วิจัยสุนัขและแมว

การศกึ ษาพฤตกิ รรมการเลี้ยงสัตว์เลี้ยงของผู้สงู อายุประเภทสุนขั และแมวในอาเภอบา้ นฉาง จงั หวัดระยอง The research raising pet behavior of elderly poeple in Banchang Rayong วรางคนา คาประสทิ ธ*์ิ และ ธรี ะวัฒน์ จนั ทกึ สาขาการจดั การธรุ กิจและภาษาองั กฤษ คณะวิทยาการจดั การ มหาวิทยาลัยศลิ ปากร วทิ ยาเขตสารสนเทศเพชรบรุ ี บทคดั ยอ่ การวจิ ยั นีม้ ีจุดประสงค์ ดังน้ี เพ่ือศกึ ษาพฤติกรรมการเลีย้ งสัตวข์ องผูส้ งู อายุ และกล่มุ ตัวอยา่ งของผู้สูงอายุคือผสู้ ูงอายุในอาเภอ บ้านฉางจังหวัดระยอง จานวน 40 คน โดยการทาแบบสัมภาษณ์เชิงลึกรายบุคคล โดยจากการสัมภาษณ์พบว่า มี12 คนที่เล้ียงสัตว์ โดยผูส้ ูงอายแุ ต่ละคนทั้งหมด 12 คนไดจ้ าแนกกลุ่มจากการสัมภาษณ์เป็น 3 กลุ่ม และพบว่าการเลือกเลี้ยงสัตว์ในแต่ละคนมีเหตุผลที่ คล้ายคลึงและต่างกันออกไป นอกจากนี้การวิจัยยังพบว่าผู้สูงอายุบางกลุ่มไม่นิยมเล้ียงสัตว์เนื่องจากการอยู่อาศัยกับครอบครัวใหญ่ และมพี ้ืนทีจ่ ากดั นน้ั สง่ ให้การเลีย้ งสตั วข์ องเขาเป็นไปได้ยากในขณะท่อี กี สองกลุ่ม พบว่าการเลยี้ งของกลุม่ น้ีส่วนมามีผลมาจากการอยู่ ตัวคนเดียว ไม่มีลกู หลาน หรอื ครอบครวั ใหญท่ าให้พวกเขาน้ันเลือกที่จะเลีย้ งสัตว์ไวแ้ กเ้ หงาเป็นเพอื่ นอีกดว้ ย คาสาคัญ : ผู้ส้อู ายุ, สตั ว์เลีย้ ง, อาศยั อยลู่ าพัง Abstract This research aimed is made for studying raising pet behavior of elderly person in Banchang Rayong. This research is qualitative Research. The samples are 40 elders who were people aged 60 years and over residing in Banchang Rayong. By the depth interview, found out that 12 people like to have pet then we divide 3 group by the answer that have the same answers and the same ways, the first and second group believe that having pet is the way that can solve how lonely that they had but the final group believes that they don’t want to have a pet caused they have no space for feeding dog or cat. By the way, this research is just in Banchang district, the most elderly people that live alone think having pet can make them be friend and happy. Keywords: Elders, Pet, live alone *ผนู้ พิ นธ์ประสานงาน [email protected] โทร. 0959280846 1. บทนา เนอ่ื งจากการประเทศไทยได้กา้ วเข้าสสู่ ังคมผู้สูงอายุ (Aging society) แล้วอย่างเป็นทางการ พิจารณาจากคาว่าผู้สูงอายุนั้น หมายถึงสังคมผู้สูงอายุคือสังคมท่ีมีประชากรอายุ 60 ปีข้ึนไปมากกว่า 10% หรือมีประชาชนท่ีมีอายุ 65 ปีข้ึนไปมากกว่า 7% ซ่ึงใน ประเทศไทยน้ันก็เป็นสังคมผู้สูงอายุแล้วต้ังแต่ปี 2548 แล้วตอนน้ันโดยประเทศไทยมีประชากรต้ังแต่ 60 ปีมีด้วยกันถึง 10.4% และ เป็นไปได้ว่าในอนาคต 20 ปีข้างหน้าน้ัน สังคมไทยจะเป็นสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ (Aged Society) โดยได้มีการพิจารณาจากค่า จานวนประชากรที่มีอายุ 60 ปีข้ึนไปมากกว่า 20% หรือมีประชากรที่มีอายุ 65 ปีข้ึนไปเกินกว่า 14% โดยคาดการว่าในปี 2571 ประเทศไทยอาจะมีผอู้ ายเุ กนิ 60 ปี ถึง 23.5%ด้วยกนั (ชมพูนุช พรหมภกั ด, 2556) สาขามนษุ ยศาสตร์ สงั คมวิทยาและการศึกษา I 1542

โดยสานักงานสถิติแห่งชาติได้ได้มีการทาการสารวจมาแล้วทั้งหมด 4 ครั้งด้วยกัน ซ่ึงมีผลมาจากปัจจุบันประเทศไทยได้ ประสบผลสาเร็จอย่างมากในนโยบายด้านประชากรท่ีมีความเป็ยอยู่ดีข้ึนและสะดวกสบายและการวางแผนครอบครัวท่ีอันเป็นผลมา จากคนมีความรู้มากขึ้น ทาให้การให้กาเนิดบุตรน้ันลดน้อยลงอย่างต่อเนื่อง อีกท้ังยังรวมไปถึงการเจริญก้าวหน้าทางการแพทย์ สาธารณสุข และเทคโนโลยี ทท่ี าใหป้ ระชากรมีอายยุ ืนยาวข้ึน ซง่ึ ได้ส่งผลถงึ โครงสรา้ งของประชากรในประเทศไทยเปลย่ี นแปลงไปเป็น โครงสรา้ งแบบผู้สงู อายุ หรอื อาจจะกลา่ วไดว้ ่าในประเทศไทยนัน้ เปน็ หนง่ึ ในประเทศอาเซยี นท่ีกาลงั พัฒนาเป็นสังคมผู้สูงอายุคือ การท่ี มีจานวนผู้สูงอายุหรือประชากรอายุ 60 ปีข้ึนไป เพ่ิมสูงขึ้นจนมากกว่าร้อยละ 10 