บวบงู

บวบงู ชื่อสามัญ : Snake Gourd ชือ่ วทิ ยาศาสตร์ : Trichosanthes anguina Linn ชื่อพ้นื เมือง : บวบงู (กลาง) นมพจิ ิตร (นครราชสีมา ตราด) นอยขอ้ ง มะนอย (เหนอื ) หมากนอย (สระบุรี). ลกั ษณะท่วั ไป ผลลักษณะกลมยาวปลายผลแหลม ผิวเรียบ มีแถบสีขาวสลับเขียวทั้งผล เมื่อสุกมีส้ม แดง เมล็ดบวบงูมีขนาดใหญ่การปลูกจึงหยอดเมล็ดลงในแปลงปลูกโดยตรงหรือเพาะกล้าก็ได้ อายุกล้าประมาณ 15-20 วัน ขนาดแปลงปลูก 1.6 x 6 เมตร ระยะปลูก 80 x 50 ซม. บวบงู จะเล้อื ยทอดยอดท่อี ายุ 30 วันหลังหยอดเมล็ด ทาค้างเป็นรูปสามเหล่ียมหรือสี่เหล่ียมก็ได้ ใช้ ตาข่ายขงึ เพือ่ ให้เถายดึ เกาะ จะเร่ิมออกดอกที่อายุ 45-50 วนั หลังหยอดเมลด็ และเรมิ่ เกบ็ เกีย่ ว ผลอ่อนท่ีอายุ 50-60 วนั หลังหยอดเมล็ด

ลาต้น เป็นไม้เถาเลื้อย มีอายุสั้นเพียงปีเดียว หรือฤดูเดียว มีลาต้นเด่ียว เป็นเถามีลักษณะ กลมๆ มีเถาแข็งและเหนยี ว มขี น มสี เี ขยี ว เถาม้วนพันสิง่ ยดึ เกาะไดด้ ี มีมือเกาะเสน้ เล็กๆ ออก ตามเถา ราก มีระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ มีรากแขนง รากฝอยเลก็ ๆ ออกรอบลาตน้ มีสนี ้าตาล ใบ เป็นใบเด่ียว มีลักษณะรูปแบบฝ่ามือ โคนใบรูปหัวใจ ปลายใบแหลม ขอบใบมีรอยเว้า มีสเี ขยี ว มกี า้ นใบเหล่ยี มยาวรองรับ ออกเรยี งสลบั กนั ใบมีขนหยาบ ดอก เป็นดอกเด่ียว กลีบดอกจะมีสีขาว กลีบเลี้ยงสีเขียว ดอกตัวเมียมีลูกเล็กๆ ติดมาด้วย ออกตามซอกใบ ก้านชอ่ ดอกจะยาว ผล มลี กั ษณะกลมเรยี วยาว โค้งยาวบดิ งอ ปลายผลแหลม เปลอื กบางผิวเรยี บ ผลจะมสี เี ขียวมี ลายเส้นสีขาวตามยาว มเี มอื กเล็กน้อย มีไสภ้ ายในผล มเี มล็ดอยู่ขา้ งใน เนอ้ื นุ่มชุ่มนา้ มีรสชาติ ขมออ่ นๆ ใชผ้ ลอ่อนประกอบอาหาร ผลแกม่ สี สี ้มอมแดง ข้างในมีเยือ่ สีแดงหมุ้ เมลด็ อยู่ เมลด็ อยู่ภายในผล จะมีหลายเมล็ดในผลยาว ภายในไสม้ เี มลด็ เรยี งกันอยู่ มเี ยอื่ หมุ้ เมลด็ สีแดง เมล็ดมลี กั ษณะแบนกวา้ ง มสี ีน้าตาลอ่อน

