วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ ปีที่ 5 ฉบับที่ 12 (ธันวาคม 2563)

188 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) สมเหตุสมผล ผู้เรียนมีความรู้และทักษะพื้นฐานที่จำเป็นตามหลักสูตร และผู้เรียนมีทักษะ ในการทำงาน รักการทำงาน สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ และมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพสุจริต (กระทรวงศึกษาธิการ, 2554) 2. ด้านประชากรและกล่มุ ตวั อยา่ ง ในการวิจัยครั้งนี้มีกลุ่มประชากรตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา และครูผู้สอน โรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงระดับประถมศึกษาในจังหวัดนครสวรรค์ ปีการศึกษา 2560 (กระทรวงศึกษาธกิ าร, 2560) ประกอบดว้ ย ผบู้ ริหารจำนวน 54 คน ครผู ู้สอน จำนวน 372 คน รวมทั้งสิ้น 426 คน จากนั้นกำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางของเครจซี่และมอร์แกนที่ระดับ ความเชื่อมั่น 95% ได้กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 31 คน ครูผู้สอน จำนวน 174 คน รวมทั้งสิ้น 205 คน จากนั้นสุ่มหาจำนวนโรงเรียนจำแนกตามขนาดของสถานศึกษา โดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้น (Stratified Random Sampling) ตามขนาดของ สถานศึกษา โดยใช้วิธีการเทียบสัดส่วนจำนวนผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอนในแต่ละ สถานศึกษาแล้วจึงสุ่มกลุ่มตัวอย่างแต่ละโรงเรียนโดยวิธีการสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) ดว้ ยวธิ ีการจับฉลาก 3. เครือ่ งมือท่ีใช้ในการวิจยั 3.1 เป็นแบบสอบถามข้อมูลทั่วไป มีลักษณะเป็นแบบตรวจสอบรายการ (Check list) ของผู้ตอบแบบสอบถามเกี่ยวกับ เพศ อายุ ตำแหน่ง ประสบการณ์ในการทำงาน และขนาดของสถานศกึ ษา 3.2 แบบสอบถามปัจจัยการบริหารงานบุคคล มีลักษณะเป็นมาตราส่วน ประมาณค่า 5 ระดบั (Rating scale) 3.3 แบบสอบถามเกีย่ วกับคณุ ภาพผู้เรียน มีลกั ษณะเปน็ มาตราส่วนประมาณ คา่ 5 ระดบั (Rating scale) 4. ข้นั ตอนการสรา้ งและหาคณุ ภาพเครอ่ื งมอื 4.1 ศึกษาทฤษฎีแนวคิดจากเอกสาร ตำรา และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับปัจจยั การบรหิ ารงานบคุ คลและคณุ ภาพผเู้ รยี น เพ่ือใชใ้ นการกำหนดขอบขา่ ยในการสรา้ งเครอ่ื งมือ 4.2 วิเคราะห์และสังเคราะห์เอกสารแล้วทำการสร้างแบบสอบถามเกี่ยวกับ ปัจจัยการบรหิ ารงานบุคคลที่สง่ ผลต่อคุณภาพผ้เู รียน โดยผา่ นคำแนะนำจากอาจารยท์ ีป่ รึกษา 4.3 นำแบบสอบถามทีส่ ร้างขน้ึ เสนอต่ออาจารย์ทป่ี รึกษาเพื่อตรวจสอบความ ถูกต้องและรับการเสนอแนะเพื่อแก้ไขให้เหมาะสม แล้วนำแบบสอบถามที่สร้างขึ้นเสนอ ผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน ตรวจสอบความตรงเชิงโครงสร้างของแบบสอบถามแล้วหาค่าดัชนี ความสอดคล้อง (The index of Item Objective Congruence: IOC) โดยเลือกคำถามที่มี ค่าตั้งแต่ 0.60 - 1.00 ซึ่งถือว่าเป็นข้อคำถามที่มีความเหมาะสม ได้แบบสอบถามปัจจัยการ

วารสารสงั คมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชงิ พทุ ธ ปีที่ 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 189 บริหารงานบุคคลที่ส่งผลต่อคุณภาพผู้เรียน จำนวน 40 ข้อ และแบบสอบถามคุณภาพผู้เรียน จำนวน 30 ข้อ 4.4 แก้ไขแบบสอบถามตามข้อเสนอแนะของผู้เชี่ยวชาญและอาจารย์ที่ ปรกึ ษา 4.5 นำแบบสอบถามไปทดลองใช้ (Try Out) กับผู้บริหารสถานศึกษาและ ครูผู้สอนของโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศกึ ษาจังหวดั นครสวรรค์ จำนวน 30 คน 4.6 จากนั้นนำผลจากการทดลองใช้เครื่องมือมาหาค่าความเช่ื อมั่น (Reliability) ของแบบสอบถาม โดยใช้วิธีหาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟา (Aplha Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) ปรากฏว่า แบบสอบถามท้ังฉบับมีค่าความเชอ่ื มน่ั เท่ากับ 0.96 4.7 นำแบบสอบถามที่ผ่านการทดลองใช้มาปรับปรุงแก้ไขให้สมบูรณ์ เสนอ อาจารย์ท่ีปรกึ ษาเพื่อตรวจสอบอกี คร้งั 4.8 จัดทำแบบสอบถามฉบับสมบูรณไ์ ปใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลต่อไป 5. การวเิ คราะหข์ ้อมูล 5.1 การวิเคราะห์ข้อมูลสถานภาพของผู้ตอบแบบสอบถาม สถิติที่ใช้ คือ ความถ่ี (Frequency) และค่าร้อยละ (Percentage) 5.2 การวิเคราะห์ข้อมูลตอนที่ 2 เพื่อศึกษาปัจจัยการบริหารงานบุคคล ทส่ี ่งผลต่อคณุ ภาพผูเ้ รยี นโรงเรยี นต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษา ประถมศึกษาจังหวดั นครสวรรค์ โดยใช้ค่าเฉล่ีย (Mean) คา่ ส่วนเบย่ี งเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) แล้วนำผลการวิเคราะห์มาเปรียบเทียบกับเกณฑ์ตามแนวคิดของเบสท์ (ธานินทร์ ศลิ ปจ์ ารุ, 2551) 5.3 วิเคราะห์ข้อมูลตอนที่ 3 เป็นแบบสอบถามคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบ เศรษฐกจิ พอเพยี ง สงั กดั สำนักงานเขตพืน้ ที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ วเิ คราะห์โดย ใช้ค่าเฉลี่ย (Mean) และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) แล้วนำผลการวิเคราะห์ มาเปรียบเทยี บกับเกณฑต์ ามแนวคิดของเบสท์ (ธานนิ ทร์ ศลิ ปจ์ ารุ, 2551) 5.4 วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยการบริหารงานบุคคลกับคุณภาพ ผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา จังหวัดนครสวรรค์ โดยใช้การวิเคราะห์สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน (Pearson Product- Moment Correlation Coefficient) และเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยกับเกณฑ์ (กัลวัฒน์ มัญชะสิงห์, 2554) 5.5 วิเคราะห์ผลสร้างสมการพยากรณ์ปัจจัยการบริหารงานบุคคลที่ส่งผลต่อ คุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา

190 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ สถิติที่ใช้ได้แก่ การวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณแบบมีขั้นตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) เพือ่ เลอื กตวั พยากรณท์ ี่ดีท่ีสุด ผลการวจิ ัย 1. ปัจจัยการบริหารงานบุคคลของโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน ทุกด้านมีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก โดยพิจารณาจากด้านที่มีค่าเฉลี่ยมากไปน้อย ดังนี้ ด้านวินัย และการรักษาวินัย รองลงมาเป็นด้านการออกจากราชการ ด้านการสรรหาและการบรรจุแต่งตั้ง ด้านการวางแผนอัตรากำลังและการกำหนดตำแหน่ง และด้านการเสริมสร้างประสิทธิภาพใน การปฏบิ ตั ริ าชการตามลำดับ 2. คุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ โดยรวมและรายมาตรฐาน อยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาแต่ละ มาตรฐานทุกมาตรฐานอยู่ในระดับมาก โดยพิจารณาจากมาตรฐานที่มีค่าเฉลี่ยมากไปน้อย ดังน้ี มาตรฐานที่ 5 ผู้เรียนมีความรู้และทักษะพื้นฐานที่จำเปน็ ตามหลักสตู ร รองลงมาเป็นมาตรฐานที่ 6 ผู้เรียนมีทักษะการทำงาน รักการทำงาน สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ และมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพ สุจริต มาตรฐานที่ 1 ผู้เรียนมีสุขภาวะที่ดีและมีสุนทรียภาพ มาตรฐานที่ 2 ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมที่พึงประสงค์ มาตรฐานที่ 3 ผู้เรียนมีทักษะในการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง รักการเรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง และมาตรฐานที่ 4 ผู้เรียนมีความสามารถในการคิด อย่างเป็นระบบ คดิ สร้างสรรค์ ตัดสินใจแก้ปญั หาได้อยา่ งมีสติ สมเหตุผล ตามลำดบั 3. ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยการบริหารงานบุคคลกับคุณภาพผู้เรียน โรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัด นครสวรรค์ ซึ่งสามารถสรุปได้ว่า โดยภาพรวมระหว่างปัจจัยการบริหารงานบุคคล (Xรวม) กับคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ (Yรวม) มีความสัมพันธ์กันทางบวกในระดับสูงมากอย่างมี นัยสำคัญทางสถิตทิ รี่ ะดบั .01 ซงึ่ มีคา่ เท่ากับ 0.98 4. ผลการสร้างสมการพยากรณ์ที่เกิดจากปัจจัยการบริหารงานบุคคลที่ส่งผลต่อคุณภาพ ผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา จังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งสามารถสรุปได้ว่า ตัวแปรด้านการเสริมสร้างประสิทธิภาพในการปฏบิ ัติ ราชการ (X3) ด้านการสรรหาและการบรรจุแต่งตั้ง (X2) ด้านวินัยและการรักษาวินัย (X4) ด้านการวางแผนอัตรากำลังและการกำหนดตำแหน่ง (X1) และด้านการออกจากราชการ (X5) ที่ร่วมกันทำนายคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p - value < 0.001)

วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ ปีที่ 5 ฉบบั ที่ 12 (ธนั วาคม 2563) | 191 ซึ่งตัวแปรทั้ง 5 ตัวแปร สามารถอธิบายการผันแปรของระดับคุณภาพผู้เรียนได้ร้อยละ 98 (R2 = 0.98) สามารถเขียนสมการพยากรณ์ในรูปคะแนนดิบไดด้ ังตอ่ ไปนี้ Yˆ = 0.39 + 0.33 (X3) + 0.21 (X2) + 0.15 (X4) + 0.18 (X1) + 0.03 (X5) เขยี นสมการพยากรณ์ในรูปคะแนนมาตรฐาน ไดด้ ังต่อไปน้ี Zˆ y = 0.34ZX3 + 0.31ZX2 + 0.19ZX4 + 0.28ZX1 + 0.04ZX5 อภิปรายผล 1. ปัจจัยการบริหารงานบุคคลของโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน ทุกด้านมีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก โดยพิจารณาจากด้านที่มีค่าเฉลี่ยมากไปน้อย ดังนี้ ด้านวินัย และการรักษาวินัย รองลงมาเป็นด้านการออกจากราชการ, ด้านการสรรหาและการบรรจุแต่งตั้ง, ด้านการวางแผนอัตรากำลังและการกำหนดตำแหน่ง และด้านการเสริมสร้างประสิทธิภาพในการ ปฏิบัติราชการตามลำดับ ทั้งนี้เป็นเพราะว่า ผู้บริหารสถานศึกษา โรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจ พอเพยี งสังกัดสำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ได้ประเมนิ สภาพความ ต้องการกำลังคนกับภารกิจของสถานศึกษาอย่างเหมาะสม สามารถสร้างทัศนคติที่ดีต่อการ ทำงานที่ตนได้รับผิดชอบของครู บุคลากรในสถานศึกษาอย่างมีคุณภาพเป็นที่น่าพอใจ ส่งเสริมให้ ครู บุคลากรเข้ารับการอบรมตามหน่วยงานอื่น ๆ อย่างเหมาะสม สำรวจและให้บริการในการ ขอวทิ ยฐานะของข้าราชการครูในสถานศึกษา สง่ เสรมิ ให้ผใู้ ตบ้ งั คับบญั ชามีระเบียบวนิ ยั และได้ แต่งตั้งคณะกรรมการพิจารณาให้ครูบุคลากรในสถานศึกษาเมื่อออกหรือพ้นจากสถานภาพ ไม่ว่ากรณีใด ๆ ด้วยความถูกต้องโปร่งใส ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ พะยอม วงศ์สารศรี ได้ สรุปว่า ผู้บริหารสถานศึกษามีการปฏิบัติงานด้านการบริหารงานบุคลากรตามองค์ประกอบคอื การวางแผนอัตรากำลัง การกำหนดตำแหน่ง การบรรจุและการแต่งตั้ง การพัฒนาประสิทธิใน การปฏิบัตริ าชการ การรกั ษาวนิ ัย การดำเนนิ การวนิ ัย การออกจากราชการ อนั จะเป็นแนวทาง ในการบริหารงานบุคลากร เพื่อพัฒนาการปฏิบัติงานให้มีประสิทธิภาพ และบรรลุตาม เป้าหมายขององค์กร (พะยอม วงศ์สารศรี, 2552) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ สุเทพ เท่งประกิจ ได้ศึกษา การบริหารงานบุคคลของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานสำนักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษายะลาเขต 2 พบว่า ระดับการบริหารงานบุคคลของผู้บริหาร สถานศึกษาขั้นพื้นฐานสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายะลา เขต 2 ภาพรวมอยู่ใน ระดบั มาก (สเุ ทพ เทง่ ประกจิ , 2557) และสอดคล้องกบั งานวจิ ยั ของ อุทัย ผนิ เครือคำ ไดศ้ กึ ษา สภาพการบริหารงานบุคคลในโรงเรียน สงั กดั สำนักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 2 ผลการวิจัยพบว่า สภาพการบริหารงานบุคคลในโรงเรยี น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถม ศึกษาบุรีรัมย์ เขต 2 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า ด้านการวางแผนอัตรากำลังและกำหนดตำแหน่งด้านการสรรหาและการบรรจุแต่งต้ัง

192 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ด้านการเสริมสร้างประสิทธิภาพในการปฏิบัติราชการด้านวินัยและการรักษาวินัย ตามลำดับ (อุทัย ผินเครือคำ, 2557) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ ณัฐนิช ศรีลาคำ ได้ศึกษา การบริหารงานบุคคลในโรงเรียนขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา กาญจนบุรี เขต 1 ผลการวิจัยพบว่า การบริหารงานบุคคลของผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียน ขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาญจนบุรีเขต 1 โดยภาพรวมอยู่ใน ระดับมากเมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่าทุกด้านมีการปฏิบัติอยู่ในระดับมากเรียงลำดับจาก มากไปหาน้อยคือการสร้างเสริมประสิทธภิ าพในการปฏิบตั ิราชการการวางแผนอัตรากำลังและ การดำรงตำแหน่งการสรรหาและบรรจุแต่งตั้งและการรักษาวินัยและการออกจากราชการ (ณัฐนิช ศรีลาคำ, 2558) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ เนตรนภา นามสพุง และไพโรจน์ พรหมมีเนตร ได้ศึกษาการบริหารงานบุคคลในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน อำเภอปากช่องสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 4 ผลการศึกษาพบว่า สภาพการ บริหารงานบุคคลในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานอำเภอปากช่องสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษานครราชสีมาเขต 4 อยู่ในระดับมากทั้งในภาพรวมและรายด้านโดยด้านที่มี การปฏิบัติสูงสุดคือ ด้านการวางแผนอัตรากำลังและกำหนดตำแหน่งรองลงมาคือ ด้านการเสริมสร้างประสิทธิภาพในการปฏิบัติราชการส่วน ด้านที่มีการปฏิบัติต่ำสุดคือ ดา้ นวนิ ัยและการรกั ษาวนิ ัย (เนตรนภา นามสพุง และไพโรจน์ พรหมมเี นตร, 2558) 2. คุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ โดยรวมและรายมาตรฐาน อยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาแต่ละ มาตรฐานทุกมาตรฐานอยู่ในระดับมาก โดยพิจารณาจากมาตรฐานที่มีค่าเฉลี่ยมากไปน้อย ดังนี้ มาตรฐานที่ 5 ผู้เรียนมีความรู้และทักษะพื้นฐานที่จำเป็นตามหลักสูตร รองลงมาเป็นมาตรฐานที่ 6 ผู้เรียนมีทักษะการทำงาน รักการทำงาน สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ และมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพ สุจริต มาตรฐานที่ 1 ผู้เรียนมีสุขภาวะที่ดีและมีสุนทรียภาพ มาตรฐานที่ 2 ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมที่พึงประสงค์ มาตรฐานที่ 3 ผู้เรียนมีทักษะในการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง รักการเรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง และมาตรฐานที่ 4 ผู้เรียนมีความสามารถในการคิด อย่างเป็นระบบ คิดสร้างสรรค์ ตัดสินใจแก้ปัญหาได้อย่างมีสติ สมเหตุผล ตามลำดับ ทั้งนี้เป็น เพราะว่า ผู้บริหารสถานศึกษา โรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ได้เน้นการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาตามธรรมชาติ และศักยภาพ เน้นคุณภาพการจัดการเรยี นการสอนท่ีเนน้ ผู้เรียนเป็นสำคัญ เน้นคุณภาพการบริหาร จัดการการศึกษาตามข้อกำหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภาพที่พึงประสงค์และมาตรฐานท่ี ต้องการให้เกิดขึ้นในสถานศึกษาทุกแห่ง และเพื่อให้เป็นหลักในการเทียบเคียงสำหรับการ ส่งเสริมและกำกับดูแล การตรวจสอบ การประเมินผลและการประกันคุณภาพทางการศึกษา การปฏิรูปการศึกษาที่ผ่านมาเปิดโอกาสให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา ทั้งทางตรงในรูปของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ

วารสารสังคมศาสตรแ์ ละมานุษยวทิ ยาเชิงพทุ ธ ปีท่ี 5 ฉบับที่ 12 (ธันวาคม 2563) | 193 กระทรวงศึกษาธิการ ที่ว่า มาตรฐานการศึกษา หมายถึง ข้อกำหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ คุณภาพที่พึงประสงค์และมาตรฐานที่ต้องการให้เกิดขึ้นในสถานศึ กษาทุกแห่ง (กระทรวงศึกษาธิการ, 2559) และเพื่อให้เป็นหลักในการเทียบเคียงสำหรับการส่งเสริมและ กำกับดูแล การตรวจสอบ การประเมินผลและการประกันคุณภาพทางการศึกษา การปฏิรูป การศึกษาท่ผี ่านมาเปิดโอกาสใหช้ มุ ชนเขา้ มามสี ่วนร่วมในการจดั การศึกษาท้ังทางตรงในรูปของ คณะกรรมการสถานศึกษาข้ันพื้นฐาน ทั้งนีโ้ รงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง สงั กัดสำนกั งานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ได้นำกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนที่มีคุณลักษณะและ การจัดการที่สอดคล้องกับหลักเศรษฐกิจพอเพียงคือ พอประมาณกับศักยภาพของนักเรียน พอประมาณกับภูมิสังคมของโรงเรียนและชุมชนที่ตั้งมีการส่งเสริมให้เด็กทำงานร่วมกับผู้อื่น มีความซื่อสัตย์ สุจริต รับผิดชอบ ไม่เอารัดเอาเปรียบผู้อื่น มีวินัย มีสัมมาคารวะ ปลูกฝั ง จิตสำนึกรักสิ่งแวดล้อม สืบสานวัฒนธรรมไทย กล่าวคือ สอนให้ผู้เรียนยึดมั่นในหลักศีลธรรม พัฒนาคนให้รู้จักทำประโยชน์ให้กับสังคมและช่วยดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมและตัวกิจกรรมก็ต้อง ยั่งยืน โดยมีภูมิคุ้มกันในด้านต่าง ๆ ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ เพ็ญนภา ธีรทองดี ได้ศึกษา การนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการบริหารจัดการของสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาราชบุรี เขต 2 พบว่า ผู้บริหารสถานศึกษาและครูมีความคิดเห็น ต่อการนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการบริหารจัดการของสถานศึกษา โดยรวม และรายด้านทุกด้านอยู่ในระดับมาก (เพ็ญนภา ธีรทองดี, 2552) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ ประวิตา มีเปี่ยมสมบูรณ์ ได้ศึกษา ปัจจัยที่ส่งผลต่อมาตรฐานคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียน ประถมศึกษา สงั กัดสำนักงานเขตพน้ื ท่ีการศกึ ษาประถมศึกษานครปฐม พบวา่ ระดับปัจจัยและ ระดับมาตรฐานคุณภาพผู้เรียนอยู่ในระดับมาก (ประวิตา มีเปี่ยมสมบูรณ์, 2554) และ สอดคล้องกับงานวิจัยของสุภาพร พิศาลบุตร ได้ศึกษาการประยุกต์ใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงในการจัดการเรียนการสอนของครูในโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศกึ ษาประถมศกึ ษาสระแก้ว เขต 1 พบว่า การประยุกต์ใช้ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียงในการ จัดการเรียนการสอนโดยรวมอยู่ในระดับมาก (สุภาพร พิศาลบุตร, 2555) และสอดคล้องกับ งานวิจัยของ ศิราภรณ์ ช่วยบำรุง ได้ศึกษา ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 1 ผลการวิจัยพบว่าผู้บริหาร สถานศึกษาและครูมีความคิดเห็นเกี่ยวกับปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน โดยรวม อยู่ในระดับมาก (ศิราภรณ์ ช่วยบำรุง, 2556) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ พรทิพย์ เบาสูงเนิน ไดศ้ ึกษา ตวั แปรที่ส่งผลต่อคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ผลการวิจัยพบว่า คุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงดา้ นการศึกษา สงั กัดสำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน อยใู่ นระดับสูง (พรทิพย์ เบาสูงเนิน, 2560) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ ปรมาภรณ์ อ่อนนุ่ม ได้ศึกษา ปัจจัยที่ส่งผลต่อ

