การบัญชีต้นทุนมาตรฐาน

สาระการเรียนรู้ • ความหมายของการบญั ชตี นทนุ มาตรฐาน • การคํานวณตน ทนุ สินคาตามวธิ ตี นทุนจริง วธิ ตี นทุนปกตแิ ละวธิ ตี นทนุ มาตรฐาน • การกําหนดมาตรฐานตนทนุ และการเปรียบเทียนผลตา ง • การคํานวณผลตา งเก่ียวกบั วัตถุดิบทางตรง • การบนั ทกึ บัญชเี ก่ยี วกบั วตั ถดุ ิบทางตรง • การคาํ นวณผลตา งเกีย่ วกับแรงงานทางตรง • การบนั ทึกบญั ชเี กยี่ วกบั แรงงานทางตรง • การคาํ นวณผลตา งเกย่ี วกบั คาใชจ า ยการผลิต • การบนั ทึกบัญชีเกีย่ วกับคาใชจ ายการผลิต

จุดประสงคการเรียนรู้ • อธิบายความหมายของการบัญชีตนทุนมาตรฐาน • คาํ นวณตนทนุ สนิ คาตามวิธตี นทนุ จริง วิธตี น ทนุ ปกติและวิธีตน ทนุ มาตรฐานได • กาํ หนดมาตรฐานตนทุนและเปรียบเทยี บผลตางได • คํานวณผลตา งเกีย่ วกบั วตั ถดุ บิ ทางตรงได • บันทกึ บญั ชเี ก่ียวกับวตั ถดุ ิบทางตรงได • คาํ นวณผลตางเก่ยี วกับแรงงานทางตรงได

การบญั ชีต้นทุนมาตรฐาน การบญั ชีตน ทนุ มาตรฐาน (STANDARD COSTING) ถือเสมือนเปนเครือ่ งมือในการบรหิ าร จดั การตนทนุ ใหฝา ยบริหารเพ่ือใชใ นการวางแผนและควบคุมตน ทุนการผลติ ตามที่ทราบแลววากจิ การ สามารถเลอื กระบบบัญชเี พอ่ื สะสมขอ มลู ตน ทุนและจดั ทํารายงานทางการเงนิ ตามลกั ษณะการผลิต สนิ คา ได 2 ระบบ คือ การบัญชีตนทุนงาน (JOB COSUNG) และการบัญชตี นทุนชวงการผลิต (PROCESS COSTING) กจิ การจะเลือกปฏิบตั ติ ามระบบบญั ชีใดข้ึนอยูกบั ลักษณะของสนิ คาท่ีผลติ การ บญั ชีตน ทนุ มาตรฐานเปนลักษณะการบญั ชที ีใ่ ชเ พ่ือเปรยี บเทียบตนทุนท่ีเกดิ ขน้ึ จรงิ กนั มาตรฐานที่ กาํ หนดไวอยางเหมาะสม

ความหมายของการบัญชตี นทุนมาตรฐาน การบญั ชตี นทนุ มาตรฐานหมายถงึ ระบบการบญั ชีตน ทุนการผลิตซงึ่ ถกู กาํ หนดไวลว งหนากอนทาํ การผลติ จริงทงั้ มาตรฐานกมิ า ณ (2. หาก Y SUNCTUS) และมาตรฐานราคา (PRICE SUUNTANT) โดยกาํ หนดอยา งมี หลักเกณฑตามความเหมาะสมของกจิ การและตอ งรวมมือกบั ทกุ ฝา ยทเ่ี กีย่ วของเพ่ือนา จํานวนที่กําหนดไวลวงหนาหรอื มาตรฐานมาเปรียบเทยี บกับผลการผลติ จรงิ ทพ่ี ฒั นาตน ทุนใหไดตนทุนตํา่ ท่ีสุดสนิ คามีคุณภาพตามตอ งการสรางกาํ ไร สูงสุดใหกิจการวิธีการบัญชตี น ทนุ มาตรฐานนอกจากมีประโยชนใ นการบริหารจดั การตน ทุนจากการนํ้าผลตา งทีไ่ ดจาก การเปรยี บเทียบตน ทุนมาตรฐานกับตน ทุนทีเ่ กดิ ข้ึนจริงไปปรบั การทํางานของทุกฝายทเี่ กย่ี วของผบู รหิ ารสามารถใช วธิ กี ารบัญชีตนทุนมาตรฐานเพ่ือควบคมุ การทํางานวางแผนการผลติ ประกอบการตัดสินใจท่ีเปน ประโยชนต อ กจิ การ แลว ในการตีราคาสนิ คา คงเหลอื ปลายงวดบัญชตี น ทนุ 2 กจิ การสามารถใชร าคามาตรฐานรองสินคา เพอ่ื คาํ นวณมลู คา สนิ คาคงเหลือปลายงวดไดขอ สงั เกตหากเราเปรียบเทียบ“ ตนทนุ มาตรฐาน (STANDARD CONT) กบั \"งบประมาณ (BUDGET)

การคาํ นวณต้นทุนสินค้าตามวธิ ีต้นทุนจริง วธิ ีต้นทุนปกตแิ ละวธิ ีต้นทุนมาตรฐาน การคาํ นวณตน ทุนการผลติ สินคามวี ธิ กี ารแลกเดนิ ตามลกั ษณะการเกบ็ สะสมตนทุนการผดตี ตามขนาดและ ลกั ษณะการปฏิบัติงานของแตละกจิ การแบง การคาํ นวณตนทุนการผลิตสนิ คา ได 3 วธิ ีคือ • วธิ ตี น ทนุ จริง (ACTUAL COST) การคํานวณตน ทนุ สินคาวิธีน้สี วนประกอบของตน ทุนการผลิตทง้ั หมดจะถูกบันทึกดว ยปริมาณใชจริงและ ราคาทีช่ ้อื จรงิ ไมม ี การกําหนดกําลังการผลิตและอัตราคาใชจ า ยการผลติ คิดเขางานไวล วงหนา และไมมกี ารเปรยี บเทียบ ผลตางของการผลิตทั้งผลตา งปรมิ าณและผลตา งราคาวิธีตนทนุ จรงิ นเี้ หมาะสําหรับกิจการท่ผี ูบรหิ ารสามารถควบคมุ และดูแลการใชตนทนุ ไดอ ยา งท่วั ถึงและมปี ระสิทธิภาพบญั ชี

•วิธตี น ทุนปกติ (NORMAL COST) วิธตี นทนุ ปกตกิ ารคํานวณตนทุนสนิ คาวิธีน้ีวัตถุดบิ ทางตรงและแรงงานทางตรงจะถกู บันทึก ดวยปรมิ าในท่ใี ชจรงิ และราคาท่ซี ้ือจรงิ สว นคาใชจ า ยการผลิตจะบันทกึ โดยวธิ ีคิดเขา งานมีการกาํ หนด อัตราคา ใชจ ายการผลิตคิดงานตอฐานกิจกรรมไวล วงหนา (PROCIETERMINE OVERHEAD RATE) และเลือกฐานกิจกรรมที่ใชเ มอื่ คาํ นวณคาใชจายการผลติ คิดเขา งานแลวจะเปรยี บเทียบคา ใชจ า ยการ ผลติ จายจริงกบั คา ใชจา ยการผลติ คิดเขา งานเมื่อมผี ลตา งของคาใชจ า ยการผลิตคิดเรา งานสูงหรอื ตํ่าไป นําไปปรบั ปรุงกับบัญชตี น ทุนขายหรือปรับปรงุ บญั ชตี นทนุ ขายบัญชงี านระหวา งทําและบัญชีสินคา สําเรจ็ รปู ตามสว นท่ีเหมาะสมวธิ ีตน ทนุ ปกตินเ้ี หมาะกับกิจการทม่ี คี าใชจ า ยการผลิตเปน จํานวนมากและ ตอ งการกําหนดอตั ราคาใชจ ายการผลิตคิดเขางานเพอ่ื ควบคมุ ตนทุนคา ใชจา ยการผลิต

•วิธีตน ทุนมาตรฐาน (STANDARD COST) การคาํ นวณตนทุนการผลติ ตามวิธนี ้ีกจิ การจะกาํ หนดปรมิ าณวตั ถดุ บิ ทางตรง จํานวนช่วั โมงแรงงานทางตรงท่คี วรใชแ ละกําหนดราคาท่ีควรจดั ซ้อื หรือควรจา ยไวล วงหนา พรอ มท้งั กาํ หนดอตั ราคา ใชจ า ยการผลติ คิดเขางานทัง้ คา ใชจ า ยการผลติ ผนั แปรและ คาใชจา ยคงทโี่ ดยแยกสว นประกอบรองตนทนุ การผลติ ทงั้ 3 ประเภทตามพฤตกิ รรมตนทุน แบบผันแปร (VARIABLE COST) และตนทุนแบบคงท่ี (FORES COST)