การขยายพนั ธุ์ บวบงูเป็นพืชที่ปลูก ได้ในดินทุกชนิด ดินร่วน ดินร่วนซุยปนทรายจะเจริญเติบโตได้ดี การปลกู โดยใช้เมล็ดพนั ธ์ุ ปลกู ลงในแปลงดินที่เตรียมไว้ โดยนาเมล็ดพันธ์ุประมาณ 3-4 เมล็ด ใส่ลงในลงหลุมปลูก พร้อมกลบดินให้แน่นพอประมาณ ให้มีระยะห่างระหว่างแถวประมาณ 1×1 เมตร เมอ่ื ต้นงอกแล้ว ให้ถอนกล้าที่ไม่สมบูรณ์ออก ให้เหลือแค่สองต้น เม่ือเริ่มทอดยอด หรอื เล้อื ย ใหท้ าคา้ ง ในระยะแรกตอ้ งมกี ารจบั ยอด มาพนั ไม้คา้ งไว้ แล้วเพ่ือความแขง็ แรง วธิ ดี ูแลรกั ษาบวบงู บวบงูเป็นพืชท่ีชอบน้า ต้องระบายน้าดี น้าไม่ขัง ชอบแสงแดด ต้องดูแลรดน้าเสมอ และโดนแดดได้ตลอดวัน จะเจริญเติบโตได้ดี ต้องหม่ันรดน้าให้ชุ่ม โดยรดน้าเช้าเย็น จะทาให้ เตบิ โตไดเ้ รว็ การเก็บผลผลติ บวบงู เม่ือบวบงูมีอายปุ ระมาณ 60 วนั หลังปลูกในแปลง จะเริ่มเก็บผลผลิต เมื่อผลบวบงูเร่ิม โตเต็มที่ ไม่ออ่ นหรอื แก่เกินไป ผลจะมีสีเขียว ใช้กรรไกรตัดขั้ว แล้วนามาใส่ภาชนะท่ีเตรียมไว้ และจะสามารถเกบ็ ผลผลติ ไปเรือ่ ยๆ ไดอ้ กี ประมาณ 50 วัน วิธเี กบ็ รกั ษาบวบงู จะนาผลบวบงู มาล้างน้าให้สะอาดดี แล้วให้สะเด็ดน้าออกให้หมด แล้วนามาห่อด้วย กระดาษ หรอื ผา้ ขาวบาง แล้วใส่ถุงหรือกลอ่ งพลาสตกิ แล้วนาไปแชต่ ้เู ยน็ จะเก็บไวไ้ ด้นาน

สรรพคณุ มีโปรตีน มีคาร์โไฮเดรต มีวิตามินเอ มีวิตามินซี มีวิตามินบี1 มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีแคลเซียม มีฟอสฟอรสั มเี หล็ก มีไขมนั มพี ลังงาน มีเสน้ ใย มีเบตา้ แคโรทนี ช่วยบรรเทาท่อน้าดีอุดตัน ช่วยขับพยาธิ ช่วยระบายความร้อน ช่วยลดไขมันในเลือด เป็นยา ระบายอ่อนๆ แก้อาการท้องผูก ช่วยขับสารพิษ ช่วยล้างพิษ ช่วยขับน้านมในสตรีคลอดลูก ช่วยบารุงร่างกาย ช่วยดับร้อน แก้ร้อนใน แก้ไข้ ช่วยลดอาการไข้ แก้บิด ช่วยขับปัสสาวะ บารุงร่างกาย ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยระบบเลือดไหลเวียน ช่วยรักษาโรคผิวหนัง แก้ผดผ่ืนคัน รกั ษากลากเกลอ้ื น แกฝี ชว่ ยรักษาโรคเหนบ็ ชา ทาใหอ้ าเจียน

เมนอู าหารจากถ่วั ฝักยาว 1. ผดั บวบงู ส่วนผสม 1. บวบง3ู ฝกั 2. ก้งุ 4 ตัว 3. ไข่ไก1่ ฟอง 4. พรกิ ตา4-5 เม็ด 5. กระเทยี มตาครึ่งลกู 6. โหระพา1 ต้น 7. น้าปลา3-4 เหยาะ 8. น้ามนั หอย2 เหยาะ ขั้นตอนการทา 1. เตรียมเครื่อง ตามภาพ 2. เจียวพรกิ กระเทียม 3. ใสก่ งุ้ ลงไปผัด 4. ตามดว้ ยบวบ 5. ตามดว้ ยไข่ ตใี หแ้ ตก 6. ใส่น้าตามไป ปรุงรสดว้ ยนา้ ปลาน้ามนั หอยใชไ้ ฟแรง 7. เม่อื ผัดจนแห้งลงแลว้ ใสโ่ หระพาลงไป ปิดไฟ ผดั ตอ่ ใหท้ ่วั

