แบบรายงาน Best Practice เปือยน้อย

แบบรายงาน Best Practice ๑.ชอื่ โครงการ/กิจกรรม โครงการศูนยฝ์ กึ อาชีพชุมชน การแปรรปู กล้วย ๒. ความสอดคล้องกับนโยบายสำนกั งาน กศน. ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ข้อ 2. ดา้ นการสรา้ ง สมรรถนะและทักษะคุณภาพ2.1 ส่งเสริมการจัดกรศึกษาตลอดชวี ิต ทีเ่ นน้ การพฒั นาทักษะท่จี ำเปน็ สำหรบั แต่ละช่วงวัยและการจดั การศึกษาและการเรียนรู้ทีเ่ หมาะสมกบั แต่ละกลุ่มเป้าหมายและบริบทพน้ื ที2่ .2 พัฒนาหลักสูตรอาชีพระยะส้ันที่เนน้ New skill Up skill และ Re skill ท่ีสอดคลอ้ งกบั บรบิ ทพน้ื ท่ี ความ ต้องการและความหลากหลายของกล่มุ เปา้ หมาย เช่น ผพู้ กิ าร ผสู้ ูงอายุ ความต้องการของตลาดแรงงาน และ กล่มุ อาชีพใหมท่ ีร่ องรบั Disruptive Technology ๓. ความเปน็ มาของโครงการ/กิจกรรม กล้วยนำ้ ว้าเปน็ พชื ลม้ ลกุ ขนาดใหญ่ ทป่ี ลุกงา่ ยสมารถปลกู ได้ทัว่ ไป คนสว่ นใหญ่รจู้ ักดี และ สามารถใช้ทกุ ส่วนของต้น กล้วยนำ้ วา้ เม่ือเทยี บกบั กล้วยหอมและกล้วยไข่ กลว้ ยน้ำว้าจะให้พลังงานมาก ท่สี ดุ กล้วยนำ้ ว้าหา่ มและสกุ มีธาตเุ หล็กในปรมิ าณสงู ชว่ ยสรา้ งเมด็ เลอื ดแดง ปอ้ งกันโรคโลหติ จาง มี แคลเซยี ม ฟอสฟอรสั และวิตามนิ ซชี ว่ ยบำรงุ กระดกู ฟัน และเหงอื กใหแ้ ข็งแรง ช่วยใหผ้ ิวพรรณดี มีเบตา้ แคโรทีน ไนอาซีน และใยอาหาร ช่วยใหร้ ะบบขบั ถา่ ยคล่องข้นึ กนิ กล้วยน้ำว้าสกุ จะช่วยระบายทอ้ ง และสามารถรักษาโรคเลือดออกตามไรฟนั ในเด็กเล็กได้ ช่วยลดอาการเจบ็ คอ เจบ็ หน้าอกท่ีมีอาการไอแหง้ รว่ มด้วย โดยกนิ วันละ ๔-๖ ลกู แบ่งกนิ ก่ีคร้งั กไ็ ด้ กนิ กลว้ ยกอ่ นแปรงฟนั ทุกวนั จะทำใหไ้ ม่มกี ลิน่ ปาก และผิวพรรณดี เหน็ ผลได้ใน ๑ สัปดาห์ กล้วยน้ำวา้ ดบิ และห่ามมีสารแทนนิน เพคตินมฤี ทธิ์ฝาดสมาน รกั ษา อาการท้องเสียท่ีไม่รุนแรงได้ โดยกินครง้ั ละคร่ึงผล หรอื ๑ ผล อาการท้องเสยี จะทุเลาลง นอกจากน้จี ากการศึกษาวิจัยยงั พบว่า มีผลในการรักษาโรคกระเพาะได้อกี ดว้ ย กลว้ ยนำ้ วา้ ยังสามารถ แปรรูปจำหนา่ ยไดม้ ากมาย โดยนำผลผลิตกลว้ ยน้ำวา้ ที่มมี ากในพื้นทีแ่ ละราคาถกู มาแปรรปู กล้วยเปน็ ผลิตภัณฑจ์ ากกล้วยนำ้ วา้ และมีการพฒั นาผลิตภัณฑ์กล้วยน้ำวา้ ให้มรี ปู แบบที่แตกตา่ งและ หลากหลาย อยา่ งกลว้ ยนำ้ ว้าสุกและดิบสามารถใชท้ ำเปน็ ขนม ของหวานตา่ งๆ อาทิ กล้วยเชอื่ ม กลว้ ย บวชชี กลว้ ยตาก กล้วยอบ กล้วยฉาบ แปรรปู เปน็ ผลติ ภณั ฑต์ ่างๆ เป็นการเพิ่มรายได้หรือสรา้ งมูลค่าเพ่มิ ให้ครอบครัวเกษตรกรและชมุ ชน สามมารถทำเป็นอาชพี เสรมิ ได้ กศน.อำเภอเปือยน้อย เปน็ สถานศึกษาในสงั กัด สำนกั งาน กศน. ไดต้ ระหนักถงึ ความสำคญั ของ ปัญหาดงั กล่าว จงึ เห็นสมควรทีจ่ ะดำเนินโครงการศูนยฝ์ ึกอาชพี ชุมชน (1 อำเภอ1อาชีพ ) การแปรรูป กล้วย เพื่อให้มีผเู้ รียน/ผ้รู ว่ มโครงการฯ ได้พฒั นาทักษะอาชีพ มคี วามสามารถในการประกอบอาชีพเสรมิ จากการแปรรปู กล้วย รายได้เพมิ่ ข้นึ ๔. ข้ันตอนการดำเนินงาน 1.ข้ันเตรียมการ 1) จัดทำโครงการ 2) จัดทำหลักสูตร

