41 ภาพท่ี 3.23 หลกั การผลิตไบโอดีเซล โดยใชน้ ้ามนั พืชหรือน้ามนั สัตวผ์ สมกบั เมทานอลหรือ เอทานอลจะไดเ้ มทิลเอสเตอร์หรืเอทิลเอสเตอร์ ซ่ึงก็คือไบโอดีเซล และได้ กลีเซอรอลเป็ นผลพลอยได้ จาก หนงั สือพลงั งานทดแทน เอทานอล และไบโอดีเซลภาพท่ี 3.24 ปฏิกิริยาทางเคมีชนิด transesterification ของไตรกลีเซอไรดแ์ ละเมทานอล จะทาให้ ไดส้ ารเมทิลเอสเตอร์ซ่ึงเป็นเช้ือเพลิงไบโอดีเซลท่ีตอ้ งการ และไดก้ ลีเซอรอลเป็น ผลพลอยได้ จาก หนงั สือพลงั งานทดแทน เอทานอล และไบโอดีเซล ไบโอดีเซล เป็นคาท่ีใชเ้ รียกและรู้จกั กนั ดีในประเทศที่พฒั นาแลว้ ท่ีนาน้ามนั พืชมาใชใ้ นเครื่องยนตด์ ีเซล และใชเ้ รียกเฉพาะสารเอสเตอร์ท่ีผลิตจากน้ามนั พชื หรือน้ามนั สัตวท์ ่ีผา่ นกระบวนการทางเคมีแลว้ เทา่ น้นั สารเอสเตอร์หรือไบโอดีเซลท่ีผลิตจากน้ามนั พชื หรือน้ามนั สตั ว์เป็นเช้ือเพลิงท่ีสะอาดปลอดภยั ตอ่ ส่ิงแวดลอ้ ม สามารถเผาไหมไ้ ดอ้ ยา่ งสมบรู ณ์และไอเสียก็มีมลพิษต่ากวา่ กรณีใชน้ ้ามนั ดีเซลในเคร่ืองยนตด์ ีเซล ปัจจุบนั ประเทศท่ีพฒั นาแลว้ ใหค้ วามสนใจผลิตและใชไ้ บโอดีเซลกนั อยา่ งแพร่หลายโดยมีการทดลองผลิตเพ่อื ใชก้ นั เองในครอบครัว และการผลิตในระดบั โรงงานตน้ แบบ จนถึงระดบั ที่ผลิตเพื่อจาหน่ายเป็นอุตสาหกรรม สาหรับในสหภาพยโุ รปและประเทศสหรัฐอเมริกามีการผลิตและจาหน่ายในประเทศซ่ึงไดร้ ับการยอมรับจากอุตสาหกรรมผผู้ ลิตรถยนตแ์ ละผคู้ า้ น้ามนั ในระยะเวลา 15 ปี ท่ีผา่ นมา มี 28 ประเทศทวั่ โลกที่มีการศึกษาและพฒั นาการผลิตไบโอดีเซลอยา่ งต่อเนื่องและในรอบ 10 ปี ที่ผา่ นมา ประเทศที่ผลิตไบโอดีเซลเป็นอุตสาหกรรมมากท่ีสุด
428 อนั ดบั แรก ไดแ้ ก่ ออสเตรเลีย สาธารณรัฐเชก ฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี นิการากวั สวเี ดนและสหรัฐอเมริกา ปัจจุบนั วตั ถุดิบท่ีใชใ้ นการผลิตไบโอดีเซลเป็นอุตสาหกรรมในปริมาณมากท่ีสุดคือน้ามนั เมล็ดเรพ มีส่วนแบ่งในการผลิตถึงร้อยละ 80 ของวตั ถุดิบอ่ืนๆท้งั หมด รองลงมา ไดแ้ ก่น้ามนั เมลด็ ทานตะวนั และน้ามนั ถวั่ เหลืองในส่วนแบง่ ชนิดละร้อยละ 10 กลุ่มประเทศยโุ รปนิยมใชน้ ้ามนั เมลด็ เรพและเมล็ดทานตะวนั เป็นวตั ถุดิบในการผลิตไบโอดีเซล โดยมีกาลงั การผลิตไบโอดีเซลในกลุ่มประเทศยโุ รป 15 ประเทศ ในปี พ.ศ. 2543 ประมาณ1.27 ลา้ นตนั ประเทศสหรัฐอเมริกาใชน้ ้ามนั ถวั่ เหลืองแนะน้ามนั ใชแ้ ลว้ (used fried oil) เป็นวตั ถุดิบปัจจุบนั ยงั ไม่มีโรงงานผลิตไบโอดีเซลขนาดใหญม่ ีเพียงโรงงานขนาดเล็ก 3-4 ราย ที่ทาการผลิตเป็นการคา้ ในประเทศสหรัฐอเมริกา นอกจากน้ามนั ท่ีกล่าวขา้ งตน้ ท่ีใชเ้ ป็นวตั ถุดิบสาหรับไบโอดีเซลในประเทศพฒั นาแลว้ น้นัยงั มีการใชน้ ้ามนั ปาลม์ น้ามนั ลินสีด และไขสตั ว์ เป็นวตั ถุดิบดว้ ย วธิ ีการผลติ ไบโอดเี ซล กระบวนการผลิตไบโอดีเซลหรือการสงั เคราะห์สารเอสเตอร์จากน้ามนั พืช ไขสตั ว์ มี 3 วธิ ี คือ 1) การใชป้ ฏิกิริยา transesterification ของน้ามนั และแอลกอฮอล์ โดยใชด้ ่างหรือกรดเป็นตวั เร่งปฏิกิริยา 2) การใชป้ ฏิกิริยา transesterification ของน้ามนั และแอลกอฮอล์ ทาปฏิกิริยาที่ความดนัสูง โดยไม่ตอ้ งใชต้ วั เร่งปฏิกิริยา 3) การเปลี่ยนน้ามนั พืช ไขสตั ว์ ใหเ้ ป็นกรดไขมนั แลว้ จึงนากรดไขมนั ไปทาปฏิกิริยากบัแอลกอฮอลใ์ หเ้ ป็นเอสเตอร์