194 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) คุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ฉะเชิงเทรา เขต 2 ผลการวจิ ัยพบว่า คณุ ภาพผู้เรียนของโรงเรียนประถมศึกษา สงั กดั สำนักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 2 โดยรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก เรียงตามลำดับ คือ ด้านสุขภาวะและสนุ ทรียภาพ ด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม และคา่ นิยมท่ีพึงประสงค์ ด้านทักษะใน การทำงานและเจตคติที่ดีต่ออาชีพสุจริต ด้านความรู้และทักษะที่จำเป็นตามหลักสูตร ด้านความสามารถในการคิดอย่างเป็นระบบ และด้านทักษะในการแสวงหาความรู้ ตามลำดับ (ปรมาภรณ์ อ่อนนุ่ม, 2560) 3. ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยการบริหารงานบุคคลกับคุณภาพผู้เรียน โรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัด นครสวรรค์ ซึ่งสามารถสรุปได้ว่า โดยภาพรวมระหว่างปัจจัยการบริหารงานบุคคล (Xรวม) กับคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึก ษา ประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ (Yรวม) มีความสัมพันธ์กันทางบวกในระดับสูงมากอย่างมี นัยสำคญั ทางสถิติท่รี ะดบั .01 ซงึ่ มีคา่ เท่ากับ 0.98 ทงั้ น้ีเป็นเพราะว่า เม่ือผู้บริหารสถานศึกษา ให้ความสำคัญ ใส่ใจและหาแนวทางในการพัฒนา ปรับปรุงกิจกรรมเพือ่ ส่งเสริมให้กับผู้เรียนมี คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาที่สูงขึ้นเห็นความสำคัญกับการบริหารงานบุคคลโดยเฉพาะ ผู้บรหิ าร ครู และบุคลากรทางการศึกษาเพื่อให้บุคคลมีการปฏบิ ัติหน้าท่ีได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ผู้เรียนมีสุขภาวะที่ดีและมีสุนทรียภาพ ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมที่พึง ประสงค์ ผู้เรียนมีทกั ษะในการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง รักการเรียนรูแ้ ละพัฒนาตนเองอยา่ ง ต่อเนื่อง ผู้เรียนมีความสามารถในการคิดอย่างเป็นระบบ คิดสร้างสรรค์ ตัดสินใจแก้ปัญหาได้ อย่างมีสติ สมเหตุผล ผู้เรียนมีความรู้และทักษะพื้นฐานที่จำเป็นตามหลักสูตร และผู้เรียนมี ทกั ษะการทำงาน รักการทำงาน สามารถทำงานรว่ มกับผู้อื่นได้ และมเี จตคติที่ดีต่ออาชีพสุจริต ในทางที่ดีขึ้นตามมาด้วย ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ ประวิตา มีเปี่ยมสมบูรณ์ ได้ศึกษา ปัจจัยที่ส่งผลต่อมาตรฐานคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นท่ี การศึกษาประถมศึกษานครปฐม พบว่าระดับปัจจัยและระดับมาตรฐานคุณภาพผู้เรียนอยู่ใน ระดับมาก ปัจจัยกับมาตรฐานคุณภาพผู้เรียน มีความสัมพันธ์กันทางบวก อย่างมีนัยสำคัญทาง สถิติที่ระดับ .05 (ประวิตา มีเปี่ยมสมบูรณ์, 2554) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ ศิราภรณ์ ช่วยบำรุง ได้ศึกษา ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นท่ี การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 1 พบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัย ด้านกระบวนการ บริหาร ด้านกระบวนการเรียนการสอน ด้านกระบวนการประกันคุณภาพการศึกษามี ความสัมพันธ์ทางบวก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติท่ีระดับ .01 และปัจจัยแต่ละปัจจัย มี ความสัมพันธ์ทางบวกกับคุณภาพการศึกษา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 (ศิราภรณ์ ช่วยบำรุง, 2556) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ ปรมาภรณ์ อ่อนนุ่ม ได้ศึกษา ปัจจัยที่ส่งผล ต่อคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา

วารสารสงั คมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชงิ พทุ ธ ปีท่ี 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 195 ฉะเชิงเทรา เขต 2 ผลการวิจัยพบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยด้านผู้บริหาร ด้านครูผู้สอน ด้านผ้ปู กครอง ด้านงบประมาณ ด้านทรัพยากรทางการศึกษา ด้านหลกั สูตร และด้านชมุ ชนกับ คุณภาพผู้เรียนของโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ฉะเชิงเทรา เขต 2 มีความสัมพันธ์กันในทางบวกในระดับสูง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (ปรมาภรณ์ อ่อนน่มุ , 2560) 4. ผลการสร้างสมการพยากรณ์ที่เกิดจากปัจจัยการบริหารงานบุคคลที่ส่งผลต่อคุณภาพ ผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา จังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งสามารถสรุปได้ว่า ตัวแปรด้านการเสริมสร้างประสิทธิภาพในการปฏบิ ัติ ราชการ (X3) ด้านการสรรหาและการบรรจุแต่งตั้ง (X2) ด้านวินัยและการรักษาวินัย (X4) ด้านการวางแผนอัตรากำลังและการกำหนดตำแหน่ง (X1) และด้านการออกจากราชการ (X5) ที่ร่วมกันทำนายคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นท่ี การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001) ซึ่งตัวแปรทั้ง 5 ตัวแปร สามารถอธิบายการผันแปรของระดับคุณภาพผู้เรียนได้ร้อยละ 98 (R2 = 0.98) สามารถเขียนสมการพยากรณ์ในรูปคะแนนดิบได้ดังต่อไปนี้ Yˆ = 0.39+0.33 (X3) + 0.21 (X2) + 0.15 (X4) + 0.18 (X1) + 0.03 (X5) เขียนสมการพยากรณ์ในรูปคะแนน มาตรฐาน ได้ดงั ต่อไปนี้ Zˆ y = 0.34ZX3 + 0.31ZX2 + 0.19ZX4 + 0.28ZX1+ 0.04ZX5 ท้งั น้เี ป็น เพราะว่า ในการวิเคราะห์ด้วยวิธี Stepwise Multiple Regression Analysis นั้นถือว่าเป็น การคัดเลือกตัวแปรอิสระทุกตัวมีอิทธิพลต่อตัวแปรตาม เป็นวิธีการคัดเลือกตัวแปรอิสระเข้าสู่ สมการโดยจะนำตัวแปรอิสระที่มคี วามสัมพันธ์กับตัวแปรตามมากที่สุดเข้าเป็นสมการแรกและ ทดสอบความมีนัยสำคัญทางสถิติ ถ้าพบว่าไม่มีนัยสำคัญทางสถิติก็จะถือว่าสิ้นสุดการคัดเลอื ก แต่ถ้าพบว่ามีนัยสำคัญทางสถิติก็จะคัดเลือกตัวที่มีความสัมพันธ์อันดับถัดไปเข้าสู่สมการ และ ทุกคร้งั ทีม่ ีการนำตัวแปรอิสระตัวใหม่เข้าสมการจะต้องมีการตรวจสอบว่าตัวแปรอิสระทุกตัวที่ อยใู่ นสมการกอ่ นหนา้ น้ันทุกตวั ยงั ควรอยใู่ นสมการหรือไม่ ถา้ ไม่ควรอยกู่ ็จะถูกคดั ออกก่อนแล้ว ค่อยคัดเลือกตัวแปรอิสระตัวทีม่ ีความสมั พันธอ์ ันดับถดั ไปเข้าสู่สมการ แต่ถ้าไม่มีนัยสำคัญทาง สถิติก็จะถูกคัดออก ดังนั้น จึงนำตัวแปรอิสระทุกตัวเข้าระบบสมการพร้อมกัน ส่งผลให้มีตัว แปรที่มีอทิ ธพิ ลต่อตัวแปรตามจำนวน 5 ตวั แปร ได้แก่ ตวั แปรดา้ นการเสริมสร้างประสิทธิภาพ ในการปฏิบัติราชการ (X3) ด้านการสรรหาและการบรรจุแต่งตั้ง (X2) ด้านวินัยและการรักษา วินัย (X4) ด้านการวางแผนอัตรากำลังและการกำหนดตำแหน่ง (X1) และด้านการออกจาก ราชการ (X5) ทร่ี ว่ มกันทำนายคณุ ภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพยี งสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p - value < 0.001) และสามารถอธิบายการผันแปรของระดับคุณภาพผู้เรียนได้ร้อยละ 98 (R2 = 0.98) ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ ประวิตา มีเปี่ยมสมบูรณ์ พบว่า ตัวแปรพยากรณ์ของปัจจัยท่ี ส่งผลต่อมาตรฐานคุณภาพผู้เรียนด้านผู้ปกครอง ด้านผู้บริหาร ด้านอาคารสถานที่และสิ่ง

196 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) อำนวยความสะดวกและด้านนักเรียน สามารถร่วมกันพยากรณ์มาตรฐานคุณภาพผู้เรียน โดยรวมไดร้ ้อยละ 44.7 อย่างมนี ยั สำคญั ทางสถิติท่ีระดบั .05 (ประวติ า มีเป่ยี มสมบรู ณ์, 2554) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ ศิราภรณ์ ช่วยบำรุง ได้ศึกษา ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพ การศึกษาของโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบุรีรัมย์ เขต 1 พบว่า ปัจจัยด้านกระบวนการประกันคุณภาพการศึกษาและด้านกระบวนการบริหารร่วมกัน มี ความสัมพันธ์ทางบวกกับคุณภาพการศึกษาอยู่ในระดับสูง และสามารถพยากรณ์คุณภาพ การศึกษาได้ร้อยละ 81 (ศิราภรณ์ ช่วยบำรุง, 2556) และสอดคล้องกับงานวิจัยของ พรทิพย์ เบาสูงเนนิ พบวา่ ระดบั ความรับผดิ ชอบในหนา้ ท่ีของครูที่ส่งผลต่อคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียน ศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา สังกัดสำนักงาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยอธิบายความ แปรปรวนของระดับคุณภาพผู้เรียนได้ร้อยละ 78.80 (พรทิพย์ เบาสูงเนิน, 2560) และ สอดคล้องกับงานวิจัยของ ปรมาภรณ์ อ่อนนุ่ม ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยด้านผู้ปกครอง ด้าน ครูผู้สอน ด้านทรัพยากรทางการศึกษา ด้านชุมชน และด้านหลักสูตรสง่ ผลต่อคณุ ภาพคุณภาพ ผู้เรียนของโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และทั้ง 5 ตัวแปรสามารถร่วมพยากรณ์คุณภาพ ผู้เรียนของโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 2 ไดร้ อ้ ยละ 59.70 (ปรมาภรณ์ ออ่ นนุ่ม, 2560) สรปุ /ขอ้ เสนอแนะ ปัจจัยการบริหารงานบุคคลที่ส่งผลต่อคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจ พอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศกึ ษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์โดยรวมอยู่ในระดับ มาก ส่วนระดับคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์โดยรวมและรายมาตรฐานอยู่ในระดับมาก ผลการ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยการบริหารงานบุคคลกับคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบ เศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจงั หวัดนครสวรรค์ ภาพรวม ระหว่างปัจจัยการบริหารงานบุคคล (Xรวม) กับคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ (Yรวม) มีความสัมพันธ์กัน ทางบวกในระดับสูงมากอยา่ งมนี ยั สำคัญทางสถิติท่ีระดับ .01 ซึ่งมีค่าเท่ากับ 0.98 ผลการสร้าง สมการพยากรณ์ที่เกิดจากปัจจัยการบริหารงานบุคคลที่ส่งผลต่อคุณภาพผู้เรียนโรงเรียนต้นแบบ เศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ ตัวแปร ด้านการเสริมสร้างประสิทธิภาพในการปฏิบัติราชการ (X3) ด้านการสรรหาและการบรรจุ แต่งตั้ง (X2) ด้านวินัยและการรักษาวินัย (X4) ด้านการวางแผนอัตรากำลังและการกำหนด ตำแหน่ง (X1) และด้านการออกจากราชการ (X5) ที่ร่วมกันทำนายคุณภาพผู้เรียนโรงเรียน

วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชงิ พุทธ ปีท่ี 5 ฉบับท่ี 12 (ธนั วาคม 2563) | 197 ต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนครสวรรค์ ไดอ้ ยา่ งมนี ัยสำคัญทางสถิติ (p - value < 0.001) ซง่ึ ตวั แปรทั้ง 5 ตวั แปร สามารถอธิบายการ ผันแปรของระดับคุณภาพผู้เรียนได้ร้อยละ 98 (R2 = 0.98) ข้อเสนอแนะ ผู้บริหารสถานศึกษา โรงเรียนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัด นครสวรรค์ ควรมีการจัดทำแผนอัตรากำลังข้าราชการครูของสถานศึกษาเพื่อสะดวกในการ นำไปปฏิบัตใิ นการวางแผนอัตรากำลังและการกำหนดตำแหน่งให้มปี ระสทิ ธภิ าพมากข้นึ ควรมี การสรรหาครูอัตราจ้างเพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนครูตามอัตรากำลัง และมีการอนุมัติจ้าง บุคคลภายนอกหรือครูภูมิปัญญาท้องถิ่นมาสอนได้เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ที่หลา กหลาย มีการวัดประเมินผลและติดตามผลหลังการปฐมนิเทศครูใหม่ เพื่อพัฒนาคุณภาพการจัดการ เรยี นการสอนให้ดียง่ิ ข้นึ ควรอนญุ าตให้ครูโอน - ย้าย และรบั ย้ายครูเข้าโรงเรยี นตรงตามความ ตอ้ งการ และควรมีการพฒั นาและปรับปรุงข้อบกพร่องของครูในการปฏบิ ัติงานอย่างเหมาะสม เพื่อให้การปฏิบัติงานเป็นไปอย่างมีคุณภาพ มีการแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนกรณีกระทำ ผิดวินัยอย่างร้ายแรงและถูกต้องตามกฎระเบียบ และควรพิจารณายับยั้งการลาออกจาก ราชการของขา้ ราชการครเู พอื่ ประโยชน์แกท่ างราชการ เอกสารอา้ งองิ กระทรวงศึกษาธิการ. (2554). คุณภาพผู้เรียนตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อการ ประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา พ.ศ. 2554. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศกึ ษาธิการ. . (2554). รายการประเมินและเกณฑ์คุณภาพสถานศึกษาแบบอย่างการจัดกิจกรรม การเรยี นรแู้ ละการบริหารจัดการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (สถานศึกษา พอเพียง) ปี 2554 เป็นต้นไป ระดับการศึกษาขั้นฐาน. กรุงเทพมหานคร: สำนักงาน คณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐานศูนยส์ ถานศกึ ษาพอเพียงมลู นิธยิ ุวถิรคณุ . . (2559). แผนพัฒนาการศึกษากระทรวงศึกษาธิการ ฉบับที่ 12 (พ.ศ.2560-2564). กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. . (2560). ผลการประเมินสถานศึกษาแบบอย่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการ บริหารจัดการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง \"สถานศึกษาพอเพียง\". กรุงเทพมหานคร: หน่วยงานภาคีเครือข่ายขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่ สถานศกึ ษา. กัลวัฒน์ มัญชะสิงห์. (2554). การวิเคราะห์สหสัมพันธ์ (Correlation Analysis). ขอนแก่น: มหาวทิ ยาลยั อสี าน.

198 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ณัฐนิช ศรีลาคำ. (2558). การบริหารงานบุคคลในโรงเรียนขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศกึ ษาประถมศึกษากาญจนบุรี เขต 1. ใน วทิ ยานิพนธ์ครศุ าสตรมหาบัณฑิต สาขา การบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลยั ราชภัฏกาญจนบุรี. ธงชัย สันติวงษ์. (2553). ขอบข่ายและภารกิจการบริหารงานบุคคล. กรุงเทพมหานคร: ไทย วัฒนาพานิช. ธานินทร์ ศิลป์จาร.ุ (2551). การวจิ ัยและวิเคราะห์ขอ้ มลู ทางสถิตดิ ้วย SPSS. กรงุ เทพมหานคร: ว.ี อนิ เตอรพ์ รินท์. เนตรนภา นามสพุง และไพโรจน์ พรหมมีเนตร. (2558). การบริหารงานบุคคลในสถานศึกษา ขั้นพื้นฐาน อำเภอปากช่อง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา นครราชสีมา เขต 4. ใน สารนิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการบริหาร การศกึ ษา. วิทยาลัยนครราชสีมา. ปรมาภรณ์ อ่อนนุ่ม. (2560). ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพผูเ้ รียนของโรงเรียนประถมศึกษา สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาฉะเชิงเทรา เขต 2. ใน วิทยานิพนธ์ครุ ศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการบรหิ ารการศกึ ษา. มหาวทิ ยาลัยราชภัฏราชนครินทร์. ประวิตา มีเปี่ยมสมบูรณ์. (2554). ปัจจัยที่ส่งผลต่อมาตรฐานคุณภาพผู้เรียนของโรงเรียน ประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครปฐม. ใน วทิ ยานิพนธ์การศึกษามหาบณั ฑิต สาขาการบริหารการศกึ ษา. มหาวทิ ยาลัยบรู พา. พรทิพย์ เบาสูงเนิน. (2560). ตวั แปรท่สี ่งผลต่อคุณภาพผู้เรยี นของโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตาม หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน. ใน วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาการบริหาร การศึกษา. มหาวทิ ยาลยั วงษช์ วลติ กุล. พะยอม วงศ์สารศรี. (2552). การบริหารทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์หนังสือ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎสวนดุสติ . เพ็ญนภา ธีรทองดี. (2552). การนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการบริหาร จัดการของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาราชบุรี เขต 2. ใน วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยราชภัฏ หมู่บา้ นจอมบงึ . ศิราภรณ์ ช่วยบำรุง. (2556). ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบุรรี ัมย์ เขต 1. ใน วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑติ สาขาการบริหารการศกึ ษา. มหาวทิ ยาลัยราชภัฏบุรีรมั ย.์ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2554). โครงการพัฒนาเยาวชนตามแนว พระราชดำริเศรษฐกจิ พอเพียง. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศึกษาธิการ.

วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชงิ พุทธ ปีท่ี 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธนั วาคม 2563) | 199 สเุ ทพ เท่งประกจิ . (2557). การบรหิ ารงานบุคคลของผบู้ รหิ ารสถานศึกษาข้นั พ้นื ฐานสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายะลา เขต 2. ใน วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาการบรหิ ารการศกึ ษา. มหาวทิ ยาลัยราชภัฎยะลา. สภุ าพร พศิ าลบตุ ร. (2555). การสรรหาและการบรรจุพนกั งาน. กรุงเทพมหานคร: ศนู ย์เอกสาร และตำรามหาวิทยาลัยราชภัฎสวนดุสติ . อทุ ยั ผนิ เครือคำ. (2557). สภาพการบริหารงานงานบคุ คลในโรงเรียน สงั กัดสำนกั งานเขตพ้ืนท่ี การศกึ ษาประถมศกึ ษาบรุ ีรมั ย์ เขต 2. ใน วทิ ยานพิ นธค์ รศุ าสตรมหาบณั ฑติ สาขาการ บริหารการศึกษา. มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั บรุ รี มั ย์.