2) จดั ทำแบบทดสอบ 3) จดั ทำแบบประเมนิ 2.ขน้ั ปฏิบตั กิ าร 1) วางแผนการดำเนนิ งานของโครงการ 2) จัดโครงการการแปรรูปกล้วย 2.1) กิจกรรมบรรยาย 2.2) กจิ กรรมฝึกปฏิบตั ิ 2.3) กจิ กรรมการออกแบบบรรจุภัณฑ์ 2.4) กิจกรรมการค้าขายออนไลน์ 3) การประเมินผลโครงการ 3.ขนั้ สรปุ ผลและประเมนิ ผลโครงการ 1) วิเคราะหแ์ ละประเมนิ ผลโครงการศนู ยฝ์ กึ อาชพี ชุมชน 2) รายงานผลการดำเนนิ งาน ๕. ความสำเรจ็ ทเ่ี ปน็ จุดโดดเดน่ ของโครงการ/หรือกจิ กรรม วทิ ยากรมีความสามารถในการถา่ ยทอด เปน็ ผ้มู คี วามรจู้ รงิ ปฏิบตั ิจริง จนเกดิ ผลผลติ ทม่ี คี ุณภาพ มี ฐานการเรียนรู้ท่ผี ูเ้ ข้าอบรม สามารถลงมือปฏิบัตจิ ริงได้ ทำให้ประชาชนมคี วามรจู้ ากกระบวนการฝกึ ปฏบิ ัติ จรงิ เพอ่ื เปน็ การบรู ณาการกับการดำเนนิ วิถีชีวิตของตนเองได้ สง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหป้ ระชาชนทป่ี ระกอบอาชพี การแปรรปู กล้วยได้มีอาชีพเสรมิ เพมิ่ รายไดแ้ ละสร้างความเขม้ แข็ง พึง่ พาตนเองได้ วางแผน (Plan : P) ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอเปือยน้อย ได้ร่วมทำการสำรวจความ ต้องการของกลุ่มเป้าหมายเพื่อสอบถามความต้องการของกลุ่มเป้าหมายในด้านต่างๆ และได้วิเคราะห์ปัญหา จุดแขง็ จดุ ออ่ น โอกาสและอุปสรรคของกลมุ่ และทำการวิเคราะหผ์ ลร่วมกัน ดงั นี้ จุดแขง็ (S) โอกาส(O) 1. มีการรวมกลมุ่ ท่ชี ัดเจน 1. มีหนว่ ยงานในพ้ืนที่อยู่ใกล้ และให้การ สนับสนุนหลากหลาย 2. มเี คร่ืองมือ-อปุ กรณ์ 2. มงี บประมาณสนบั สนุนจากหน่วยงานของรฐั เช่น กศน. 3. มผี นู้ ำทเ่ี ข้มแข็ง สนับสนุนกิจกรรมของกล่มุ จุดออ่ น(W) อปุ สรรค (T) 1. สมาชกิ กล่มุ ทเี่ หลือส่วนใหญ่มอี ายุมาก 1. ขาดทกั ษะการบรหิ ารจัดการทดี่ ี 2. ขาดความรูใ้ นการจัดทำบัญชีรายรบั -รายจ่าย 2. ขาดการทำบัญชรี ายรับ-รายจ่าย

การปฏบิ ัติ (Do : D) ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอเปือยน้อย ได้จัดทำ/พัฒนาหลักสูตร/ แผนการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ และดำเนินงาน ซึ่งได้จัดทำโครงการ/แผนการจัดกจิ กรรมเพื่อตอบสนองความ ต้องการ และปัญหาของกลุ่มโดยมีหลักสูตรต่างๆ ในแต่ละปีงบประมาณ ได้ดำเนินงานโครงการศูนย์ฝึกอาชพี ชมุ ชน การแปรรูปกล้วย ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 การตรวจสอบและประเมนิ ผล (Check : C) การตรวจสอบและประเมินผล และสรุปผลการดำเนินงาน ครู กศน.