43 บทที่ 4ประโยชน์ของโครงการ4.1 ข้อดี ข้อเสีย ของพลงั งานชีวภาพและพลงั งานชีวมวล 4.1.1 ข้อดี 1) ประเทศเกษตรกรรมมีขอ้ ไดเ้ ปรียบ เน่ืองจากมีตน้ ทุนทางดา้ นวตั ถุดิบสูง 2) เป็นการใชท้ รัพยากรอยา่ งคุม้ คา่ โดยสามารถลดปริมาณขยะ รวมท้งั เพ่มิ มูลค่าใหก้ บั ของเหลือใชท้ างการเกษตรและอุตสาหกรรม เพมิ่ รายไดใ้ หก้ บั เกษตรกร 3) เป็นจุดเริ่มตน้ ของการจดั การขยะในภาคครัวเรือน 4) ไบโอดีเซลเป็นเช้ือเพลิงปรับใชใ้ นชุมชนไดง้ ่าย 5) โรงไฟฟ้ าพลงั ชีวภาพและพลงั ชีวมวลมกั มีขนาดไม่ใหญ่ จึงก่อมลพษิ จากกระบวนการเผาไหมแ้ ละผลกระทบทางดา้ นสิ่งแวดลอ้ มต่อชุมชนบา้ ง แต่ไม่มากนกั 4.1.2 ข้อเสีย 1) วตั ถุดิบจากพชื ผลทางการเกษตรมีวงจรการผลิตตามฤดูกาลจึงอาจมีปริมาณไมส่ ม่าเสมอข้ึนอยกู่ บั กลไกตลาด 2) วตั ถุดิบจากพชื ผลทางการเกษตรบางชนิดเก็บไวใ้ ชไ้ ดไ้ ม่นาน 3) วตั ถุดิบจากพืชผลทางการเกษตรตอ้ งมีระบบการจดั เกบ็ ที่เหมาะสมเพอ่ื ป้ องกนั ความเสียหายและอาศยั พ้นื ที่จดั เก็บขนาดใหญ่ 4) การเติบโตของตลาดพลงั งานชีวภาพและชีวมวลอาจส่งผลใหเ้ กิดปัญหาความมนั่ คงทางอาหาร เม่ือพ้ืนที่การเกษตรถูกแยง่ ชิงไปทาการเพาะปลูกพืชพลงั งานเชิงเด่ียว 5) โรงไฟฟ้ าพลงั ชีวภาพและพลงั ชีวมวลอาจก่อใหเ้ กิดการแยง่ ชิงทรัพยากรน้า4.2 ประโยชน์ของตัวอย่างเชื้อเพลงิ ชีวมวล 4.2.1 ประโยชน์เอทานอล 1) เกษตรกรมีแหล่งหรือทางเลือกในการขายวตั ถุดิบเพ่มิ ข้ึน 2) เกษตรกรสามารถสร้างโรงงานผลิตในแหล่งวตั ถุดิบกระจายออกไปทว่ั ประเทศ 3) สามารถผลิตใชเ้ องโดยไม่มีวนั หมด 4) สร้างงานใหเ้ กษตรกรเพิม่ ข้ึน ลดปัญหาการวา่ งงาน และกระจายแหล่งงานสู่ชนบท 5) ช่วยประหยดั เงินตราต่างประเทศ 6) ช่วยใหป้ ระเทศมีแหล่งพลงั งานเพิม่ ข้ึน
44 7) เพมิ่ อานาจต่อรองใหก้ บั เกษตรกร 8) ยกระดบั ราคาพชื ไร่และสร้างเสถียรภาพดา้ นราคา 9) ลดมลพษิ ในอากาศจากสารเพ่มิ คา่ ออกเทน MTBE โดยใชเ้ อทานอลผสมแทน 10) ตดั คา่ ขนส่งและค่าประกนั ท้งั ในการส่งออกผลผลิตจากพชื ไร่ไปยงั ตลาดต่างประเทศและการนาเขา้ น้ามนั เช้ือเพลิง 11) ดา้ นเศรษฐกิจ ทาใหม้ ีเงินทุนหมุนเวยี นเพ่ิมข้ึน 4.2.2 ประโยชน์ไบโอดีเซล การใชน้ ้ามนั พืชเพอื่ ทดแทนน้ามนั จากฟอสซิลในเครื่องยนตใ์ นประเทศไทยไดร้ ับความสนใจมาเป็นเวลานานแลว้ และเม่ือมีการประชาสมั พนั ธ์เรื่องการใชน้ ้ามนั ปาลม์ กลน่ั บริสุทธ์ิทดแทนน้ามนั ดีเซลตามแนวพระราชดาริในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั พสกนิกรรวมท้งัหน่วยงานท้งั ภาครัฐและเอกชนกร็ ่วมมือการทดลองใชอ้ ยา่ งกวา้ งขวางและหลากหลายรูปแบบ การใชน้ ้ามนั พชื เพือ่ ทดแทนน้ามนั ดีเซลน้นั สามารถทาไดห้ ลายแนวทาง สิ่งที่ควรคานึงถึงคือ ตอ้ งลดความหนืดของน้ามนั พืชใหต้ ่าลงมาอยใู่ นระดบั เดียวกนั กบั น้ามนั ดีเซล (โดยทวั่ ไปความหนืดควรต่ากวา่ 4.2 เซนติสโตกท่ีอุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส) นอกจากน้ีผใู้ ชก้ ็ควรคานึงถึงคุณสมบตั ิดา้ นอื่นๆ ของน้ามนั พืชดว้ ย เช่น ค่าซีเทน คา่ จุดไหลเท เป็นตน้ การใชไ้ บโอดีเซลเป็นเช้ือเพลิงในเคร่ืองยนตม์ ีประโยชน์หลายดา้ น ดงั จะไดก้ ล่าวต่อไปน้ีประโยชน์ของการใช้ไบโอดีเซล ด้านสิ่งแวดล้อม การใชไ้ บโอดีเซลสามารถลดมลพิษทางอากาศซ่ึงเป็นผลจากการเผาไหมใ้ นเคร่ืองยนต์คณะกรรมการไบโอดีเซลแห่งชาติ (National Biodiesel Board) และสานกั งานป้ องกนั ส่ิงแวดลอ้ ม(US Environmental Protection Agency) ของประเทศสหรัฐอเมริกา ไดท้ าการวจิ ยั และทดลองใช้น้ามนั ไบโอดีเซลสูตรต่างๆ กบั เครื่องยนตด์ ีเซลและไดร้ ายงานวา่ ไบโอดีเซลสูตร B100 และมี B20สามารถลดมวลปลดปล่อยจากการเผาไหมไ้ ดอ้ ยา่ งมีนยั สาคญั ในส่วนกรมอู่ทหารเรือ กองทพั เรือก็ไดร้ ายงานผลการทดลองใชน้ ้ามนั ไบโอดีเซลกบั เครื่องยนตด์ ีเซลขนาด 145 แรงมา้ วา่ สามารถลดควนั ดาไดม้ ากกวา่ ร้อยละ 40 การใชไ้ บโอดีเซลสามารถลดการปล่อยแกส๊ เรือนกระจก เพราะผลิตจากพืช การผลิตไบโอดีเซลจากน้ามนั พืชที่ใชแ้ ลว้ ช่วยลดการนาน้ามนั ที่ใชแ้ ลว้ ไปประกอบอาหารซ้า และยงั ช่วยป้ องกนั มิใหน้ าน้ามนั ที่ใชแ้ ลว้ (ซ่ึงมีสารไดออกซินที่เป็นสารก่อมะเร็ง) ไปผลิตเป็นอาหารสตั ว์
45 ภาพที่ 4.1 การทดสอบเคร่ืองยนตใ์ ชไ้ บโอดีเซลที่กรมอทู่ หารเรือท่ี จาก หนงั สือพลงั งานทดแทน เอทานอล และไบโอดีเซลประโยชน์ของการใช้ไบโอดเี ซล ด้านสมรรถนะเคร่ืองยนต์ ภาพที่ 4.2 การทดสอบสมรรถนะของเครื่องยนตท์ ่ีใชไ้ บโอดีเซล จาก หนงั สือพลงั งานทดแทน เอทานอล และไบโอดีเซล การผสมไบโอดีเซลในระดบั ร้อยละ 1-2 สามารถช่วยเพมิ่ ดชั นีการหล่อลื่นใหก้ บั น้ามนัดีเซลจากผลการทดลองของสถาบนั วจิ ยั และเทคโนโลยขี อง บริษทั ปตท. จากดั (มหาชน) พบวา่การเติมไบโอดีเซลที่ผลิตจากน้ามนั พืชท่ีใชแ้ ลว้ และน้ามนั มะพร้าวในอตั ราร้อยละ 0.5 สามารถเพิม่ดชั นีการหล่อลื่นไดถ้ ึง 2 เท่า
46 ประสิทธิภาพการเผาไหมด้ ีข้ึน เนื่องจากในไบโอดีเซลมีออกซิเจนผสมอยปู่ ระมาณร้อยละ 10 ทาใหก้ ารผสมระหวา่ งอากาศกบั น้ามนั มีการกระจายตวั อยา่ งสม่าเสมอ และเป็นการเพ่มิอตั ราส่วนปริมาณของอากาศตอ่ น้ามนั ไดเ้ ป็นอยา่ งดี จึงทาใหก้ ารเผาไหมด้ ีข้ึน ถึงแมว้ า่ ค่าความร้อนของไบโอดีเซลจะต่ากวา่ น้ามนั ดีเซลประมาณร้อยละ 10 แต่ขอ้ ดอ้ ยน้ีไมม่ ีผลกระทบต่อการใชง้ าน เพราะการใชไ้ บโอดีเซลทาใหก้ ารเผาไหมด้ ีข้ึนจึงทาให้กาลงั เครื่องยนตไ์ ม่ลดลงประโยชน์ของการใช้ไบโอดเี ซลด้านเศรษฐกจิ การใชไ้ บโอดีเซลช่วยสร้างงานในชนบทดว้ ยการสร้างตลาดพลงั งานไวร้ องรับผลผลิตทางการเกษตรท่ีเหลือจากการบริโภค การใชไ้ บโอดีเซลสามารถช่วยลดการนาเขา้ น้ามนั ดิบจากต่างประเทศไดบ้ างส่วน ซ่ึงในแต่ละปี ประเทศไทยสูญเสียเงินตราต่างประเทศเพือ่ การนาเขา้ น้ามนั ดิบกวา่ 3 แสนลา้ นบาทประโยชน์ของการใช้ไบโอดเี ซลด้านการผลติ นา้ มันเชื้อเพลงิ ในประเทศ ประเทศไทยมีสดั ส่วนการใชน้ ้ามนั ดีเซลสูงกวา่ น้ามนั เบนซินมาก ตลาดน้ามนั ดีเซลในประเทศไทยมีมูลคา่ มากกวา่ น้ามนั เบนซินกวา่ 2 เท่า และในอนาคตมีแนวโนม้ ที่โรงกลนั่ อาจจะผลิตน้ามนั ดีเซลไมเ่ พยี งพอตอ่ การใชภ้ ายในประเทศ ดงั น้นั การใชไ้ บโอดีเซลจึงช่วยลดความไม่สมดุลของการผลิตของโรงกลน่ั ได้ การผสมน้ามนั ไบโอดีเซลในอตั ราส่วนร้อยละ 1-2 สามารถเพม่ิ ความหล่อลื่นในน้ามนัดีเซลได้ โดยเฉพาะกรณีที่จะมีการลดปริมาณกามะถนั ในน้ามนั ดีเซลประโยชน์ของการใช้นา้ มันดีเซลด้านความมน่ั คง การใชน้ ้ามนั ไบโอดีเซลท่ีสามารถผลิตไดภ้ ายในประเทศ ถือเป็นการเสริมสร้างความมน่ั คงและเสถียรภาพทางดา้ นพลงั งานของประเทศ
