่ ยช่วย ดำเนินกำรและรำยงำนผล จำกกำรดำเนินงำนทงั้ ในระยะก่อนและหลงั พพิ ำกษำดงั กลำ่ วขำ้ งตน้ ทำให้คลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล มเี ป้ำหมำย 2 ระยะตำมระยะกำรดำเนินคดี และสอดคลอ้ งกบั ภำวะจติ ใจของผรู้ บั คำปรกึ ษำซง่ึ แตกต่ำงกนั ตำม ระยะของกำรดำเนินคดอี กี ดว้ ย ดงั แสดงในตำรำงต่อไปน้ี รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 55 / 145

เป้าหมายเฉพาะหน้า เป้าหมายสดุ ท้าย (ระหว่างการให้คาปรึกษา) (ภายหลงั สิ้นสดุ การให้คาปรึกษา) ชว่ งเวลำ ระยะถูกจบั ดำเนินคดกี ่อนพพิ ำกษำ ชว่ งเวลำ ระยะหลงั คำพพิ ำกษำ ภำวะจติ ใจ ผรู้ บั คำปรกึ ษำอำจมคี วำมรสู้ กึ ภำวะจติ ใจ อำจเรมิ่ หยอ่ นยำน ชะล่ำใจ เน่อื งจำกไม่ หวำดกลวั วติ กกงั วล อบั อำย โกรธ เสยี ตอ้ งจำคกุ สำมำรถใชช้ วี ติ ไดต้ ำมปกติ สมดลุ ชวี ติ บำงรำยอำจจะมภี ำวะถอนสำร เสพตดิ เป้ำหมำย  ปรบั ตวั กบั ภำวะวกิ ฤตได้ เป้ำหมำย  ปฏบิ ตั ติ ำมเงอ่ื นไขปลอ่ ยตวั ชวั่ ครำว  ไมห่ นีคดี  ปฏบิ ตั ติ ำมคำพพิ ำกษำ  มำรำยงำนตวั ทกุ ครงั้ ตำมศำลนดั  เปลย่ี นแปลงพฤตกิ รรมในทำงทด่ี ขี น้ึ  ปฏบิ ตั ติ ำมเงอ่ื นไขของกำรประกนั ตวั  ไมก่ ่อคดซี ้ำ  ปฏบิ ตั ติ ำมคำพพิ ำกษำ  อยใู่ นสงิ่ แวดลอ้ มทไ่ี มเ่ กย่ี วขอ้ งกบั  ไมก่ ่อคดซี ้ำ กำรกระทำผดิ องคป์ ระกอบสำคญั ของคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล ไดแ้ ก่ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ผรู้ บั คำปรกึ ษำ และระบบ บนั ทกึ ขอ้ มลู ทเ่ี กบ็ และประมวลผลอยำ่ งเป็นขนั้ ตอนตำมระยะ (Roadmap) กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ผใู้ ห้คาปรกึ ษา ผรู้ บั คาปรึกษา ระบบบนั ทึกข้อมลู เป็นจติ อำสำทผ่ี ่ำนเกณฑค์ ดั เลอื ก เป็นผตู้ อ้ งหำ/จำเลยคดเี สพยำ  เพ่อื บนั ทกึ กำรใหค้ ำปรกึ ษำ ของศำลและผ่ำนกำรฝึกอบรม เสพตดิ คดคี วำมรนุ แรงใน  เพ่อื ประเมนิ ผลกำรใหค้ ำปรกึ ษำ ควำมร-ู้ ทกั ษะ-ทศั นคตใิ นหลกั สตู ร ครอบครวั คดอี ำญำทม่ี โี ทษต่ำ  เพอ่ื ประเมนิ ผลกำรดแู ลสุขภำพ กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม กว่ำ 10 ปี ทไ่ี ดร้ บั กำรปล่อยตวั กำย-จติ กำรเสพตดิ ภำวะเครยี ด เบอ้ื งตน้ ซง่ึ เป็นหลกั สตู รแกนกลำง ชวั่ ครำว รอลงอำญำ คมุ  เพอ่ื ประเมนิ ผลกำรสงเครำะห์ + หลกั สูตรการจดั การภาวะเสพติด ประพฤติ ตดิ อุปกรณ์ EM ตำม ทำงสงั คม กำรมอี ำชพี กำรงำน + หลกั สตู รการให้คาปรกึ ษาครอบครวั กฎหมำยอำญำมำตรำ 56 + หลกั สูตรการให้คาปรกึ ษาแบบกลมุ่ หมำยเหตุ ครอบครวั และ  เพอ่ื สนบั สนุนขอ้ มลู สถติ อิ นั เป็น ประโยชน์ดำ้ นวจิ ยั และวชิ ำกำร ประชำชนทวั่ ไปสำมำรถรบั พฒั นำหลกั สตู รและฝึกอบรมโดยสห คำปรกึ ษำไดโ้ ดยไมม่ คี ำ่ ใชจ้ ่ำย วชิ ำชพี สุขภำพจติ จำกสถำบนั กลั ยำณ์รำชนครนิ ทร์ กรม ประโยชน์ต่อผเู้ สพ ผมู้ ีปัญหา ประโยชน์ต่อสงั คม สขุ ภาพจิต และครอบครวั สุขภำพจติ รบั รองหลกั สตู รโดย สำนกั งำนศำล ปัจจุบนั อยรู่ ะหวำ่ ง  ไดโ้ อกำสปรบั เปลย่ี น  รสู้ กึ อุ่นใจปลอดภยั มำกขน้ึ ผลติ สอ่ื และฝึกอบรมผสู้ อนเพ่อื เผยแพรข่ ยำยผลแก่ศำลทส่ี นใจ ควำมคดิ พฤตนิ ิสยั ช่วงวกิ ฤติ  คนื คนดสี ่สู งั คม  ฟ้ืนฟูจติ ใจและคุณภำพชวี ติ  ประชำชนรบั คำปรกึ ษำโดยไม่  เพม่ิ สมั พนั ธภำพครอบครวั มคี ่ำใชจ้ ำ่ ย  ลดควำมเสย่ี งหลบหนคี ดี  ลดควำมเสย่ี งทำผดิ ซำ้ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 56 / 145

บทเรียนที่ 2 Roadmap และกระบวนการให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลเป็นกระบวนกำรทด่ี ำเนนิ ต่อเน่อื งอยำ่ งเป็นลำดบั 5 ลำดบั ทงั้ ยงั เป็นกระบวนกำรทท่ี ำซ้ำใน 2 ระยะตำมกระบวนกำรพจิ ำรณำคดอี ำญำในระบบยตุ ธิ รรม ซง่ึ ในแต่ละระยะ นนั้ สถำนะทำงกฎหมำยของผรู้ บั คำปรกึ ษำแตกต่ำงกนั โดยผรู้ บั คำปรกึ ษำมสี ถำนะเป็นผตู้ อ้ งหำยดึ โยงอยใู่ น กระบวนกำรยตุ ธิ รรมระยะฝำกขงั เป็นเวลำ 48 วนั ก่อนเขำ้ รบั คำตดั สนิ ของศำล หำกศำลตดั สนิ ว่ำไม่มคี วำมผดิ กจ็ ะไดร้ บั กำรปล่อยตวั เป็นอสิ ระ แต่หำกถกู ตดั สนิ ว่ำผดิ ตำมกฎหมำย ผรู้ บั คำปรกึ ษำจะมสี ถำนะเป็นผกู้ ระทำ ควำมผดิ ศำลสงั่ ใหเ้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำในคลนิ กิ จติ สงั คมตำมระยะเวลำทก่ี ำหนด ทงั้ น้ี ผรู้ บั คำปรกึ ษำมคี วำมคดิ ควำมรสู้ กึ แตกต่ำงกนั ในแต่ละระยะของกระบวนกำรยตุ ธิ รรม กำรใหค้ ำปรกึ ษำจงึ ตอ้ งพจิ ำรณำดำ้ นระยะเวลำ และใหค้ ำปรกึ ษำอยำ่ งสอดคลอ้ งเหมำะสมตำม Roadmap เพ่อื ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ ำพสงู สุดแก่ผรู้ บั คำปรกึ ษำ Roadmap  แผนที่นาทางการให้คาปรึกษาในระยะก่อนพิจารณา/ฝากขงั ในระยะน้ถี อื เป็นช่วงวกิ ฤตในชวี ติ เป็นช่วงแรกทถ่ี กู จบั ดำเนินคดี ผรู้ บั คำปรกึ ษำอำจมคี วำมรสู้ กึ เครยี ด หวำดกลวั วติ กกงั วล อบั อำย โกรธ เสยี สมดุลชวี ติ บำงรำยอำจจะมภี ำวะถอนสำรเสพตดิ เป้ำหมำยกำรให้ คำปรกึ ษำ คอื ไมห่ นีคดี มำรำยงำนตวั ต่อศำลตำมนดั หมำยทกุ ครงั้ ไมก่ ่อคดซี ้ำ ปรบั ตวั กบั ภำวะวกิ ฤตได้ ในกำร ใหค้ ำปรกึ ษำครงั้ ต่อๆ มำ ผรู้ บั คำปรกึ ษำจะตอ้ งมำตำมนดั ตำมระยะกำรฝำกขงั คอื ทุก 12 วนั ระยะน้ผี ใู้ ห้ คำปรกึ ษำควรสำรวจปัญหำ ชว่ ยใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำสำมำรถจดั กำรกบั ปัจจยั กระตุ้นได้ ควรเสรมิ ศกั ยภำพของ ผรู้ บั คำปรกึ ษำ รวมถงึ กำรหำแหล่งสนบั สนุน บำงรำยอำจตอ้ งไดร้ บั กำรบำบดั รกั ษำ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำควรแนะนำ กำรสง่ ต่อเพอ่ื บำบดั รกั ษำต่อไป เป้ำหมำยกำรใหค้ ำปรกึ ษำ คอื ไมห่ นีคดี มำรำยงำนตวั ต่อศำลตำมนดั หมำยทุก ครงั้ และไมก่ ่อคดซี ้ำ Roadmap  แผนท่ีนาทางการให้คาปรึกษาในระยะหลงั พิพากษา ระยะน้ผี รู้ บั คำปรกึ ษำอำจจะเรมิ่ หยอ่ นยำน ชะลำ่ ใจ เน่ืองจำกไมต่ อ้ งจำคกุ สำมำรถใชช้ วี ติ ไดต้ ำมปกติ ในระยะน้ี ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำชว่ ยใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำทบทวนและตงั้ เป้ำหมำยชวี ติ ปรบั ปรงุ ปัจจยั นำมำก่อน จดั กำร กบั ปัจจยั กระตุน้ และจดั กำรกบั ปัจจยั ทท่ี ำใหป้ ัญหำยงั คงอยแู่ ละเสรมิ ปัจจยั ปกป้อง เป้ำหมำยกำรใหค้ ำปรกึ ษำ คอื มำรำยงำนตวั มกี ำรปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมในดำ้ นบวก และไมก่ ่อคดซี ำ้ กระบวนการ  สรา้ งสมั พนั ธภาพและการตกลงให้การบริการ กำรสรำ้ งสมั พนั ธภำพเป็นกระบวนกำรแรกทท่ี ำใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำรสู้ กึ ผ่อนคลำย ลดควำมเครยี ดวติ ก กงั วล สรำ้ งควำมไวว้ ำงใจ จำกนนั้ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำจะประเมนิ ควำมเขำ้ ใจในกำรมำรบั บรกิ ำรและตกลงบรกิ ำรโดย ชแ้ี จงวตั ถุประสงคข์ องกำรใหค้ ำปรกึ ษำและประโยชน์ทจ่ี ะไดร้ บั จำกกำรใหค้ ำปรกึ ษำ กระบวนการ  สารวจปัญหาสาเหตแุ ละความต้องการของการรบั คาปรึกษา กระบวนกำรน้เี ป็นกำรทำควำมเขำ้ ใจกบั สภำพปัญหำ สำเหตุทน่ี ำไปส่กู ำรกระทำควำมผดิ ควำมตอ้ ง กำรของผรู้ บั คำปรกึ ษำ รวมถงึ บรบิ ทของผรู้ บั คำปรกึ ษำ ปัจจยั นำมำก่อน ปัจจยั กระตุน้ ปัจจยั ปกป้อง ปัจจยั ท่ี รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 57 / 145

ทำใหป้ ัญหำยงั คงอยู่ โดย ปัจจยั ทน่ี ำมำก่อน (Predisposing factors) เช่น กำรเลย้ี งดู พฒั นำกำร ระดบั สตปิ ัญญำ กำรศกึ ษำ บคุ ลกิ ภำพเดมิ ประวตั คิ วำมเจบ็ ป่วย สมั พนั ธภำพกบั บคุ คลอ่นื ครอบครวั เพอ่ื นฝงู ปัจจยั กระตุน้ (Precipitating factors) ผรู้ บั คำปรกึ ษำสำมำรถใชช้ วี ติ อยไู่ ด้ โดยไมพ่ วั พนั กบั คดี แมว้ ่ำจะมปี ัจจยั ทน่ี ำมำ ก่อน แต่เมอ่ื มปี ัจจยั กระตุน้ เช่น ปัญหำควำมสมั พนั ธใ์ นครอบครวั กำรถูกชกั จงู จำกเพอ่ื น ทำใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำ มสี ่วนเกย่ี วขอ้ งกบั คดไี ด้ กำรหำปัจจยั กระตุน้ จะชว่ ยใหผ้ ใู้ หค้ ำปรกึ ษำเขำ้ ใจจดุ เปลย่ี นของผรู้ บั คำปรกึ ษำ นำไป สกู่ ำรใหค้ ำปรกึ ษำทต่ี รงประเดน็ ปัจจยั ทท่ี ำใหป้ ัญหำยงั คงอยู่ (Perpetuating factors) เมอ่ื ผรู้ บั คำปรกึ ษำเขำ้ มำ เกย่ี วขอ้ งกบั คดแี ลว้ มกั มปี ัจจยั ทท่ี ำใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำยงั อยใู่ กลค้ วำมเสย่ี งกบั กำรก่อคดซี ้ำ เชน่ โดดเดย่ี ว ไมม่ ี งำนทำ ถูกตำหนซิ ้ำๆ หน้สี นิ ขำดทกั ษะชวี ติ ทงั้ น้อี ำจเป็นปัจจยั ทน่ี ำมำก่อน หรอื ปัจจยั กระตุน้ ทย่ี งั ไมค่ ลค่ี ลำย กไ็ ด้ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำมหี น้ำทแ่ี ปรเปลย่ี นปัจจยั เหล่ำน้ใี หเ้ ป็นปัจจยั ปกป้อง ปัจจยั ปกป้อง (Protective factors) เป็นปัจจยั สำคญั ทจ่ี ะชว่ ยเหลอื ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำไมย่ อ้ นกลบั มำก่อคดอี กี และจะชว่ ยผลกั ดนั ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำมี แนวทำงกำรดำเนินชวี ติ ทด่ี ขี น้ึ เช่น ครอบครวั ใสใ่ จเพ่อื นฝงู รกั ใคร่ มอี ำชพี ขยนั หมนั่ เพียร รบั ผดิ ชอบ กระบวนการ  วางแผนแก้ไขปัญหาและการจดั การกบั ปัญหา เมอ่ื ทำควำมเขำ้ ใจกบั ปัญหำรว่ มกนั แลว้ จำกนนั้ จดั ลำดบั ควำมสำคญั ของปัญหำ ช่วยใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำ มที ำงเลอื กในกำรแกไ้ ขปัญหำและกำรวำงแผนแกไ้ ขทเ่ี ป็นรปู ธรรม สำมำรถนำไปปฏบิ ตั ใิ นสถำนกำรณ์จรงิ ได้ กระบวนการ  ยตุ ิการให้บริการ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำควรใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำสรุปประเดน็ สำคญั ทพ่ี ดู คยุ กนั ระหวำ่ งกำรใหค้ ำปรกึ ษำและแนว ทำงแกไ้ ขปัญหำตำมทต่ี กลงกนั ไว้ อำจเน้นยำ้ วตั ถุประสงคข์ องกำรใหค้ ำปรกึ ษำเพ่อื ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำตระหนกั ถงึ ปัญหำและปฏบิ ตั ติ ำมคำสงั่ ศำล ควรตกลงเรอ่ื งกำรนดั หมำยครงั้ ต่อไปและประเดน็ ในกำรตดิ ตำมครงั้ ต่อไป กระบวนการ  บนั ทึกการให้บริการ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำควรบนั ทกึ ปัญหำสำคญั ของผรู้ บั คำปรกึ ษำและแนวทำงแกไ้ ขปัญหำตำมทไ่ี ดพ้ ดู คุยกบั ผรู้ บั คำปรกึ ษำ โดยระบปุ ัจจยั นำมำก่อน ปัจจยั กระตุน้ ปัจจยั ทท่ี ำใหป้ ัญหำยงั คงอยู่ ปัจจยั ปกป้อง (ถำ้ สำมำรถ ไดข้ อ้ มลู เพยี งพอ) เพอ่ื สรำ้ งควำมเขำ้ ใจผรู้ บั คำปรกึ ษำและเป็นกำรสง่ ต่อขอ้ มลู สำหรบั กำรใหค้ ำปรกึ ษำครงั้ ต่อไป นอกจำกน้ี ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำควรบนั ทกึ ขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ำกกำรใหค้ ำปรกึ ษำ เพอ่ื ทบทวนประเดน็ สำคญั ของกำร ใหค้ ำปรกึ ษำ เป็นกำรบนั ทกึ ควำมกำ้ วหน้ำของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ และยงั มปี ระโยชน์ในดำ้ นวชิ ำกำรและกำรวจิ ยั ประเดน็ สำคญั ทค่ี วรบนั ทกึ ไดแ้ ก่ (1) ขอ้ มลู ทวั่ ไป เช่น สภำพควำมเป็นอยู่ ควำมสมั พนั ธใ์ นครอบครวั กำรศกึ ษำ กำรทำงำน ภำวะเสพตดิ (2) ประเดน็ สำคญั จำกกำรใหค้ ำปรกึ ษำ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำจำเป็นตอ้ งสำรวจปัญหำโดยใช้ ปัจจยั ตำม case formulation ไดแ้ ก่ ปัจจยั ทน่ี ำมำก่อน ปัจจยั กระตุน้ ปัจจยั ทท่ี ำใหป้ ัญหำคงอยู่ และปัจจยั ปกป้อง และควรบนั ทกึ ขอ้ มลู โดยใชป้ ัจจยั ทงั้ สเ่ี ป็นแนวทำง ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำเองจะสำมำรถจบั ประเดน็ สำคญั ได้ งำ่ ย เลอื กขอ้ มลู ทจ่ี ำเป็นเพ่อื กำรบนั ทกึ และกระชบั เวลำกำรบนั ทกึ (3) กำรใหค้ ำปรกึ ษำ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำตอ้ ง บนั ทกึ ขอ้ มลู ว่ำไดใ้ หค้ ำปรกึ ษำในประเดน็ ใด อยำ่ งไรบำ้ ง เชอ่ื มโยงนำมำส่กู ำรปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมของผรู้ บั คำปรกึ ษำอยำ่ งไรบำ้ ง และเชอ่ื มโยงกบั เป้ำหมำยของคลนิ ิกจติ สงั คมอยำ่ งไร และ (4) แผนกำรใหค้ ำปรกึ ษำใน ครงั้ ต่อไป เชน่ กำรสำรวจปัญหำเพม่ิ เตมิ กำรใหค้ ำปรกึ ษำรว่ ม กบั บคุ คลอ่นื ทจ่ี ะมสี ่วนรว่ มในกำรแกไ้ ขปัญหำ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 58 / 145