2. ผัดบวบงใู ส่ตบั สว่ นผสม 1. บวบงู 7-8 ฟัก (สว่ นของเราแม่เกบ็ จากสวนมาใหเ้ ลยดเู ยอะหนอ่ ยคะ่ ) 2. ตบั หมู (มากน้อยแลว้ แต่คะ่ ) 3. กระเทียม 1 หัว 4. หอมแดง 2-3 หัว 5. พริกขี้หนู 4-5 เม็ด (เผ็ดมากน้อยแลว้ แต่ชอบ) 6. ซอสปรุงรส 1 ชอ้ นโต๊ะ 7. น้ามนั หอย 1 ช้อนโต๊ะ 8. นา้ ปลา 1 ชอ้ นโตะ๊ 9. น้าตาลทราย 1 ช้อนชา 10. ผงชรู ส 1 ชอ้ นชา 11. ผงปรงุ รส 1 ช้อนชา 12. นา้ มันพืช 1 ทพั พี 13. นา้ เปล่า ครึ่งถว้ ย ขั้นตอนการทา 1. ลา้ งบวบใหส้ ะอาด แลว้ นามาห่นั เปน็ ชิ้นพอดคี า เสรจ็ แลว้ ห่ันตบั เปน็ ช้นิ พอคา 2. ห่ันพรกิ ข้ีหนู หัน่ หอมแดง ทุบกระเทยี มพอแตก 3. ต้ังกระทะใสน่ า้ มันลงไปพอรอ้ น ใส่พริกขี้หนู กระเทียม หอมแดง ลงไป 4. ผดั ให้มกี ล่นิ หอม แลว้ ใสต่ บั ลงไปผัดจนสกุ 5. ใสบ่ วบลงไปผดั รวมกนั เตมิ นา้ เปล่าลงไป ผัดพอบวมสุก ปรงุ รสดว้ ยซอส ปรุงรส นา้ มันหอย ผงปรุงรส ผงชรู ส นา้ ตาลทราย นา้ ปลา ผดั ใหเ้ ข้ากัน

3. ผดั บวบงูใส่อกไก่ สว่ นผสม 1. อกไกห่ นั่ (หั่นตามยาว) 10 ชนิ้ 2. บวบงู 1 ฝัก 3. พริกแดง 1 เม็ด 4. กระเทียม ห่นั บาง 2 กลีบ 5. น้ามนั หอย 6. ซีอ๊ิว 7. นา้ มนั พืช 8. นา้ ขน้ั ตอนการทา 1. ห่นั บวบงู พรกิ ให้ไดข้ นาดตามทีต่ อ้ งการ 2. ตั้งกระทะใสน่ ้ามนั ผดั พรกิ และกระเทยี มใหม้ ีกล่ินหอม 3. ใส่อกไกท่ ่หี น่ั เอาไว้ แลว้ เติมนา้ นดิ หนอ่ ย รอจนไกใ่ กลส้ ุก 4. ใส่บวบงลู งไปผัด หากน้ามนี ้อยให้เตมิ น้านดิ หนอ่ ย จากนน้ั ปรงุ รสตามใจชอบ 5. หากน้าน้อยให้ใส่น้าเพิ่มแล้วรอให้เดือดจากน้ันคนจนเหลือน้านิดเดียว หรือ เอาฝามาปดิ เพ่ือใหน้ า้ เหลือนดิ เดยี ว

แหลง่ ท่มี า 1. https://cookpad.com/th/recipes/9409840%E0%B8%9C%E0%B8%94%E0% B8%9A%E0%B8%A7%E0%B8%9A%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%AA %E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%84%E0%B8%81?ref=search&search_t erm=%E0%B8%9A%E0%B8%A7%E0%B8%9A%E0%B8%87%E0%B8%B9 2. https://www.thai- thaifood.com/th/%E0%B8%9A%E0%B8%A7%E0%B8%9A%E0%B8%87%E 0%B8%B9/