การกาํ หนดมาตรฐานต้นทุน และการเปรียบเทยี บผลต่าง การกาํ หนดมาตรฐานตนทุน (STANDARD SETTING) มาตรฐานตน ทนุ การผลิตจะถกู กาํ หนดทงั้ 2 ดานคอื มาตรฐานปรมิ าณหรอื มาตรฐานประสิทธภิ าพและมาตรฐานดา นราคาหรือมาตรฐานดานการ จายเงนิ โดยแยกกําหนดมาตรฐานตามสวนประกอบของตนทนุ การผลิตทงั้ 3 ประเภทคือ 1.วัตถุดบิ ทางตรง 2.แรงงานทางตรง 3.คาใชจ า ยการผลติ

1.วัตถดุ ิบทางตรง (DIRECT MATERIALS) เปนสว นประกอบของตน ทุนการผลติ ทีม่ ลี ักษณะ พฤติกรรมตนทนุ เปนแบบผันแปรกําหนดมาตรฐาน 2 ดา นทงั้ 1.1 มาตรฐานปรมิ าณวตั ถดุ บิ (OURITY STANDARD) เปน การกาํ หนดเกย่ี วกับ ปรมิ าณหนวยของวัตถุดิบทางตรงท่ีใชในการผลิตสินคาตอหนวยอาจกาํ หนดเปน นา้ํ หนกั ท่ีใช หรอื หนวยนบั อ่ืนเชน กระปอ งกโิ ลกรัมความยาวเปน เมตรเปนตน 1.2. มาตรฐานราคา (RICE STANDARD) เปนการกําหนดราคาตอ หนว ยของวตั ถุดบิ ทาคนท่ใี ชในการเกิดสิน้ คําตอหนวยฝายทร่ี ับผิดชอบการกาํ หนดมาตรฐานราคารองวัตถุดิบ ทางตรงก็คอื ฝา ยจัดซ้อื การกาํ หนดราคาใหเ หมาะสม

2. แรงงานทางตรง (DIRECT LABOR) เปนสวนประกอบของตนทนุ การผลติ ในสว นของการแปรสภาพ มพี ฤศกั รรมตนทุนเปนแบบผนั แปรใหก ําหนดมาตรฐาน 2 ดา นดังน้ี 2.1. แกตรฐานจํานวนชว่ั โมงหรอื ประสิทธภิ าพ (TIME EHCIENCY STANDARD) เปน การ กาํ หนดเกี่ยวกบั จํานวนชัว่ โมงแสดงงานทางตรงท่ใี ชในการผลติ สินคาตอ หนวยฝายที่ออกแบบสนิ คา และฝายที่ทาํ การผลติ จะเปน ผกู ําหนดมาตรฐานจาํ นวนชว่ั โมงแรงงานทางตรงทีใ่ ช 2.2. มาตรฐานอัตราการจา ง (WNGE RATIO STANDARD) เปน การกาํ หนดอตั ราการจาง แรงงานทางตรงที่ใชใ นการผลิตสนิ คาตอชัว่ โมงแรงงานทางตรงฝายทร่ี ับผดิ ชอบในการกําหนด มาตรฐานอตั ราคาจางแรงงานคือฝายจา งแรงงานการกาํ หนดอัตราใหเหมาะสม

3. คาใชจา ยการผลิต (MANUFACTURING OVERHEAD) เปนสว นประกอบของตน ทนุ การ ผลิตในสว นของตน ทนุ แปรสภาพมีพฤตกิ รรมตนทนุ เปนท้ังแบบตนทนุ ผันแปรและแบบ ตนทุนคงทว่ี ิธกี ารกําหนดมาตรฐานจะมีความแตกตางกันตามลักษณะพฤติกรรมตน ทุนดังน้ี 3.1 คาใชจายการผลิตผนั แปร (VARIABLE MANUFACTURING OVERHEAD) ให เลือกฐานกิจกรรมทใี่ ชและกําหนดอตั ราคาใชจายการผลิตผนั แปรตอฐานกจิ กรรมทเ่ี ลอื กโดย กําหนดมาตรฐาน 2 ดา นดงั น้ี 1.มาตรฐานประสทิ ธภิ าพ 2.มาตรฐานการ

การเปรียบเทยี บผลตา ง เมื่อผลติ ไดจ ํานวนผลผลติ (OUTPUT) แลว นาํ จํานวนผลผลติ ทท่ี ําไดมาคํานวณ ประมาณแยกตามสว นประกอบของตน ทนุ การผลติ วา ควรใชในจาํ นวนมาตรฐานเทา ใด หรือควร จะจา ยในราคามาตรฐานเทาใด เปรยี บเทยี บกับปรมิ าณทใี่ ชจ ริงและราคาทจ่ี ายจรงิ ผลตางท่เี กิดข้ึน คือ ผลการปฏิบัตงิ านของแตล ะฝา ยท่ีเกี่ยวของวา ม(ี ลการปฏบิ ัตงิ านสูงหรอื ตํ่า กวา มาตรฐานอยางไร ผูบริหารจะใชผ ลตางทเ่ี กิดขึ้นเหลาน้ีเพ่ือ บริหารจัดการตน ทนุ ใหเ หมาะสม โดยแยกเปรียบเทยี บ 2 ดา น ตามสว นประกอบของตนทุนการผลติ ดงั น้ี