การพฒั นาผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นและทักษะการคดิ วเิ คราะห์ วิชาคณติ ศาสตร์ โดยใช้การจัดการเรียนรแู้ บบสมองเปน็ ฐาน ของนกั เรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3* DEVELOPMENT OF ACHIEVEMENT AND ANALYTICAL SKILLS IN MATHEMATICS COURSE USING BRAIN-BASED LEARNING OF MATTAYOMSUEKSA 3 STUDENTS วราภรณ์ เพ็ชชะ Waraporn Petcha สทุ ธพิ ร บุญสง่ Sutthiporn Boonsong มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลธัญบรุ ี Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Thailand E-mail: [email protected] บทคดั ยอ่ บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชา คณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน ก่อนเรียนและ หลังเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนสุวรรณประสิทธิ์ และ 2) เปรียบเทียบ ทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบ สมองเป็นฐาน ก่อนเรียนและหลังเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนสุวรรณ ประสทิ ธ์ิ กลมุ่ เป้าหมายท่ใี ช้ในการวิจยั ครง้ั นี้ คือ นักเรยี นระดับชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ 3 ภาคเรียน ที่ 1 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 23 คน โรงเรียนสุวรรณประสิทธิ์ ซึ่งได้มาจากการเลือกแบบ เจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้ โดยใช้สมองเป็นฐานวิชา คณติ ศาสตร์ เร่ือง ความน่าจะเปน็ สำหรบั นักเรยี นชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 จำนวน 3 แผน จำนวน 6 ชั่วโมง แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและแบบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ เรื่อง ความน่าจะเป็น สำหรับนักเรยี นช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 3 ซึ่งเป็นแบบทดสอบปรนยั ชนิดเลือกตอบ มี 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน และการทดสอบสมมตฐิ านโดยใช้คา่ ที (Dependent Samples t - test) ผลการวจิ ยั พบว่า 1) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัดการ เรียนรแู้ บบสมองเป็นฐาน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 หลงั เรยี นสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมี นยั สำคัญทางสถติ ทิ ีร่ ะดับ .05 2) ทกั ษะการคดิ วิเคราะห์วิชาคณติ ศาสตร์ เรอ่ื ง ความน่าจะเป็น * Received 15 November 2020; Revised 19 December 2020; Accepted 20 December 2020

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชงิ พทุ ธ ปีที่ 5 ฉบับท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 201 โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทาง สถติ ิท่ีระดับ .05 คำสำคัญ: การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน, ทักษะการคิดวิเคราะห์, ผลสัมฤทธิ์ทาง การเรียน Abstract The Objectives of this research article were to 1) The Compare of Mathematics Achievement study subject of grade nine students of Suwanprasit School before and after taught with Brain-Based Learning activities 2) The Compare of Mathematics Analytical Skills study subject of grade nine students of Suwanprasit School before and after taught with Brain-Based Learning activities. The sample of this study consisted of Mattayomsueksa 3 Students in academic year 2020 were 23 of Suwanprasit School selected by Purposive Sampling. The research intruments consisted is 3 brain-based learning lessons plan of plan of Mattayomsueksa 3 Students, Test of Mathematics Studies Achievement and test of Mathematics Studies Analytical Skills of Mattayomsueksa 3 Students. The statistics used in this study were Mean, Standard deviation and dependent samples t-test. were statistically significant difference at .05 level. The results were as follow: 1) After Mathematics studies achievement with Brain-Based Learning activities score higher than before of at a statistically significant difference at .05 level. 2) After Mathematics studies Analytical Skills with Brain- Based Learning activities score higher than before of at a statistically significant difference at .05 level. Keywords: Brain-Based Learning, Analytical Skills, Academic Achievement บทนำ ในการจัดการเรียนการสอนให้บรรลุเป้าหมายของหลักสูตรนั้น ครูเป็นตัวจักรที่สำคัญ คือ ครูต้องเอาใจใส่ต่อการสอนและจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของ การจดั ระบบการศึกษา อยา่ งไรก็ตามการจัดการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ที่ผา่ นมายังมีปัญหา หรือไม่ประสบผลสำเร็จตามที่มุ่งหวัง จะเห็นได้จากคุณภาพการเรียน ความรู้ความสามารถใน รายวชิ าคณติ ศาสตรอ์ ยู่ในเกณฑ์ต่ำ นอกจากนี้กรมวชิ าการไดป้ ระเมนิ คณุ ภาพนักเรียนระดับช้ัน มัธยมศึกษา ซึ่งมีผลสืบเนื่องมาจากชั้นประถมศึกษายังพบว่า สมรรถนะของนักเรียนใน ด้านความรู้ ความคิด ยังอยู่ในระดับค่อนข้างต่ำกว่าทุกด้าน ซึ่งปัญหาที่กล่าวมาองค์ประกอบ

202 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) อันเป็นสาเหตทุ ี่มผี ลสมั ฤทธิท์ างการเรียนของนักเรยี นทำให้ผลสัมฤทธิท์ างการเรียนต่ำ อาจมา จากอิทธิพลของหลาย ๆ อย่าง เช่น เจตคติต่อวิชาคณิตศาสตร์ ความสัมพันธ์ระหว่างครูกับ นักเรียน สมรรถภาพทางปัญญาของผู้เรียน ลักษณะนิสัยในการเรียน สิ่งแวดล้อมทางวิชาการ หลักสูตรและการจัดการเรียนการสอน ตลอดจนความสามารถในการสอนของครู แต่ผู้ที่มี บทบาทสำคัญยิ่งในการที่จะทำให้การเรียนการสอนคณิตศาสตรไ์ ด้บรรลุเป้าหมายโดยสมบูรณ์ คือ ตัวครูผู้สอน เป็นผู้พัฒนาองค์ประกอบด้านต่าง ๆ และยังเป็นผู้ที่มีปฏิสัมพันธ์กับนักเรียน โดยตรง (พรวิไล ขันธสูตร, 2553) ซึ่งวิชาคณิตศาสตร์มีลักษณะเป็นนามธรรม มีโครงสร้างซ่ึง ประกอบด้วยคำนิยาม บทนิยาม สัจพจน์ที่เป็นข้อตกลงเบื้องต้น จากนั้นจึงใช้การให้เหตุผลที่ สมเหตุสมผลสร้างทฤษฎีบทต่าง ๆ ขึ้น และนำไปใช้อย่างเป็นระบบ คณิตศาสตร์เป็นความ ถูกต้อง เท่ยี งตรง คงเส้นคงวา มีระเบยี บแบบแผนเปน็ เหตุเปน็ ผล และมคี วามสมบูรณใ์ นตัวเอง และคณิตศาสตร์เปน็ ทง้ั ศาสตร์และศลิ ป์ท่ีมีการศึกษาเก่ยี วกับแบบรปู และความสัมพันธ์ เพื่อให้ ไดข้ ้อสรุปและนำไปใชป้ ระโยชน์ คณิตศาสตรม์ ีลักษณะเป็นภาษาสากลท่ีทุกคนเขา้ ใจตรงกันใน การสื่อสาร สื่อความหมาย และถ่ายทอดความรู้ระหว่างศาสตร์ต่าง ๆ ได้แก่ ความสามารถใน การแก้ปัญหา ความสามารถในการให้เหตุผล ความสามารถในการสื่อสาร การสื่อความหมาย ทางคณิตศาสตร์ และการนำเสนอความสามารถในการเช่ือมโยงความรู้ต่าง ๆ ทางคณิตศาสตร์ และเชื่อมโยงคณิตศาสตร์กับศาสตร์อื่น ๆ ได้ รวมทั้งมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ (นภสร เรือน โรจนร์ ่งุ , 2558) สภาพปัจจุบันนี้การเรียนการสอนคณิตศาสตร์ยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร สอดคล้องกับการประเมินผลของหลายหน่วยงานที่พบว่า นักเรียนส่วนใหญ่ขาดทักษะ กระบวนการในการคิดวิเคราะห์ ทั้งที่คณิตศาสตร์เปน็ ศาสตร์หนึ่งท่ีผู้สอนสามารถใช้เปน็ สื่อใน การสอนให้นักเรียนคิดวิเคราะห์ได้ดี แต่การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนไม่นำไปสู่ การพัฒนาการคิดวิเคราะห์ และการแก้ปัญหาของนักเรียน ดังจะเห็นได้จากสถติของสถาบัน ทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ (สทศ.) ได้สรุปผลการจัดการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติ ขั้นพื้นฐาน (O - NET) ทั้งระดับชั้น ป.6 ม.3 และ ม.6 พบว่าส่วนใหญ่จะมีปัญหาในวิชาหลัก โดยเฉพาะวิชาภาษาอังกฤษ และคณิตศาสตร์ ค่าเฉลี่ยโดยรวมไม่ถึง 50% โดยเฉพาะวิชา คณิตศาสตร์มีผลการสอบต่ำที่สุดและต่ำลงทุกปี การที่ผลการทดสอบของนักเรียนอยู่ในลำดับ ตกต่ำนั้น อาจเนื่องมาจากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนของครูยังไม่เอื้อต่อการพัฒนา กระบวนการคิดและพัฒนาความคิดทางคณิตศาสตร์ของนักเรยี น และไม่แสดงความสอดคล้อง กับชีวิตประจำวันให้นักเรียนเห็น ยึดครูเป็นศูนย์กลาง ครูเป็นผู้สอนหรือบอกคำตอบเป็นส่วน ใหญ่โดยไม่ได้ให้โอกาส ส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียนคิด พิจารณาหาข้อมูล ดังนั้นนักเรียนจึง มองไม่เหน็ ความสำคัญและไม่เกิดการเรยี นรตู้ ามทคี่ รูต้องการ (ซรู ายา สัสดวี งศ์, 2555) ซึ่งการจัดการเรียนรู้ในกระแสโลกาภิวัตน์ในยุคศตวรรษที่ 21 เป็นการขับเคลื่อนด้วย พลังความคิดสร้างสรรค์และแบ่งบัน ด้วยศักยภาพความรู้และภูมิปัญญาผสมผสานกับ

วารสารสังคมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชิงพทุ ธ ปีท่ี 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 203 ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีใช้การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญโดยเน้นกระบวนการ เรียนรู้มากกว่าการสอน (กระทรวงศึกษาธิการ, 2551) โดยผู้เรียนสามารถเรียนรู้ในแนวทาง ของตนเองตามความสนใจ อาจกล่าวได้ว่าทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 การคิดอย่างมี วิจารณญาณ การแก้ปัญหา การเรียนรู้แบบร่วมมือ การคิดสร้างสรรค์ การเป็นผู้นำการนำไป ประยุกต์ใช้ การติดต่อสื่อสาร (ณัฐพล เฟ่ืองฟุ้ง, 2560) การจัดการศึกษาในยุคปัจจุบันจะเน้น ผู้เรียนเป็นสำคัญ ซึ่งการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมอง เป็นการจัดการเรียนรู้ที่คำนึงถึงหลักการ ทำงานของสมองเป็นหลกั การ และเป็นการจดั การเรยี นรูท้ ี่เน้นผเู้ รยี นเป็นสำคัญ และเปน็ ทน่ี ิยม นำมาใช้ในการพัฒนาผู้เรียนในปัจจุบัน โดยเฉพาะในการจัดการศึกษาในระดับขั้นพื้นฐาน เพราะวิธีการจัดการเรียนรู้ดังกล่าว เป็นการจัดการเรยี นรู้โดยคำนึงถงึ ธรรมชาติการเรียนรู้ของ สมอง เพราะใช้โครงสร้างของสมองเป็นเครื่องมือในการเรียนรู้ ซึ่งการเรียนรู้ดังกล่าวจะต้อง ผสมผสานทั้งการคิด ความรู้สึกและการลงมือปฏิบัติไปพร้อม ๆ กัน (กุลิสรา จิตรชญาวณิช, 2562) ดังท่ี Caine & Caind ไดเ้ สนอหลกั การเรยี นร้ตู ามแนวคิด Brain - Based Learning ไว้ 12 ข้อ ดังนี้ 1) สมองทำงานเป็นองค์รวม และมีการเปลี่ยนอย่างต่อเนื่อง 2) สมองและจิตใจ ของมนุษย์เปลี่ยนแปลงและมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดลอ้ ม 3) สมองมนุษย์เลือกรับรู้ เรียนรู้ และ จดจำในส่ิงท่ีมีความสำคัญหรอื ความหมายต่อตน 4) กระบวนการค้นหาความหมายเกิดขน้ึ อย่าง มีรูปแบบเฉพาะของแต่ละบุคคล ยืดหยุ่น และพัฒนาปรับเปลี่ยนไปอย่างต่อเนื่อง 5) อารมณ์ และความรู้สึกเป็นจุดเปลี่ยนแปลงของรูปแบบในการเรียนรู้ของบุคคล 6) กระบวนการทำงาน ของสมองและจิตใจของมนุษย์เพื่อการเรียนรู้นั้น เกิดขึ้นทุกส่วนและบางส่วนของสมอง 7) การเรียนรู้เป็นกระบวนการร่วมกันระหว่างความสนใจ การจดจ่อกับการเรียนรู้จากปลาย ประสาทสมั ผสั 8) กระบวนการเรยี นรูเ้ กดิ ข้ึนไดท้ ั้งในภาวะรู้ตวั ละไม่ร้ตู วั 9) สมองจดั เก็บข้อมูล ไวใ้ นความทรงจำอย่างน้อย 2 ระบบ 10) สมองมนุษยถ์ ูกออกแบบอย่างซับซ้อนเพ่ือการเรียนรู้ อย่างไม่มีขีดจำกัด 11) การเรียนรู้ที่ซับซ้อนสามารถเข้าถึงได้ด้วยการกระตุ้นที่ท้าทายความ อยากรู้อยากเห็นแต่จะถูกขัดขวางจนไม่อาจเข้าถึงได้จากการคุกคามและการทำให้เกิด ความกลวั 12) สมองแตล่ ะคนมลี ักษณะเฉพาะ (Caine R.N. & Caine G., 1990) จากหลักการและเหตุผลข้างต้น ทำให้ผู้วิจัยมีความสนใจที่จะศึกษาการจัดการเรียนรู้ วิชาคณิตศาสตร์ โดยใช้สมองเป็นฐาน (Brain-Based Learning : BBL) เพื่อพัฒนาทักษะ ทางการคิดวิเคราะห์ โดยเปน็ แนวทางในการจดั การเรียนร้ทู ่ีจะทำใหผ้ ูเ้ รยี นพฒั นาความสามารถ และผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน อีกทั้งยังเป็นการพัฒนาผู้เรียนเพือ่ เข้าสู่โลกในศตวรรษที่ 21 และ สามารถนำความรูท้ ่มี ไี ปประยกุ ต์ใช้ในชีวิตประจำวันตอ่ ได้ วตั ถุประสงค์ของการวจิ ัย 1. เพ่ือเปรียบเทยี บผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนวชิ าคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเปน็ โดย ใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน (Brain - Based Learning: BBL) ก่อนเรียนและหลัง เรียน ของนักเรยี นชนั้ มัธยมศึกษาปที ี่ 3 โรงเรียนสวุ รรณประสทิ ธ์ิ

204 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) 2. เพื่อเปรียบเทียบทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน (Brain - Based Learning: BBL) ก่อนเรียนและ หลงั เรยี น ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 3 โรงเรียนสุวรรณประสิทธ์ิ วิธีดำเนนิ การวจิ ยั การวิจัยเรื่อง การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและทักษะการคิดวิเคราะห์วิชา คณิตศาสตร์โดยใช้การจดั การเรียนรูแ้ บบสมองเป็นฐาน ของนกั เรยี นชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 3 เป็น การศึกษาวิจัยเชิงทดลองขั้นต้น (Experimental Research) ซึ่งผู้วิจัยได้ดำเนินการทดลอง แบบกลมุ่ เดียว วดั ผลกอ่ นและหลงั การทดลอง (One Group Pretest - Posttest Design) กลุ่มเป้าหมาย กลุ่มเป้าหมายท่ีใช้ในการศึกษาครั้งนี้ คือ นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 3 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 23 คน โรงเรียนสุวรรณประสิทธิ์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษานครนายก สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมการศึกษาเอกชน ซึ่งได้มา จากการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครือ่ งมือทีใ่ ช้ในการวจิ ยั 1. แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน (Brain - Based Learning: BBL) วิชา คณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 3 แผน มขี ัน้ ตอนการสรา้ ง ดงั นี้ 1.1 ศึกษาเอกสารและหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์โรงเรียนสุวรรณประสิทธิ์ มาตรฐานการเรยี นรู้ ตัวชว้ี ัด สาระการเรยี นรู้ 1.2 ศึกษาและวิเคราะห์เอกสาร ทฤษฎี บทความวิชาการและงานวิจัยท่ี เกี่ยวข้องกับขั้นตอนการสร้างแผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน (Brain - Based Learning: BBL) เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับหลักสูตร จุดประสงค์การเรียนรู้ ขอบข่ายเนื้อหา ผลการเรียนรูท้ ี่คาดหวัง กิจกรรมการเรียนรู้ วิธีการเรยี นการสอน โครงสร้างเวลาเรียน สื่อการ เรยี นรู้และการวดั การประเมินผล 1.3 เลือกเนื้อหาที่จะใช้ในการทดลอง ได้แก่เนื้อหาวิชาคณิตศาสตร์ จากหนังสอื แบบเรียนตามหลกั สตู รของสถานศึกษา ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 เรือ่ ง ความน่าจะเป็น 1.4 สร้างแผนการจัดการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์โดยใช้สมองเป็นฐาน (Brain - Based Learning: BBL) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เรื่อง ความน่าจะเป็น จำนวน 3 แผน จำนวน 6 ช่วั โมง

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชงิ พุทธ ปีท่ี 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 205 1.5 นำแผนการจัดการเรียนรู้ที่สร้างเสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ เพอ่ื ตรวจสอบความถูกตอ้ งในด้านเนือ้ หา ทฤษฎตี ่าง ๆ ที่ใช้ และใหข้ ้อเสนอแนะปรับปรุง 1.6 ปรับปรุงแก้ไขแผนการจัดการเรยี นรูต้ ามคำแนะนำเสนอแนะของอาจารย์ ทป่ี รกึ ษาวิทยานพิ นธ์ 1.7 เสนอแผนการจัดการเรียนรู้ที่ปรับปรุงแก้ไขแล้วให้ผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่านประเมินความสอดคล้องของแผนการจัดการเรียนรู้กับจุดประสงค์งานวิจัย แล้วนำมา ปรบั ปรงุ แก้ไขตามทีผ่ ูเ้ ชี่ยวชาญไดเ้ สนอแนะ โดยผู้เชย่ี วชาญประเมินความสอดคล้องมีค่าความ สอดคลอ้ งอยใู่ นระดับ 0.8 – 1.00 1.8 เสนอแผนการจัดการเรียนรู้ที่ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบและแนะนำมา ปรับปรุงแล้วให้อาจารยท์ ่ีปรึกษาวิทยานิพนธ์ตรวจสอบเพ่ือพจิ ารณาแก้ไขอีกครั้งก่อนไปใช้จริง กบั กล่มุ ตวั อยา่ ง 2. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น ซ่ึง เป็นแบบทดสอบปรนยั ชนิดเลอื กตอบมี 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ขอ้ มีขนั้ ตอนการสร้าง ดังน้ี 2.1 ศึกษาเอกสารและหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์โรงเรียนสุวรรณประสิทธ์ิ มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ชว้ี ดั สาระการเรยี นรู้ 2.2 สร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น ช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 แบบปรนยั ชนิดเลอื กตอบมี 4 ตวั เลือก จำนวน 30 ข้อ 2.3 นำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ไปให้ผู้เชี่ยวชาญพิจารณาค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) จำนวน 5 ท่าน เพื่อพิจารณาการตรวจสอบลักษณะการใช้คำถามสอดคล้องกับจุดประสงค์ การเรยี นรู้ ความถกู ตอ้ งดา้ นภาษา ความเทยี่ งตรงด้านเน้ือหา การใช้สัญลกั ษณท์ างคณิตศาสตร์ และข้อเสนอแนะ โดยผลการวเิ คราะห์ความสอดคล้องอยู่ระหว่าง 0.8 – 1.0 2.4 ดำเนินการแก้ไขและปรบั ปรุงแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ตามทีผ่ ู้เช่ียวชาญ เสนอแนะ 2.5 นำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ มาหาค่า ประสทิ ธิภาพโดยนำไปทดลองใช้ (Try out) แลว้ นำคะแนนมาวเิ คราะหห์ าค่าความยากงา่ ย (p) และคา่ อำนาจจำแนก (r) โดยวเิ คราะหเ์ ป็นรายข้อ ผลการวเิ คราะห์คา่ ความยากงา่ ยอยู่ระหว่าง 0.3 - 0.8 เปน็ ข้อสอบที่คอ่ นข้างง่ายแต่ใช้ได้และได้คา่ อำนาจจำแนกอย่รู ะหว่าง 0.1 - 0.8 มีค่า อำนาจจำแนกได้ดี 2.6 นำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ผ่านการหาค่าประสิทธิภาพ ของขอ้ สอบไปใช้จริงกบั กลมุ่ ตวั อยา่ ง

206 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) 3. แบบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เร่ือง ความน่าจะเป็น ซ่ึงเปน็ แบบทดสอบปรนยั ชนดิ เลือกตอบมี 4 ตัวเลอื ก จำนวน 30 ข้อ มขี นั้ ตอนการสร้าง ดังนี้ 3.1 ศึกษาเอกสารและหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์โรงเรียนสุวรรณประสิทธ์ิ มาตรฐานการเรยี นรู้ ตวั ชี้วดั สาระการเรยี นรู้ 3.2 สร้างแบบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความนา่ จะเป็น ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 3 แบบปรนัยชนดิ เลือกตอบมี 4 ตัวเลอื ก จำนวน 30 ขอ้ 3.3 นำแบบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ไปให้ผู้เชี่ยวชาญพิจารณาค่าดัชนคี วามสอดคลอ้ ง (IOC) จำนวน 5 ท่าน เพื่อพิจารณาการตรวจสอบลักษณะการใช้คำถามสอดคล้องกับจุดประสงค์การ เรียนรู้ ความถูกต้องด้านภาษา ความเที่ยงตรงด้านเนื้อหา การใช้สัญลักษณ์ทางคณิตศาสตร์ และขอ้ เสนอแนะ โดยผลการวิเคราะหค์ วามสอดคล้องอยรู่ ะหวา่ ง 0.6 – 1.0 3.4 ดำเนินการแก้ไขและปรับปรุงแบบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ตามท่ี ผเู้ ช่ยี วชาญเสนอแนะ 3.5 นำแบบวัดทักษะการคิดวเิ คราะหท์ างการเรียนวิชาคณติ ศาสตร์ มาหาค่า ประสิทธภิ าพโดยนำไปทดลองใช้ (Try out) แลว้ นำคะแนนมาวเิ คราะห์หาค่าความยากง่าย (p) และค่าอำนาจจำแนก (r) โดยวเิ คราะหเ์ ป็นรายข้อ ผลการวิเคราะห์ค่าความยากงา่ ยอยู่ระหว่าง 0.3 - 0.8 เปน็ ข้อสอบทคี่ อ่ นขา้ งงา่ ยแตใ่ ช้ได้และได้ค่าอำนาจจำแนกอยู่ระหวา่ ง 0.2 - 0.7 มีค่า อำนาจจำแนกไดด้ ี 3.6 นำแบบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ทางการเรียนที่ผ่านการหาค่า ประสทิ ธิภาพของข้อสอบไปใช้จรงิ กับกลุม่ ตัวอยา่ ง การเกบ็ รวบรวมข้อมลู ในการวจิ ยั ครง้ั น้ี ผู้วจิ ัยไดด้ ำเนนิ การทดลองกับกลุ่มตวั อยา่ งตามลำดับ ดังน้ี 1. ผวู้ จิ ัยขอหนงั สือความอนเุ คราะหจ์ ากทางมหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ธญั บรุ ี ถึงผู้อำนวยการโรงเรยี นสุวรรณประสิทธิ์เพอ่ื ขอความรว่ มมอื ในการเก็บรวบรวมข้อมูล 2. ผู้วิจัยนำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์วิชาคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เร่ือง ความน่าจะเป็น ท่ีผา่ นการวิเคราะห์และปรับปรุงแล้วจำนวน 30 ข้อ และแบบทดสอบวัด ทักษะการคิดวิเคราะห์จำนวน 30 ข้อ มาทำการทดสอบก่อนเรียนกบั กลุม่ ตัวอย่าง โดยใช้เวลา ในการทดสอบชุดละ 30 นาที 3. ผู้วิจัยดำเนินการสอนกลุ่มตัวอย่างตามแผนการจัดการเรียนรู้วิชา คณิตศาสตร์โดยใช้สมองเป็นฐานเพื่อน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เรื่อง ความน่าจะเป็นจำนวน 3 แผน เวลา 6 ชั่วโมง