47บทท่ี 5 สรุป การพฒั นาพลงั งานชีวภาพและพลงั งานชีวมวลของประเทศไทยเกิดข้ึนในช่วงสามสิบปี มาน้ี เริ่มตน้ โดยการสนบั สนุนจากองคก์ าร GTZ (Gesellschaft fur Technische Zusammenarbeit)ประเทศเยอรมนี โดยการจดั ต้งั โครงการกา๊ ซชีวภาพไทย-เยอรมนั ข้ึน ความกา้ วหนา้ ของพลงั งานชีวภาพและพลงั ชีวมวลส่วนหน่ึงมาจากการท่ีพลงั งานดงั กล่าว คือหน่ึงในความสนพระราชหฤทยัของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยทรงมีพระราชดาริถึงจุดแขง็ ของวตั ถุดิบที่มีในประเทศท่ีเป็นโอกาสใหก้ บั การพฒั นาพลงั งานทดแทนประเภทน้ีต้งั แตเ่ ม่ือประมาณสี่สิบปีก่อน ในยคุ ที่น้ามนั ดิบมีราคาแพง รวมท้งั ไดท้ รงเริ่มตน้ ศึกษาวจิ ยั ในโครงการส่วนพระองคส์ วนจิตรลดา ในปี พ.ศ. 2528 ทาใหป้ ตท.และภาครัฐรับสนองพระราชดาริโดยเริ่มกาหนดยทุ ธศาสตร์การพฒั นาและส่งเสริมการใชไ้ บโอดีเซลและแก๊ซโซฮอล์ รวมท้งั ก่อต้งั โครงการพลงั งานชีวมวลข้ึนในชุมชนหลายแห่ง นอกจากมุง่ เนน้ ไปที่การผลิตน้ามนั เช้ือเพลิงแลว้ ปัจจุบนั โครงการพฒั นาพลงั งานชีวภาพและพลงั งานชีวมวลแนวทางหน่ึงที่ภาครัฐเลง็ เห็นศกั ยภาพและร่วมผลกั ดนั ส่งเสริมคือการใชก้ ากของเหลือในโรงงานอุตสาหกรรมการเกษตรเป็นเช้ือเพลิงในระบบการผลิตไฟฟ้ าและความร้อนร่วมกนั จากรายงานของบริษทั ท่ีปรึกษาท่ีเสนอต่อคณะกรรมการนโยบายพลงั งานแห่งชาติ การใช้กากของเหลือผลิตไฟฟ้ ามีศกั ยภาพสูงถึง 3,000 เมกะวตั ต์ ส่วนการหมกั ก๊าซชีวภาพ ถึงแมจ้ ะยงั มีศกั ยภาพนอ้ ยกวา่ การเผาไหมเ้ ช้ือเพลิงชีวมวลโดยตรง แตก่ เ็ ป็นแนวทางในการพฒั นาสิ่งแวดลอ้ มของทอ้ งถิ่นท่ีมีประสิทธิภาพท่ีสุด โดยเฉพาะในการกาจดั มูลสตั วแ์ ละน้าเสียจากฟาร์มเล้ียงสตั วอ์ นัเป็นปัญหาที่สาคญั ของหลายพ้ืนที่ จึงเหมาะสมท่ีจะพฒั นาเป็นพลงั งานทางเลือก โดยเฉพาะใหก้ บัชุมชนในภาคการเกษตร
48 ภาพที่ 5.1โรงไฟฟ้ าพลงั งานชีวภาพ บริษทั เศรษฐีสุพรรณ ไบโอกรีน เพาเวอร์ จากดั ท่ีต้งั : ต. ตล่ิงชนั อ.เมืองสุพรรณบุรี จ.สุพรรณบุุรี กาลงั การผลิต: 2 เมกะวตั ต์ที่มา http://www.green-energy-th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7 %E0%B8%B2%E0%B8%A1/ภาพท่ี 5.2 โรงไฟฟ้ าพลงั งานชีวภาพ บริษทั อรัญ เพาเวอร์ จากดั ท่ีต้งั : ต.วงั ลึก อ.สามชุก จ. สุพรรณบุุร์ี กาลงั การผลิต: 4 เมกะวตั ต์ที่มา http://www.green-energy-th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7 %E0%B8%B2%E0%B8%A1/
49 ภาพที่ 5.3 โรงไฟฟ้ าพลงั งานชีวมวล บริษทั เวลล์ โคราช เอน็ เนอร์ยี จากดั ที่ต้งั : ต.เมืองไผ่ อ.หนองก่ี จ.บุรีรัมย์ กาลงั การผลิต: 8 เมกะวตั ต์ที่มา http://www.green-energy-th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7 %E0%B8%B2%E0%B8%A1/ พลงั งานชีวภาพ (biogas energy) คือ พลงั งานจากเช้ือเพลิงท่ีผลิตไดจ้ ากการยอ่ ยสลายวตั ถุชีวภาพดว้ ยแบคทีเรียภายใตส้ ภาวะไร้ออกซิเจน (anaerobic digestion) ทาใหเ้ กิดกา๊ ซชีวภาพ(biogas) ซ่ึงสามารถจะนาไปใชป้ ระโยชนไ์ ดส้ องแนวทางหลกั ๆ ไดแ้ ก่ เช้ือเพลิงเพอ่ื การผลิตไฟฟ้ าและความร้อน และเช้ือเพลิงเพ่อื การผลิตกา๊ ซหุงตม้ และกา๊ ซเช้ือเพลิงสาหรับเคร่ืองยนต์ เช่น CNGLPG ซ่ึงมีคุณสมบตั ิใกลเ้ คียงกบั ก๊าซธรรมชาติ กระบวนการผลติ พลงั งานชีวภาพ ภาพที่ 5.4 กระบวนการผลิตพลงั งานชีวภาพที่มา http://www.green-energy-th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7 %E0%B8%B2%E0%B8%A1/