บทเรียนท่ี 3 การจดั บริการให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คม 11 ขนั้ ตอน กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 1/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา  ผตู ้ อ้ งหาอยรู่ ะหวา่ งสอบสวนโดยเฉพาะใน คดใี ชส้ ารเสพตดิ ครอบครองสารเสพตดิ 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก จานวนเล็กนอ้ ยหรอื ขบั ขโี่ ดยใชส้ ารเสพตดิ หรอื เสพสรุ า ผตู ้ อ้ งหาในคดคี วามรนุ แรงใน 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ ครอบครัวหรอื คดอี าญาทโี่ ทษไมร่ า้ ยแรง เมอื่ ศาลอนญุ าตใหป้ ระกนั ตวั ในรายที่ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั เห็นสมควรโดยพจิ ารณาอายุ เพศ และ พฤตกิ ารณ์ในการกระทาความผดิ หรอื เพอ่ื 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา ป้องกนั มใิ หผ้ ตู ้ อ้ งหากลับไปเกย่ี วขอ้ งกบั สาร เสพตดิ หรอื ของมนึ เมาหรอื กอ่ เหตคุ วาม 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา รนุ แรงในครอบครัวหรอื กระทาผดิ อกี ศาลจะ กาหนดเงอื่ นไขใหผ้ ตู ้ อ้ งหาเขา้ รบั คาปรกึ ษา 7. การนดั คราวตอ่ ไป ทค่ี ลนิ กิ 8. การสน้ิ สดุ หรอื ยตุ ิ  จาเลยทไี่ ดร้ ับการประกนั ตวั และอยรู่ ะหวา่ ง การใหค้ าปรกึ ษา พจิ ารณาคดขี องศาลถา้ เห็นสมควร โดยเฉพาะคดที จี่ าเลยอายยุ งั นอ้ ยและกอ่ 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั เหตุ กระทาความผดิ เนอ่ื งจากความประพฤติ คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เชน่ การทารา้ ยกนั ระหวา่ ง สถาบนั หรอื เป็ นรายเดอื น กระทาความผดิ เนอื่ งจากเสพสรุ า ศาลอาจมี คาสงั่ ใหเ้ ขา้ รับคาปรกึ ษาระหวา่ งพจิ ารณาคดี 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา  จาเลยทศี่ าลมคี าพพิ ากษาใหร้ อการกาหนด โทษหรอื รอการลงโทษและกาหนดเงอ่ื นไข 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา คมุ ประพฤติ ถา้ ศาลเห็นสมควรใหม้ กี าร อาการป่ วยดา้ นจติ เวช แกไ้ ขฟ้ืนฟพู ฤตกิ รรมทเี่ สอ่ื มเสยี ของจาเลย ศาลอาจสง่ั ใหจ้ าเลยเขา้ รบั คาปรกึ ษาท่ี คลนิ กิ ตามระยะเวลาทก่ี าหนด ซง่ึ บางราย อาจเคยเขา้ รบั คาปรกึ ษาระหวา่ งสอบสวน หรอื ระหวา่ งพจิ ารณาคดมี ากอ่ น เชน่ คดี ความรนุ แรงในครอบครวั  ผทู ้ ส่ี มคั รใจเขา้ รบั คาปรกึ ษาเอง สว่ นใหญจ่ ะ เป็ นบดิ า มารดาหรอื ญาตนิ าบตุ รหลาน มารบั คาปรกึ ษาเนอื่ งจากมปี ัญหาเกย่ี วกบั การใช ้ สารเสพตดิ หรอื บางกรณมี ารดานาบตุ รซงึ่ เป็ นผเู ้ สยี หายในคดที ถ่ี กู กระทาละเมดิ ทาง เพศมาขอรบั คาปรกึ ษา เป็ นตน้  ผตู ้ อ้ งขงั ในทณั ฑสถานหญงิ ธนบรุ ี คลนิ กิ ให ้ คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมไดจ้ ดั ใหม้ ผี ใู ้ ห ้ คาปรกึ ษาไปใหค้ าปรกึ ษาโดยเฉพาะหญงิ ตงั้ ครรภห์ รอื มบี ตุ รอายนุ อ้ ย หรอื มภี าวะ ความเครยี ดดา้ นอารมณจ์ ติ ใจ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 59 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 2/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก  กลมุ่ ผตู ้ อ้ งหาทไ่ี ดร้ ับการประกนั ตวั ในวนั ทพี่ นักงาน สอบสวนสง่ ตวั มาฝากครัง้ แรกทศ่ี าล  กลมุ่ ผตู ้ อ้ งหาทไ่ี ดร้ ับการประกนั ตวั ภายหลงั จาก วนั แรกทพ่ี นักงานสอบสวนสง่ ตวั ทศ่ี าล  กลมุ่ จาเลยทศ่ี าลสงั่ ใหร้ ับคาปรกึ ษาระหวา่ งพจิ ารณา หรอื ศาลมคี าพพิ ากษาใหเ้ ขา้ รับคาปรกึ ษา  กลมุ่ ผตู ้ อ้ งขงั ในทณั ฑสถานหญงิ ธนบรุ ี  กลมุ่ ผสู ้ มัครใจทว่ั ไป  กลมุ่ ผตู ้ อ้ งหาทไี่ ดร้ บั การประกนั ตวั ในวันทพี่ นักงานสอบสวนสง่ ตัวผตู ้ อ้ งหามาฝากขงั ครัง้ แรกทศี่ าล จัดทาสานวนคลนิ กิ สเี หลอื ง เมอ่ื ศาลอนุญาตใหป้ ระกนั ตวั และกาหนดเงอื่ นไขรับคาปรกึ ษาทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คม เจา้ หนา้ ทงี่ าน บรกิ ารประชาชนจะถ่ายสาเนาคารอ้ งขอฝากขังและสาเนาคารอ้ งขอประกันทศ่ี าลมคี าส่ังอนุญาตใหป้ ระกันและ กาหนดเงอื่ นไขรับคาปรกึ ษาทคี่ ลนิ ิกใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมพรอ้ มสมุดนัดประจาตัวทลี่ งวันนัด วนั รายงานตัว ฝากขงั แลว้ และใบปลอ่ ยตวั ผตู ้ อ้ งหาหรอื จาเลยเพอ่ื นาไปมอบใหก้ บั เจา้ หนา้ ทร่ี าชทณั ฑใ์ หป้ ลอ่ ยตัวผตู ้ อ้ งหาแลว้ พาไปพบเจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ เมอ่ื เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ รับสาเนาคารอ้ งขอฝากขงั สาเนาคารอ้ งขอประกนั จากผตู ้ อ้ งหาแลว้ จัดทาสานวนคลนิ กิ สเี หลอื ง แลว้ ออกเลขสานวนคลนิ กิ ลงสารระบบในทะเบยี นคมุ โดยใหน้ ายประกนั และผตู ้ อ้ งหา ลงชอื่ ทราบวนั เวลานัดทป่ี กสานวน และใหผ้ ตู ้ อ้ งหากรอกประวัติ หมายเลขโทรศพั ท์ ในแบบคดั กรองเบอื้ งตน้ ปกตแิ ลว้ ผตู ้ อ้ งหาหรอื จาเลยทไ่ี มข่ อประกนั ตวั หรอื ศาลไมอ่ นุญาตใหป้ ระกนั ศาลจะออกหมายขงั ระหวา่ งสอบสวน (สฟี ้า) เพอ่ื ใหเ้ จา้ หนา้ ทร่ี าชทณั ฑค์ วบคมุ ตวั ผตู ้ อ้ งหาหรอื จาเลยไวท้ เี่ รอื นจา ออกหมายขงั ในกรณีทผ่ี ูต้ อ้ งหาหรือจาเลยถูกควบคุมตัวทเ่ี รือนจา ในระหว่างสอบสวนหรือพจิ ารณาของศาล ผูต้ อ้ งหาหรือ จาเลยมสี ทิ ธยิ น่ื คารอ้ งขอประกันตวั เสมอ ถา้ ศาลมคี าสง่ั อนุญาตใหป้ ระกันตัวและกาหนดเงอ่ื นไขใหผ้ ตู ้ อ้ งหาหรอื จาเลยรับคาปรกึ ษาดว้ ย นายประกันตอ้ งนาสาเนาคารอ้ งขอฝากขังหรือคาฟ้ อง สาเนาคารอ้ งขอประกันและสมุด ประจาตัวผูต้ อ้ งหาทลี่ งรายการนัดรายงานตัวแลว้ ไปพบเจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ ิกเพอื่ กาหนดวันนัด ในการน้ีศาลจะออก หมายปลอ่ ย (สสี ม้ ) แลว้ มอบใหเ้ จา้ หนา้ ทรี่ าชทณั ฑเ์ พอื่ นาไปปลอ่ ยตวั ผตู ้ อ้ งหาหรอื จาเลย จดั ทาสานวนคลนิ กิ สชี มพู 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา 7. การนดั คราวตอ่ ไป 8. การสน้ิ สดุ การใหค้ าปรกึ ษา 9. การจดั ทาสถติ แิ ละรายงาน 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษาไมม่ า 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา อาการป่ วยดา้ นจติ เวช รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 60 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 3/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา เมอ่ื เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมตัง้ สานวนคลนิ กิ ออกเลขสานวนคลนิ กิ ลงสารบบใน 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก ทะเบยี นคมุ แลว้ ใหบ้ นั ทกึ ขอ้ มลู คลนิ กิ ลงในระบบ สารสนเทศคดขี องศาล 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา 7. การนดั คราวตอ่ ไป 8. การสน้ิ สดุ หรอื ยตุ ิ การใหค้ าปรกึ ษา 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เป็ นรายเดอื น 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา อาการป่ วยดา้ นจติ เวช รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 61 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 4/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา เมอ่ื จัดทาสานวนคลนิ กิ และกาหนดวันเวลานัดมา รับคาปรกึ ษาแลว้ เจา้ หนา้ ที่คลนิ ิกใหค้ าปรกึ ษา 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก ดา้ นจติ สังคมจะบันทกึ ขอ้ มูลเกย่ี วกับ ชอ่ื - สกุล ขอ้ หา เหตุทรี่ ับคาปรกึ ษา แลว้ ทาเป็ นบญั ชนี ัดใน 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ แตล่ ะวนั 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั 5. การแตง่ ตงั้ ผใู้ หค้ าปรกึ ษา 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา 7. การนดั คราวตอ่ ไป 8. การสนิ้ สดุ หรอื ยตุ ิ การใหค้ าปรกึ ษา 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เป็ นรายเดอื น 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา อาการป่ วยดา้ นจติ เวช รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 62 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 5/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คม จดั ทา บญั ชผี ใู ้ หค้ าปรกึ ษาทจ่ี ะมาปฏบิ ตั หิ นา้ ที่ ในแตล่ ะ 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก วันทาการ โดยจดั ทาเป็ นรายเดอื น แลว้ แจง้ ให ้ ผใู ้ หค้ าปรกึ ษาทราบ ผใู ้ หค้ าปรกึ ษาทไี่ มอ่ าจมา 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ ปฏบิ ตั หิ นา้ ทใี่ นวันทก่ี าหนดไดใ้ หแ้ จง้ ตอ่ เจา้ หนา้ ทไี่ มน่ อ้ ยกวา่ 2 วนั ทาการเพอื่ ให ้ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมตดิ ตอ่ 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา ผใู ้ หค้ าปรกึ ษาอน่ื มาปฏบิ ตั หิ นา้ ทแี่ ทน 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา 7. การนดั คราวตอ่ ไป 8. การสน้ิ สดุ หรอื ยตุ ิ การใหค้ าปรกึ ษา 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เป็ นรายเดอื น 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา อาการป่ วยดา้ นจติ เวช รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 63 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 6/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา กลมุ่ ผตู ้ อ้ งหาทไ่ี ดร้ บั การประกนั ตวั ชนั้ สอบสวน เมอ่ื รายงานตวั ทง่ี านฝากขงั แลว้ มารายงานตวั 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก กบั เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คม เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะ 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ ตรวจสอบวา่ ชอื่ - สกลุ ตรงกบั สมดุ ประจาตวั หรอื ไม่ ใหจ้ ดั ทาแบบประเมนิ และเตรยี ม 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั สานวนใหผ้ รู ้ ับคาปรกึ ษาเขา้ พบผใู ้ หค้ าปรกึ ษา 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา ตอ่ ไป 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา กลมุ่ ศาลมคี าพพิ ากษาใหเ้ ขา้ รับคาปรกึ ษา 7. การนดั คราวตอ่ ไป มารายงานตัวกบั เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษา ดา้ นจติ สงั คมโดยไมต่ อ้ งไปรายงานตวั ทงี่ าน 8. การสนิ้ สดุ หรอื ยตุ ิ ฝากขงั เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ การใหค้ าปรกึ ษา สงั คมจะตรวจสอบวา่ ชอ่ื - สกลุ ตรงกบั สมดุ ประจาตวั หรอื ไม่ ใหจ้ ัดทาแบบประเมนิ และ 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั เตรยี มสานวนใหผ้ รู ้ บั คาปรกึ ษาเขา้ พบผใู ้ ห ้ คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เป็ นรายเดอื น คาปรกึ ษาตอ่ ไป 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา อาการป่ วยดา้ นจติ เวช รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 64 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 7/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา โดยปกตแิ ลว้ ผรู ้ บั คาปรกึ ษาจะตอ้ งมารับ คาปรกึ ษาไมต่ ่ากวา่ ๔ ครงั้ แตล่ ะครงั้ หา่ งกนั 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครงั้ แรก ไมน่ อ้ ยกวา่ ๑๒ วนั แตถ่ า้ เป็ นคดที ศ่ี าลมคี า พพิ ากษาใหร้ บั คาปรกึ ษาเจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ให ้ 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมอาจจะนัดเป็ น ระยะเวลา ๒ เดอื นตอ่ ครงั้ หรอื ๓ เดอื นตอ่ ครงั้ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั ภายในระยะเวลาทคี่ าพพิ ากษากาหนดไว ้ ปกติ แลว้ คดคี วามรนุ แรงในครอบครัวกบั คดใี นขอ้ หา 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา โทษไมร่ า้ ยแรงและศาลมไิ ดจ้ าคกุ กจ็ ะรอ การ ลงโทษโดยกาหนดเงอ่ื นไขคมุ ประพฤตแิ ละให ้ 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา เขา้ รับคาปรกึ ษาทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมโดยเจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ 7. การนดั คราวตอ่ ไป สงั คมจะกาหนด ๑ เดอื น หรอื ๒ เดอื นตอ่ ครงั้ เป็ นเวลาไมน่ อ้ ยกวา่ ๑ ปี เป็ นตน้ แตอ่ ยา่ งไรก็ 8. การสน้ิ สดุ หรอื ยตุ ิ ตาม ในการใหค้ าปรกึ ษาแตล่ ะครงั้ ผใู ้ ห ้ การใหค้ าปรกึ ษา คาปรกึ ษาอาจใชด้ ลุ พนิ จิ กาหนดใหม้ ารับ คาปรกึ ษาเกนิ กวา่ ๔ ครงั้ กไ็ ดแ้ ลว้ แตป่ ัญหา 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั ของผเู ้ ขารับคาปรกึ ษา หากมนี ัดตอ่ ผรู ้ ับ คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ คาปรกึ ษาจะตอ้ งไปพบเจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ให ้ เป็ นรายเดอื น คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คม เพอื่ ลงวันเวลานัดที่ ปกสานวนคลนิ กิ และสมดุ ประจาตวั ทกุ ครัง้ 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา จากนัน้ ในแตล่ ะวันเจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ให ้ ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะบนั ทกึ วนั เวลานัด คราวตอ่ ไปในแตล่ ะสานวนลงระบบ 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา คอมพวิ เตอรเ์ พอ่ื ประมวลผลลงในบญั ชนี ัดแต่ อาการป่ วยดา้ นจติ เวช ละวันวา่ มกี สี่ านวนและใครเป็ นผใู ้ หค้ าปรกึ ษา รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 65 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 8/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา กรณที ผี่ รู ้ บั คาปรกึ ษามารับคาปรกึ ษาตามนัด แลว้ ผใู ้ หค้ าปรกึ ษาเห็นวา่ ผรู ้ บั คาปรกึ ษามกี าร 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครงั้ แรก เปลยี่ นแปลงไปในทางทดี่ ขี น้ึ จนเป็ นทนี่ ่า พอใจ ผใู ้ หค้ าปรกึ ษาอาจเสนอใหก้ ารปรกึ ษา 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ สนิ้ สดุ เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะทารายงานเจา้ หนา้ ทเ่ี สนอพรอ้ ม 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั สานวนคลนิ กิ ใหอ้ ธบิ ดผี พู ้ พิ ากษาหรอื ผทู ้ ไี่ ดร้ บั มอบหมาย สงั่ ใหส้ น้ิ สดุ การปรกึ ษา แลว้ ออก 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา เลขแดงและลงสารบบทะเบยี นคมุ แลว้ สง่ สานวนเกบ็ เป็ นสานวนคลนิ กิ เลขแดง แตถ่ า้ 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา เป็ นกรณีผรู ้ ับคาปรกึ ษาหลบหนปี ระกนั หรอื ถกู จบั ในคดอี นื่ หรอื ศาลมคี าพพิ ากษาใหล้ งโทษ 7. การนดั คราวตอ่ ไป จาคกุ โดยทก่ี ารใหค้ าปรกึ ษายงั ไมจ่ บ กระบวนการ ในกรณีเชน่ น้ี เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ให ้ 8. การสนิ้ สดุ หรอื ยตุ ิ คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะทารายงานเจา้ หนา้ ที่ การใหค้ าปรกึ ษา เสนออธบิ ดผี พู ้ พิ ากษา หรอื ผทู ้ ไ่ี ดร้ ับ มอบหมายมคี าสงั่ ใหย้ ตุ กิ ารใหค้ าปรกึ ษาและ 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั จาหนา่ ยออกเลขแดงและลงสารบบทะเบยี น คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ คมุ ตอ่ ไป เป็ นรายเดอื น กรณีผรู ้ บั คาปรกึ ษาไมม่ ารับคาปรกึ ษา ในทางปฏบิ ตั ใิ นวนั นัดหากผรู ้ ับคาปรกึ ษาไมม่ า 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ตามนัด เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา สงั คมจะโทรศัพทส์ อบถาม บางคดผี รู ้ บั คาปรกึ ษาจาวนั คลาดเคลอ่ื นกจ็ ะแจง้ ใหร้ บี มา 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา ศาล หากไมม่ าศาล เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ จะพมิ พ์ อาการป่ วยดา้ นจติ เวช หนังสอื แจง้ เตอื นใหม้ าเขา้ รบั คาปรกึ ษาหรอื เขา้ รว่ มโครงการ แตห่ ากผรู ้ บั คาปรกึ ษายงั ไม่ มาเขา้ รบั คาปรกึ ษาอกี เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ให ้ คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะทารายงานเสนอศาล เพอื่ ออกหมายเรยี กหรอื หมายจับ ในกรณีผดิ เงอ่ื นไขตามคาพพิ ากษา จดั ทารายงาน เจา้ หนา้ ทเี่ พอ่ื ใหศ้ าลสงั่ ยตุ กิ ารรับคาปรกึ ษา รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 66 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 9/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา ผจู ้ ัดการคลนิ กิ รวบรวมขอ้ มลู การใหค้ าปรกึ ษา ตามรายการจานวนนัดของทกุ คดใี นเดอื นนัน้ ๆ 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครงั้ แรก จากระบบบนั ทกึ ขอ้ มลู การปรกึ ษาซง่ึ แสดง ขอ้ มลู สรปุ ในรปู แบบกราฟใหเ้ ห็นถงึ ภาพรวม 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ ของการใหค้ าปรกึ ษา และพฒั นาการของผรู ้ บั คาปรกึ ษา รวมถงึ รายงานการตดิ ตามผลการให ้ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั คาปรกึ ษาซง่ึ ในกรณฝี ากขงั ตดิ ตามทกุ 1 เดอื น และกรณีหลงั พพิ ากษาตดิ ตามทกุ 3 เดอื น 5. การแตง่ ตงั้ ผใู้ หค้ าปรกึ ษา 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา 7. การนดั คราวตอ่ ไป 8. การสน้ิ สดุ หรอื ยตุ ิ การใหค้ าปรกึ ษา 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เป็ นรายเดอื น 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา อาการป่ วยดา้ นจติ เวช รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 67 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 10/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา ในทางปฏบิ ตั หิ ากผรู ้ ับคาปรกึ ษาซงึ่ ไดร้ บั การ ปลอ่ ยตวั ชว่ั คราว ไมม่ าตามนัดเจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะโทรศพั ท์ สอบถามกอ่ น หากผรู ้ บั คาปรกึ ษาจาวัน 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ คลาดเคลอ่ื นกจ็ ะแจง้ ใหร้ บี มาศาล มฉิ ะนัน้ อาจ มคี าสงั่ ปรับนายประกนั และออกหมายจบั แตถ่ า้ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั ผรู ้ ับคาปรกึ ษาจงใจไมม่ าหรอื ตดิ ตอ่ ไมไ่ ด ้ ถา้ ศาลมคี าสงั่ ปรบั นายประกนั และออกหมายจับก็ 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา จะทารายงานเจา้ หนา้ ทเี่ พอ่ื ใหศ้ าลสง่ั ยตุ กิ าร รับคาปรกึ ษา แตถ่ า้ เป็ นกรณที ศ่ี าลมคี า 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา พพิ ากษาใหร้ ับคาปรกึ ษาแลว้ ไมม่ าตามนัด เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะ 7. การนดั คราวตอ่ ไป ดาเนนิ การดังน้ี การแจง้ เตอื น เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษา 8. การสน้ิ สดุ หรอื ยตุ ิ ดา้ นจติ สงั คมอาจโทรศัพทแ์ จง้ ผรู ้ บั คาปรกึ ษา การใหค้ าปรกึ ษา แตถ่ า้ ตดิ ตอ่ ไมไ่ ด ้ อาจตดิ ตอ่ ทางญาติ หรอื หมายเลขโทรศพั ทท์ ปี่ รากฏอยใู่ นสานวน 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั คลนิ กิ และตอ้ งกาหนดวนั เวลาทจ่ี ะตอ้ งมาใหม่ คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เมอ่ื โทรศพั ทต์ ามแลว้ ไมม่ าหรอื ตดิ ตอ่ ไมไ่ ดใ้ ห ้ เป็ นรายเดอื น เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมทา หนังสอื แจง้ เตอื นใหม้ ารับคาปรกึ ษาโดยเสนอ 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ใหผ้ มู ้ อี านาจลงนามในหนังสอื แจง้ เตอื น ควร ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา กาหนดระยะเวลาไมต่ า่ กวา่ 15 วนั ทาการ แต่ ไมเ่ กนิ 20 วันทาการ 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา อาการป่ วยดา้ นจติ เวช การออกหมายเรยี ก เมอ่ื สง่ หนังสอื แจง้ เตอื น ไปแลว้ ผรู ้ ับคาปรกึ ษายงั ไมม่ า กใ็ หท้ า รายงานเจา้ หนา้ ทเ่ี สนออธบิ ดผี พู ้ พิ ากษาหรอื ผู ้ พพิ ากษาทไ่ี ดร้ ับมอบหมายใหด้ แู ลงานคลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คม ใหม้ คี าสงั่ ออก หมายเรยี กผรู ้ ับคาปรกึ ษามาสอบถามโดยเสนอ สานวนคลนิ กิ ไปยงั งานหมายหลังเพอ่ื ออก หมายเรยี ก รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 68 / 145

กำรจดั บรกิ ำร 11 ขนั้ ตอนในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล (ขนั้ ตอน 11/11) 1. ผเู้ ขา้ รบั คาปรกึ ษา ในกรณผี ใู ้ หค้ าปรกึ ษาเห็นวา่ ผรู ้ ับ คาปรกึ ษามอี าการตดิ ยาเสพตดิ อยา่ งเรอื้ รงั 2. วธิ กี าหนดวนั นดั ครง้ั แรก หรอื มอี าการป่ วยดา้ นจติ เวชไมส่ ามารถให ้ คาปรกึ ษาแนะนาได ้ อาจเสนอความเห็นใหส้ ง่ 3. การบนั ทกึ ขอ้ มลู สานวนคลนิ กิ ตวั ไปบาบดั ยงั สถานพยาบาลทม่ี คี วามชานาญ เฉพาะดา้ น ใหบ้ นั ทกึ ความเห็นลงในแบบ 4. การทาบญั ชนี ดั ประจาวนั สมั ภาษณแ์ ลว้ แจง้ ใหเ้ จา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ ให ้ คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมทราบ เจา้ หนา้ ทค่ี ลนิ กิ 5. การแตง่ ตง้ั ผใู้ หค้ าปรกึ ษา ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะสอบถามความ สมคั รใจผรู ้ บั คาปรกึ ษาวา่ ตอ้ งการความ 6. การเขา้ รบั คาปรกึ ษา ชว่ ยเหลอื หรอื ไม่ หากผรู ้ ับคาปรกึ ษายนื ยนั ก็ จะสง่ ไปบาบดั รกั ษายงั สถานพยาบาลทศี่ าล 7. การนดั คราวตอ่ ไป อาญาธนบรุ ไี ดป้ ระสานขอความรว่ มมอื ไวแ้ ลว้ โดยไมม่ คี า่ ใชจ้ า่ ยใดๆ ตามขนั้ ตอนดังตอ่ ไปน้ี 8. การสนิ้ สดุ หรอื ยตุ ิ 1. ผใู ้ หค้ าปรกึ ษาบนั ทกึ รายละเอยี ดสง่ ตอ่ ไว ้ การใหค้ าปรกึ ษา ในสานวนคลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คม 9. การจดั ทาสถติ ผิ เู้ ขา้ รบั 2. เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คม คาปรกึ ษาและรายงานสถติ ิ เป็ นรายเดอื น มอบหนังสอื สง่ ตัวใหผ้ รู ้ ับคาปรกึ ษา เพอ่ื นาไปรบั การรกั ษายงั สถานพยาบาลทร่ี ะบไุ ว ้ 10. กรณีผรู้ บั คาปรกึ ษา ในหนังสอื สง่ ตอ่ ไมม่ ารบั คาปรกึ ษา 3. เกบ็ สาเนาหนังสอื การสง่ ตอ่ ของผรู ้ บั คาปรกึ ษารายนัน้ ๆ เขา้ สานวนเพอ่ื ตดิ ตาม 11. กรณีสง่ ตอ่ ไปบาบดั รกั ษา ผลการสง่ ตอ่ อาการป่ วยดา้ นจติ เวช 4. เมอื่ ไดร้ ับหนังสอื ตอบรับการรายงานตวั เขา้ รบั การบาบดั รกั ษาจากสถานพยาบาลทส่ี ง่ ตอ่ เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมตอ้ งนาเสนอผบู ้ รหิ ารทราบแลว้ เก็บ รวมสานวนไว ้ 5. เมอื่ สถานพยาบาลใหก้ ารบาบดั รักษาจน ครบขนั้ ตอนแลว้ จะรายงานผลการรักษา มายงั ศาลอาญาธนบรุ ี เจา้ หนา้ ทคี่ ลนิ กิ ให ้ คาปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมจะตอ้ งนารวม สานวนเสนอใหอ้ ธบิ ดผี พู ้ พิ ากษาหรอื ผทู ้ ี่ ไดร้ บั มอบหมายทราบ 6. เมอื่ ผลการรักษาดขี นึ้ หรอื จบขนั้ ตอนการ บาบดั รกั ษาจากสถานพยาบาลแลว้ ตอ้ งทา รายงานเจา้ หนา้ ทเ่ี พอื่ ใหอ้ ธบิ ดผี พู ้ พิ ากษา หรอื ผรู ้ ับมอบหมายมคี าสง่ั สน้ิ สดุ การให ้ คาปรกึ ษา รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 69 / 145

บทเรียนที่ 4 สมรรถนะของผใู้ ห้คาปรึกษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล กำรพฒั นำเชงิ ระบบดำ้ นกระบวนกำร/แนวปฏบิ ตั กิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลดำเนินงำน โดยคณะทำงำนสหวชิ ำชพี สุขภำพจติ จำกสถำบนั กลั ยำณ์รำชนครนิ ทร์ กรมสุขภำพจติ ศกึ ษำขอ้ มลู แวดลอ้ ม บรบิ ทของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ แลกเปลย่ี นเรยี นรปู้ ัญหำ-ควำมตอ้ งกำร-อุปสรรคกำรทำงำนของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำของ ศำล ทำควำมเขำ้ ใจตน้ ทุนควำมร-ู้ ทกั ษะ-ทศั นคตขิ องผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ศกึ ษำระบบบรกิ ำรคลนิ กิ จติ สงั คมของศำล จำกนนั้ วเิ ครำะหข์ อ้ มลู สรปุ เป็นขอ้ เสนอเชงิ นโยบำยต่อเครอื ขำ่ ยสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม สำนกั งำน ป.ป.ส. และ สำนกั งำนกองทุนสนบั สนุนกำรสรำ้ งเสรมิ สขุ ภำวะ (สสส) วำ่ ควรกำหนดคุณสมบตั ขิ องผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ รวมถงึ ควรจดั ทำหลกั สตู รแกนกลำงสำหรบั ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำเพ่อื ใหป้ ฏบิ ตั ใิ นทศิ ทำงเดยี วกนั และมเี ป้ำหมำยเหมอื นกนั อกี ทงั้ ยงั เป็นกำรเตรยี มควำมพรอ้ มในกำรขยำยผลไปยงั ศำลทส่ี นใจทวั่ ประเทศ การพฒั นาหลกั สตู รแกนกลางสาหรบั ผใู้ ห้คาปรึกษาในคลินิกจิตสงั คมในระบบศาล คณะทำงำนสหวชิ ำชพี สุขภำพจติ จำกสถำบนั กลั ยำณ์รำชนครนิ ทร์ กรมสุขภำพจติ ยกรำ่ งหลกั สตู ร แกนกลำงและทดลองอบรมผใู้ หค้ ำปรกึ ษำในศำลอำญำทส่ี นใจจดั ตงั้ คลนิ ิกจติ สงั คมจำนวน 8 ครงั้ ในปี พ.ศ. 2562 และจดั ทำส่อื กำรสอนประกอบหลกั สตู รแกนกลำงสำหรบั ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล ประกอบดว้ ย 4 Modules ยอ่ ย ไดแ้ ก่ Module 1 Basic Counselling กำรใหค้ ำปรกึ ษำขนั้ พน้ื ฐำน Module 2 Addiction Management กำรใหค้ ำปรกึ ษำเพอ่ื จดั กำรภำวะเสพตดิ Module 3 Family Counselling กำรให้ คำปรกึ ษำครอบครวั และ Module 4 Group Counselling กำรใหค้ ำปรกึ ษำรำยกล่มุ หลักสตู รแกนกลาง การใหค้ าปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมเบอ้ื งตน้ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล พฒั นำโดย สถำบนั กลั ยำณ์รำชนครนิ ทร์ กรมสุขภำพจติ รบั รองโดย สำนกั งำนศำลยุตธิ รรม สนบั สนุนโดย สำนกั 2 สสส. URL: https://drive.google.com/drive/folders/1SJldMzYYDnTync7Xs9hFnDozqCbG9upe Download หลกั สตู รแกนกลำง ค่มู อื ผเู้ รยี นและสอ่ื กำรเรยี นรู้ 3 Modules รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 70 / 145

รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 71 / 145

การสร้างสมรรถนะผใู้ ห้คาปรกึ ษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล ดำเนินกำรผำ่ นกำรฝึกอบรมซง่ึ ครอบคลมุ ทงั้ กำรสรำ้ งควำมรู้ ทกั ษะ และทศั คติ (KSA: Knowledge- Skill-Attitude) ทเ่ี หมำะสมกบั บรบิ ทของระบบยตุ ธิ รรม โดยจติ อำสำทส่ี นใจจะทำหน้ำทผ่ี ใู้ หค้ ำปรกึ ษำในคลนิ ิก จติ สงั คมในระบบศำลผจู้ ะตอ้ งผำ่ นกำรอบรมหลกั สตู รกำรใหค้ ำปรกึ ษำขนั้ พน้ื ฐำน (Module 1) ก่อนจงึ จะเขำ้ รบั กำรฝึกอบรม Module ท่ี 2, 3, 4 ต่อได้ เน่อื งจำกไดจ้ ดั เรยี งเน้อื หำทจ่ี ำเป็นแต่ละหลกั สตู รแตกต่ำงกนั ผเู้ รยี น จำเป็นตอ้ งมคี วำมเขำ้ ใจหลกั กำรกำรใหค้ ำปรกึ ษำขนั้ พน้ื ฐำนเป็นลำดบั แรกแลว้ จงึ สำมำรถต่อยอดใหค้ ำปรกึ ษำ เฉพำะเรอ่ื งได้ เน้อื หำของหลกั สตู ร (4 Modules) ประกอบดว้ ยสำระสำคญั รว่ มกนั ของหลกั กำรของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ ทำงจติ สงั คม ดงั น้ี ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำและผรู้ บั คำปรกึ ษำมกี ำรพดู คยุ อย่ำงมเี ป้ำหมำย กำรใหค้ ำปรกึ ษำเป็นกำร สอ่ื สำรเชงิ บวกเน้นสมั พนั ธภำพทด่ี รี ะหว่ำงผใู้ หค้ ำปรกึ ษำและผรู้ บั คำปรกึ ษำ กำรใหค้ ำปรกึ ษำเป็นกำรส่อื สำร สองทำงเพอ่ื สรำ้ งควำมเขำ้ ใจทต่ี รงกนั กำรใหค้ ำปรกึ ษำไมใ่ ชก่ ำรแนะแนว ไมใ่ ช่กำรแนะนำ ไมใ่ ชก่ ำรสงั่ สอน ไมใ่ ช่กำรปลอบใจ ไมใ่ ช่กำรตดั สนิ ถกู หรอื ผดิ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำตอ้ งชดั เจนในบทบำทของตนเองและไมท่ ำตน เสมอื นเป็นผพู้ พิ ำกษำหรอื แพทยผ์ รู้ กั ษำ กำรใหค้ ำปรกึ ษำเป็นกำรช่วยใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำมแี นวทำงในกำรแกไ้ ข ปัญหำ บทบาทของผใู้ ห้คาปรกึ ษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลทม่ี ลี กั ษณะพงึ ประสงคค์ อื ผทู้ ไ่ี ดร้ บั กำรคดั เลอื กและแต่งตงั้ จำก ศำลอำญำ ไดร้ บั กำรอบรมกำรใหค้ ำปรกึ ษำจำกหลกั สตู รทไ่ี ดร้ บั กำรรบั รองจำกศำล มจี ติ อำสำ มสี ขุ ภำพกำย แขง็ แรงและสุขภำพจติ ปกติ และไมม่ ภี ำวะสมองเส่อื ม ดำเนนิ งำนใน 3 บทบำท ไดแ้ ก่ บทบำทกำรเป็น Facilitator คอื ผเู้ ออ้ื อำนวยใหเ้ กดิ กำรเรยี นรู้ สนับสนุนใหเ้ กดิ ควำมตระหนกั ควำมเขำ้ ใจตนเอง เปิดโอกำสให้ ผรู้ บั คำปรกึ ษำสำรวจตนเองทงั้ ดำ้ นบวกและดำ้ นลบ ชว่ ยคน้ หำสำเหตุของพฤตกิ รรมต่ำงๆ อำรมณ์ ควำมรสู้ กึ นกึ คดิ ค่ำนิยม ควำมคำดหวงั ต่อตนเองและผอู้ ่นื ช่วยคน้ หำสำเหตุทำใหผ้ ดิ หวงั ซง่ึ เชอ่ื มโยงกบั กำรก่อคดี ควำม ปรำรถนำลกึ ๆ ในจติ ใจ เช่น ควำมรกั กำรยอมรบั เสรภี ำพในกำรคดิ กำรตดั สนิ ใจ อยำกไดค้ วำมรสู้ กึ ทม่ี นั่ คง ปลอดภยั เพ่อื ใหเ้ กดิ กำรพฒั นำตนเองต่อไป ทงั้ น้ี กำรเป็นผเู้ ออ้ื อำนวยตอ้ งไมเ่ ป็นผทู้ ส่ี งั่ สอนแต่ตอ้ งเป็นผฟู้ ังท่ี ดี มกี ำรตงั้ คำถำมทท่ี ำใหผ้ ฟู้ ังรสู้ กึ วำ่ มพี ลงั ชวี ติ และรสู้ กึ วำ่ ตนเองมคี ณุ คำ่ บทบำทกำรเป็น Life Coach ผทู้ ่ี สรำ้ งแรงบนั ดำลใจ มกี ำรถำมเพอ่ื ใหค้ ดิ เลอื กเสน้ ทำงเดนิ ชวี ติ ทเ่ี จำะจง มเี ป้ำหมำยในกำรดำเนินชวี ติ และ เป็นไปไดแ้ ละนำไปส่คู วำมสำเรจ็ เมอ่ื ผรู้ บั คำปรกึ ษำเกดิ ควำมผดิ พลำด ทอ้ ถอย ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำควรใหก้ ำลงั ใจ เป็นทป่ี รกึ ษำ แนะนำเทคนคิ วธิ กี ำรแกป้ ัญหำ ประคบั ประคองและผลกั ดนั ใหส้ ่จู ดุ หมำย บทบำทกำรเป็น Psychoeducator ผทู้ ใ่ี หค้ วำมรเู้ ก่ยี วกบั สขุ ภำพจติ เบ้อื งตน้ สำมำรถคดั กรองและประเมนิ ปัญหำสุขภำพจติ ใหค้ วำมชว่ ยเหลอื ผทู้ ม่ี ปี ัญหำสุขภำพจติ เบอ้ื งตน้ หำกมอี ำกำรรนุ แรง เช่น โรคจติ โรคซมึ เศรำ้ ควำมคดิ ฆำ่ ตวั ตำย อำกำรถอนสรุ ำรุนแรง สำมำรถแนะนำสง่ ต่อสถำนพยำบำลเพอ่ื บำบดั ได้ สำมำรถถ่ำยทอดและอธบิ ำยเรอ่ื ง อำกำรต่ำงๆ เพอ่ื ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำและญำตมิ คี วำมเขำ้ ใจได้ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 72 / 145

ส่ิงที่ไมใ่ ช่บทบาทของผ้ใู ห้คาปรกึ ษา ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำในคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลตอ้ งพงึ ระลกึ อยู่ เสมอว่ำ (1) ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำไมใ่ ชผ่ พู้ พิ ำกษำ จงึ ไมไ่ ดม้ สี ทิ ธขิ ์ ำดในกำรตดั สนิ ใจเกย่ี วกบั คดี แต่มหี น้ำทช่ี ่วยเหลอื ผรู้ บั คำปรกึ ษำใหป้ ฏบิ ตั ติ ำมคำสงั่ ของศำล เหน็ ควำมสำคญั ของกำรเปลย่ี นแปลงตนเอง และแกไ้ ขปัญหำอยำ่ ง จรงิ จงั (2) ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำไม่ใชแ่ พทยห์ รอื ผรู้ กั ษำ แต่สำมำรถใหค้ วำมรเู้ กย่ี วกบั สุขภำพจติ เบอ้ื งตน้ ได้ เมอ่ื พบว่ำ ผรู้ บั คำปรกึ ษำมปี ัญหำสุขภำพจติ ทจ่ี ำเป็นตอ้ งไดร้ บั กำรบำบดั รกั ษำ สำมำรถส่งผรู้ บั คำปรกึ ษำ เพอ่ื พบบคุ ลำกร ทำงกำรแพทยต์ ำมสทิ ธกิ ำรรกั ษำของผรู้ บั คำปรกึ ษำ (3) ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำตอ้ งเตอื นตนเองใหป้ ฏบิ ตั ติ นตำม บทบำทของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ และไมล่ ้ำเสน้ หรอื สำคญั ตนผดิ ในสงิ่ ทไ่ี มใ่ ช่บทบำทของตน จริยธรรมของการให้คาปรกึ ษา ผรู้ บั คำปรกึ ษำควรมจี รยิ ธรรมกำรใหค้ ำปรกึ ษำอย่ำงเคร่งครดั โดยรกั ษำควำมลบั ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำตอ้ งไม่ นำเรอ่ื งของผรู้ บั คำปรกึ ษำไปเปิดเผย ใชค้ ำทเ่ี หมำะสมในกำรใหค้ ำปรกึ ษำ ใหค้ ำปรกึ ษำในหอ้ งทม่ี คี วำมเป็น ส่วนตวั จดั สถำนทก่ี ำรประชุมสอ่ื สำรหรอื ทำกลมุ่ มคี วำมเป็นส่วนตวั ไมเ่ ป็นทโ่ี ล่งหรอื ทส่ี ำธำรณะ รวมถงึ มวี ธิ ี จดั เกบ็ ขอ้ มลู อยำ่ งเป็นระบบและงำ่ ยต่อกำรคน้ หำขอ้ มลู ในกำรปฏบิ ตั หิ น้ำทน่ี นั้ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำตอ้ งไมน่ ำขอ้ มลู เกย่ี วกบั ประวตั แิ ละพฤตกิ ำรณ์ต่ำงๆ เกย่ี วกบั ผรู้ บั คำปรกึ ษำหรอื บคุ คลในครอบครวั ของผรู้ บั คำปรึกษำทต่ี น ลว่ งรจู้ ำกกำรปฏบิ ตั หิ น้ำทใ่ี หค้ ำปรกึ ษำไปกล่ำววจิ ำรณ์หรอื เผยแพรอ่ นั อำจทำใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำหรอื ครอบครวั ไดร้ บั ควำมเสยี หำย เวน้ แต่เพ่อื กำรศกึ ษำ หรอื เพ่อื ประโยชน์เก่ยี วกบั กำรใหค้ ำปรกึ ษำ ทงั้ น้ี จะตอ้ งอำพรำง ไมใ่ หป้ รำกฏชอ่ื ตวั ช่อื สกุล ของบคุ คลดงั กลำ่ ว การคดั เลือกผใู้ ห้คาปรึกษา ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเป็นกำรสรำ้ งควำมมสี ว่ นรว่ มจำกภำคประชำชนโดยใหบ้ ุคคลทม่ี จี ติ อำสำ และมคี ุณสมบตั ผิ ่ำนเกณฑก์ ำรคดั เลอื กของศำลมำทำหน้ำทใ่ี หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมช่วยเหลอื งำนศำล โดย คุณสมบตั ขิ องผใู้ หค้ ำปรกึ ษำทด่ี คี วรสำมำรถใชห้ ลกั จติ วทิ ยำแบง่ ระดบั คน ประเมนิ ควำมตอ้ งกำร ประสบกำรณ์ ชวี ติ เขำ้ ถงึ ใจคน มจี ติ อำสำ อุทศิ เวลำ มเี ทคนคิ สรำ้ งสมั พนั ธภำพทด่ี ี เป็นผฟู้ ังทด่ี ี ช่ำงสงั เกต ถำมควำมตอ้ งกำร มวี ธิ กี ำรส่อื สำร จบั หรอื สกดั ประเดน็ ตงั้ คำถำมเป็น ไมย่ ดึ ตดิ อตั ตำตวั ตน ไมด่ ่วนตดั สนิ สรำ้ งพลงั และคณุ ค่ำใน ตนเอง สรำ้ งแรงจงู ใจแรงบนั ดำลใจ แนะนำในสงิ่ ทเ่ี ป็นไปได้ เขำ้ ใจทฤษฎกี ำรใหค้ ำปรกึ ษำ สะทอ้ นควำมรสู้ กึ มี ทกั ษะในกำรตงั้ คำถำม รจู้ กั ใชเ้ ครอ่ื งมอื ประเมนิ คดั กรอง ตำมทนั เรยี นรู้ ถอดบทเรยี น ประยกุ ต์ เขำ้ ใจแบบ บนั ทกึ มคี วำมรกู้ ฎหมำยเบอ้ื งตน้ เขำ้ ใจกำรเสพตดิ มผี ลกบั ผกู้ ระทำผดิ ตำมทฤษฎสี มองตดิ ยำ ศำลนำรอ่ ง 5 แหง่ ในโครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบฯ กำหนดคณุ สมบตั ผิ ทู้ จ่ี ะทำหน้ำทผ่ี ใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ดำ้ นจติ สงั คม ดงั น้ี มอี ำยตุ งั้ แต่ 35 ปีขน้ึ ไป มคี วำมรไู้ มต่ ่ำกวำ่ ระดบั ปรญิ ญำตรี มคี วำมรู้ ควำมสนใจ หรอื ประสบกำรณ์ดำ้ นจติ วทิ ยำหรอื ดำ้ นสงั คมสงเครำะห์ เป็นผเู้ ล่อื มใสในกำรปกครองระบอบประชำธปิ ไตยตำม รฐั ธรรมนูญ ไมเ่ ป็นผมู้ คี วำมประพฤตเิ ส่อื มเสยี หรอื บกพรอ่ งในศลี ธรรมอนั ดี ไมเ่ ป็นผมู้ หี น้สี นิ ลน้ พน้ ตวั ไมเ่ คย ถูกสงั่ ใหพ้ กั รำชกำรหรอื ถกู สงั่ ใหอ้ อกจำกรำชกำรไวก้ ่อน หรอื ถูกลงโทษไล่ออก ปลดออก หรอื ใหอ้ อกจำก รำชกำร ไมเ่ คยถกู จำคุกโดยคำพพิ ำกษำถงึ ทส่ี ดุ ใหจ้ ำคุก เวน้ แต่เป็นโทษสำหรบั ควำมผดิ ทไ่ี ดก้ ระทำโดย ประมำทหรอื ควำมผดิ ลหุโทษ ไมเ่ ป็นคนไรค้ วำมสำมำรถ คนเสมอื นไรค้ วำมสำมำรถ คนวกิ ลจรติ จติ ฟัน่ เฟือน รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 73 / 145

ไมส่ มประกอบ ไมเ่ ป็นโรคตดิ ต่อรำ้ ยแรง หรอื มสี ภำพทำงกำยหรอื จติ ใจไมเ่ หมำะสมทจ่ี ะเป็นผใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ น จติ สงั คม เป็นผมู้ คี วำมซ่อื สตั ยส์ ุจรติ มบี คุ ลกิ ภำพ ควำมประพฤติ และทศั นคตทิ เ่ี หมำะสมแก่กำรปฏบิ ตั หิ น้ำท่ี เป็นผใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม และเคำรพศกั ดศิ ์ รคี วำมเป็นมนุษย์ ตอ้ งมคี วำมรคู้ วำมเขำ้ ใจเกย่ี วกบั คดคี วำม รนุ แรงในครอบครวั และจติ วทิ ยำกำรใหค้ ำปรกึ ษำเบอ้ื งตน้ ไมป่ ระกอบวชิ ำชพี ทม่ี ลี กั ษณะเป็นปฏปิ ักษห์ รอื อำจมี ผลประโยชน์กบั กำรปฏบิ ตั หิ น้ำทผ่ี ใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ไมเ่ คยถูกถอนช่อื ออกจำกทะเบยี นผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ของศำลใด ไมเ่ คยถกู ศำลพพิ ำกษำลงโทษฐำนละเมดิ อำนำจศำลภำยใน 5 ปีนบั ถงึ วนั สมคั ร นอกจำกน้ี ผสู้ มคั รจะตอ้ งผำ่ นกำรสอบสมั ภำษณ์ตำมหลกั เกณฑท์ ค่ี ณะกรรมกำรกำหนดซง่ึ จะมกี ำร คดั เลอื กโดยพจิ ำรณำจำกใบสมคั รและกำรสอบสมั ภำษณ์โดยคณะกรรมกำร 3 คน โดยมเี กณฑค์ ะแนนแบ่งเป็น 4 สว่ น ไดแ้ ก่ ควำมรคู้ วำมสำมำรถ 40 คะแนน ทศั นคตติ ่อกระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม 20 คะแนน จติ อำสำ 20 คะแนน บคุ ลกิ ภำพและควำมเหมำะสม 20 คะแนน รวม 100 คะแนน ผสู้ มคั รตอ้ งไดค้ ะแนนไมน่ ้อย กวำ่ รอ้ ยละ 70 จงึ ผ่ำนกำรคดั เลอื ก ผไู้ ดร้ บั กำรคดั เลอื กจะตอ้ งผ่ำนกำรอบรมตำมหลกั เกณฑท์ ก่ี ำหนดจงึ จะไดร้ บั กำรขน้ึ ทะเบยี นใหเ้ ป็น ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมประจำคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล โดยมวี ำระ 1 ปี ทงั้ น้ี ผทู้ เ่ี คยขน้ึ ทะเบยี นเป็นผใู้ ห้ คำปรกึ ษำของศำลอ่นื แลว้ ไมต่ ดั สทิ ธทิ จ่ี ะสมคั รขน้ึ ทะเบยี นเป็นผใู้ หค้ ำปรกึ ษำของอกี ศำลหน่งึ แต่ตอ้ งสำมำรถ บรหิ ำรเวลำไดอ้ ยำ่ งเหมำะสม สำมำรถอุทศิ ตนเพอ่ื ประโยชน์แก่รำชกำรของศำลไดเ้ ป็นอยำ่ งดี เมอ่ื ผใู้ ห้ คำปรกึ ษำปฏบิ ตั งิ ำนครบวำระแลว้ ใหค้ งปฏบิ ตั หิ น้ำทต่ี ่อไปไดจ้ นกวำ่ ผพู้ พิ ำกษำหวั หน้ำศำลจะแต่งตงั้ ผใู้ ห้ คำปรกึ ษำชดุ ใหม่ บทเรียนท่ี 5 ระบบจดั การข้อมลู การปรึกษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล ระบบจดั กำรขอ้ มลู กำรปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลเป็นระบบ Web Application ทท่ี ำงำนบน Web Server โดยไมต่ อ้ งทำกำรตดิ ตงั้ ระบบก่อนใชง้ ำน อกี ทงั้ ไมจ่ ำกดั เพยี งกำรทำงำนอยบู่ นเครอ่ื งคอมพวิ เตอรข์ อง ผใู้ ชห้ รอื ของหน่วยงำน แต่สำมำรถใชง้ ำนไดผ้ ่ำน Web Browser (Cloud-based) ทำงำนไดท้ ุกทท่ี ุกเวลำเพยี ง เชอ่ื มต่ออนิ เตอรเ์ น็ตเทำ่ นัน้ เช่นเดยี วกบั Gmail ซง่ึ เป็นโปรแกรมรบั -สง่ email หรอื ระบบธุรกรรมออนไลน์ของ ธนำคำรต่ำงๆ เป็นตน้ โดยผใู้ ชส้ ำมำรถเขำ้ ถงึ Application ระบบจดั กำรขอ้ มลู กำรปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในศำล ไดท้ ่ี URL: https://www.psysoc-court.com ทงั้ น้ี Application น้เี ป็นระบบปิดทก่ี ำหนดใหผ้ ใู้ ชต้ อ้ งมี Username และ Password เพ่อื กำรเขำ้ ใชง้ ำน โดยมผี ดู้ แู ลระบบเป็นผสู้ รำ้ ง Username/Password ให้ ระบบจดั กำรขอ้ มลู กำรปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในศำลพฒั นำบนหลกั กำรทำงำนและจดั เกบ็ ขอ้ มลู ของผรู้ บั คำปรกึ ษำในลกั ษณะเดยี วกบั ทผ่ี จู้ ดั กำร/ผปู้ ฏบิ ตั งิ ำน/ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำในคลนิ ิกจติ สงั คมคนุ้ เคย โดยโปรแกรมจะ จดั เกบ็ ขอ้ มลู ของผรู้ บั คำปรกึ ษำแต่ละคนออกแยกกนั อำ้ งองิ กบั หมำยเลขคดดี ำทผ่ี รู้ บั คำปรกึ ษำถกู ส่งตวั มำยงั คลนิ ิก ขอ้ มลู ส่วนตวั ของผรู้ บั คำปรกึ ษำ ขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ ของคดี ประวตั กิ ำรรบั คำปรกึ ษำ สถำนะของชนั้ คดที งั้ “ฝำกขงั /ก่อนพพิ ำกษำ/” และ “หลงั พพิ ำกษำ” ตลอดจนผลกำรประเมนิ ทงั้ หมดของผรู้ บั คำปรกึ ษำจะถูกรวบรวม ไวภ้ ำยใตค้ ดหี มำยเลขเดยี วกนั รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 74 / 145

ผใู้ ชง้ ำนระบบถูกแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ซง่ึ มสี ทิ ธกิ ์ ำรใชง้ ำนต่ำงกนั ดงั น้ี นกั จติ วทิ ยำ เจำ้ หน้ำทส่ี ำรสนเทศ ผดู้ แู ลระบบ นกั สงั คมสงเครำะห์ (IT Officer) (Administrator) เจำ้ หน้ำทผ่ี รู้ บั ผดิ ชอบสำนวน ผใู้ ชง้ ำนทวั่ ไป เจำ้ หน้ำทง่ี ำนดำ้ นเทคนคิ ผดู้ แู ลหรอื ผพู้ ฒั นำระบบ สำมำรถสรำ้ งและแกไ้ ขประวตั ิ สำมำรถแกไ้ ขขอ้ มลู ของ สำมำรถแกไ้ ขจดั กำรขอ้ มลู ผรู้ บั คำปรกึ ษำ สรำ้ งนดั หมำย ผใู้ ชง้ ำนอ่นื ได้ กรู้ หสั ผ่ำนให้ และโครงสรำ้ งขอ้ มลู ตลอดจน และบนั ทกึ ผลกำรประเมนิ ต่ำงๆ ผใู้ ชอ้ ่นื แกไ้ ขลบขอ้ มลู ทเ่ี กย่ี ว หน้ำจอต่ำงๆ ของระบบได้ แต่ไมส่ ำมำรถลบขอ้ มลู ออกจำก ขอ้ งกบั คดแี ละผรู้ บั คำปรกึ ษำ ผดู้ แู ลระบบจะมสี ทิ ธใิ ์ นกำร ระบบได้ ทงั้ น้ี ผใู้ ชก้ ล่มุ น้ีมี ไดท้ งั้ หมด แกไ้ ขขอ้ มลู ของศำล สรำ้ งและแกไ้ ขแบบทดสอบ หน่วยงำนทส่ี งั กดั และสำมำรถ ใดกไ็ ด้ เจำ้ หน้ำท่ี IT จะตอ้ ง ต่ำงๆ ไดอ้ กี ดว้ ย เหน็ เฉพำะขอ้ มลู ของผรู้ บั เขำ้ ใจในระบบเป็นอยำ่ งดแี ละ คำปรกึ ษำในหน่วยงำนของตน ไดร้ บั มอบหมำยจำกผดู้ แู ล เทำ่ นัน้ ระบบเป็นกำรเฉพำะ เม่ือผู้ใช้งำน Login ด้วย Username และ Password แล้วเข้ำสู่หน้ำหลักของระบบ “รำยกำรคดี” ประกอบด้วยรำยกำรคดแี ละแฟ้มประวตั ิทงั้ หมดของคลนิ ิกจติ สงั คมท่ผี ูใ้ ชส้ งั กดั อยู่ แต่ละคดจี ะมชี ่อื คดี (ฐำน ควำมผดิ ) และช่อื ผู้ต้องหำ/จำเลยกำกบั ไว้ ผู้ใช้สำมำรถเลอื กคดที ่ตี ้องกำรทำงำนขอ้ มูลต่อได้ หรอื สำมำรถ สรำ้ งใหม่กไ็ ด้ เม่อื เลอื กคดที ต่ี อ้ งกำรแลว้ ผใู้ ชส้ ำมำรถบนั ทกึ ประวตั กิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำหรอื ผลกำรประเมนิ ต่ำงๆ ได้แต่ละคดจี ะประกอบด้วยผู้ต้องหำ/จำเลย 1 คน หำกคดใี ดมผี ู้ต้องหำ/จำเลยมำกกว่ำ 1 คนและผู้ต้องหำ/ จำเลยเหล่ำนนั้ ถกู สง่ มำยงั คลนิ ิก ระบบจะเกบ็ ประวตั ขิ องผตู้ อ้ งหำ/จำเลยทงั้ สองแยกกนั เป็นสองรำยกำรทม่ี เี ลข คดดี ำเดยี วกนั รำยกำรคดไี ดถ้ กู อธบิ ำยไวใ้ นบทท่ี 2 ของค่มู อื กำรใชง้ ำนระบบ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 75 / 145