ตำบล ได้จัดกิจกรรมหลักสูตร ต่างๆตามแผน และได้สรุปผลการดำเนินงานร่วมกันกับกลุ่มและผู้เกี่ยวข้อง โดยนำ “หลักคิด” 2 เงื่อนไข 3 หลักการ 4 มิติ มาเป็นปรัชญานำทางในการปฏิบัติเพื่อเป็นการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และช่วยให้สามารถยืน หยัดอยู่ได้อย่างมั่นคง มีการบริหารจัดการความเสี่ยงอย่างเหมาะสม ส่งผลให้การพัฒนามีความสมดุลและ ย่ังยนื วิเคราะห์ปญั หาอุปสรรคเพ่อื นำไปปรับปรงุ ตอ่ ไปในการสรปุ ผลการดำเนนิ งาน ดังนี้ 1. การนเิ ทศตดิ ตาม โดยครู/ผบู้ รหิ าร กศน. ร่วมกบั ผนู้ ำชมุ ชน 2. รายงานผู้จบหลักสูตรของแต่ละหลักสูตรซึ่งผลการดำเนินงานคิดเป็นร้อยละ 100 ของ ผเู้ ขา้ รว่ มอบรมทัง้ หมด 3. ผลงาน สามารถนำความรู้ท่ไี ด้รับไปปฏิบัติในกิจกรรมตา่ งในชมุ ชน 4. การติดตามผู้จบหลักสูตร หลังเรียนร่วมติดตามกับผูน้ ำชุมชน พบวา่ มีการนำความรู้ไปใช้ในการ ต่อยอดอาชพี และทำอาชพี เสรมิ เป็นสว่ นใหญ่

การพฒั นาปรับปรงุ (Action : A) การนำผลการสรุปกิจกรรม/โครงการทีไ่ ดด้ ำเนนิ ไปแลว้ นั้น มาวิเคราะหแ์ ละเป็นข้อเสนอแนะพฒั นา ปรับปรุงในปีงบประมาณต่อไป มีการนำปัญหามาจัดทำหลักสูตร การพัฒนาศักยภาพ เป็นการให้ ความรเู้ รื่องบรหิ ารจดั การกลมุ่ การไปศกึ ษาดูงาน เพ่ือนำมาปรับใชใ้ นกระบวนการกลมุ่ ของตน เป็นต้น 1. ประโยชน์ที่ไดร้ บั 1.1 ระดับบคุ คล 1) ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้ ความเข้าใจ มีทักษะในการแปรรูปกล้วย และ สามารถนำไปใช้ในการประกอบอาชีพได้ 2) ผเู้ ข้ารว่ มโครงการสามารถทำกล้วยฉาบเพื่อจำหนา่ ยไดท้ ี 1.2 ระดับองคก์ ร 1) มีหลักสตู ร 1 ตำบล 1 อาชพี 2) มกี ารดำเนนิ งานโครงการ และการวดั ผล ประเมนิ ผล 2. ปจั จยั ทีน่ ำไปสคู่ วามสำเรจ็ การแปรรูปกล้วย ได้รับการยอมรับจากทั้งในชุมชน เมื่อมีกิจกรรมต่างๆ ในชุมชน สมาชิกกลุ่มก็จะ ร่วมแรง ร่วมใจกันอย่างพร้อมเพรียง มีความพยายามพัฒนาตนเองอยู่เสมอ หลายหน่วยงานให้การสนับสนุน เช่น กศน.อำเภอเปือยน้อย สำนักงานพฒั นาชมุ ชน เปน็ ตน้ นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งศึกษาดูงานของหน่วยงานที่สนใจ เป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับนักศึกษา ศูนย์ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอำเภอเปือยน้อย สามารถเปน็ แบบอย่างใหก้ ับชุมชนใกล้เคยี ง เปน็ ชุมชนท่สี รา้ งชอ่ื ให้กับตำบลวงั ม่วงไดอ้ ยา่ งมากในการบริหารจัดการกลมุ่ และการดำเนนิ งานของกลุ่มได้เน้น กระบวนการตามหลกั ทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียง โดยนำ “หลักคดิ ” 2 เงอ่ื นไข 3 หลักการ 4 มติ ิ มาเป็นปรัชญา นำทางในการปฏิบัติ สามารถวิเคราะหไ์ ด้ดังน้ี ดา้ นพอประมาณ

