เนื้อหาบัญชีต้นทุน 1

1 หนว่ ยที่ 1 ความรทู้ ่ัวไปเกี่ยวกับการบญั ชตี ้นทนุหวั ข้อเร่ือง 1. ความหมายและวตั ถุประสงคข์ องการบัญชีตน้ ทุน 2. ตน้ ทนุ การผลติ (Manufacturing Cost) 3. งบการเงนิ ทางธุรกจิ อุตสาหกรรมสาระสาคัญ การบัญชตี ้นทุนเป็นพื้นฐานของการเรียนบัญชชี ้ันสงู การบัญชีบริหาร การบัญชเี พือ่ การจดั การโดยการเรยี นในหนว่ ยที1่ นจ้ี ะเป็นการทบทวนความหมายและวัตถปุ ระสงคข์ องการบัญชีต้นทุน การจาแนกต้นทุนตน้ ทนุ การผลติ งบการเงนิ ทางธรุ กจิ อุตสาหกรรมจดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1. อธบิ ายความหมายของการบญั ชตี น้ ทนุ ไดอ้ ย่างถูกต้อง 2. อธิบายวัตถุประสงคข์ องการทาบญั ชีตน้ ทุนไวอ้ ย่างถกู ต้อง 3. จาแนกประเภทของตน้ ทุนได้ถกู ตอ้ ง 4. อธิบายถงึ ความสมั พันธ์ของบญั ชีตน้ ทนุ บญั ชีบรหิ าร และบญั ชีการเงินได้ 5. อธิบายความหมายของต้นทุนการผลติ ได้ 6. บอกสว่ นประกอบของต้นทุนการผลิตได้ 7. บอกสนิ ค้าคงเหลือของธุรกจิ อุตสาหกรรมได้ 8. คานวณตน้ ทุนการผลติ ได้ 9. คานวณตน้ ทุนสินค้าสาเร็จรปู ได้ 10. คานวณตน้ ทุนขายได้ 11. คานวณตน้ ทนุ การผลติ ต่อหนว่ ยได้ 12. บอกส่วนประกอบของงบการเงนิ ทางธุรกิจอตุ สาหกรรมได้ 13. บอกข้อแตกต่างระหวา่ งงบการเงนิ ธรุ กิจพาณิชยกรรมและธรุ กิจอตุ สาหกรรมได้ 14. ทางบการเงินของธุรกจิ อตุ สาหกรรมได้

2 1. ความหมายและวัตถุประสงคข์ องการบัญชีต้นทุน1.1 ความหมายของการบญั ชีต้นทุน ดวงมณี โกมารทัต ให้ความหมายการบัญชีต้นทุน (Cost Accounting) เป็นการบัญชีที่บันทึกและจัดทารายงานการวัดค่าของต้นทุนในการผลิตสินค้าและการให้บริการ ขอบเขตงานของการบัญชีต้นทุนจึงได้แก่ การรวบรวมขอ้ มลู ตน้ ทุน บันทึกแยกประเภท แบ่งสรร หรือ ปันส่วน สะสม และจัดทารายงาน เกี่ยวกันต้นทุนในลกั ษณะต่างๆ ตามความประสงค์ของฝ่ายจดั การ สมนึก เอ้ือจิระพงษ์พันธ์ ให้ความหมายการบัญชีต้นทุน (Cost Accounting) จัดเป็นวิธีการทางบัญชที จี่ ะทาหนา้ ท่รี วบรวมขอ้ มลู ทางดา้ นตน้ ทนุ ของธรุ กิจ ประเภทอุตสาหกรรม โดยมีวัตถุประสงค์พ้ืนฐานในการจัดทารายงานทางการเงิน ตลอดจนวิเคราและจาแนกข้อมูลเพื่อใช้ในการบริหารต้นทุน ( CostManagement) ตามความต้องการของผูบ้ รหิ าร คณะอนกุ รรมการบัญญัติศพั ท์บญั ชไี ดใ้ หค้ านยิ าม ของการบญั ชีตน้ ทนุ (Cost Accounting)ไวว้ ่า การบัญชีต้นทุน เป็นสาขาหนึ่งของการบัญชีเกี่ยวกับการจาแนก การบันทึก การปันส่วน การสรุป และการรายงาน การประมาณการต้นทุนหรือต้นทุนท่ีคาดไว้ และยังรวมถึงวิธีการออกแบบ และจัดระบบต้นทุนการแบ่งแยกตน้ ทนุ การเปรียบเทียบต้นทุน และการเสนอ และใหค้ วามหมายของข้อมูลแก่ผู้บริหารเพ่ือใช้เป็นเครอื่ งช่วยในการควบคุม การปฏบิ ตั งิ านทั้งในปัจจบุ ัน และอนาคต สรุป“การบัญชีต้นทุน” หมายถึง การบัญชีท่ีทาหน้าท่ีเกี่ยวกับการสะสม รวบรวม จาแนก วิเคราะห์และจดั ระบบขอ้ มลู ดา้ นต้นทนุ ทั้งท่ีเกดขึน้ ในอดีต ปัจจุบัน รวมท้ังการคาดการณ์ ต้นทุนท่ีคาดว่าจะเกิดข้ึนในอนาคต1.2 วัตถปุ ระสงคข์ องการบญั ชตี ้นทนุ 1. ใช้ในการคานวณตน้ ทุนสินค้าหรือบริการ 2. ใชใ้ นการวัดผลการดาเนินงานประจางวด 3. ใชใ้ นการตัง้ ราคาขายสินค้าหรือบรกิ าร 4. ใช้ในการวางแผนการควบคมุ การดาเนนิ ธุรกจิ 5. ใช้เป็นเคร่อื งมอื ในการตัดสนิ ใจและประเมนิ ผลการปฏบิ ตั ิงาน 6. ใชใ้ นการประเมินผลการใช้ทรพั ยากรของหน่วยงาน จากความหมายและวัตถุประสงค์ดังกล่าวข้างต้น แสดงให้เห็นว่าการบัญชีต้นทุนเป็นการบัญชีที่เกย่ี วข้องกับฐานข้อมลู ด้านตน้ ทุน (Cost data base) ที่สนบั สนุนทั้งบญั ชีบริหารและบัญชีการเงิน คือ ข้อมูลดา้ นต้นทุนจาเปน็ ท้ังตอ่ การจดั ทางบการเงินเพ่ือเสนอบุคคลภายนอก และจาเป็นต่อการทาข้อมูลไปใช้ในด้านการบรหิ ารและจดั การ ดงั รูปภาพตอ่ ไปนี้

3บญั ชี บญั ชี บญั ชีบริหาร ต้นทนุ การเงิน ภาพท่ี 1-1 แสดงความสัมพันธข์ องการบญั ชตี ้นทนุ กบั การบญั ชีการเงินและการบญั ชเี พอ่ื การจดั การการบญั ชีการเงนิ (Financial Accounting) เป็นการบัญชีที่จัดทาข้ึนเพ่ือรวบรวมข้อมูลทางการเงินของธุรกิจท่ีเกิดขึ้นแล้ว โดยบันทึกตามมาตรฐานการบญั ชี เพอ่ื รายงานตอ่ บุคคลภายนอก ผ้ทู มี่ สี ว่ นไดเ้ สยี ในกิจการ นาเสนอข้อมูลในรูปของรายงานทางการเงินได้แก่ งบแสดงฐานะการเงิน งบกาไรขาดทุน งบกระแสเงินสด นโยบายการบัญชี และหมายเหตุประกอบงบการเงนิการบญั ชบี รหิ าร หรือ การบัญชี เพื่อการจัดการ (Managerial Accounting) เป็นการจัดทาบัญชีเพื่อรวบรวมข้อมูลเสนอต่อผู้ใช้ข้อมูล ได้แก่ ผู้บริหารทุกระดับ เพื่อใช้ในการวางแผน และควบคุมการดาเนินให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และบรรลุวัตถุประสงค์ของหน่วยงาน ข้อมูลท่ีเสนอนั้นบางส่วนมาจากบัญชีการเงิน หรือข้อมูลอื่นๆ ทั้งท่ีเป็นตัวเงินและไม่เป็นตัวเงิน ข้อมูลดังกล่าวนี้ผบู้ ริหารสามารถนาไปเป็นข้อมูลในการตัดสนิ ใจเพื่อแก้ไขปญั หาในหน่วยงาน1.3 การจาแนกประเภทต้นทุน สมนกึ เอื้อจริ ะพงษ์พนั ธ์ ให้ความหมายของตน้ ทนุ (Cost) หมายถึงมูลคา่ ของทรัพยากรท่สี ญู เสยี ไปเพ่อื ใหไ้ ดส้ นิ ค้าหรือบรกิ าร โดยมูลค่านั้นจะต้องสามารถวัดได้เป็นหน่วยเงินตรา ซ่ึงเป็นลักษณะของการลดลงในสินทรัพย์ หรือ เพ่ิมข้ึน ในหน้ีสิน ต้นทุนท่ีเกิดข้ึน อาจจะให้ประโยชน์ในปัจจุบัน หรือในอนาคตก็ได้ เมื่อต้นทุนใดทีเ่ กิดขนึ้ และกิจการได้ใช้ประโยชนไ์ ปท้ังสนิ้ แล้วต้นทนุ น้ันจะถือเป็นค่าใช้จ่าย (Expense)ดงั นนั้ ค่าใช้จ่ายจึงหมายถึง ต้นทุนท่ีได้ให้ประโยชน์และกิจการได้ใช้ประโยชน์ท้ังหมดไปแล้วในขณะนั้น และสาหรับตน้ ทนุ ทก่ี ิจการสญู เสยี ไปแต่จะให้ประโยชนแ์ กก่ จิ การในอนาคต เรยี กว่า สนิ ทรพั ย์ (Assets) ต้นทนุ มมี ากมายหลายชนิด ขน้ึ อยกู่ ับวัตถปุ ระสงค์การนาไปใช้ การจัดแบง่ ประเภทต้นทนุ จะช่วยให้กิจการสามารถนาข้อมูลดังกล่าวไปใช้ให้เกิดประโยชน์มากย่ิงข้ึน การจัดแบ่งประเภทต้นทุนตามแต่ลักษณะและวัตถุประสงค์ การนาไปใช้สามารถสรปุ ไดด้ งั น้ี 1. การจาแนกต้นทุนการผลิตและตน้ ทุนทีไ่ ม่เกี่ยวข้องกับการผลติ 2. การจาแนกต้นทุนในงบการเงนิ