1.วัตถดุ ิบทางตรง 1.1ผลตางปริมาณ (OURITY VARIANCE) เกดิ จากการเปรียบเทียบจาํ นวนมาตรฐานของ วัตถดุ ิบทางตรงท่คี วรใชตามผลผลิตทที่ ําไดกนั จํานวนวตั ถดุ ิบทางตรงทใ่ี ชจ ริงผลตา งปรมิ าณวัตถดุ ิบ ทางตรงถา เปน ผลตา งท่ีไมน าพอใจใหน ํ้าไปปรับปรงุ และแกไขการทาํ งานของฝายผลติ 1.2.ผลตางราคา (PRICE VARIANCE) เกดิ จากการเปรยี บเทียบผลตา งระหวา ราคาวตั ถุดบิ ตามมาตรฐานกบั ราคาวตั ถดุ บิ ทีซ่ อื้ จริงผลตางราคาวตั ถดุ ินถา เปน ผลตา งทีไ่ มน าพอใจใหนาํ ไปปรบั ปรุง และแกไ ขการทาํ งานของฝา ยจัดซ้อื

2.แรงงานทางตรง 2.1 ผลตางประสิทธภิ าพแรงงาน (EFFICIENCY VARIANCE) เกดิ จากการ เปรยี บเทยี บจํานวนมาตรฐานรองชวั่ โมงแรงงานทางตรงทค่ี วรใชต ามผลผลิตท่ที าํ ไดกับจํานวน ช่วั โมงแรงงานทางตรงที่ใชจ ริงผลตางประสิทธภิ าพแรงงานถา เปนผลตา งท่ีไมนา พอใจใหน าํ ไป ปรบั ปรุงและแกไ ขการทํางานของฝายผลิต 2.2 ผลตา งอัตราคา จา ง (WAGE RATE VARIANCE) เกดิ จากการเปรยี บเทียบผลตา ง ระหวางอตั ราคาจางแรงงานทางตรงตามมาตรฐานกนั อัตราคา จางแรงงานทางตรงจริงผลตา ง อตั ราคาจางของแรงงานทางตรงถา เปน ผลตา งที่ไมนาพอใจใหนาํ ไปปรับปรงุ และแกไ ขการ ทาํ งานของนายจา งแรง

3.คา ใชจายการผลิต 3.1. คาใชจา ยการผลิตผนั แปร 3.1.1 ผลตางประสทิ ธิภาพคาใชจา ยการผลิตผนั แปร (VARIABLES OVERHEAD EFFICIENCY VARIANCE) เกดิ จากการเปรียบเทยี นจํานวนมาตรฐานตามผลผลติ ของฐาน กิจกรรมทีเ่ ลือกกับจาํ นวนฐานกจิ กรรมท่ีเกดิ ข้ึนจรงิ ผลตางประสทิ ธภิ าพของคาใชจ า ยการผลติ ผนั แปรถาเปน ผลตางท่ไี มน าพอใจใหนําไปปรบั ปรุงและแกไขการทํางานตามฝายของฐาน กิจกรรม 3.1.2 ผลตา งการจายเงิน (SPENDING VARIANCA) เกดิ จากการเปรยี บเทียบผลตาง ระหวา งอัตราคา ใชจ า ยการผลติ ผนั แปรติดเขางานกบั อตั ราคาใชจ า ยการผลติ ผันแปรทเี่ กิดจรงิ ผลตา งการจา ยเงินของคาใชจ ายการผลติ ผันแปรถา เปน ผลตา งทีไ่ มนาพอใจใหน าํ ไปปรับปรงุ และแกไ ขการทางานของฝายควบคมุ คาใชจ า ยการผลติ ผนั แปร