Menu บนั ทกึ ขอ้ มลู กำรใหค้ ำปรกึ ษำ ประกอบดว้ ย รำยละเอยี ดทวั่ ไปของคดี กำรบนั ทกึ ประวตั นิ ดั หมำย และใหค้ ำปรกึ ษำ ผลประเมนิ ดงั รำยละเอยี ดในตำรำงต่อไปน้ี รำยละเอยี ดทวั่ ไปของคดี กำรบนั ทกึ ประวตั ิ ผลประเมนิ (ประวตั ขิ องผรู้ บั คำปรกึ ษำ) นดั หมำยและใหค้ ำปรกึ ษำ  ขอ้ มลู ทวั่ ไปของผรู้ บั บรกิ ำร  กำรนดั หมำย  แบบบนั ทกึ กำรใหค้ ำปรกึ ษำ  ทอ่ี ยแู่ ละทท่ี ำงำนปัจจุบนั  แบบประเมนิ และคดั กรอง  กำรนดั หมำยเขำ้ รบั คำปรกึ ษำ  ผเู้ กย่ี วขอ้ ง  แบบไมบ้ รรทดั วดั ใจ  แผนภมู สิ รปุ ผลกำรประเมนิ  ควำมสมั พนั ธใ์ นครอบครวั  แบบวดั สุขภำพจติ (ควำมสุข)  กำรศกึ ษำ  แบบควำมเสย่ี งกำรใชส้ ำรเสพตดิ  รำยไดจ้ ำกงำนอำชพี  แบบคดั กรองโรคซมึ เศรำ้  ประวตั ทิ ำงกำรแพทย์ กำรใหค้ ำปรกึ ษำเป็นสงิ่ ทต่ี อ้ งกระทำอยำ่ งต่อเน่อื ง ดงั นนั้ ใน 1 คดรี ะบบจะอนุญำตใหผ้ ใู้ ชบ้ นั ทกึ กำรให้ คำปรกึ ษำและผลประเมนิ ต่ำงๆ ไดอ้ ยำ่ งไมจ่ ำกดั ในระบบจดั กำรขอ้ มลู จะเรยี กกำรทผ่ี รู้ บั คำปรกึ ษำเขำ้ พบผใู้ ห้ คำปรกึ ษำเพ่อื ปรกึ ษำและประเมนิ ว่ำ “กำรใหค้ ำปรกึ ษำ หรอื Visit” ในแต่ละกำรใหค้ ำปรกึ ษำผใู้ ชส้ ำมำรถบนั ทกึ กำรใหค้ ำปรกึ ษำได้ และสำมำรถทำแบบทดสอบหรอื คดั กรองต่ำงๆ ไดด้ ว้ ย ระบบจะเกบ็ ขอ้ มลู ทุกอย่ำงเอำไว้ ผใู้ ชส้ ำมำรถดผู ลกำรประเมนิ สงิ่ ทพ่ี ดู คยุ ของแต่ละ Visit ได้ ทงั้ น้ี หำกผใู้ ชต้ อ้ งกำรดคู วำมเปลย่ี นแปลงหรอื พฒั นำกำรของผรู้ บั คำปรกึ ษำ ผใู้ ชส้ ำมำรถเรยี กดสู รปุ ผลกำรประเมนิ โดยรวมของทุก ๆ กำรรบั คำปรกึ ษำใน รปู แบบของแผนภมู แิ ท่งไดอ้ กี ดว้ ย วธิ กี ำรบนั ทกึ และดผู ลกำรใหค้ ำปรกึ ษำไดถ้ ูกอธบิ ำยไวใ้ นบทท่ี 3 ของค่มู อื กำรใชง้ ำนระบบ นอกจำกกำรเรยี กดปู ระวตั กิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำตำมรำยกำรคดแี ลว้ ระบบยงั อนุญำตใหผ้ ใู้ ชเ้ รยี กดู ประวตั สิ ว่ นตวั และบนั ทกึ กำรใหค้ ำปรกึ ษำในระบบตำมรำยกำรของผรู้ บั บรกิ ำรแต่ละคนไดผ้ ่ำน “แฟ้มประวตั ิ ผรู้ บั บรกิ ำร” ซง่ึ ไดอ้ ธบิ ำยไวใ้ นบทท่ี 4 ของค่มู อื กำรใชง้ ำนระบบ ในกำรเขำ้ รบั คำปรกึ ษำแต่ละครงั้ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำจะบนั ทกึ รำยละเอยี ดกำรใหค้ ำปรกึ ษำตำมแบบบนั ทกึ กำรใหค้ ำปรกึ ษำซง่ึ เรม่ิ ดว้ ยกำรประเมนิ สภำพทวั่ ไปของผรู้ บั คำปรกึ ษำ ดงั น้ี รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 76 / 145

สภำพรำ่ งกำย: สุขภำพทวั่ ไปของผรู้ บั คำปรกึ ษำ แขง็ แรง อ่อนแอ หรอื เจบ็ ป่วย สภำพทำงจติ ใจ: สขุ ภำพจติ ของผรู้ บั คำปรกึ ษำ ปกติ ซมึ เศรำ้ กำ้ วรำ้ ว หวำดระแวง สมั พนั ธภำพในครอบครวั : คนในครอบครวั ยอมรบั ช่วยเหลอื อยดู่ ว้ ยกนั ได้ หรอื ไมม่ ญี ำติ สมั พนั ธภำพในชุมชน: คนในชุมชนยอมรบั ช่วยเหลอื อยดู่ ว้ ยกนั ได้ หรอื ไมย่ อมรบั หลงั จำกนนั้ จะเป็นกำรบนั ทกึ กำรใหค้ ำปรกึ ษำซง่ึ ประกอบดว้ ยหวั ขอ้ ดงั น้ี ประเมนิ ผลกำรใหค้ ำปรกึ ษำ ครงั้ ทผ่ี ำ่ นมำ ปัญหำของผรู้ บั บรกิ ำร ประเดน็ ปัญหำทพ่ี ดู คยุ ในครงั้ น้ี กำรใหค้ ำปรกึ ษำ/กำรใหค้ วำมช่วยเหลอื สรปุ ผลกำรพดู คุย/กำรวำงแผนกำรดแู ลต่อเน่อื ง สรปุ ผลกำรตดิ ตำม ซง่ึ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำสำมำรถระบุประวตั กิ ำร ถูกจบั กุมตวั ในชว่ ง 3 เดอื นทผ่ี ำ่ นมำ และปัญหำอ่นื ของผรู้ บั คำปรกึ ษำได้ หลงั จำกกรอกขอ้ มลู ทงั้ หมดแลว้ ผู้ให้ คำปรกึ ษำสำมำรถสรปุ ผลกำรใหค้ ำปรกึ ษำและบนั ทกึ ลงในระบบได้ ในกรณที ม่ี ญี ำตดิ แู ล ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ สำมำรถระบกุ ำรเปลย่ี นแปลงของผรู้ บั บรกิ ำรในดำ้ นกำรปรบั พฤตกิ รรมในภำพรวมไดด้ ว้ ย ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำในคลนิ กิ จติ สงั คมอำจใชแ้ บบประเมนิ /แบบคดั กรองประกอบกำรใหค้ ำปรกึ ษำซง่ึ ไมบ่ งั คบั ใชแ้ ต่ขน้ึ อยกู่ บั ดุลพนิ จิ ของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำเมอ่ื สงั เกตเหน็ ควำมผดิ ปกตแิ ละตอ้ งกำรประเมนิ เพอ่ื ควำมแน่ใจ เม่อื ประเมนิ แลว้ พบกำรป่วยทำงจติ เวชหรอื พฤตกิ รรมเสพตดิ ทเ่ี กนิ ควำมสำมำรถในกำรดแู ลของคลนิ ิกจติ สงั คมใน ระบบศำลแลว้ จงึ ประสำนสง่ ต่อสถำนพยำบำลเพอ่ื บำบดั รกั ษำตำมสทิ ธริ กั ษำพยำบำล โดยผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ สำมำรถบนั ทกึ ขอ้ มลู กำรประเมนิ และคดั กรองในแฟ้มประวตั ขิ องผรู้ บั คำปรกึ ษำในระบบบนั ทกึ ขอ้ มลู เพ่อื นำสง่ ผู้ พพิ ำกษำเจำ้ ของคด/ี ผสู้ ง่ ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยเขำ้ รบั คำปรกึ ษำในคลนิ กิ ประกอบดว้ ยเครอ่ื งมอื ต่อไปน้ี  ไมบ้ รรทดั วดั ใจ (Readiness Ruler) เป็นแบบทดสอบเพ่อื ประเมนิ ควำมพรอ้ มในกำรเลกิ ใชส้ ำรเสพตดิ ของผรู้ บั คำปรกึ ษำ เกบ็ ขอ้ มลู รว่ มกบั แบบซกั ประวตั ขิ อ้ มลู ส่วนตวั ซง่ึ ใชห้ ลงั จำกประเมนิ สำเหตุกำรกระทำผดิ โดยมลี กั ษณะเป็น ตวั เลข 0 ถงึ 10 บนสเกลไมบ้ รรทดั จำกน้อยไปมำก ดงั ภำพ แบ่งออกเป็น 3 สว่ น ไดแ้ ก่ ควำมกงั วล ต่อกำรใชส้ ำรเสพตดิ ควำมตงั้ ใจในกำรลดหรอื เลกิ และควำมมนั่ ใจว่ำจะทำสำเรจ็ จำกนนั้ ผใู้ ห้ คำปรกึ ษำระบปุ ัจจยั ทช่ี ่วยใหเ้ ลกิ สำรเสพตดิ ได้  ดชั นสี ขุ ภำพจติ (ควำมสุข) คนไทย เป็นแบบทดสอบเพอ่ื ประเมนิ สุขภำพจติ ของผรู้ บั บรกิ ำร ประกบอดว้ ยชุดคำถำม 15 ขอ้ แบ่งเป็น 4 องค์ประกอบ ในแบบทดสอบแบบกระดำษ ผูใ้ ช้ต้องทำแบบทดสอบและคำนวณคะแนนประเมนิ ดว้ ยตนเอง แต่ในระบบจดั กำรขอ้ มลู ระบบจะคำนวณและแสดงผลคะแนนในแต่ละองคป์ ระกอบให้ โดยอตั โนมตั ิ  แบบประเมนิ ควำมเสย่ี งกำรใชส้ ำรเสพตดิ (ASSIST -LITE) เป็นแบบประเมนิ ทพ่ี ฒั นำขน้ึ โดยองคก์ ำรอนำมยั โลกเพ่อื ประเมนิ ควำมเสย่ี งในกำรใชส้ ำรเสพตดิ พจิ ำรณำจำกประเภทและควำมถข่ี องสำรเสพตดิ ทใ่ี ชใ้ นระยะ 3 เดอื นตลอดจนปัจจยั อ่นื ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 77 / 145

 แบบคดั กรองโรคซมึ เศรำ้ เป็นแบบคดั กรอง 3 แบบ ได้แก่ แบบคดั กรองโรคซมึ เศรำ้ 2 คำถำม (2Q), (9Q) และ (8Q) แบบ 2Q มคี ำถำม 2 ขอ้ และแบบ 9Q และ 8Q มคี ำถำม 9 และ 8 ขอ้ ตำมลำดบั กำรคดั กรองเรม่ิ จำก แบบ 2Q ก่อน หำกผู้รับคำปรึกษำตอบข้อใดข้อหน่ึงว่ำ “มี” ระบบจะให้ผู้ใช้ทำแบบ 9Q ต่อ ประกอบดว้ ยคำถำม 9 ขอ้ แต่ละขอ้ มคี ำตอบใหเ้ ลอื ก 4 ขอ้ หลงั จำกตอบครบทุกขอ้ ระบบคำนวณ คะแนนและประเมนิ ควำมเสย่ี งทจ่ี ะเป็นโรคซมึ เศรำ้ โดยอตั โนมตั ิ หำกมอี ำกำรของโรคซมึ เศรำ้ ระดบั ปำนกลำงขน้ึ ไประบบจะแสดงแบบทดสอบ 8Q ขน้ึ มำโดยอตั โนมตั ิ ระบบจัดการขอ้ มลู การปรกึ ษาดา้ นจติ สงั คมในศาล Download คมู่ อื ผใู้ ชง้ ำน โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล บรหิ ำรโดย สำนกั เทคโนโลยสี ำรสนเทศ สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม สนบั สนุนกำรพฒั นำโดย สำนกั 2 สสส. URL: https://www.psysoc-court.com บทเรียนท่ี 6 การส่งต่อบาบดั รกั ษา กำรตกเป็นผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยไมว่ ่ำในคดใี ด ทำใหเ้ กดิ ควำมเครยี ดควำมวติ กกงั วล และถำ้ ไมส่ ำมำรถ จดั กำรกบั สภำพปัญหำทเ่ี กดิ กบั ตนเองไดก้ จ็ ะยง่ิ เครยี ด วติ กกงั วลและทกุ ขใ์ จ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำจะตอ้ งประเมนิ ภำวะทำงจติ สงั คมเพ่อื วเิ ครำะหแ์ ละจดั ลำดบั ควำมสำคญั ของปัญหำเพอ่ื หำแนวทำงในกำรชว่ ยเหลอื ทเ่ี หมำะสม ปัญหำบำงอยำ่ งผใู้ หค้ ำปรกึ ษำสำมำรถชว่ ยเหลอื ไดโ้ ดยกำรใหค้ ำปรกึ ษำ แต่บำงปัญหำไมส่ ำมำรถช่วยเหลอื ได้ จงึ จำเป็นตอ้ งหำแหล่งทรพั ยำกรหรอื แหล่งสนบั สนุนทำงสงั คมในกำรใหค้ วำมชว่ ยเหลอื ทต่ี รงกบั ปัญหำและ ควำมตอ้ งกำรของผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยจงึ ตอ้ งมกี ำรสง่ ต่อไปรบั บรกิ ำรเฉพำะทำงดงั นนั้ กำรส่งต่อจงึ เป็นอกี แนว ทำงหน่งึ ในกำรใหค้ วำมช่วยเหลอื ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย วตั ถุประสงคใ์ นกำรส่งต่อ เพอ่ื ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำ (ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย) ไดร้ บั ควำมช่วยเหลอื ตรงกบั สภำพปัญหำและควำมตอ้ งกำร โดยมเี กณฑใ์ นกำรพจิ ำรณำว่ำควรสง่ ต่อเมอ่ื พบวำ่ ผรู้ บั คำปรกึ ษำมปี ัญหำดำ้ น จติ เวช ป่วยเป็นโรคทำงจติ เวช ทจ่ี ำเป็นตอ้ งไดร้ บั กำรรกั ษำเฉพำะทำง หำกผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ พบว่ำผรู้ บั คำปรกึ ษำมคี วำมผดิ ปกตทิ ำงจติ เชน่ ควำมคดิ หวำดระแวง อำรมณ์เศรำ้ ซมึ เศรำ้ มคี วำมคดิ อยำกตำย พยำยำมฆำ่ ตวั ตำย อำกำรโรคจติ เช่น พดู เพอ้ หแู วว่ ประสำทหลอน เป็นตน้ มี พฤตกิ รรมกำ้ วรำ้ ว มภี ำวะตดิ หรอื ถอนสำรเสพตดิ มภี ำวะหลงผดิ มภี ำวะทเ่ี ป็นอนั ตรำยต่อตนเองและผอู้ ่นื ทำ รำ้ ยตนเองดว้ ยวธิ รี นุ แรง ควบคมุ อำรมณ์ไมไ่ ด้ มปี ัญหำในกำรควบคุมอำรมณ์ของตนเองอยำ่ งมำก กรณอี ่นื ๆ เช่น ควำมผดิ ปกตทิ ำงจติ จำกกำรใชส้ ุรำและหรอื สำรเสพตดิ ตดิ สรุ ำ/สำรเสพตดิ และอ่นื ๆ จำเป็นตอ้ งสง่ พบ จติ แพทยเ์ พอ่ื กำรวนิ ิจฉยั และบำบดั รกั ษำ สำมำรถส่งผรู้ บั คำปรกึ ษำไปรบั กำรรกั ษำตำมสถำนพยำบำล ดงั แสดง ในแผนภูมกิ ำรส่งต่อน้ี รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 78 / 145

ในกำรส่งต่อไปรบั บรกิ ำรดำ้ นสุขภำพ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำจะตอ้ งแนะนำใหผ้ ู้รบั คำปรกึ ษำเตรยี มหลกั ฐำนท่ี จำเป็นจะต้องใช้ในกำรรกั ษำพยำบำลดงั น้ี (1) บตั รประชำชน/ทะเบียนบ้ำน (2) บตั รประกันสุขภำพ/บตั ร ประกนั สงั คม/บตั รผพู้ กิ ำร หลงั จำกนนั้ จงึ ทำหนงั สอื ส่งต่อตำมแบบของคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ทงั้ น้ี ให้ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำเขยี นเอกสำรสรุปอำกำรและวตั ถุประสงคข์ องกำรส่งรกั ษำใหช้ ดั เจนว่ำ เพ่อื รกั ษำอำกำรใด และ ผู้รกั ษำจะไม่มสี ่วนเก่ยี วขอ้ งต่อคดี ทงั้ น้ี ผู้ให้คำปรกึ ษำอำจเขำ้ ใจผดิ ว่ำจะต้องส่งผู้รบั คำปรกึ ษำมำรกั ษำท่ี โรงพยำบำลจติ เวชเท่ำนนั้ และโรงพยำบำลจติ เวชจะอนุเครำะหค์ ่ำรกั ษำ ซง่ึ เป็นควำมเขำ้ ใจทผ่ี ดิ ควรแนะนำให้ ผูร้ บั คำปรกึ ษำไปรกั ษำตำมสถำนพยำบำลท่มี สี ทิ ธกิ ำรรกั ษำอยู่ หำกสถำนพยำบำลนัน้ พจิ ำรณำแล้วว่ำเกนิ ศกั ยภำพของสถำนพยำบำล กจ็ ะส่งผรู้ บั คำปรกึ ษำไปรกั ษำในสถำนพยำบำลทม่ี ศี กั ยภำพต่อไป สทิ ธปิ ระโยชน์ในกำรรกั ษำพยำบำลดว้ ยบตั รประกนั สุขภำพถว้ นหน้ำ มี 2 ประเภทคอื (1) ประเภท ทวั่ ไป และ (2) ประเภทผพู้ กิ ำรและทหำรผำ่ นศกึ โดยสทิ ธปิ ระโยชน์ในกำรรกั ษำพยำบำล ไดแ้ ก่ ไดร้ บั กำรตรวจ วนิ จิ ฉยั บำบดั รกั ษำและฟ้ืนฟูสมรรถภำพทำงกำรแพทยจ์ งึ สน้ิ สุดกำรรกั ษำ บรกิ ำรค่ำหอ้ ง ค่ำอำหำรสำมญั (คำ่ หอ้ งและค่ำอำหำรพเิ ศษตอ้ งชำระเงนิ เอง) และไดร้ บั ยำและเวชภณั ฑต์ ำมกรอบบญั ชยี ำหลกั แหง่ ชำติ (ยำนอก บญั ชยี ำหลกั ตอ้ งชำระเงนิ เอง) สทิ ธปิ ระกนั สุขภำพถว้ นหน้ำ ประเภททวั่ ไป สำหรบั ผปู้ ่วยนอก ตอ้ งมหี นงั สอื สง่ ตวั จำกโรงพยำบำลตน้ สงั กดั และมบี ตั รประชำชน/ทะเบยี นบำ้ นพรอ้ มหนงั สอื ส่งตวั สำหรบั ผปู้ ่วยใน สำมำรถใชส้ ทิ ธฉิ ุกเฉนิ โดยไม่ จำกดั จำนวนครงั้ ตอ้ งมบี ตั รประชำชน/ทะเบยี นบำ้ น พรอ้ มหนงั สอื ส่งตวั สทิ ธปิ ระกนั สุขภำพถว้ นหน้ำ ประเภทบุคคลพกิ ำร/ทหำรผ่ำนศกึ สำหรบั ผปู้ ่วยนอก ไม่ต้องใชห้ นังสอื ส่งตวั ต้องมบี ตั รประชำชน/ทะเบยี นบ้ำน สทิ ธบิ ุคคลผู้พกิ ำร สำหรบั ผู้ป่ วยใน สำมำรถใช้สทิ ธฉิ ุกเฉินโดยไม่ จำกดั จำนวนครงั้ ตอ้ งมบี ตั รประชำชน/ทะเบยี นบำ้ น รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 79 / 145

สทิ ธปิ ระโยชน์ในกำรรกั ษำพยำบำลดว้ ยบตั รประกนั สงั คม หมำยถงึ สวสั ดกิ ำรรกั ษำพยำบำลสำหรบั ผใู้ ชแ้ รงงำน ไดร้ บั กำรตรวจวนิ ิจฉัย บำบดั รกั ษำทำงกำรแพทยจ์ นสน้ิ สดุ กำรรกั ษำ ไดร้ บั บรกิ ำรคำ่ หอ้ งและ คำ่ อำหำรสำมญั (ค่ำหอ้ ง-ค่ำอำหำรพเิ ศษหกั จำกรำคำค่ำหอ้ ง-อำหำรสำมญั ) ไดร้ บั ยำและเวชภณั ฑท์ ม่ี มี ำตรฐำน ไมต่ ่ำกว่ำมำตรฐำนบญั ชยี ำหลกั (ยำนอกบญั ชี ยำหลกั กใ็ ชไ้ ด)้ ขนั้ ตอนในกำรใชส้ ทิ ธปิ ระกนั สงั คมใน กรณปี กติ ตอ้ งผำ่ นระบบกำรส่งต่อ ในกรณฉี ุกเฉนิ ไมต่ อ้ งผ่ำนระบบสง่ ต่อ ใชส้ ทิ ธฉิ ุกเฉินไมจ่ ำกดั จำนวนครงั้ กำรคมุ้ ครอง ครอบคลมุ โรคจติ เภท โรคซมึ เศรำ้ โรคอำรมณ์ ๒ ขวั้ (Bipolar) ใชส้ ทิ ธกิ ำรรกั ษำพยำบำลจนสน้ิ สุดกำรรกั ษำ โรคจติ จำกสรุ ำ สทิ ธปิ ระกนั สงั คมคุม้ ครองโรคจติ เวชทกุ ประเภท แต่ไมค่ ุม้ ครองโรคจติ เวชทเ่ี กดิ จำกสำรกระตุ้น/สำร เสพตดิ หลกั ฐำนทใ่ี ชใ้ นกำรขอรบั บรกิ ำร ไดแ้ ก่ สำเนำบตั รประชำชน และสำเนำบตั รประกนั สงั คม บทเรียนที่ 7 การสงเคราะหท์ างสงั คม อาชีพ และอ่ืนๆ ในกรณที ผ่ี รู้ บั คำปรกึ ษำมปี ัญหำดำ้ นสงั คม เช่น ปัญหำครอบครวั ปัญหำกำรเรยี น ปัญหำกำรทำงำน ปัญหำกำรเงนิ เป็นตน้ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำจะตอ้ งพจิ ำรณำว่ำมหี น่วยงำนใดบำ้ งทส่ี ำมำรถใหก้ ำรช่วยเหลอื ไดแ้ ละ ตรงตำมสภำพปัญหำและควำมตอ้ งกำรของผรู้ บั คำปรกึ ษำ วตั ถุประสงคใ์ นกำรสง่ ต่อ เพอ่ื ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำ (ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย) ไดร้ บั ควำมชว่ ยเหลอื ตรงกบั สภำพปัญหำและควำมตอ้ งกำร โดยมเี กณฑใ์ นกำรพจิ ำรณำว่ำควรส่งต่อเมอ่ื พบวำ่ ผรู้ บั คำปรกึ ษำมปี ัญหำทำง สงั คมทเ่ี กนิ ขดี ควำมสำมำรถของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำทจ่ี ะช่วยเหลอื ได้ เชน่ ปัญหำกำรเงนิ กำรประกอบอำชพี กำร เรยี น ทอ่ี ยอู่ ำศยั เป็นตน้ เมอ่ื ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำประเมนิ แลว้ วำ่ ผรู้ บั คำปรกึ ษำมปี ัญหำทำงจติ สงั คมซง่ึ เป็นปัญหำทำงสงั คมและ จำเป็นตอ้ งสง่ ต่อเพ่อื ไปรบั บรกิ ำรเฉพำะทำงจะตอ้ งอธบิ ำยใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำ/ครอบครวั ทรำบถงึ เหตุผลควำม จำเป็นในกำรส่งต่อ และประโยชน์ทจ่ี ะไดจ้ ำกกำรไปรบั บรกิ ำรทห่ี น่วยงำนนนั้ ในกรณที ย่ี งั ไมท่ รำบชดั เจน เกย่ี วกบั บรกิ ำรของหน่วยงำนทจ่ี ะสง่ ต่อ เจำ้ หน้ำทค่ี ลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมจะตอ้ งหำขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ (เอกสำรหรอื สอบถำมจำกหน่วยงำนนนั้ ) เพอ่ื ชแ้ี จงใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำทรำบประกอบกำรตดั สนิ ใจ ทงั้ หน่วยงำนท่ี จดั สง่ ต่อควรเป็นหน่วยงำนทผ่ี รู้ บั คำปรกึ ษำสะดวกทจ่ี ะเดนิ ทำงไปขอรบั บรกิ ำรดว้ ย ก่อนสง่ ต่อ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำควรตดิ ต่อประสำนงำนอย่ำงไมเ่ ป็นทำงกำรกบั หน่วยงำนนนั้ ๆ โดยโทรศพั ท์ หรอื ไปตดิ ต่อสอบถำมดว้ ยตนเอง เพอ่ื ใหข้ อ้ มลู เบอ้ื งตน้ ถงึ สำเหตุและควำมจำเป็นทจ่ี ะตอ้ งส่งต่อไปขอรบั บรกิ ำร และสอบถำมขอ้ มลู เพมิ่ เตมิ เกย่ี วกบั กำรใหบ้ รกิ ำรของหน่วยงำนและเอกสำรทจ่ี ำเป็นจะตอ้ งใชใ้ นกำรไปขอรบั บรกิ ำร ถำ้ ผรู้ บั คำปรกึ ษำมคี วำมพรอ้ ม กน็ ดั หมำยวนั ทจ่ี ะส่งต่อไปรบั บรกิ ำร และแนะนำใหเ้ ตรยี มหลกั ฐำนต่ำงๆ ในกำรไปขอรบั บรกิ ำร ในกรณที ผ่ี รู้ บั คำปรกึ ษำไมส่ ำมำรถไปขอรบั บรกิ ำรดว้ ยตนเองผใู้ หค้ ำปรกึ ษำควรให้ ควำมช่วยเหลอื เชน่ ช่วยพำไปตดิ ต่อประสำนงำนกบั คลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเพ่อื ช่วยดำเนนิ กำร รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 80 / 145