ของประชากรทั้งหมด โดยในขณะท่ีวัยอื่นๆน้ันลด นอ้ ยลง จึงอาจจะสง่ ผลกระทบตอ่ สภาวะทางสงั คมและเศรษฐกจิ โดยรวมของประเทศ โดยประเทศไทยควรสง่ เสรมิ และพัฒนาผู้สูงอายุ เหล่าน้ันรวมทั้งรับมือกับสังคมผู้สูงอายท่ีจะมีเพ่ิมมากข้ึนอีกในอนาคตจากการคาดการณ์ (กลุ่มสถิติประชากร, สานักสถิติสังคมและ สานกั งานสถิตแิ ห่งชาต,ิ 2557) ผู้สูงอายุน้ันเป็นวัยของบุคคลท่ีมีความเปล่ียนแปลงตั้งแต่ทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม การเรียนรู้ สติปัญญา เศรษฐกิจและปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ในทางท่ีเสื่อมลงทุกๆด้าน(ชูวิทย์ เวชแพศย์, 2538) โดยความสามารถในการดาเนิน ชีวิตประจาวันของผู้สูงอายุนั้น เป็นปัจจัยเก่ียวข้องกับตัวผู้สูงอายุซ่ึงมีผลต่อการรับรู้ภาระและการดูแลความทุกๆอย่างให้เกิดความ ผาสุก โดยทั่วไปของญาติหรือผู้ดูแลในทานองเดียวกันนั้น ผู้สูงอายุความรู้สึกเป็นภาระและท่ีจะต้องดูแลผู้สูงอายุนี้ก็เป็นความเครียด หรือเป็นการรับรู้ว่ามีภาวะเครียดเกิดขึ้นต่อผู้สูงอายุ ซึ่งความสามารถในการดาเนินชีวิตประจาวันของผู้สูงอายุนั้นมีปัจจัย ทางด้าน ภาวะสขุ ภาพท่สี ะท้อนออกทางอ้อมการวัดความสามารถในการปฏบิ ตั กิ จิ วัตรประจาวันต่างๆของผู้สูงอายุดงั นัน้ การที่ไม่สามารถปฏิบัติ กิจวตั รประจาวนั ด้วยตนเองยอ่ มไมแ่ สดงถงึ ภาวะท่ีต้องพ่ึงพาผู้อ่ืนในการตอบสนองความต้องการของตนเองบุคคลที่มีข้อจากัดในการประกอบกิจวัตรประจาวัน จาเป็นต้องพ่งึ พาบุคคลอนื่ ในการตอบสนองความต้องการพื้นฐานการดแู ลบุคคลเหลา่ นีจ้ ึง มีผลกระทบโดยตรงตอ่ ความผาสุกของผู้ดูแล (วิภาวรรณ ชะอุ่ม, 2536) สังคมไทยในปัจจุบันมีการเล้ียงสัตว์ในหลากหลายรูปแบบเช่นสัตว์เลี้ยงในบ้านเพื่อเป็นเพื่อนเล่นหรืออีกนัยน้ันหมายถึง ว่า สัตว์ทมี่ คี วามสัมพนั ธก์ บั มนษุ ย์มากยง่ิ ข้ึนความสัมพันธ์ในการเลยี้ งสตั ว์โดยเฉพาะสัตว์เลี้ยงเป็นเพื่อนเพ่ิมจานวนมากขึ้น ทาให้สามารถ สง่ ความสขุ ของผเู้ ลี้ยงได้(จรยิ าภรณ์ ชว่ ยเรอื งและชนชิ า ปิยชยันต,์ 2555)การเลยี้ งสนุ ัขหรอื แมว ไวเปน็ เพอ่ื นแกเหงา หรืออาจเป็นการ เลยี้ งท่ีเปน็ การเล้ียงแบบเปน็ งานอดเิ รกหรือเป็นการเล้ยี งไว้เพือ่ เปน็ เพอ่ื น ซึ่งในปัจจุบันคนสว่ นมากน้ันการเล้ียงสัตว์ถึงเป็นส่วนหนึ่งใน ชีวิต โดยมีความรักความผกู พันจากนิสยั อนั ซ่ือสตั ยข์ องสัตว์เลยี้ งซ่ึงบางคนอาจจะเลยี้ งไว้เพอ่ื เป็นเพ่อื นหรือเพ่ือการนนั ทนาการกเ็ ปน็ ได้ อีกท้ังการเลีย้ งสัตว์ยงั ชว่ ยคลายเครยี ด ซงึ่ ความเครยี ดนนั้ ๆอาจจะเกิดจากการทางาน หรือความเครียดในด้านต่างๆ อีกทั้งสัตว์เล้ียงยัง สามารถเป็นเพื่อนยามที่รู้สึกเหงาหรือต้องการใครสักคนข้างๆกาย จนบางรายน้ันก็เลี้ยงสัตว์เลี้ยงไว้ในรูปแบบของลูกหลานเลย ซ่ึง ประกอบกับในปัจจบุ นั นน้ั สภาวะทางเศรษฐกิจทเี่ ปล่ียนไปทาใหแ้ นวโน้มการคุมกาเนิดหรือารวางแผนครอบครัวนั้นมากขึ้น บางคนจึง เลยี้ งสุนัขหรือสัตว์เลี้ยงอนื่ ๆแทนทีจ่ ะมคี รอบครัว นอกจากนั้นผู้สูงอายุที่ต้องห่างเหินจากลูกหลานอาศัยอยู่ลาพัง ก็นิยมที่จะเลี้ยงสัตว์ เลย้ี งไว้เปน็ เพอ่ื นเหมอื นกัน(ณัฐฐสริ ิ แฉลม้ วงศ,์ 2552) สุนขั กับมนุษยน์ นั้ มคี วามผูกพันมานานหลายศตวรรษนับตัง้ แต่มนุษย์ รูถึงความ เชี่ยวชาญในการลา่ และความเปน็ อยู่ท่ีเจรญิ ก้าวหน้าจงึ มกั จะเลย้ี งสนุ ัข จนปจั จบุ นั นัน้ การเลย้ี งสุนัขไว้เป็นเพื่อนได้รับการยอมรับ โดย ทาใหม้ นษุ ย์มคี วามสุขและความพึงพอใจต่อมนุษย์อยา่ งลึกซึง้ แก่มนษุ ย์ (ธญั นนั ท มนั ตา, 2550:7) ดังนั้นจากเหตุการณ์ที่ประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ข้อความข้างต้นสรุปได้ว่า การเลี้ยงสัตว์ในปัจจุบันส่งผลต่อด้าน จติ ใจของมนษุ ย์มาก อย่างไรก็ตาม ผ้สู งู อายุเป็นวยั ท่ีไม่วา่ จะด้านใด มีการเปลย่ี นแปลงไปในทางท่เี สอื่ มลง และการเปล่ียนไปของสังคม ผ้สู งู อายทุ ่ีเกิดข้ึนน้นั อาจทาใหค้ รอบครัวของผสู้ งู อายุหรือผู้ดูแลไม่สามารถหรือมีเวลาท่ีน้อยลงในการอยู่เป็นเพื่อนหรือการดูแล ทาให้ สาขามนษุ ยศาสตร์ สังคมวิทยาและการศกึ ษา I 1543