4 3. การจาแนกต้นทุนตามพฤตกิ รรม 4. การจาแนกตน้ ทนุ เพือ่ การวางแผนและควบคุม 5. การจาแนกต้นทนุ เพอ่ื การตัดสนิ ใจ 1. การจาแนกต้นทนุ การผลติ และต้นทุนท่ีไมเ่ กยี่ วขอ้ งกับการผลติ 1.1 ต้นทนุ การผลติ (Manufacturing cost) หมายถึงตน้ ทุนทเ่ี ก่ียวขอ้ งโดยตรงกบั การผลติ สนิ ค้าประกอบดว้ ย 1.1.1 วตั ถดุ ิบทางตรง (Direct Materials) ศพั ทบ์ ญั ชีได้ให้ความหมายไว้ว่า “มูลค่าของวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตสินค้าโดยตรง และเป็นส่วนสาคัญที่สามารถคิดเข้าเป็นต้นทุนของหน่วยที่ผลิตได้โดยง่าย” ดังนั้นวัตถุดิบทางตรง หมายถึง วัตถุดิบ (Raw Material) ที่เป็นส่วนประกอบหลักของการผลิตสินค้าสาเร็จรูป และสามารถวัดมูลค่าของวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตสินค้าสาเร็จรูปแต่ละหน่วยได้โดยง่าย เช่นผ้า เปน็ วัตถุดบิ หลกั ของการผลิตเสอื้ สาเรจ็ รูป และทราบจานวนทต่ี ้องใช้ผลติ แน่นอนว่า เสื้อแขนส้ัน แขนยาวใช้ผา้ กี่เมตรต่อตวั 1.1.2 คา่ แรงงานทางตรง (Direct labor) ศัพทบ์ ญั ชไี ด้ใหค้ วามหมายไว้วา่ “ค่าแรงงานท่ีใช้ในการผลิตสินค้าโดยตรงและสามารถคิดเข้าเป็นต้นทุนของหน่วยที่ผลิตได้ง่าย” ดังนั้น แรงงานทางตรงจึงหมายถงึ แรงงานหลักทใ่ี ช้ในการผลิตสนิ คา้ โดยตรง และสามารถวัดจานวนชั่วโมงท่ีใช้ในการผลิตสินค้าแต่ละหน่วยไดไ้ มย่ าก เชน่ ช่างเย็บผ้า สามารถระบเุ วลาทใี่ ชใ้ นการตัดเสอื้ หนงึ่ ตัวกีช่ ่วั โมงหรือกว่ี ัน 1.1.3 คา่ ใช้จา่ ยในการผลิต (Manufacturing Overhead) ศัพทบ์ ัญชไี ดใ้ หค้ วามหมายไว้วา่“ค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวกับการผลิตสินค้า แต่ไม่รวมถึงวัตถุดิบทางตรง และค่าแรงงานทางตรง ” ดังน้ัน ค่าใช้จ่ายในการผลิตจึงหมายถึงตน้ ทนุ ท่เี ก่ยี วขอ้ งกับการผลิตต่างๆ ยกเวน้ วตั ถดุ ิบทางตรง และคา่ แรงทางตรงโดยปกติรายการตน้ ทุนท่ีรวบรวมไวใ้ นรายการคา่ ใช้จา่ ยผลิต ได้แก่ 1. วัตถดุ ิบทางออ้ ม วัสดุโรงงาน น้ามนั หล่อลื่น จาระบี ฯลฯ 2. ค่าแรงงานทางอ้อม เงนิ เดือนผู้จดั การโรงงาน คา่ จา้ งแม่บา้ นทาความสะอาดโรงงานเงนิ เดอื นพนักงานจัดซื้อ ยาม ผ้คู วบคมุ งาน ฯลฯ 3. คา่ สาธารณปู โภคโรงงาน 4. ค่าใชจ้ า่ ยเกย่ี วกบั การใชอ้ าคารสถานท่ี เชน่ ค่าเช่า ค่าซอ่ มแซม คา่ เบ้ยี ประกนั ภยัคา่ ภาษที รัพยส์ นิ ค่าเส่ือมราคาอาคารโรงงาน 5. ค่าใช้จา่ ยเกี่ยวกบั เครอื่ งจักรและอปุ กรณ์ เชน่ ค่าเช่า ค่าซ่อมแซม ค่าเส่อื มราคา 6. คา่ ใชจ้ ่ายเบ็ดเตล็ดอน่ื ๆ ในโรงงานตน้ ทนุ การผลิตทงั้ 3 ชนดิ สรปุ ได้ดังภาพ ที่ 1-2 ดงั น้ี

5 ตน้ ทุนการผลติวัตถดุ ิบทางตรง ค่าแรงทางตรง ค่าใช้จ่ายในการ ผลติ ภาพท่ี 1-2 แสดงส่วนประกอบตน้ ทนุ การผลิต ส่วนประกอบท้ัง 3 ชนดิ นั้น ถา้ รวมต้นทุนวตั ถดุ บิ ทางตรงกบั ค่าแรงงานทางตรง เรยี กวา่ ต้นทนุ ขนั้ ตน้(prime Cost) ถ้ารวมตน้ ทุนค่าแรงทางตรงกับ คา่ ใช้จา่ ยในการผลติ เรียกว่า ตน้ ทนุ แปลงสภาพ(Conversion Cost) ต้นทุนท้ัง 2 ชนดิ สรปุ ได้ดังภาพท่ี 1-3 ดงั น้ี ตน้ ทุนการผลติวตั ถุดบิ ทางตรง คา่ แรงทางตรง คา่ ใชจ้ ่ายในการ ผลติตน้ ทุนขัน้ ต้น ตน้ ทนุ แปลงภาพท่ี 1-3 แสดงส่วนประกอบตน้ ทนุ ขั้นต้นแลสะภตาน้พทุนแปลงสภาพ 1.2 ตน้ ทนุ ทไี่ ม่เก่ียวขอ้ งกบั การผลิต (Non-Manufacturing Costs) ต้นทุนที่ไม่เกี่ยวข้องกับการผลิตเป็นต้นทุนที่เกิดขึ้นนอกเหนือจากการผลิตสินค้า เช่น ค่าใช้จ่ายการดาเนนิ งาน (Operating Expenses) ซ่ึงประกอบดว้ ย 2 ชนดิ คอื 1.2.1 ค่าใช้จ่ายในการขาย (Selling Expenses) หมายถึง ค่าใช้จ่ายท่ีเกิดขึ้นอันเนื่องมาจากการสง่ เสรมิ การขายสนิ คา้ หรอื บริการ หรือ เพ่ือให้ได้คาส่ังซื้อจากลูกค้าเพ่ิมเช่น ค่านายหน้าพนักงานขาย ค่าโฆษณา เงินเดือนพนักงานขาย ค่าขนส่งสินค้าให้ลูกค้า ค่าเบ้ียเล้ียง ค่าพาหนะพนักงานขาย ค่าเสื่อมราคาคลงั สนิ คา้ เป็นตน้ 1.2.2 ค่าใช้จ่ายการบริหาร (Administrative Expense) หมายถึง ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในการบริหารกิจการโดยรวม ซ่ึงเป็นค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในสานักงาน เช่น เงินเดือนสานักงาน ค่าสาธารณูปโภค ค่าประกันภัย ค่าสอบบัญชี ค่าภาษี คา่ เส่อื มราคาสินทรพั ยท์ ใ่ี ชใ้ นสานกั งาน เป็นต้น2. การจาแนกตน้ ทนุ ในงบการเงิน สามารถจาแนกออกได้เป็น 2 ประเภท คอื 2.1 ต้นทนุ ผลิตภณั ฑ์ หมายถึง ตน้ ทุนที่ใชใ้ นการผลติ สินค้าใหเ้ ป็นสินค้าสาเรจ็ รูป ประกอบด้วย 2.1.1 วัตถดุ บิ ทางตรง

6 2.1.2 ค่าแรงทางตรง 2.1.3 คา่ ใชจ้ ่ายในการผลิตหรอื ค่าใชจ้ า่ ยโรงงานหรือโสหยุ้ การผลติ ต้นทุนดังกล่าวข้างต้นจะสะสมอยู่ในตัวสินค้า จัดเป็นสินทรัพย์ในงบดุล เม่ือสินค้าถูกจาหน่ายไปจะกลายเป็นค่าใช้จา่ ยประจางวดในรูปของตน้ ทุนขาย (Cost Of Goods Sold) ในงบกาไรขาดทุน การคานวณต้นทนุ การผลติ ของกจิ การอุตสาหกรรมมสี ูตรคานวณดังนี้ ตน้ ทนุ การผลิต = วัตถุดิบทางตรง+คา่ แรงงานทางตรง+คา่ ใช้จา่ ยผลิต 2.2 ต้นทนุ ตามงวดเวลา (Period Costs) หมายถึงต้นทนุ ที่ไม่เกีย่ วขอ้ งกบั การผลิตสนิ คา้ เปน็ต้นทุนท่ีเกิดข้ึนในรอบปีบัญชี เช่น เงินเดือนฝ่ายขาย และฝ่ายบริหาร ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร ค่าโฆษณา3. การจาแนกต้นทนุ ตามพฤตกิ รรม จาแนกออกได้เปน็ 4 ประเภทคือ 3.1 ต้นทุนคงที่ (Fixed Costs) หมายถึงต้นทุนทไี่ ม่เปลีย่ นแปลงไปตามกจิ กรรมหรอื กาลังการผลิต ณ ระดับหนึ่ง จะมีต้นทุนรวมเท่ากันตลอดช่วงการผลิต ต้นทุนคงท่ีได้แก่ เงินเดือนผู้จัดการโรงงาน ค่าเช่า คา่ เสอ่ื มราคาอาคารโรงงาน ค่าเบ้ียประกันภัย ตน้ ทุนคงท่ีตอ่ หน่วยจะเพิม่ ขึน้ เมื่อกาลังผลิตเพ่มิ ขนึ้ และถ้ากาลังการผลิตลดลงต้นทุนคงที่ต่อหน่วยจะเพิ่มข้ึน ตัวอย่างเช่น กิจการจ่ายค่าเช่าโกดังสินค้าปีละ 10,000 บาท โดยโกดังสินค้าบรรจุสินค้าได้สูงสุดไม่เกิน 50,000 บาท / หน่วย คา่ เช่าโกดงั จานวนหนว่ ยสนิ ค้า คา่ เช่าโกดงั ตอ่ หน่วย 100,000 บาท 5,000 หนว่ ย 20 บาท 100,000 บาท 10,000 หนว่ ย 10 บาท 100,000 บาท 20,000 หนว่ ย 5 บาท 100,000 บาท 50,000 หนว่ ย 2 บาท คา่ เชา่ (บาท) 125,00 ต้นทนุ คงท่ี 100,000 075,000 จานวนสินคา้ 50,000 5,00 10,00 20,000 30,000 40,00 50,000 (หนว่ ย) 25,000 0 00 0

7 ภาพที่ 1-4 แสดงตน้ ทุนคงที่ 3.2 ตน้ ทุนผนั แปร (Variable Cost) หมายถึงตน้ ทนุ ทเี่ ปล่ยี นแปลงเปน็ สัดส่วนโดยตรงตามระดบักิจกรรมหรือกาลังการผลิต กาลังการผลิตเพ่ิมขึ้นต้นทุนเพิ่ม แต่ถ้ากาลังการผลิตลดลงต้นทุนจะลดลง ต้นทุนผันแปร ได้แก่ วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงทางตรง วัสดุสิ้นเปลืองบางอย่าง ค่าโทรศัพท์ทางไกล ตัวอย่างเช่นโรงงานตัดเย็บเสอื้ ผา้ สาเร็จรูป ใช้ผ้าตดั เย็บเส้ือสุภาพสตรี ตัวละ 2 เมตร ถ้าเมตรละ 100 บาทจานวนเส้อื (ตวั ) จานวนผ้าทใ่ี ช้ (เมตร) จานวนเงิน (บาท) 500 ตวั 1,000 เมตร 100,000 บาท 1,000 ตัว 2,000 เมตร 200,000 บาท 1,500 ตวั 3,000 เมตร 300,000 บาท 2,000 ตัว 4,000 เมตร 400,000 บาท 3,000 ตัว 6,000 เมตร 600,000 บาท จานวนเงิน (บาท) ตน้ ทนุ ผันแปร600,00500,000400,0000300,00200,000 0 จานวนเสือ้ (ตัว)100,000 500 1,00ภ0าพที่11,-5500แสดงต2้น,0ท0ุน0ผันแ2ป,ร500 3,000