วารสารสงั คมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชงิ พุทธ ปีที่ 5 ฉบับท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 207 4. หลังจากสอนเนื้อหาที่เรียน เรื่อง ความน่าจะเป็นทั้งหมดแล้ว นำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เรื่อง ความ น่าจะเป็น และแบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ ซึ่งเป็นแบบทดสอบฉบับเดียวกับ แบบทดสอบก่อนเรียนมาทำการทดสอบหลังเรียนกับกลุ่มเป้าหมาย โดยใช้เวลาในการทดสอบ ชุดละ 30 นาที จากน้นั นำผลที่ได้ไปวเิ คราะห์ขอ้ มูลและสรปุ ผลทางสถิติตอ่ ไป การนำเสนอผลการวิเคราะหข์ อ้ มูล การศกึ ษาค้นคว้าครง้ั นผ้ี วู้ ิจยั ได้แบ่งการนำเสนอผลการวเิ คราะห์ข้อมูล ดงั น้ี 1. เปรียบเทียบผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนวิชาคณติ ศาสตร์ เร่ือง ความนา่ จะเป็น โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน (Brain - Based Learning : BBL) ก่อนเรียนและ หลังเรยี นของนกั เรียนชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ 3 โรงเรียนสุวรรณประสทิ ธ์ิ 2. เปรียบเทียบทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเปน็ โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน (Brain - Based Learning : BBL) ก่อนเรียนและ หลงั เรียน ของนักเรยี นช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 โรงเรยี นสวุ รรณประสิทธ์ิ ผลการวจิ ัย ตารางที่ 1 การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่า จะเป็น โดยใช้การจัดการเรยี นรู้แบบสมองเปน็ ฐาน (Brain-Based Learning : BBL) กอ่ นเรียน และหลงั เรียนของนักเรยี นช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 3 คะแนนเตม็ กอ่ นเรยี น หลงั เรยี น กลมุ่ ตวั อยา่ ง N df ������̅ S.D. ������̅ S.D. t sig นกั เรียนชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 23 22 30 10.04 3.07 19.39 4.27 13.22 .000 * คา่ t มนี ยั สำคญั ทางสถติ ทิ รี่ ะดับ .05 จากตารางที่ 1 พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ก่อนเรียนมี ค่าเฉลี่ยเทา่ กบั 10.04 และหลงั เรียนมคี ่าเฉล่ียเทา่ กบั 19.39 โดยพบว่าผลสัมฤทธิห์ ลังเรียนโดย ใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐานสงู กวา่ ก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถติ ิทร่ี ะดับ .05

208 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ตารางท่ี 2 การเปรียบเทยี บทักษะการคิดวเิ คราะห์วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะ เป็น โดยใช้ การจัดการเรยี นรูแ้ บบสมองเปน็ ฐาน (Brain - Based Learning : BBL) ก่อนเรียน และหลงั เรียนของนักเรียนชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 คะแนนเตม็ ก่อนเรยี น หลงั เรียน กลุ่มตัวอยา่ ง N df ������̅ S.D. ������̅ S.D. t sig นกั เรียนชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 23 22 30 8.30 2.05 18.09 3.42 16.98 .000 * คา่ t มีนยั สำคญั ทางสถิติทร่ี ะดับ .05 จากตารางที่ 2 พบว่า ทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ก่อนเรียนมี ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 8.30 และหลังเรียนมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 18.09 โดยพบว่าทักษะการคิดวิเคราะห์ หลังเรียนโดยใชก้ ารจดั การเรียนรู้แบบสมองเป็นฐานสงู กว่าก่อนเรียน อยา่ งมีนัยสำคัญทางสถิติ ทรี่ ะดับ .05 อภปิ รายผล 1. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัด การเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 19.39 คิดเป็นร้อยละ 64.64 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งผู้วิจัย ได้สร้างแผนการจัดการเรียนรู้ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การ จัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ถูกต้องเป็นไปตามข้ันตอน ของการสร้างแผนการจัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพตามหลักการแนวคิดของ (Jensen E., 2000), (Caine R.N. & Caine G., 1990) และ (พรพิไล เลิศวิชา, 2552) โดยครูผู้สอนมีการ จัดการเรียนรู้ที่เป็นไปตามขั้นตอนของการจัดการเรียนรู้ที่ใช้แบบสมองเป็นฐานเป็นไปตาม วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ สอดคล้องกับณัฐพล เฟื่องฟุ้ง ได้ศึกษาการจัดการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ โดยใชส้ มองเปน็ ฐานเพ่ือส่งเสริมความสามารถในการคิดอย่างมีวจิ ารณญาณสำหรบั นักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 6 พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และความสามารถในการคิด อย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนหลังการจัดการเรียนรู้โพยใช้สมองเป็นฐานสูงกว่าก่อน เรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 (ณัฐพล เฟื่องฟุ้ง, 2560) ซึ่งสอดคล้องกับ เทิดพงศ์ ชัยรัตน์ ได้ศึกษาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน ( BBL) เพื่อส่งเสริม ความสามารถด้านการอ่านคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 พบว่า การจัด กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐานเพื่อส่งเสริมความสามารถด้านการอ่านคิดวิเคราะห์ หลังเรยี นสงู กว่าก่อนเรยี นอย่างมีนยั สำคัญทางสถิติทรี่ ะดับ .05 (เทิดพงศ์ ชัยรตั น์, 2560) และ

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชิงพทุ ธ ปีที่ 5 ฉบับท่ี 12 (ธนั วาคม 2563) | 209 ยังสอดคล้องกับ ศิรินันทน์ ว่องโชติกุล ได้ศึกษารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้สมองเป็น ฐานในระดับประถมศึกษา เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้สมองเป็น ฐานในระดับประถมศึกษา พบว่า การเรียนรู้ของนักเรียนกลุ่มที่ได้รับการสอนโดยใช้รูปแบบ การสอนคณิตศาสตร์โดยใช้สมองเป็นฐานระดับประถมศึกษา มีคะแนนผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน วิชาคณิตศาสตรส์ ูงกว่านักเรียนที่ได้รบั การสอนแบบปกติอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติทีร่ ะดับ .05 (ศิรินันทน์ ว่องโชติกุล, 2559) อีกทั้งยังสอดคล้องกับ จิรารัตน์ บุญส่งค์ ได้ศึกษาผลการจัด กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐานที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความคิดสรา้ งสรรค์ วิชาสังคมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลัง การจัดการเรียนรู้โยใช้สมองเป็นฐานหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถติท่ี ระดับ .01 และความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียนหลังการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐานสูง กว่าก่อนเรยี น อย่างมนี ยั สำคัญทางสถติท่ีระดับ .01 (จิรารัตน์ บุญส่ง, 2559) และยังสอดคล้อง กับ Syarat Sumantri ได้ศึกษากิจกรรมของการเรียนรู้คณิตศาสตร์ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น และเพื่อให้สอดคล้องกับลักษณะระหว่างการจัดการเรียนรู้ด้วยสมอง (BBL) และความฉลาด ทางปัญญากับการเรียนรู้คณิตศาสตร์ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ผลการวิจัยพบว่า ครูผู้สอน คณิตศาสตร์ได้ใช้การจัดการเรียนรู้ด้วยสมอง (BBL) วิชาคณิตศาสตร์มีผลลัพธ์ออกมาอยู่ใน เกณฑ์ดีและสามารถพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ ความฉลาดทางสติปัญญาอยูใ่ นเกณฑ์ทนี่ ่าพอใจ (Syarat Sumantri, 2019) 2. ทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ความน่าจะเป็น โดยใช้การจัดการ เรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 18.09 คิดเป็นร้อยละ 60.29 อย่างมีนยั สำคัญทางสถิติทร่ี ะดับ .05 ซง่ึ เป็นไปตามวตั ถุประสงค์ทต่ี ้ังไว้ โดยนักเรียนช้ัน มธั ยมศึกษาปที ่ี 3 โรงเรยี นสวุ รรณประสทิ ธิ์ ซ่ึงสอดคลอ้ งกบั กลุ สิ รา จติ รชญาวณิช การจัดการ เรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน เป็นการจัดการเรียนรู้ที่คำนึงถึงหลักการทำงานของสมองเป็น หลักการในการเรียนรู้ และเป็นการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญการเรียนรู้ดังกล่าว จะต้องผสมผสานทั้งการคิด ความรู้สึกและการลงมือปฏิบัติไปพร้อม ๆ กัน จะช่วยให้พัฒนา ผู้เรียนให้มีการคิดกระทำอย่างมีจุดมุ่งหมายหรือมีทิศทาง เพื่อจะได้นาไปเป็นข้อสรุปอย่างมี เหตุผลในการตัดสินใจ รับรู้ และจัดกระทำข้อมูลเพื่อการเรียนรู้ที่เชื่อมโยงกับเรื่องราวต่าง ๆ (กุลิสรา จิตรชญาวณิช, 2562) ทั้งยังสอดคล้องกับ ภัทราพร ทำคาม ได้พัฒนาทักษะการคิด วิเคราะหด์ ้วยการจดั การเรยี นรโู้ ดยใชส้ มองเป็นฐาน (BBL) ร่วมกับแผนผังความคิดของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พบว่านักเรียนมีทักษะการคิดวิเคราะห์สูงขึ้นในแต่ละครั้งของการ ทดสอบตั้งแต่ครั้งแรกถึงครั้งสุดท้ายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (ภัทราพร ทำคาม, 2561)อีกทั้งยังยังสอดคล้องกับ พิชญะ กันธิยะ ได้ศึกษาการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์โดย ใช้การจัดการเรียนรู้แบบบันได 5 ขั้น วิชาวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น พบว่า ทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนหลังได้รับการเรียนรู้แบบบันได 5 ขั้นสูงกว่าก่อน

210 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) เรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังได้รับการเรียนรู้ แบบบันได 5 ขั้น สูงกว่าค่าเฉลี่ยของคะแนนก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 (พิชญะ กันธิยะ, 2559) และยังสอดคล้องกับ ลัดดา เลิศศรี ได้ศึกษาการพัฒนาทักษะการคิด วิเคราะห์โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบปัญหาเป็นฐานวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง การแปรผัน ของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 พบว่า ทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนหลังการจัดกิจกรรม การเรยี นรู้แบบปัญหาเปน็ ฐานหลังเรยี นอยู่ในเกณฑ์ดี และผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของนักเรียน หลังการจัดกิจกรรมการเรียนรูแ้ บบปัญหาเปน็ ฐานหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิตทิ ีร่ ะดบั .05 (ลัดดา เลศิ ศรี, 2558) สรปุ /ข้อเสนอแนะ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์และทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งผู้วิจัยได้มีข้อเสนอแนะในการจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน คือ 1) เนื้อหาที่นำไปใช้กับ กลุ่มเป้าหมายการจัดการเรยี นรู้แบบสมองเป็นฐานควรเป็นเน้ือหาไม่ยากและสลับซับซ้อนมาก เกินไป 2) ครูผู้สอนควรอธิบายถึงขั้นตอนวิธีการให้นักเรียนให้เข้าใจก่อน ทั้งนี้เพื่อสร้างความ มั่นใจให้กับนกั เรยี นเพ่อื ให้มีความแมน่ ยำในด้านเน้ือหามากขึ้น 3) ก่อนนำรูปแบบการเรียนการ สอนไปใชค้ รูควรศึกษาแนวการสอนที่เกี่ยวข้องกับเน้ือหาควบคู่กบั การใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้ เพื่อจัดการเรียนการสอนให้ตรงตามจุดประสงค์ที่วางไว้ 4) ครูผู้สอนควรแจ้งคะแนนหลังเรียน ให้ผู้เรียนทราบทันทีเพื่อให้ผู้เรียนยอมรับตนเองและเร่งพัฒนาตนเองให้สูงขึ้น โดยครูผู้สอน ดูแลอย่างใกล้ชิด และข้อเสนอแนะเพื่อศึกษาการวิจัยครั้งต่อไปในการจัดการเรียนรู้แบบใช้ สมองเป็นฐาน คือ 1) ควรมีการศึกษาวิจัยที่เกีย่ วข้องกับการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของ นกั เรียนในวชิ าอน่ื ๆ ดว้ ย เพื่อให้นักเรียนไดร้ บั การพฒั นาทกั ษะการคิดวิเคราะห์ให้ครบทุกด้าน และเต็มศักยภาพ 2) ควรศึกษาตัวแปรต่าง ๆ ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เช่น การศึกษา ความพงึ พอใจ การศึกษาความคิดเห็นต่อการจัดการเรียนการสอน การศกึ ษาเจตคติของผู้เรียน ต่อวิชานั้น ๆ และความคงทนในการเรียนรู้ 3) การวิจัยในครั้งนี้มีการทดลองใช้กับเนื้อหาวิชา คณิตศาสตรเ์ พยี งบทเดียว เพอ่ื ใหท้ ราบถึงประสิทธิภาพ ผลสมั ฤทธ์ิ และทกั ษะการคดิ วิเคราะห์ ของการจัดการเรียนรู้แบบสมองเป็นฐาน จึงควรมีการทำวิจัยในระยะยาวเพื่อให้ทราบถึง ประสิทธภิ าพที่แน่นอนยง่ิ ขึน้ เอกสารอา้ งองิ กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551. กรงุ เทพมหานคร: โรงพิมพค์ รุ ุสภา.

วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชิงพทุ ธ ปีท่ี 5 ฉบบั ที่ 12 (ธนั วาคม 2563) | 211 กุลิสรา จิตรชญาวณิช. (2562). การจัดการเรียนรู้. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์ มหาวทิ ยาลยั . จริ ารัตน์ บุญสง่ . (2559). ผลของการจัดการเรียนรู้โยใชส้ มองเป็นฐานท่มี ีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนและความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. ใน วิทยานิพนธ์ ศลิ ปศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวชิ าจิตวทิ ยา. มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร์. ซูรายา สัสดีวงศ์. (2555). การพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้โดยบูรณาการรูปแบบการ พัฒนาความคิดทางคณิตศาสตร์และแนวคิดการใช้ปัญหาเป็นหลักเพื่อส่งเสริม ความสามารถในการคิดวิเคราะห์และความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. ใน วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชา การศึกษาคณิตศาสตร.์ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย. ณัฐพล เฟื่องฟุ้ง. (2560). การจัดการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์โดยใช้สมองเป็นฐานเพื่อส่งเสริม ความสามารถในการคิดอยา่ งมวี ิจารณญาณสำหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีท่ี 6. ใน วิทยานิพนธ์ศึกษาศาตรมหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน. มหาวิทยาลัยธุรกิจ บณั ฑติ ย์. เทิดพงศ์ ชัยรัตน์. (2560). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐานเพื่อส่งเสริม ความสามารถด้านการอ่านคดิ วเิ คราะห.์ ใน วิทยานพิ นธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑติ สาขา ภาษาไทย. มหาวทิ ยาลยั ทกั ษณิ สงขลา. นภสร เรือนโรจน์รุ่ง. (2558). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธ์ิ ทางการเรียน ทักษะการแก้ปัญหาคณิตศาสตร์ในชีวิตประจำวัน และเจตคติต่อการ เรียนวิชาคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2. ใน รายงานการวิจัย. จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย. พรพิไล เลิศวิชา. (2552). สอนคณิตศาสตร์ตามแนวคิด Brain-based Learning. กรุงเทพมหานคร: สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการ การศกึ ษาขน้ึ พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. พรวิไล ขันธสูตร. (2553). การหาประสิทธิภาพชุดกิจกรรมการเรียนรู้แบบ 4MAT กลุ่มสาระ การเรยี นรูค้ ณิตศาสตร์ เรอื่ ง เงนิ ของนักเรยี นชว่ งชัน้ ที่ 2 ระดับชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 4 ปีการศกึ ษา 2553. กรุงเทพมหานคร: โรงเรียนอัสสมั ชญั แผนกประถม. พิชญะ กนั ธยิ ะ. (2559). การพัฒนาทักษะการคิดวเิ คราะหโ์ ดยใช้การจัดการเรยี นรู้แบบบนั ได 5 ขั้น วิชาวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น. ใน วิทยานิพนธ์ครุศาสตร มหาบณั ฑติ สาขาหลกั สูตรและการสอน. มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงใหม.่ ภัทราพร ทำคาม. (2561). การพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาคณิตศาสตร์ของนักเรียนช้ัน ประถมศึกษาปีที่ 6 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน (BBL) ร่วมกับแผนผัง

212 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ความคิด. ใน วิทยานิพนธ์ศึกษาศาตรมหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน. มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏวไลลวกรณ์ในพระบรมราชปู ถมั ภ์. ลัดดา เลิศศรี. (2558). การพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบปัญหา เป็นฐาน เรื่อง การแปรผัน. ใน วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชา คณิตศาสตร์. มหาวทิ ยาลยั อุบลราชธานี. ศิรินันทน์ ว่องโชติกุล. (2559). การพัฒนารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้สมองเป็นฐาน ระดับประถมศึกษา. ใน ดุษฎีนิพนธ์ศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน. มหาวิทยาลัยบรู พา. Caine, R.N. & Caine, G. (1990). Understanding a brain based approach to learning and teaching. Educationall Leadership, 48(2), 66-70. Jensen, E. (2000). Brain-Based Learning. San Diego: The Brain Store Pubishing. Syarat Sumantri. ( 2 0 1 9 ) . The Brain Based Learning ( BBL) and Intraperonal Intellingence for Mathematics Learning in Junior High. Jakarta: STKIP Muhammadiyah Bangka Belitung Indonesia.

การจดั การเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเปน็ ฐาน ในรายวิชาประวัติศาสตร์ เพอ่ื พฒั นาผลสัมฤทธทิ์ างการเรยี นและทักษะการคิดวิเคราะห์ ของนักเรยี นช้ันประถมศึกษาปที ี่ 5* PROBLEM- BASED LEARNING MANAGEMENT IN HISTORY COURSE TO DEVELOP ACADEMIC ACHIEVEMENT AND ANALYTICAL SKILLS FOR PRIMARY 5 (GRADE 5) STUDENTS เกษมสนั ต์ พมุ่ กลำ่ Kasemsan Punklan สุทธิพร บญุ สง่ Sutthiporn Boonsong มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลธญั บุรี Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Thailand E-mail: [email protected] บทคัดยอ่ บทความวจิ ัยคร้งั น้ีมีวตั ถปุ ระสงค์เพ่ือ 1) เพือ่ เปรยี บเทียบผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรียนวิชา ประวัติศาสตร์ ระหว่างก่อนเรียนกับหลังเรียน โดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรบั นักเรียนชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 5 2) เพ่อื เปรยี บเทยี บทักษะการคิดวิเคราะห์ทางการเรียน วิชาประวตั ิศาสตร์ ระหวา่ งก่อนเรียนกับหลังเรยี น โดยการจัดการเรยี นรแู้ บบใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ คือ นักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่ 5 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 40 คน โรงเรียนอัสสัมชัญ คอนแวนต์ ลพบุรี โดยนักเรยี นในห้องได้มีการจัดแบบคละผสมระหว่างเด็กเก่ง ปานกลาง และ อ่อน ไดม้ าจากการเลอื กแบบเจาะจง เครือ่ งมือที่ใช้ในการวจิ ัยประกอบดว้ ย 1) แผนการจัดการ เรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐานวิชาประวัติศาสตร์ จำนวน 4 แผน จำนวน 8 ชั่วโมง 2) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ ซึ่งเป็นแบบทดสอบปรนัยชนิด เลือกตอบมี 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ 3) แบบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ ซึ่งเป็นแบบทดสอบ ปรนัยชนิดเลือกตอบมี 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ คา่ เฉล่ยี ส่วนเบย่ี งเบนมาตรฐาน คา่ t - test ผลการวิจัย พบวา่ 1) ผลสัมฤทธทิ์ างการเรยี นวิชา ประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี โดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน ก่อนเรียนมี คา่ เฉล่ียเทา่ กบั 10.70 และหลังเรยี นมคี ่าเฉล่ยี เท่ากบั 21.35 โดยพบวา่ ผลสัมฤทธ์หิ ลังเรยี นโดย การจดั การเรยี นรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐานสูงกว่าก่อนเรียน อยา่ งมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 * Received 15 November 2020; Revised 19 December 2020; Accepted 20 December 2020

214 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) 2) ทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี โดยการจัดการเรียนรู้แบบ ใช้ปัญหาเป็นฐาน ก่อนเรียนมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 12.03 และหลังเรียนมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 22.33 โดยพบว่าทักษะการคิดวิเคราะห์หลังเรียนโดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐานสูงกว่า ก่อนเรยี น อยา่ งมนี ัยสำคญั ทางสถิติทร่ี ะดับ .05 คำสำคญั : การจดั การเรียนรูแ้ บบใชป้ ัญหาเปน็ ฐาน, ทักษะการคิดวเิ คราะห์, ผลสมั ฤทธ์ิทางการ เรยี น Abstract The Objectives of this research article were to 1) compare students’ achievement in history subject before and after integrating Problem-based Learning to Prathom Suksa 5 classrooms, 2) compare the students’ critical thinking skills in history subject before and after integrating Problem-based Learning to Prathom Suksa 5 classrooms. The sample in this research was forty Prathom Suksa 5 students of Assumption Convent Lopburi school in academic year 2020 in which there are high, moderate, and low-level students studying together in the classroom. The research instruments were 1) four lesson plans with 8 hours of Problem - based Learning for history subject, 2) the achievement test for history subject which is the multiple-choice exam, included 4 choices with 30 questions, and 3) the critical thinking test which is the multiple-choice exam, included 4 choices with 30 questions. The data were analyzed statistically through mean, standard deviation and t - test independent. The findings revealed that 1) Academic achievement in history Thonburi Kingdom By managing problem-based learning before studying had an average of 10.70 and after class had an average of 21.35. It was found that the post-learning achievement of problem-based learning was higher than before. at a statistical significance level of 0.05 2) Analytical thinking skills in history Thonburi Kingdom By managing problem-based learning before class had an average of 12.03 and after class had an average of 22.33. It was found that analytical thinking skills after learning by problem-based learning management were higher than before. at a statistical significance level of 0.05. Keywords: Problem-Based Learning, Analytical Skills, Academic Achievement