ผ้สู งู อายุอยู่คนเดียว มีความเครียด และโดดเด่ียว ผู้สูงอายุอาจมีความรู้สึกเสมือนถูกทิ้ง และพ้ืนฐานของมนุษย์นั้นจาเป็นต้องมีสัง คม เพราะมนุษยเ์ ป็นสัตว์สงั คม จึงจาเป็นควรตอ้ งมีเพือ่ น และสัตวเ์ ลีย้ งเป็นอกี ทางเลอื กหน่งึ ชว่ ยให้ผสู้ งู อายุรูส้ ึกไม่โดดเด่ียวอีกต่อไป ซ่ึงผู้วิจัยมีความสนใจที่จะศึกษาพฤติกรรมการเลี้ยงสัตว์เลี้ยงของผู้สูงอายุประเภทสุนัขและแมวในอาเภอบ้านฉาง จังหวัด ระยอง และนาขอ้ มูลทไี่ ด้รบั มาสนับสนุนในเร่ืองของการเลีย้ งสัตว์ในผู้สูงอายุในอาเภอบ้านฉาง เพื่อนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต ของผ้สู งู อายุในอนาคตตอ่ ไป วัตถุประสงค์การวจิ ัย 1. เพ่ือศกึ ษาพฤติกรรมการเลยี้ งสัตว์เลย้ี งของผูส้ งู อายุประเภทสนุ ขั และแมวในอาเภอบา้ นฉางจังหวดั ระยอง 2. เพ่ือศึกษาวา่ การเล้ียงสตั ว์เล้ยี งได้สง่ ผลต่อผ้สู งู อายใุ นทางทีด่ ีมากนอ้ ยเพียงไรและในด้านใดบา้ ง 3. เพื่อศกึ ษาว่าการเลยี้ งสัตวเ์ ลี้ยงไดส้ ่งผลต่อผู้สงู อายใุ นทางท่ีไม่ดีมากน้อยเพยี งไรและในดา้ นใดบ้าง คาถามการวิจัย 1. ปจั จบุ ันพฤติกรรมการเล้ียงสัตว์เลี้ยงของผูส้ ูงอายุเปน็ อย่างไร? 2. ในผ้สู ูงอายุทร่ี กั สตั ว์และเล้ียงสัตวม์ มี ากหรือนอ้ ยอยา่ งไร? 3. ในผู้สูงอายทุ ี่เลยี้ งสัตว์น้ัน การเลย้ี งสัตว์สง่ ผลมาหรือน้อยเพยี งไรไมว่ า่ จะด้านใดๆท่ีเก่ยี วข้องกับผสู้ งู อายุ? แนวคดิ ทฤษฎี และผลงานวจิ ยั ท่เี กีย่ วข้อง 1. มนุษยเ์ ปน็ สัตวส์ งั คม มนุษยเ์ ป็นสตั วส์ งั คม(Human being is social animal.) คอื การท่ีไดอ้ ยรู่ ่วมกนั เป็นกลุม่ นนั้ จะกระทาให้สมาชิ ดารงชีวิตอยู่ รอดโดยมีการกระทาระหว่างกันทางสังคมว่า สัตว์สังคม (social animals) สัตว์สังคมจึงมีลักษณะที่สาคัญคือ มีการดารงชีวิตอยู่ ร่วมกันเปน็ กลุ่ม และมีการกระทาระหวา่ งกนั ทางสังคม ความสาคญั มนุษย์ต้องรวมกันอยู่เป็นกลุ่มก้อนหรือเป็นสังคมนั้น ก็เพราะมนุษย์ต้องพึ่งพาอาศัยกันในการดารงชีพ เช่น ช่วยกันหาหรือ ผลติ อาหาร ชว่ ยกันสรา้ งบ้านหรือท่ีอยู่อาศัย ช่วยกันสร้างเคร่ืองมือหรืออาวุธ ช่วยป้องกันภัยที่อาจเกิดข้ึนจากธรรมชาติหรือจากการ รกุ รานของมนษุ ย์ดว้ ยกัน และมนษุ ย์ยงั มคี วามต้องการอน่ื ๆ จากกันและกนั อีกมาก ความเป็นมา อารสิ โตเตลิ (Aristotle) นกั ปราชญ์ชาวกรีก กล่าววา่ มนษุ ย์เป็นสตั ว์สงั คม ทั้งนเ้ี ขาเช่ือว่า มนุษย์โดยสภาพธรรมชาติจะต้อง มีชวี ิตอย่รู ่วมกนั กับบุคคลอืน่ ๆ ตดิ ตอ่ สัมพนั ธซ์ ง่ึ กนั และกัน ไม่สามารถดารงชีวิตอยู่อย่างอิสระตามลาพังแต่ผู้เดียวได้ สังคมจึงเกิดขึ้น จากแนวคิดของนักสังคมวทิ ยา มีความเห็นว่า สงั คมกับมนุษย์จะแยกจากกันไม่ได้ เพราะมนุษย์เร่ิมเกิดมาก็ต้องอาศัยสังคม ต้องพึ่งพา อาศัยมนษุ ยด์ ว้ ยกนั ต้องมีความสัมพันธ์กัน และกระทาตอ่ กันทางสังคมเพื่อประโยชน์แห่งตนและสงั คม 2. ทฤษฏีความต้องการทางด้านจิตใจ เม่ือมนุษยแ์ ตล่ ะคนอยใู่ นสังคม ย่อมมคี วามต้องการอื่น ๆ เพิ่ม มากขึ้นนอกเหนือไปจากความต้องการทางชีวภาพ ความต้องการเหล่านี้อาจมีมากหรือน้อย ตามความแตกตา่ งของแต่ละบุคคล เช่น ต้องการความรัก ความนับถือ และการยกย่องจากบุคคลอ่ืน ความต้องการอานาจ เกียรติยศ ชื่อเสยี ง ทรัพย์สมบัติ การมเี พอ่ื น และการมคี รอบครวั เป็นต้น การได้รับสิ่งซ่ึงสนองความต้องการทางจิตใจ จะสร้างเสริมให้สมาชิกมี บคุ ลกิ ภาพทีเ่ หมาะสม และดารงชวี ิตได้อยา่ งมคี วามสุข สาขามนษุ ยศาสตร์ สังคมวิทยาและการศกึ ษา I 1544

3. ทฤษฎคี วามตอ้ งการทางด้านสังคม การทีม่ นษุ ยอ์ ยรู่ ่วมกันเป็นสังคม ย่อมมีความตอ้ งการท่ีจะร่วม สรา้ งระบบความสมั พันธ์ เพ่ือใหส้ ังคมของตนดารงอยไู่ ด้ ทส่ี าคญั ไดแ้ ก่ ความตอ้ งการทจ่ี ะมรี ะบบการสือ่ สาร ระบบการผลิต และการกระจายผลิตผลเพ่ือแลกเปลี่ยนสินค้าและการบริการระหว่างกันและกัน มีระบบสังคมท่ีจะป้องกันสมาชิกจากภัยอันตรายท้ัง ปวง มีระบบการสร้างสมาชิกใหม่เพ่ือทดแทนสมาชิกเก่าท่ีตายไป นอกจากนี้ยังรวมไปถึงการมีระบบควบคุมสังคมเพื่อให้สมาชิก ประพฤติปฏิบตั ิตามกฎเกณฑ์ของสังคมทงั้ น้ีเพอ่ื ให้การดารงชีวิตร่วมกนั ในสังคมมนษุ ยด์ ารงอยูต่ ลอดไป ความต้องการท้ัง 2 ประการดังท่ีกล่าวมาน้ี จะบรรลุผลโดยการท่ีมนุษย์ดารงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมต่างพ่ึงพาอาศัยซ่ึงกัน และกนั ประพฤติปฏิบัติตามบทบาทและหน้าท่ีซึ่งตนดารงอยู่ในสังคมนั้น หากสมาชิกปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของระบบความสัมพันธ์ใน สงั คมมากเพียงใด ยอ่ มไดร้ บั ส่ิงซึ่งสนองความตอ้ งการในการดารงชวี ติ ได้มากเพยี งนัน้ ปจั จบุ นั ปญั หาผสู้ งู อายทุ มี่ ีบา้ นปรายชีวิตอย่างโดดเด่ียวมีอยู่จานวนมากในทุกจังหวัดทั่วประเทศ ลูกหลานบางรายท่ีบอกว่า จะไม่ทอดทงิ้ แต่ก็ให้การช่วยเหลือได้ไม่ท่ัวถึงปล่อยให้ท่านต้องอยู่อย่างเดียวดาย เพราะมีหลายปัจจัยที่ทาให้ข้อมูลตกหล่น ผู้สูงอายุ หลายคนจึงต้องอยู่อย่างเดือดร้อนตามลาพัง ด้วยการอาศัยเพื่อนบ้าน หรือผู้มีน้าใจและศรัทธาให้ความช่วยเหลือเท่าท่ีจะทาได้ และ การเล้ียงสตั ว์เหล่านน้ั เป็นอีกทางหน่ึงทที่ าใหท้ ่านสามารถคลายเครียด รู้สึกไม่โดดเดียวอาจและทาให้รู้สึกอยากมีชีวิตอยู่ต่อมากขึ้นใน แต่ละวนั สภาพเศรษฐกิจและสงั คมที่เปลี่ยนไป กลายเป็นกระแสทนุ นยิ ม ส่งผลกระทบต่อโครงสร้างครอบครัวให้กลายเป็นครอบครัว เด่ียวมากข้ึน ความรักความผูกพันในครอบครัวน้อยลง คนในครอบครัวมัวแต่สนใจเร่ืองการทางานเก็บเงิน จนอาจมองข้าม ความสมั พนั ธ์ระหว่างคนในครอบครวั ไป ส่งผลใหส้ ดั ส่วนของผู้สงู อายุทอ่ี ยู่คนเดียวตามลาพังในครัวเรือนมีแนวโน้มเพิ่มสูงข้ึน โดยในปี 2537 มีผู้สูงอายทุ ีอ่ ยคู่ นเดียวร้อยละ 3.6 ในปี 2545 เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 6.3 และข้อมูลล่าสุดในปี 2550 พบมีผู้สูงอายุอยู่คนเดียวใน ครอบครัวตามลาพงั รอ้ ยละ 7.7 ทงั้ น้รี ้อยละ 56.7 ของผู้สูงอายุทอ่ี ยคู่ นเดียวตามลาพังไม่มีปัญหา ท่ีเหลือร้อยละ 43.3 มีปัญญา ซ่ึงถือ เปน็ ตัวเลขทีส่ งู อยสู่ าหรบั ปญั หาที่เกิดขน้ึ กับผูส้ งู อายุทพ่ี บบ่อยที่สุดคือ “ความรู้สึกเหงา” สูงถึงร้อยละ 51.2 ของผู้สูงอายุท่ีอยู่คนเดียว รองลงคือปัญหาไม่มีคนดูแลท่านเม่ือเจ็บป่วย ร้อยละ 27.5 ปัญหาด้านการเงินที่ต้องเล้ียงชีพ ร้อยละ 15.7 และ ร้อยละ 5.3 ไม่มี ลกู หลานมาช่วยแบง่ เบาภาระภายในบ้าน ปัญหาทง้ั หมดเหล่านจี้ ะเกิดขนึ้ กบั ผ้สู ูงอายุท่ีถกู ทอดทิ้งมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับสภาพร่างกาย และปัจจัยภายนอกทสี่ ่งผลกระทบต่อจิตใจ โดยจะเกดิ มากทีส่ ดุ ในผู้สงู อายทุ ีถ่ ูกทอดท้งิ จากลูกหลานนอกจากน้ี ผู้สงู อายุยงั มปี ัญหาด้าน ร่างกาย เนื่องจากสภาพร่างกายทีท่ รุดโทรมลงตามกาลเวลา ส่งผลใหส้ ขุ ภาพอ่อนแอ ช่วยเหลือไดน้ อ้ ยลง อกี ทัง้ สังคมก็ยังเป็นส่วนหน่ึง ท่ีทาให้ผูส้ ูงอายเุ กดิ ความรสู้ กึ ในทางลง มองตนเองเป็นผู้ไร้ประโยชน์และเป็นภาระของสังคม เกิดความสับสนทางอารมณ์ จิตใจ และ ความเช่อื มัน่ ในตนเองลดน้อยลง ทา้ ยสุดทาใหผ้ ูส้ ูงอายเุ หลา่ น้ีอยใู่ นภาวะอารมณ์เศร้า ทอ้ แท้ ผดิ หวงั และมปี มด้อย ความผูกพันระหว่างมนุษย์กับสัตว์เล้ียงเป็นความผูกพันท่ีมีประวัติมายาวนาน สัตว์เลี้ยงที่มีความใกล้ชิดกับมนุษย์มากที่สุด และเปน็ เพอื่ นท่ดี ีท่สี ดุ ของมนุษย์ หรืออาจจะเรียกได้ว่าสัตว์คือหน่ึงในสมาชิกของครอบครัวเลยทีเดียว ความผูกพันระหว่างสัตว์เลี้ยง กับมนษุ ย์จึงเป็นเร่ืองที่นา่ สนใจและน่าศกึ ษาเป็นอย่างยิ่ง วา่ เหตุใดมนษุ ยจ์ งึ ผูกพันใกลช้ ดิ กันกับสุนัขมากกว่าสตั ว์เลีย้ งชนิดอืน่ ความผกู พนั ระหวา่ งมนษุ ยก์ ับสุนัขได้มวี วิ ฒั นาการมาต้งั แต่สมยั โบราณ ในระยะแรกมนุษยไ์ ด้นาสุนัขป่ามาเล้ียง ใช้ประโยชน์ท้ังในด้าน การล่าสัตว์ และช่วยในการปกป้องมนุษย์ เช่น ช่วยในการล่าสัตว์ เฝ้าทรัพย์สมบัติบางอย่าง หรือ เฝ้าฝูงสัตว์เล้ียงที่มนุษย์เล้ียงไว้เพื่อ เป็นอาหาร โดยมนุษย์ให้อาหารกับสุนัขเป็นสิ่งตอบแทน ต่อมามนุษย์ได้นาสัตว์ต่างๆ มาเลี้ยงเพ่ิมมากข้ึน ในปัจจุบันเน่ืองจากสภาพ สังคมและวิถีชีวิตมีการแข่งขันกันมากขึ้น วัตถุประสงค์ของการเล้ียงสุนัขจึงเปลี่ยนไปกลายมาเป็นเลี้ยงสุนัขเพื่อประโยชน์อื่นๆ เช่น เลยี้ งเพื่อเปน็ เพื่อนแกเ้ หงา เปน็ ตน้ สาขามนุษยศาสตร์ สงั คมวทิ ยาและการศกึ ษา I 1545