8 3.3 ต้นทุนผสมหรือต้นทุนก่ึงผันแปร (Mixed Cost / Semi variable Cost) หมายถึง ต้นทุนผสมระหวา่ งตน้ ทนุ คงทกี่ ับตน้ ทนุ ผันแปร สว่ นที่เป็นต้นทุนคงที่จะไม่เปล่ียนแปลงไปตามกิจกรรม ส่วนที่เย็นต้นทุนผันแปรจะเปลีย่ นแปลงไปเป็นสดั ส่วนโดยตรงกับกิจกรรมที่กาลังการผลิต ต้นทุนกึ่งผันแปรได้แก่ ค่าตอบแทนพนักงานขาย เป็นรายเดือน ซึ่งประกอบด้วย 2 ส่วนคือ เงินเดือน เป็นต้นทุนคงที่ ค่านายหน้าในการขายสินค้าทค่ี ิดเปน็ เปอรเ์ ซนตห์ รือเปน็ จานวนชิ้น เป็นต้นทุนผันแปรเงนิ เดอื น/คา่ ตอบแทน ค่านายหน้าพนกั งานขาย(บา1ท6),00012,000 ตน้ ทุนผนั แปร18,000 เงนิ เดอื น 4,000 ต้นทนุ คงท่ี 0 100 200 300 400 500 600 จานวนหนว่ ยขาย ภาพท่ี 1-6 แสดงต้นทุนกง่ึ ผันแปร 700 3.3 ตน้ ทุนกึง่ คงท่ีหรือตน้ ทุนข้ัน (Semi Fixed Cost/ Step Cost) หมายถึงตน้ ทุนที่คงทใ่ี นช่วงระดับกิจกรรมช่วงหน่ึง แต่ถ้าระดับกิจกรรมเปลี่ยนไปอีกระดับหนึ่ง ต้นทุนก็จะเปล่ียนไปตามระดับกิจกรรมหนึ่ง กาลังการผลิตเปลี่ยนไป ตน้ ทนุ กง่ึ คงท่จี ะมีลกั ษณะเหมือนขั้นบันได ตัวอย่าง เช่น เงินเดือนผู้ควบคุมงาน5,000 บาท ควบคมุ คนงานได้ 1-10 คน ผลิตสินคา้ ได้ 1,000 หนว่ ย แตถ่ า้ กจิ การมคี าสั่งซ้ือเพ่ิม 1,500 หน่วยจะตอ้ งจา้ งผูค้ วบคมุ งานอีก 1 คน โดยจะต้องจ่ายเงนิ เดอื นผ้คู วบคมุ งานอีก 5,000 บาท เงินเดอื นผ้คู วบคุมงาน (บาท) 15,00010,0005,000 จานวนคนงาน (คน) 10 20 30

9 0 ภาพท่ี 1-7 แสดงตน้ ทุนกง่ึ คงท่ี การจาแนกต้นทนุ เพ่อื การวางแผนและควบคมุ แบ่งออกเปน็ 4 ประเภท คอื 3.4 ตน้ ทุนทางตรง (Direct Cost) หมายถึงตน้ ทุนที่สามารถจัดสรรเปน็ ตน้ ทนุ การผลิตไดง้ า่ ยและชัดเจน ตัวอย่างเช่น ผ้าเป็นต้นทนุ ทางตรงทใ่ี ชใ้ นการผลิตเส้ือผ้าสาเร็จรปู หรอื ค่าแรงคนงานท่ีแผนกประกอบรถยนตก์ เ็ ป็นต้นทนุ ทางตรงของโรงงานผลิตรถยนต์ 3.5 ต้นทนุ ทางอ้อม (Indirect Cost) หมายถึง ตน้ ทนุ ท่ีไม่สามารถจดั สรรเป็นต้นทุนการผลติ ได้งา่ ยและชัดเจน ซ่ึงปกติจะต้องใช้วิธีการปันส่วน หรือ จัดสรรต้นทุนทางอ้อมให้หน่วยวัดต้นทุนตัวอย่างเช่นโรงงานผลิตเสอื้ ผ้าสาเรจ็ รปู มีการแบ่งแผนกตา่ งๆ เช่น แผนกตัด แผนกเยบ็ แผนกตกแต่ง - ถา้ กาหนดให้หน่วยวดั ต้นทุน คอื ตวั สนิ ค้า ต้นทนุ ทางตรงคือ ผา้ และคา่ แรง คนงานทีใ่ ช้ในการตดั เยบ็ ส่วนต้นทนุ ทางออ้ ม คอื คา่ เช่าโรงงาน ค่าเสื่อมราคาโรงงาน เงินเดือนผู้ควบคุมงาน - ถา้ กาหนดใหห้ นว่ ยวดั ต้นทนุ คอื แผนกต่างๆ ต้นทุนทางตรงคอื ผ้า คา่ แรง และค่าเสอื่ มราคาเคร่ืองจักรท่ใี ช้ในแผนกตัดเยบ็ สว่ นตน้ ทนุ ทางอ้อม คอื คา่ เส่ือมราคาโรงงาน ค่าจา้ งยามรักษาความปลอดภยั 3.6 ต้นทุนท่ีควบคุมได้ (Controllable Cost) หมายถึง ต้นทุนท่ีสามารถระบุได้ว่าแผนกใด หรือ หนว่ ยงานใดเป็นผู้รบั ผดิ ชอบโดยตรง และผบู้ ริหารหนว่ ยงานนน้ั มอี านาจตัดสนิ ใจเพิ่มหรือลดต้นทุนในหน่วยงานนั้นได้ ตัวอย่างเช่น แผนกผลิต ผู้จัดการฝ่ายผลิตมีอานาจตัดสินใจเกี่ยวกับวัสดุส้ินเปลืองในแผนก หรอื ค่าลว่ งเวลาของพนกั งานในแผนก 3.7 ต้นทุนที่ควบคมุ ไม่ได้ (Non controllable Cost) หมายถึง ตน้ ทนุ ทห่ี วั หนา้ แผนกหรือผจู้ ดั การแผนกไม่มีอานาจตัดสินใจ ลด หรือ เพ่ิมต้นทุนประเภทนี้ เพราะต้นทุนเหล่าน้ีอยู่ภายใต้อานาจการตัดสินใจของผูบ้ รหิ ารระดบั สูง ตวั อย่าง เช่น ค่าเชา่ โรงงาน คา่ เสอ่ื มราคาโรงงาน คา่ สาธารณูปโภคโรงงาน 4. การจาแนกตน้ ทุนเพือ่ การตัดสินใจ สามารถแบ่งได้เปน็ 2 ประเภทคอื 4.1 ต้นทนุ ท่ีเกยี่ วกับการตัดสนิ ใจ หมายถึง ต้นทุนท่ีผู้บริหารจะตอ้ งเลอื กตดั สนิ ใจในทางเลอื กใดทางเลือกหนง่ึ ทใ่ี หป้ ระโยชน์สูงสดุ ต่อกิจการ ตน้ ทนุ ท่เี กี่ยวกับการตดั สินใจแบ่งเป็น 3 ประเภทคอื 4.1.1 ตน้ ทุนค่าเสียโอกาส (Opportunity Cost) หมายถงึ ผลตอบแทนทก่ี ิจการตอ้ งสญู เสยีไปจากการตดั สินใจเลอื กทางเลือกอืน่ ตวั อย่าง เช่น กิจการมีอาคารสานักงาน 1 คูหาในย่านธุรกิจ โดยกิจการมีทางเลอื กอยู่ 2 ทางคือ ทางเลือกที่ 1 กิจการให้เชา่ ทาธรุ กจิ จะไดร้ บั คา่ เช่าปลี ะ 360,000 บาท ทางเลอื กที่ 2 กจิ การนาไปใชท้ าธรุ กิจโดยเป็นคลังสินค้าสาหรบั รองรบั สนิ ค้าท่ีผลติ เสร็จพร้อมทจี่ ะจาหน่าย โดยคาดว่าจะทาใหล้ ดต้นทนุ การผลิตลงปลี ะ 500,000 บาท

10 ในกรณีที่กิจการเลือกทางเลือกที่ 2 ก็ทาให้กิจการเสียโอกาสที่จะได้รับค่าเช่าอาคารปีละ360,000 บาท 4.1.2 ต้นทนุ สว่ นแตกตา่ ง (Differential Cost) หมายถึง ตน้ ทุนท่ีเปล่ียนแปลงเพิ่มขนึ้ หรอืลดลงอันเนื่องจากผลการตัดสินใจเลือกทางเลือกใดทางเลือกหนึ่ง ตัวอย่างเช่น ผู้บริหารกาลังตัดสินใจยกเลิกรถยนต์เก่า เนื่องจากเสียค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมปีละ 50,000 บาท ทาให้กิจการประหยัดค่าใช้จ่ายลง50,000 บาท 4.1.3 ต้นทุนท่ีหลกี เลี่ยงไม่ได้ (Avoidable Cost) หมายถึงต้นทุนที่ประหยัดได้ ถ้ายกเลกิกิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่ง เช่น กิจกรรมยุบสาขาปิดโรงงานในต่างจังหวัด สามารถประหยัดต้นทุนวัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง และคา่ ใช้จา่ ยผลติ ได้ 4.2 ต้นทุนทไ่ี ม่เก่ียวกับการตัดสินใจ หมายถึง ตน้ ทุนทีไ่ มม่ ีผลตอ่ การตัดสินใจของฝ่ายบรหิ าร ไมว่ า่กิจการจะตัดสนิ ใจเลอื กทางเลือกใดทางเลือกหนง่ึ แบ่งเป็น 2 ประเภทคอื 4.2.1 ตน้ ทนุ หลีกเลี่ยงไม่ได้ (Unavoidable Cost) หมายถงึ ตน้ ทนุ ที่ไมส่ ง่ ผลกระทบต่อการตัดสนิ ใจของผบู้ ริหาร เว้นแต่ว่าผู้บริหารจะตัดสินใจขายกิจการไป ตัวอย่างเช่น กิจการจ่ายเงินเดือนผู้จัดการโรงงานเดือนละ 15,000 บาท โดยรับผิดชอบ 2 สาขา ถ้ากิจการยุบให้เหลือเพียงสาขาเดียว กิจการก็ยังคงจา่ ยเทา่ เดิม หรอื คา่ ภาษที รพั ย์สินของโรงงาน ถา้ ตดั สนิ ใจปดิ โรงงาน เหลือเพียงสาขาเดียวก็ยังคงต้องจ่ายเท่าเดมิ เวน้ แตว่ ่ากิจการจะขายโรงงานท่ตี ัดสนิ ใจปดิ โรงงานไป 4.2.2 ต้นทนุ จม (Sank Cost) หมายถึง ตน้ ทนุ ทีเ่ กดิ ขนึ้ แลว้ ในอดีตไมส่ ง่ ผลกระทบต่อการตัดสินใจของผู้บริหารในปัจจุบัน ซ่ึงไม่สามารถเปล่ียนแปลงให้เพิ่มขึ้นหรือลดลงได้ เช่น สัญญาเช่าระยะยาวคา่ เส่อื มราคาสินทรัพยถ์ าวร เป็นต้น1.1 ระบญั ชตี ้นทนุ ระบบบญั ชีตน้ ทนุ เปน็ ระบบการจัดเกบ็ ขอ้ มูลและเอกสารที่เกยี่ วข้องกับตน้ ทุนซึ่งประกอบดว้ ยขนั้ ตอนดงั ตอ่ ไปนี้ 1.2.1 การรวบรวมและสะสมต้นทุน และข้อมูลท่ีเกี่ยวข้องในกิจการท้ังที่เป็นเอกสารที่เกี่ยวข้องกับตัวเงนิ และไมใ่ ชต่ วั เงิน เชน่ ใบสง่ ของ ใบกากับภาษี ใบเสรจ็ รับเงนิ จานวนวัตถุดิบเบิกใช้ ทะเบียนคุมค่าแรงงานปริมาณการผลติ จานวนช่ัวโมงเครื่องจกั ร เปน็ ต้น 1.2.2 การบันทึกบัญชีต้นทุน หลังจากท่ีได้รวบรวมและสะสมต้นทุน อย่างครบถ้วน ปิดบัญชีต้นทุนจะบันทกึ รายการดังกล่าวลงในสมดุ บญั ชตี ามระบบบญั ชีท่ีได้จดั ทาไว้ 1.2.3 การวิเคราะห์ต้นทุน ผู้บริหารต้องการทราบข้อมูลต้นทุนเพื่อใช้ในการวางแผนและควบคุมประกอบการตดั สนิ ใจแก้ไขปญั หาท่อี าจจะเกดิ ข้นึ ในอนาคต 1.2.4 การรายงานต้นทุน หัวใจสาคัญของการทาบัญชีต้นทุนก็คือ การรายงานต้นทุนเพ่ือให้ทราบผลการดาเนนิ งานของกิจการ รายงานต้นทุนประกอบด้วย งบต้นทุนการผลิต งบกาไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงนิ

11 ปัจจุบันการประกอบธุรกิจอุตสาหกรรมการผลิตมีความหลากหลายต้ังแต่ขนาดเล็กไปจนถึงธุรกิ จขนาดใหญ่ กระบวนการผลิตมีความซับซ้อนแตกต่างกันออกไป ทาให้ระบบบัญชีต้นทุนของธุรกิจแต่ละแห่งมีความซบั ซอ้ น แตไ่ ม่วา่ ระบบบญั ชีแตล่ ะแหง่ มีความแตกต่างกันไป แต่ก็มีจุดมุ่งหมาย คือ ความต้องการข้อมูลต้นทุนท่ีถูกต้อง รวดเร็ว เพ่ือนาไปใช้ประกอบการตัดสินใจในการวางแผนและควบคุม ระบบบัญชีต้นทุนที่ธุรกิจจะนาไปใชจ้ ึงมีความแตกตา่ งหลากหลาย พอสรุปไดด้ งั นี้ 1. ระบบสะสมต้นทนุ แบ่งเปน็ 2 วธิ ี คือ 1. ระบบสะสมต้นทุนแบบสิน้ งวด (Periodic Cost Accumulation System) 2. ระบบสะสมต้นทนุ แบบตอ่ เนอ่ื ง (Perpetual Cost Accumulation System) 2. ลักษณะของกระบวนการผลิต แบง่ เป็น 2 ระบบ คือ 1. ระบบต้นทุนงานสัง่ ทา (Job Order Cost System) 2. ระบบตน้ ทนุ กระบวนการ (Process Cost System) 3. การคดิ ตน้ ทุนผลติ ภัณฑ์ แบ่งเป็น 3 ระบบ คือ 1. ระบบต้นทุนเต็ม (Absorption Costing System) 2. ระบบตน้ ทนุ ผันแปร (Variable Costing SYstem) 3. ระบบตน้ ทุนฐานกิจกรรม (Activity-basal costing) 4. ชนิดของต้นทนุ แบง่ เป็น 3 ชนิด คือ 1. ตน้ ทนุ จรงิ 2. ต้นทุนปกติ 3. ต้นทนุ มาตรฐาน 2. ตน้ ทนุ การผลติ (Manufacturing Cost)จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. อธิบายความหมายของตน้ ทนุ การผลติ ได้ 2. บอกสว่ นประกอบของต้นทุนการผลิตได้ 3. บอกสนิ คา้ คงเหลือของธรุ กจิ อุตสาหกรรมได้ 4. คานวณต้นทุนการผลติ ได้ 5. คานวณตน้ ทุนสนิ คา้ สาเรจ็ รปู ได้ 6. คานวณต้นทนุ ขายได้ 7. คานวณตน้ ทุนการผลติ ต่อหน่วยได้ตน้ ทนุ การผลิต หมายถึง ตน้ ทุนทเ่ี กิดขึน้ ทงั้ หมดในการผลติ สนิ ค้าให้เปน็ สินค้าสาเรจ็ รปู 2.1 ส่วนประกอบของต้นทุนการผลิต ประกอบด้วย 3 ประเภท คอื 2.1.1 วตั ถุดบิ ทางตรง (Direct Materials)

12 2.1.2 ค่าแรงทางตรง (Direct Lab our) 2.1.3 คา่ ใช้จา่ ยผลติ (Manufacturing Overhead)วัตถุดิบทางตรง หมายถึง วัตถุดิบที่เป็นส่วนประกอบหลักของการผลิตสินค้าให้เป็นสินค้าสาเร็จรูป และสามารถวัดมูลค่าของวัตถุดิบท่ีใช้ในการผลิตสินค้าสาเร็จรูปแต่ละหน่วยได้โดยง่าย เช่น ผ้าเป็นวัตถุดิบหลักของการผลิตเสอ้ื สาเร็จรูป และทราบจานวนที่ตอ้ งใชผ้ ลิตแนน่ อนวา่ เสอื้ แขนสั้นใช้ผ้าก่ีเมตร/ตัว เส้ือแขนยาวใชผ้ ้าก่เี มตร/ตัวค่าแรงทางตรง หมายถึง แรงงานหลักที่ใช้ในการผลิตสินค้าโดยตรง หรือแรงงาน คนงานที่ใช้ควบคุมเครอ่ื งจักรหรืออุปกรณท์ ี่ใชผ้ ลติ สนิ ค้าโดยตรง และสามารถวัดจานวนช่ัวโมงท่ีใช้ในการผลิตสินค้าแต่ละหน่วยไดไ้ ม่ยาก เช่น คา่ แรงชา่ งเยบ็ ผา้ สามารถรวมเวลาท่ใี ช้ในการตดั เสอื้ 1 ตวั กชี่ ว่ั โมง หรอื ก่ีวันค่าใช้จ่ายในการผลิต หมายถึงต้นทุนทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับการผลิตสินค้า ยกเว้นวัตถุดิบทางตรง และค่าแรงงานทางตรง เช่น วัตถุดิบทางอ้อม ค่าแรงทางอ้อม ค่าสาธารณูปโภคโรงงาน ค่าใช้จ่ายเก่ียวกับอาคารโรงงาน คา่ ใชจ้ า่ ยเกยี่ วกับเครือ่ งจกั รและอปุ กรณท์ ่ใี ช้ผลติ สนิ ค้า ค่าใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ โรงงานการคานวณต้นทุนผลติ และตน้ ทุนขายของธรุ กิจอตุ สาหกรรม มีสตู รดงั นี้ตน้ ทุนการผลติ = วัตถุดิบทางตรง + ค่าแรงทางตรง + ค่าใช้จ่ายในการผลติต้นทุนสนิ คา้ ท่ีผลิต = ตน้ ทุนการผลิต + งานระหว่างทาตน้ งวด – งานระหว่างทาปลายงวดตน้ ทนุ ขาย = ตน้ ทุนสนิ คา้ สาเรจ็ รปู + สินคา้ สาเรจ็ รูปต้นงวด – สนิ ค้าสาเร็จรูปปลายงวดซื้อ = ซื้อวตั ถดุ บิ + ค่าขนส่งเขา้ – ส่งคืน – สว่ นลดรับวัตถุดิบใชไ้ ป = วัตถุดิบตน้ งวด+ ซือ้ วตั ถุดิบสทุ ธิ – วตั ถดุ ิบปลายงวดวัตถดุ บิ ทางตรงใชไ้ ป = วัตถุดบิ ต้นงวด+ ซ้ือวตั ถดุ ิบสุทธิ – วัตถุดบิ ปลายงวด – วัตถุดิบทางออ้ มใช้ไปกาไรจากการดาเนนิ งาน = ขาย – ตน้ ทนุ ขาย – คา่ ใช้จา่ ยขายและบริการ 2.2 สินค้าคงเหลือของกิจการอตุ สาหกรรม สนิ คา้ คงเหลือของกิจการอตุ สาหกรรม แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท คือ 2.2.1 วัตถุดิบคงเหลือ (Material) หมายถึง วัตถุดิบหรือวัสดุโรงงานที่ยังไม่เบิกไปใช้ในการผลติ และคงเหลอื ณ วนั สน้ิ งวด 2.2.2 งานระหว่างทาคงเหลือ หรือ สินค้าระหว่าผลิต (Work in Process / Goods inProcess) หมายถึง สินค้าที่ผ่านกระบวนการผลิตแต่ยังผลิตไม่เสร็จ และยังไม่พร้อมท่ีจะจาหน่ายประกอบด้วยวัตถุดิบทางตรง คา่ แรงทางตรง และค่าใช้จา่ ยผลติ 2.2.3 สินค้าสาเร็จรูป (Finished Goods) หมายถึง สินค้าท่ีผ่านกระบวนการผลิตเสร็จสมบูรณ์ และอยู่ในสภาพพรอ้ มท่จี ะขายได้ สนิ คา้ คงเหลอื มวี ิธกี ารบนั ทึกบัญชี 2 วิธี คือ

13 1. บันทึกสินค้าคงเหลือแบบวันส้ินงวด (Periodic Inventory Method) วิธีน้ีไม่มีบันทึกสินค้า เม่ือมีการซื้อขายเบิกใช้ แต่จะมีการบันทึกสินค้าคงเหลือเม่ือมีการตรวจนับ ณ วันสิ้นงวด และคานวณต้นทนุ ขายเม่ือมกี ารขายสินคา้ 2. บันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method) เป็นวิธีบันทึกความเคล่ือนไหวของสินค้าตลอดเวลา เมื่อมีการซื้อ ขาย เบิกใช้ ตลอดเวลาและทราบยอดสินค้าคงเหลือ จากบัญชีแยกประเภทสินค้าคงเหลือ และบันทึกบัญชีต้นทุนขายทุกคร้ังที่มีการจาหน่าย แสดงการเปรียบเทียบท้ัง 2 วิธี ดงั น้ี วิธีบันทกึ สินคา้ คงเหลือแบบสน้ิ งวด วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบตอ่ เน่ือง สนิ ค้าคงเหลือทราบยอดสนิ ค้าคงเหลอื จากการตรวจนับ ทราบยอดสนิ ค้าคงเหลอื จาก - วตั ถุดบิ คงเหลอื ปลายงวด - บัญชีคุมยอดวัตถดุ ิบ - งานระหว่างทาปลายงวด - บัญชีคุมงานระหวา่ งทา - สนิ ค้าสาเร็จรปู ปลายงวด - บญั ชีคมุ สนิ ค้าสาเรจ็ รปู วัตถดุ บิ ใช้ไปทราบยอดวตั ถดุ บิ ใชไ้ ปจากการคานวณดังน้ี ทราบยอดวัตถุดิบใช้ไปจากการบันทึกบัญชีเบิกใช้วัตถุดบิ คงเหลอื ต้นงวด xx วัตถดุ บิ ในระหว่างงวดบวก ซ้ือวตั ถดุ บิ สทุ ธิ xxวัตถดุ ิบที่มีเพ่อื ใชใ้ นการผลิต xxหัก วตั ถดุ ิบปลายงวด xxวตั ถดุ บิ ใช้ไปในการผลติ xxทราบต้นทนุ ขายได้จากการคานวณดงั น้ี ต้นทุนขาย ทราบต้นทุนขายได้จากการบันทึกบัญชีต้นทุนขายสนิ ค้าสาเร็จรูปต้นงวด xx ระหวา่ งงวดบวก ตน้ ทุนสนิ คา้ ทผี่ ลติ xxสินค้าสาเรจ็ รูปทม่ี เี พือ่ ขาย xxหัก สนิ คา้ สาเรจ็ รูปปลายงวด xxตน้ ทนุ ขาย xxตัวอยา่ งที่ 1-1 การคานวณตน้ ทนุ การผลิต ต่อไปนี้เป็นข้อมูลเกี่ยวกับการผลิตของบริษัท ดอยตุงอุตสาหกรรม จากัด ประจางวด 1 ปีส้ินสุดวันท่ี31 ธนั วาคม 25x1 1 ม.ค. 25x1 (บาท) 31 ธ.ค. 25x1 (บาท)วัตถดุ บิ 20,000 25,500งานระหว่างทา 32,000 28,000