หลงั จำกส่งต่อแลว้ ควรมกี ำรตดิ ตำมและรำยงำนผลเพ่อื ใหแ้ น่ใจว่ำผูร้ บั คำปรกึ ษำได้รบั กำรช่วยเหลอื หรอื มปี ัญหำอุปสรรคอะไรบำ้ งในกำรไปขอรบั บรกิ ำรทจ่ี ะตอ้ งใหก้ ำรช่วยเหลอื เพมิ่ เตมิ ศำลอำญำธนบุรไี ดจ้ ดั ใหม้ กี องทนุ สงเครำะหผ์ รู้ บั กำรปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม โดยมคี ณะกรรมกำรกองทุน สงเครำะหผ์ รู้ บั กำรปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ประกอบดว้ ยผใู้ หค้ ำปรกึ ษำซง่ึ เป็นกรรมกำรทงั้ หมดทำหน้ำทบ่ี รหิ ำร กองทุนแยกออกจำกศำล โดยมปี ระธำนกรรมกำรและเลขำนุกำร ทำหน้ำทบ่ี รหิ ำรกองทุนตำมระเบยี บศำลอำญำ ธนบรุ วี ่ำดว้ ยเงนิ กองทุนสงเครำะหผ์ รู้ บั กำรปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม พ.ศ. 2561 โดยผทู้ ม่ี สี ทิ ธขิ อรบั กำรสงเครำะห์ ไดแ้ ก่ (1) เป็นผตู้ อ้ งหำ จำเลย หรอื ผเู้ สยี หำยทศ่ี ำลมคี ำสงั่ ใหเ้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำทค่ี ลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม (2) มฐี ำนะยำกจน (3) ไมม่ คี ำ่ ใชจ้ ่ำยในกำรเดนิ ทำงมำรบั กำรปรกึ ษำทค่ี ลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม หรอื (4) ไมอ่ ำจใชส้ ทิ ธเิ บกิ ค่ำรกั ษำพยำบำล หรอื ไมม่ คี ่ำใชจ้ ำ่ ยในกำรบำบดั รกั ษำ เยยี วยำ ฟ้ืนฟูสมรรถภำพรำ่ งกำยหรอื จติ ใจ ซง่ึ ผรู้ บั กำรปรกึ ษำยนิ ยอมและศำลหรอื คลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมไดส้ ง่ ต่อไปยงั สถำนพยำบำลอ่นื วธิ กี ำรขอรบั กำรสงเครำะห์ ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำทม่ี สี ทิ ธขิ อรบั กำรสงเครำะหย์ น่ื คำรอ้ งขอรบั กำรสงเครำะห์ พรอ้ มควำมเหน็ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำว่ำมเี หตุผลสมควรใหก้ ำรสงเครำะหห์ รอื ไม่ ต่อเจำ้ หน้ำทค่ี ลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ น จติ สงั คม กำรเสนอใหค้ ณะกรรมกำรพจิ ำรณำ เมอ่ื เจำ้ หน้ำทค่ี ลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมรบั คำรอ้ งแลว้ ใหส้ ง่ คณะกรรมกำรกองทุนพจิ ำรณำใหก้ ำรำงเครำะหต์ ำมระเบยี บ ศำลอำญำธนบุรวี ่ำดว้ ยเงนิ กองทุนสงเครำะหผ์ รู้ บั คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม พ.ศ. 2561 ต่อไป บทเรียนที่ 8 กิจกรรมเสริมศกั ยภาพและเตรียมคนดีคืนกลบั ส่สู งั คม ศำลอำญำธนบุรซี ง่ึ เป็นศำลนำรอ่ งรเิ รมิ่ คลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลไดจ้ ดั กจิ กรรมและโครงกำรต่ำงๆ อยำ่ งต่อเน่อื งทงั้ เพ่อื พฒั นำศกั ยภำพของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ และเพอ่ื เตรยี มผรู้ บั คำปรกึ ษำคนื คนดสี สู่ งั คม อกี ทงั้ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ประโยชน์และผลสมั ฤทธทิ ์ เ่ี ป็นรปู ธรรมทช่ี ดั เจน และเตรยี มเขำ้ ส่รู ะบบศำลยตุ ธิ รรมต่อไป กิจกรรม/โครงการพฒั นาศกั ยภาพของผใู้ ห้คาปรกึ ษาโดยศาลนาร่องตาม MOU  โครงการอบรมการให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คมเบอื้ งต้นสาหรบั ผใู้ ห้คาปรึกษาใหม่ เป็นกจิ กรรมเพ่อื เพมิ่ ทกั ษะเบอ้ื งตน้ ในกำรให้คำปรกึ ษำ ทกั ษะกำรประเมนิ ภำวะเสย่ี งดำ้ นจติ สงั คม และเข้ำใจกระบวนกำรให้คำปรกึ ษำด้ำนจติ สงั คมมำกข้นึ สำหรบั ผู้ให้คำปรกึ ษำใหม่ เพ่อื ให้ผู้ให้ คำปรกึ ษำด้ำนจติ สงั คมใหม่ได้มคี วำมรู้ควำมเข้ำใจเก่ียวกบั กำรให้คำปรกึ ษำด้ำนจติ สงั คม กำร ประเมนิ ภำวะควำมเสย่ี งดำ้ นจติ สงั คม ตลอดจนเขำ้ ใจกระบวนกำรให้คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมมำกขน้ึ เพอ่ื ใหผ้ ใู้ หค้ ำปรกึ ษำใหมส่ ำมำรถนำควำมรไู้ ปปรบั ใชใ้ นกำรปฏบิ ตั งิ ำนไดอ้ ย่ำงเหมำะสมและถกู ตอ้ ง  โครงการประชุมกรณีศึกษา (Case Conference) เป็นกจิ กรรมเพ่อื พฒั นำองคค์ วำมรใู้ นกำรฟ้ืนฟูผูต้ ดิ ยำเสพตดิ ซ่งึ เป็นวธิ กี ำรมุ่งเน้นกำรเรยี นรู้จำก ปัญหำหรอื กรณีท่เี กิดข้นึ จรงิ ในกำรปฏิบตั ิหน้ำท่ดี ้วยกำรคดั เลอื กกรณีศึกษำท่มี คี วำมสำคญั มี ปัญหำซบั ซอ้ นพอสมควร มปี ระเดน็ ทน่ี ่ำสนใจและเหมำะสมทจ่ี ะนำมำเป็นตวั อย่ำงในกำรวเิ ครำะห์ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 81 / 145

ปัจจยั ดำ้ นจติ สงั คมของผรู้ บั คำปรกึ ษำว่ำมกี ำรดำเนินกำรถกู ต้อง ตำมหลกั วชิ ำกำรและสำมำรถเป็น บรรทดั ฐำนในกำรให้คำปรกึ ษำ เพ่อื แลกเปล่ยี นควำมคดิ เห็นและต่อยอดองค์ควำมรู้ในกำรหำ ข้อสรุปกำรให้คำปรึกษำร่วมกัน ก่อให้เกิดมุมมองท่ีหลำกหลำยสำมำรถนำไปปรบั ใช้กำรให้ คำปรกึ ษำกบั กรณีอ่นื ๆ ทม่ี ลี กั ษณะหรอื บรบิ ททค่ี ลำ้ ยคลงึ กนั เพ่อื หำทำงออกท่เี หมำะสมร่วมกนั รวมทงั้ กำรประเมินทำงเลือกในกำรช่วยเหลือ และส่งต่อผู้รบั คำปรกึ ษำไปยงั หน่วยบริกำรท่ี เหมำะสม เป็นกำรเพิม่ ทกั ษะและแนวทำงกำรปฏบิ ตั ิหน้ำท่แี ก่ผู้ให้คำปรกึ ษำอย่ำงต่อเน่ืองให้มี ประสทิ ธภิ ำพและประสทิ ธผิ ล  การศึกษาดงู านนอกสถานท่ีเพ่ือเสริมทกั ษะด้านจิตสงั คมของผ้ใู ห้คาปรึกษาด้านจิตสงั คม เป็นกจิ กรรมเพ่อื พฒั นำองคค์ วำมรใู้ นกำรฟ้ืนฟูผตู้ ดิ ยำเสพตดิ และเสรมิ ทกั ษะในกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ น จติ สงั คม ให้มแี นวทำงในกำรแก้ไขปัญหำในด้ำนต่ำงๆ ของผู้รบั คำปรกึ ษำอย่ำงถูกต้องเหมำะสม สำมำรถนำควำมรู้ท่ไี ด้รบั มำใช้ปรบั ปรุงพฒั นำงำนให้เกิดประโยชน์ต่อกำรดำเนินงำนคลินิกให้ คำปรกึ ษำและผเู้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำมำกยง่ิ ขน้ึ กิจกรรม/โครงการเตรียมผรู้ บั คาปรึกษาคืนคนดีส่สู งั คมโดยศาลนารอ่ งตาม MOU  โครงการสานสมั พนั ธค์ รอบครวั เข้มแขง็ เป็นกจิ กรรมเพ่อื ตดิ ตำมและประเมนิ ผลผทู้ เ่ี ขำ้ รบั คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระหว่ำงฝำกขงั และหลงั กำรพจิ ำรณำคดี โดยมุ่งหมำยให้คนในครอบครวั ท่ีมอี ิทธิพลต่อกำรปรบั เปล่ยี นพฤติกรรมของ ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย หรอื เป็นบุคคลทผ่ี ตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยตอ้ งกำรใหเ้ ป็นกำลงั ใจไดเ้ ขำ้ มำมสี ่วนรว่ ม ในกำรแก้ไขฟ้ืนฟูปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมไปในทำงท่ถี ูกต้องเหมำะสม และรบั รสู้ ำเหตุของปัญหำท่ี นำมำสู่กำรกระทำควำมผดิ ของคนในครอบครวั พร้อมให้ควำมร่วมมอื ในกำรแก้ไขเปล่ยี นแปลง พฤตกิ รรมสรำ้ งควำมสมั พนั ธท์ ด่ี ตี ่อกนั ในครอบครวั รวมทงั้ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำไดป้ ระเมนิ ผลจำกทเ่ี ขำ้ รบั คำปรกึ ษำว่ำมกี ำรเปล่ยี นแปลงพฤตกิ รรมไปในทศิ ทำงใดบำ้ ง กำรรบั คำปรกึ ษำสำมำรถนำไปปรบั ใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั ของผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยไดผ้ ลเป็นอยำ่ งไร  โครงการเสริมสร้างพลงั เครือข่ายอาสาสมคั รติดตามผล ประเมินผลหลงั การให้คาปรกึ ษาให้ เข้มแขง็ มากยิ่งขึน้ และการประสานความร่วมมอื ในการติดตามผลการกระทาความผิดซา้ ๆ เป็นกจิ กรรมทม่ี วี ตั ถุประสงคเ์ พ่อื ตดิ ตำมและประเมนิ ผลผรู้ บั คำปรกึ ษำก่อนยตุ กิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำหรอื เสรจ็ สน้ิ กำรใหค้ ำปรกึ ษำแลว้ เพ่อื เป็นกำรระดมควำมคดิ เหน็ ของเครอื ข่ำยอำสำสมคั รชุมชนตดิ ตำม ผลและประเมินผลให้คำปรึกษำเก่ียวกับกำรแก้ไขฟ้ื นฟูผู้กระทำควำมผิดและวำงแนวทำงกำร ดำเนินงำนกำรตดิ ตำมผรู้ บั คำปรกึ ษำไดแ้ ลกเปลย่ี นควำมรู้ ขอ้ มลู ขำ่ วสำรทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั กำรตดิ ตำม ประเมนิ ผล ในกำรเสรมิ สรำ้ งศกั ยภำพเครอื ขำ่ ยอำสำสมคั รชุมชน  โครงการอบรมธรรมะเพื่อพฒั นาคณุ ภาพชีวิตให้แก่ผรู้ บั คาปรึกษาที่ผ่านกระบวนการคลินิก ให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คม เป็นกจิ กรรมทม่ี งุ่ หวงั ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมไดฟ้ ังธรรมะเพ่อื ฟ้ืนฟูจติ ใจ โดยใชห้ ลกั ธรรมคำ สอนทำงพระพุทธศำสนำ เพ่อื นำไปปรบั ใชใ้ นกำรดำเนินชวี ติ ประจำวนั ไดอ้ ย่ำงถูกต้องและเหมำะสม พฒั นำชวี ติ ใหอ้ ยรู่ ว่ มในสงั คมไดอ้ ยำ่ งสงบสขุ และยงั่ ยนื รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 82 / 145

 โครงการฝึ กวิชาชีพให้แก่ผ้รู บั คาปรึกษาท่ีผ่านกระบวนการคลินิกให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คม เป็นกิจกรรมท่ใี ห้ผู้รบั คำปรกึ ษำด้ำนจติ สงั คมมคี วำมรูใ้ นกำรประกอบอำชพี เสรมิ เพมิ่ คุณค่ำของ ตนเอง สง่ เสรมิ ใหม้ คี ุณภำพชวี ติ ทด่ี ขี น้ึ อยใู่ นสงั คมไดอ้ ยำ่ งสงบสุขและยงั่ ยนื การเผยแพร่และส่ือสารสงั คมโดยศาลนาร่อง และโดยโครงการพฒั นาวิชาการเชิงระบบฯ  โครงการประชาสมั พนั ธง์ านคลินิกให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คม เป็นกจิ กรรมเพ่อื เผยแพร่ประชำสมั พนั ธ์กำรดำเนินงำนและกระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำด้ำนจติ สงั คม ของศำลอำญำธนบุรี แก่หน่วยงำนสถำนศึกษำและประชำชน ให้มีควำมรู้ ควำมเข้ำใจในกำร ดำเนนิ กำรและกระบวนกำรคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมของศำลอำญำธนบุรสี ำมำรถนำไปใชเ้ ป็น แบบอย่ำงในกำรจัดตัง้ และดำเนินงำนคลินิกให้คำปรึกษำด้ำนจิตสังคม เพ่ือพัฒนำระบบกำร ดำเนินงำนโครงกำรคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมของศำลอำญำธนบุรอี ยำ่ งต่อเน่ือง และสำมำรถ นำไปเผยแพรเ่ ป็นโครงกำรนำรอ่ งแก่ศำลยตุ ธิ รรมทวั่ ประเทศทจ่ี ะนำไปประยกุ ตต์ ่อไป  ผลิตส่ือประชาสมั พนั ธเ์ ผยแพร่คลินิกจิตสงั คมในระบบศาล สรปุ Key Message ของคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลในมติ ติ ่ำงๆ เสนอสำนกั งำน ป.ป.ส. เพ่อื จดั ทำส่อื (วดิ ทิ ศั น์ 5 นำท)ี นำเสนอฝ่ำยนโยบำยและสอ่ื สำรสำธำรณะ ครอบคลุมสถำนกำรณ์ นโยบำย กฎหมำย บรู ณำกำรกำรทำงำน กำรมสี ่วนรว่ มจำกภำคประชำชน รปู แบบกำรใหค้ ำปรกึ ษำ องคป์ ระกอบของ คลนิ ิกจติ สงั คม ประโยชน์ต่อผมู้ ปี ัญหำสำรเสพตดิ ผมู้ ปี ัญหำสุขภำพจติ ครอบครวั และสงั คม รวมถงึ 6 Roll-up Posters สำหรบั กจิ กรรมประชำสมั พนั ธค์ ลนิ กิ จติ สงั คมในโอกำสต่ำงๆ Source: คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล สำนกั งำน ป.ป.ส. [Online] YouTube https://www.youtube.com/watch?v=dJcq9WPsDzs  สมั ภาษณ์และส่งข่าวแก่สื่อมวลชน สมั ภำษณ์และสง่ ขำ่ วสอ่ื มวลชนประชำสมั พนั ธค์ ลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลถงึ ควำมรว่ มมอื ระหวำ่ ง สสส. กรมสขุ ภำพจติ ป.ป.ส. ศำลยตุ ธิ รรมรว่ มพฒั นำคลนิ ิกจติ สงั คมในกำรฟ้ืนฟูและปรบั ทศั นคตผิ ตู้ อ้ งโทษ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 83 / 145

คดยี ำเสพตดิ และคดคี วำมรนุ แรงในครอบครวั เน้อื หำข่ำวนำเสนอถงึ ทม่ี ำ ควำมสำคญั ควำมสำเรจ็ ของ 5 ศำลนำรอ่ งทร่ี เิ รมิ่ กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลสำมำรถลดทำผดิ ซ้ำไดร้ อ้ ยละ 99 เตรยี ม ขยำยผลทวั่ ประเทศ  นาคณะผบู้ ริหารนโยบายด้านสขุ ภาพและคณะสื่อมวลชนศึกษาดงู านศาลอาญาธนบรุ ี นำคณะเขำ้ ศกึ ษำดงู ำนคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลในศำลอำญำธนบุรโี ดยคณะผบู้ รหิ ำรสำธำรณสุข ประเทศสหรฐั อเมรกิ ำ ประจำภมู ภิ ำคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ (INL และ SAMSHA) คณะผบู้ รหิ ำร สสส. และ สำนกั 2 พรอ้ มดว้ ยสอ่ื มวลชน ณ ศำลอำญำธนบรุ ี รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 84 / 145

 จดั นิทรรศการวิชาการสรา้ งสรรคพ์ ืน้ ท่ีปลอดภยั ทุกคนสร้างได้ Safe Zone for All ณ หอศลิ ปวฒั นธรรม มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ จงั หวดั เชยี งใหม่ เพอ่ื สรำ้ งทกั ษะชวี ติ ทกั ษะจดั กำร อำรมณ์ ทกั ษะจดั กำรควำมเครยี ด ทกั ษะสงั คม ทกั ษะพอ่ แม่ ทกั ษะครอบครวั ทศั นคตเิ ชงิ บวก สง่ิ แวดลอ้ มทเ่ี ป็นปัจจยั ปกป้อง ฯลฯ ซง่ึ ลว้ นเป็นองคค์ วำมรทู้ จ่ี ำเป็นและใหป้ ระโยชน์นำไปใชไ้ ดจ้ รงิ ใน ชวี ติ ประจำวนั เมอ่ื ประสบปัญหำเพ่อื ป้องกนั หรอื ยบั ยงั้ กำรก้ำวพลำดกระทำผดิ รวมถงึ เขำ้ ถงึ แหล่ง บรกิ ำรใหค้ ำแนะนำชว่ ยเหลอื ตำมตอ้ งกำร นทิ รรศกำรมชี วี ติ Safe Zone for All เป็นปฏบิ ตั กิ ำรทำงเลอื กดำ้ นกำรป้องกนั ยำเสพตดิ ใน แนวคดิ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ทุกคนสรำ้ งได”้ โดยจำลองรปู แบบงำน “หน้ำหม”ู่ หรอื กำรมสี ว่ นรว่ มของผคู้ น ในชมุ ชน ประกอบดว้ ย 6 เสวนำวชิ ำกำร 17 ชดุ นทิ รรศกำร 6 กจิ กรรมปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุกเพอ่ื ให้ มมุ มองสรำ้ งองคค์ วำมรหู้ ลำกมติ เิ พ่อื หำทำงออกจำกปัญหำยำเสพตดิ และสรำ้ งสงั คมปลอดภยั ผรู้ ว่ ม ทงั้ หมด 1,129 คน ประกอบดว้ ย บุคลำกรภำครฐั แกนนำ/แนวรว่ มภำคประชำสงั คม นกั เรยี นชนั้ ประถม-มธั ยม-อำชวี ะ-อุดมศกึ ษำ คร/ู อำจำรย์ ผทู้ ส่ี นใจทวั่ ไป รอ้ ยละ 74 พงึ พอใจอยำ่ งมำกต่อภำพรวม ของนทิ รรศกำร รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 85 / 145

3.4 ผลการให้คาปรึกษาและปัจจยั ความสาเรจ็ กำรประเมนิ ประสทิ ธภิ ำพของระบบ/โครงกำรตอ้ งกำรกำรประเมนิ ผล ในทำงกระบวนกำรยตุ ธิ รรม กำร ประเมนิ ผลสำเรจ็ ของระบบ/โครงกำรวธิ กี ำรหน่งึ คอื กำรกระทำผดิ ซ้ำ ซง่ึ ควำมหมำยของกำรกระทำผดิ ซ้ำ (Recidivism) คอื กำรกระทำผดิ เพมิ่ เตมิ ขน้ึ อกี หลงั จำกผกู้ ระทำผดิ ถูกจบั กุมและถูกลงโทษแลว้ นอกจำกน้ี ยงั หมำยถงึ กำรละเมดิ เงอ่ื นไขทผ่ี ไู้ ดร้ บั กำรคุมประพฤตหิ รอื ผไู้ ดร้ บั กำรพกั กำรลงโทษกระทำขน้ึ และเป็นศพั ทท์ ำง สำขำวชิ ำอำชญำวทิ ยำอกี นัยหน่งึ วำ่ กำรกระทำซำ้ ซอ้ น หมำยถงึ กำรกระทำผดิ เพมิ่ เตมิ ขน้ึ อกี หลงั จำกผกู้ ระทำ ผดิ ถูกจบั กุมและถูกลงโทษแลว้ นอกจำกน้ี ยงั หมำยถงึ กำรละเมดิ เงอ่ื นไขทผ่ี ไู้ ดร้ บั กำรคุมประพฤตหิ รอื ผไู้ ดร้ บั กำรพกั กำรลงโทษกระทำขน้ึ กำรกระทำผดิ ซ้ำน้นี บั รวมถงึ กำรกระทำผดิ ครงั้ ทส่ี องขน้ึ ไป อำจเรยี กไดว้ ่ำเป็นกำร กระทำผดิ ตดิ นสิ ยั และยำกต่อกำรแกไ้ ขพฤตกิ รรมทต่ี ดิ เป็นนิสยั ใหก้ ลบั คนื ส่สู ภำพปกตไิ ด้ นบั เป็นกำรก่อปัญหำ อำชญำกรรมใหก้ บั สงั คมเพมิ่ มำกขน้ึ ทงั้ ทผ่ี กู้ ระทำผดิ ซำ้ ไดผ้ ่ำนขนั้ ตอนกำรขดั เกลำและแกไ้ ขจำกหน่วยงำนใน กระบวนกำรยตุ ธิ รรมมำแลว้ ผลสมั ฤทธ์ิการลดกระทาผิดซา้ ในผกู้ ระทาผิดท่ีผา่ นคลินิกจิตสงั คมในระบบศาล อำ้ งตำมกำรศกึ ษำเรอ่ื ง ปัจจยั ทส่ี ง่ ผลสมั ฤทธติ ์ ่อกำรดำเนนิ งำนคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ศกึ ษำ เฉพำะกรณขี องศำลจงั หวดั เชยี งใหม่ โดยดษิ พล รตั นโสภณ ผพู้ พิ ำกษำหวั หน้ำคณะชนั้ ตน้ ในศำลจงั หวดั เชยี งใหม่ ในหลกั สตู รผพู้ พิ ำกษำหวั หน้ำศำล รนุ่ ท่ี 18 วทิ ยำลยั ขำ้ รำชกำรตุลำกำรศำลยตุ ธิ รรม สถำบนั พฒั นำขำ้ รำชกำร ฝ่ำยตุลำกำรศำลยตุ ธิ รรม สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม พ.ศ. 2562 ซง่ึ ทำกำรตดิ ตำมผกู้ ระทำผดิ ในปี 2558 จำนวน 132 คนทผ่ี ำ่ นกระบวนกำรดำ้ นจติ สงั คมจนเสรจ็ สน้ิ กำรใหค้ ำปรกึ ษำไปแลว้ และไมก่ ลบั ไปกระทำควำมผดิ ซ้ำอกี ในระยะเวลำ 2 ปี มอี ตั รำถงึ รอ้ ยละ 80 กำรกระทำผดิ ซ้ำในกำรศกึ ษำน้หี มำยถงึ ในช่วงเวลำระหว่ำงกำรใหค้ ำปรกึ ษำของคลนิ กิ จติ สงั คมและ หลงั กระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำของคลนิ ิกจติ สงั คมสน้ิ สดุ ไปแลว้ 2 ปี โดยอำศยั ขอ้ มลู จำกผลกำรตรวจสอบประวตั ิ กำรตอ้ งหำคดอี ำญำ 2 ปี หลงั จำกสน้ิ สดุ หรอื ยตุ กิ ระบวนกำรคลนิ กิ จติ สงั คมจำกฐำนขอ้ มลู ทะเบยี นประวตั ิ อำชญำกร สำนกั งำนตำรวจแห่งชำติ อยำ่ งไรกต็ ำม ยงั มผี ทู้ ผ่ี ่ำนกระบวนกำรจติ สงั คมบำงสว่ นหวนกลบั ไปกระผดิ ซ้ำ จำกผลกำรศกึ ษำในเชงิ สถติ วิ เิ ครำะหพ์ บวำ่ ปัจจยั เสย่ี งทม่ี ผี ลต่อกำรกระทำควำมผดิ ซำ้ มดี งั น้ี  กำรกระทำควำมผดิ ต่อเน่อื งกนั มำหลำยครงั้ อยแู่ ลว้ ก่อนทจ่ี ะถกู จบั กุม ปัจจยั เสย่ี งน้กี ล่ำวไดว้ ำ่ เป็น ลกั ษณะปกตขิ องคดยี ำเสพตดิ ทผ่ี กู้ ระทำควำมผดิ จะตดิ อยใู่ นวงจรของผเู้ สพ/ผคู้ ำ้ ยำเสพตดิ กำรกลบั ไปกระทำควำมผดิ ซ้ำของผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยในคดยี ำเสพตดิ จงึ มโี อกำสมำกกว่ำผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย ในคดคี วำมผดิ ขอ้ หำอ่นื ทไ่ี มเ่ กย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ ดว้ ยควำมเสย่ี งต่อกำรกระทำควำมผดิ ซ้ำไดถ้ งึ 2.133 เทำ่ [OR (95%CI) 2.133 เท่ำ (0.459,9.925)] รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 86 / 145

