หน่วยที่-2-พระบรมราโชวาทและหลักการทรงงาน

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๒ รกั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ เรอ่ื ง พระบรมราโชวาท และหลักการทรงงาน ALLPPT.com _ Free PowerPoint Templates, Diagrams and Charts

๒. พระบรมราโชวาทและหลกั การทรงงาน ๒.๑ พระบรมราโชวาท พระบรมราโชวาท หมายถงึ คาสั่งสอนหรอื โอวาทของพระเจ้าอยู่หัวที่ พระราชทานแกพ่ สกนกิ รหรอื กลุม่ บุคคลต่างๆ ในงานพระราชพธิ หี รอื ในโอกาส ตา่ งๆ เพอ่ื ใช้เป็นแนวทางปฏบิ ตั ิในการดาเนนิ ชวี ติ โดยในช้ันนี้จะศกึ ษาพระบรม ราโชวาทที่เกีย่ วข้องกบั การมีระเบยี บวนิ ัย และความสามคั คี นอกจากนีย้ ังมีพระ ราชดารสั ที่พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ ัวพระราชทานในวโรกาสตา่ งๆ ด้วย

๑) การมรี ะเบยี บวินัย ระเบียบวนิ ัย หมายถงึ แบบแผน กฎเกณฑ์ ทีก่ าหนดไวเ้ พอ่ื ใช้เปน็ แนวทาง ในการ ปฏบิ ตั ิอันจะทาใหเ้ กิดการควบคมุ คนในสังคมให้ เกิดความมีระเบยี บเรียบร้อย เกิดความสงบสุข ในสงั คม เมอ่ื สมาชกิ ในสังคมมีระเบยี บวนิ ัยแลว้ ก็จะเกดิ ความมี วนิ ัยในตนเอง สามารถปฏบิ ตั ิ ตามกฎ ระเบยี บ ข้อบงั คับในสังคมได้ ยงั ผลให้ เกิด ความเป็นระเบียบเรยี บร้อยในสังคม

ตวั อย่างพระบรมราโชวาทและพระราชดารสั ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั ทเี่ กีย่ วกับ การมีระเบียบวินยั มีดังน้ี “ วนิ ยั แท้จรงิ มีอย่สู องอย่าง อยา่ งหนึ่งคือวินยั ตามท่ีทราบกนั และถอื กันอนั ไดแ้ ก่ ข้อปฏบิ ตั ิ ที่บัญญัติไวเ้ ป็น กฎหมายหรอื ระเบียบข้อบงั คับตา่ ง ๆ ให้ถอื ปฏบิ ัติ อีกอยา่ งหนง่ึ คือวินัยในตนเอง ที่แต่ละคนตอ้ งบญั ญัติข้ึนสาหรบั ควบคุมให้ มีความจรงิ ใจ และใหป้ ระพฤตปิ ฏิบัตติ ามความจริงใจ น้ันอย่างมน่ั คง มีลักษณะเปน็ สจั จาธษิ ฐาน หรือการตง้ั สัตยส์ ัญญาใหแ้ ก่ ตวั วินยั อย่างน้จี ดั เป็น ตวั วินัยแท้ เพราะให้ผลจริงและแน่นอนย่ิงกวา่ วินยั ที่เปน็ บทบญั ญัติ ทงั้ เป็นปจั จัยสาคัญทจี่ ะเก้ือกลู ให้ การถอื การใช้วินยั ท่เี ปน็ บทบญั ญัตินั้นได้ผลเท่ยี งตรงถูกตอ้ งสมบรู ณเ์ ตม็ เปยี่ มตามเจตนารมณ์ สาคญั ท่ีวินัยในตนเองนี้จะต้อง บงั เกดิ ข้นึ จากการท่ไี ดย้ ้ังคิดแลว้ ไดใ้ ช้สตปิ ญั ญา ความเฉลียวฉลาด พิจารณาไตรต่ รองอยา่ งละเอยี ดรอบคอบแล้ว จนเหน็ ประจกั ษใ์ นผลท่แี น่แท้ และเม่ือเปน็ วินัยทีก่ ลั่นกรองขึน้ จากสตปิ ัญญาความฉลาดรอบคอบก็ย่อมจะทาให้รู้จักผิดชอบชัว่ ดี ทรง ความศกั ดสิ์ ิทธิ์ คุ้มครอง ป้องกนั ผปู้ ฏิบัตใิ หพ้ ้นจากภัยอนั ตรายและเหตแุ ห่งความเสื่อมเสยี ท้ังปวงได้ ท้ังทางกาย ทางใจ พาให้ เจรญิ รงุ่ เรือง พร้อมด้วยศกั ดิศ์ รี เกยี รติ อานาจทกุ ประการ” พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานกระบี่ และปรญิ ญาบตั ร แกผ่ ูส้ าเร็จการศึกษาจาก โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า โรงเรยี นนายเรอื และโรงเรยี นนายเรอื อากาศ วนั ที่ ๒๕ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๕