50 พลงั งานชีวมวล (biomass energy) คือ พลงั งานจากเช้ือเพลิงชีวมวล (biofuels) ท่ีผลิตข้ึนโดยอาศยั กระบวนการแปรรูปวตั ถุชีวภาพ ดงั น้นั พลงั งานชีวภาพกจ็ ดั เป็นรูปแบบหน่ึงของพลงั งานชีวมวล เนื่องจากเป็นการเปล่ียนสถานะจากของแขง็ เป็นก๊าซ พลงั งานชีวมวลสามารถจะนาไปใช้ประโยชน์ไดส้ องแนวทางหลกั ๆ ไดแ้ ก่ เช้ือเพลิงเพอ่ื การผลิตไฟฟ้ าและความร้อน และเช้ือเพลิงเช้ือเพลิงสาหรับเครื่องยนต์ กระบวนการผลติ พลงั งานชีวมวล ภาพท่ี 5.5 กระบวนการผลิตพลงั งานชีวมวลที่มา http://www.green-energy-th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7 %E0%B8%B2%E0%B8%A1/ตวั อย่างของเชื้อเพลงิ ชีวมวลทส่ี าคญั ไบโอดีเซล (biodiesel) จดั เป็นเช้ือเพลิงชีวมวลชนิดหน่ึง ท่ีผลิตไดจ้ ากการนาเอาน้ามนั จากพืชหรือสตั วซ์ ่ึงเป็นสารประเภทไตรกลีเซอไรดม์ าผา่ นกระบวนการทรานส์เอสเตอริฟิ เคชน่ั เพอ่ืเปล่ียนโครงสร้างทางเคมีของน้ามนั ใหเ้ ป็นสายโซ่ตรง ผลผลิตที่ไดค้ ือเมทิลเอสเตอร์ (methyl ester)หรือเอทิลเอสเตอร์ (ethyl ester) ข้ึนอยกู่ บั ชนิดของแอลกอฮอลท์ ี่ใช้ ผลพลอยไดค้ ือกลีเซอรีน
51(glycerine หรือ glycerol) ไบโอดีเซลชนิดเอสเตอร์น้ีมีคุณสมบตั ิท่ีเหมือนกบั น้ามนั ดีเซลมากที่สุดเพราะไมส่ ร้างปัญหาใหก้ บั เคร่ืองยนต์ กระบวนการผลติ ไบโอดีเซล ก่อนการเตรียมวตั ถุชีวภาพใหเ้ หมาะสมเสียก่อน นนั่ คือใหอ้ ยใู่ นรูปของน้ามนั ท่ีพร้อมใช้เช่น ถา้ เป็นพชื น้ามนั ตอ้ งผา่ นการสกดั น้ามนั ก่อน หรือถา้ เป็นน้ามนั ประกอบอาหารใชแ้ ลว้ ตอ้ งแยกน้าออกก่อนโดยการกลนั่ ถา้ เป็นน้ามนั พืช น้ามนั พืชใชแ้ ลว้ จะมีกรดไขมนั อิสระลอยปะปนอยกู่ บัไตรกลีเซอไรดใ์ นน้ามนั ตอ้ งกาจดั ออกก่อน โดยใชด้ ่างเพื่อทาใหก้ รดไขมนั อิสระเป็นกลาง ผา่ นการคานวณหาคา่ กรดด่างดว้ ยการทาไทเทรต เม่ือไดน้ ้ามนั ที่พร้อมใชแ้ ลว้ จึงเขา้ สู่กระบวนการผลิต ข้นั ท่ี 1 ตวงน้ามนั ที่เตรียมไว้ ข้นั ที่ 2 ตวงเมทานอล 25% ของน้ามนั ที่เตรียมไว้ ข้นั ที่ 3 ละลายโซเดียมดรอกไซด์ ตวั เร่งปฏิกิริยาในเมทานอล ข้นั ท่ี 4 อุ่นน้ามนั ที่เตรียมไวใ้ หไ้ ดอ้ ุณหภูมิ 50-55 ºC เมื่อไดอ้ ุณหภมู ิตามตอ้ งการแลว้ จึงปิ ดไฟ ข้นั ท่ี 5 เขา้ สู่กระบวนการทรานส์เอสเตอริฟิ เคชนั่ ข้นั ท่ี 6 ทิ้งใหก้ ลีเซอรีนแยกตวั และแยกกลีเซอรีนออก ไดน้ ้ามนั ไบโอดีเซลที่พร้อมนาไปใชต้ อ่ ไป เอทานอล (ethanal) จดั เป็นเช้ือเพลิงชีวมวลชนิดหน่ึง รู้จกั กนั ในอีกชื่อหน่ึงวา่เอทิลแอลกอฮอล์ (Ethyl alcohol) ผลิตไดจ้ ากออ้ ย มนั สาปะหลงั กากน้าตาล โดยกระบวนการหมกัและกลน่ั เมื่อทาใหเ้ อทานอลมีความบริสุทธ์ิถึง 99.5% จะสามารถนาไปใชเ้ ป็นเช้ือเพลิงสาหรับเคร่ืองยนตเ์ บนซินได้ วตั ถุดิบท่ีใชใ้ นการผลิตเอทานอล ถา้ เป็นแป้ งหรือเซลลูโลส เช่น มนั สาปะหลงั และธญั พืชจะตอ้ งนไปผา่ นกระบวนการยอ่ ยสลายใหเ้ ป็นน้าตาลดว้ ยกรดหรือเอน็ ไซมเ์ สียก่อน ถา้ เป็นวตั ถุดิบประเภทน้าตาลอยแู่ ลว้ เช่น กากน้าตาล หรือน้าออ้ ย เมื่อปรับความเขม้ ขน้ ใหเ้ หมาะสมแลว้ กเ็ ตรียมนาไปใชไ้ ดท้ นั ที