14สนิ คา้ สาเร็จรูป 16,500 21,000ซอ้ื วตั ถุดิบสง่ คืนวัตถุดิบ 92,000สว่ นลดรบั 5,000ค่าแรงทางตรง 7,500คา่ แรงทางอ้อม 46,000คา่ ไฟฟ้าโรงงาน 9,500คา่ ซอ่ มแซมเคร่ืองจักร 24,000ค่าเสือ่ มราคา – อาคารโรงงาน 14,000คา่ เสื่อมราคา – เครอื่ งจกั ร 38,000ค่าประกนั ภัยโรงงาน 20,000คา่ ขนส่งเขา้ 18,000 1,200ใหท้ า 1. คานวณซอ้ื วัตถุดบิ สทุ ธิ 2. คานวณวัตถุดบิ ใช้ไป 3. คานวณค่าใชจ้ า่ ยผลติ 4. คานวณตน้ ทนุ ผลติ 5. คานวณต้นทุนสนิ คา้ ทผ่ี ลติ 6. คานวณต้นทนุ ขาย 7. คานวณตน้ ทุนผลิตต่อหน่วย สมมตุ ผิ ลติ สินคา้ ได้ 1,000 หนว่ ยคานวณซื้อวัตถุดบิ สทุ ธิ ซอื้ วัตถดุ บิ + คา่ ขนสง่ เขา้ – สง่ คืน – สว่ นลดรบั ซอ้ื วัตถดุ ิบสทุ ธิ = 92,000 + 1,200 – 5,000 – 7,500 = 80,700 =คานวณวตั ถุดบิ ใชไ้ ป = วัตถุดิบตน้ งวด+ ซือ้ วตั ถุดิบสทุ ธิ – วตั ถุดิบปลายงวด วัตถุดบิ ใชไ้ ป = 20,000+ 80,700 – 25,500 = 75,200คานวณคา่ ใช้จ่ายในการผลติ = 9,500 + 24,000 + 14,000 + 38,000 + 20,000 +18,000 = 123,500

15คานวณตน้ ทนุ การผลติ = วัตถดุ บิ ใชไ้ ป + คา่ แรงทางตรง + ค่าใช้จา่ ยในการผลิต = 75,200 + 46,000 + 123,500 = 244,700คานวณต้นทนุ สินค้าท่ผี ลิต = ต้นทุนการผลิต + งานระหว่างทาต้นงวด – งานระหว่างทาปลายงวด = 244,700 + 32,000 – 28,000 = 248,700ตน้ ทุนขาย = ตน้ ทุนสนิ ค้าสาเร็จรปู + สินค้าสาเรจ็ รูปตน้ งวด – สนิ คา้ สาเร็จรปู ปลายงวด = 248,700 + 16,500 – 21,000 = 244,200ต้นทนุ ผลติ ต่อหนว่ ย = ต้นทุนสนิ คา้ ทีผ่ ลติ เสร็จ จานวนหนว่ ยทผ่ี ลติ = 248,700 1,000 = 248.70 บาท ต่อหน่วย

16 3.งบการเงินทางธุรกิจอตุ สาหกรรมจดุ ประสงค์เชงิ พฤติกรรม 1. บอกส่วนประกอบของงบการเงินทางธุรกจิ อตุ สาหกรรมได้ 2. บอกข้อแตกต่างระหวา่ งงบการเงนิ ธรุ กจิ พาณชิ ยกรรมและธุรกิจอุตสาหกรรมได้ 3. ทางบการเงินของธรุ กิจอตุ สาหกรรมได้งบการเงินธรุ กิจประเภทพาณชิ ยกรรม งบการเงนิ ของธุรกจิ ซ้ือขายสนิ คา้ จัดทาขึน้ เพอื่ ใหผ้ ู้ใช้งบการเงินได้ทราบผลการดาเนนิ งานและฐานะการเงินของกจิ การ งบการเงินของกิจการซื้อขายสนิ คา้ ประกอบด้วย 1. งบกาไรขาดทนุ 2. งบแสดงฐานะการเงิน งบการเงนิ ทางธุรกจิ ซื้อขายสนิ คา้ คลา้ ยคลงึ กบั ธรุ กจิ อตุ สาหกรรม เพียงแค่ธรุ กจิ ซ้อื ขายสินคา้ ไม่ต้อง ทางบตน้ ทุนการผลิต สามารถเปรียบเทยี บงบการเงินของธรุ กิจพาณชิ ยกรรมและธรุ กจิ อตุ สาหกรรม ดังนี้ ธรุ กจิ พาณิชยกรรม ธรุ กิจอุตสาหกรรม xx งบกาไรขาดทุน งบกาไรขาดทนุ xx ขาย xxขาย หัก ตน้ ทุนขาย : xxหกั ตน้ ทนุ ขาย : xxxx สินคา้ สาเร็จรูปต้นงวด xx สนิ ค้าคงเหลือตน้ งวด บวก ตน้ ทนุ สนิ คา้ ท่ีผลิตxx xx ตน้ ทุนสนิ ค้าทีม่ ไี วเ้ พ่ือขาย บวก ซือ้ สุทธิ xxxx xx หัก สินค้าคงสาเรจ็ รูปปลายงวด xx สินคา้ ที่มไี ว้เพ่อื ขาย xx กาไรข้ันต้นxx หัก ค่าใช้จา่ ยดาเนินงาน : ค่าใช้จ่ายในการขาย หัก สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด xxxxกาไรขนั้ ต้นหกั ค่าใชจ้ า่ ยดาเนินงาน : ค่าใช้จ่ายในการขายxx

17ค่าใช้จ่ายบริหาร xx xx ค่าใช้จ่ายบริหาร xx xx xxกาไรสุทธิ งบแสดงฐานะการเงนิ (บางส่วน) xx กาไรสุทธิ xx สินทรัพย์ งบแสดงฐานะการเงิน (บางสว่ น) xx สินทรพั ย์ xxสนิ ทรพั ยห์ มุนเวียน เงนิ สด สนิ ทรัพยห์ มนุ เวียน xx หลกั ทรัพย์ในความต้องการทาง xx เงินสด xx xx หลกั ทรพั ยใ์ นความต้องการทางตลาดตลาด ลกู หนี้ xx ลกู หนี้ สินค้าคงเหลอื xx สนิ ค้าคงเหลือ : วัตถุดบิ xx งานระหว่างทา xx สนิ ค้าสาเร็จรูป xxงบการเงนิ ธุรกจิ อุตสาหกรรม จุดประสงค์ของธุรกิจอุตสาหกรรมคือการจัดทางบการเงิน เพื่อให้ผู้บริหาร ผู้ท่ีเกี่ยวข้องได้ทราบถึงตน้ ทนุ สนิ คา้ ทีผ่ ลิต ต้นทนุ ผลติ สินคา้ ต่อหนว่ ย ผลการดาเนินงาน และฐานะการเงินของกิจการ งบการเงินของธุรกจิ อุตสาหกรรม ประกอบด้วย 1. งบตน้ ทุนการผลิต (Cost Of Goods Manufactured Statement) 2. งบกาไรขาดทุน (Income Statement) 3. งบแสดงฐานะการเงนิ (Balance Statement)ตวั อยา่ งงบการเงินของธุรกิจอุตสาหกรรม บริษทั xxx จากัด งบต้นทนุ ผลติ สาหรับงวด 1 ปี สนิ้ สดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1วตั ถุดบิ ทางตรงใชไ้ ป : (หน่วย : บาท) วัตถดุ ิบคงเหลือต้นงวด xx ซ้ือวตั ถุดิบ บวก ค่าขนส่งเข้า xx xx

รวม 18 หกั ส่งคนื วัตถุดิบ xx สว่ นลดรับ xx ซ้ือวัตถดุ ิบสทุ ธิ xx xx วัตถดุ ิบที่มเี พ่อื ใช้ในการผลติ หัก วัตถดุ ิบคงเหลือปลายงวด xx xx หกั วัตถุดิบทางออ้ ม xx วัตถุดิบทางตรงใชไ้ ปในการผลิต xxคา่ แรงงานทางตรง xxคา่ ใช้จ่ายในการผลิต : xx วตั ถดุ บิ ทางอ้อม xx คา่ แรงทางอ้อม วัสดโุ รงงานใชไ้ ป xx เงนิ เดือนผคู้ วบคุมงาน xx คา่ สาธารณปู โภคโรงงาน xx ค่าเสือ่ มราคาเครอื่ งจกั รและอุปกรณ์ xx คา่ ประกันภยั xx คา่ ใชจ้ า่ ยผลติ อืน่ ๆ xxตน้ ทนุ การผลติ ท้งั ส้ิน xxบวก งานระหวา่ งทาต้นงวด xx xxหัก งานระวา่ งทาปลายงวด xxต้นทุนสินค้าสาเรจ็ รูป xx xx xx xx บรษิ ทั xxx จากดั งบกาไรขาดทนุสาหรบั งวด 1 ปี สน้ิ สุดวนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1ขาย xx (หน่วย : บาท) หกั ตน้ ทุนขาย : xx xx สนิ คา้ สาเรจ็ รูปคงเหลอื ต้นงวด บวก ตน้ ทนุ สนิ ค้าสาเร็จรปู xx xx สนิ คา้ สาเร็จรูปที่มีไว้เพอ่ื ขาย

หัก สินคา้ สาเรจ็ รปู คงเหลอื ปลายงวด 19กาไรขน้ั ต้น xx หัก ค่าใชจ้ ่ายในการดาเนินงาน : xx คา่ ใช้จ่ายในการขาย คา่ ใชจ้ ่ายบริหาร xx xx xxกาไรสุทธจิ ากการดาเนนิ งานรายได้และคา่ ใชจ้ า่ ยอ่นื ๆ : xx ดอกเบีย้ จ่าย xx xxกาไรสุทธิ บรษิ ทั xxx จากดั (หน่วย : บาท) งบแสดงฐานะการเงิน xx xx ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 25x1 xx สินทรพั ย์ xxสนิ ทรัพยห์ มุนเวยี น xx xx เงนิ สด หลักทรพั ยใ์ นความตอ้ งการตลาด xx ลกู หนี้ (สทุ ธ)ิ xx สินคา้ คงเหลอื : xx สนิ คา้ สาเร็จรูป xx งานระหวา่ งทา xx วัตถุดิบ xx คา่ เบยี้ ประกนั จา่ ยล่วงหนา้ xx xx รวมสินทรัพย์หมุนเวียนสนิ ทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น xx ที่ดิน xxx อาคาร หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม xx เคร่อื งจักร หัก คา่ เสอ่ื มราคาสะสม รวมสนิ ทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น รวมสนิ ทรพั ย์ หนสี้ ินและส่วนของผู้ถือหุ้นหนส้ี ินหมุนเวียน เจ้าหนี้