3.2.คาใชจา ยการผลิตการผลติ คงท่ี 3.1.1.ผลตา งกาํ ลังการผลิตหรือผลตา งเนื่องจากประสทิ ธิภาพของคาใชจ า ยการผลติ คงที่ (VOLUME VARIANCE / FLVED ENCUENCY VARIANCE) เกดิ จากการเปรยี บเทียบจาํ นวนกําลงั การผลติ ตามงบประมาณกบั กําลังการผลิตตามผลผลิตทีท่ ําไดจ รงิ ตามฐานกิจกรรมทเี่ ลือก 3.1.2.ผลตางการจายเงนิ ตามงบประมาณ (BUDGET VARANCE) เกดิ จากการเปรยี บเทยี บผลตา ง ระหวา งการจายเงินของคาใชจายการผลติ คงท่กี ับงบประมาณของคา ใชจา ยการผลิตคงท่ีผลตา งการ จายเงนิ ตามงบประมาณของคาใชจายการผลิตคงทีถ่ าเปน ผลตา งทีไ่ มน า พอใจใหน าํ ไปปรับปรุงและ แกไขการทํางานของฝา ยควบคุมงบประมาณคา ใชจายการผลติ คงที่

การคาํ นวณผลตางเก่ยี วกบั วัตถุดบิ ทางตรง วตั ถดุ ิบทางตรงเปนสวนประกอบทส่ี าํ คญั ของตนทุนการผลติ มพี ฤติกรรมตนทนุ แมนผนั แปร มีลกั ษณะพเิ ศษคือตอ งมกี ารจัดซือ้ ไวลวงหนา กอนทําการผลิตซง่ึ การซื้อแตล ะคร้งั อาจมรี าคาแตกตาง กนั หากกิจการทใี่ ชว ธิ ีตน ทนุ จรงิ หรือวธิ ีตน ทนุ ปกตจิ ะบนั ทึกราคาวตั ถุดิบท่ซี อ้ื ในราคาจริงการเบกิ ใช อาจจะเบกิ จากวัตถุดบิ ทจ่ี ดั ซื้อในแตล ะรอบที่มรี าคาแตกตา งกนั ก็จะบันทกึ ราคาวัตถดุ ิบทีเ่ บิกใชใ น ราคาจรงิ ทบี่ นั ทกึ ไวเ ชน กนั 1.ผลตา งราคา แบง ตามวธิ ีการบนั ทึกบัญชีดังนี้ 1.1.ผลตา งราคาเมือ่ ซอ้ื 1.2 ผลตา งราคาเม่อื ใช

2. ผลตา งปรมิ าณ 1. ผลตา งราคา 1.1.ผลตางราคาเมอ่ื ซอื้ วิธีนี้บญั ชีวตั ถดุ บิ จะถกู บนั ทึกในราคามาตรฐานจําเปนตอ งคาํ นวณผลตา งราคา เม่ือซ้อื ทันทที ี่จัดซือ้ ราคาทจี่ ดั ซอ้ื ควรต่าํ กวา ราคามาตรฐานทีก่ ําหนดคํานวณไดด ังน้ี ราคามาตรฐานตอหนอยจาํ นวนซอ้ื จรงิ ราคาจริงตอ หนว ย จาํ นวนซ้อื จรงิ ผลตา งราคาเมื่อซอ้ื

1.2.ผลตา งราคาเม่อื ใช วิธีนีบ้ ัญชวี ตั ถุดบิ จะถกู บนั ทกึ ในราคาที่ซือ้ จริง จึงไมคํานวณผลตางราคาเมื่อซอื้ จะ คาํ นวณผลตา งราคาเมือ่ เบกิ วตั ถุดบิ ไปใช คํานวณไดด งั นี้ ราคามาตรฐานตอ หนวย × ปรมิ าณใชจ รงิ ราคาจริงตอ หนวย × ปรมิ าณใชจรงิ ผลตางราคาเมอื่ ใช

2.ผลตางปริมาณ ผลตางปรมิ าณคาํ นวณเพอ่ื เปรียบเทยี บปริมาณวัตถดุ บิ ท่คี วรใชตามมาตรฐานกับ ปริมาณทใี่ ชจ รงิ ปริมาณที่ควรใชตามมาตรฐานควรตาํ่ กวา ทใ่ี ชจ รงิ จํานวนมาตรฐาน × ราคามาตรฐานตอ หนวย จาํ นวนใชจรงิ × ราคามาตรฐานตอ หนว ย ผลตางปริมาณ

การบันทกึ บัญชเี ก่ยี วกบั วตั ถุดบิ ทางตรง วตั ถุดบิ ทางตรง เปน สว นประกอบสวนหนงึ่ ของตนทุนการผลติ ท่ีมี พฤตกิ รรมตนทุนแบบผนั แปร หากกจิ การใชร ะบบตน ทุนจรงิ (ACTUAL COSTING) หรอื ระบบตน ทุนปกติ (NORMAL COSTING) วตั ถุดิบทางตรงถกู บันทกึ ในจาํ นวนที่ ใชจ รงิ และราคาซ้อื จริง การบนั ทกึ บญั ชีเกีย่ วกับวัตถุดิบทาํ ได 2 วิธี คอื 1.บันทึกตามราคามาตรฐาน 2.บนั ทกึ ตามราคาซ้ือจริง

