Doc1

ประวัตคิ วามเปน็ มา ของจงั หวดั กรุงเทพมหานคร

กรุงเทพมหานคร เป็นเมอื งหลวงและนครที่มปี ระชากรมากที่สดุ ของประเทศไทย เป็นศนู ย์กลางการปกครอง การศกึ ษา การคมนาคมขนสง่ การเงนิ การธนาคาร การพาณิชย์ การสือ่ สาร และความเจริญของประเทศ เป็นเมืองท่ีมีช่ือยาวท่ีสดุ ในโลก ตงั ้ อยบู่ นสามเหลย่ี มปาก แมน่ า้เจ้าพระยา มี แมน่ า้ เจ้าพระยา ไหลผา่ นและแบง่ เมอื งออกเป็น 2 ฝ่ังคือ ฝั่งพระนคร และ ฝั่งธนบรุ ี โดยกรุงเทพมหานครมพี ืน้ ทีท่ งั ้ หมด 1,568.737 ตร.กม. มีประชากรตามทะเบยี นราษฎรกวา่ 5 ล้านคน ทาให้กรุงเทพมหานครเป็นเอกนคร (Primate City) จดั มผี ้กู ลา่ ววา่กรุงเทพมหานครเป็น \"เอกนครที่สดุ ในโลก\" เพราะมีประชากรมากกวา่ นครที่มปี ระชากรมากเป็นอนั ดบั 2 ถงึ 40 เท่า [

มหาวิทยาลยั ลฟั เบอระ (Loughborough University) จดั กรุงเทพมหานครว่าเป็นนครโลกระดบั แอลฟาลบ กรุงเทพมหานครยงั เป็นเมืองที่มี ตกึ ระฟา้ มากท่ีสดุ เป็นอนั ดบั ที่ 15 ของโลกมสี ถานที่ทอ่ งเท่ียวหลายแหง่ เชน่ พระบรมมหาราชวงั พระท่ีนงั่ วิมานเมฆ และวดั ตา่ งๆนอกจากนีย้ งั มีแหลง่ ชอปปิง้ และค้าขายที่สาคญั มากมาย ซงึ่ ดงึ ดดู นกั ทอ่ งเท่ียวตา่ งชาติมากมาย โดยในปี พ.ศ. 2555 องค์กรการทอ่ งเท่ียวโลก (UNWTO) ได้จดั อนั ดบักรุงเทพมหานครเป็นเมอื งท่ีมคี นเดนิ ทางเข้าเป็นอนั ดบั ที่ 10 ของโลกและเป็นอนั ดบั ที่ 2 ของเอเชยี โดยมีคนเดนิ ทางมากกวา่ 26.5 ล้านคน นอกจากนีจ้ ากการจดั อนั ดบั การใช้จา่ ยผ่านบตั รเครดติ มาสเตอร์การ์ด ประจาปี พ.ศ. 2557 กรุงเทพมหานครมกี ารใช้จา่ ยผา่ นบตั รเครดติของนกั ท่องเที่ยวถึง 16.42 ล้านดอลลาร์เป็นอนั ดบั ที่ 2 ของโลก รองจาก กรุงลอนดอน สหราชอาณาจกั ร เทา่ นนั ้กรุงเทพมหานครเป็นเขตปกครองพิเศษของประเทศไทย มไิ ด้มสี ถานะเป็นจงั หวดั คาวา่\"กรุงเทพมหานคร\" นนั ้ ยงั ใช้เรียก องค์กรปกครองสว่ นท้องถ่ินของกรุงเทพมหานคร อีกด้วยกรุงเทพมหานครมกี ารเลอื กตงั ้ ผ้บู ริหารท้องถนิ่ โดยตรง แต่ปัจจบุ นั ผ้บู ริหารกรุงเทพมหานครมาจากการแตง่ ตงั ้