วารสารสงั คมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชงิ พทุ ธ ปีที่ 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธนั วาคม 2563) | 215 บทนำ การเรียนรู้เรื่องราวในอดีตเป็นสิ่งสำคัญมากเพราะเราสามารถนำมาปรับใช้หรือทำ ปัจจุบันใหด้ ียงิ่ ขึ้น วิชาประวัติศาสตร์จงึ มคี วามสำคัญอยา่ งมาก ทำให้เรารู้จักตนเองรตู้ ัวเองเป็น ส่วนหนึ่งของสังคม และการที่เราไม่รู้จักตนเองจะทำให้เรากลายเป็นคนไม่มีทิศทาง เป็นคน แปลกหน้าในสังคมของตนเอง ไม่สามารถแยกได้ว่าอะไรที่ทำได้และอะไรที่ทำไม่ได้วิชา ประวัตศิ าสตร์จึงชว่ ยให้ตนเองสามารถปรับตวั เข้ากับสงั คมได้อย่างสันติสุข โดยไม่รู้สึกว่าอยู่คน เดียว วิชาประวัติศาสตร์สอนให้เราเป็นคนฉลาดทันสมัย มีวิสัยทัศน์กว้างไกล เนื่องจากมนุษย์ เราเป็นสัตว์ที่มีสมอง มีความฉลาด ดังนั้นมนุษย์ย่อมไม่กระทำผิดในสิ่งที่เคยผิดพลาดมาแล้ว มนุษย์จะคิดหาหนทางใหม่ที่ดีกว่าเสมอ ถึงแม้ว่าประวัติศาสตร์จะไม่ซ้ำรอยแต่ประวัติศาสตร์ สามารถใช้เป็นประโยชน์ในการคาดการณ์หรือคาดคะเนเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้ ดังนั้นวิชาประวัตศิ าสตร์จึงทำให้คนเฉลียวฉลาด มีไหวพริบ ทันคน ทันเหตุการณ์ ทันสมัยและ ทันการเปลี่ยนแปลงของโลก สอนให้เป็นคนขยัน อดทนและมีความวิริยะอุตสาหะ มนุษย์เรา สร้างประวัตศิ าสตรท์ ุก ๆ นาที นักประวตั ิศาสตร์จึงจำเปน็ ต้องตดิ ตามเหตกุ ารณ์ทีเ่ กิดขึ้นทั่วทุก มุมโลกอยู่ตลอดเวลาเพื่อที่จะไม่เป็นผู้ที่ล้าหลัง การหยุดไปเพียงหนึ่งวินาทีก็อาจทำให้เรา กลายเป็นคนแปลกหน้าในสังคมได้ ประวัติศาสตร์จึงเป็นตัวกระตุ้นให้คนต้องขยันติดตาม เหตุการณ์ต่าง ๆ อยู่ตลอดเวลา นอกจากนี้ประวัติศาสตร์ยังแสดงให้เห็นถึงความสำเร็จของ บุคคลต่าง ๆ ซึง่ เปน็ เสมอื นเคร่ืองกระตุ้นและเป็นแบบอย่างทค่ี นร่นุ หลงั จะได้ใช้เปน็ แนวทางใน การดำเนนิ ชวี ติ ได้ ประวตั ิศาสตรเ์ ปน็ รากฐานในศาสตร์สาขาอนื่ ๆ เพราะประวตั ิศาสตร์จะบอก ถึงข้อผิดพลาดในอดีต และนำมาปรับปรุงให้ดีขึ้น (ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์, 2553) ตามที่หลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน (2551) ได้ให้นักเรียนเกิดสมรรถนะสำคัญ 5 ประการ ดังน้ี 1) ความสามารถในการสื่อสาร 2) ความสามารถในการคิด 3) ความสามารถในการแก้ปัญหา และอุปสรรคต่าง ๆ 4) ความสามารถในการใช้ทักษะ 5) ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี (กระทรวงศึกษาธกิ าร, 2551) การจัดการเรียนการสอนวิชาประวตั ศิ าสตรไ์ ด้ประสบปัญหาหลายประการ ซงึ่ ทำให้ผล สมั ฤทธ์ทิ างการเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 1 - 6 ผลสอบปลายภาคเรียนที่ 1 ปกี ารศึกษา 2561 ได้คะแนนเฉลี่ย 78.12 นักเรียนไม่ผ่าน 102 คน และภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2563 ได้ คะแนนเฉล่ีย 75.59 นกั เรียนไม่ผ่าน 72 คน ซึง่ นักเรียนมีสมั ฤทธ์ิตำ่ ลดลง ทุติยาภรณ์ ภูมิดอน มิ่ง ได้กล่าวไว้ว่าเนื่องจากเนื้อหาของวิชาที่เป็นนามธรรม นักเรียนไม่สามารถสัมผัสกับ ประวัติศาสตร์เหล่านี้ได้โดยตรง การเรียนการสอนจึงอาศัยการอ่าน การท่องจำ ลำดับ เหตุการณ์ หรือเรื่องราวต่าง ๆ ธรรมชาติของวิชาประวัติศาสตร์หากจะมองโดยผิวเผินก็คงจะ เป็นเรื่องที่นา่ เบ่ือ เพราะมีแต่อดีต ซึ่งต้องอาศัยการจดจำเหตกุ ารณม์ าก จนทำให้นักเรยี นรูส้ ึก ว่าไม่น่าสนใจ และไม่มีสิ่งใดจะจงู ใจได้เลย (ทุติยาภรณ์ ภูมิดอนมิ่ง, 2551) เนื่องจาก เป็นสิ่งท่ี ไม่ทันสมัย หรือมองในแนวทางการประกอบอาชีพก็แทบจะไม่มีเสียด้วยซ้ำไป การอยู่กับสิ่ง

216 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) เก่า ๆ โดยนักเรียนไม่ได้ใช้กระบวนการคิดวิเคราะห์ ทำให้นักเรียนไม่ได้รับการพัฒนา กระบวนการคิดวิเคราะห์ และสิริวรรณ ศรีพหล ได้กล่าวอีกว่า กิจกรรมการเรียนการสอนวิชา ประวตั ศิ าสตร์สว่ นใหญจ่ ะเนน้ ครเู ป็นศูนย์กลาง เน้นการสอนแบบบรรยายเพ่ือถ่ายทอดความรู้ มากกว่าการส่งเสริมใหน้ ักเรียนสร้างองค์ความรู้ และแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง ทำให้นักเรียน เกิดความเบื่อหน่ายส่งผลให้การคิดวิเคราะห์ ของนักเรียนอยู่ในระดับที่ไม่น่าพอใจนัก เม่ือ นักเรียนไม่สนใจในการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ และเห็นว่าเป็นการเรียนเพื่อจดจำเรื่องราวใน อดตี เทา่ น้ัน จึงทำให้นกั เรยี นไม่เห็นคุณคา่ ของวชิ าประวัติศาสตร์ ซึ่งเปน็ วิชาที่พัฒนาความเป็น พลเมืองดี (สิริวรรณ ศรีพหล, 2553) เรียนรู้อดีตเพื่อเข้าใจสภาพปัญหา ที่ไม่ตอบสนอง กระบวนการเรียนรู้ของนักเรียน ดังนั้นผู้วิจัยจึงมีความสนใจที่จะพัฒนาคุณภาพนักเรียน ด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและทักษะการคิดวิเคราะห์ เพื่อให้สอดคล้องกับแนวทางในการ พัฒนาคุณภาพการศึกษา ผู้วิจัยจึงสนใจนำรูปแบบการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ทิศนา แขมมณี (ทิศนา แขมมณี, 2556) ได้กล่าวไว้ว่า การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน เป็นการจัด สถานการณ์ของการเรยี นการสอนที่ใชป้ ัญหาเปน็ เคร่ืองมือในการช่วยให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ ตามเป้าหมาย โดยครูอาจนำนักเรียนไปสู่สถานการณ์ของปัญหาจริง หรือครูอาจะจัด สถานการณ์ให้นักเรียนเผชิญกับปัญหา และฝึกทักษะการคิดวิเคราะห์ปัญหาและแก้ปัญหา ร่วมกันเป็นกลุ่มซึ่งจะช่วยให้นักเรียนเกิดความเข้าใจในปัญหานั้นอย่างชัดเจนได้เห็นทางเลือก และวิธีการที่หลากหลายในการแก้ปัญหานั้น รวมทั้งช่วยให้นักเรียนเกิดความใฝ่รู้ ใฝ่เรียน เกิดทักษะกระบวนการคิดและกระบวนการแก้ปัญหาต่าง ๆ ดังท่ี Torp and Sage กล่าวไว้วา่ การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน เน้นให้ผู้เรียนค้นคว้าหาตำตอบจากปัญหาที่มีความ เกี่ยวข้องกันจากชีวิตประจำวัน ซึ่งครูผู้สอนจะมีหน้าคอยให้คำแนะนำ กระตุ้นให้ผู้เรียน กระตือรือร้นในการเรียนรู้และเสนอแนะให้ผู้เรียนตามแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหา เป็นฐาน (Torp and Sage, 1998) และ (Barrows, H.S., 1996) ยังกล่าวถึงลักษณะของการ เรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ที่ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลางโดยใช้ปัญหาฐานเป็นตัวกระตุ้นเพื่อให้ ผู้เรียนมีความอยากรู้ โดยที่ผู้สอนกระตุ้นให้ผู้เรียนแสวงหาทางเลือกในการแก้ปัญหาที่ หลากหลาย ภายใต้กระบวนการกลุ่ม มีการวางแผนการแก้ปัญหาร่วมกัน และผู้เรียนเป็นคน แก้ปัญหาโดยการแสวงหาข้อมูลใหม่ ๆ ด้วยตนเอง จนเกิดการเรียนรู้ และยังมีวิจัยของ ณิชาพัฒณ์ ไชยเสนบดินทร์ ได้ศึกษาความสามารถด้านการอ่านอย่างมีวิจารณญาณของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน หลังการจัดการ เรียนรู้สูงกว่าก่อนจัดการเรียนรู้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากการ จัดการเรียนโดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้ค้นพบลงมือหาปัญหาด้วยตนเอง (ณิชาพฒั ณ์ ไชยเสนบดนิ ทร์, 2557) จากแนวคิดดังกล่าว จะเห็นได้ว่าการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ซึ่งมีนักวิชาการ ศึกษาได้นำรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ไปใช้แล้วได้ผลดีและเกิด

วารสารสงั คมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชิงพุทธ ปีที่ 5 ฉบับท่ี 12 (ธนั วาคม 2563) | 217 ประสิทธิภาพ ทำให้ผู้วิจัยสนใจที่จะวิจัยการพัฒนาผลสัมฤทธิ์และทักษะการคิดวิเคราะห์ ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ โดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ซึ่งจะเป็นแนวทางในการพัฒนาการจัดการเรียนรู้วิชาประวัติศาสตร์ ต่อไป วตั ถุประสงค์ของการวจิ ัย 1. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ ระหว่างก่อนเรียนกับ หลังเรียน โดยการจดั การเรยี นรู้แบบใช้ปญั หาเปน็ ฐาน สำหรบั นกั เรียนชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 5 2. เพื่อเปรียบเทียบทักษะการคิดวิเคราะห์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ ระหว่าง ก่อนเรียนกับหลังเรียน โดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรับนักเรียนช้ัน ประถมศกึ ษาปีที่ 5 วธิ ดี ำเนินการวิจยั การวิจยั คร้ังน้ีเป็นศึกษาการจัดการเรียนรแู้ บบใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem – based Learning: PBL) รายวิชาประวัติศาสตร์ เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและทักษะการคิด วเิ คราะห์ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 5 เพ่ือใหก้ ารดำเนินงานเป็นไปตามวัตถุประสงค์ของ การวจิ ยั ผู้วิจยั ไดด้ ำเนินการศึกษาตามขั้นตอนดงั น้ี 1. กลมุ่ เป้าหมายท่ีใช้ในการวจิ ัยคือ นักเรียนชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 5 ภาคเรียน ที่ 1 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 40 คน โรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ ลพบุรี โดยนักเรียนใน ห้องได้มีการจัดแบบคละผสมระหว่างเด็กเก่ง ปานกลาง และอ่อน ได้มาจากการเลือกแบบ เจาะจง 2. การสรา้ งแผนการจดั การเรยี นรู้ หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 3 เรือ่ งอาณาจักรธนบุรี จำนวน 4 แผน รวม 8 ช่ัวโมง มีขั้นตอนการสรา้ งดังน้ี 2.1 วิเคราะห์หลักสูตรของโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ลพบุรี พทุ ธศกั ราช 2563 กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระการเรียนรู้ท่ี 4 วิชาประวัติศาสตร์ มาตรฐานการเรียนรู้ ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปญั ญาไทย มคี วามรกั ความภมู ใิ จและธำรงความเปน็ ไทย เรื่องอาณาจักรธนบุรี และตวั ช้ีวัด ส 4.3 ป.5/1 อธิบายพัฒนาการของอาณาจักรอยุธยาและธนบุรีโดยสังเขป ส 4.3 ป.5/3 บอกประวัติและผลงานของบุคคลสำคัญสมัยอยุธยาและธนบุรีที่น่าภาคภูมิใจ ส 4.3 ป.5/4 อธิบายภูมปิ ัญญาไทยทส่ี ำคัญสมยั อยธุ ยาและธนบรุ ที ่ีน่าภาคภมู ใิ จและควรคา่ แก่การอนุรกั ษ์ไว้ 2.2 ศึกษาเอกสาร แนวคิด และเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวกับการสอน โดยใช้ปัญหาเปน็ ฐาน 2.3 ศึกษาเอกสาร แนวคิด เกี่ยวกับวิธีการ และขั้นตอนการสร้าง แผนการจัดการเรยี นรู้

218 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) 2.4 สรา้ งแผนการจดั การเรยี นรู้โดยใชป้ ญั หาเปน็ ฐาน เรื่องอาณาจกั ร ธนบุรี ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 5 เรื่องอาณาจกั รธนบรุ ี จำนวน 4 แผน 8 ชว่ั โมง 2.5 นำแผนการจัดการเรียนรู้ที่สร้างเสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษา วิทยานิพนธ์เพื่อตรวจสอบความถูกต้องในด้านเนื้อหา ทฤษฎีต่าง ๆ ที่ใช้ และให้ข้อเสนอแนะ ปรบั ปรุง 2.6 นำแผนการจัดการเรียนรู้ปรับปรุงแก้ไขและให้ผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 ท่านประเมินความสอดคล้องของแผนการจัดการเรียนรู้ของงานวิจัยและนำมา ปรบั ปรุงแก้ไขตามทผี่ ้เู ชี่ยวชาญเสนอแนะเพอ่ื หาความเทีย่ งตรงของเน้ือหา 2.7 แผนการจัดการเรยี นรทู้ ผี่ เู้ ช่ยี วชาญตรวจสอบและนำมาปรับปรุง แล้วใหอ้ าจารย์ตรวจสอบแกไ้ ขอีกครัง้ ก่อนใช้กับกลุ่มตัวอยา่ งในการวิจยั 3. ขอ้ สอบวัดผลสมั ฤทธทิ์ างการเรียนวชิ าประวตั ิศาสตร์ เรอื่ งอาณาจักรธนบุรี สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ซึ่งเป็นแบบทดสอบปรนัยชนิดเลือกตอบ มี 4 ตัวเลือก จำนวน 40 ข้อ ตามแนวคิดของ Bloom โดยเป็นการวดั พฤติกรรมการเรียนท้งั หมด 6 ดา้ น คือ 1) ความรู้ความจำ 2) ด้านความเข้าใจ 3) ด้านการนำไปใช้ 4) ด้านการวิเคราะห์ 5) การ สังเคราะหแ์ ละ 6) การประเมนิ คา่ โดยมีข้ันตอนการสร้าง ดังน้ี 3.1 วิเคราะห์ ผลการเรียนและรู้ตัวชี้วัด ตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐานและหลักสูตรสถานศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและ วัฒนธรรม 3.2 สร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ซึ่งเป็นแบบทดสอบปรนัยชนิด เลือกตอบ มี 4 ตัวเลอื ก จำนวน 40 ข้อ 3.3 นำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี ที่ปรับปรุงตามที่อาจารย์ที่ปรึกษา แล้วนำไปให้ผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน ตรวจสอบคุณภาพและความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา ( IOC: Index of Item Objective Congruence) โดยกำหนดเกณฑ์การพิจารณา คือ เหน็ ว่าสอดคลอ้ ง ให้คะแนน +1 ไมแ่ น่ใจ ใหค้ ะแนน 0 เหน็ วา่ ไมส่ อดคล้อง ใหค้ ะแนน -1 ผลการวิเคราะห์ค่าความเท่ียงตรงของเน้ือหาและค่าความสอดคล้อง ของเน้ือหา มคี า่ ความสอดคลอ้ งอย่ใู นระดบั 0.6 - 1.0 3.4 นำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ที่ได้มีการปรับปรุง แก้ไขแล้ว นำไปทดลองใช้ (Try Out) กับกลุ่มตัวอย่าง และวิเคราะห์หาความยาก - ง่ายของ

วารสารสังคมศาสตรแ์ ละมานุษยวทิ ยาเชิงพทุ ธ ปีที่ 5 ฉบับที่ 12 (ธนั วาคม 2563) | 219 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ทุกข้อมีระดับความยาก-ง่าย อยู่ระหว่าง 0.1 - 0.8 ซง่ึ คัดเลือกขอ้ สอบท่ีใช้ได้ จะได้แบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียน จำนวน 30 ข้อ 3.5 นำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนไปหาค่าความเชื่อมน่ั (Reliability) โดยใช้สูตร KR20 การหาค่าความเชื่อมั่น โดยวิธีของ คูเดอร์ – ริชาร์ดสัน (พวงรตั น์ ทวรี ตั น์, 2550) ได้ค่าความเชอื่ ม่นั เท่ากับ .88 4. แบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี เป็น แบบทดสอบประเภทปรนัย จำนวน 40 ข้อ ตามแนวคิดของ Marzano มาสร้างแบบทดสอบ แบ่งออกเป็น 5 ด้าน คือ ทักษะการจำแนก ทักษะการจัดหมวดหมู่ ทักษะการเชื่อมโยง ทักษะ การสรุปความ และสดุ ทา้ ยคือทักษะการประยุกต์ (Robert, J. Marzano, 2001) โดยมีขั้นตอน การสรา้ งดงั ตอ่ ไปน้ี 4.1 วิเคราะห์ ผลการเรียนและรู้ตัวชี้วัด ตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐานและหลักสูตรสถานศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและ วฒั นธรรม 4.2 สร้างแบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ ทางการเรียนวิชา ประวตั ิศาสตร์ เร่ืองอาณาจักรธนบรุ ี สำหรับนกั เรยี นช้ันประถมศึกษาปีท่ี 5 ซึ่งเปน็ แบบทดสอบ ปรนัยชนดิ เลือกตอบ มี 4 ตัวเลอื ก จำนวน 40 ขอ้ 4.3 นำแบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ ทางการเรียนวิชา ประวัตศิ าสตร์ เร่ืองอาณาจกั รธนบรุ ี ทีป่ รบั ปรุงตามท่ีอาจารย์ที่ปรึกษา แล้วนำไปให้ผ้เู ชี่ยวชาญ 5 ท่าน ตรวจสอบคุณภาพและความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา (IOC: Index of Item Objective Congruence) โดยกำหนดเกณฑ์การพิจารณา คือ เหน็ วา่ สอดคล้อง ใหค้ ะแนน +1 ไมแ่ นใ่ จ ให้คะแนน 0 เห็นว่าไมส่ อดคลอ้ ง ให้คะแนน -1 ผลการวิเคราะหค์ ่าความเท่ียงตรงของเน้ือหาและค่าความสอดคล้อง ของเนื้อหา มีคา่ ความสอดคลอ้ งอยใู่ นระดบั 0.2 - 1.0 4.4 นำแบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ ที่ได้มีการปรับปรุง แก้ไขแล้ว นำไปทดลองใช้ (Try Out) กับกลุ่มตัวอย่าง และวิเคราะห์หาความยาก - ง่ายของ แบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ ทุกข้อมีระดับความยาก-ง่าย อยู่ระหว่าง 0.09 - 0.82 ซ่ึงคดั เลือกข้อสอบท่ีใชไ้ ด้ จะไดแ้ บบทดสอบวดั ทักษะการคิดวิเคราะห์ จำนวน 30 ขอ้ 4.5 นำแบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ ไปหาค่าความเชื่อม่ัน (Reliability) โดยใช้สูตร KR20 การหาค่าความเชื่อมั่น โดยวิธีของ คูเดอร์ – ริชาร์ดสัน (พวงรัตน์ ทวีรตั น์, 2550) ได้ค่าความเชื่อม่ันเทา่ กับ .86

220 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) 5. การเก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยได้ดำเนินการทดลองกับ กลมุ่ เป้าหมายตามลำดับดงั น้ี 5.1 ผู้วิจัยขอหนังสือความอนุเคราะห์จากทางจากทางมหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี ถึงผู้อำนวยการโรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ลพบุรี เพื่อขอ ความร่วมมือในการเก็บรวบรวมขอมูล 5.2 ผู้วจิ ยั ได้นำข้อสอบวัดผลสัมฤทธท์ิ างการเรยี นวิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ซึ่งเป็นแบบทดสอบปรนัยชนิด เลือกตอบ มี 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ และแบบวัดทักษะการคดิ วิเคราะหส์ ำหรับนักเรียนชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 5 แบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือกจำนวน 30 ข้อ มาทดสอบก่อนเรียน กับกลมุ่ เปา้ หมาย 5.3 ผู้วิจัยได้จัดการเรียนการสอนโดยใช้แผนการจัดการเรียนรู้แบบ ใช้ปัญหาเป็นฐาน วิชาประวัติศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เรื่องอาณาจักรธนบุรี สำหรับ นักเรียนชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 5 จำนวน 4แผน จำนวน 8 ชวั่ โมง 5.4 ผวู้ ิจัยไดน้ ำขอ้ สอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ซึ่งเป็นแบบทดสอบปรนัยชนิด เลือกตอบ มี 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ และแบบวัดทักษะการคดิ วิเคราะหส์ ำหรับนักเรียนชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 5 แบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือกจำนวน 30 ข้อ มาทดสอบหลังเรียน กับกลุ่มเป้าหมาย และนำผลท่ีได้จากแบบทดสอบไปสรุปผลทางสถติ แิ ละวิเคราะห์ข้อมลู ผลการวจิ ยั ตารางที่ 1 การเปรียบเทียบผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรยี นวชิ าประวตั ิศาสตร์ เรื่องอาณาจักร ธนบุรี โดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน ก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนช้ัน ประถมศกึ ษาปที ่ี 5 กลมุ่ ตัวอยา่ ง N df คะแนน กอ่ นเรยี น หลังเรียน t sig เต็ม ������̅ S.D. ������̅ S.D. นักเรยี นชัน้ 40 39 30 14.59 .000 ประถมศึกษาปีที่ 5 10.70 3.28 21.35 5.16 * ค่า t มนี ยั สำคญั ทางสถิติทีร่ ะดับ .05 จากตารางท่ี 1 พบว่า ผลสมั ฤทธิท์ างการเรียนวิชาประวตั ิศาสตร์ เรอื่ งอาณาจกั รธนบุรี โดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน กอ่ นเรียนมีคา่ เฉล่ียเทา่ กับ 10.70 และหลังเรียนมี ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 21.35 โดยพบว่าผลสัมฤทธิ์หลังเรียนโดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็น ฐานสูงกว่ากอ่ นเรียน อย่างมีนยั สำคญั ทางสถิตทิ รี่ ะดับ .05