2. วิธีการดาเนนิ งานวิจยั การศึกษาเรื่อง “แนวทางการตัดสินใจซื้อเครื่องประดับแท้ของผู้สูงอายุในจังหวัดกรุงเทพมหานคร กรณีศึกษาร้าน เครือ่ งประดบั Srithong Jewelry” เปน็ การวจิ ัยเชิงคณุ ภาพ (Qualitative Research) การวจิ ัยท่ีศึกษาและทาความเข้าใจความหมาย ของประสบการณ์ชีวิตที่บุคคลได้ประสบมาเป็นหลัก ผู้วิจัยได้นาหลักการของการศึกษาเชิงคุณภาพแบบปรากฏการณ์วิทยามาเป็น แนวทางในการศกึ ษาดังนี้ โดยการศึกษาการทาวิจัยนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ ( Qualitative Research ) ใช้การวิเคราะห์เชิงพรรณนาและอภิปราย ความจากการสรางทฤษฎจี ากขอมูลพน้ื ฐานและการสังเกตุการและวิจยั ภาคสนาม ซง่ึ การดาเนินงานการวจิ ัยทศ่ี ึกษาและทาความเขา้ ใจ ความหมายของประสบการณ์ชวี ิตท่บี คุ คลได้ประสบมาเป็นหลัก ผ้วู จิ ัยได้นาหลักการของการศกึ ษาเชิงคณุ ภาพแบบปรากฏการณ์วิทยา มาเป็นแนวทางในการศึกษาดงั นี้ จะประกอบด้วย การรวบรวมข้อมูลและทฤษฏตี ่างๆ การเลือกใช้เครื่องมือท่ีใช้ในการเก็บข้อมูล การ วิเคราะห์ข้อมูลและตีความข้อมูล โดยการตั้งกลุ่มตวั อยา่ แบบเจาะจงให้เป็นผสู้ ูงอายทุ เี่ ลี้ยงสัตวเ์ ล้ยี งในอาเภอบา้ นฉาง จังหวดั ระยอง ขอบเขตการวิจัย แบบแผนการวิจัย วางแผนการดาเนินการวิจัย ที่ผสมผสานทฤษฎี แนวคิด ข้อมูล และแนวทางดาเนินงานวิจัย เพ่ือให้ได้ คาตอบมาตอบประเด็นปัญหา และวัตถุประสงค์การวิจัยอย่างมีประสิทธิภาพกรณีศึกษาฟฤติกรรมการเลี้ยงสัตว์ ผู้ให้ข้อมูลหลัก ประกอบด้วย ผู้เลี้ยงสัตว์ที่เป็นผู้สูงอายุจานวน 12 คน พื้นท่ีในการวิจัยคร้ังน้ีคือ อาเภอบ้านฉางจังหวัดระยอง โดยผู้วิจัยได้กาหนด ระยะเวลาในการศกึ ษาการวจิ ยั ระหวา่ งเดอื น มนี าคม ถงึ เดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2560 รวมเป็นระยะเวลา 3 เดอื น ดังนั้นแบบแผนการวิจัยจึงแสดงให้เห็นถึงโครงสร้างปัญหาการวิจัยและการวางแผนตรวจสอบโดยใช้ข้อมูลเชิงประจักษ์เพื่อ เชื่อมโยงสปู่ ัญหาการวิจยั ซึง่ ผู้วจิ ัยได้ต้องการศึกษาการศกึ ษาพฤติกรรมการเล้ียงสัตว์เลี้ยงของผู้สูงอายุประเภทสุนัขและแมวในอาเภอ บ้านฉาง จงั หวดั ระยอง 3. วธิ กี ารดาเนินงานวิจยั การรวบรวมทฤษฏที เ่ี กี่ยวข้องและกรอบแนวคดิ ทีม่ าสนับสนุนสมมตุ ิฐาน - ทฤษฏีมนษุ ยเ์ ป็นสตั ว์สังคม - ทฤษฏคี วามตอ้ งการทางดา้ นจติ ใจ เมื่อมนุษย์แตล่ ะคนอยูใ่ นสงั คม - ทฤษฎคี วามตอ้ งการทางดา้ นสังคม - ปัญหาผู้สูงอายทุ มี่ บี ้านปรายชวี ติ อย่างโดดเด่ียวและสภาพทางสังคมทเ่ี ปลยี่ นไป - ความผูกพนั ระหว่างมนุษยก์ บั สัตว์เล้ียงเป็นความผกู พัน 1. การเก็บรวบรวมข้อมูลข้ันทุติยภูมิ (Secondary Data) เป็นการศึกษาเอกสาร รวบรวมข้อมูลจากเอกสารจากหนังสือ วารสาร บทความ วทิ ยานิพนธ์และเวบ็ ไซต์ เพ่ือใหท้ ราบขอ้ มูลที่เกย่ี วข้องกบั ผูส้ งู อายุและการเล้ียงสตั ว์เป็นหลกั 2. การเกบ็ รวบรวมข้อมลู ขัน้ ปฐมภูมิ (Primary Data) เปน็ ข้อมลู จากผู้ใหข้ อ้ มลู หลักท่วี ิจยั จะนามาวิเคราะห์โดยมาจากการ เก็บข้อมูลภาคสนาม ซ่ึงเป็นการสัมภาษณ์ พูดคุย บันทึกเสียงและจดบันทึกผู้วิจัยได้ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth interview - IDI) เปน็ การสัมภาษณแ์ บบเจาะลกึ และ การสัมภาษณท์ ่ีไมเ่ ป็นทางการ (informal interview) โดยผ้วู ิจัยจะใชว้ ิธีการสมั ภาษณ์ใหเ้ จาะ เป็นบคุ คลเป็นรายบุคคลซ่ึงในการสมั ภาษณน์ น้ั การต้ังคาถามทผี่ ้สู ัมภาษณ์เปน็ คาถามที่เปิดใหผ้ ูใ้ หส้ ัมภาษณ์สามารถแสดงความคิดเห็น หรอื ให้ขอ้ มลู ที่กว้างและสามารถตอบแบบสัมภาษณ์ได้อิสระตามที่ผู้ให้สัมภาษณ์เห็นแจ้ง ในระหว่างการสัมภาษณ์นั้นไม่เป็นทางการ น่ันหมายถงึ การถามคาถามตา่ งๆน้ันจะเป็นการพดู คยุ กันเสยี มากกว่าแตค่ าถามทผ่ี ู้สมั ภาษณไ์ ด้ตงั้ นั้นมีแนวโนม้ ทางคาตอบไว้คอ่ นข้างท่ี สาขามนุษยศาสตร์ สังคมวทิ ยาและการศกึ ษา I 1546