1.บนั ทึกตามราคามาตรฐาน วธิ ีน้จี ะบนั ทึกบัญชีวตั ถุดบิ ในราคามาตรฐาน หากมผี ลตา งราคาจะบันทึกผลตา งราคาท้งั หมดเม่ือจดั ซื้อไว ในบญั ชีผลตา งราคาเม่ือซื้อ บัญชีวัตถดุ บิ แสดงในราคามาตรฐาน เมอ่ื เบิกใชกบ็ ันทกึ ผลตางเฉพาะผลตา งจาํ นวนใน วันสน้ิ งวดบัญชีตองปรบั ผลตางราคาเมอื่ ออกมาเปน ผลตา งราคาเม่ือใช มีขัน้ ตอนการบนั ทึกดงั นี้ 1.1.บนั ทกึ บญั ชซี ื้อ 1.2.บันทกึ บัญชเี ม่ือเบิกใช 1.3.บนั ทกึ ปรับปรงุ ผลตางราคาเมือ่ ซ้อื กบั ผลตา งราคาเมื่อใชในวนั สิ้นงวด 1.4.บนั ทกึ ปด บญั ชบี ัญชผี ลตา งวตั ถดุ บิ

2.บันทึกตามราคาซ้ือจรงิ การบันทกึ บญั ชวี ัตถุดบิ ตามราคาซือ้ จริง บัญชีวตั ถดุ บั จะถกู บันทกึ ในราคาทนุ ท่ซี อ้ื บญั ชี วตั ถุดิบแสดงในราคาทนุ ท่ซี อ้ื เม่ือเบกิ ใชจะบันทกึ ผลตางท้ังผลตางเน่อื งราคา ในวนั ส้นิ งวดบัญชีไม ตองบนั ทึกปรบั ผลตางราคาในวันสิน้ งวดบญั ชีวตั ถดุ บิ ทางตรงจะแสดงยอดในราคาทุนทีแ่ ทจ รงิ มี ขั้นตอนการบันทกึ ดังนี้ 2.1.บนั ทกึ บัญชีเมือ่ ซอื้ 2.2.บันทกึ บญั ชีเม่ือใช 2.3.บันทกึ ปด บญั ชีผลตา ง

การคํานวณผลตา งเกย่ี วกบั แรงงานทางตรง แรงงานทางตรง เปน สว นประกอบท่สี ําคญั ของตน ทุนการผลิต มีพฤติกรรมตนทุน แบบผันแปรการคาํ นวณผลตางเกย่ี วกับแรงงานทางตรง คํานวณผลตาง 2 ดาน คือ 1.ผลตางอัตราคา จางแรงงาน หมายถงึ ผลตางระหวางอตั ราคา จา งแรงงานทางตรงตาม มาตรฐาน กบั อตั ราการจางแรงงานทางตรงทีเ่ กดิ จรงิ ในจาํ นวนชั่วโมงแรงงานตามมาตรฐานที่ ควรใชตามผลผลิตทท่ี าํ ได 2. ผลตา งประสทิ ธภิ าพแรงงาน หมายถึงผลตา งระหวา งจํานวนชว่ั โมงแรงงานทางตรง มาตรฐานท่ีควรใชต ามผลผลติ ที่ทาํ ไดกบั จํานวนชัว่ โมงแรงงานทางตรงท่ใี ชจริงช่วั โมงแรงงาน ใชจริงไมค วรสูงกวา ช่ัวโมงมาตรฐานคาํ นวณไดด งั นี้

การบันทกึ บัญชีเก่ียวกบั แรงงานทางตรง แรงงานทางตรงเปนสวนประกอบสวนหนึ่งของตนทุนการผลิตที่มีพฤติกรรมตนทุนแบบผันแปร หากกจิ การใชระบบตนทุนจริง (ACTUAL COSIS) หรือระบบตนทุนปกติ (NORMAL C0525 แรงงานทางตรง ถูกบันทึกในจํานวนท่ีใชจริงและอัตราท่ีเกิดจริงในระบบตนทุนมาตรฐานแรงงานทางตรงจะบันทึกการเกิด คาแรงทางตรงและทางออมตามปกติและจะบันทึกแรงงานทางตรงเขางานตามเวลามาตรฐานท่ีควรใชจาก ผ ล ผ ลิ ต ท่ี ทํ า ไ ด จ ริ ง ใ น อั ต ร า ค า จ า ง ต า ม ม า ต ร ฐ า น ท่ี กํ า ห น ด พ ร อ ม บั น ทึ ก ผ ล ต า ง เ กี่ ย ว กั บ ค า แ ร ง มขี นั้ ตอนการบันทึกบัญชดี ังนี้ 1.บนั ทกึ การเกิดคาแรง 2. บนั ทกึ คาแรงเขา งาน 3. บันทึกปดบญั ชผี ลตา ง