 กำรมำรบั คำปรกึ ษำทน่ี ้อยกวำ่ 2 ครงั้ ดว้ ยควำมเสย่ี งต่อกำรกระทำควำมผดิ ซ้ำไดถ้ งึ 2.336 เท่ำ [OR (95%CI) 2.336 (1.016,2.179)] (p-value = 0.008) เน่อื งจำกยงั ไมเ่ คยมกี ำรศกึ ษำจำนวนครงั้ ของกำร ใหค้ ำปรกึ ษำของคลนิ กิ จติ สงั คมต่อกำรกลบั ไปกระทำผดิ ซำ้ จงึ อำจอธบิ ำยดว้ ยกระบวนกำรบำบดั รกั ษำ ฟ้ืนฟู ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ ของโรงพยำบำลธญั ญำรกั ษท์ จ่ี ดั รปู แบบกำรรกั ษำแบบผปู้ ่วยนอกแก่ผู้ เสพ/ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ ดว้ ยวธิ ี SBIRT (Screening, Brief Intervention and Referral Treatment) โดย ทำกำรคดั กรองว่ำเป็นผเู้ สพ/ผตู้ ดิ จำกนนั้ กใ็ หก้ ำรบำบดั แบบสนั้ จำนวน 5-12 ครงั้ ใชเ้ วลำไมเ่ กนิ 15 นำที ต่อครงั้ แสดงว่ำยง่ิ ใหจ้ ำนวนครงั้ กำรบำบดั มำกเท่ำใด ยงิ่ มผี ลดตี ่อผรู้ บั กำรบำบดั เท่ำนัน้ กำรให้ คำปรกึ ษำจะมกี ระบวนกำรคดั แยกผรู้ บั คำปรกึ ษำทต่ี อ้ งเขำ้ รบั กำรบำบดั ดว้ ยเช่นเดยี วกนั ซง่ึ อำจตอ้ ง กำหนดเวลำในกำรใหค้ ำปรกึ ษำหลำยครงั้ โดยมงุ่ กำรแกไ้ ขผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยใหพ้ น้ จำกสภำพผตู้ ดิ ยำเสพตดิ อนั จะเป็นกำรป้องกนั กำรกลบั ไปกระทำควำมผดิ ซ้ำไดอ้ ยำ่ งถำวร  เพศชำยมคี วำมเสย่ี งกระทำผดิ ซ้ำไดถ้ งึ 3.495 เท่ำ [OR (95%CI) 3.495 (0.436,28.01)] (p-value = 0.013) อำจเพมิ่ ควำมเสย่ี งมำกขน้ึ หำกไมไ่ ดป้ ระกอบอำชพี และไมส่ นิทสนมกบั บุคคลในครอบครวั (ภรรยำหรอื มำรดำ)  พน้ื ทอ่ี ำศยั ในจงั หวดั เชยี งใหมม่ คี วำมเสย่ี ง 6.176 เท่ำ [OR (95%CI) 6.176 (0.791, 48.21)] (p- value = 0.003) มำกกว่ำกลุม่ ทอ่ี ยตู่ ่ำงจงั หวดั ทม่ี คี วำมลำบำกในกำรเดนิ ทำงมำรบั คำปรกึ ษำแต่กลบั พบวำ่ ผเู้ ขำ้ รบั กำรปรกึ ษำทอ่ี ยตู่ ่ำงจงั หวดั มแี รงจงู ใจในกำรเปลย่ี นพฤตกิ รรมมำกกวำ่  พฤตกิ รรมเสย่ี ง คอื เทย่ี วเตร่ สบู บหุ ร่ี ด่มื สรุ ำ มโี อกำสกลบั ไปกระทำผดิ ซ้ำดว้ ยควำมเสย่ี งถงึ 3.214, 3.214, 2.012 เท่ำตำมลำดบั ซง่ึ อธบิ ำยไดว้ ำ่ ปัจจยั เหล่ำน้เี ป็นตวั กระตุน้ ใหเ้ กดิ กำรกระทำควำมผดิ ไดง้ ำ่ ยขน้ึ โดยเฉพำะกำรเทย่ี วเตรแ่ ละกำรดม่ื สุรำทต่ี อ้ งไปเกย่ี วขอ้ งกบั กล่มุ เดมิ ๆ ซง่ึ เป็นกลุ่มท่ี เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ อำจถูกชกั ชวนใหก้ ลบั ไปกระทำควำมผดิ อกี หรอื อยใู่ นสภำพบงั คบั ทไ่ี มอ่ ำจ หลกี เลย่ี งได้ จำกกำรสมั ภำษณ์ผเู้ กย่ี วขอ้ งกบั กำรปฏบิ ตั งิ ำนดำ้ นคลนิ ิกจติ สงั คมของศำลจงั หวดั เชยี งใหมย่ งั พบว่ำ ปัจจยั สำคญั ทส่ี ่งผลใหผ้ ตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยไมก่ ลบั ไปกระทำควำมผดิ ซ้ำมำกทส่ี ุดคอื ทศั นคตขิ องผปู้ ฏบิ ตั งิ ำน คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ปัจจยั รองลงมำ ไดแ้ ก่ ควำมพยำยำมของผรู้ บั คำปรกึ ษำในกำรลด ละ เลกิ ยงุ่ เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ กำรปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมกำรใชช้ วี ติ ของผเู้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำ ซง่ึ เป็นปัจจยั ภำยในเก่ยี วกบั บุคลำกรประจำคลนิ ิกจติ สงั คมเอง และส่วนใหญ่มำจำกผพู้ พิ ำกษำทป่ี ฏบิ ตั งิ ำนดำ้ นน้ตี อ้ งสบั เปลย่ี นโยกยำ้ ยอยู่ ตลอดเวลำ ผทู้ ไ่ี ดร้ บั มอบหมำยใหร้ บั ผดิ ชอบงำนดำ้ นน้ไี มส่ ำมำถจะทำงำนอยำ่ งต่อเน่อื งได้ ส่วนผพู้ พิ ำกษำท่ี ยำ้ ยมำใหมก่ ย็ งั ไมเ่ คยรจู้ กั กบั คลนิ กิ จติ สงั คมมำก่อน อำจมองว่ำงำนคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมไมใ่ ช่ หน้ำทข่ี องผพู้ พิ ำกษำ เป็นกำรเพมิ่ งำนในศำล มองไมเ่ หน็ ประโยชน์ทจ่ี ะไดร้ บั จำกโครงกำรดงั กลำ่ ว นอกจำกน้ี ยงั มปี ัจจยั ดำ้ นควำมพยำยำมของผรู้ บั คำปรกึ ษำในกำรลด ละ เลกิ ยงุ่ เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ กำร ปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมกำรใชช้ วี ติ ของผเู้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำ ซง่ึ ปัจจยั ส่วนน้ตี อ้ งอำศยั กำรใหค้ ำปรกึ ษำเชงิ บำบดั และปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมควบคกู่ นั ไป สอดคลอ้ งกบั ผลกำรศกึ ษำทส่ี รปุ ว่ำ ผทู้ เ่ี ขำ้ รบั คำปรกึ ษำหลำยครงั้ ส่งผล ต่อกำรกระทำควำมผดิ ซ้ำทล่ี ดลงอยำ่ งมนี ัยสำคญั รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 87 / 145

ในขณะท่ี ปัจจยั ทอ่ี ำจปกป้องไมใ่ หก้ ลบั ไปกระทำผดิ ซ้ำภำยหลงั 2 ปีของกระบวนกำรคลนิ ิกจติ สงั คม คอื กำรทผ่ี รู้ บั คำปรกึ ษำมำตรงตำมนดั ของกำรใหค้ ำปรกึ ษำในแต่ละครงั้ หรอื ในค่ำเฉลย่ี 4 ครงั้ พบว่ำสำมำรถ ป้องกนั กำรกลบั ไปกระทำผดิ ซ้ำไดใ้ นแต่ละครงั้ เทยี บกบั กลุ่มทไ่ี ม่มำตรงตำมนดั อยำ่ งมนี ัยสำคญั กำรประเมนิ ประสทิ ธภิ ำพกำรใหค้ ำปรกึ ษำแก่ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยว่ำประสบผลสำเรจ็ หรอื ไม่ สำมำรถทำ ได้ 2 ระยะ ไดแ้ ก่ ระยะก่อนเสรจ็ สน้ิ กระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำ และหลงั จำกเสรจ็ สน้ิ กระบวนกำรแลว้ โดย (1) กำรประเมนิ ผลในระยะก่อนเสรจ็ สน้ิ กระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำ เจำ้ หน้ำทป่ี ระจำคลนิ ิกทำแบบเครอ่ื งมอื ซ้ำและให้ ควำมเหน็ เพ่อื ประกอบดลุ พนิ จิ ของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำวำ่ กำรใหค้ ำปรกึ ษำสำเรจ็ ควรใหย้ ตุ กิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำหรอื ไม่ พจิ ำรณำจำกรำยงำนของพนกั งำนคุมประพฤติ พฤตกิ รรมกำรเปลย่ี นแปลงไปในทศิ ทำงทด่ี ขี น้ึ หนงั สอื รบั รอง กำรทำงำน ผรู้ บั คำปรกึ ษำออกจำกสงั คมเดมิ กลบั ไปเรยี นหนงั สอื หรอื เรมิ่ ตน้ ประกอบอำชพี ไมผ่ ดิ เงอ่ื นกำร รำยงำนตวั ตำมคำสงั่ ศำลและไมข่ ำดกำรรบั คำปรกึ ษำ (2) กำรประเมนิ ผลในระยะหลงั เสรจ็ สน้ิ กระบวนกำรให้ คำปรกึ ษำตำมกำหนดและขอ้ ตกลงของศำล เช่น กำรตดิ ตำมผำ่ นกจิ กรรมกำรประชมุ กลุ่มครอบครวั กำรนัด ตดิ ตำมหลงั สน้ิ กำรใหค้ ำปรกึ ษำทุก 3 เดอื น หรอื กำรตดิ ตำมสอบถำมทำงโทรศพั ท์ กำร video call ผ่ำน application LINE หรอื Facebook กำรประชุมกลุ่มเพอ่ื นช่วยเพอ่ื น กำรตรวจสอบกำรกระทำผดิ ซ้ำ โดยขอขอ้ มลู จำกสำนกั งำนคุมประพฤติ หรอื เชอ่ื มโยงฐำนขอ้ มลู กบั สำนกั งำนตำรวจแหง่ ชำติ เป็นตน้ ศำลทด่ี ำเนินงำนคลนิ กิ จติ สงั คมมกี ระบวนกำรประเมนิ ผลกำรดำเนินงำนจำกควำมพงึ พอใจของผรู้ บั บรกิ ำร และประเมนิ ผลจำกกำรตรวจสอบขอ้ มลู กำรกระทำควำมผดิ ซ้ำ โดยสรำ้ งกระบวนกำรเพ่อื ตรวจสอบ ขอ้ มลู กำรกระทำควำมผดิ ซ้ำนอกเขตศำลไดจ้ ำกกำรขอควำมอนุเครำะหข์ อ้ มลู จำกสถำนีตำรวจในทอ้ งท่ี อยำ่ งไรกด็ ี ศำลยงั ขำดกระบวนกำรตดิ ตำมประเมนิ ผลผเู้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำภำยหลงั จำกกำรรบั คำปรกึ ษำครบถว้ น ตำมจำนวนครงั้ ทศ่ี ำลสงั่ แลว้ ปัจจยั ทใ่ี ชป้ ระเมนิ ผลกำรดำเนินงำนกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมวดั จำกขอ้ มลู กำรกระทำควำมผดิ ซ้ำนนั้ เป็นวธิ กี ำรเดยี วกบั ทศ่ี ำลนำรอ่ งใชใ้ นกำรวดั ผลควำมสำเรจ็ ของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ ทงั้ น้ี หลกั เกณฑท์ ใ่ี ชใ้ นกำรวดั ผลของแต่ละศำลนนั้ ยงั ไมม่ มี ำตรฐำนทช่ี ดั เจน เพรำะระยะเวลำกำรพจิ ำรณำว่ำมี กำรกระทำผดิ ซ้ำหรอื ไมน่ ัน้ แตกต่ำงกนั บำงศำลหำกไมก่ ระทำควำมผดิ ซ้ำในระหว่ำงสอบสวนถอื วำ่ สำเรจ็ บำง ศำลใชเ้ กณฑร์ ะยะเวลำ 1 ปี หำกไมก่ ระทำควำมผดิ ซ้ำในช่วง 1 ปีนบั แต่วนั ทเ่ี ขำ้ รบั คำปรกึ ษำถอื ว่ำสำเรจ็ บำง ศำลใชเ้ กณฑว์ ่ำหำกผเู้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำไมก่ ระทำควำมผดิ ซำ้ ในขอ้ หำยำเสพตดิ หรอื ขอ้ หำอ่นื ท่ีศำลสงั่ ใหเ้ ขำ้ รบั คำปรกึ ษำในระหว่ำงระยะเวลำทศ่ี ำลรอลงอำญำถอื ว่ำใหค้ ำปรกึ ษำสำเรจ็ กำรขำดตวั ชว้ี ดั ทเ่ี ป็นมำตรฐำน เดยี วกนั เช่นน้ยี อ่ มทำใหก้ ำรเกบ็ ขอ้ มลู เชงิ สถติ เิ พ่อื ประโยชน์สำหรบั กำรประเมนิ ผลกำรดำเนินงำนคลนิ ิกยงั ทำ ไดไ้ มเ่ ตม็ ท่ี กลำ่ วโดยสรปุ ไดว้ ่ำ ปัจจยั ทส่ี ง่ ผลสมั ฤทธติ ์ ่อกำรดำเนนิ งำนคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมของศำล จงั หวดั เชยี งใหม่ คอื กำรสรำ้ งควำมเขำ้ ใจใหผ้ พู้ พิ ำกษำ ผทู้ ท่ี ำหน้ำทใ่ี หค้ ำปรกึ ษำ ตลอดจนบคุ คลำกรทม่ี สี ว่ น เกย่ี วขอ้ งใหเ้ หน็ ถงึ ควำมสำคญั ของโครงกำรและประโยชน์ของกำรส่งผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยเขำ้ รบั คำปรกึ ษำใน คลนิ ิกจติ สงั คม ตลอดจนใหค้ วำมรคู้ วำมเขำ้ ใจในกำรดำเนินงำนตำมโครงกำรดงั กล่ำวแก่ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย เพ่อื ใหเ้ หน็ ควำมสำคญั และประโยชน์จำกกำรเขำ้ รว่ มโครงกำรดงั กลำ่ ว เป็นกำรกระตุน้ ใหผ้ ตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย พยำยำมปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมเสย่ี งต่ำงๆ อนั นำไปส่กู ำรลด ละ เลกิ ยงุ่ เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ อยำ่ งถำวร รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 88 / 145

ปัจจยั ความสาเรจ็ หลกั ปัจจยั ควำมสำเรจ็ ระดบั ปฏบิ ตั กิ ำรในคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล คอื กำรทำควำมเขำ้ ใจรว่ มกนั ตรงกนั และกำหนดรว่ มกนั ถงึ เป้ำหมำยของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ + แผนทน่ี ำทำง (Roadmap) 2 ระยะของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ + กำรจดั กำรใน 11 ขนั้ ตอน (5 กระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำ) กำรดำเนินงำน ซง่ึ ผพู้ พิ ำกษำ ผรู้ บั ผดิ ชอบ/หวั หน้ำ งำน ผปู้ ฏบิ ตั งิ ำน นกั จติ วทิ ยำ นกั สงั คมสงเครำะห์ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ รวมทงั้ ผรู้ บั คำปรกึ ษำของคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำ ดำ้ นจติ สงั คม ควรทำควำมเขำ้ ใจรว่ มกนั /ตรงกนั ในกำรพฒั นำงำนคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล และควรมกี ำรประชุมภำยในเพ่อื ทบทวนเป้ำหมำยรว่ มกนั ภำยในศำลเป็นระยะ เพ่อื ป้องกนั ควำมสบั สนในทศิ ทำงกำรดำเนินงำนและเป็นกำรทำควำมเขำ้ ใจผลลพั ธท์ ค่ี ำดหวงั รว่ มกนั กำรทำควำมเขำ้ ใจในเป้ำหมำยจะทำใหค้ วำมเขำ้ ใจในเร่อื งกำรใหค้ ำปรกึ ษำชดั เจนและแมน่ ยำมำกขน้ึ อำทิ สง่ิ ทไ่ี มใ่ ช่บทบำทของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ คอื (1) ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำไมใ่ ช่ผพู้ พิ ำกษำ จงึ ไมไ่ ดม้ สี ทิ ธขิ ์ ำดในกำร ตดั สนิ ใจเกย่ี วกบั คดี แต่มหี น้ำทช่ี ่วยเหลอื ผรู้ บั คำปรกึ ษำใหป้ ฏบิ ตั ติ ำมคำสงั่ ของศำล เหน็ ควำมสำคญั ของกำร เปลย่ี นแปลงตนเอง และแกไ้ ขปัญหำอย่ำงจรงิ จงั (2) ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำไมใ่ ช่แพทยห์ รอื ผรู้ กั ษำ แต่สำมำรถให้ ควำมรเู้ ก่ยี วกบั สขุ ภำพจติ เบอ้ื งตน้ ได้ เมอ่ื พบว่ำผรู้ บั คำปรกึ ษำมปี ัญหำสุขภำพจติ ทจ่ี ำเป็นตอ้ งไดร้ บั กำร บำบดั รกั ษำ สำมำรถสง่ ผรู้ บั คำปรกึ ษำ เพอ่ื พบบคุ ลำกรทำงกำรแพทยต์ ำมสทิ ธกิ ำรรกั ษำของผรู้ บั คำปรกึ ษำ ปัจจยั ควำมสำเรจ็ ระดบั นโยบำยในกำรผลกั ดนั คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลใหป้ ระสบควำมสำเรจ็ คอื ควำมตระหนกั ถงึ ควำมสำคญั และควำมเป็นเจำ้ ของคลนิ ิกจติ สงั คมซง่ึ เป็นนวตั กรรมของระบบศำลโดยสำนกั งำน ศำลยตุ ธิ รรมซง่ึ ประกำศพนั ธกจิ เป็นหน่วยงำนเสรมิ สรำ้ งควำมรว่ มมอื ทำงศำลและกระบวนกำรยตุ ธิ รรมไทย จงึ ถอื เป็นหน่วยงำน Key Stakeholder เชงิ กลยทุ ธข์ องระบบยตุ ธิ รรมทจ่ี ะสรำ้ งระบบสนบั สนุนกำรอำนวยควำม ยตุ ธิ รรมใหร้ วดเรว็ สะดวก ทนั สมยั และเป็นสำกล สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรมเป็นเจำ้ ภำพ/เจำ้ ของงำนตวั จรงิ ท่ี สำมำรถผลกั ดนั เชงิ นโยบำยโดยมหี รอื ใชก้ ฎหมำยรองรบั ใหค้ ลนิ กิ จติ สงั คมฝังตวั ในระบบงบประมำณและภำระ งำนประจำของศำลเพอ่ื กำ้ วขำ้ มปัญหำกำรจำ้ งงำนบุคลำกรทห่ี ยดุ ชะงกั ในชว่ งรอยต่องบประมำณสนบั สนุนจำก สำนกั งำน ป.ป.ส. ทพ่ี บซ้ำอยเู่ สมอในระยะนำรอ่ งดำเนินงำนตำม MOU ฉบบั ก่อนหน้ำ ทงั้ น้ี หำกคลนิ กิ จติ สงั คม ฝังตวั ในระบบงบประมำณและภำระงำนประจำของศำลไดแ้ ลว้ กจ็ ะสำมำรถขบั เคลอ่ื นกำรขยำยผลไปยงั ศำลทวั่ ประเทศใหเ้ กดิ ควำมสนใจจดั ตงั้ คลนิ ิกจติ สงั คมในฐำนมำตรกำรทำงเลอื กสนบั สนุนกำรปลอ่ ยตวั ชวั่ ครำวใน บรบิ ททแ่ี ตกต่ำงกนั ทงั้ ศำลอำญำ ศำลจงั หวดั ศำลแขวง และศำลครอบครวั และเยำวชน ปัจจยั สนับสนุนความสาเรจ็ ประกอบดว้ ย กำรบนั ทกึ ขอ้ มลู และประเมนิ ผลกำรดำเนินงำนสม่ำเสมอ กำรตดิ ตำมพฤตกิ รรมของผรู้ บั คำปรกึ ษำทเ่ี ปลย่ี นแปลงไปในทำงทด่ี ขี น้ึ และหำ่ งไกลจำกยำเสพตดิ กำรสะทอ้ นขอ้ มลู กำรใหค้ ำปรกึ ษำทส่ี ำเรจ็ แก่ศำล ผพู้ พิ ำกษำ ผบู้ รหิ ำรศำล ผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งรบั ทรำบเพ่อื ส่งคดเี ขำ้ คลนิ กิ จติ สงั คมอยำ่ งต่อเน่อื งรวมถงึ ใหก้ ำร สนบั สนุนทส่ี ำคญั และจำเป็นต่อกำรดำเนนิ งำนในคลนิ ิกจติ สงั คม นอกจำกน้ี กำรดำเนินกำรเป็นทมี ประกอบดว้ ย รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 89 / 145