ในสมยั กรุงศรีอยธุ ยา กรุงเทพมหานครยงั เป็นเพียงสถานีการค้าขนาดเลก็ อยทู่ ่ีปากแมน่ า้เจ้าพระยา ตอ่ มามีขนาดเพม่ิ ขนึ ้ และเป็นที่ตงั ้ ของเมืองหลวง 2 แหง่ คือ กรุงธนบรุ ี ในปี พ.ศ.2311 และกรุงรัตนโกสนิ ทร์ใน พ.ศ. 2325 กรุงเทพมหานครเป็นหวั ใจของการทาให้ประเทศสยามทนั สมยั และเป็นเวทีกลางของการต่อส้ทู างการเมืองของประเทศตลอดคริสต์ศตวรรษท่ี 20นครเตบิ โตอย่างรวดเร็วและปัจจบุ นั มผี ลกระทบสาคญั ตอ่ การเมือง เศรษฐกิจ การศกึ ษา สื่อและสงั คมสมยั ใหมข่ องไทย ในชว่ งท่ีการลงทนุ ในเอเชียรุ่งเรือง ทาให้บรรษัทข้ามชาตจิ านวนมากเข้ามาตงั ้ สานกั งานใหญ่ภมู ภิ าคในกรุงเทพมหานคร ทาให้กรุงเทพมหานครเป็นกาลงั หลกั ทางการเงนิ และธรุ กจิ ในภมู ภิ าค นอกจากนีย้ งั เป็นศนู ย์กลางการขนสง่ และสาธารณสขุ ระหว่างประเทศและกาลงั เตบิ โตเป็นศนู ย์กลางศลิ ปะ แฟชนั และการบนั เทงิ ในภมู ภิ าค อย่างไรก็ดี การเติบโตอย่างรวดเร็วของกรุงเทพมหานครขาดการวางผงั เมือง ทาให้ระบบโครงสร้างพืน้ ฐานไม่เพียงพอ ถนนท่ีจากดั และการใช้รถสว่ นบคุ คลอยา่ งกว้างขวางสง่ ผลให้เกดิ ปัญหาจราจรแออดัเรือ้ รัง

พ้ืนท่ีบริเวณกรุงเทพมหานครในปัจจุบนั เดิมเป็นที่ต้งั ของเมืองธนบุรีศรีมหาสมุทร ชาวตา่ งชาติเรียกกนั วา่ \"บางกอก\" มาต้งั แต่สมยั กรุงศรีอยธุ ยา มีความสาคญั เนื่องจากเป็นเสน้ ทางออกสู่ทะเลและติดตอ่ คา้ ขายกบั อาณาจกั รต่าง ๆ เป็นเมืองหนา้ ด่านขนอน คอยดูแลเกบ็ ภาษีกบั เรือสินคา้ ทุกลาท่ีผา่ นเขา้ ออก ส่วนบริเวณปากน้าตรงอ่าวไทย เรียกกนั วา่ \"นิวอมั สเตอร์ดมั \" มีชุมชนใหญ่และโกดงั ของชาวต่างประเทศไวส้ าหรับพกั สินคา้ ปัจจุบนั คือพ้ืนที่บริเวณอาเภอพระประแดงท่ีมาของคาวา่ \"บางกอก\" น้นั มีขอ้ สนั นิษฐานวา่ อาจมาจากการท่ีแม่น้าเจา้ พระยาคดเค้ียวไปมาบางแห่งมีสภาพเป็นเกาะเป็นโคก จึงเรียกกนั วา่ \"บางเกาะ\" หรือ \"บางโคก\" หรือไม่กเ็ ป็นเพราะบริเวณน้ีมีตน้ มะกอกอยมู่ าก จึงเรียกวา่ \"บางมะกอก\" โดยคาวา่ \"บางมะกอก\" มาจากวดั อรุณ ซ่ึงเป็นชื่อเดิมของวดั ดงั กล่าว และต่อมากร่อนคาลงจึงเหลือแต่คาวา่ บางกอก