การคาํ นวณผลตา งเกย่ี วกบั คา ใชจ า ยการผลติ ผลตางเกี่ยวกับคา ใชจายการผลิตตามวธิ ตี นทุนมาตรฐานมลี ักษณะที่แตกตางกนั ตามวธิ ที ่ใี ชแ ละ จดุ มุงหมายของผบู ริหารคํานวณได 3 แบบคือ 1. การคาํ นวณผลตา งแบบ 4 ทาง 2. การคาํ นวณผลตา งแบบ 3 ทาง 3. การคํานวณผลตา งแบบ 2 ทาง

1.การคํานวณผลตา งคา ใชจายการผลิตแบบ 4 ทางการคํานวณผลตา งคาใชจ า ยการผลติ แบบ 4 ทางเปน การคาํ นวณแยกระหวาง คาใชจ า ยการผลิตผันแปร 2 ดา นและคา ใชจายการผลติ คงที่ 2 ดา นคาํ นวณผลตาง 4 ทางดงั น้ี 1.1 คา ใชจ ายการผลิตผนั แปร 1.1.1 ผลตางการจายเงนิ 1.1.2 ผลตา งประสทิ ธิภาพ 1.2 คา ใชจ า ยการผลิตคงที่ 1.2.1 ผลตา งงบประมาณ 1.2.2 ผลตางกําลงั การผลติ

คาใชจายการผลิตผนั แปร 1.1.1 ผลตางการจายเงินคือผลตางระหวางคาใชจายการผลิตผันแปรคิดเขางานตาม ชั่วโมงจริงในอตั ราคดิ เขา งานกับคาใชจา ยการผลิตผนั แปรจายจริง 1.1.2 ผลตางประสทิ ธิภาพ คอื ผลตา งระหวางจํานวนชั่วโมงแรงงานทางที่ควรใชตาม ผลผลิตที่ทําได กับช่ัวโมงแรงงานทางตรง (ฐานกิจกรรม) ที่เกิดขึ้นจริง ในอัตราคาใชจายการผลิตผัน แปรคิดเขางานตอ ชั่วโมงแรงงานทางตรง

1.2 คา ใชจ ายการผลิตคงท่ี 1.2.1 ผลตางงบประมาณคือผลตางระหวางคาใชจายการผลิตคงท่ีตามงบประมาณกับคาใชจายการผลิตคงท่ี จา ยจรงิ 1.2.2 ผลตางกําลังการผลิตคือผลตางระหวางจํานวนช่ัวโมงแรงงานทางตรงที่กําหนดเปนกําลังการผลิตตาม งบประมาณกับชั่วโมงแรงงานทางตรง (ฐานกจิ กรรม) ตามผลผลติ ทไ่ี ด (ช่ัวโมงคดิ เขางาน) ในอัตราคา ใชจา ยการผลิตคงท่ี คิดเขา งานตอชวั่ โมงแรงงานทางตรง 2. การคาํ นวณผลตา งคา ใชจายการผลิตแบบ 3 ทาง ในกรณีที่กิจการบันทึกคาใชจายการผลิตจายจริงโดยรวมไมแยกคาใชจายการผลิตผันแปรและคาใชจายการ ผลิตคงท่ีออกจากกนั กจิ การไมส ามารถคาํ นวณแบบ 4 ทางคาํ นวณไดเ พียง 3 ทางดงั น้ี 2.1 ผลตา งการจายเงิน 2.2 ผลตางประสทิ ธิภาพคาใชจายการผลติ ผันแปร 2.3 ผลตางกาํ ลงั การผลติ