ภำคเี ครอื ขำ่ ยหลำกหลำยดำ้ นทงั้  ภำคเี ครอื ขำ่ ยสำธำรณสขุ มบี ทบำทดแู ลและจดั ทำระบบส่งต่อเพอ่ื รองรบั กำรบำบดั กรณพี บว่ำมคี วำมเจบ็ ป่วยทำงกำยและทำงจติ เวช  ภำคเี ครอื ขำ่ ยสงเครำะหท์ ำงสงั คมและหรอื กำรศกึ ษำ มบี ทบำทสนบั สนุนกำรช่วยเหลอื ในสงิ่ ทจ่ี ำเป็นหรอื ตำมควำมตอ้ งกำรของผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย  ภำคี เครอื ขำ่ ยวชิ ำกำร มบี ทบำทสนบั สนุนขอ้ มลู ทำงวชิ ำกำร รปู แบบกำรบรกิ ำรหรอื กำรประเมนิ คุณภำพทเ่ี หมำะสม และสรำ้ งเครอื ข่ำยวทิ ยำกรรองรบั กำรขยำยผลของศำล  ภำคเี ครอื ขำ่ ยภำคประชำสงั คม มบี ทบำทช่วยสอด ส่องดแู ลต่อเน่อื งในชมุ ชน  ภำคเี ครอื ขำ่ ยสนบั สนุนทรพั ยำกร/แหล่งทุนงบประมำณ มบี ทบำทสนบั สนุนเรอ่ื ง งบประมำณกำรดำเนินกำรจดั ตงั้ คลนิ ิกจติ สงั คม ค่ำตอบแทนบคุ ลำกร ค่ำอบรม เป็นตน้ สรปุ ไดว้ ำ่ กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม/คลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลยงั ตอ้ งกำร  กำรสอ่ื สำรอยำ่ งมี พลงั วำ่ กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเป็นมำตรกำรทำงเลอื กทห่ี วงั ผลได้ ทแ่ี กไ้ ขปัญหำคดยี ำเสพตดิ ไดอ้ ย่ำง ตรงสำเหตุเพ่อื สรำ้ งควำมเขำ้ ใจและกำรสนบั สนุนรว่ มมอื จำกผพู้ พิ ำกษำและผบู้ รหิ ำรทจ่ี ะสง่ คดี/ผกู้ ระทำผดิ เขำ้ รบั คำปรกึ ษำในคลนิ ิกจติ สงั คม  กำรสรำ้ งจติ วญิ ญำณทำประโยชน์เพอ่ื ส่วนรวมจำกจติ อำสำทจ่ี ะมำพฒั นำ สมรรถนะของตนเองในกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล  ขอ้ มลู สถติ ิ ผลประเมนิ เชงิ คณุ ภำพและ เชงิ ปรมิ ำณทจ่ี ะเผยแพรค่ วำมสำเรจ็ ของกำรปรบั เปลย่ี นควำมคดิ และพฤตกิ รรมผกู้ ระทำผดิ คดยี ำเสพตดิ โดย ส่อื มวลชนใหส้ ำธำรณะชนไดร้ บั รู้ ปัจจยั ความลม้ เหลวที่ควรหลีกเลี่ยง ปัจจยั ควำมลม้ เหลวทพ่ี งึ หลกี เลย่ี ง คอื กำรขำดกำรส่อื สำรและกำรใหค้ วำมรอู้ ย่ำงทรงพลงั กบั ศำล ผู้ พพิ ำกษำ ผบู้ รหิ ำรศำล และหรอื ผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งถงึ ควำมสำคญั และควำมจำเป็นของคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลท่ี เป็นมำตรกำรทำงเลอื กทส่ี นบั สนุนกำรปล่อยตวั ชวั่ ครำวแบบยตุ ธิ รรมสมำนฉนั ท์ ซง่ึ พบว่ำกำรขำดกำรส่อื สำร และกำรใหค้ วำมรอู้ ยำ่ งทรงพลงั ไดส้ ง่ ผลต่อควำมตระหนกั ควำมเขำ้ ใจ ทศั คตทิ ด่ี ี และกำรมสี ่วนรว่ มอยำ่ งเตม็ ท่ี อยำ่ งต่อเน่อื งจำกฝ่ำยศำล เมอ่ื ตอ้ งดำเนนิ งำนตำม MOU โดยผปู้ ฏบิ ตั งิ ำนและบุคลำกรทเ่ี กย่ี วขอ้ งทม่ี องไมเ่ หน็ คณุ คำ่ จะรสู้ กึ วำ่ คลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลเป็นภำระและปฏเิ สธทจ่ี ะมสี ่วนรว่ มในทส่ี ดุ การยตุ ิคลินิกจิตสงั คมของศาลจงั หวดั นนทบรุ ี คลนิ ิกจติ สงั คมของศำลจงั หวดั นนทบุรจี ดั ตงั้ ขน้ึ ในปี พ.ศ. 2556 นบั เป็นหน่วยงำนในสงั กดั ศำลยตุ ธิ รรม แหง่ ท่ี 3 ทม่ี กี ำรจดั ตงั้ คลนิ ิกจติ สงั คมต่อจำกศำลอำญำธนบรุ ี และศำลจงั หวดั เชยี งใหม่ ภำยหลงั จำกกำรศกึ ษำดู งำนคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในศำลอำญำธนบุรี และตระหนกั ถึงควำมจำเป็นและควำมตอ้ งกำรของ สงั คมทม่ี ตี ่อบรกิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ดว้ ยกำรสนบั สนุนจำกสำนกั งำน ป.ป.ส. สำนกั งำนกองทุน สนบั สนุนกำรสรำ้ งเสรมิ สุขภำพ (สสส.) โรงพยำบำลศรธี ญั ญำ โรงพยำบำลธญั ญำรกั ษ์ มลู นิธสิ ถำบนั ศกึ ษำและ พฒั นำกำรจดั กำรควำมขดั แยง้ ดว้ ยสนั ตวิ ธิ ี (ส.พ.ส.) โดยในช่วงแรกของกำรใหก้ ำรปรกึ ษำนนั้ ไมม่ รี ปู แบบทเ่ี ป็น ทำงกำรและไมม่ คี ่ำใชจ้ ำ่ ย คดที เ่ี ขำ้ ส่กู ระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำเป็นคดขี อ้ หำมยี ำเสพตดิ ใหโ้ ทษประเภท 1 ไวใ้ น ครอบครองไมเ่ กนิ 14 เมด็ คดคี วำมรนุ แรงในครอบครวั คดคี วำมผดิ เกย่ี วกบั เพศ เปิดใหผ้ ตู้ อ้ งหำหรอื จำเลย รวมทงั้ ผเู้ สยี หำย พอ่ แมห่ รอื คสู่ มรสของผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยเขำ้ รบั คำปรกึ ษำได้ โดยผพู้ พิ ำกษำทไ่ี ดร้ บั รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 90 / 145

มอบหมำยจะคดั เลอื กคดที ผ่ี กู้ ระทำควำมผดิ ทไ่ี ดร้ บั ปล่อยตวั ชวั่ ครำวและไมม่ ปี ระวตั กิ ำรกระทำควำมผดิ หลำย คดี สง่ เขำ้ สกู่ ระบวนกำรของคลนิ ิก จำกนนั้ ผกู้ ระทำควำมผดิ จะพบผใู้ ห้คำปรกึ ษำซง่ึ เป็นผปู้ ระนีประนอมทผ่ี ่ำน กำรอบรมกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำซง่ึ ไมใ่ ช่กำรสอนหรอื กำรอบรม หำกเป็นกำรชว่ ยให้ ผรู้ บั คำปรกึ ษำพบคำตอบทจ่ี ะคลค่ี ลำยปัญหำชวี ติ ของตนเอง ซง่ึ เป็นกำรช่วยบำบดั ฟ้ืนฟูหรอื แกไ้ ขผกู้ ระทำ ควำมผดิ ไมใ่ หก้ ระทำควำมผดิ ซ้ำอกี ในระหว่ำงทถ่ี กู ดำเนินคดี และช่วยใหผ้ กู้ ระทำผดิ กลบั ตวั ในทส่ี ุด ผลกำรดำเนนิ งำนของคลนิ ิกจติ สงั คมของศำลจงั หวดั นนทบรุ ที ผ่ี ่ำนมำไดร้ บั กำรยอมรบั จำกหน่วยงำน ต่ำงๆ ว่ำมสี ว่ นชว่ ยลดอตั รำกำรกระทำผดิ ซำ้ ทเ่ี หน็ ผลอยำ่ งเป็นรปู ธรรม อยำ่ งไรกด็ ี ดว้ ยปรมิ ำณคดขี องศำล จงั หวดั นนทบุรที ม่ี เี ป็นจำนวนมำกและเพม่ิ ขน้ึ ทุกปี อกี ทงั้ เป็นคดที ม่ี คี วำมซบั ซอ้ น และงำนใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเป็นงำนทฝ่ี ำกไวก้ บั ส่วนไกลเ่ กลย่ี และประนอมขอ้ พพิ ำท ประกอบกบั กำรขำดควำมต่อเน่อื งในกำรไดร้ บั กำรจดั สรรงบประมำณทพ่ี บอุปสรรคทกุ ครงั้ ทเ่ี ป็นช่วงรอยต่อของปีงบประมำณ ผบู้ รหิ ำรรำชกำรศำลจงึ กำหนด นโยบำยใหค้ วำมสำคญั กบั ภำรกจิ หลกั ในกำรบรหิ ำรจดั กำรคดซี ง่ึ กำหนดใหค้ ดแี พง่ ทุกคดตี อ้ งเขำ้ สศู่ นู ยไ์ กล่ เกลย่ี ก่อนเขำ้ หอ้ งพจิ ำรณำเสมอ ปกตมิ คี ดนี ดั พจิ ำรณำเพ่อื กำรไกลเ่ กลย่ี เป็นจำนวนมำก แต่มขี ำ้ รำชกำรและ ลกู จำ้ งในสว่ นเพยี ง 3 คน ดงั นนั้ ดว้ ยสภำพจำกดั ของทรพั ยำกรบคุ คลและเวลำทม่ี ใี นกำรบรหิ ำรจดั กำรคดที ำให้ กำรทำงำนไมอ่ ำจตอบสนองปรมิ ำณคดที เ่ี ขำ้ ส่รู ะบบกำรใหค้ ำปรกึ ษำของคลนิ ิกจติ สงั คมได้ ศำลจงั หวดั นนทบุรี จงึ ยตุ กิ ำรดำเนินงำนของคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมตงั้ แต่ปีงบประมำณ 2563 เป็นตน้ มำ อำ้ งองิ ตำมรำยงำนเรอ่ื ง ปัจจยั ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อกำรขบั เคล่อื นกำรดำเนินงำนกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ กรณศี กึ ษำศำลจงั หวดั นนทบุรี ศกึ ษำโดยรงุ่ อรณุ รงุ่ ทองคำกุล (2563) ดว้ ยวธิ กี ำรศกึ ษำวจิ ยั เชงิ คุณภำพและเชงิ เอกสำรจำกแบบสอบถำมและกำรรวบรวมขอ้ มลู ทำงกฎหมำยและแนวปฏบิ ตั ทิ ใ่ี ชใ้ นกำรดำเนนิ งำนของคลนิ ิก จติ สงั คมในศำลจงั หวดั นนทบรุ ซี ง่ึ ดำเนินงำนคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำลตงั้ แต่ปี พ.ศ. 2556 จนกระทงั่ ยกเลกิ กำรดำเนินงำนในปีงบประมำณ พ.ศ. 2563 กำรศกึ ษำดงั กล่ำวใชว้ ธิ วี เิ ครำะหเ์ ชงิ คุณภำพจำกแบบสอบถำมเชงิ ลกึ ทส่ี อบถำมผเู้ กย่ี วขอ้ งกบั กำรดำเนินงำนคลนิ ิกจติ สงั คมในศำลจงั หวดั นนทบุรี 59 คน ศำลจงั หวดั เชยี งใหม่ 3 คน ศำลอำญำธนบุรี 2 คน ศำลจงั หวดั ตลงิ่ ชนั 2 คน ศำลจงั หวดั เกำะสมยุ ศำลจงั หวดั ปทุมธำนี ศำลจงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยำ และศำลแขวงนนทบุรี แห่งละ 1 คน รวม 73 คน แบ่งเป็น ผพู้ พิ ำกษำ 14 คน ผบู้ รหิ ำรศำล 2 คน ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ 12 คน ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำซง่ึ เป็นผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ ูกปล่อยชวั่ ครำวดว้ ย 15 คน ผปู้ ระนปี ระนอม 3 คน เจำ้ หน้ำทป่ี ฏบิ ตั งิ ำนในคลนิ กิ (นกั จติ วทิ ยำ/นกั สงั คมสงเครำะห)์ 16 คนผรู้ บั คำปรกึ ษำ 3 คน และผมู้ สี ว่ น เกย่ี วขอ้ งทำงอ่นื 8 คน โดยผลกำรศกึ ษำพบว่ำผตู้ อบแบบสอบถำมทงั้ หมดมคี วำมพงึ พอใจในกำรดำเนินงำน ของคลนิ กิ จติ สงั คมในภำพรวมสงู สดุ รอ้ ยละ 57.5 และพงึ พอใจในระดบั มำกรอ้ ยละ 35 และมรี ะดบั กำรเหน็ ดว้ ย อยำ่ งยง่ิ ว่ำกำรมคี ลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลก่อใหเ้ กดิ ประโยชน์ทงั้ ต่อผรู้ บั คำปรกึ ษำ ครอบครวั สงั คม และ ประเทศชำติ รอ้ ยละ 83 ผลกำรศกึ ษำแสดงว่ำ ศกั ยภำพในดำ้ นโครงสรำ้ งของคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล กำรมรี ะเบยี บปฏบิ ตั ทิ ่ี ชดั เจนในเรอ่ื งคุณสมบตั ิ กำรคดั เลอื ก กำรอบรม กำรขน้ึ ทะเบยี น จรยิ ธรรม กำรปฏบิ ตั หิ น้ำท่ี กำรถอนช่อื ออก จำกระเบยี น และคำ่ ตอบแทนของผใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม และมคี ำแนะนำผู้พพิ ำกษำหวั หน้ำศำลเกย่ี วกบั รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 91 / 145

แนวปฏบิ ตั กิ ำรดำเนินงำนของคลนิ กิ สง่ ผลใหก้ ำรทำงำนมรี ะเบยี บปฏบิ ตั ทิ อ่ี ำ้ งองิ ได้ อยำ่ งไรกด็ ี ในศำลท่ี กำหนดโครงสรำ้ งของคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมใหอ้ ยภู่ ำยใตค้ วำมรบั ผดิ ชอบของสว่ นไกล่เกลย่ี และ ประนอมขอ้ พพิ ำท หรอื สว่ นบรกิ ำรประชำชนและประชำสมั พนั ธ์ อำจนำไปสขู่ อ้ กงั ขำตำมกรอบอำนำจหน้ำท่ี ของส่วนงำนได้ ซง่ึ ถอื เป็นจดุ อ่อนในกำรดำเนินงำน อยำ่ งเช่น ศำลจงั หวดั นนทบุรที จ่ี ดั โครงสรำ้ งไมต่ รงกบั กรอบควำมรบั ผดิ ชอบของส่วนงำนและอำจสง่ ผลต่อควำมยงั่ ยนื ของคลนิ กิ จติ สงั คมในอนำคต เน่อื งจำกภำระ งำนทไ่ี มช่ ดั เจนจำกกำรแต่งตงั้ ใหผ้ ใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมทงั้ หมดทกุ คนทำหน้ำทเ่ี ป็นผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ ูกปล่อย ตวั ชวั่ ครำว ประเภทผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ซง่ึ นอกจำกกำรทำงำนทไ่ี มช่ ดั เจนแลว้ ยงั ทำใหเ้ กดิ ควำมสบั สนของ ประชำชนผมู้ ำตดิ ต่อรำชกำรอกี ดว้ ย ปัจจยั เชงิ นโยบำยเป็นอกี หน่งึ ควำมลม้ เหลวของกำรดำเนนิ งำนอยำ่ งยงั่ ยนื ของคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบ ศำลคอื นโยบำยของผรู้ บั ผดิ ชอบรำชกำรศำล เน่อื งจำกกำรดำเนินงำนของคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมมใิ ช่ ภำรกจิ หลกั ของศำลยตุ ธิ รรม แต่เป็นเพยี งมำตรกำรเสรมิ คลำ้ ยกบั มำตรกำรทำงเลอื กแทนกำรดำเนินคดอี ำญำ เชงิ เบย่ี งเบนคดี (Diversion) แต่ไมม่ ผี ลต่อคดที อ่ี ยรู่ ะหวำ่ งกำรพจิ ำรณำและไม่กระทบกำรใชด้ ุลพนิ ิจในกำร พจิ ำรณำพพิ ำกษำคดขี องศำล เป็นเหตุใหผ้ รู้ บั ผดิ ชอบรำชกำรศำลในศำลซง่ึ มปี รมิ ำณคดจี ำนวนมำก และคดมี ี ควำมยงุ่ ยำกซบั ซอ้ น อำจใหค้ วำมสำคญั ต่อกำรเปลย่ี นแปลงพฤตกิ รรมดว้ ยกระบวนกำรสรำ้ งแรงจงู ใจดังกล่ำว น้อยกว่ำกำรบรหิ ำรจดั กำรคดซี ง่ึ เป็นภำรกจิ หลกั ของศำลยตุ ธิ รรม จนกระทงั่ นำไปสกู่ ำรยตุ บิ ทบำทของคลนิ ิก จติ สงั คมในระบบศำล ตวั อยำ่ งศำลจงั หวดั นนทบุรซี ง่ึ เป็น 1 ใน 5 ศำลนำรอ่ งทเ่ี ปิดดำเนนิ กำรคลนิ กิ จติ สงั คม มำกกว่ำ 6 ปี และเป็นแหล่งศกึ ษำดงู ำนของหลำยศำลตลอดเวลำท่ผี ่ำนมำ ทงั้ ทเ่ี ป็นชว่ งเวลำเดยี วกบั สำนกั งำน ศำลยตุ ธิ รรมมนี โยบำยทจ่ี ะขยำยผลคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลไปยงั ศำลอ่นื ทส่ี นใจรวม 75 ศำลทวั่ ประเทศ ภำยในปี พ.ศ. 2565 ปัจจยั เชงิ งบประมำณและทรพั ยำกรบคุ คลเป็นอกี หน่งึ ควำมลม้ เหลว สบื เน่อื งจำกกำรยตุ บิ รกิ ำรของ ศำลจงั หวดั นนทบุรี ถอดบทเรยี นไดว้ ำ่ ศำลนำรอ่ งใชง้ บประมำณสว่ นใหญ่สำหรบั กำรจำ้ งบคุ ลำกรเพม่ิ เตมิ เพอ่ื จดั กำรงำนประจำวนั ของคลนิ กิ จติ สงั คม และประสบปัญหำดำ้ นควำมต่อเน่อื งของงบประมำณซง่ึ ในระยะนำรอ่ ง ไดร้ บั กำรสนบั สนุนจำกสำนกั งำน ป.ป.ส. ซง่ึ ในช่วงรอยต่อของปีงบประมำณตอ้ งรอกำรอนุมตั ิ บำงครงั้ เวน้ ชว่ งเวลำ 2-3 เดอื น สง่ ผลใหต้ อ้ งยกเลกิ จำ้ งบคุ ลำกรเดมิ ทเ่ี ขำ้ ใจงำนแลว้ จนกว่ำจะไดร้ บั งบประมำณใหม่ซง่ึ ก็ เป็นกำรจำ้ งงำนบุคลำกรใหมแ่ ละใชเ้ วลำไปกบั กำรเรยี นรงู้ ำนคลนิ กิ จติ สงั คมอกี ครงั้ ไปสกั ระยะหน่งึ กต็ อ้ งยตุ กิ ำร จำ้ งงำนอกี ในช่วงรอยต่องบประมำณ ทงั้ ทภ่ี ำรกจิ ของคลนิ ิกจติ สงั คมยงั คงดำเนนิ อยำ่ งต่อเน่อื งและเพมิ่ มำกขน้ึ โดยตลำด จงึ ส่งผลต่อควำมต่อเน่อื งและประสทิ ธภิ ำพในกำรดแู ลผตู้ อ้ งหำ/จำเลยทศ่ี ำลสงั่ เขำ้ รบั คำปรกึ ษำ ดำ้ นบคุ ลำกรในกำรดำเนนิ งำนคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลซง่ึ ประกอบดว้ ย 3 ส่วนคอื ผพู้ พิ ำกษำ ผรู้ บั ผดิ ชอบคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมซง่ึ มกี ำรมอบหมำยเป็นกำรภำยใน ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำซง่ึ คดั เลอื กจำก ประชำชนทม่ี จี ติ อำสำโดยคณะกรรมกำรบรหิ ำรคลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมของศำล และเจำ้ หน้ำทป่ี ระจำ คลนิ ิก แต่ในส่วนของเจำ้ หน้ำทป่ี ระจำคลนิ ิกตอ้ งอำศยั บุคลำกรทว่ี ำ่ จำ้ งจำกงบประมำณซง่ึ ไดร้ บั กำรสนบั สนุน จำกสำนกั งำน ป.ป.ส. ทงั้ หมด โดยเป็นกำรจดั สรรงบประมำณรำยปีและไมอ่ ำจจำ้ งบุคลำกรเกนิ ระยะเวลำสน้ิ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 92 / 145

ปีงบประมำณได้ ส่งผลใหข้ ำดโอกำสทจ่ี ะจำ้ งบุคลำกรเดมิ ทม่ี ปี ระสบกำรณ์แลว้ มำทำงำนอย่ำงต่อเน่อื งต่อไปได้ อยำ่ งน้อย 2-3 เดอื นในช่วงรอยต่อของงบประมำณเสมอ จงึ เป็นอุปสรรคสำคญั ของกำรพฒั นำบคุ ลำกรใหเ้ กดิ ควำมรู้ ควำมเชย่ี วชำญ และตอ้ งใชเ้ วลำใหบ้ คุ ลำกรสรำ้ งควำมสมั พนั ธเ์ ชอ่ื มโยงกบั หน่วยงำนภำคเี ครอื ข่ำยกนั ใหม่ กลำยเป็นขอ้ เสยี กระทบต่อกำรพฒั นำประสทิ ธภิ ำพกำรดำเนินงำนของคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล ดำ้ นควำมรว่ มมอื ทม่ี ใี นปัจจบุ นั มเี พยี งมติ คิ วำมรว่ มมอื ในกำรสง่ ต่อบำบดั สำรเสพตดิ ไมม่ แี นวทำงควำม รว่ มมอื เพ่อื สรำ้ งโอกำสทำงอำชพี ทงั้ น้ี จำกขอ้ มลู ของผรู้ บั คำปรกึ ษำพบว่ำสำเหตุหลกั ของกำรเขำ้ ไปยงุ่ เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ นนั้ มกั เกดิ จำกสำเหตุควำมเครยี ด กำรตกงำน ขำดรำยได้ รำยไดไ้ มเ่ พยี งพอต่อค่ำใชจ้ ำ่ ยใน ครอบครวั เป็นตน้ ซง่ึ กำรแกไ้ ขปัญหำทต่ี น้ เหตุอำจตอ้ งกำรสง่ เสรมิ ใหผ้ รู้ บั คำปรกึ ษำและครอบครวั ใหม้ อี ำชพี หรอื อำชพี เสรมิ รำยได้ ดงั นนั้ กำรขำดควำมรว่ มมอื ในมติ กิ ำรพฒั นำโอกำสทำงอำชพี จงึ เป็นอุปสรรคประกำร หน่งึ ทค่ี วรไดร้ บั กำรพจิ ำรณำ แมม้ ศี ำลอำญำ/ศำลจงั หวดั /ศำลแขวงใหค้ วำมสนใจรเิ รม่ิ กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล แต่ กย็ งั มคี วำมทำ้ ทำยสำคญั คอื (1) ทรพั ยำกรสนบั สนุนกำรดำเนนิ งำนคลนิ ิกจติ สงั คมยงั ไมถ่ กู บรรจเุ ขำ้ ไวใ้ นระบบ งบประมำณประจำปี สง่ ผลต่อควำมต่อเน่อื งของกำรจดั จำ้ งบุคลำกร (2) กำรสนบั สนุนจำกผพู้ พิ ำกษำและ ผบู้ รหิ ำรศำลทจ่ี ะสง่ คดเี ขำ้ ส่คู ลนิ ิก โดยเฉพำะกำรโยกยำ้ ยผพู้ พิ ำกษำ และผพู้ พิ ำกษำทเ่ี ขำ้ มำรบั ตำแหน่งใหมย่ งั ขำดขอ้ มลู เกย่ี วกบั กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล และ (3) กำรสรำ้ งสมรรถนะกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ น จติ สงั คมแก่ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำซง่ึ เป็นจติ อำสำยงั ตอ้ งดำเนินกำรอย่ำงต่อเน่อื งและซ้ำบ่อยเพ่อื ไดท้ กั ษะทเ่ี ป็นมอื อำชพี และเครอื ขำ่ ยผใู้ หค้ ำปรกึ ษำทแ่ี ขง็ แกรง่ ส่งผลต่อผลสำเรจ็ ของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ อนั ซง่ึ จะสำมำรถนำไปสู่ กำรยอมรบั และใหค้ วำมรว่ มมอื สนบั สนุน (Buy-in) จำกทกุ ฝ่ำยทเ่ี กย่ี วขอ้ ง 3.5 ข้อเสนอแนะเพื่อความยงั ่ ยืนและการขยายผล จำกควำมพยำยำมประสำนหน่วยงำนรว่ ม MOU ในโครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบในครงั้ น้ี พบวำ่ หน่วยงำน Focal Point สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม ไดม้ อบหมำยสถำบนั วจิ ยั รพพี ฒั นศกั ดเิ ์ป็นหน่วยงำนขบั เคลอ่ื น แต่พบวำ่ ผพู้ พิ ำกษำทด่ี แู ลรบั ผดิ ชอบยงั มคี วำมเขำ้ ใจทจ่ี ำกดั ต่อระบบกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมเน่อื งจำก ไมไ่ ดอ้ ยรู่ ว่ มกำรพฒั นำศำลนำรอ่ งมำตงั้ แต่ตน้ ทงั้ น้ี ตวั แทนจำกสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรมไมส่ ำมำรถเขำ้ รว่ มเป็น คณะกรรมกำรกำกบั ทศิ ทำงในโครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบครงั้ น้ีได้ เพรำะกำรเขำ้ รว่ มเป็นคณะกรรมกำร กำกบั ทศิ ทำงไมส่ อดคลอ้ งกบั โครงสรำ้ งบรหิ ำรงำนของสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม นอกจำกน้ี กำรขยำยผลคลนิ ิกจติ สงั คมไปส่รู ะบบศำลต่ำงๆ ยงั ไมส่ ำมำรถวำงรปู แบบกำรฝึกอบรมและขยำยผลทส่ี อดคลอ้ งกบั เจตนำรมยข์ อง แนวคดิ น้แี ละบรบิ ทของศำลต่ำงๆ ไดอ้ ยำ่ งลงตวั กำรเรยี นรรู้ ว่ มกนั ตอ้ งมอี ย่ำงต่อเน่อื งจนกว่ำจะเกดิ ควำมเขำ้ ใจ ตรงกนั และสำมำรถพฒั นำรปู แบบทเ่ี หมำะสมกบั ศำลอ่นื นอกเหนือจำกศำลอำญำ/ศำลจงั หวดั ไปยงั ศำลแขวง ศำลเยำวชนและครอบครวั โดยสำนกั งำน ป.ป.ส. เป็นฝ่ำยเลขำ ประสำนหน่วยงำนรว่ ม MOU จดั ประชุมตดิ ตำม และแกไ้ ขปัญหำ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 93 / 145