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชงิ พุทธ ปีท่ี 5 ฉบับท่ี 12 (ธนั วาคม 2563) | 221 ตารางที่ 2 การเปรียบเทียบทักษะการคดิ วิเคราะห์วิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักร ธนบุรี โดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน ก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียนช้ัน ประถมศกึ ษาปที ี่ 5 กลมุ่ ตัวอยา่ ง N df คะแนน ก่อนเรียน หลงั เรยี น t sig เตม็ นักเรียนชัน้ 40 39 ������̅ S.D. ������̅ S.D. ประถมศกึ ษาปีท่ี 5 30 13.07 .000 12.03 4.57 22.33 4.55 * ค่า t มีนยั สำคัญทางสถติ ทิ ่รี ะดับ .05 จากตารางที่ 2 พบว่า ทักษะการคิดวิเคราะหว์ ชิ าประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี โดยการจัดการเรียนรู้แบบใชป้ ัญหาเป็นฐาน ก่อนเรยี นมีค่าเฉลี่ยเทา่ กบั 12.03 และหลังเรียนมี ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 22.33 โดยพบว่าทักษะการคิดวเิ คราะห์หลังเรียนโดยการจดั การเรยี นรู้แบบใช้ ปญั หาเป็นฐานสูงกว่าก่อนเรยี น อยา่ งมนี ัยสำคญั ทางสถติ ิท่ีระดับ .05 อภปิ รายผล จากการวิจัยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน ในรายวิชาประวัติศาสตร์ เพอื่ พัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรยี นช้ันประถมศึกษาปีท่ี 5 ผู้วจิ ัยอภปิ รายผลดังนี้ 1. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี โดยการ จดั การเรียนรแู้ บบใชป้ ัญหาเป็นฐาน กอ่ นเรียนมีค่าเฉลี่ยเทา่ กับ 10.70 และหลังเรียนมีค่าเฉลี่ย เทา่ กับ 21.35 โดยพบว่าผลสัมฤทธิห์ ลังเรยี นโดยการจดั การเรยี นรู้แบบใชป้ ัญหาเป็นฐานสูงกว่า ก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งเป็นไปตามสมมุติฐานที่ตั้งไว้ ซึ่งผู้วิจัยได้ สร้างแผนการจัดการรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน วิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี สำหรับ นักเรียนชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 5 จำนวน 4 แผน 8 ชั่วโมง โดยมีขั้นตอนการใช้ปัญหาเป็นฐาน 6 ขั้นตอน จากการศึกษาตามหลักการแนวคิดของ Barrows, Torp and Sage และทิศนา แขมมณี ซึ่งผู้สอนได้จัดการเรียนการสอนโดยขั้นตอนแรกใหน้ ักเรียนกำหนดปัญหา ครูร่วมกับ นักเรียนเสนอปัญหาที่เกิดจากสถานการณ์โดยใช้คำถามเป็นตัวกระตุ้นนักเรียนเกิดข้ อสงสัย จากนั้นให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ขั้นทำความเข้าใจกับปัญหา ครูคอยกระตุ้นให้นักเรียนช่วยกัน ตคี วามปัญหา รว่ มกนั วิเคราะห์ และสาเหตุของปญั หาใหช้ ดั เจน (Barrows, H.S., 1996) (Torp and Sage, 1998) และ (ทิศนา แขมมณี, 2556) ขั้นดำเนินการศึกษาค้นคว้า ครูคอย สังเกตการณ์และให้คำแนะนำนักเรียนให้วางแผนการดำเนินงานและแบ่งหน้าที่กันรับผิดชอบ ภายในกลุ่ม โดยศึกษาจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ ขั้นสังเคราะห์ความรู้ ครูคอยกระตุ้นให้นักเรียน คิดวิเคราะห์ ระดมสมอง และแลกเปล่ียนความคดิ เห็น เพ่อื ใหไ้ ดม้ าซึ่งคำตอบ จากนั้นนำข้อมูล

222 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ที่ได้มาสังเคราะห์เป็นองค์ความรู้ใหม่ ขั้นสรุปผลและประเมินค่าของคำตอบ ครูคอยแนะ แนวทางให้นักเรียนเกิดความคิดรวบยอด และให้นักเรียนช่วยกันตรวจสอบความถูกต้องและ ความเหมาะสมของคำตอบ และขั้นนำเสนอและประเมินผลงาน นักเรียนนำเสนอผลงาน โดย ครเู ปิดโอกาสใหน้ ักเรียนได้แลกเปล่ียนข้อมลู กันระหว่างกลุ่มเพ่ือนำไปสู่การสรุปร่วมกันอีกครั้ง จากนั้นครูจึงประเมินผลการเรียนรู้ ตรวจสอบและประมวลความรู้ ความจำ ความเข้าใจ การนำไปใช้ การคิดวิเคราะห์ของนักเรียน สังเคราะห์ และนำไปใช้ ซึ่งสอดคล้องกับ ไพเราะ สตุ ธรรม และลัดดา ศลิ าน้อย ไดศ้ กึ ษาการพัฒนากิจกรรมการเรยี นการสอน วิชาประวัตศิ าสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านโนนสำนัก อำเภอ มัญจาคีรี จังหวัดขอนแก่น พบว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาประวัติศาสตร์ หน่วยที่ 3 พัฒนาการของมนุษย์ในดินแดนไทย ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที ี่ 4 ประจำ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2554 คะแนนเฉลี่ยคิดเป็นร้อยละ 80.33 ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดไว้ร้อยละ 70 มีระดับในการพัฒนาการที่สูงมากขึ้น และจำนวนนักเรียนที่ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดคิดเป็น รอ้ ยละ 80.00 ผ่านเกณฑท์ ่ี กำหนดไวร้ ้อยละ70 มรี ะดบั ในการพัฒนาการที่สูงมากขึ้น (ไพเราะ สุตธรรม และลัดดา ศิลาน้อย, 2555) และสอดคล้องกับ สุวรรณา วงษ์วิเชียร ได้วิจัยการ เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และความสามารถในการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนช้ัน มัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่เรียน เรื่องการคุ้มครอง สิทธิผู้บริโภค กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โดยวิธีการจัดการเรียนรู้แบบปัญหาเป็นฐาน กับวิธีการจัดการเรียนรู้ แบบหมวกความคิดหกใบ กลุ่มตัวอยา่ งที่ใช้ในการวจิ ยั คร้ังนี้ ได้แก่ นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 5 โรงเรียนอุดมศึกษา แขวงวังทองหลาง เขตลาดพร้าว กรุงเทพมหานคร ปีการศึกษา 2552 จำนวน 60 คน ผลการวจิ ยั พบว่า ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนของนักเรยี นที่เรยี นโดยวิธกี ารจัดการ เรียนรู้แบบปัญหา เป็นฐานสูงกว่านักเรียนที่เรียนโดยวิธีการจัดการเรียนรู้แบบหมวกคิดหกใบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติใน ระดับ .05 (สุวรรณา วงษ์วิเชียร, 2553) และยังสอดคล้องกับ วิสุทธิ์ ตรีเงิน ได้ศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิทยาศาสตร์และความสามารถในทักษะการคดิ ขั้นพื้นฐานด้วยการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน และเทคนิคการเรียนรู้แบบ K - W - L เรื่อง การเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกและอากาศ พบว่า ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หลังเรียน สงู กวา่ การจัดการเรยี นรู้อยา่ งมนี ยั สำคัญทางสถิติที่ ระดบั .05 (วสิ ทุ ธิ์ ตรีเงนิ , 2557) 2. ทักษะการคิดวิเคราะห์วิชาประวัติศาสตร์ เรื่องอาณาจักรธนบุรี โดยการ จดั การเรยี นรแู้ บบใชป้ ัญหาเป็นฐาน ก่อนเรยี นมคี า่ เฉลี่ยเทา่ กับ 12.03 และหลงั เรียนมีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 22.33 โดยพบว่าทักษะการคิดวิเคราะห์หลังเรียนโดยการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหา เปน็ ฐานสงู กวา่ ก่อนเรยี น อยา่ งมีนัยสำคัญทางสถิตทิ ี่ระดับ .05 ซงึ่ เปน็ ไปตามสมมุติฐานท่ีต้ังไว้ เนื่องจาก การจัดการเรียนรู้แบบปัญหาเป็นฐาน เป็นการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ กระตุ้นให้ผู้เรียนรู้สึกสนใจการเรียนมากขึ้นโดยการกำหนดปัญหาหรือสถานการณ์มาให้ นักเรยี นได้คิดร่วมกันคดิ วิเคราะห์ ถงึ ปญั หา ฝกึ ทกั ษะการสบื คน้ คน้ คว้าขอ้ มูลจากแหล่งเรียนรู้

วารสารสงั คมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชงิ พทุ ธ ปีที่ 5 ฉบบั ที่ 12 (ธันวาคม 2563) | 223 อื่น ๆ ทำให้เกิดทักษะการจำแนกเป็นความสามารถในการแยกแยะส่วนต่าง ๆ ของเรื่องราวท่ี เกิดขน้ึ ออกเป็นส่วน ๆ ทำใหเ้ ขา้ ใจได้งา่ ยโดยมหี ลกั ในการแยกส่วนตา่ ง ๆ และบอกรายละเอียด ได้ ทักษะการจัดหมวดหมู่เป็นความสามารถในการจัดประเภทเหตุการณ์ กลุ่มสิ่งที่มีความ คล้ายคลึงกนั เขา้ ดว้ ยกนั โดยลักษณะหรือคุณสมบัติท่ีเป็นประเภทเดยี วกนั ทกั ษะการเชอื่ มโยง เป็นความสามารถในการเชื่อมความสัมพันธ์ของข้อมูลเข้าด้วยกัน ทักษะการสรุปความ เป็นความสามารถในการจับประเด็นและสรุปผลจากสิ่งที่กำหนดและสุดท้ายคือทักษะการ ประยกุ ตเ์ ป็นทักษะในการนำความรู้หลักการทฤษฎตี ่าง ๆ มาใช้ในสถานการณส์ ามารถคาดเดา พยากรณ์ ขยายความสิ่งที่เกิดขึ้นในอนาคตได้ ซึ่งสอดคล้องกับ สุทธิพงษ์ กันวะนา ได้ศึกษา ผลการวิจัยเรื่องผลการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการเรียนแบบร่วมมือที่มีต่อ ความพึงพอใจ ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาสุขศึกษา ช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 2 พบว่าผลความสามารถในการคิดวเิ คราะห์ของนักเรียนที่ได้รับการจัดการ เรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ร่วมกับการเรียนแบบร่วมมือหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมี นัยสำคัญทางสถิติในระดับ .05 อาจเนื่องจากได้รับการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน ร่วมกับการเรียนแบบร่วมมือมีกระบวนการและขั้นตอนที่ส่งเสริมความสามารถในการคิด วิเคราะห์โดยการเรียนรู้ที่เริ่มต้นจากปัญหาที่เกิดขึ้น ทำให้นักเรียนเกิดความอยากรู้อยากเห็น แสวงหาความรู้เพื่อให้ได้คำตอบและยังเปิดโอกาสให้นักเรียนได้ทำงานร่วมกันทำให้นักเรียน รู้สึกสนุกสนาน มีความสุขในการเรียน รู้จักแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบต่อเพื่อนร่วมงาน (สทุ ธพิ งษ์ กันวะนา, 2558) และสอดคล้องกบั วิชุดา วงษเ์ จริญ ไดศ้ ึกษาวิจัยการจัดการเรียนรู้ โดยใชป้ ัญหาเปน็ ฐานร่วมกับเทคโนโลยีเสมือนจรงิ เพื่อพฒั นาทักษะการคิดวิเคราะห์และทักษะ การแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ผลการวิจัยพบว่า ทักษะการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ได้รับการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับ เทคโนโลยีเสมือนจริง สูงกว่าก่อนเรียนโดยมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.1 (วิชุดา วงษ์เจริญ, 2561) และยังสอดคล้องกับไพเราะ สุตธรรม และลัดดา ศิลาน้อย ได้ศึกษาการพัฒนากจิ กรรม การเรียนการสอน วิชาประวัตศิ าสตร์โดยใช้ปัญหาเปน็ ฐานสำหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปที ่ี 4 โรงเรียนบ้านโนนสำนัก อำเภอมัญจาคีรี จังหวัดขอนแก่น พบว่า ความสามารถในการคิด วิเคราะห์ในการเรียนวิชาประวัตศิ าสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 พัฒนาการของมนุษย์ในดินแดน ไทยของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ประจำ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2554 มีคะแนน เฉลยี่ คิดเปน็ ร้อยละ 79.00 ผ่านเกณฑ์ท่ีกำหนดไว้ร้อยละ 70 และจำนวนนกั เรยี นที่ผ่านเกณฑ์ ท่กี ำหนดคิดเปน็ ร้อยละ 80.00 ผ่านเกณฑท์ ก่ี ำหนดร้อยละ 70 ซึง่ มรี ะดับในการพฒั นาการที่สูง มากขึ้น (ไพเราะ สุตธรรม และลดั ดา ศิลาน้อย, 2555)

224 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) สรปุ /ข้อเสนอแนะ การวิจัยเรื่องการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน ในรายวิชาประวัติศาสตร์ เพื่อ พัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 พบว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนสูงขึ้นกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งผู้วิจัยได้มีข้อเสนอแนะในการจัดการเรียนรู้แบบใช้ ปัญหาเป็นฐานคือ การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐานในขั้นตอนแรกนักเรียนกำหนด ปัญหา ครูควรเป็นผู้ชี้แนะแนวทาง ค่อยกระตุ้นให้นักเรียนเกิดความสงสัยและตั้งคำถาม โดยการเสริมแรงทางบวกที่หลากหลายให้กับนักเรียน และข้อเสนอแนะเพื่อการวิจัยครั้งต่อไป ในการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน 1) ควรมีการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน สามารถนำไปใช้ในการจัดการเรียนการสอนในระดับชั้นต่าง ๆ 2) ควรมีการจัดการเรียนรูแ้ บบ ใช้ปัญหาเป็นฐาน ไปประยุกต์ใช้กับการจัดการเรียนการสอนรูปแบบอื่น ๆ เพื่อเพิ่มความ หลากหลายในการจัดการเรียนการสอน เอกสารอ้างอิง กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. ชัยวฒั น์ สทุ ธิรัตน.์ (2553). สอนประวตั ศิ าสตร์ใหเ้ ดก็ มคี วามสขุ สนุกคดิ . นนทบรุ ี: สหมิตรพรนิ ติ้งแอนพับลิสซิง่ . ณิชาพัฒณ์ ไชยเสนบดินทร.์ (2557). การพัฒนาความสามารถดา้ นการอ่านอย่างมวี ิจารณญาณ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน. ใน วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนภาษาไทย. มหาวิทยาลัย ศลิ ปากร. ทิศนา แขมมณี. (2556). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มี ประสิทธิภาพ. (พมิ พ์ครัง้ ท่ี 17). กรงุ เทพมหานคร: จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั . ทุติยาภรณ์ ภูมิดอนมิ่ง. (2551). ความรู้ความเข้าใจในวิธีการทางประวัติศาสตร์ และความ คิดเห็นเกี่ยวกบั การนำวิธีการทางประวัติศาสตร์ไปใช้ในการจัดการเรียนการสอน ของ ครูสังคมศึกษาระดับมัธยมศึกษา (ช่วงชั้นที่ 3 ถึง 4) ในจังหวัดขอนแก่น. ใน วทิ ยานิพนธศ์ กึ ษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสังคมศกึ ษา. มหาวิทยาลัยขอนแก่น. พวงรัตน์ ทวีรัตน์. (2550). วิธีการวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครนิ ทรวิโรฒประสานมิตร. ไพเราะ สุตธรรม และลัดดา ศิลาน้อย. (2555). การพัฒนากิจกรรมการเรียนการสอน วิชา ประวัติศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียน

วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชงิ พุทธ ปีท่ี 5 ฉบับที่ 12 (ธนั วาคม 2563) | 225 บ้านโนนสำนัก อำเภอมัญจาคีรี จังหวัดขอนแก่น. ใน วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตร มหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน. มหาวทิ ยาลัยขอนแกน่ . วิชุดา วงษ์เจริญ. (2561). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับเทคโนโลยีเสมอื นจริง เพื่อพัฒนาท ัก ษ ะ การ คิ ดว ิเ คร าะ ห์แ ละ ทั กษ ะ ก ารแ ก้ ปัญ หาส ำหรั บนั กเร ี ย น ช้ั น มัธยมศึกษาปีที่ 5. ใน วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการ สอน. มหาวิยาลัยธรุ กิจบณั ฑติ ย์. วิสุทธิ์ ตรีเงิน. (2557). การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิทยาศาสตร์และความสามารถใน ทักษะการคิดขั้นพื้นฐานด้วยการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน และเทคนิคการเรียนรู้ แบบ K-W-L. ใน รายงานการวิจยั . มหาวิทยาลัยธรุ กจิ บณั ฑติ ย.์ สริ วิ รรณ ศรีพหล. (2553). การจดั การเรยี นการสอนประวัติศาสตรใ์ นสถานศึกษา. นนทบุร:ี โรง พิมพม์ หาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช. สุทธิพงษ์ กันวะนา. (2558). ผลการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการเรียนแบบ ร่วมมอื ทีม่ ีต่อความพึงพอใจ ความสามารถในการคดิ วิเคราะห์ และผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียน วิชาสุขศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. ใน วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวชิ าการวิจัยและพฒั นาการศกึ ษา. มหาวทิ ยาราชภัฏสกลนคร. สุวรรณา วงษ์วิเชียร. (2553). การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และความสามารถใน การแก้ปัญหาของนักเรียนช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 ทเี่ รียนเรอ่ื ง การคมุ้ ครองสิทธิผู้บริโภค กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม โดยวธิ ีการจดั การเรียนรู้แบบ ปัญหาเป็นฐานกับวิธีการจัดการเรียนรู้แบบหมว. ใน วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสต มหาบัณฑติ สาขาการสอนสังคมศึกษา. มหาวิทยาลยั รามคำแหง. Barrows, H.S. (1996). Problem Based Learning in Medicine and Beyond : A Brief Overview. San Francisco: Jossey-Bass. Robert, J. Marzano (2001). Designing a New Taxonomy of Educational Objectives. California: Press, Inc. Torp and Sage. (1998). Problems as Possibilities: Problem-based Learning for K- 1 2 Education. Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development.

กลยุทธ์การสร้างภาพลกั ษณเ์ พ่อื การประชาสมั พนั ธ์ของศาลจังหวดั * STRATEGIES FOR IMAGE PUBLIC RELATIONS OF PROVINCIAL COURTS ถาวรยี ์ รามสตู Tavaree Ramasut มหาวทิ ยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร Kamphaengphet Rajabhat University, Thailand E-mail: [email protected] บทคัดยอ่ บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาภาพลักษณ์ของศาลจังหวัดตามการรับรู้ และความต้องการเกี่ยวกบั ภาพลกั ษณ์ของศาลจังหวัด 2) ศึกษาปัจจัยที่เก่ยี วขอ้ งกบั ภาพลักษณ์ ของศาลจังหวัด 3) พัฒนากลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์เพื่อการประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด และ 4) ทดลองใช้ ประเมินผลการทดลองใช้ และประเมินกลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์เพือ่ การ ประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด การวิจัยใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสมผสานวิธี คือ วิจัยเชิง ปริมาณ และวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม การสนทนากลุ่ม กลุ่มตัวอย่าง คือ บุคลากรศาลจังหวัดกำแพงเพชร พิจิตร พิษณุโลก จำนวน 136 คน ผู้รับบริการ จำนวน 377 คน ผู้ให้ข้อมูลสนทนากลุ่ม จำนวน 12 คน การวิเคราะห์ข้อมูล คือ คา่ เฉล่ยี ค่าร้อยละ แจกแจงความถ่ี วเิ คราะหเ์ น้ือหา ผลการวิจยั พบว่า 1) ภาพลักษณ์ของศาล จังหวัดตามการรับรู้และความต้องการเกีย่ วกับภาพลักษณ์ ได้แก่ ด้านการใหบ้ ริการ ด้านความ รับผิดชอบต่อสังคม ด้านการบริหารจัดการ ด้านการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ 2) ปัจจัยที่ เกี่ยวข้องกับภาพลักษณ์ ได้แก่ 2.1 ปัจจัยภายใน คือ ผู้บริหาร บุคลากร งบประมาณ วัสดุ อุปกรณ์ การบรหิ ารจดั การ 2.2 ปัจจยั ภายนอก คอื สงั คมและวฒั นธรรม เทคโนโลยี เศรษฐกิจ ผู้รับบริการ การเมือง กฎหมาย 3) การพัฒนากลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์ ได้แก่ กลยุทธ์ 1 พัฒนาการปฏิบัติงานของบุคลากร กลยุทธ์ 2 พัฒนาการให้บริการท่ีทันสมัย กลยุทธ์ 3 พัฒนา กลไกการประเมินผลการปฏิบัติงาน กลยุทธ์ 4 ส่งเสริมการสร้างนวัตกรรมการประชาสัมพันธ์ กลยุทธ์ 5 ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศที่ทันสมัย 4) ทดลองใช้ ประเมินผลการทดลองใช้ และ ประเมินกลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์ ได้แก่ ทดลองใช้ คือ บุคลากรของศาลและประชาชน เอกสารการสร้างภาพลักษณ์ และนวัตกรรม ประเมินผลการทดลองใช้ จำนวน 21 คน และ ประเมินกลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์ ได้แก่ ความสอดคล้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ * Received 9 October 2020; Revised 18 December 2020; Accepted 19 December 2020

วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชิงพุทธ ปีที่ 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 227 คำสำคญั : กลยทุ ธ์, การสร้างภาพลักษณ์, การประชาสมั พันธ์, ศาลจังหวัด Abstract The objectives of this research article were: 1) to study the images of provincial courts by perception and the needs related to images of provincial courts, 2) to study the factors related to the images of provincial courts. 3) to develop the strategies for creating public relation’s images and 4) to try out and assess the strategies for creating public relation’s images of provincial courts. This research uses the Mixed Methods Research. (Qualitative Research and Quantitative Research) The tools used in the research were questionnaires and focus group discussion. The sample consisted provincial court at Kamphaeng Phet, Phichit and Phitsanulok Province 136 people and customer of 377 people. Focus group discussion informant 12 people the data analyzed by average, percentage, frequency distribution and analyze the content. The results of research were found as follows: 1) the images of provincial courts through people’s perception and the needs related to images were as follows: for services, social responsibility, management and sufficient working. 2) The factors related to the images were as follows: 2.1 internal factors such as Administrator, Personnel, Budget, Materials and Management. 2.2 External factors such as Social and Culture, Technology, Economics, Customers and Politics. 3) The strategies for creating public relation’s images as follows: The first strategy develops personnel’s performance guideline. The second strategy develops modern services. The third strategy develops performance evaluation. The fourth strategy promotes innovation, public relations, and the fifth strategy, supporting modern informational technology systems. 4) The experiment and evaluate strategies for creating public relation’s images were as follows: The experiment included court personnel and people, documents and innovation Agreement, appropriateness, possibility and utility. Keywords: Strategy, Image Building, Public Relations, Provincial Courts

228 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) บทนำ วิกฤตที่สังคมไทยเผชิญอยู่ในยุคแห่งความแตกแยกทางความคิด มักมีวาทะกรรมว่า “สองมาตรฐาน” ขยายออกไปอย่างกว้างขวาง ขัดกับหลักการที่ควรจะเป็น คือ Equality before the Lew ตามทร่ี ะบุไว้ในปฏิญญาสากลว่าดว้ ยสิทธมิ นุษยชน ทำให้ระบบกระบวนการ ยุติธรรมของไทยมักถูกตั้งคำถามมาอย่างต่อเนื่องถึงความน่าเชื่อถือและความเป็นธรรม ส่วน หนึ่งเกิดจากข้อมูลข่าวสารที่ประชาชนรับรู้อย่างต่อเนื่องในหลายๆ กรณี อย่างกรณีทำให้ สังคมไทยและประชาคมโลกเห็นอย่างชัดเจนมากขึ้นว่า ระบบยุติธรรมซื้อได้และถูกแทรกแซง โดยผู้มีอำนาจ ผลสะทอ้ นของส่ิงนอ้ี าจจะรนุ แรง ปญั หาการส่ือสารทีส่ ะท้อนให้เหน็ ถึงความเป็น ธรรมและความทัดเทียมกันโดยไม่มีความเหลื่อมล้ำทางสังคม เป็นการแสดงถึงประสิทธิภาพ และประสทิ ธผิ ลของกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม ตามรฐั ธรรมนญู แห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 หมวด 16 การปฏิรูปประเทศ ตามมาตรา 257 (2) ไดก้ ำหนดให้การปฏิรูปประเทศ ต้องดำเนินการเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย คือ สังคมมีความสุข เป็นธรรมและมีโอกาสทัดเทียมกัน เพื่อขจัดความเหลื่อมล้ำทางสังคม ประกอบกับตามมาตรา 258 ได้กำหนดให้ดำเนินการปฏิรูป ประเทศในด้านต่าง ๆ ด้านกฎหมาย มีการกำหนดให้พัฒนาระบบฐานข้อมูลกฎหมายของรัฐ โดยใช้เทคโนโลยีต่าง ๆ เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลกฎหมายได้สะดวก และสามารถเข้าใจ เนอ้ื หาสาระของกฎหมายได้ง่าย และดา้ นกระบวนการยตุ ธิ รรม ไดก้ ำหนดระยะเวลาดำเนินงาน ในทุกขั้นตอนของกระบวนการยุติธรรม เพื่อให้ประชาชนได้รับความยุติธรรม และมีกลไก ช่วยเหลือประชาชนผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ใหเ้ ข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้ รวมทั้งมีการบังคบั ตามกฎหมายอย่างเครง่ ครัด เพื่อลดความเหลื่อมลำ้ และความไม่เป็นธรรมในสังคม รวมทั้งการ เสริมสร้างและพัฒนาวัฒนธรรมองค์กรที่เกี่ยวข้องในกระบวนการยุติธรรมให้แก่ประชาชน (คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2560) พระราชบัญญัติแผนและขั้นตอนการดำเนินการปฏิรูปประเทศ พ.ศ. 2560 หมวด 1 การปฏิรูปประเทศ ตามมาตรา 5 กำหนดถึงการปฏิรูปประเทศเพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามที่ บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญโดยกำหนดเป้าหมายว่า สังคมมีความสงบสุข เป็นธรรม และมีโอกาส ทัดเทียมกันเพื่อขจัดความเหลื่อมล้ำ ซึ่งการปฏิรูปประเทศต้องสอดคล้องและเป็นไปในทิศทาง เดียวกับยุทธศาสตร์ชาติ ซึ่งในแผนปฏิรูปประเทศด้านกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. 2560 – 2564 ได้กล่าวถึงกระบวนการยุติธรรมของไทยที่ผ่านมา ได้มีการปฏิรูปด้านโครงสร้าง กระบวนการทำงานและการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนมาหลายครั้ง แต่ยังคงปรากฏ ข้อวิพากษ์วิจารณ์การดำเนนิ งานของกระบวนการยุตธิ รรมทั้งในแงข่ องความล่าช้า ข้อจำกัดใน การเข้าถึงความเหลอ่ื มล้ำในการบงั คบั ใช้กฎหมาย และความถกู ตอ้ งของการดำเนนิ งาน อันเป็น การสะท้อนให้เห็นถึงความไม่เชื่อมั่นของประชาชนต่อกระบวนการยุติธรรมของประเทศ (พระราชบัญญัติยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2560, 2560) สถาบันศาลมีการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ พ.ศ. 2561 – 2564 เพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานและพัฒนาองค์กรศาลยุติธรรม

วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวทิ ยาเชงิ พุทธ ปีท่ี 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 229 ที่สอดคล้องกับแผนพัฒนายุทธศาสตร์ชาติว่าศาลยุติธรรมเป็นสถาบันที่อำนวยความยุติธรรม เพื่อให้สังคมสงบสุข เป็นธรรมและเสมอภาคโดยยึดหลักนิติธรรม กำหนดพันธกิจ 4 ข้อ คือ 1)อำนวยความยุติธรรมเพื่อสร้างโอกาสความเสมอภาคและเท่าเทียมกันทางสังคม 2) พัฒนา และสร้างระบบสนับสนุนการอำนวยความยุติธรรมให้มีความรวดเร็ว สะดวกทันสมัยและเป็น สากล 3) เสริมสร้างความร่วมมือทางการศาลและกระบวนการศาลยุติธรรมไทยและ ต่างประเทศ 4) ธำรงความศรัทธาและความเชื่อมั่นในการอำนวยความยุติธรรมเพื่อความสงบ สุขและความมั่นคงของสังคมไทยที่ยั่งยืน (สำนักแผนงานและงบประมาณ สำนักงานศาล ยุติธรรม, 2561) การประชาสัมพันธ์ถือเป็นหัวใจในการเผยแพร่ความรู้ ข้อมูลข่าวสาร เสริมสร้าง ภาพลกั ษณท์ ่ีดี และทัศนคติในเชิงบวกของประชาชนต่อองค์กร ปัจจุบันการประชาสัมพันธ์ของ ศาลยังขาดระบบที่เป็นมาตรฐานเดียวกันทั้งประเทศ เช่น การจัดหาบุคคลมาทำหน้าที่ในงาน ประชาสัมพันธ์ ต้องคำนึงถึงบุคลิกภาพที่เหมาะสม เป็นที่ยอมรับของทุกคน ฝึกฝนในการสรา้ ง ภาพลักษณ์ที่ดีแก่ศาล สร้างความประทับใจให้แก่ประชาชนผู้มาติดต่อราชการศาล เดิมมีการ แต่งตงั้ ประชาสมั พนั ธ์นั่งประจำโต๊ะทำงานเพ่ือแนะนำข้อกฎหมาย เขียนคำรอ้ ง คำแถลง ทำคำ ร้องขอให้ปล่อยตัวชั่วคราวแก่ประชาชนผู้ไม่รู้กฎหมายไม่มีทนายความ แต่ปัจจุบันยุคแข่งขัน เสนอข้อมูลข่าวสาร ต้องทำงานในเชิงรุก ไม่ว่าจะเป็นการประชาสัมพันธ์ภายในศาลห รือ ภายนอกศาล จำเปน็ ตอ้ งปรบั ปรงุ พัฒนาเพอื่ ให้มีประสทิ ธภิ าพพร้อมท่ีจะทำการประชาสัมพันธ์ ในเชิงรุก รวมถึงกรณีที่ผู้บริหารของศาล คือ ผู้พิพากษาหัวหน้าศาลหรือผู้อำนวยการศาลต้อง ย้ายตามวาระ งานประชาสัมพันธ์ไม่สามารถกระทำได้ต่อเนื่อง ทำให้งานไม่บรรลุวัตถุประสงค์ ตามเปา้ หมายทก่ี ำหนดไว้ (ศกั ดา ร่ารืน่ , 2551) ปัจจุบัน องค์กรให้ความสนใจต่อการประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างภาพลักษณ์ เป็นองค์ประกอบการบริหารงานที่ช่วยให้องค์กรดำเนินธุรกิจประสบความสำเร็จ โดยเฉพาะ องคก์ รขนาดใหญ่ทเี่ กี่ยวข้องกับประชาชน ภาพลักษณอ์ งค์กรเปรียบเสมือนสนิ ทรัพย์อันมีค่าซึ่ง ยากจะประเมินได้ การสร้างภาพลักษณ์ต้องอาศัยการประชาสัมพันธ์เพื่อมีความชื่นชมและ เช่อื ถือ เพราะภาพลักษณ์ (Image) คือ ขอ้ เท็จจรงิ บวกกับการประเมนิ ส่วนตัว กลายเป็นภาพที่ ฝังอยู่ในความรู้สึกของบุคคล มาจากการรับรู้ในความเชือ่ ทัศนคดี ค่านิยม ซึ่งส่งผลกระทบตอ่ การดำเนินงานของหน่วยงานหรือองค์กร หากมีภาพลักษณ์ที่ดีประชาชนก็จะไว้วางใจ ศรัทธา ยอมรับและให้ความร่วมมือ สนับสนุน หากมีภาพลักษณ์ในเชิงลบ ประชาชนจะขาดความ ไว้วางใจ ไม่ยอมรับนับถือและขาดความร่วมมือ ภาพลักษณ์จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อทุก ๆ องคก์ ร (เสรี วงษม์ ณฑา, 2542) จากความเป็นมาข้างต้น ความรู้สึกของประชาชนการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม การได้รับความเป็นธรรม และการลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม ยังเป็นทัศนคติเชิงลบ การ ติดต่อราชการศาลยังมีความรู้สึกสับสน ยุ่งยาก ไม่ได้รับความสะดวก เป็นเหตุให้ประชาชนไม่

230 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) อยากมาติดต่อ ภาพลักษณ์เพอ่ื การประชาสัมพนั ธจ์ ึงเป็นสิ่งที่ควรสร้างข้ึน เพือ่ สรา้ งทศั นคติเชิง บวกตอ่ ประชาชนในการมาติดต่อราชการ ทำให้ประชาชนรู้สึกได้ถึงการอำนวยความยุติธรรมท่ี เสมอภาค มีระบบท่ีรวดเร็ว สะดวก ทันสมัยและเป็นสากล มีความใกล้ชิดและเป็นที่พึ่ง ของ ประชาชน สามารถเสอบถามหรือหาความรู้ในด้านต่าง ๆ ได้ แม้ไม่มีคดีความ ผู้วิจัยจึงมีความ สนใจที่จะพัฒนากลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์เพื่อการประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด อันเป็น การสร้างความเชื่อมั่นในระบบกระบวนการยุติธรรมในดา้ นการประชาสัมพันธ์ให้เปน็ ทีย่ อมรับ สำหรบั ประชาชนตอ่ ไป วัตถุประสงคข์ องการวจิ ยั 1. เพื่อศึกษาภาพลักษณ์ของศาลจังหวัดตามการรับรู้และความต้องการเกี่ยวกับ ภาพลักษณ์เพื่อการประชาสมั พันธข์ องศาลจงั หวัด 2. เพอ่ื ศกึ ษาปจั จยั ที่เก่ียวขอ้ งกบั ภาพลกั ษณ์ของศาลจงั หวัด 3. เพอ่ื พัฒนากลยุทธก์ ารสร้างภาพลักษณ์เพอ่ื การประชาสมั พันธ์ของศาลจงั หวดั 4. เพ่ือทดลองใช้ ประเมินผลการทดลองใช้ และประเมินกลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์ เพื่อการประชาสัมพนั ธข์ องศาลจงั หวดั วิธดี ำเนินการวิจยั การวิจัยครั้งนี้ใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสมผสานวิธี (Mixed Methods Research) โดยการวิจัยเชงิ ปรมิ าณและการวจิ ยั เชงิ คณุ ภาพ ผู้วิจัยไดศ้ ึกษาเอกสารทางวิชาการ ผลงานวจิ ัย บทความทางวิชาการต่าง ๆ รวมถึงข้อมูลทางวิชาการที่ได้จากการสบื ค้นทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ หรอื สอื่ ทางเวบ็ ไซตต์ า่ ง ๆ ดงั นี้ 1. วจิ ยั เชิงปริมาณ 1.1 ประชากร ได้แก่ บุคลากรศาลปฏิบัติงานในศาลจังหวัดกำแพงเพชร พิจิตร และพิษณุโลก จำนวน 156 คน และประชาชนผู้รับบริการศาล ไม่จำกัดจำนวน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ บุคลากรศาลปฏิบัติงานศาลจังหวัดกำแพงเพชร พิจิตร และพิษณุโลก จำนวน 136 คน เลอื กกลุ่มตวั อย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยการตดั สินใจของ ผู้วิจัย และผู้รับบริการ จำนวน 377 คน ใช้การสุ่มแบบบังเอิญ (Accident Sampling) เลือกกลุ่มตัวอย่างโดยไม่มีหลักเกณฑ์ ใครก็ได้ที่สามารถให้ข้อมูลได้ กำหนดขนาดของกลุ่ม ตวั อย่าง โดยใช้ตารางเครจซแ่ี ละมอร์แกน (Krejcie, R. V. & Morgan, D. W., 1970) 1.2 เครอื่ งมือในการวจิ ัย ได้แก่ แบบสอบถาม 1.3 การสร้างและตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือ 1.3.1 ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับภาพลักษณ์เพื่อการ ประชาสมั พันธศ์ าลจงั หวัด

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชงิ พุทธ ปีท่ี 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 231 1.3.2 ศึกษาหลักการสร้างแบบสอบถาม นำแบบสอบถามที่สร้าง เสนอต่อประธานและกรรมการควบคุมวิทยานิพนธ์เพื่อตรวจสอบความถูกต้อง และปรับปรุง แบบสอบถามตามขอ้ เสนอแนะ 1.3.3 นำแบบสอบถามเสนอต่อผู้ทรงคุณวุฒิในด้านภาพลักษณ์เพ่ือ การประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด เพื่อตรวจสอบความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาของเครื่องมือ (Content Validity) ด้านความสอดคล้อง ความถูกต้องเหมาะสม ความครอบคลุม และความ ครบถว้ นของข้อคำถาม จำนวน 5 ท่าน 1.3.4 นำผลการประเมนิ ของผู้ทรงคุณวุฒิมาคำนวณหาค่าดัชนีความ สอดคล้อง IOC (พิสณุ ฟองศรี, 2554) และพิจารณาเลือกข้อคำถามที่มีค่า IOC ตั้งแต่ 0.60 ขน้ึ ไป 1.3.5 ปรับปรุงแบบสอบถามตามข้อเสนอแนะของผู้ทรงคุณวุฒิ นำแบบสอบถามไปทดลองใช้ ที่ไม่ใช่กลุ่มตัวอย่างในคร้ังนี้ และนำข้อมูลมาคำนวณหาคา่ ความ เชอ่ื มน่ั โดยวิธีของครอนบัค 1.3.6 นำเสนออาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์และจัดพิมพ์ แบบสอบถามฉบบั สมบรู ณ์ 1.4 การเก็บรวบรวมข้อมลู 1.4.1 ขอหนังสือขอความอนุเคราะห์ในการเก็บรวบรวมข้อมูล จากงานประสานดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร เพื่อขอความอนุเคราะห์ หัวหนา้ ศาล จงั หวดั อนุญาตให้ดำเนนิ การเก็บข้อมลู 1.4.2 ผู้วิจัยส่งแบบสอบถาม ติดตามรวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง และ นำข้อมูล ที่ได้ตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วนของการตอบแบบสอบถาม เพื่อนำไปวิเคราะห์ ขอ้ มลู ในลำดบั ตอ่ ไป 1.5 การวิเคราะห์ข้อมูล หาความถี่ ค่าเฉลี่ย ค่าร้อยละ การแจกแจงความถี่ และวเิ คราะห์เนือ้ หา 2. วิจยั เชิงคณุ ภาพ 2.1 ศึกษาเอกสารทางวิชาการ ผลงานวิจัย บทความทางวิชาการต่าง ๆ รวมถึงขอ้ มูลทางวชิ าการทีไ่ ดจ้ ากการสบื ค้นทางส่ืออเิ ล็กทรอนิกสห์ รอื สื่อเวบ็ ไซต์ต่าง ๆ 2.2 ผู้ให้ข้อมูลการสนทนากลุ่ม ได้แก่ 1) ผู้พิพากษาสมทบมีประสบการณ์ ในการปฏิบัติงานไม่น้อยกว่า 3 ปี จำนวน 3 คน 2) ประนีประนอมประจำศาลจังหวัด มีประสบการณ์ในการปฏิบัติงานไม่นอ้ ยกว่า 3 ปี จำนวน 2 คน 3) ทนายความมีประสบการณ์ ในการปฏิบัติงานไม่น้อยกว่า 10 ปี จำนวน 3 คน และ 4) ผู้อำนวยการ ข้าราชการศาลระดับ หวั หน้าฝ่าย สว่ นงานชว่ ยอำนวยการ ส่วนคลงั สว่ นชว่ ยพจิ ารณาคดี ส่วนบรกิ ารประชาชนและ

232 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ประชาสัมพันธ์ ส่วนไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาท ส่วนคดี ประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน ไม่น้อยกวา่ 3 ปี จำนวน 4 คน 2.3 เครื่องมอื ในการวิจยั คือ การสนทนากลุ่ม 2.4 การเก็บรวบรวมขอ้ มลู 2.4.1 ขอหนังสอื จากมหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชรถงึ ศาลจังหวัด เพื่อเชิญบุคลากรเข้าร่วมในการสนทนากลุ่ม โดยส่งหนังสือและประเด็นในการสนทนากลุ่ม ให้ผู้เข้ารว่ มสนทนากลุ่มด้วยตนเอง 2.4.2 จัดประชุมการสนทนากลุ่มเกี่ยวกับภาพลักษณ์การ ประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด ในวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2562 ณ ห้องประชุมศาลเยาวชน และครอบครวั จังหวดั กำแพงเพชร 2.4.3 ดำเนินการสนทนากลุ่ม โดยผู้วิจัยนำเสนอประเด็น ในการสนทนากลุ่มตามการรับรู้ของประชาชนและความต้องการเกี่ยวกับภาพลักษณ์เพ่ือ การประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด โดยให้ผู้ร่วมสนทนากลุ่มแสดงความคิดเห็นเพื่อยืนยันผลที่ ไดจ้ ากแบบสอบถามและขอความคิดเหน็ เพิ่มเตมิ เกย่ี วกบั ประเดน็ ดงั กลา่ ว และสรปุ ผลทไี่ ด้ 2.5 การวิเคราะห์ข้อมูล 2.5.1 วิเคราะห์เนื้อหาจากความเห็นของผู้ร่วมสนทนากลุ่มใน ประเด็นสภาพที่เกี่ยวข้องกับภาพลักษณ์ของศาลจังหวัดตามการรับรู้ของประชาชนจาก การจดบันทึกท่ีได้จากการสนทนากลมุ่ 2.5.2 ผู้วิจัยสรุปประเด็นการรับรู้ของประชาชนเกี่ยวกับสภาพ ความตอ้ งการ ในดา้ นภาพลักษณ์ ขอบเขตของการวิจยั การศกึ ษาวจิ ัย ผู้วิจัยได้กำหนดขอบเขตการวจิ ัยเป็น 4 ขนั้ ตอน ได้แก่ 1. ภาพลักษณ์ของศาลจังหวัดตามการรับรู้และความต้องการเกี่ยวกับ ภาพลักษณ์ ได้แก่ ด้านการให้บริการ ด้านความรับผิดชอบต่อสังคม ด้านการบริหารจัดการ และด้านการทำงานอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ 2. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาพลักษณ์ ประกอบด้วย 1) ปัจจัยภายใน ได้แก่ ผู้บริหาร บุคลากรงบประมาณ วัสดุอุปกรณ์ และการบริหารจัดการ 2) ปัจจัยภายนอก ได้แก่ สังคมและวฒั นธรรม เทคโนโลยี เศรษฐกจิ ผู้รับบรกิ าร และการเมอื ง กฎหมาย 3. พัฒนากลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์ ได้แก่ 1) กลยุทธ์ 1 พัฒนาการ ปฏิบัติงานของบุคลากร กลยุทธ์ 2 พัฒนาการให้บริการที่ทันสมัย กลยุทธ์ 3 พัฒนากลไก การประเมินผลการปฏิบัติงาน กลยุทธ์ 4 ส่งเสริมการสร้างนวัตกรรมการประชาสัมพันธ์ และ กลยทุ ธ์ 5 ใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศที่ทนั สมยั