จะเป็นไมไ่ ด้แนวเดยี วกนั ทัง้ หมดซึง่ จะขน้ึ อยกู่ บั ผู้ให้สมั ภาษณแ์ ตล่ ะท่านที่ให้คาตอบเพอื่ ใหไ้ ดข้ ้อมลู ท่เี ป็นจริงและได้ขอ้ มูลตามวัตถุและ คานึงถึงประโยชน์ท่ีจะไดร้ บั มากทสี่ ดุ เคร่อื งมอื ที่ใช้ในการวจิ ยั การสัมภาษณน์ ัน้ ผสู้ ัมภาษณ์ นั้นคือผู้วิจยั เองโดยมเี ครอ่ื งมือทีใ่ ชใ้ นการสัมภาษณ์ดังน้ี การเก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัยน้ัน ผู้วิจัยได้เลือกใช้เครื่องมือต่างๆ เพ่ือนามาช่วยให้ผู้วิจัยสามารถเก็บรวบรวมข้อมูลได้ ครบถว้ นและถูกต้องตรงตามวตั ถุประสงคข์ องการวิจยั ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ประเภทดงั น้ี 1. ประเภทบุคคล เช่น ตวั ผ้วู จิ ยั เป็นเครือ่ งมือท่สี าคญั ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ตัวผู้วิจัยคือผู้ดาเนินการสัมภาษณ์และ เป็นผู้วิเคราะหข์ ้อมลู ดว้ ยตนเอง 2. อปุ กรณ์ที่ชว่ ยในการเกบ็ ข้อมูล ไดแ้ ก่ เคร่อื งบนั ทกึ เสียง กล้องถา่ ยภาพและสมุดจดบนั ทกึ 3. สมาร์ทโฟน ในการสัมภาษณ์ ผสู้ ัมภาษณน์ ้ันไดส้ อดสอ่ งผ้ใู ห้สัมภาษณ์ที่มีลักษณะเป็นผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นไปได้ยากที่จะ เจาะจงที่ที่มีผู้สูงอายุได้เยอะ ท้ังน้ีการสัมภาษณ์จะเป็นในลักษณะที่เจอโดยบังเอิญและไม่สามารถพกอุปกรณ์ไปได้ทุกที่ ดังน้ันผู้ สัมภาษณ์ได้เปิดรูปแบบสัมภาษณ์ทางโทรโทรศัพท์มือถือหรือสมาร์ทโฟนเป็นหลักซึ่งสามารถทาได้หลายอย่าง ไม่ว่าจะถ่ายภาพและ อัดเสียงต่างๆทที่ าการสัมภาษณ์ ทาใหไ้ ด้ข้อมูลที่ชัดเจนมากขึ้น สามารถนาข้อมลู เหลน่ นั้ มาวิเคราะหไ์ ดอ้ กี ด้วย การตรวจสอบขอ้ มลู ผู้วจิ ยั มกี ารตรวจสอบความน่าเชอ่ื ถือของข้อมูลโดยการตรวจสอบข้อมูลพร้อมเสร็จโดยทันที ซึ่งเป็นการป้องกันการตกหล่น ของข้อมูล ในการตรวจสอบความน่าเช่ือถือของข้อมูลนั้น ผู้วิจัยได้ตรวจสอบคุณภาพของข้อมูลเพ่ือให้ได้ข้อมูลที่มีน้าหนักและมี ความนา่ เชอ่ื ถอื โดยใชอ้ าศัยวธิ ี “การตรวจสอบแบบสามเส้า (Triangulation)” แบง่ ออกเป็น 1) การตรวจสอบข้อมูลสามเส้าด้าน ข้อมลู 2) การตรวจสอบขอ้ มูลสามเสา้ ดา้ นผูว้ จิ ัยและ 3) การตรวจสอบข้อมูลสามเส้าดา้ นวิธเี ก็บรวบรวมข้อมูล ผวู้ ิจัยมีการตรวจสอบความนา่ เช่ือถือของข้อมูลโดยการตรวจสอบข้อมูลพร้อมเสร็จโดยทันที ซ่ึงเป็นการป้องกันการตกหล่น ของข้อมูล การวเิ คราะหข์ อ้ มลู ผู้วิจยั ถอดเทปบนั ทึกเสียงการสัมภาษณ์การศึกษาพฤติกรรมการเล้ียงสัตว์ของผู้สูงอายุแล้วได้จัดกลุ่มคาตอบโดยแบ่งตาม แนวคิดในแตล่ ะผสู้ ูงอายเุ กีย่ วการเลีย้ งสตั ว์โดยนาขอ้ มูลมาจัดหมวดหมู่ แยกแยะ เรียบเรียงและตีความหมายเพ่ือนามาวิเคราะห์ให้ได้ ข้อมูลตรงตามวตั ถปุ ระสงคแ์ ละสามารถนาเสนอในรูปแบบของการพรรณนาวิเคราะห์ หลังจากการสมั ภาษณ์เชิงลึกนั้นผู้วิจัยได้จาแนก และอ่านตาตอบท่ไี ดจ้ ากการสัมภาษณอ์ ย่างละเอียดแลว้ ตคี วามหมายของคาตอบโดยเปรียบเทียบคาตอบที่ได้แนวคิดและทฤษฏีตามที่ ผู้วิจัยได้สนใจเพ่ือจาแนกออกเป็น 3 ข้ันตอน ตามลาดับความสอดคลอ้ งดังนี้ 1. การเปรยี บเทยี บ - เป็นขอ้ มลู ทีไ่ ดโ้ ดยใชล้ ักษณะเหมอื นกัน หรือความคล้ายคลึงกันแลว้ จัดไว้เปน็ หมวดหมตู่ า่ งๆ 2. ขอ้ มูลใหม่ทีไ่ ด้ - เมื่อข้อมูลน้ันๆเมื่อมีการเปรียบเทียบจากข้อมูลอ่ืนๆแล้ว ข้อมูลที่มีความเหมือนแบเดิมๆนั้นจะถูดจัดกลุ่มไว้ ดว้ ยกัน แต่ในขณะเดยี วหากมีขอ้ มลู ใหมๆ่ ทีไ่ ม่สามารถจัดไว้กบั หมดเดิมๆทีม่ อี ยู่แลว้ ไดผ้ ู้วจิ ัยตอ้ สร้างข้อมูลหมวดใหมๆ่ ข้ึนมาเพื่อรองรับ ขอ้ มูลใหม่ๆท่เี กดิ ขน้ึ 3. การพจิ ารณารปู แบบและความสัมพันธ์ - พจิ ารณาความสัมพันธ์ของหมวดหม่ตู า่ งๆเพ่ือสรา้ งคาอภิปรายปรากฏการณที่เราจะศกึ ษา สาขามนุษยศาสตร์ สังคมวิทยาและการศกึ ษา I 1547