“...คนท่ีมรี ะเบยี บวินัยนน้ั เปน็ ผู้ท่ีเขม้ แข็ง เป็นผทู้ ีห่ วงั ดีตอ่ ตวั เอง เป็นผูท้ จ่ี ะมีความสาเร็จ ในอนาคต อนั นี้เป็น ระเบียบอย่างหนง่ึ เปน็ วินยั อยา่ งหน่งึ คือวา่ ถา้ คนใดมรี ะเบียบมีวนิ ัยในร่างกาย คือ หมายถงึ การปฏบิ ัตขิ องตัวในกิรยิ ามารยาท ทา ให้ไมม่ ีอุปสรรคตอ่ การขวนขวายหา จะหาความรู้ก็ได้ หาอะไรกม็ ีความสาเรจ็ คอื หาสิ่งท่ีตวั กาลังมงุ่ ที่จะปฏบิ ัติ การปฏิบตั ิดว้ ย ความมีระเบยี บ มวี ินยั การปฏิบัตินั้นสาเร็จ อนั นีเ้ ป็นระเบียบวินยั ชนดิ หนงึ่ ระเบียบวนิ ยั อีกชนิดท่กี ลา่ วเมอ่ื ตะก้ี ก็คอื ระเบียบใน ใจ ในใจนั้นก็คือการกระทาอะไร เราตอ้ งคดิ เม่อื มรี ะเบยี บในความคิด คือมเี หตุผล สงิ่ ใดทค่ี ิดกค็ ิดออก สมมตุ ิว่าเราคิดเรอ่ื งหน่งึ แล้วกไ็ ปคดิ ถงึ อกี เร่อื งหนึ่งทไ่ี มเ่ กย่ี วข้อง แล้วไปคดิ ถึงเรื่องทส่ี าม เร่ืองทส่ี ่ี เร่อื งท้ังสามสเี่ ร่อื งนก้ี ไ็ มม่ คี วามสาเร็จแนน่ อน เพราะวา่ มันฟุ้งซ่าน ฉะน้ันตอ้ งมีระเบียบในความคิด ที่เรยี กว่าระเบียบในใจหรอื วนิ ัยในความคิด...” พระราชดารสั พระราชทานแกน่ กั ศึกษามหาวิทยาลยั ศรนี ครินทรวิโรฒ วิทยาเขตภาคใต้ จังหวัดสงขลา ณ มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ จังหวดั สงขลา วันท่ี ๑๐ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๒๔