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชิงพทุ ธ ปีท่ี 5 ฉบบั ท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 233 4. การทดลองใช้ ประเมินผลการทดลองใช้ และประเมินกลยุทธ์การสร้าง ภาพลักษณ์ ได้แก่ 1) การทดลองใช้ คือ บุคลากรของศาลและประชาชนทั่วไป เอกสารการ สร้างภาพลกั ษณ์ และนวตั กรรม 2) ประเมินผลการทดลองใช้ จำนวน 21 คน ไดแ้ ก่ ผพู้ พิ ากษา สมทบ จำนวน 7 คน ผู้ประนีประนอมประจำศาล จำนวน 3 คน ผู้อำนวยการ ข้าราชการศาล ระดับชำนาญการพิเศษผู้ปฏิบัติหน้าที่หัวหน้าส่วนงานช่วยอำนวยการ ส่วนคลัง ส่วนช่วย พิจารณาคดี ส่วนบริการประชาชนและประชาสัมพันธ์ ส่วนไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาท ส่วนคดี จำนวน 5 คน ทนายความ จำนวน 3 คน และผู้เชี่ยวชาญระดับปริญญาเอก จำนวน 3 คน และ 3) ประเมินกลยุทธ์ ได้แก่ ความสอดคล้อง ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และ ความเป็นประโยชน์ 1. บริบทของศาลจงั หวดั ศกษาสภาพและความตอ้ งการ กลยุทธ์การสรา้ งภาพลกั ษณ์ ภาพลกั ษณ์ เพื่อการประชาสมั พนั ธ์ เพอ่ื การประชาสมั พนั ธข์ อง 2. บทบาทและภารกจิ ของศาล ของศาลจงั หวดั 4 ดา้ น ศาลจงั หวัด ประกอบ ปด้วย จังหวัด 1. ด้านการใหบ้ รกิ าร - วสิ ยั ทัศน์ 2. ด้านความรับผิดชอบต่อสงั คม - พนั ธกิจ 3. แนวคดิ เกยี่ วกับภาพลกั ษณ์ 3. ดา้ นบรหิ ารจดั การ - เปา้ ประสงค์ ขององค์กร 4. ดา้ นการทางานอยา่ งมี - ประเดน็ กลยทุ ธ์ ประสิทธภิ าพ - กลยุทธ์ 3.1 ความหมายและ - มาตรการ ความสาคญั ของภาพลักษณ์ ปจจยั ที่เก่ียวข้องกับภาพลกั ษณข์ อง - ตวั ชีว้ ดั ศาลจังหวัด ประกอบดว้ ย 3.2 องค์ประกอบของ 1.ปจั จยั ภายในของศาลจังหวัด ไดแ้ ก่ การทดลองและประเมิน ภาพลักษณ์ ผบู้ รหิ าร (Administrator) บคุ ลากร กลยทุ ธก์ ารสร้างภาพลกั ษณ์ (Man) งบประมาณ (Money) วสั ดุ เพ่อื การประชาสัมพันธข์ อง 3.3 ประเภทของภาพลกั ษณ์ อปุ กรณ์ (Material) บริหารจัดการ ศาลจงั หวดั 3.4 แนวทางการสรา้ ง (Management) -ดา้ นความสอดคลอ้ ง ภาพลกั ษณข์ อองค์กรเพอ่ื การ 2. ปจั จัยภายนอกของศาลจังหวัด -ดา้ นความเหมาะสม ประชาสมั พันธ์ ไดแ้ ก่ การเมอื งกฎหมาย Politics -ดา้ นความเปน็ ไปได้ เศรษฐกจิ (Economics) สงั คมและ -ดา้ นความเป็นประโยชน์ 4. แนวคิดเกย่ี วกับการพั นา วัฒนธรรม (Social and Culture) กลยทุ ธ์ เทคโนโลยี (Technology) และผรู้ ับบริการ ( Customers ) 4.1 ความหมายของกลยทุ ธ์ 4.2 ความสาคญั ของกลยทุ ธ์ 4.3 กระบวนการวางแผน กลยทุ ธ์ 4.4 กลยุทธ์สกู่ ารปฏิบตั ิ 4.5 การควบคมุ และประเมนิ ผลเชิงกลยทุ ธ์ ภาพที่ 1 แสดงกรอบแนวคดิ การวจิ ยั

234 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) ผลการวจิ ัย 1. ภาพลักษณ์ของศาลจังหวัดตามการรับรู้และความต้องการเกี่ยวกับภาพลักษณ์ เพื่อการประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด พบว่า อยู่ในระดับมาก ได้แก่ ด้านการให้บริการ มีบุคลากรเพียงพอ ตอบคำถามถูกต้อง ชัดเจน ตรงตามความต้องการของผู้สอบถาม บริการด้วยความเสมอภาค ด้านความรับผิดชอบต่อสังคม ช่วยเหลือประชาชนที่มีปัญหาด้าน ทนายและการจัดการคดี ไม่คิดค่าใช้จ่าย การประกันตัวโดยใช้เครื่องติดตามตัวระบบ อิเล็กทรอนิกส์ ด้านการบริหารจัดการ อาคารสถานที่ทันสมัย เหมาะสมต่อกระบวนการ ยุติธรรม มีมาตรการรักษาความปลอดภัย การสร้างภาพลักษณ์ และความโปร่งใสในการ บริหารงานงบประมาณ ด้านการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ ปฏิบัติหน้าที่รวดเร็ว ถูกต้อง ซื่อสตั ย์ สุจรติ 2. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาพลักษณ์ของศาลจังหวัด การสนทนากลุ่ม พบว่า 1) ปัจจัยภายใน ได้แก่ ด้านผู้บริหาร มีทักษะในการบริหารงานตามหลักนิติธรรม มีความ โปร่งใส ด้านบุคลากร มีความผิดชอบในหน้าที่ และมีส่วนร่วมในการประชาสัมพันธ์ ด้านงบประมาณ เหมาะสมและเพียงพอ จัดทำระบบควบคุมงบประมาณที่โปร่งใสและ ตรวจสอบได้ ด้านวัสดุอุปกรณ์ เหมาะสม สะดวกต่อการใช้งาน และด้านการบริหารจัดการ การบริหารงานบุคลากรมีความเหมาะสม 2) ปัจจัยภายนอก ได้แก่ สังคมและวัฒนธรรม มีการส่งเสริมและสนับสนุนจากหน่วยงานในท้องถิ่น เทคโนโลยี ประชาสัมพันธ์ความรู้เรื่อง กฎหมายที่หลากหลาย ระบบสารสนเทศที่เชื่อมโยงเครือข่ายระหว่างศาลจังหวัดทั่วประเทศ เศรษฐกิจ กลุ่มจังหวัดกำแพงเพชร พิษณุโลก พิจิตร มีกิจกรรมทางการค้าและการเกษตร คอ่ นขา้ งดี ส่งผลให้ประชาชนมีรายได้ค่อนข้างสงู ประชาชนเข้าถึงสื่อประชาสัมพันธ์ในรูปแบบ ของโซเชียลมีเดียได้ง่ายขึ้น ผู้รับบริการ ผู้ให้บริการตรงกับความต้องการกับผู้รับบริการ ได้รับการบริการที่เสมอภาค เป็นธรรม และการเมือง กฎหมาย มีนโยบายแบบบูรณาการของ สำนกั งานศาลยุตธิ รรม ทีส่ ่งเสรมิ การประชาสมั พันธ์ของศาล 3. พัฒนากลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์เพื่อการประชาสัมพันธ์ของศาลจังหวัด พบว่า กลยุทธ์ 1 พัฒนาการปฏิบัติงานของบุคลากร กลยุทธ์ 2 พัฒนาการให้บริการที่ทันสมัย กลยทุ ธ์ 3 พัฒนากลไกการประเมนิ ผลการปฏบิ ัตงิ าน กลยุทธ์ 4 ส่งเสริมการสรา้ งนวัตกรรมการ ประชาสัมพันธ์ที่เข้าถึงประชาชน กลยุทธ์ 5 สนับสนุนการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศที่ทันสมัย และครอบคลุมแก่ผรู้ ับบริการ ใช้เทคโนโลยีให้เกิดประโยชน์ 4. ทดลองใช้ ประเมินผลการทดลองใช้ และประเมินกลยุทธ์การสร้างภาพลักษณ์ พบว่า 1) ทดลองใช้ ได้แก่ กลยุทธ์ 2 พัฒนาการประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนเกิดการรับรู้ อยา่ งแพรห่ ลายและทั่วถึง และกลยทุ ธ์ 5 สนับสนุนการใช้ระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศที่ทันสมัย และครอบคลุมแก่ผู้รับบรกิ าร 2) ประเมินผลการทดลองใชก้ บั บุคลากรและประชาชนผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย เกณฑก์ ารคัดเลือกบุคลากรและประชาชนเป็นผู้ทดลองใช้ ระดับความเหมาะสมอยู่ใน

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวทิ ยาเชิงพทุ ธ ปีที่ 5 ฉบับที่ 12 (ธนั วาคม 2563) | 235 ระดับมาก คู่มือการทดลองใช้มีการเขียนขั้นตอนชัดเจน 3) ประเมินกลยุทธ์การสร้าง ภาพลักษณ์ พบวา่ ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ อยใู่ นระดบั มาก อภิปรายผล 1. ภาพลกั ษณ์ของศาลจังหวดั ตามการรับรูแ้ ละความต้องการเก่ียวกับภาพลักษณ์ ดังน้ี ดา้ นการใหบ้ รกิ าร อยูใ่ นระดับมาก พบวา่ ศาลมีบุคลากรเพยี งพอ สนทนากลุ่ม พบวา่ บุคลากร สามารถตอบคำถามได้ถูกต้อง ชัดเจน มีการฝึกอบรม และประเมินผลการปฏิบัติงานอย่าง สม่ำเสมอ ให้บริการด้วยความเสมอภาค มีความกระตือรือร้นในการให้บริการ สอดคล้องกับ งานวิจัยของวิยะดา ลพโภชน์ เรื่อง การพัฒนาการให้บริการประชาชนของศาลแขวงพระนคร เหนือ พบว่า ด้านบุคลากร จัดให้มีการฝึกอบรมบุคลากรในการให้บริการประชาชนเพื่อสร้าง จิตสำนึก มีการจัดประกวดให้รางวัลเจ้าหน้าที่ทีใ่ ห้บริการทีเ่ ป็นเลิศ และประเมินผลการปฏิบัติ ของบคุ ลากรทกุ 3 เดือน (วิยะดา ลพโภชน์, 2558) ด้านความรับผิดชอบต่อสังคม อยู่ในระดับมาก สนทนากลุ่ม พบว่า ศาลให้ความช่วยเหลือประชาชนด้านทนายและจัดการคดี โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย การประกันตัว โดยใช้เครื่องติดตามตัวระบบอิเล็กทรอนิกส์ สอดคล้องกับงานวิจัยของ พรรณเพ็ญ วงษ์คำลือ เรอื่ ง แนวทางพัฒนาการบริการของศาลจังหวัด แม่สอด พบว่า ศาลยตุ ิธรรมเป็นหนว่ ยงานของ รัฐ มีข้าราชการฝา่ ยตุลาการศาลยุติธรรมเป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่ มีอำนาจหน้าที่ในการพิจารณาคดี เป็นที่พึ่งของสังคมในความเป็นกลางและความถูกต้อง จึงมีการปรับปรุงแก้ไขให้มีการ พัฒนาการบรกิ ารของศาลยุติธรรม (พรรณเพญ็ วงษ์คำลือ, 2553) ดา้ นการบริหารจดั การ อยใู่ นระดบั มาก สนทนากลมุ่ พบว่า จัดอาคารสถานที่ ทันสมัย เหมาะสม มีมาตรการรักษาความปลอดภัย มีนโยบายในการสร้างภาพลักษณ์ และ โปร่งใสในการบริหารงานงบประมาณ สอดคลอ้ งกับแนวคดิ ของ Kevin Lane Keller ท่กี ล่าวถึง การสร้างภาพลักษณ์ขององค์กรในด้านสถานที่และสิ่งแวดล้อม (Working Environment) เช่น สถานที่เอื้ออำนวยต่อผู้ที่มาติดต่อในองค์การ มีสิ่งแวดล้อมที่ดี อาคารและสถานที่มีความ ทันสมัย ซง่ึ สง่ ผลต่อภาพลกั ษณข์ องผทู้ ่ีมาตดิ ตอ่ ดว้ ย (Kevin Lane Keller, 2008) ด้านการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ อยู่ในระดับมาก สนทนากลุ่ม พบว่า บุคลากรปฏิบัติหน้าที่รวดเร็ว ถูกต้อง ซื่อสัตย์ สุจริต มีภาพลักษณ์น่าเชื่อถือเป็นที่ยอมรับ ต่อประชาชน บุคลากรต้องเพิ่มความเชื่อมั่นศรัทธาในการอำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชน สอดคล้องกับแนวคิดของ รัชนี วงศ์สุมิตร กล่าวถึง กลยุทธ์สร้างภาพลักษณ์องค์กรที่ดี น่าเชื่อถือ และสอดคล้องต่อการดำเนินงานของหน่วยงาน เพราะบุคลากรในหน่วยงาน เปรียบเสมือนตัวแทนที่สร้างความประทับใจหรือความเกลียดชังให้แก่ผู้มาติดต่อกับองค์กร (รชั นี วงศส์ ุมติ , 2547)

236 | Journal of Social Science and Buddhistic Anthropology Vol.5 No.12 (December 2020) 2. ปัจจยั ทเ่ี ก่ยี วข้องกับภาพลักษณเ์ พอื่ การประชาสมั พนั ธข์ องศาลจงั หวดั ได้แก่ 2.1 ปัจจัยภายใน ได้แก่ ผู้บริหาร สนทนากลุ่ม พบว่า มีทักษะในการ บริหารงานตามหลักนิติธรรม มีความโปร่งใส มีความรู้ความสามารถเหมาะสมกับตำแหน่ง สอดคล้องกับงานวิจัยของ นพรัตน์ อภิวิมลลักษณ์ เรื่อง รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำ ของผพู้ พิ ากษาหวั หนา้ ศาลในศาลยุตธิ รรม พบว่า องคป์ ระกอบภาวะผู้นำมี 4 อยา่ ง คอื ความรู้ และประสบการณ์ในวิชาชีพ มนุษย์สัมพันธ์และบุคลิกภาพ ความรู้และทักษะในการบริหาร คุณธรรมและจริยธรรม (นพรัตน์ อภวิ ิมลลักษณ์, 2559) บุคลากร พบวา่ สนทนากลมุ่ มคี วามผดิ ชอบในหนา้ ที่ และมีสว่ นร่วม ของการประชาสมั พันธข์ องศาลจังหวัด มีบคุ ลากรเพียงพอ สามารถถา่ ยทอดความรู้และทำงาน เป็นทีม สอดคล้องกับงานวิจัยของ วิยะดา ลพโภชน์ เรื่อง การพัฒนาการให้บริการประชาชน ของศาลแขวงพระนครเหนือ พบว่า บุคลากรตอ้ งมีความรบั ผิดชอบมีจติ สำนึกและกระตือรือร้น ต่อการปฏบิ ตั หิ นา้ ท่ี รว่ มมอื ร่วมใจใน งบประมาณ การปฏิบัตินโยบายที่ได้กำหนดไว้ ให้บริการท่ีกระชับ ลดเวลา ประหยัดทรัพยากร (วิยะดา ลพโภชน์, 2558)พบว่า ศาลจังหวัดมีการจัดสรร งบประมาณอย่างเหมาะสมและเพียงพอ สนทนากลุ่ม คือ จัดทำระบบควบคุมงบประมาณท่ี โปร่งใสและตรวจสอบได้ สอดคล้องกับแนวคิดของ ชุมพล จันทราทิพย์ กล่าวถึง การแบ่งส่วน ราชการภายในศาลจังหวัด ประกอบด้วยส่วนงานที่มีหน้าที่ในการประชาสัมพันธ์และบริการ ทั้งประชาชนและผู้ติดต่อราชการ ส่วนคลังมีหน้าที่ คือ การเงินนอก - ในงบประมาณ รับ - จ่ายเงินในคดี การสำรวจงบค้างจ่ายและการเก็บรักษาเงินและเอกสารทางการเงิน (ชมุ พล จันทราทิพย,์ 2550) วัสดุอุปกรณ์ พบว่า อุปกรณ์ของศาล เหมาะสม สะดวกต่อการใช้ งาน สนทนากลุ่ม คือ มีความพร้อมต่อการใช้งานประชาสัมพันธ์ สอดคล้องกับแนวคิดของ รุ่งนภา พัตรปรชี า ไดก้ ลา่ วถงึ ปจั จยั ที่ใชใ้ นการวิเคราะห์ถงึ องค์กรทดี่ ี น่าเชือ่ ถอื ยอมรับได้ ดังนี้ คณุ ภาพการจัดการ (Quality of Management) คุณภาพสนิ คา้ บรกิ าร (Quality of Products and Services) นวัตกรรมใหม่ ๆ (รงุ่ นภา พตั รปรชี า, 2556) บริหารจัดการ พบว่า การบริหารงานบุคลากรมีความเหมาะสม ปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ สนทนากลุ่ม คือ ผู้บริหารมีการบริหารงาน เพื่อพัฒนาการ ประชาสัมพันธ์ สอดคล้องกับแนวคิดของการสร้างภาพลักษณ์องค์การ James R. Gregory & Jack G. Wiechmann กล่าวถึงการสร้างภาพลักษณ์ขององค์กร 1) รับรู้ความต้องการ กลุ่มเป้าหมาย 2) กำหนดทิศทางชัดเจน 3) รู้จักภาพลักษณ์ขององค์กร 4) จุดเน้น 5) การสร้างสรรค์ 6) ความคงเส้นคงวา 7) การประชาสัมพันธ์ (James R. Gregory & Jack G. Wiechmann, 2002)

วารสารสงั คมศาสตรแ์ ละมานุษยวิทยาเชิงพุทธ ปีที่ 5 ฉบับท่ี 12 (ธันวาคม 2563) | 237 2.2 ปัจจัยภายนอก ได้แก่ สังคมและวัฒนธรรม พบว่า ส่งเสรมิ และสนับสนนุ จากหน่วยงานในท้องถิ่น ความช่วยเหลือจากองค์กรอื่น ๆ ในรูปแบบต่าง ๆ ที่เอื้อต่อการ ประชาสมั พันธ์ยังมนี ้อย สนทนากลมุ่ พบว่า มีการประชาสัมพนั ธ์ สรา้ งกจิ กรรมทางวัฒนธรรม ร่วมกับประชาชน เพื่อสร้างภาพลักษณ์ที่ดี สอดคล้องกับการแนวคิดของ รัชนี วงศ์สุมิตร กล่าวถึงกลยุทธ์ในการสร้างภาพลักษณ์องค์กรที่ดี น่าเชื่อถือ และสอดคล้องต่อการดำเนินงาน ของหน่วยงาน การสร้างภาพลกั ษณ์ ได้แก่ การกระทำทีส่ รา้ งประโยชน์และรับผิดชอบต่อสังคม (รชั นี วงศส์ ุมติ , 2547) เทคโนโลยี พบว่า การประชาสัมพันธ์เรื่องกฎหมายที่หลากหลาย ทำให้เกิดประสิทธิภาพ ระบบสารสนเทศที่เชื่อมโยงเครือข่ายระหว่างศาลจังหวัดทั่วประเทศ สนทนากลุ่ม พบว่า สามารถเข้าถึงข้อมูลและใช้ข้อมูลได้สะดวกและรวดเร็ว แต่เครื่องมือและ เทคโนโลยยี ังไม่เพียงพอ สอดคลอ้ งกับงานวจิ ัยของ ณัฏฐส์ ุมณ ทติ าสริ จิ ริ ภาส เรอ่ื งรูปแบบการ จดั การความรผู้ ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ของสำนักงานศาลยตุ ิธรรมประจำภาค 1 พบว่า สภาพการ จัดการความรู้ขององค์กร ส่วนใหญ่ คือ การอบรม รองลงมา คือ การสอนงานและการประชุม โดยเฉพาะระบบโปรแกรมศาล (ณฏั ฐ์สมุ น ทิตาสิรจิ ิรภาส, 2561) เศรษฐกิจ พบว่า กลุ่มจังหวัดกำแพงเพชร พิษณุโลก พิจิตร มีการค้าและการเกษตรค่อนข้างดี มีรายได้ค่อนข้างสูง เข้าถึงสื่อประชาสัมพันธ์ในรูปแบบ โซเชียลมีเดีย สนทนากลุ่ม พบว่า ประชาสัมพันธ์ ส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง สอดคล้องกับการศึกษาของศูนย์วิจัยเศรษฐศาสตร์ประยุกต์ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เรื่อง ปัจจัยหลักของแผนฟื้นฟูกิจการที่ดี: ผลต่อการพิจารณาคดี ของศาล เพื่อความสำเร็จของธุรกิจและเศรษฐกิจไทย สำหรับโอกาส คือ สภาพทางเศรษฐกิจ ของประเทศที่ดีสังคมยอมรับ การฟื้นฟูกิจการ มีการสนับสนุนของรัฐบาล ผู้ที่เกี่ยวขอ้ งมีความ เข้าใจและมีความเชื่อมั่นในกระบวนการเพิ่มมากขึ้น (ศูนย์วิจัยเศรษฐศาสตร์ประยุกต์ คณะ เศรษฐศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์, 2548) ผู้รับบริการ พบว่า มีความพึงพอใจในการให้บริการที่เสมอภาค เป็นธรรม แตไ่ ม่ได้รับการบริการที่สะดวก รวดเร็ว สนทนากลุม่ พบวา่ มกี ารประชาสมั พนั ธ์และ มคี วามรสู้ กึ ท่ีดีตอ่ ภาพลักษณ์ การทำงานของศาลมีความซบั ซ้อน เพราะยึดหลักนติ ธิ รรมในการ ปฏิบัติงาน สอดคล้องกับการศึกษาของ มนตรี กวีนัฏธยานนท์ เรื่อง การเสริมสร้างจริยธรรม ของส่วนราชการในกระทรวงมหาดไทยโดยคำพิพากษาศาลปกครองสูงสุด: ศึกษากรณีการ ปฏบิ ัติหนา้ ท่ดี ้วยความโปร่งใสและสามารถตรวจสอบได้ พบว่า กระทรวงมหาดไทยมีจริยธรรม ปฏบิ ตั ิหนา้ ท่ดี ว้ ยความโปรง่ ใส (มนตรี กวนี ัฏธยานนท์, 2554) การเมือง กฎหมาย พบว่า มีนโยบายแบบบูรณาการของสำนักงาน ศาลยตุ ิธรรมท่สี ง่ เสริมการประชาสัมพันธ์ของศาล แต่กฎหมาย ขอ้ กำหนด และนโยบายมีความ ซับซ้อน สนทนากลุ่ม พบว่า ศาลมีนโยบายแบบบูรณาการ ส่งเสริมการประชาสัมพันธ์ตาม