ค่าแรงงานค้างจ่าย xx 20 ภาษีเงนิ ไดค้ ้างจา่ ย xx หน้สี ินระยะยาวถงึ กาหนดชาระคืนภายใน 1 ปี xx xx รวมหน้สี ินหมนุ เวยี น xx xxหนีส้ นิ ไมห่ มนุ เวียน xx xx เงนิ กู้จานอง xx xx ตั๋วเงนิ จา่ ยระยะยาว xx xxx รวมหนีส้ ินไม่หมุนเวยี น รวมหน้สี ินสว่ นของผู้ถือหุ้น หุน้ สามญั กาไรสะสม รวมสว่ นของผู้ถือหุ้นรวมหน้สี ินและส่วนของผู้ถือห้นุคาศพั ท์ทา้ ยบทที่ควรทราบ = การบญั ชีต้นทนุCost Accounting = การบรหิ ารตน้ ทุนCost ManagementManagerial Accounting = การบัญชเี พอื่ การจดั การManufacturing Cost = ต้นทนุ การผลติDirect MaterialsDirect Labor = วัตถดุ บิ ทางตรงManufacturing Overhead = คา่ แรงงานทางตรงIndirect Materials = ค่าใช้จา่ ยในการผลิตIndirect Labor = วัตถุดบิ ทางอ้อมOperating Expense = คา่ แรงทางอ้อมSelling Expense = ค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนินงานAdministrative ExpensePrime Cost = ค่าใช้จ่ายในการขายConversion Cost = ค่าใช้จา่ ยในการบริหารCost Of Goods Sold = ตน้ ทนุ ขั้นต้นPeriod Cost = ต้นทนุ แปลงสภาพFixed Cost = ต้นทุนขายVariable Cost = ต้นทนุ ตามงวดเวลาMixed Cost = ตน้ ทุนคงท่ีSemi Mixed Cost = ตน้ ทนุ ผนั แปรDirect Cost = ตน้ ทุนผสม = ตน้ ทุนกึง่ คงท่ี = ต้นทนุ ทางตรง

21Indirect Cost = ต้นทุนทางอ้อมControllable Cost = ตน้ ทุนควบคมุ ได้Non-Controllable Cost = ตน้ ทุนควบคมุ ไม่ได้Opportunity Cost = ตน้ ทนุ คา่ เสยี โอกาสSunk Cost = ต้นทุนจมDifferential Cost = ตน้ ทนุ ส่วนแตกต่างAvoidable Cost = ต้นทนุ ทหี่ ลีกเล่ยี งไม่ได้Job Order Cost System = ระบบตน้ ทนุ งานสงั่ ทาPeriodic Cost Accumulation System = ระบบสะสมต้นทุน แบบสิ้นงวดPerpetual Cost Accumulation System= ระบบสะสมต้นทุน แบบตอ่ เน่ืองAbsorption Costing System = ระบบต้นทุนเต็มVariable Costing System = ระบบต้นทนุ ผนั แปรActivity-based Costing = ระบบตน้ ทุนฐานกจิ กรรม แบบฝกึ หดั หน่วยที่ 1ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการบัญชตี ้นทุนจุดประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม 15. อธิบายความหมายของการบัญชีต้นทนุ ได้อยา่ งถูกตอ้ ง 16. อธิบายวตั ถปุ ระสงคข์ องการทาบญั ชีต้นทุนไว้อย่างถกู ต้อง 17. จาแนกประเภทของตน้ ทนุ ไดถ้ ูกต้อง 18. อธิบายถงึ ความสมั พันธ์ของบญั ชีตน้ ทนุ บัญชบี ริหาร และบัญชกี ารเงนิ ได้ 19. อธิบายความหมายของต้นทุนการผลติ ได้ 20. บอกสว่ นประกอบของตน้ ทนุ การผลติ ได้ 21. บอกสินคา้ คงเหลอื ของธรุ กิจอุตสาหกรรมได้ 22. คานวณตน้ ทนุ การผลติ ได้ 23. คานวณต้นทนุ สินค้าสาเรจ็ รูปได้ 24. คานวณตน้ ทนุ ขายได้ 25. คานวณต้นทนุ การผลิตตอ่ หน่วยได้ 26. บอกส่วนประกอบของงบการเงนิ ทางธุรกจิ อตุ สาหกรรมได้ 27. บอกข้อแตกตา่ งระหวา่ งงบการเงนิ ธุรกิจพาณชิ ยกรรมและธรุ กจิ อุตสาหกรรมได้ 28. ทางบการเงนิ ของธรุ กจิ อุตสาหกรรมได้

22ตอนที่ 1 เลือกคาตอบที่ถูกต้องท่ีสดุขอ้ 1. ข้อใดจดั เป็นวตั ถุดิบทางตรงของโรงานผลิตผลไม้กระป๋อง ก. สี ข. สารกนั บูด ค. เนือ้ ผลไม้ ง. เคร่ืองปรงุ รสข้อ 2. ข้อใดหมายถงึ ความหมายของการบัญชตี น้ ทุน ก. การจดบนั ทกึ รวบรวมข้อมูล และสรุปผล เพ่ือเสนอฝา่ ยบริหาร ข. เปน็ ขอ้ มูลท่เี กี่ยวข้องในกิจการที่เปน็ เอกสารทงั้ ที่เป็นตัวเงินและไม่ใช่ตัวเงิน ค. เป็นตน้ ทุนทผ่ี ู้บริหารจะต้องเลอื กตดั สินใจในทางเลอื กใดทางเลือกหนงึ่ เพ่ือประโยชน์สูงสดุ ของกจิ การ ง. เปน็ ตน้ ทนุ ทีเ่ ปลี่ยนแปลงเป็นสดั สว่ นโดยตรงตามระดับกิจกรรมหรอื กาลังการผลติข้อ 3. ขอ้ ใดไมใ่ ช่วตั ถุประสงค์ของการบัญชตี น้ ทนุ ก. ใชใ้ นการคานวณต้นทนุ สินคา้ หรอื บริการ ข. ใช้เปน็ เครื่องมอื ในการตัดสินใจและประเมนิ ผลการปฏิบัติงาน ค. ใชใ้ นการต้งั ราคาขายสนิ คา้ หรือบริการ ง. ใช้ในการวเิ คราะหโ์ ครงการลงทุนขอ้ 4. ขอ้ มลู ของบญั ชตี ้นทุนใช้เป็นฐานข้อมูลสนับสนนุ บญั ชใี ดเพ่ือใชเ้ ป็นข้อมลู นาเสนอตอ่ บคุ คลภายนอก ก. บัญชีช้ันสูง ข. บัญชีบริหาร ค. วเิ คราะหร์ ายงานทางการเงิน ง. การวางแผนและควบคุมโดยงบประมาณ

23ขอ้ 5. ข้อใดเป็นทง้ั ตน้ ทนุ ข้ันตน้ และต้นทุนแปลงสภาพ ก. วัตถุดิบทางตรง ข. คา่ แรงงานทางตรง ค. ค่าใชจ้ ่ายในการผลิต ง. ค่าใช้จา่ ยในการดาเนนิ งานข้อ 6. ขอ้ ใดจดั เปน็ ต้นทนุ งวดเวลา ก. เงินเดอื นฝ่ายบรหิ าร ข. คา่ แรงงานทางตรง ค. คา่ ใช้จ่ายในการผลิต ง. คา่ ประกนั ภัยขอ้ 7. ส่วนประกอบตน้ ทนุ การผลิต คือ ข้อใด ก. คา่ ใชจ้ า่ ยโรงงาน ข. ค่าเสอื่ มราคาเครอ่ื งใชส้ านักงาน ค. เงนิ เดือนสานักงาน ง. คา่ โฆษณาขอ้ 8. ข้อใดไม่ใช่สินคา้ คงเหลือของธรุ กิจอตุ สาหกรรม ก. วัตถุคงเหลือ ข. สินคา้ สาเร็จรูป ค. วัสดโุ รงงานใช้ไป ง. งานระหวา่ งทาขอ้ 9. ขอ้ ใดเป็นค่าใชจ้ า่ ยในการผลติ ก. เงินเดือนสานักงาน ข. เงนิ เดอื นพนักงานขาย ค. เงินเดอื นผู้ควบคมุ งาน ง. ค่านายหน้าพนกั งานขายขอ้ 10. ตน้ ทนุ การผลิตคานวณได้จากขอ้ ใด ก. ซอ้ื + คา่ ขนส่งเข้า – ส่งคืน – ส่วนลดรับ ข. งานระหวา่ งทาต้นงวด + ตน้ ทุนการผลติ – งานระหว่างทาปลายงวด ค. สินคา้ สาเรจ็ รปู ตน้ งวด + ต้นทุนการผลิต – สินค้าสาเร็จรปู ปลายงวด ง. วัตถดุ ิบทางตรง + คา่ แรงงานทางตรง + ค่าใช้จา่ ยผลติขอ้ 11. ต้นทนุ สินค้าสาเรจ็ รปู คานวณได้ตามขอ้ ใด ก. ซื้อ + ค่าขนสง่ เข้า – สง่ คืน – สว่ นลดรับ

24ข. งานระหวา่ งทาต้นงวด + ต้นทนุ การผลติ – งานระหวา่ งทาปลายงวดค. สินคา้ สาเร็จรปู ต้นงวด + ตน้ ทนุ การผลิต- สินค้าสาเรจ็ รูปปลายงวดง. วตั ถดุ บิ ทางตรง + คา่ แรงงานทางตรง + ค่าใชจ้ ่ายผลติจากโจทย์ต่อไปนใี้ ชต้ อบคาถามข้อ 12 – 17 12,000 บาท ยอดคงเหลือบางสว่ นของ หจก. สหไพบลู ย์ มดี ังนี้ 3,000 บาท วตั ถดุ บิ ทางตรงใช้ไป 30,000 บาท วัตถดุ ิบทางอ้อม 500 บาท ซื้อวตั ถุดบิ 8,000 บาท ค่าขนสง่ เข้า 2,500 บาท ค่าแรงทางตรง 1,200 บาท คา่ แรงทางออ้ ม 14,000 บาท ค่าซ่อมแซมเคร่ืองจักร 4,500 บาท ค่านายหนา้ พนักงานขาย 6,000 บาท ส่งคืนวัตถดุ ิบ 4,000 บาท งานระหว่างทาตน้ งวด 18,000 บาท งานระหวา่ งทาปลายงวด 15,000 บาท สนิ ค้าสาเร็จรูปต้นงวด 1,000 บาท สินค้าสาเร็จรูปปลายงวด 800 บาท ค่าขนส่งออก ส่วนลดจา่ ยข้อ 12. ซื้อวตั ถุดิบสุทธิ มีจานวนเทา่ ใด ก. 25,000 บาท ข. 26,000 บาท ค. 27,000 บาท ง. 28,000 บาทขอ้ 13. ค่าใช้จา่ ยผลติ มีจานวนเทา่ ใด

25 ก. 1,600 บาท ข. 6,100 บาท ค. 6,700 บาท ง. 7,600 บาทขอ้ 14. ต้นทุนการผลิตมจี านวนเท่าใด ก. 26,700 บาท ข. 27,600 บาท ค. 28,700 บาท ง. 29,500 บาทข้อ 15. ตน้ ทนุ สินค้าสาเร็จรปู มจี านวนเท่าใด ก. 26,700 บาท ข. 27,600 บาท ค. 28,700 บาท ง. 31,700 บาทขอ้ 16. ต้นทนุ ขายมีจานวนเทา่ ใด ก. 26,700 บาท ข. 27,600 บาท ค. 28,700 บาท ง. 31,700 บาทข้อ 17. สมมติผลิตสินคา้ สาเรจ็ รปู ได้ 2,500 หน่วย ต้นทุนสนิ คา้ สาเรจ็ รปู ต่อหนว่ ยเท่ากบั ก. 10.68 บาท ข. 11.04 บาท ค. 11.48 บาท ง. 12.68 บาทขอ้ 18. ตน้ ทนุ ในขอ้ ใดที่เปลี่ยนแปลงไปตามปริมาณการผลิต ก. วตั ถุดบิ ทางตรง ข. ค่าเช่าโรงาน ค. เงนิ เดือนผ้คู วบคุมงาน ง. คา่ ประกันภยัข้อ 19. ข้อใดคือตน้ ทุนงวดเวลา ก. คา่ ซ่อมแซมเครอื่ งจักร ข. ค่าเสื่อราคาอาคารโรงงาน ค. คา่ แรงทางออ้ ม