การผลิตเอทานอลโดยกระบวนการหมกั เป็นการเปล่ียนน้าตาลใหเ้ ป็นแอลกอฮอลโ์ ดยใช้เช้ือเพลิงจุลินทรีย์ ส่วนใหญจ่ ะเป็นยสี ต์ ผลผลิตที่ไดจ้ ากการกระบวนการหมกั คือเอทานอลท่ีมีความเขม้ ขน้ ประมาณ 8-12% การผลิตเอทานอลโดยกระบวนการกลนั่ เป็นการทาใหเ้ อทานอลในกระบวนการหมกับริสุทธ์ิข้ึนเพ่อื นาไปใชง้ านตอ่ ไป โดยอาศยั กระบวนการกลนั่ ลาดบั ส่วน ซ่ึงจะแยกเอทานอลออกมาไดท้ ี่ความบริสุทธ์ิประมาณ 95% จากน้นั จึงนาไปแยกน้าดว้ ยกระบวนการโมเลกลู าร์ซีพ(molecular sieve separation) โดยการผา่ นเอทานอลท่ีไดน้ ้ีเขา้ ไปในหอดูดซบั ที่บรรจุตวั ดูดซบัประเภทซีโอไลต์ ซ่ึงจะดูดซบั โมเลกุลของน้าไว้ ทาใหเ้ อทานอลที่ผลิตไดใ้ นข้นั ตอนสุดทา้ ยมีความ
52บริสุทธ์ิถึง 99.5% พร้อมจะนาไปใชผ้ สมน้ามนั เช้ือเพลิงสาหรับเครื่องยนตเ์ บนซิน (แก๊ซโซฮอล)์ต่อไป การผลิตน้ามนั เบนซินจากเอทานอล หรือแก๊ซโซฮอล์ คือน้ามนั เช้ือเพลิงสาหรับเครื่องยนต์เบนซินที่ผลิตจากการผสมกนั น้ามนั เบนซินไร้สารตะกวั่ ออกเทน 91 กบั เอทานอลที่มีความบริสุทธ์ิ99.5% โดยปริมาตร ในอตั ราส่วน 9:1 หรือน้ามนั เบนซิน 90% และเอทานอล 10%กระบวนการผลิตและการใชง้ านเอทานอล ภาพท่ี 5.6 กระบวนการผลิตเอทานอลท่ีมา http://www.green-energy-th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7 %E0%B8%B2%E0%B8%A1/
53 ภาพท่ี 5.7 เกร็ดความรู้ท่ีมา http://www.green-energy-th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7 %E0%B8%B2%E0%B8%A1/ข้อดี ข้อเสีย ของพลงั งานชีวภาพและพลงั งานชีวมวล ขอ้ ดี „ ประเทศเกษตรกรรมมีขอ้ ไดเ้ ปรียบ เน่ืองจากมีตน้ ทุนทางดา้ นวตั ถุดิบสูง „ เป็นการใชท้ รัพยากรอยา่ งคุม้ ค่า โดยสามารถลดปริมาณขยะ รวมท้งั เพิ่มมลู คา่ ใหก้ บั ของเหลือใชท้ างการเกษตรและอุตสาหกรรม เพม่ิ รายไดใ้ หก้ บั เกษตรกร „ เป็นจุดเริ่มตน้ ของการจดั การขยะในภาคครัวเรือน „ ไบโอดีเซลเป็นเช้ือเพลิงปรับใชใ้ นชุมชนไดง้ ่าย „ โรงไฟฟ้ าพลงั ชีวภาพและพลงั ชีวมวลมกั มีขนาดไมใ่ หญ่ จึงก่อมลพษิ จากกระบวนการเผาไหมแ้ ละผลกระทบทางดา้ นสิ่งแวดลอ้ มต่อชุมชนบา้ ง แต่ไมม่ ากนกั ขอ้ เสีย „ วตั ถุดิบจากพชื ผลทางการเกษตรมีวงจรการผลิตตามฤดูกาลจึงอาจมีปริมาณไม่สม่าเสมอข้ึนอยกู่ บั กลไกตลาด „ วตั ถุดิบจากพชื ผลทางการเกษตรบางชนิดเก็บไวใ้ ชไ้ ดไ้ ม่นาน
54 „ วตั ถุดิบจากพชื ผลทางการเกษตรตอ้ งมีระบบการจดั เกบ็ ที่เหมาะสมเพอ่ื ป้ องกนั ความเสียหายและอาศยั พ้ืนท่ีจดั เก็บขนาดใหญ่ „ การเติบโตของตลาดพลงั งานชีวภาพและชีวมวลอาจส่งผลใหเ้ กิดปัญหาความมนั่ คงทางอาหาร เม่ือพ้นื ที่การเกษตรถูกแยง่ ชิงไปทาการเพาะปลูกพืชพลงั งานเชิงเดี่ยว „ โรงไฟฟ้ าพลงั ชีวภาพและพลงั ชีวมวลอาจก่อใหเ้ กิดการแยง่ ชิงทรัพยากรน้า
55บรรณานุกรม
56บรรณานุกรมกระทรวงวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2554). พระบิดาแห่งเทคโนโลยขี องไทย พระบิดาแห่ง นวตั กรรมไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพมิ พส์ านกั งานพระพทุ ธศาสนาแห่งชาติ.คณะกรรมาธิการการพลงั งาน สภาผแู้ ทนราษฎร. (2545). พลงั งานทดแทน เอทานอล และ ไบโอดเี ซล. กรุงเทพมหานคร: บริษทั แปลน พริ้นทต์ ิง้ จากดัพลงั งานชีวภาพและชีวมวล. สืบคน้ เมื่อ 14 ตุลาคม 2560, จาก http://www.green-energy- th.com/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8% B2%E0%B8%A1/สานักงานนโยบายและแผนพลงั งาน กระทรวงพลงั งาน. พลงั งานชีวภาพ : พลงั แห่งพระ ปรีชาญาณ. สืบคน้ เมื่อ 14 ตุลาคม 2560, จาก http://www.eppo.go.th/royal/m1 700_0020.html
