การสืบพันธุ์ของพืช วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 หน่วยที่ 2

การสืบพนั ธุข์ องพชื (reproduction) การสบื พนั ธุ์ แบ่งเป็ น 2 แบบ คอื การสบื พนั ธุแ์ บบอาศัยเพศ และการสืบพนั ธุแ์ บบไม่อาศัยเพศ เกสรเพศผู้ กลีบดอก ดอกไม้มีส่วนประกอบหลายส่วน เช่น กลีบเลีย้ ง กลีบดอก เกสรเพศผู้ เกสรเพศเมีย อับเรณู ยอดเกสรเพศเมีย 1. กลีบเลีย้ ง ทาหน้าทหี่ อ่ หุม้ ดอกขณะยงั ออ่ น กา้ นชูอับเรณู กา้ นเกสรเพศเมีย 2. กลีบดอก ทาหน้าทลี่ ่อแมลงใหช้ ่วยถา่ ยเรณู 3. เกสรเพศผู้ ทาหน้าทสี่ ร้างเซลลส์ ืบพนั ธุเ์ พศผู้ กลบี เลีย้ ง รงั ไข่ 4. เกสรเพศเมีย ทาหน้าทส่ี ร้างเซลลส์ ืบพนั ธุเ์ พศเมีย เกสรเพศเมีย

1 การสบื พันธุแ์ บบอาศัยเพศของพชื (sexual reproduction) มกี ารผสมระหว่างเซลลส์ ืบพนั ธุเ์ พศผู้ (สเปิ รม์ ) กับเซลลส์ บื พันธุเ์ พศเมยี (เซลลไ์ ข่) • การสืบพนั ธุแ์ บบอาศัยเพศของพชื มขี นั้ ตอน ดงั นี้ ขัน้ ตอนท่ี 1 สเปิ รม์ ท่ี 1 (n) + ไข่ (n) -----------------------> ไซโกต (2n) --> ต้นออ่ น (2n) สเปิ รม์ ท่ี 2 (n) + โพลานิวเคลียส (2n) ----> เอนโดสเปิ รม์ (3n) • การถ่ายเรณู เกดิ โดยละออง เรณูของเกสรเพศผู้ไปตก บนยอดเกสรเพศเมยี ขั้นตอนที่ 2 ขัน้ ตอนที่ 3 • ละอองเรณูของเกสรเพศผู้ • สเปิ รม์ นิวเคลยี ส 1 ตัว ผสมกับไขก่ ลายเป็ น งอกหลอดไปยงั รังไข่ ภายใน ไซโกต สเปิ รม์ นิวเคลยี สอกี 1 ตัว เข้าผสมกับ หลอดมีสเปิ รม์ 2 ตวั โพลานิวเคลียส กลายเป็ นเอนโดสเปิ รม์

หลังปฏสิ นธิ จะไดไ้ ซโกตและเอนโดสเปิ รม์ ไซโกตจะพัฒนาต่อไปเป็ นเอม็ บริโอ กลีบดอกจะเหย่ี วและร่วงหล่นไป ไข่เจริญเป็ นไซโกตในเมลด็ ออวุลเจริญเป็ นเมลด็ และรังไข่จะเจริญเป็ นผลโดยมเี มล็ดอยู่ภายใน

2 การสบื พันธุแ์ บบไม่อาศัยเพศของพชื (asexual reproduction) เชน่ การปักชา การตอนก่ิง การตดิ ตา การทาบกิง่ การเกดิ ไหล พชื ต้นใหม่ทไี่ ดจ้ ะมี ลักษณะเหมอื นต้นเดมิ พชื เศรษฐกจิ บางชนิด เช่น กล้วยไม้ ไม้สัก นิยมขยายพนั ธุ์ ด้วยวธิ ีการเพาะเลีย้ งเนือ้ เยอ่ื ซง่ึ เป็ นวธิ ีขยายพนั ธุพ์ ชื ทใี่ หจ้ านวนมากทส่ี ุดในเวลาสั้น 2. ลาตน้ ทเี่ รยี กว่าไหล เช่น เศรษฐีเรอื นใน บัว สตรอวเ์ บอรร์ ี 3. ราก เช่น โมก สาเก 1. ลาตน้ ใต้ดนิ ส่วนตา่ ง ๆ ของพชื 4. ใบ เช่น ตน้ เศรษฐีเงนิ หมื่น เช่น ขิง ข่า มันฝร่ัง เผอื ก ทข่ี ยายพันธุแ์ บบไม่อาศัยเพศ ต้นคว่าตายหงายเป็ น ไดต้ ามธรรมชาติ

• เป็ นการขยายพนั ธุพ์ ชื โดยการ • เป็ นการขยายพนั ธุพ์ ชื จากกงิ่ ที่ แตกต้นใหม่จากส่วนต่าง ๆ ทาให้เกดิ รากขณะตดิ อยูก่ ับต้นแม่ ของพชื ทสี่ ามารถขยายพนั ธุไ์ ด้ เชน่ ลาตน้ กง่ิ ใบ 2. การตอนกงิ่ 1. การปักชา การขยายพนั ธุ์ ดว้ ยกง่ิ หรือลาต้น 4. การตดิ ตา 3. การตอ่ กงิ่ • เป็ นการขยายพันธุพ์ ชื โดยการนาตาของ • เป็ นการขยายพนั ธุพ์ ชื ดว้ ยกง่ิ หรือลาตน้ ของ ตน้ พันธุด์ มี าเชอ่ื มหรือประสานกับพชื ไม้พันธุด์ แี ต่ไม่ทนทานตอ่ โรคหรือ ต้นตอทมี่ ีรากแขง็ แรง สิ่งแวดล้อม เรียกว่า กง่ิ พันธุด์ ี ไปต่อกับ พันธุพ์ นื้ เมอื งหรือพนั ธุท์ ไ่ี ม่ดแี ต่ทนทาน ตอ่ โรค และสง่ิ แวดล้อมไดด้ ี เรียกวา่ ตน้ ตอ