26 ง. เงินเดอื นพนักงานขายขอ้ 20. ขอ้ ใดกลา่ วถกู ตอ้ ง ก. ตน้ ทนุ ขัน้ ตน้ = วัตถุดบิ ทางตรง + ค่าใช้จ่ายผลิต ข. ต้นทนุ แปลงสภาพ = คา่ แรงทางตรง + ค่าใชจ้ า่ ยผลติ ค. ตน้ ทุนคงที่ เปน็ ต้นทุนเปลีย่ นแปลงไปตามปริมาณการผลิต ง. ต้นทนุ จม เป็ นต้นทนุ ทเ่ี กิดขนึ ้ ในอดีต และสง่ ผลกระทบตอ่ การตดั สนิ ใจของผ้บู ริหาตอนท่ี 2 ใหจ้ ับคู่ข้อที่มคี วามหมายสัมพนั ธก์ ันA วตั ถดุ ิบทางตรง + คา่ แรงทางตรงB คา่ แรงทางตรง + ค่าใช้จา่ ยในการผลิตC วตั ถทุ างตรง + ค่าใช้จา่ ยในการผลติD ตน้ ทนุ ทีเ่ ปล่ยี นแปลงเป็นสัดสว่ นโดยตรงตามระดับกิจกรรมหรอื กาลังการผลิตE ต้นทุนท่เี กดิ ข้ึนแล้วในอดตี ไม่ส่งผลกระทบต่อการตดั สินใจของผู้บรหิ ารในปจั จบุ ันF ตน้ ทุนท่ปี ระหยดั ได้ถ้ายกเลกิ กจิ กรรมใดกิจกรรมหนง่ึG ผลตอบแทนที่ก่อการต้องสูญเสียไปจากการตัดสินใจเลือกทางเลือกอน่ืH ตน้ ทุนผสมระหว่างต้นทุนคงที่กับต้นทุนผันแปรI ตน้ ทนุ ที่สามารถจัดสรรเป็นตน้ ทนุ การผลิตได้ง่ายและชัดเจนK ต้นทุนทส่ี ามารถระบุไดว้ า่ แผนกใดเป็นผ้รู บั ผิดชอบโดยตรงM ต้นทนุ ท่ีไม่เปลย่ี นแปลงไปตามระดับกิจกรรมหรอื กาลงั การผลิต_______ 1. Sunk Cost_______ 2. Direct Cost_______ 3. Avoidable Cost_______ 4. Fixed Cost_______ 5. Convertion Cost_______ 6. Mixed Cost_______ 7. Controllable Cost_______ 8. Prime Cost_______ 9. Opportunity Cost_______ 10. Variable Cost

27ตอนท่ี 3 แบบฝึกทกั ษะปฏิบัติขอ้ 1. หา้ งห้นุ ส่วนจากดั เชียงรายงานผ้า ดาเนินธรุ กจิ ผลิตชดุ กีฬาตามแบบท่ีลกู ค้าต้องการ ในระหวา่ งงวดมีรายการเกยี่ วกบั ต้นทนุ การผลิตหลายรายการ ใหน้ ักศึกษาจาแนกประเภทต้นทนุ ทเี่ กิดขนึ้ เปน็ ต้นทุนประเภทใดโดยเขียนเคร่อื งหมาย  ในตาราง รายการตน้ ทุนทเี่ กดิ ข้ึน วัตถุดิบ ค่าแรงงาน ค่าใชจ้ า่ ย ค่าใช้จา่ ย คา่ ใชจ้ า่ ย ตน้ ทุน ทางตรง ทางตรง ในการผลิต ในการขาย ในการบริหาร งวดเวลา1. ค่าแรงานคนเย็บผา้2. ค่าซ่อมแซมจกั รเย็บผ้า3. ค่าสาธารณูปโภคโรงงานและสานักงาน4. ตน้ ทนุ ผ้าที่ใชใ้ นการผลิตชดุ กีฬา5. คา่ โฆษณาหนังสอื พิมพ์ท้องถ่ิน6. เงนิ เดอื นผจู้ ดั การหา้ ง7. เงนิ เดอื นพนกั งานขาย8. ค่าขนสง่ สนิ คา้ ใหล้ ูกค้า9. คา่ เบ้ียประกันภัยโรงงาน10. คา่ สอบบญั ชีขอ้ 2. บริษัท สหไพบูลย์ จากดั มยี อดคงเหลือ (บางส่วน) ณ วนั สิ้นงวด ดังนี้ค่าแรงทางตรง 40,000 บาทเงินเดอื นผู้ควบคมุ งาน 25,000 บาทค่าแรงทางอ้อม 7,000 บาทวตั ถุดิบทางตรงใชไ้ ป 30,000 บาทค่านายหนา้ พนกั งานขาย 50,000 บาทคา่ ซอ่ มแซมเครือ่ งจักร 4,500 บาทคา่ สาธารณูปโภคโรงงาน 6,000 บาท

28คา่ ใช้จ่ายบรหิ าร 48,000 บาทค่าโฆษณา 5,000 บาทคา่ เสอ่ื มราคาอาคารโรงงาน 70,000 บาทคา่ ขนส่งสนิ ค้าใหล้ กู ค้า 2,200 บาทคา่ เช่าอาคารสานักงาน 20,000 บาทให้ทา คานวณต้นทุนตา่ งๆ ต่อไปน้ี2.1 ต้นทนุ ขั้นต้น 2.4 ต้นทนุ งวดเวลา2.2 ต้นทนุ แปลงสภาพ 2.5 ต้นทุนทางตรง2.3 ตน้ ทนุ การผลติ 2.6 ต้นทนุ ทางอ้อมขอ้ 3. ให้คานวณตวั เลขทหี่ ายไปซง่ึ ระบุไว้เป็นอักษร ในแตก่ รณเี ป็นอสิ ระตอ่ กนัวตั ถุดิบทางตรงใชไ้ ป กรณีที่ 1 กรณีท่ี 2 กรณีที่ 3คา่ แรงทางตรง 4,000 5,000คา่ ใชจ้ ่ายการผลิต 10,000 8,000 ชตน้ ทุนการผลติ 12,000งานระหว่างทาต้นงวด ก 9,000งานระหวา่ งทาปลายงวด ง 10,000สินคา้ สาเร็จรูปคงเหลอื ตน้ งวด 20,000 27,000สนิ คา้ สาเร็จรปู คงเหลือปลายงวด -0- 500 2,000ตน้ ทนุ สนิ ค้าท่ีขาย 1,000 1,500กาไรขั้นต้น 6,000 4,000 ญขาย 2,500 จ 3,000 ข 5,000 26,000 32,000 ค 30,000 ฐ 50,000 ฉ 45,000

29ข้อ 4 บริษัท บ้านรองเท้า จากัด เป็นผผู้ ลิตรองเทา้ หนัง ยอดคงเหลือในบญั ชตี ่างๆ สาหรับงวด 1 ปี สน้ิ สุดวันที่ 31 ธนั วาคม 255x ดังน้ี สนิ คา้ คงเหลอื 1 ม.ค. 255x วตั ถุดิบ 200,000 บาท งานระหวา่ งทา 40,000 บาท สนิ ค้าสาเร็จรปู (500 คู่) 75,000 บาทซ้ือวตั ถดุ ิบคา่ แรงงานทางตรง 450,000 บาทคา่ ใช้จา่ ยในการผลิต 50,000 บาทคา่ ใช้จา่ ยในการส่งเสริมการขาย 150,000 บาทค่าใช้จา่ ยบริหาร 120,000 บาทขาย (4,000 คู่) 750,000 บาทสนิ ค้าคงเหลือ 31 ธ.ค. 255x วตั ถดุ ิบ 57,000 บาท งานระหว่างทา 30,000 บาท สินค้าสาเรจ็ รูป (1,500 ค)ู่ 25,000 บาทให้ทา 1. คานวณต้นทุนสนิ คา้ ผลิตเสร็จในปี 255x 2. คานวณจานวนรองเทา้ ทีผ่ ลติ ได้ในปี 255x 3. คานวณตน้ ทุนตอ่ หนว่ ยของรองเท้าท่ีผลติ ได้

30ขอ้ 5. จากยอดคงเหลือ (บางสว่ น) ของบริษัท แสงไพบลู ย์ จากัด ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1 หนว่ ย : บาทซอื้ วตั ถดุ ิบ 400,000คา่ ขนสง่ วัตถดุ บิ 8,000คา่ แรงทางตรง 300,000คา่ แรงทางอ้อม 150,000เงินเดอื นผู้ควบคมุ โรงงาน 50,000ค่าไฟฟา้ กาลงั (ปันส่วนให้โรงงาน 40%) 40,000สว่ นลดรบั 6,000ค่าซอ่ มแซมอาคารโรงงาน 35,000คา่ ซอ่ มแซมเคร่ืองจักร 4,000วัตถทุ างออ้ ม 20,000ค่าใชจ้ ่ายเบ็ดเตล็ดโรงงาน 5,000คา่ เส่ือมราคาเครอ่ื งใช้สานักงาน 10,000ค่าเสื่อมราคาอาคารโรงงาน 40,000สนิ คา้ คงเหลอื : 1 ม.ค. 31 ธ.ค.วัตถุดบิ 80,000 110,000งานระหว่างทา 60,000 90,000สินค้าสาเร็จรปู 50,000 60,000ใหท้ า 1. ซื้อวัตถุดิบสทุ ธิ 2. วัตถุดิบทางตรงใช้ไป 3. ต้นทุนการผลติ

314. ต้นทุนสินคา้ สาเร็จรปู5. ต้นทุนขายข้อ 6. ต่อไปน้ีเปน็ ยอดคงเหลือบางบัญชีของหา้ งห้นุ ส่วนจากดั เอดสิ นั ซง่ึ ประกอบธุรกจิ ซื้อ – ขาย สนิ คา้ซื้อสนิ คา้ หน่วย : บาทคา่ ขนสง่ เขา้ 725,000ค่าขนสง่ ออก 8,000สว่ นลดรับ 1,500สง่ คืนสินคา้ 3,000คา่ สาธารณปู โภคสานกั งาน 2,000ค่าใช้จา่ ยในการขาย 30,000คา่ ใช้จา่ ยในการบริหาร 65,000ค่าใช้จา่ ยเบด็ เตล็ดสานกั งาน 80,000ขาย 12,500รับคนื สินค้า 1,324,000สว่ นลดจ่าย 6,000สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 20,000สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด 50,000 220,000ให้ทา 1. คานวณยอดซ้อื สุทธิ 2. คานวณยอดขายสุทธิ 3. คานวณตน้ ทุนขาย 4. คานวณกาไรสุทธิ (อตั ราภาษี 25%)