ต่อมาเมื่อถึงคราวเสียกรุงศรีอยธุ ยาใน พ.ศ. 2310 หลงั การกอบกอู้ ิสรภาพจากพม่า สมเดจ็ พระเจา้ กรุง ธนบุรีทรงสถาปนาเมืองธนบุรีศรีมหาสมุทรใหเ้ ป็น ราชธานีแห่งใหม่ เม่ือวนั ที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2313แผนท่สี มยั คริสต์ศตวรรษท่ี 17 ใน Du Royaume de ครัน้ สนิ ้ รัชกาลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบรุ ี ในวนั ที่ 6Siam ของ ซมี ง เดอ ลา ลแู บร์ เมษายน พ.ศ. 2325 สมเดจ็ เจ้าพระยามหากษัตริย์ ศกึ ได้ขนึ ้ เสวยราชสมบตั ิ ทรงพระนามว่าพระองค์มพี ระบรมราชโองการให้พระ พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราชยาธรรมาธิกรณ์กบั พระยาวิจติ รนาวี ปฐมกษัตริย์แหง่ ราชวงศ์จกั รี มพี ระราชดาริว่า ฟากเป็นแมก่ องคมุ ชา่ งและไพร่ไปวดั กะท่ีดนิ ตะวนั ออกของกรุงธนบรุ ีมชี ยั ภมู ดิ ีกวา่ ตะวนั ตกเพื่อสร้างพระนครใหมใ่ นวนั ที่ 8 เพราะมลี านา้ เป็นขอบเขตอยกู่ ว่าครึ่ง หากข้าศกึ ยกเมษายน พ.ศ. 2325 ทรงประกอบพธิ ี มาตดิ ถึงชานพระนคร ก็จะตอ่ ส้ปู อ้ งกนั ได้งา่ ยกว่ายกเสาหลกั เมือง เมอื่ วนั อาทติ ย์ เดือน 6 อย่ขู ้างตะวนั ตก จงึ โปรดเกล้าฯ ให้สร้างกรุงขนึ ้ 10 ค่า ย่ารุ่งแล้ว 9 บาท (54 นาที) รัตนโกสนิ ทร์ขนึ ้ ทางฝั่งตะวนั ออกของแมน่ า้ปีขาล จ.ศ. 1144 จตั วาศก ตรงกบั วนั ที่ เจ้าพระยาให้เป็นราชธานีแห่งใหม่ โดยสืบทอด21 เมษายน พ.ศ. 2325 เวลา 6.54 น. ศลิ ปกรรมและสถาปัตยกรรมจากพระราชวงั หลวงและทรงประกอบพระราชพิธี ของกรุงศรีอยธุ ยาปราบดาภเิ ษกในวนั ที่ 13 มถิ นุ ายนพ.ศ. 2325 ต่อมาในรัชสมยั ของพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้า เจ้าอยหู่ วั ทรงเปลย่ี นชื่อพระนครจาก บวร รัตนโกสนิ ทร์เป็น อมรรัตนโกสนิ ทร์และมฐี านะใน การปกครองสว่ นท้องถิ่นเป็น จงั หวดั พระนคร

ในรัชสมยั ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอย่หู วั โปรดเกล้าฯ ให้ตดั ถนนใหมข่ นึ ้ ทรงดาริให้ตดั ถนนเจริญกรุง เป็นถนนเส้นแรกในกรุงเทพมหานคร ก่อสร้างเมอื่ วนั ที่ 5 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.2404 และเปลยี่ นรูปแบบผงั เมืองกรุงเทพมหานครเฉกเชน่ อารยประเทศ เน่ืองจากในสมยั นนั ้สยามประเทศถกู คกุ คามจากมหาอานาจยโุ รป และตรงจดุ นีเ้ป็นหนึ่งในข้ออ้างที่มหาอานาจนามาใช้เพื่อแทรกแซงและคกุ คามสยามประเทศ ภายหลงั ต่างชาตยิ โุ รปเองได้ยอมรับกรุงเทพมหานครวา่ เป็นหน่ึงในเมืองท่ีมผี งั เมอื งงดงามท่ีสดุ ในโลกในสมยั นนั ้ตอ่ มาเมือ่ วนั ท่ี 21 ธนั วาคม พ.ศ. 2514 รัฐบาลจอมพลถนอม กิตตขิ จรได้รวม จงั หวดั พระนครและ จงั หวดั ธนบรุ ี เข้าด้วยกนั เป็น นครหลวงกรุงเทพธนบรุ ี และภายหลงั การปรับปรุงการปกครองใหมเ่ มือ่ วนั ท่ี 14 ธนั วาคม พ.ศ. 2515 จงึ ได้เปล่ียนเป็นชอ่ื เป็น กรุงเทพมหานคร แต่นิยมเรียกกนั วา่ กรุงเทพฯ