“...วนิ ัยนั้น เม่ือนามาฝกึ หดั ปฏิบตั จิ ะเป็นดงั ข้อบังคบั ที่ควบคมุ บคุ คลใหป้ ระพฤตปิ ฏบิ ัติ เป็น ระเบยี บ จงึ อาจทาให้เกดิ ความอึดอดั ลาบากใจ เพราะตอ้ งฝืนกระทา แต่เมือ่ ปฏบิ ตั ไิ ปใหช้ ิน จนรู้สกึ ว่าเป็นไป โดยอตั โนมตั ิแลว้ กจ็ ะสาเร็จผล ทาให้เป็นคนมีระเบียบและเป็นระเบียบ คอื คิดก็เปน็ ระเบยี บ ทาก็เป็น ระเบยี บ ตามลาดบั ขั้นตอน ตามกาลเทศะ ตามความพอเหมาะพอควร หายสับสน หายลงั เล และหายขัดแยง้ ท้ังในความคดิ ท้งั ในการทางาน สามารถนาวชิ าความรแู้ ละ ความชานาญทกุ ๆ ประการไปใชไ้ ด้อยา่ งถูกตอ้ ง คล่องแคลว่ สาเร็จผลเตม็ เม็ดเตม็ หน่วย ช่วยใหเ้ กิดประโยชนส์ มบรู ณบ์ ริบูรณ์ตามจุดหมาย ท้งั จะเกอ้ื กลู รกั ษาผู้มีวนิ ัยใหเ้ จรญิ สวสั ดที ุกเมอ่ื ...” พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแกบ่ ณั ฑิตมหาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธิราช ประจาปีการศกึ ษา ๒๕๒๕ ณ อาคารใหม่ สวนอมั พร วนั ที่ ๓๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๗

“เด็กต้องเรียนความรู้ อบรมความดี ฝึกหดั วินัยให้มีพรอ้ มแตเ่ ยาวว์ ยั จงึ จะมี ความสขุ ความเจรญิ ได้ทั้งในวันน้ีและวันข้างหนา้ ” พระบรมราโชวาท สาหรบั พระราชทานลงพมิ พ์ในหนงั สือวนั เด็ก พระตาหนกั จติ รลดารโหฐาน วนั ที่ ๑๔ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๒๒

“...วนิ ัยนน้ั จะทาใหห้ น่วยงาน สังคม ตลอดจนชาตบิ ้านเมือง มคี วามแขง็ แกรง่ สามารถ ปฏบิ ัตกิ ารตา่ งๆ รว่ มกนั ไดอ้ ยา่ งเป็นเอกภาพ วนิ ัยจงึ เปน็ ปจั จยั หรอื พลงั อยา่ งสาคัญในการสร้างสรรค์ ความ เป็นปกตเิ รียบร้อยและความเจรญิ ม่ันคงให้แกบ่ ุคคลแลส่วนรวม...” พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานกระบีแ่ กผ่ ้สู าเร็จการศกึ ษาจาก โรงเรยี นนายร้อยพระจุลจอมเกล้า โรงเรยี นนายเรอื และโรงเรียนนายเรืออากาศ วนั ที่ ๗ มิถนุ ายน พ.ศ. ๒๕๕๓

๒) ความสามัคคี ความสามคั คี หมายถึง ความรว่ มมือรว่ มใจกัน การรวมพลงั กับผอู้ นื่ เพอื่ ทา กจิ กรรมการงานอย่างใดอย่างหน่ึงด้วยความพร้อมเพรียงกนั อนั นาไปสูค่ วามสาเร็จ ความ สามคั คจี งึ เป็นหลักสาคญั ในการนาบ้านเมอื งไปสูค่ วามเจรญิ เพราะหากคนในชาติขาดความ สามัคคี บ้านเมอื ง ย่อมไมส่ ามารถเดนิ หนา้ ตอ่ ไปได้ ตัวอยา่ งพระบรมราโชวาทและพระราชดารัสของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ทเี่ ก่ยี วกบั ความสามัคคี มีดังนี้