57ภาคผนวก
58 การดาเนินงานของกล่มุ1. ประชุมงานและทาความเขา้ ใจหวั เรื่องที่ไดร้ ับทา ภาพท่ี 6 ประชุมงาน2. สืบคน้ หาหนงั สืออา้ งอิงที่สานกั หอสมุดรายงานแบ่งหนา้ ที่กนั ก่อนไปปฏิบตั ิงาน ภาพท่ี 7 สืบคน้ ขอ้ มลู ในหอสมุด
593. สืบคน้ หาขอ้ มูลและเน้ือหาในอินเทอร์เน็ต ภาพที่ 8 สืบคน้ ขอ้ มลู ในเวบ็ ไซต์4. รวบรวมเน้ือหาและจดั ทารูปเล่มรายงาน ภาพท่ี 9 จดั ทารูปเล่ม
605. จดั ทาส่ือการนาเสนอPower point ภาพที่ 10 จดั ทาส่ือ6. สรุปผลการดาเนินงาน ภาพท่ี 11 สรุปผลการดาเนินงาน
61ประวตั ผิ ู้จดั ทา
62 ประวตั ผิ ู้จัดทาช่ือ – ช่ือสกุล ธนวชิ ช์ ผลดวงแกว้เชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พุทธ สถานภาพ โสดวนั เดอื น ปี เกดิ 5 สิงหาคม 2540อายุ 20 ปีทอี่ ยู่ปัจจุบนั 38 ถนนคายอด ตาบลในเวยี ง อาเภอเมืองน่าน จงั หวดั น่านE-mail [email protected]ประวตั ิการศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนสตรีศรีน่าน พ.ศ. 2558 กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ จงทาวนั น้ีใหด้ ีที่สุดคติประจาใจ
63 ประวตั ผิ ้จู ัดทาชื่อ – ช่ือสกลุ นาฏพจน์ บุญยงค์เชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พุทธ สถานภาพ โสดวนั เดือน ปี เกดิ 27 เมษายน 2541อายุ 19 ปีทอี่ ยู่ปัจจุบนั 90 หมู่4 ตาบลปลาคา้ ว อาเภอเมือง จงั หวดั อานาจเจริญ 37000E-mail [email protected]ประวตั กิ ารศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนอานาจเจริญ พ.ศ. 2558 กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ หล่อชิบหายแต่กพ็ า่ ยใหก้ บั สาวสวยคติประจาใจ
64 ประวตั ิผู้จัดทาช่ือ – ช่ือสกลุ ใบเงิน แพรขาวเชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พทุ ธ สถานภาพ โสดวนั เดือน ปี เกดิ 13 กมุ ภาพนั ธ์ 2541อายุ 19 ปีทอี่ ยู่ปัจจุบัน 126/1หม2ู่ ตาบลบึงนาราง อาเภอบึงนาราง จงั หวดั พิจิตร66130E-mail [email protected]ประวตั ิการศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนบางมลู นาก พ.ศ. 2558 วทิ ยาคม กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ โชคชะตาทาใหเ้ รารู้จกั กนั หลงั จากน้นั เวรกรรมลว้ นๆคติประจาใจ
65 ประวตั ผิ ู้จัดทาชื่อ – ชื่อสกลุ ปวณี ์สุดา สุขบวัเชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พทุ ธ สถานภาพ โสดวนั เดอื น ปี เกดิ 11 พฤศจิกายน 2540อายุ 20 ปีทอ่ี ย่ปู ัจจุบัน 60/1 หมู่ 4 ตาบลนาบวั อาเภอนครไทย จงั หวดั พษิ ณุโลกE-mail [email protected]ประวตั กิ ารศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนนครไทย พ.ศ. 2558 กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ เราจะเป็นคนดีหรือไม่ดี มนั ข้ึนอยกู่ บั คนที่เขามองเรา วา่ เขามองจากดา้ นคติประจาใจ ไหน