2.1 ผลตางการจายเงิน คือ ผลตางระหวางคาใชจายการผลิตตามงบประมาณ ณ ชั่วโมงจริงกับคาใชจาย การผลิตจายจรงิ ทั้งหมด 2.2 ผลตางเนอื่ งจากประสิทธิภาพ ของคาใชจ า ยการผลิตผันแปร ตามขอ 1.1 2.3 ผลตา งเนือ่ งจากกาํ ลังการผลิต ของคา ใชจ า ยการผลิตคงท่ี ตามขอ 1.2 3. การคํานวณผลตา งคา ใชจ า ยการผลติ แบบ 2 ทาง บางกรณีผูบริหารอาจตองการวิเคราะหผลตางเพื่อประโยชนในการควบคุมตนทุนการผลิตโดยวิเคราะห ตนทุนการผลิตสว นทค่ี วบคุมไดแ ละตนทนุ การผลติ สว นทีค่ วบคมุ ไมไ ดส ามารถวิเคราะหผลตา งไดแ บบ 2 ทางดังนี้ 3.1 ผลตา งทคี่ วบคมุ ไดห มายถงึ ผลตา งระหวา งการจายเงินของคา ใชจายการผลิตจายจริงกับคาใชจายการ ผลติ ตามงบประมาณ ณ ชั่วโมงจริงกับคา ใชจ ายการผลิตจา ยจริงทงั้ หมด 3.2 ผลตางทีค่ วบคุมไมไ ดห รือผลตา งเน่อื งจากกาํ ลังการผลติ ตามขอ 1.2.2

การบันทกึ บญั ชเี กี่ยวกับผลตา งคา ใชจ ายการผลติ คา ใชจ ายการผลิตเปนสวนประกอบของตนทนุ การผลิตที่มกี ารบนั ทกึ บญั ชี คาใชจ ายการผลิตที่เกิดขึน้ จรงิ ตลอดงวดบัญชไี วใ นบญั ชคี า ใชจา ยการผลิตผนั แปรและ คาใชจ า ยการผลิตคงท่ีหรอื อาจบนั ทกึ ไวในบญั ชีคา ใชจา ยการผลิตรวมก็ไดก จิ การท่ีใชวิธี ตน ทุนมาตรฐานเมอ่ื สิ้นงวดบญั ชีจะบนั ทึกคา ใชจ า ยการผลติ คดิ เขา งานดวยฐานกจิ กรรม ตามมาตรฐานทค่ี วรใชตามผลผลิตที่ทาํ ไดจ ริงและอัตราคา ใชจา ยการผลติ คดิ เขางานที่ กาํ หนดไวล วงหนาและบนั ทกึ ผลตางที่เกิดขึ้น

การปด บญั ชีผลตางเก่ียวกบั คา ใชจา ยการผลติ ในวันส้นิ งวดบัญชกี จิ การตอ งปด ผลตา งทกุ รายการเน่อื งจากบัญชีผลตางทกุ บญั ชีมี ลกั ษณะเปนบญั ชีช่ัวคราวจึงตอ งปดใหหมดภายในงวดบญั ชีโดยสามารถปดเขา บัญชี ดงั ตอไปน้ี 1. บัญชตี น ทนุ ขายท้ังหมด 2. แบงสวนเขา บญั ชีตน ทนุ ขาย ซึง่ งานระหวางทําและบญั ชสี นิ คาสําเรจ็ รปู 3. บัญชีกําไรขาดทนุ ทัง้ หมดกจิ การจะปด บญั ชผี ลตางเขา บัญชีใดทําไดตาม ความเหมาะสมจาก

บทสรุป วิธีการบัญชตี น ทนุ มาตรฐานเปน วิธีการบัญชที ม่ี ีการกาํ หนดตน ทุนการผลิตตามสว นประกอบไว ลว งหนาอยางรอบคอบและรว มมือกนั ทุกฝา ยท่ีเก่ียวของการกาํ หนดมาตรฐานตามสว นประกอบของตน ทุนน้นั กาํ หนดท้ังปริมาณท่คี วรใชแ ละราคาทีค่ วรซื้อท้ังวัตถดุ ิบทางตรงแรงงานทางตรงและคา ใชจายการผลิตในการ กําหนดอตั ราคา ใชจายการผลิตคดิ เขา งานตอ งคาํ นึงถึงระดับการผลติ ท่ีเปนระดบั การผลติ ปกติและมาตรฐานท่ี กาํ หนดข้นึ มาใชค วรมีการกาํ หนดเวลาใชควรไดรบั การปรับปรงุ และกําหนดใหมตามสถานการณสภาพแวดลอม ทางเศรษฐกจิ สงั คมที่เปลี่ยนแปลง

การบญั ชตี นทุนมาตรฐาน หนวยที่ 2 (STANDARD COSTING) จัดทาํ โดย นางสาวดาราทิพย สุขสําราญ เลขท่ี 3 เสนอ อาจารยส ายฝน สายประสิทธิ์ ภาคเรยี นที่ 1 ปการศกึ ษา 2563 วทิ ยาลยั เทคนิคเทงิ