ข้อเสนอแนะ เพ่ือความยงั ่ ยืนของคลินิกจิตสงั คมในระบบศาล บคุ ลำกรผทู้ เ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั ระบบบรกิ ำรคลนิ ิกจติ สงั คมทค่ี วรไดร้ บั กำรพฒั นำ ไดแ้ ก่ กล่มุ ผพู้ ิพากษา ซง่ึ เป็นผสู้ งั่ ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยใหเ้ ขำ้ คลนิ ิกจติ สงั คม จงึ ควรมที ศั นคตทิ ด่ี ตี ่อกำรเปลย่ี นแปลงพฤตกิ รรมดำ้ นบวก มี ควำมรเู้ ก่ยี วกบั กฎหมำยทเ่ี กย่ี วขอ้ ง และตระหนกั ถงึ ควำมสำคญั ของคลนิ กิ จติ สงั คม กล่มุ ผใู้ ห้คาปรึกษา ซง่ึ เป็นผเู้ ออ้ื อำนวยใหเ้ กดิ กำรเรยี นรู้ ผทู้ ส่ี รำ้ งแรงบนั ดำลใจ และผทู้ ใ่ี หค้ วำมรเู้ กย่ี วกบั สขุ ภำพจติ เบอ้ื งตน้ จงึ ควรมี คุณสมบตั ทิ เ่ี หมำะสมและมศี กั ยภำพในกำรใหค้ ำปรกึ ษำอยำ่ งมปี ระสทิ ธภิ ำพ และ กล่มุ ผ้จู ดั การคลินิกจิต สงั คม ซง่ึ เป็นผดู้ แู ลขบั เคล่อื นงำนคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล จงึ ควรมคี วำมสำมำรถในกำรบรหิ ำรจดั กำร รวบรวมจดั เกบ็ ขอ้ มลู ในฐำนขอ้ มลู หรอื โปรแกรมทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ตดิ ตำมควำมกำ้ วหน้ำในกำรนดั หมำยเขำ้ รบั คำปรกึ ษำตำมทศ่ี ำลสงั่ ประสำนงำนไดด้ ี และรำยงำนควำมกำ้ วหน้ำ/ควำมสำเรจ็ ของกำรใหค้ ำปรกึ ษำแก่ผู้ พพิ ำกษำทม่ี คี ำสงั่ เขำ้ รบั คำปรกึ ษำ ผพู้ พิ ำกษำหวั หน้ำคณะชนั้ ตน้ ในศำลจงั หวดั เชยี งใหม่ทด่ี แู ลคลนิ ิกจติ สงั คมของศำลจงั หวดั เชยี งใหมไ่ ด้ ใหข้ อ้ เสนอแนะเพอ่ื เพมิ่ ประสทิ ธภิ ำพกำรใหค้ ำปรกึ ษำและเพม่ิ ผลสมั ฤทธดิ ์ ำ้ นกำรลดกำรกระทำผดิ ซ้ำของ ผตู้ อ้ งหำ/จำเลยทเ่ี ขำ้ รบั คำปรกึ ษำ ดงั น้ี  พฒั นำควำมรแู้ ละแนวคดิ ใหมใ่ หแ้ ก่ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ผพู้ พิ ำกษำ และเจำ้ หน้ำทท่ี เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ระบบคำ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม เช่น จดั สมั มนำเรอ่ื ง กำรคุม้ ครองสทิ ธแิ ละกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม แก่ผตู้ อ้ งหำหรอื จำเลยทุกปี โดยมกี ลุม่ เป้ำหมำยไดแ้ ก่ ขำ้ รำชกำรตุลำกำร ขำ้ รำชกำรศำลยตุ ธิ รรม รวมทงั้ ผปู้ ระนปี ระนอมซง่ึ ทำหน้ำทเ่ี ป็นผใู้ หค้ ำปรกึ ษำในคลนิ ิกจติ สงั คม ตลอดจนบคุ ลำกรของ หน่วยงำนทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง เพอ่ื สรำ้ งควำมตระหนกั รรู้ อบดำ้ น ทงั้ ในดำ้ นกำรคดั กรองผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ กำรบำบดั ดแู ลอยำ่ งต่อเน่อื ง กำรใหค้ ำปรกึ ษำอนั นำไปส่กู ำรปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมเสย่ี ง  พฒั นำระบบคดั กรองคดแี ละค่มู อื กำรปฏบิ ตั งิ ำน ทงั้ ในส่วนของผพู้ พิ ำกษำและผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ และ แบบประเมนิ ใหส้ อดคลอ้ งกนั ทงั้ ในทำงกฎหมำยและทำงกำรแพทย์  พฒั นำกระบวนกำรเพอ่ื ใหเ้ ป็นกระบวนกำรทำงเลอื กแทนโทษจำคุก และมสี ว่ นลดประชำกรนกั โทษ ในเรอื นจำ  พฒั นำควำมรว่ มมอื กบั หน่วยงำนเครอื ข่ำยทจ่ี ะใหข้ อ้ มลู และสง่ เสรมิ กระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำ เพอ่ื แกไ้ ขฟ้ืนฟูปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมผรู้ บั คำปรกึ ษำไมใ่ หก้ ลบั ไปกระทำควำมผดิ ซ้ำ  พฒั นำกจิ กรรมทบ่ี รู ณำกำรผรู้ บั คำปรกึ ษำใหเ้ ขำ้ กบั สงั คมและควำมหมำยในชวี ติ ประจำวนั ตำม แนวคดิ ใหมท่ ไ่ี ดร้ บั กำรยอมรบั  พฒั นำกำรส่งต่อหรอื เช่อื มต่อใหแ้ ก่ชมุ ชน เครอื ข่ำย ในกำรกำกบั ดแู ลผรู้ บั คำปรกึ ษำหลงั จำกเสรจ็ กระบวนกำรของคลนิ กิ อน่งึ ในสถำนกำรณ์โรคระบำด COVID-19 กำรสรำ้ งสมรรถนะและกำรใหค้ ำปรกึ ษำจะตอ้ งดำเนินตำม มำตรกำร Social Distancing จงึ มกี ำรจดั ทำส่อื วดี ทิ ศั น์กำรใหค้ ำปรกึ ษำทำงไกลผำ่ นโทรศพั ทแ์ ละ video call เป็นแนวปฏบิ ตั แิ ก่ผจู้ ดั กำรคลนิ กิ และผใู้ หค้ ำปรกึ ษำในกำรปรบั บรกิ ำรใหส้ อดคลอ้ งกบั สถำนกำรณ์ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 94 / 145

กำรรวมผสำนคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลเขำ้ กบั Service Plan ของกระทรวงสำธำรณสุขสำหรบั ผเู้ กย่ี วขอ้ งกบั ปัญหำยำเสพตดิ ซง่ึ เป็นคนละสว่ นกบั Service Plan ผเู้ สพผตู้ ดิ และรวมเขำ้ กบั แผนบูรณำกำรยำ เสพตดิ ปี พ.ศ. 2563-2565 จะเป็นกำรรว่ มมอื ทำงำนระหวำ่ งมหำดไทย คมุ ประพฤติ พฒั นำควำมมนั่ คงของ มนุษยแ์ ละสงั คม สำนกั งำน ป.ป.ส. และหน่วยงำนสำธำรณสุขในพน้ื ท่ี ตงั้ แต่กำรเขำ้ ถงึ ตรวจคดั กรอง ประเมนิ ควำมเสย่ี ง ช่วยเหลอื นำเขำ้ ส่กู ระบวนกำรบำบดั สงเครำะหท์ ำงสงั คม คุมประพฤติ และพฒั นำพฤตนิ ิสยั ดว้ ย แผนบรู ณำกำรน้ีจะทำใหค้ ลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลมชี ่องทำงเขำ้ ถงึ งบประมำณสนบั สนุนจำกหน่วยงำนบรู ณำ กำร อำทิ (1) สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม งบสำหรบั กำรก่อตงั้ คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล (2) สสส งบสำหรบั กำร อบรมและพฒั นำผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ (3) กรมสขุ ภำพจติ /กรมกำรแพทย์ งบสำหรบั กำรบำบดั สุขภำพจติ (4) กรม บรกิ ำรทำงกำรแพทย์ งบสำหรบั กำรรกั ษำสุขภำพกำย (5) องคก์ ำรบรหิ ำรสว่ นทอ้ งถน่ิ งบสำหรบั กำรตดิ ตำม สอดสอ่ ง (6) กรมคุมประพฤติ งบสำหรบั กำรสงเครำะหท์ ำงสงั คมและพฒั นำพฤตนิ สิ ยั (7) สำนกั งำน พม. จงั หวดั และ (8) สำนกั งำน ป.ป.ส. เป็นตน้ นอกจำกน้ี กำรสรำ้ งกำรเรยี นรู้ กำรสนบั สนุนดว้ ยสถติ เิ ชงิ ปรมิ ำณ รวมถงึ ผลลพั ธเ์ ชงิ คุณภำพจำกผรู้ บั คำปรกึ ษำและครอบครวั เพอ่ื เผยแพร่ \"กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมใน ระบบศำล\" เป็นมำตรกำรทำงเลอื กเพ่อื จดั กำรกบั ปัญหำพฤตกิ รรมเสพตดิ และคดอี ำชญำกรรมทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั สำรเสพตดิ และควำมรนุ แรงในครอบครวั อยำ่ งมปี ระสทิ ธภิ ำพ ใหแ้ ก่ผทู้ เ่ี ก่ยี วขอ้ ง โดยเฉพำะ key person ไดแ้ ก่ ผพู้ พิ ำกษำ ผบู้ รหิ ำรศำล ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ และหน่วยงำนรว่ ม MOU กเ็ ป็นอกี หน่ึงแนวทำงสำคญั ทจ่ี ะลดคลำย ควำมทำ้ ทำยขำ้ งตน้ ไดอ้ ย่ำงมนี ัยสำคญั ข้อเสนอแนะ เพื่อการขยายผลคลินิกจิตสงั คมในระบบศาล กำรขยำยผลของคลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลจำก 5 ศำลนำรอ่ งซง่ึ เป็นคลนิ ิกจติ สงั คมในศำลอำญำและ ศำลจงั หวดั ตำม MOU พ.ศ. 2557-2559 และ MOU พ.ศ. 2560-2562 ไปยงั ศำลทส่ี นใจทวั่ ประเทศในเป้ำหมำย 75 แหง่ ตำม MOU พ.ศ. 2563-2565 จำเป็นตอ้ งพจิ ำรณำกระบวนกำรใหค้ ำปรกึ ษำทส่ี อดคลอ้ งกบั ลกั ษณะของ คดแี ละกลุม่ เป้ำหมำยทเ่ี หมำะสมตำมบรบิ ทของศำลอำญำ ศำลจงั หวดั ศำลแขวง และศำลเยำวชนและครอบครวั ซง่ึ ตอ้ งดำเนินงำนดว้ ยแนวทำง Participatory Intensive Technical Assistance กลำ่ วคอื ตอ้ งกำรกลไกกำร รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 95 / 145

ทำงำนเชงิ ประสำนบรู ณำกำรระหว่ำงหน่วยงำนรว่ ม MOU กำรสนบั สนุนจำก สำนกั งำน ป.ป.ส. ซง่ึ เป็น หน่วยงำนสนบั สนุนงบประมำณ กำรผลกั ดนั เชงิ นโยบำยจำกสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรมซง่ึ เป็น Focal Point ของ MOU มบี ทบำทเป็นผทู้ ข่ี บั เคลอ่ื นงำนหลกั ประสำนงำนใหก้ บั ศำลทส่ี นใจสำมำรถบรหิ ำรจดั กำรคลนิ ิกจติ สงั คม และอำนวยใหเ้ กดิ กำรขยำยผลไดต้ ำมนโยบำย ควำมร่วมมอื จำกศำลทส่ี นใจจดั ตงั้ คลนิ กิ รวมถงึ กำรสนบั สนุน ดำ้ นวชิ ำกำร ดงั น้ี  พฒั นำหลกั สตู ร Basic Counselling ใหส้ อดคลอ้ งกบั บรบิ ทของศำลแขวง และศำลเยำวชนและ ครอบครวั เพม่ิ เตมิ จำกศำลอำญำและศำลจงั หวดั  ฝึกอบรม สรำ้ งสมรรถนะ (Knowledge-Skill-Attitude) ใหแ้ ก่ผพู้ พิ ำกษำ ผบู้ รหิ ำรศำล ผจู้ ดั กำรคลนิ ิก และเจำ้ หน้ำทท่ี เ่ี กย่ี วขอ้ ง โดยเฉพำะอย่ำงยงิ่ จติ อำสำทำหน้ำท่ผี ใู้ หค้ ำปรกึ ษำ (ศำลอำญำ ศำล จงั หวดั ศำลแขวง) และนกั จติ วทิ ยำ/ผพู้ พิ ำกษำสมทบ (ศำลเยำวชนและครอบครวั ) ของคลนิ กิ จติ สงั คมใน 75 ศำลโดยใชห้ ลกั สตู รแกนกลำงท่ี สสส. สนบั สนุนพฒั นำและรบั รองแลว้ ในปี พ.ศ. 2563 โดยสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม  สรำ้ งเครอื ข่ำยผฝู้ ึกอบรม (Training of Trainers) ระดบั จงั หวดั /ระดบั เขตสขุ ภำพ โดยอบรมวทิ ยำกร หลกั ในกำรใชห้ ลกั สตู รแกนกลำงและวดี ทิ ศั น์สอนแสดงเพ่อื ใหว้ ทิ ยำกรหลกั นำไปศกึ ษำก่อน ถ่ำยทอดใหก้ ำรอบรมหลกั สูตรกำรใหค้ ำปรกึ ษำขนั้ พน้ื ฐำนและหลกั สตู รกำรใหค้ ำปรกึ ษำ กำรจดั กำรภำวะเสพตดิ แกผ้ ู้เรยี นจำกศำลทส่ี นใจจดั ตงั้ คลนิ ิกจติ สงั คม ทงั้ น้ี กำรสรำ้ งเครอื ขำ่ ยผฝู้ ึก อบรมในระดบั จงั หวดั /ระดบั เขตสุขภำพ ยงั มคี วำมมงุ่ หมำยทจ่ี ะเชอ่ื มโยงกบั Service Plan สุขภำพจติ และยำเสพตดิ กำรสง่ ต่อบำบดั รกั ษำ กำรตดิ ตำมนเิ ทศจำกกรมสุขภำพจติ  พฒั นำระบบบรกิ ำรคลนิ กิ โดยหมำยรวมถงึ กำรจดั หำเครอ่ื งมอื แบบประเมนิ คอมพวิ เตอรแ์ ละ โปรแกรมฐำนขอ้ มลู กำรฝึกอบรมเพ่อื ใชโ้ ปรแกรมและบนั ทกึ ขอ้ มลู ทส่ี ำคญั กำรประเมนิ ผลกำรให้ คำปรกึ ษำ และรำยงำนผลควำมสำเรจ็ ของกำรปรกึ ษำแก่ผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ ง ทงั้ น้ี ควรมพี ฒั นำเกณฑก์ ำร ประเมนิ คุณภำพ/ประสทิ ธภิ ำพระบบบรกิ ำรและกำรรำยงำนขอ้ มลู คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล และ มอบหมำยใหม้ ผี รู้ บั ผดิ ชอบประเมนิ ผลต่อเน่อื ง  พฒั นำคณุ ภำพของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ โดยกำกบั ดแู ลบรกิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมทข่ี ยำยผลไป ยงั 75 ศำลทวั่ ประเทศใหค้ งคุณภำพมำตรฐำนกำรใหค้ ำปรกึ ษำ Supervision และกำรรกั ษำ คุณภำพอย่ำงต่อเน่อื ง ทงั้ น้ี ควรมพี ฒั นำเกณฑก์ ำรประเมนิ คุณภำพ/ประสทิ ธภิ ำพระบบกำรให้ คำปรกึ ษำ ทงั้ ดำ้ นสถำนท่ี บุคลำกร ระบบงำน กำรสง่ ต่อ เป็นตน้ และมอบหมำยใหม้ ผี รู้ บั ผดิ ชอบ ประเมนิ ผลต่อเน่อื ง  เชอ่ื มประสำนกำรใหบ้ รกิ ำรกบั หน่วยงำนทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ทงั้ ยตุ ธิ รรม สำธำรณสุข สงั คมสงเครำะห์ ภำค ประชำสงั คม และทอ้ งทท่ี อ้ งถน่ิ ในกำรรองรบั บรกิ ำรทต่ี ่อเน่อื งจำกคลนิ กิ จติ สงั คม ทงั้ น้ี ควรมี พฒั นำเกณฑก์ ำรประเมนิ คุณภำพ/ประสทิ ธภิ ำพกำรประสำนบรกิ ำรกบั หน่วยงำนทเ่ี กย่ี วขอ้ งและ มอบหมำยใหม้ ผี รู้ บั ผดิ ชอบประเมนิ ผลต่อเน่อื ง  ส่อื สำรสงั คม ใหส้ งั คมเขำ้ ใจและสนใจทจ่ี ะเขำ้ มำเป็นจติ อำสำทำหน้ำทผ่ี ใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ตลอดจนมี สว่ นรว่ มในกำรดแู ลจะชว่ ยลดกำรตตี รำและลดอำชญำกรรมในสงั คม รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 96 / 145

ในระยะขยำยผลคลนิ ิกจติ สงั คมไปยงั 75 ศำลเป้ำหมำย ตอ้ งกำรกำรพฒั นำรปู แบบขยำยผลบรกิ ำรให้ สอดคลอ้ งกบั หลกั วชิ ำกำรและบรบิ ทกำรทำงำนของแต่ละศำล โดยจดั ตงั้ คณะทำงำนวชิ ำกำรรว่ มกบั ผพู้ พิ ำกษำทม่ี ปี ระสบกำรณ์ดแู ลกำรใหค้ ำปรกึ ษำในบรบิ ทของ ศำลอำญำ/ศำลจงั หวดั ศำลแขวง ศำลเยำวชนและครอบครวั ภำยใตค้ วำมไวว้ ำงใจ กำรยอมรบั บรรยำกำศควำม รว่ มมอื ดว้ ยกำรสนบั สนุนของสำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม/สถำบนั วจิ ยั รพพี ฒั นศกั ดิ ์ รวมถงึ กำรพฒั นำแนวทำงกำร ฝึกอบรมใหส้ อดคลอ้ งกบั ขอ้ เสนอของคณะทำงำนวชิ ำกำรขำ้ งตน้ กำรพฒั นำรปู ธรรมของกำรเช่อื มโยงกบั ระบบ สำธำรณสุข จนสำมำรถรบั ดแู ลต่อจำกคลนิ กิ จติ สงั คมไดอ้ ยำ่ งเหมำะสม ผำ่ นทป่ี ระชมุ รว่ มตำม MOU ลงส่กู ำร พฒั นำสมั พนั ธภำพและแผน/รปู ธรรมของกำรบรกิ ำรรว่ มในพน้ื ทห่ี น้ำงำนทค่ี รอบคลุมทงั้ กำรฝึกอบรมและกำร รบั ส่งต่อกำรดแู ลตำมควำมเหมำะสม กำรพฒั นำรปู ธรรมของกำรดแู ลขำ้ มรอยต่อของกระทรวงต่ำงๆ และภำค ประชำสงั คม/ชุมชน จนเกดิ ควำมต่อเน่อื งของกำรดแู ลกลบั ไปใชช้ วี ติ ในชุมชนไดเ้ ป็นปกตแิ ละมกี ำรปรบั เปลย่ี น พฤตกิ รรมทเ่ี ป็นปัญหำ ตำมเป้ำหมำยของ MOU และกำรพฒั นำกำรส่อื สำรสงั คมตำมรปู ธรรมขำ้ งตน้ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 97 / 145

บรรณานุกรม กนก อุตวชิ ยั , บงั อร สุปรดี ำและคณะ (2560). รำยงำนกำรประเมนิ โครงกำรคลนิ กิ จติ สงั คม ศำลจงั หวดั เชยี งใหม่ ดษิ พล รตั นโสภณ (2562). ปัจจยั ทส่ี ง่ ผลสมั ฤทธติ ์ อ่ กำรดำเนินงำนคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ศกึ ษำเฉพำะ กรณขี องศำลจงั หวดั เชยี งใหม.่ หลกั สตู รผพู้ พิ ำกษำหวั หน้ำศำล รนุ่ ท่ี 18 วทิ ยำลยั ขำ้ รำชกำรตุลำกำร ศำลยตุ ธิ รรม สถำบนั พฒั นำขำ้ รำชกำรฝ่ำยตุลำกำรศำลยตุ ธิ รรม สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม รงุ่ อรณุ รงุ่ ทองคำกุล (2563). ปัจจยั ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อกำรขบั เคล่อื นกำรดำเนินงำนกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล กรณศี กึ ษำศำลจงั หวดั นนทบุร.ี รำยงำนทำงวชิ ำกำรส่วนบคุ คล หลกั สตู ร ผอู้ ำนวยกำรระดบั ตน้ ร่นุ ท่ี 7 วทิ ยำลยั ขำ้ รำชกำรศำลยุตธิ รรม สถำบนั พฒั นำขำ้ รำชกำรฝ่ ำยตุลำกำร ศำลยตุ ธิ รรม วชั รนิ ทร์ ปัจเจกวญิ ญสู กุล (พฤษภำคม-สงิ หำคม 2558). วธิ พี จิ ำรณำคดฟี ้ืนฟู: กำรสนองตอบต่อผตู้ ดิ ยำเสพ ตดิ . ดุลพำห, ปีท่ี 62 ฉบบั ท่ี 2 หน้ำ 137. ศำลอำญำธนบุรี (สงิ หำคม 2562). 10 ปี คลนิ กิ จติ สงั คม รอ้ ยกำลงั ใจใหส้ งั คม. กรงุ เทพฯ: ศำลอำญำธนบุรี สมภพ นนั ทโกวฒั น์ (พฤษภำคม-สงิ หำคม 2560). ผเู้ สพตดิ ตอ้ งกำรควำมช่วยเหลอื : คลนิ กิ จติ สงั คมมนี ้ำหนกั น่ำเช่อื ถอื ว่ำคอื คำตอบ. ดลุ พำห, ปีท่ี 64 ฉบบั ท่ี 2 หน้ำ 15-74. รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 98 / 145

ภาคผนวก รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 99 / 145

ภาคผนวก ผนวก 1. นโยบาย/กฎหมายระดบั ชาติและระเบยี บ/คาสงั่ ของหน่วยงานยตุ ิธรรมท่ีสนับสนุนความจาเป็นและ การดาเนินการให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล ผนวก 1-1. ประมวลกฎหมำยวธิ พี จิ ำรณำควำมอำญำมำตรำ 108 วรรคทำ้ ย ผนวก 1-2. ประมวลกฎหมำยอำญำมำตรำ 56 ผนวก 1-3. พระรำชบญั ญตั มิ ำตรกำรกำกบั และตดิ ตำมจบั กุมผหู้ ลบหนกี ำรปลอ่ ยชวั่ ครำวโดยศำล พ.ศ. 2560 ผนวก 1-4. ระเบยี บคณะกรรมกำรบรหิ ำรศำลยตุ ธิ รรมวำ่ ดว้ ยคณุ สมบตั ลิ กั ษณะตอ้ งหำ้ มกำรแต่งตงั้ และกำรปฏบิ ตั หิ น้ำทข่ี องผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ กู ปล่อยชวั่ ครำว กำรจำ่ ยค่ำตอบแทนและค่ำใชจ้ ำ่ ย ของผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ ูกปล่อยชวั่ ครำว ค่ำพำหนะแก่ผถู้ กู ปล่อยชวั่ ครำวทย่ี ำกไร้ เงนิ สนิ บนแก่ ผแู้ จง้ ควำมนำจบั และเงนิ รำงวลั แก่เจำ้ หน้ำทผ่ี จู้ บั ผถู้ ูกปลอ่ ยชวั่ ครำวโดยศำลทห่ี ลบหนี พ.ศ. 2561 ผนวก 1-5. ระเบยี บศำลอำญำธนบุรวี ่ำดว้ ยคลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม พ.ศ.2560 และ พ.ศ. 2562 ผนวก 1-6. คำสงั่ ศำลอำญำธนบุรี เรอ่ื ง แนวทำงในกำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมของศำลอำญำธนบุรี ผนวก 1-7. คำสงั่ ศำลอำญำธนบุรี เรอ่ื ง แนวทำงในกำรใหค้ ำปรกึ ษำของผกู้ ำกบั ดแู ลผถู้ กู ปล่อย ชวั่ ครำวของศำลอำญำธนบุรี ผนวก 1-8. พระรำชบญั ญตั แิ ผนและขนั้ ตอนกำรดำเนินกำรปฏริ ปู ประเทศ พ.ศ. 2560 มำตรำ 6 วรรค 3 คำสงั่ สำนกั งำนศำลยตุ ธิ รรม ท่ี 40/2561 ลงวนั ท่ี 12 มกรำคม 2561 แต่งตงั้ คณะทำงำน เตรยี มกำรรองรบั กำรใชบ้ งั คบั แผนกำรปฏริ ปู ประเทศดำ้ นกระบวนกำรยตุ ธิ รรม ผนวก 2. หลกั สตู รแกนกลาง การให้คาปรกึ ษาเบอื้ งต้นสาหรบั ผใู้ ห้คาปรึกษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล ผนวก 3. ค่มู อื การใช้ระบบจดั การข้อมลู การปรกึ ษาด้านจิตสงั คมในระบบศาล ผนวก 4. แบบสอบถามเพื่อประเมินโครงการและถอดบทเรียนจาก 5 ศาลนาร่องร่วม MOU ผนวก 4-1. แบบสอบถำมผพู้ พิ ำกษำ-ผบู้ รหิ ำรศำล ผนวก 4-2. แบบสอบถำมผจู้ ดั กำรคลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล ผนวก 4-3. แบบสอบถำมผใู้ หค้ ำปรกึ ษำ ผนวก 4-4. แบบสอบถำมผรู้ บั บรกิ ำร รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ โครงกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล 100 / 145