“ประวตั ิศาสตร์ไดแ้ สดงใหป้ รากฏตลอดว่า ชาติใดเส่อื มสูญยอ่ ยยบั อบั ปางไปก็เพราะ ประชาชาตขิ าดสามคั คีธรรม แตกแยกเปน็ หมู่คณะ เป็นพรรคเปน็ พวก คอยเอารดั เอาเปรยี บ ประหตั ประหารซงึ่ กันและกัน บางพรรคบางพวกถงึ กบั เปน็ ไส้ศกึ ให้ศตั รูมาจู่โจมทาลายชาติของตน ดังนี้ ข้าพเจ้าจงึ ขอชักชวนพี่น้องชาวไทยทั้งหลายใหร้ ะลกึ ถงึ พระคณุ ของบรรพบุรษุ ซ่ึงไดก้ อบกู้ รกั ษาบา้ นเกิดเมืองนอนของเรามานั้นให้จงหนัก แลว้ ถือเอาความสามคั คี ความยนิ ยอมเสยี สละ สว่ นตวั เพ่ือประโยชนย์ ่งิ ใหญ่ของประเทศชาติเป็นคุณธรรมประจาใจอยู่เนืองนจิ จงึ ขอใหช้ าวไทย ท้ังหลาย จงบาเพ็ญกรณยี กจิ ของตนแตล่ ะคนด้วยความซอื่ สัตยส์ ุจริต ขยนั หม่ันเพยี ร อดทน และ กล้าหาญ แล้วอทุ ศิ ความเสียสละสว่ นตัว ความเหนด็ เหน่อื ยลาบากยากแคน้ เป็นพลีบูชาบรรพบุรุษ กอ่ สร้างชาตเิ ป็นมรดกตกทอดมาถงึ พวกเราชาวไทยจนบัดน้ี” พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่ประชาชนชาวไทยในโอกาสขึ้นปใี หม่ พ.ศ. ๒๕๕๔ วันที่ ๓๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๓

“...คราวใดทีช่ าวไทยมคี วามสามัคคีเป็นน้าหน่งึ ใจเดียวกัน รว่ มแรงรว่ มใจกันเพือ่ ประเทศชาติแล้ว ชาตกิ ไ็ ด้รอดพ้นจากภยั พบิ ตั ิสคู่ วามสุขความเจรญิ แต่คราวใดท่ีขาดความสามคั คี กลมเกลยี วกัน ก็ต้องประสบเคราะหก์ รรมกันทัง้ ชาติ จงึ เปน็ หน้าทข่ี องเราทัง้ หลาย ท่จี ะต้องร่วมใจ กนั ปฏบิ ัติหนา้ ที่ให้ดีท่สี ุด...” พระบรมราโชวาท ในพธิ ีสวนสนามทหารรักษาพระองค์ ณ ลานพระราชวงั ดสุ ิต วันท่ี ๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๕

“...อันความสามัคคีพรอ้ มเพรยี งแหง่ หมคู่ ณะน้นั ที่จะเกิดมขี ึน้ ได้ ย่อมจะเน่ืองมาจาก ความคดิ ความเห็นและใจจรงิ ท่มี ุ่งหมายและยึดมั่นในสิ่งหนง่ึ ส่งิ ใดร่วมกัน อุดมคติหรือสิ่งทต่ี ั้งใจ จรงิ รว่ มกนั นสี้ าคญั อย่างยงิ่ เพราะอาจชักนาให้รวมกันกระทาการทเี่ ป็นคุณกไ็ ด้ หรอื ทเ่ี ป็นโทษ มหันตก์ ไ็ ด้ ไมเ่ ลอื กที่เลอื กกาล กอ่ นทีจ่ ะตัง้ สจั จะลงในสง่ิ ใดผ้ใู ดจงึ จาเปน็ ทส่ี ุดที่จะต้องพจิ ารณา ดว้ ยสติและ ปัญญาอนั รอบคอบก่อนทุกคร้งั ให้เหน็ ว่าส่งิ น้นั เป็นประโยชน์จรงิ ทั้งเปน็ ธรรมถกู ต้อง จริงตามเหตุผล ทแ่ี ท้และเท่ียงตรง จนกระจา่ งชัดปราศจากความเคลอื บแคลงสงสัย แล้วจงึ ค่อยตงั้ สัจจะลงไป มฉิ ะน้ันอาจตอ้ งพลั้งพลาดและตอ้ งเสียใจในการใช้พลังความสามัคคที ี่ขาดความพนิ จิ พจิ ารณาได้ ง่าย ๆ” พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่สมาคมนกั เรยี นไทยในรัฐเยอรมัน ในพระบรมราชูปถัมภ์ เพอื่ เชิญลงพมิ พ์ในหนงั สือ “เพอื่ นไทย” สิงหาคม ๒๕๒๑ พระตาหนกั จติ รลดารโหฐาน วนั ที่ 9 สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๒๑