ทั้งนี้นอกจากผู้วิจัยจะวิเคราะห์ข้อมูลเป็นรายบุคคลแล้ว(with-case analysis)ยังต้องวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการ ศกึ ษาวจิ ยั นี้อกี ดว้ ย 4. ผลการวจิ ัย ผวู้ ิจัยน้ันนาเสนอผลการวจิ ยั และวจิ ารณแ์ ละความสัมพันธ์ของคาตอบการสัมภาษณ์ดังน้ี ในการสัมภาษณน์ นั้ ผู้ทต่ี อบคาถามตรงกนั เป็นกล่มุ เดียวกันพบว่าเป็นกลมุ่ ผสู้ งู อายุทีเ่ ลย้ี งสุนัข 5 ท่านโดยได้แก่คุณ ตาผดุงศักด์ิ คุณยายจาเนียร คุณประพันธ์ คุณปัญญา และคุณวสันต์ เป็นผู้สูงอายุท่ีรักสุนัขและมีความคิดจะเลี้ยงตั้งแต่แรกแล้วซ่ึง พวกเขาทั้ง 5 คนน้ัน มีความรูส้ ึกว่าการเลยี้ งสนุ ขั นัน้ เค้ามีความรู้สึกคล้ายกันนั่นคือ “การมีเพื่อน” ซึ่งคุณยายจาเนียรได้ให้สัมภาษณ์ ว่า “การเลี้ยงสัตว์น้ันไม่เพียงแต่จะให้ยายรู้สึกมีเพ่ือนหรือมีหลาน แต่ยังทาให้ยายได้ใช้เวลาว่างมีประโยชน์ ไม่ว่างจนเกินไป และยัง สบายใจมคี นเฝ้าบา้ น ยายรสู้ กึ สบายใจมากเมอ่ื อยู่กับเจ้าแดง(ชื่อสุนัข)ยังไม่ได้รู้สึกว่าการเล้ียงสัตว์มันส้ินเปลืองนะ มันเป็นเหมือนการ แบ่งปันเพ่ือนร่วมโลก ไม่ว่าจะเป็นสุนัขไหนๆหรือพันธุ์อะไรเราก็สามารถนามาเล้ียงให้เกิดคุณค่า ที่เรียกว่า “ความสุข”ยายคิดว่า ผูส้ ูงอายุแบบยายกแ็ ก่แล้วล่ะ เดนิ ทางไปไหนกล็ าบาก ควรหาความมั่นคงความสุขให้กับช่วงเวลาที่เหลืออยู่ให้อยู่อย่างมีความสุข และ ยายเฉยว่าการเล้ียงสัตว์ไม่ว่าชนิดใดก็แล้วแต่ล้วนให้ความสุขลดคลายเครียดผู้สูงอายุอย่างเรา” ซึ่งคนอื่นๆที่อยู่ในกลุ่มผู้สู้อายุใน กรณศี ึกษาคนอ่นื ๆมคี าตอบทใี่ กลเ้ คยี งกับคุณยายจาเนียรมาก และเห็นพร้องตรงกันว่า ควรส่งเสริมให้ผู้สูงอายุได้เลี้ยงสัตว์ในประเทศ ไทยอีกดว้ ย รูปท่ี 1 และ 2 คอื รปู ภาพของคณุ สหสั ทยาและ คณุ สมภพ ทแ่ี สดงถึงความรกั แมวและความผกู พนั กบั สตั ว์เลย้ี งของตน (ภาพเหลา่ นไ้ี ดร้ ับอนุญาตจากสถานประกอบการ ณ วนั ที่ 28 ธนั วาคม พ.ศ. 2559) ในกรณีศกึ ษากล่มุ ทสี่ องน้ัน จากการสัมภาษณพ์ บว่า มีคาตอบของการสมั ภาษณ์ที่คลา้ กนั อย่เู กอื บทั้งหมด แต่ชนิดของสัตว์ท่ี เค้าเลย้ี งคอื แมว ซง่ึ ในเรื่องของการตอบคาถามในเร่ืองของขอ้ เสียนั้นต่างบอกตรงกันว่า แมวเป็นสัตว์ที่เอาใจยาก ดังน้ันอาหารการกิน ของแมวท่ีเขาใช้เล้ียงน้ันมีราคาสูง อาจทาให้เขาต้องมีค่าใช้จ่ายท่ีสูง ซึ่งมีผู้ที่เลี้ยงแมวท้ังหมด 4 คน ได้แก่ คุณสมภพ คุณสหัสทยา คุณกมลรัตน์ และคุณหมอเกริกก้อง โดยคุณ สมภพได้ให้สัมภาษณ์เรื่องควรส่งเสริมให้ผู้สูงอายุเลี้ยงสัตว์หรือไม่โดยคุณสมภพให้ สมั ภาษณว์ ่า “การที่เรามีใครซกั คนขา้ งๆ เปน็ เร่ืองที่ดีเพราะไม่มใี ครสามารถอยู่บนโลกใบน้ีได้คนเดียว ผมไม่ได้แต่งงานและโสดอยู่ตัว คนเดียว ผมไดร้ ับแมม่ าเล้ียงเมอ่ื สมปีทแ่ี ลว้ พนั ธวุ์ ิเชียรมาศซง่ึ จากผมที่ไม่เคยคดิ จะเลี้ยงสัตวเ์ ลย พอผมไดเ้ ลี้ยง มันทาให้ผมรักสัตว์บน สาขามนุษยศาสตร์ สังคมวทิ ยาและการศกึ ษา I 1548

โลกใบนี้มาก ทุกวนั น้ีผมเป็นตวั แทนหาบา้ นให้แมวจรจดั ไร้ท่ีอย่ใู หพ้ วกเคาไดม้ โี อกาสในชวี ติ ของพวกเขาทด่ี ีทาใหผ้ ู้สูงอายแุ บบผมได้ใช้ เวลาทเ่ี ป็นประโยชนต์ ่อโลกใบนี้ ผมมชี วี ิตยูม่ ายาวนาน ผมควรไดใ้ ห้อะไรกลบั คนื กบั โลกใบน้ีท่ผี มเคยใชเ้ สยี ผา่ นไปวันๆ ผมสนบั สนุนให้ ผ้สู งู อายุอยา่ เรา เลีย้ งสัตว์ ถึงแมว้ า่ เค้าไมใ่ ชค่ น ไมร่ ูเ้ รอ่ื ง พดู จาไมไ่ ดอ้ ย่างพวกเราแต่เชอื่ เถอะว่า มนั คุม้ คา่ กบั ความสุขทค่ี ุณจะไดร้ ับ ได้ เพือ่ นแท้ทีเ่ ราอยดู่ ้วยแลว้ มีความสุข” จากการสัมภาษณ์บุคคลท้ังสามในกลุ่มน้ีได้แก่ คุณเสมา คุณเรณู และคุณไกรฤกษ์ พบว่าการสัมภาษณ์คาถามบางอย่าง น้ัน คาตอบต่างกนั มาก พบวา่ ในส่วนของคาถามสตั ว์ใดทีส่ ุดใจจะเล้ียงพวกเขาไดใ้ ห้สัมภาษณว์ ่าไมม่ เี ลย แต่พวกเขาเลี้ยงสุนัขที่เป็นสุนัขจร จดั ท่นี า่ สงสาร แตใ่ นขณะเดยี วกัน เขาเหน็ ตรงกนั วา่ การเล้ียงสตั วไ์ มใ่ ชท่ างของเขาซะทีเดยี วเนื่องจากบรเิ วณบ้านนั้นมีจากัด และอยกู่ ับ ครอบครัวท่ีเป็นรอบครัวใหญ่การเล้ียงสัตว์น้ันจาไม่ใช่ เขามีหลาน ให้เลี้ยงซ่ึงเขาเองมีความเหงาซักนิด แต่ถ้าเขาอยู่ตัวคนเดียวเขามี ความคดิ วา่ การเลย้ี งสตั ว์เปน็ ความคดิ ที่ดี ตอ่ ผสู้ ูงอายทุ ่ีอยลู่ าพงั ความสัมพันธ์ทเี่ กดิ ข้ึนน้นั จะเห็นไดว้ า่ ผสู้ งู อายทม่ี กั จะเล้ียงสตั ว์นน้ั เปน็ ผสู้ งู อายุที่อยู่ตัวคนเดียว ช่วยทาให้เขารู้สึกคลายเหงา อยา่ แท้จรงิ และมีความสุขในบ้านปลายชวี ิตทแ่ี ท้จริง 4. สรปุ ผลและอภิปรายผล - ผู้สงู อายสุ ่วนมากสนใจทจ่ี ะเล้ยี ง มนษุ ย์เป็นสตั วส์ งั คม สนุ ขั ผสู้ งู อายุท่มี ีบา้ นปรายชวี ิตอย่างโดด การเล้ยี งสัตว์ของ - ผูส้ งู อายอุ กี ลุ่มหน่งึ มคี วามชอบ เดยี่ วและสภาพทางสังคมทเ่ี ปลยี่ นไป ผสู้ ูงอายุ เลีย้ งแมวเน่อื งจากเป็นสตั วเ์ ลก็ ความผูกพนั ระหวา่ งมนุษย์กบั สตั ว์ ประเภทของสตั วเ์ ล้ียง นา่ รักสะอาด เลย้ี งเปน็ ความผกู พนั - ผู้สงู อายุบางกลุ่มกไ็ ม่อยากที่จะ เลี้ยงสตั ว์นกั เนื่องจากเขาตอ้ ง แบกรับหนา้ ทคี่ อยเล้ยี งดูหลาน การตดั สินใจ 1. ผู้สูงอายุส่วนมากสนใจท่ีจะเล้ียงสุนัขมากเน่ืองจากสามารถเฝ้าบ้านและช่วยปกป้องผู้สูงอายุเหล่านั้นด้วยอีกทั้งยังอุ่นใน มี สุนขั ทซ่ี ่ือสัตยก์ ับเขาเพ่ือนเพอื่ นไดใ้ นเวลาท่ีเขาออกกาลังกาย ปนั่ จกั รยานหรอื ทาสวนได้ท้ังนัน้ 2. ผู้สูงอายุอีกลุ่มหน่ึงมีความชอบเล้ียงแมวเน่ืองจากเป็นสัตว์เล็กน่ารักสะอาดแต่เอาใจยาก ทาให้เค้าไม่เหงาและมีคนข้างๆที่ คอยทาให้หัวเราะไปกับการกระทาแปลกๆของแมวเหล่านีแ้ ตอ่ าหารการกินนั้นมรี าคาทส่ี ูงกวา่ สนุ ขั 3. ผู้สูงอายุบางกล่มุ ก็ไมอ่ ยากทีจ่ ะเลี้ยงสัตว์นักเนื่องจากเขาต้องแบกรับหน้าท่ีคอยเล้ียงดูหลานๆที่มีอยู่เต็มบ้านรวมไปถึงพ้ืนท่ี ของบา้ นพวกเขามสี ถนท่จี ากัดเนอื่ งจากเปน็ ครอบครวั ใหญ่อาศัยอยกู่ นั เยอะๆ ค่าใชจ้ ่ายทีเ่ ขาจะใช้น้ันก็มีจากัดอีกเช่นกัน ทา ใหผ้ ู้สูงอายุเหล่าน้ไี มจ่ าเป็นตอ้ งมีสตั ว์เลยี้ ง สาขามนษุ ยศาสตร์ สงั คมวิทยาและการศึกษา I 1549

ข้อเสนอแนะ 1. ผู้วิจัยขอเสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงพัฒนาคุณภาพความเป็นอยู่ของผู้สูงอายุในด้านการเล้ียงสัตว์เป็นประโยชน์ท้ัง องคก์ รรฐั และเอกชนทสี่ ามารถช่วยส่งเสริมการเล้ียงสัตว์ในผู้สูงอายุท้ังน้ี องค์กรท่ีไม่หวังกาไรเช่น บ้านสุนัขและแมวจรอาจ ไดร้ ับประโยชน์จากการได้มอบให้ผูส้ ูงอายทุ ี่มองหาสตั ว์เล้ียงมาเลย้ี งไว้เปน็ เพือ่ นคู่ใจ 2. การศึกษาข้อมูลในครั้งนี้แค่ใน อาเภอบ้านฉางซึ่งพื้นที่มีอย่างจากัดดังน้ันการวิจัยต่อไปควรศึกษาพ้ืนท่ีอื่นๆเผ่ือนนาไปใช้ ประโยชนไ์ ด้ต่อไป 5. เอกสารอ้างอิง ดนัย จนั ทร์เจ้าฉาย. (2559). ตลาดสงู วยั เทรนดใ์ หม่ทไี่ มค่ วรมองขา้ ม เข้าถึงได้จาก http://marketeer.co.th/archives/95057 พวงทอง ไกรพบิ ลู ย์. (2557). ผู้สงู อายุ. เขา้ ถึงได้จาก http://haamor.com/th/ สมบญุ ยมนา. (2551). ประชากรวยั กลางคน : การเตรยี มความพรอ้ มเพื่อวัยสูงอายทุ ีม่ คี ณุ ภาพในสงั คมผสู้ ูงอายุ: มหาวิทยาลยั ธรรมศารสตร์ สมบญุ ยมนา. (2551). ประชากรวัยกลางคน : การเตรยี มความพรอ้ มเพอื่ วัยสูงอายุทีม่ คี ณุ ภาพในสังคมผสู้ งู อายุในอกี 10 – 20 ปี ขา้ งหนา้ . สถาบนั ทรัพยากรมนษุ ย์ กรุงเทพฯ:มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ อดุลย์ จาตุรงคกลุ . (2543). พฤติกรรมผบู้ รโิ ภค. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ศันสนยี ์ กระจา่ งโฉม. (2557). การบริโภคทาให้มอี ายยุ ืนยาวของผ้สู งู อายุ กลุ่มชาตพิ นั ธไุ์ ทยวน ในอาเภอแม่แจม่ จงั หวดั เชยี งใหม่.เชยี งใหม.่ สถาบนั วิจยั สงั คม: มหาวิทยาลยั เชียงใหม่ สานกั งานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศ. (2557). การสารวจประชากรสงู อายใุ นประเทศไทย พ.ศ. 2557. กรุงเทพฯ : เท็กซ์ แอนด์ เจอรน์ ลั พับลเิ คช่ัน จากดั สมบุญ ยมนา. (2551). ประชากรวยั กลางคน : การเตรียมความพรอ้ มเพื่อวัยสูงอายุที่มคี ณุ ภาพในสังคมผสู้ งู อายใุ นอีก 10 – 20 ปี ขา้ งหน้า. สถาบนั ทรัพยากรมนษุ ย์ มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์ Hawkins, D. I., Best, R. J., & Coney, K. A. (2001). Consumer behavior: Building marketing strategy. Engel Kollat and Blackwell. (1968). Consumer Behavior. Schiffman, L. G., & Kanuk, L. L. (1994). Consumer behavior (5th ed.) Hornby, A. S. (2001). Oxford advanced learner’s dictionary (6th ed.). Oxford: Oxford University. Boston: Irwin/McGraw Hill. McGuire, W.J. (1969). The mature of attitudes and attitude change. Massachusetts: Addison-Wesley Publishing Company สาขามนุษยศาสตร์ สังคมวทิ ยาและการศึกษา I 1550