66 ประวตั ผิ ้จู ัดทาช่ือ – ช่ือสกลุ พจีพชั ร ชา้ งนอ้ ยเชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พทุ ธ สถานภาพ โสดวนั เดือน ปี เกดิ 30 ตุลาคม 2540อายุ 20 ปีทอี่ ย่ปู ัจจุบนั 134 หมู่ 6 ตาบลทุ่งนา้ ว อาเภอสอง จงั หวดั แพร่E-mail [email protected]ประวตั กิ ารศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนารีรัตนจ์ งั หวดั พ.ศ. 2558 แพร่ กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ ไมม่ ีอะรที่เป็นไปไมไ่ ดส้ าหรับฉนัคตปิ ระจาใจ
67 ประวตั ิผ้จู ัดทาชื่อ – ชื่อสกุล พิมพช์ นก รายะรุจิเชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พทุ ธ สถานภาพ โสดวนั เดอื น ปี เกดิ 31 กรกฎาคม 2540อายุ 20 ปีทอี่ ยู่ปัจจุบัน 27 หมู่ 4 ตาบลตาดกลอย อาเภอหล่มเก่า จงั หวดั เพชรบรู ณ์E-mail [email protected]ประวตั กิ ารศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนหล่มเก่าพทิ ยาคม พ.ศ. 2558 กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ คนที่พดู ขอโทษ อาจไม่ใช่คนท่ีผดิ เสมอไปคติประจาใจ
68 ประวตั ิผ้จู ัดทาชื่อ – ชื่อสกุล ภทั รวดี แสงกลา้เชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พุทธ สถานภาพ โสดวนั เดือน ปี เกดิ 1 ตุลาคม 2540อายุ 20 ปีทอี่ ย่ปู ัจจุบัน 158 หมู่ 3 ตาบลผาสุก อาเภอวงั สามหมอ จงั หวดั อุดรธานีE-mail [email protected]ประวตั ิการศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนจุฬาภรณราช พ.ศ. 2558 วทิ ยาลยั มุกดาหาร กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ ความไม่โกรธ ไม่เกียจ จะทาใหช้ ีวติ มีความสุขและดาเนินทุกอยา่ งไปได้คติประจาใจ อยา่ งราบรื่น
69 ประวตั ิผู้จัดทาชื่อ ‟ ช่ือสกลุ ภทั ราพร มีหอมเช้ือชาติ ไทย สญั ชาติ ไทย ศาสนา พทุ ธ สถานภาพ โสดวนั เดือน ปี เกิด 30 ธนั วาคม 2540อายุ 19 ปีที่อยปู่ ัจจุบนั 71/9 หม5ู่ ตาบลบา้ นเกาะ อาเภอเมือง จงั หวดั อุตรดิตถ์E-mail [email protected]ประวตั ิการศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนอุตรดิตถด์ รุณี พ.ศ. 2558 กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ เดินเรือตอ้ งมีเขม็ ทิศ เดินชีวติ ตอ้ งมีจุดหมายคติประจาใจ
70 ประวตั ิผู้จัดทาช่ือ – ช่ือสกลุ ภาณุวฒั น์ ไฝขนั สถานภาพ โสดเชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พุทธวนั เดือน ปี เกดิ 21 ธนั วาคม 2540อายุ 19 ปีทอ่ี ยู่ปัจจุบัน 152/1 ตาบลตบั เตา่ อาเภอเทิง จงั หวดั เชียงรายE-mail [email protected]ประวตั กิ ารศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนสามคั คีวทิ ยาคม พ.ศ. 2558 กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ สุขใดไมเ่ ทา่ ลว้ งกระเป๋ าแลว้ เจอตงั ค์คตปิ ระจาใจ
71 ประวตั ิผ้จู ัดทาช่ือ – ช่ือสกลุ มลั ลิกา สิงห์ปรีชาเชื้อชาติ ไทย สัญชาติ ไทย ศาสนา พทุ ธ สถานภาพ โสดวนั เดอื น ปี เกดิ 20 พฤศจิกายน 2540อายุ 20 ปีทอี่ ย่ปู ัจจุบัน 344/2 หมู่ 12 ตาบลท่าแดง อาเภอหนองไผ่ จงั หวดั เพชรบรู ณ์E-mail [email protected]ประวตั กิ ารศึกษา จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนเพชรละครวทิ ยา พ.ศ. 2558 กาลงั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีมหาวทิ ยาลยั นเรศวร คณะศึกษาศาสตร์ ปัจจุบนั สาขาคณิตศาสตร์ ความพยายามอยทู่ ี่ไหนความสาเร็จอยทู่ ่ีน้นัคติประจาใจ ปล่อยวา่ ง
Search