“...ความสามัคคนี ั้นเป็นการท่ีทุกคนเห็นใจกนั ซง่ึ กนั และกัน และพรอ้ มเพรียง ก็ หมายความวา่ ไม่ไดท้ าคนละทสี องทีแตท่ าพรอ้ มกัน ความสามัคคแี ละความพรอ้ มเพรียงน้ี มผี ล ตอ่ เนอื่ ง อีกอย่างหนึ่งอีกตอ่ ไปว่า ทาใหท้ กุ คนมคี วามเข้มแข็ง แข็งแรง ซึ่งจะนามาสคู่ วามสขุ ของแตล่ ะคน เพราะวา่ คนเรามที ัง้ สุข ทั้งทุกข์ เมือ่ มีความสขุ ก็อยากใหค้ นอื่นมคี วามสุขดว้ ย ทา ให้ความสขุ ของตัวใหญ่หลวงขึน้ เมอ่ื มีความทุกขม์ ีคนอืน่ มาช่วยก็ทาให้ความทกุ ข์นอ้ ยลง ฉะน้นั ความสามคั คี และความพร้อมเพรียงนัน้ จงึ เป็นส่ิงสาคัญ...” พระราชดารัส ในพธิ ีพระราชทานธงประจารุ่นลกู เสือชาวบ้านจังหวัดนครศรีธรรมราช ณ สนามกฬี าชาตติ ระการโกศล วนั ท่ี ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๑

๒. พระบรมราโชวาทและหลกั การทรงงาน ๒.๒ หลกั การทรงงาน พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ ัวทรงประกอบพระราชกรณียกจิ ตลอดเวลาที่พระองค์ทรงครองราชสมบตั ิ พระองค์ทรงงานหนัก เพื่อแก้ไข ปญั หาต่าง ๆ ของราษฎร เช่น การประกอบอาชพี การดารงชวี ิต การพฒั นา ชมุ ชน สังคม ตลอดจนพฒั นาประเทศอยา่ งยง่ั ยืน ทรงบาบดั ทุกขบ์ ารุงสขุ ให้แก่พสกนกิ รผ่านทางโครงการพระราชดารทิ ั่วประเทศ ซง่ึ พระราชกรณียกจิ ตา่ ง ๆ ล้วนต้ังอยู่บนฐานของหลักการทรงงาน โดยหลักการทรงงานท่ี สานกั งานคณะกรรมการพิเศษเพือ่ ประสานงานโครงการอันเนอื่ งมาจาก พระราชดาริ (กปร.) รวบรวมไวม้ ี ๒๓ ประการ ดงั นี้

๑. ศกึ ษาขอ้ มูลอย่างเปน็ ระบบ ๑๔. ใชอ้ ธรรมปราบอธรรม ๒. ระเบดิ จากข้างใน ๑๕. ปลกู ป่าในใจคน ๓. แก้ปัญหาทจ่ี ดุ เลก็ ๑๖. ขาดทุนคอื กาไร ๔. ทาตามลาดับขัน้ ๑๗. การพงึ่ ตนเอง ๕. ภูมิสงั คม ๑๘. พออยู่พอกนิ ๖. องคร์ วม ๑๙. เศรษฐกิจพอเพียง ๗. ไม่ติดตารา ๒๐. ความซอ่ื สตั ยส์ ุจริต จรงิ ใจต่อกนั ๘. ประหยัด เรียบงา่ ย ได้ประโยชนส์ งู สุด ๒๑. ทางานอยา่ งมคี วามสขุ ๙. ทาให้งา่ ย ๒๒. ความเพียร : พระมหาชนก ๑๐. การมสี ว่ นรว่ ม ๒๓. รรู้ ักสามัคคี ๑๑. ประโยชน์สว่ นรวม โดยในชน้ั นจ้ี ะศึกษาหลักการทรงงาน อันไดแ้ ก่ ๑๒. บริการรวมทจี่ ุดเดียว ระเบดิ จากขา้ งใน ไม่ติดตารา บริการรวมทจี่ ดุ เดยี ว และใช้ ๑๓. ทรงใช้ธรรมชาติ ช่วยธรรมชาติ อธรรมปราบอธรรม