32ขอ้ 7. บริษัท ผ้าไทย จากดั เปน็ ผผู้ ลิตชดุ ผา้ ไทยสาเร็จรปู จาหน่ายทัง้ ขายส่งและขายปลีก ขอ้ มลู การผลติประจาเดือน ตลุ าคม 25x1 ดงั น้ี หนว่ ย : บาท 1 ต.ค. 31 ต.คสินคา้ คงเหลอื :วตั ถดุ บิ ทางตรง 18,000 25,000งานระหวา่ งทา 5,000 68,000สินคา้ สาเร็จรปู 45,000 60,000ซอื้ ผา้ 200,000ค่าดา้ ย กระดมุ ซิป 3,500ค่าแรงทางตรง 120,000เงินเดอื นผู้ควบคุมงาน 20,000คา่ เชา่ โรงงาน 25,000ค่าสาธารณปู โภค (ปนั สว่ นให้สานกั งาน 30%) 3,600ค่าเบ้ียประกนั ภยั โรงงาน 2,000คา่ ขนสง่ สินคา้ ให้ลูกค้า 1,200เงินเดือนพนักงานขาย 40,000คา่ โฆษณา 15,000ค่าเสอื่ มราคา เครือ่ งจกั ร 17,500ค่าเส่ือมราคาอาคารสานักงาน 30,000คา่ ใชจ้ า่ ยบรหิ าร 50,000รายได้จากการขาย 720,000

33ให้ทา 1. งบตน้ ทนุ ผลติ 2. งบกาไรขาดทนุ (อตั ราภาษเี งนิ ได้ 30%)ข้อ 8. งบทดลองก่อนปดิ บัญชขี องบริษทั เชียงรายอตุ สาหกรรม จากดั ปรากฏดงั นี้ บริษัทเชียงรายอตุ สาหกรรม จากัด งบทดลอง 31ธนั วาคม 25x1 เดบติ เครดติเงินสด 65,000วัตถดุ ิบคงเหลือ 1 ม.ค. 25,000สินคา้ สาเรจ็ รูปคงเหลือ 1ม.ค 32,000เครื่องจกั รและอุปกรณ์ 125,000คา่ เสอ่ื มราคาสะสม 25,000เจา้ หนี้ 20,000หนุ้ กู้ 50,000หุ้นทนุ 200,000กาไรสะสม 72,500ขาย 250,000ช้ือวัตถุดบิ 132,500แรงงานทางตรง 50,000แรงงานทางอ้อม 21,000คา่ เสื่อมราคาเครื่องจักรและอปุ กรณ์ 12,500คา่ ประกนั ภัยเครื่องจกั รและอปุ กรณ์ 6,500ไฟแสงสวา่ งและไฟกาลัง 3,250ค่าใชจ้ า่ ยการผลิตอืน่ 3,000ค่าใชจ้ ่ายในการขาย 75,000

34คา่ ใช้จา่ ยในการบริหาร 62,500 _______ 617,500 617,500สนิ คา้ เหลือ ณ 31 ธนั วาคม 25x1 มดี งั นี้ วตั ถุดิบ 32,500 บาท งานระหวา่ งทา 7,500 บาทสนิ ค้าสาเร็จรปู 75,000 บาทให้ทา 1. งบต้นทนุ สนิ ค้าทผี่ ลติ เสร็จ 2. งบต้นทนุ สนิ ค้าท่ีขาย 3. งบกาไรขาดทนุ 4. งบแสดงฐานะการเงินข้อ 9. ตอ่ ไปน้ีเป็นงบทดลองของบริษทั ดอยตุง จากดั บริษทั ดอยตุง จากดั งบทดลอง วันท่ี 31 ธันวาคม 25X1 (หนว่ ย: บาท)เงนิ สดและเงนิ ฝากนาคาร 46,600 2,400ลูกนี้ 68,000คา่ เผ่ือหนี้สงสยั จะสญู 35,000 9,460สินคา้ สาเร็จรูป 31,000 15,000งานระหว่างทา 28,000 26,000วัตถดุ บิ 5,000 50,000วตั ถุโรงงาน 62,400 300,000รถบรรทกุ 150,000 11,890ค่าเสื่อมราคาสะสม-รถบรรทุก 335,250เครื่องจักร 400ค่าเสอื่ มราคาสะสม-เครือ่ งจักรเจ้าน้ีเงนิ กู้ธนาคาร 6%ตอ่ ปีทนุ หนุ้ สามญักาไรสะสมขายสินค้ารับคนื สนิ ค้า

35ช้อื วัตถุดบิ 15,600ค่าขนส่งเข้า 1,250คา่ แรงงานทางตรง 122,000ค่าแรงงานทางอ้อม 7,580เงินเดือนผ้คู วบคุมงาน 8,400คา่ ซ่อมแซมอาคารโรงงานเงินเดือนแผนกขาย 2,300คา่ โฆษณา 24,000คา่ ใช่จ่ายเบด็ เตล็ดแผนกขาย 1,300เงนิ เดือนสานักงานคา่ ไฟฟา้ โรงงาน 420ค่าใชจ้ ่ายเบ็ดเตล็ดสานกั งาน 30,000ดอกเบีย้ จ่ายคา่ ใช่จ่ายเบด็ เตล็ดโรงงาน 7,000 1,100 2,000 750,000 650 750,000 รายละเอียดเพ่มิ เติม 38,000 บาท 1. สินค้าคงเหลือปลายวดมีดังนี้ 25,000 บาท สนิ คา้ สาเร็จรูป 32,000 บาท สนิ คา้ ระหว่างผลติ 2,200 บาท วตั ถุดิบ 2. วัสดุโรงงานใช้ไป 3,000 บาท 3. ค่าแรงทางตรงคา้ งจ่าย 4. คิดคา่ เสอ่ื มราคาสินทรัพยใ์ นอตั ราดังน้ี 20% ต่อปี รถบรรทุก 10% ต่อปี เคร่ืองจกั รใหท้ า 1. บันทึกรายการปรับปรงุ ในสมุดรายวนั ทวั่ ไป 2. งบต้นทุนสนิ คา้ ทผ่ี ลติ 3.งบกาไรขาดทุน 4.งบแสดงฐานะการเงิน

36ข้อ 10. บรษิ ัท ดอยชา้ งอุตสาหกรรม จากัดเป็นบริษัทผู้ผลติ และจาหน่ายผลติ ภณั ฑ์ชนิดหนึ่งซ่ึงบริษัทได้จัดเก็บงบทดลองตลอดปีเงินสด บรษิ ัท ดอยชา้ งอุตสาหกรรม 26,400ตวั เงินรบั งบทดลองลกู หน้ี 191,400คา่ เผื่อหนี้สงสัยจะสญู วนั ที่31ธันวาคม 25x1 290,400สนิ คา้ สาเร็จรูป 642,000 49,200งานระหว่างผลติ 108,000 165,000วัตถดุ บิ 486,000 600,000วสั ดโุ รงงานทีด่ นิ 249,600อาคารโรงงาน 166,800ค่าเส่ือมราคาสะสม-อาคารโรงงาน 384,000เครือ่ งจักร 55,200ค่าเส่อื มราคาสะสม-เคร่อื งจักร 150,000เคร่ืองใชส้ านกั งาน 1,308,000คา่ เสือ่ ราคาสะสม-เคร่ืองใชส้ านกั งานสทิ ธบิ ัตร 868,800เจา้ หนี้หุ้นกู้ 10% 81,000 51,000

37หุ้นสามัญ (ราคาตามมูลคา่ ห้นุ ละ100บาท) 3,786,000 421,4401,800,000 35,040 7,416,000กาไรสะสม 975,000ขาย 291,000 10,959,840ชอ้ื วัตถดุ บิ 43,200คา่ ขนส่งเขา้ 31,200ค่าแรงงานทางตรง 49,200คา่ แรงงานทางออ้ ม 39,000ค่าซ่อมแช่มอาคารโรงงาน 258,000ค่าซอ่ มแช่มเคร่ืองจกั ร 14,400คา่ ไฟฟ้า 102,000ค่าขนส่งออก 48,600เงนิ เดอื นพนักงาน 534,000คา่ พาหนะ 15,000โฆษณา 28,800ค่าใช้จา่ ยเบ็ดเตล็ดแผนกขาย 13,800เงนิ เดือนทัว่ ไป 24,000หน้ีสญู 118,800ค่าใชจ้ า่ ยสานักงาน 2,400คา่ เบ้ียประกันค่ารบั รอง 10,959,840คา่ ใช่จ่ายเบ็ดเตลด็ ทว่ั ไปดอกเบีย้ จา่ ยข้อมูลรายละเอยี ดเพ่ิมเตมิ 1. สินคา้ คงเหลอื ส้ินปตี ีราคาทนุ เขา้ กอ่ นออกก่อน (FIFO) มสี ินคา้ สาเรจ็ รูป 136,200 บาท งาน ระหวา่ งผลิต 180,600 บาท และวตั ถดุ บิ 396,600 บาท 2. วสั ดุโรงงานคงเหลอื สน้ิ ปี 10,500 บาท 3. ใหต้ ัดสิบตั รเป็นค่าใช้จ่ายโรงงาน 13,800 บาท 4. คา่ เสอื่ มราอาคาร 5% ของราคาทนุ เครือ่ งจักร 20% ของราคาทุน และเคร่อื งใช้สานกั งาน 10% ของราคาทุน

38 5. คา่ ใช้จ่ายคา้ งจา่ ยสนิ้ ปีมีค่าแรงทางตรง 36,000 บาท แรงงานทางอ้อม 15,000 บาทและค่า โฆษณา 33,000 บาท 6. จัดสรรค่าไฟฟา้ เป็นของโรงงาน 75% และของสานักงาน 25% 7. ต้ังคา่ เผ่อื หนี้สงสยั จะสูญใหเ้ ป็น 7% ของลูกน้ีการคา้ ในวนั สิน้ งวด 8. ประมาณภาษีเงนิ ได้นติ ิบคุ คล 30% ของกาไรสทุ ธิให้ทา 1. บันทึกรายการปรบั ปรุงละปิดบัญชีในสมุดรายวนั ทวั่ ไป 2. งบตน้ ทุนการผลิต งบกาไรขาดทนุ และงบกาไรสะสม25x1 3. วนั ท่ี31ธนั วาคม 25x1ข้อ 11. Wongpaitoon Company a manufacturer of Footwear, had the full inventorybalances at the beginning and end of 2012Inventory Classification January 1,2012 December 31,2012Raw material………………………. $ 30,000 $ 40,000Work in process…………………… 90,000 75,000Finished goods…………………….. 120,000 105,000 During 2012, the company purchased$200,000 of raw material and spent $350,000on direct labor. Manufacturing overhead costs were as follows:Indirect material………………………………………………………………….. $20,000Indirect Labor………………………………………………………………………… 35,000Depreciation on plant and equipment………………………………. 80,000Utilities…………………………………………………………………………………… 25,000Other………………………………………………………………………………………. 30,000 Sales revenue was $1,465,000 for the year. Selling and administrative expenses forthe year amounted to $100,000. The firm’s tax is 40 percent.

39REQUIRED: 1. Prepare a schedule of cost of goods manufactured. 2. Prepare a schedule of cost of goods sold. 3. Prepare are income statement.ข้อ 12. Selected data concerning the past year’s operations of the Textile ManufacturingCompany are follows: Inventories Beginning EndingRaw materials……………………………. $80,000 $92,000Work in process………………………… 90,000 40,000Finished goods………………………….. 100,000 120,000Other dataDirect materials used……………………………………………………. 358,000Total manufacturing costs charged to production during the year (includes direct material,direct labor, and manufacturing overhead applied at a rate of 60% of direct laborcosts)………..$780,000Cost of goods available for sale……………………………………………. 825,000Selling and administrative expenses…………………………………….. 36,000REQUIRED : 1. What was the cost of raw materials purchased during the year? 2. What was the direct labor cost charged to production during the year? 3. What was the cost of goods manufactured during the year? 4. What was the cost of goods during the year?