ในปี พ.ศ. 2554 กรุงเทพมหานครได้รับการประกาศจากองค์การการศกึ ษา วิทยาศาสตร์ และวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ ให้เป็นเมืองหนงั สือโลก หรือ World Book Capital ประจาปีพ.ศ. 2556 กรุงเทพมหานครตดิ อนั ดบั ท่ี 102 เมืองน่าอย่ขู องโลก จดั อนั ดบั โดย TheEconomist Intelligence Unitชื่อเมืองคาว่า \"กรุงเทพมหานคร\" แปลว่า \"พระนครอนั กว้างใหญ่ดจุ เทพนคร\" มาจากชื่อเตม็ วา่กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสนิ ทร์ มหินทรายธุ ยา มหาดลิ กภพ นพรัตนราชธานีบรู ีรมย์ อดุ มราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สกั กะทตั ตยิ วิษณกุ รรมประสทิ ธิ์มีความหมายว่า \"พระนครอนั กว้างใหญ่ ดจุ เทพนคร เป็นที่สถิตของพระแก้วมรกต เป็นมหานครท่ีไมม่ ใี ครรบชนะได้ มีความงามอนั มน่ั คง และเจริญยงิ่ เป็นเมืองหลวงท่ีบริบรู ณ์ด้วยแก้วเก้าประการ น่าร่ืนรมย์ยงิ่ มพี ระราชนิเวศใหญ่โตมากมาย เป็นวิมานเทพที่ประทบั ของพระราชาผู้อวตารลงมา ซงึ่ ท้าวสกั กเทวราชพระราชทานให้ พระวษิ ณกุ รรมลงมาเนรมติ ไว้\"

วดั ราชนดั ดารามวรวหิ าร โดยนามเดมิ ที่พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอด ฟา้ จฬุ าโลกมหาราช โปรดเกล้าฯช่ือทางการของกรุงเทพมหานครเมอื่ ถอดเป็น พระราชทานในตอนแรกนนั ้ ใช้ชอ่ื วา่ “กรุงอกั ษรโรมนั คือ \"Krung Thep Maha รัตนโกสนิ ทร์อนิ ท์อโยธยา” ต่อมาในในรัชNakhon\" แตค่ นทวั่ ไปนิยมทบั ศพั ท์ตามชื่อที่ สมยั พระบาทสมเด็จพระนงั่ เกล้าเจ้าอยหู่ วัผ้พู ดู ภาษาองั กฤษ เรียกเมอื งนีว้ ่า ทรงแก้นามพระนครเป็น “กรุงเทพมหานคร บวรรัตนโกสนิ ท์ มหนิ ทอยธุ ยา” จนถึงรัช\"Bangkok\" ซงึ่ มาจากช่ือเดิมของ สมยั พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจ้าอยหู่ วั ทรงเปลี่ยนคาวา่ บวร เป็น อมร เปลยี่ นคาวา่กรุงเทพมหานคร คือ \"บางกอก\" มหินทอยธุ ยา โดยวธิ ีการสนธิศพั ท์เป็น มหิ นทรายธุ ยา และเตมิ สร้อยนามตอ่ ทงั ้ เปลยี่ น การสะกดคา สนิ ท์ เป็น สนิ ทร์ จนเป็นที่มา ของช่ือเตม็ ของกรุงรัตนโกสนิ ทร์ ข้างต้นกรุงเทพมหานครได้ชอ่ื วา่ เมืองท่ีมีชื่อยาวทีส่ ดุ ในโลกบนั ทกึ ไว้ในกินเนสส์บ๊กุ แปลความเป็นภาษาองั กฤษวา่ \"City of angels, great city of immortals, magnificent city of thenine gems, seat of the king, city of royal palaces, home of gods incarnate,erected by Visvakarman at Indra's behest.\"

ชื่อเตม็ ของกรุงเทพมหานคร เมอื่ ถอดเป็นอกั ษรโรมนั คือ \"KrungthepmahanakhonAmonrattanakosin Mahintharayutthaya MahadilokphopNoppharatratchathaniburirom UdomratchaniwetmahasathanUdomratchaniwetmahasathan AmonphimanawatansathitSakkathattiyawitsanukamprasit\"ซง่ึ เป็นช่ือสถานที่ที่ยาวที่สดุ ในโลกและได้จดบนั ทกึ ไว้ในกินเนสบ๊คุ (169 ตวั อกั ษร)ยาวกว่าชื่อภเู ขา \"ตาอมู าตาวากาตงั กีฮงั กาโกอาออู าอโู อตามาทีอาโปกาอีเวนอู ากีตานาตาฮ\"ู (\"Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu\") (85 ตวั อกั ษร) ในนิวซีแลนด์และชอ่ื ทะเลสาบ \"ชาร์ก็อกกาก็อกมานชาอ็อกกาก็อกเชาบนู ากนุ กามาอกั \" (\"Chargoggagogg-manchauggagogg-chaubunagungamaugg\") (45 ตวั อกั ษร) ในรัฐแมสซาชเู ซตส์ สหรัฐอเมริกา