หลักการทรงงาน ความหมายและลกั ษณะสาคญั ระเบดิ จากข้างใน • พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ วั ทรงมุง่ เน้นการพัฒนาทรพั ยากรมนุษย์ เพราะ ทรงถอื วา่ เป็นทรัพยากรท่ีมีค่าทสี่ ดุ • การระเบดิ จากข้างใน หมายถงึ การสร้างความเข้มแข็งใหค้ นในชมุ ชน ที่จะเข้า ไปพฒั นาเปน็ สิ่งแรก สรา้ งความพร้อมทจี่ ะรบั การพัฒนาแทนที่จะนาเอาความ เจริญหรือบุคคลเข้าไปในขณะท่ใี นชมุ ชนนนั้ ยังไมม่ ี ความพร้อมจากภายใน หรอื ยงั ไม่มโี อกาสได้ต้งั ตัว • ยกตัวอย่างเชน่ การรวมกลมุ่ กนั ภายในชุมชน ในการทากจิ กรรม ต่าง ๆ เพ่อื สร้างความเขม้ แข็ง ในชมุ ชนของตน หรือการใชภ้ มู ปิ ัญญาท้องถิน่ ในการ ประกอบอาชพี

หลักการทรงงาน ความหมายและลกั ษณะสาคญั ไม่ตดิ ตารา • หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในขอ้ น้ี คือ การนาแนวคดิ หรือทฤษฎตี ่าง ๆ มาจากตะวันตกนนั้ ต้องคานึงถงึ ภมู ิสังคม สภาวะแวดลอ้ มของสังคมน้นั ๆ ดว้ ย ใช่จะนามาใช้โดย ทไ่ี ม่พจิ ารณา ความแตกต่างของสภาพธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม ในสังคมนน้ั เลย ดังนน้ั การทรงงานของพระองค์จะไม่ยดึ ตาราแต่ จะทรงนามาปรบั เปลยี่ น ประยกุ ต์กับสภาวะแวดล้อมน้นั ให้ เหมาะสม

หลกั การทรงงาน ความหมายและลักษณะสาคัญ บริการรวมทจี่ ดุ • บริการรวมทีจ่ ุดเดียว เป็นการแก้ปัญหาพฤตกิ รรมในการ เดยี ว (One Stop บรหิ ารงานท่ตี ่างคนตา่ งทา มาสู่การประสานระหวา่ งหนว่ ยงาน Services) ท่เี กย่ี วข้อง โดยเนน้ เรื่องของการสร้างความรว่ มมอื รว่ มใจและ ความสามัคคีที่ใหผ้ ลเป็นการบรกิ ารรวมที่จดุ เดยี ว • ปรากฏลักษณะบรกิ าร รวมที่จดุ เดียว ในการดาเนนิ งานของ ศูนย์ศกึ ษา การพัฒนาอนั เนือ่ งมาจากพระราชดาริทง้ั ๖ ศนู ย์ ทว่ั ประเทศ

หลกั การทรงงาน ความหมายและลักษณะสาคญั ใชอ้ ธรรมปราบ • พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ ัวทรงศกึ ษาธรรมชาติ เพอื่ นาเรอื่ ง อธรรม กฎเกณฑข์ องธรรมชาตมิ าเป็นหลักการสาคญั ในการแก้ปัญหา สิ่งแวดลอ้ ม และปรบั ปรงุ ภาวะท่ไี มป่ กติให้เขา้ สภู่ าวะปกติ เชน่ การใช้ผกั ตบชวา ดดู ซมึ สิ่งสกปรกปนเปอ้ื นในน้า เป็นการบาบดั น้าเสยี ลักษณะดงั กล่าว เรียกวา่ ใชอ้ ธรรมปราบอธรรม หรอื การนาน้าดขี ับไล่นา้ เสีย