มีการนำทรัพยากรในชุมชนของตนเองที่มีอยู่มาใช้อย่างคุ้มค่า เช่น มีการปลูกกล้วยน้ำหว้า การแปร รูปกล้วยโดยใช้วัตถุดิบที่มีในชุมชน ประกอบกับเครื่องมือ อุปกรณ์ เป็นต้นทุนอยู่แล้ว การต่อยอด จึงเป็นการ ประมาณตนว่ามที กั ษะ ความสามารถ ต้นทุน และนำมาใชอ้ ย่างเกดิ ประโยชน์ ดา้ นความมีเหตุผล การดำเนินกิจกรรม เป็นการดำเนินตามเหตุและผลที่ควรจะเป็น เนื่องด้วยปัจจัยต่างๆเอื้อต่อการ เรียนรู้ และการปฏิบตั ิ เช่น - ความพร้อมดา้ นภูมปิ ญั ญา/ผู้รู้ - ความพร้อมด้านเครอ่ื งมืออุปกรณ์ - ความพร้อมดา้ นผนู้ ำ ผูส้ นับสนุน - ความพรอ้ มดา้ นหนว่ ยงานท่ใี หก้ ารสนบั สนนุ จึงเป็นเหตุผลที่กลุ่มสามารถดำเนินกิจกรรมได้อย่างต่อเนื่อง และพัฒนาขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม มีผล การดำเนินงานเชิงประจักษ์ ดา้ นการมีภมู คิ มุ้ กันท่ดี ี มีความพร้อมในการรับความเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา มีการนำความรู้มาพัฒนา และมีความพยายาม พัฒนาทกั ษะการเรียนร้ใู หม่ๆ อยเู่ สมอ จึงเปน็ การสร้างภมู ิคุม้ กันทด่ี ี ใหก้ ับตนเอง โดยมีเงอ่ื นไขอีก 2 ดา้ น เงอ่ื นไขความรู้ มีการพัฒนาความรู้ ทักษะด้านต่างๆ ของการประกอบอาชีพ ซึ่งได้มีการขวนขวายหาความรู้อย่าง สม่ำเสมอ มีการศึกษาดูงาน พัฒนาความรู้เดิม เพิ่มเติมความรู้ใหม่ อยู่อย่างสม่ำเสมอ จากการเรียนหลักสูตร ต่างๆ เพือ่ พัฒนาศกั ยภาพของกลุ่ม โดยมีการประสานกบั หน่วยงานต่างๆ ในพ้ืนที่ อย่างตอ่ เนอ่ื ง เงื่อนไขคณุ ธรรม ในการประกอบอาชีพ ดำเนินด้วยคุณธรรมในการประกอบอาชีพ มีความซื่อสัตย์ มีความขยันอดทน พยายามเรียนรู้และนำความรู้มาใช้อย่างเต็มความสามารถ เน้นการทำงานร่วมกัน ทุกคนสามารถแสดงความ คิดเห็น และยอมรับความคดิ เหน็ ของกันและกัน และใช้ความเพยี รในการดำเนนิ ชวี ติ ๖. รางวลั แหง่ ความสำเรจ็ ของโครงการ/กจิ กรรม กลุ่มก่ีการแปรรูปกลว้ ย ไดร้ บั คดั เลือกเปน็ แหลง่ เรียนรู้เร่อื ง การแปรรูปอาหาร ตน้ แบบในระดบั อำเภอ ส่งผลให้มีประชาชนมายได้เพ่ิมข้ึน

๗. ข้อคิดควรคำนงึ ในการนำไปขยายผลหรอื นำโครงการนีไ้ ปทำ กลมุ่ แปรรปู กลว้ ย มีความขยัน อดทน และลงมอื ทำจรงิ เป็นปัจจัยสำคัญท่จี ะให้การดำเนนิ การ ประสบความสำเรจ็ เน่อื งจากการบริหารจัดการพ้ืนทีเ่ กษตร ที่มีกลว้ ยน้ำหวา้ ในพน้ื ท่มี าแปรรูปไห้เกบ็ รกั ษาไว้ ไดน้ านและสามารถเพมิ่ มูลค่าได้ ๘. ข้อมูล/หลักฐานอา้ งอิง นางเสนห่ ์ ดกี ลาง ภูมิปัญญาท้องถ่นิ ประจำตำบลวังมว่ ง สมาชิกกลมุ่ การแปรรปู กลว้ ย บา้ นวังมว่ ง หมทู่ ี่ 2 ตำบลวังม่วง อำเภอเปือยน้อย จังหวดั ขอนแก่น ผู้ให้ข้อมูล • ภาพกิจกรรมอยา่ งน้อย ๔-๖ หรือลิงค์ ควิ อาร์โคด้ ภาพเคลือ่ นไหว (ถา้ มี) ๙. ผเู้ ขียน/บรรณาธิการ 1. นางสาวมุธาสณิ ี ชว่ ยวงศ์ญาติ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล 2. นางสาวณฤดี พระจันศรี ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบล