KÜTAHYA ATATÜRK ORTAOKULU Sunuş YAYIN ORGANIDIR. Değerli Okurlarımız, Yıl: 3 • Sayı: 3 • Haziran 2023 Başarılı ve erdemli bireyler yetiştirme düsturuyla bilgi ve bi- YAYIN KURULU limin ışığında hareket eden okulumuzda gerçekleştirilen fa- Engin AYKAÇ aliyetlerle sizleri buluşturmak, geleceğin parlak kalemlerini Kütahya Atatürk Ortaokulu Müdürü keşfetmenizi sağlayabilmek, iyiyi, doğruyu ve güzeli sizlere sunarak Barış AKAY geleceğe kalıcı bir iz bırakabilmek için bu yıl da “Kelimelerin Bü- Türkçe Öğretmeni yüsü” ile sizlerleyiz. Nesrin EREN Türkçe Öğretmeni Bir eğitim-öğretim yılının daha sonuna gelirken ilimizde her alan- Ebru CESUR daki başarılı faaliyetleri ile örnek alınan, tercih edilen, marka değe- Türkçe Öğretmeni ri taşıyan bir okul olan Atatürk Ortaokulunun gelenekselleşen okul Harun BİLGİLİ dergisinin tamamında öğrencilerimiz ve kıymetli öğretmenlerimi- Türkçe Öğretmeni zin derlemesiyle yıl boyunca yapılan çalışmalarımızdan kesitler Seher SAÇ bulacaksınız. Türkçe Öğretmeni Halenur ÇETİNKAYA Elli yıllık köklü bir maziye sahip olan okulumuzda hem sosyal hem Türkçe Öğretmeni akademik alandaki başarılarımızda her yıl bir öncekinden daha Kübra ARAS iyisini elde etmeyi amaçlayan öğretmenlerimiz özverili bir şekilde Türkçe Öğretmeni planlama, toplantı ve çalışmalar yapmaya devam etmektedir. Bu Elif ALKIŞ kıymetli emekleri için öğretmenlerimizin tamamına teşekkür edi- Türkçe Öğretmeni yorum. Grafik ve Görsel Tasarım Başarının izinde erdemli nesiller yetiştirebilmek hedefiyle çıktığı- H. Mehmet ÖZTÜRKOĞLU mız bu yolda “Kelimelerin Büyüsü” dergimizin bir sonraki sayısın- da buluşmak dileğiyle… Akkent Mahallesi 5. Ak Sokak No: 84 Merkez/KÜTAHYA Keyifli okumalar… http://kutahyaataturkortaokulu.meb.k12.tr/ Eposta: [email protected] Engin AYKAÇ Telefon: 0(274) 225 56 99 Okul Müdürü Yayın Kurulu, yazılar üzerinde değişiklik yapabilir. Dergi kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.
İçindekiler Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Ben Hariç S6 Sunuş............................................................................................................................................................................................................. 1 TÜRKÇE..........................................................................................................................................................................................................5 Ben Hariç..................................................................................................................................................................................................... 6 Bizce Kar Ve Kış......................................................................................................................................................................................... 8 Sivrihisar’a Bir Gezinti Yapalım...........................................................................................................................................................10 Hayır Demeyi Öğrenmeliyiz...................................................................................................................................................................11 İnsan Olmak Nedir?................................................................................................................................................................................12 Kedi ile Köpeğin Arkadaşlığı................................................................................................................................................................16 Mahmur Dikimevi.....................................................................................................................................................................................18 Sevgili Gelecek Nesil.............................................................................................................................................................................. 22 Mr. Browning’in Kâfilesi........................................................................................................................................................................ 23 Mutluluk..................................................................................................................................................................................................... 24 Peygamberimiz’e (SAV)Mektup.......................................................................................................................................................... 25 Padişah ve Üç Oğlu................................................................................................................................................................................ 26 Bir Röportaj..............................................................................................................................................................................................28 Bir Şeftali Bin Şeftali............................................................................................................................................................................. 29 Bir Mektup.................................................................................................................................................................................................30 Tırtıl ile Kelebek........................................................................................................................................................................................31 Uçması İstenen Balıklara Dair........................................................................................................................................................... 32 Ünzile........................................................................................................................................................................................................... 33 Yangından Kaçış...................................................................................................................................................................................... 34 Aforizmalar............................................................................................................................................................................................... 35 MATEMATİK.................................................................................................................................................................................................37 Altın Oran ..................................................................................................................................................................................................38 Bunları Biliyor Muyuz?...........................................................................................................................................................................40 Matematiğin Başlangıcı........................................................................................................................................................................ 41 Mahmur Tırtıl İle Kelebek Aforizmalar S18Dikimevi S31 S35 2
Altın Oran Fatih Sultan Mehmet S38 S57 Cahit Arf......................................................................................................................................................................................................42 Matematik Eğlencesi..............................................................................................................................................................................43 Origami ve Matematik ......................................................................................................................................................................... 46 Pi Günü....................................................................................................................................................................................................... 48 Sudoku Oynayalım.................................................................................................................................................................................. 49 SOSYAL BİLGİLER...................................................................................................................................................................................... 51 Kervansaraylar.........................................................................................................................................................................................52 Minyatür Sanatı Perspektifinden Tarihe Bakmak........................................................................................................................54 Fatih Sultan Mehmet..............................................................................................................................................................................57 Padişahların İlginç Özellikleri..............................................................................................................................................................57 FEN BİLİMLERİ.......................................................................................................................................................................................... 59 İlginç Böcekler......................................................................................................................................................................................... 60 Konu Anlatım Çerçeve Programı...................................................................................................................................................... 62 Renkli Küre Deneyi................................................................................................................................................................................. 65 Hayvanlar Dünyası.................................................................................................................................................................................. 66 İcatlara Karşı Tepkiler........................................................................................................................................................................... 69 Deneylerimizden Kareler.......................................................................................................................................................................71 İNGİLİZCE.....................................................................................................................................................................................................73 Z Kuşağında Dil Eğitimi.......................................................................................................................................................................... 74 Just Fun Time............................................................................................................................................................................................77 GÖRSEL SANATLAR...................................................................................................................................................................................79 Müzeden Kaçış Oyunu...........................................................................................................................................................................80 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ.......................................................................................................................................................... 85 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Faaliyetlerimiz........................................................................................................................ 86 Okulumuzda Ramazan Etkinlikleri....................................................................................................................................................88 BEDEN EĞİTİMİ......................................................................................................................................................................................... 93 Beden Eğitimi Dersi Etkinlikleri......................................................................................................................................................... 94 TEKNOLOJİ TASARIM.................................................................................................................................................................................97 OKUL ÖNCESİ........................................................................................................................................................................................... 101 OKULUMUZDAN HABERLER................................................................................................................................................................... 111 3
TÜRKÇE Bu bölüme katkı sağlayan öğretmenlerimiz • BARIŞ AKAY • NESRİN EREN • EBRU CESUR • HARUN BİLGİLİ • SEHER SAÇ • BARIŞ AKAY • HALENUR ÇETİNKAYA • KÜBRA ARAS • ELİF ALKIŞ 5
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Ben Hariç ALSOLAK ZEYNEP TUĞFE 6-B Ben 2. sınıftayken repliklerimi unutmuştum. çok çekingen ve Herkes beni yuhluyordu. utangaç bir kızdım. Bazı arkadaşlarımın “Böyle Şimdi rahatça söylüyorum olacağı belliydi, ben olsaydım ve bu halimden gayet mem- böyle olmazdı.” gibi cümleleri- nunum. Her neyse o gün yani o ni duyuyor, bazılarının gülmeleri- lanet olası gün, fazla uzatmaya gerek ne şahit oluyordum. O an dünyam ba- yok öğretmenimiz sınıfça bir tiyatro hazırla- şıma yıkıldı sanki. Kendimi eciş bücüş bir şey yacağımızı söyledi. Herkes sevinçten deliye dön- gibi hissediyordum belki de öyleydim. Kendimi müştü, ben hariç! Hazırlayacağımız oyunun adı toparlayıp perdeden içeri girdim. Öğretmenim “Pamuk Prenses”ti, herkes çok sevinmişti ve Pa- kızmışa benzemiyordu. Beklentisi karşılanma- muk Prenses’i oynamak için birbirlerini yiyorlar- mış kendimin yansımasını gördüm. Birkaç da- dı. Ben hariç! Pamuk Prenses’in çok çocuksu bir kika sonra garip yüz ifadesi kaybolmuştu sanki oyun olduğunu, Romeo ve Juliet gibi olgun in- bir şoktan çıkmış gibiydi. Yavaş ama çok yavaş sanların oynadığı oyunlardan oynamamız gerek- adımlarla bana doğu yürüyordu gelmek istemi- tiğini düşünüyordum. Evet, belki Pamuk Prenses yormuş gibi hissettim ama sonuçta benim öğret- veya Yedi Cüceler’i oynamak istemiyordum ama menimdi ve en iyisini o bilirdi. Yanıma geldi ve Julıet neden olmasın? Hoca seçimlere başladı cü- beni teselli edici cümleler söyledi. Beni avutmaya celeri dört erkek üç kız olarak dağıttı, sıra prens çalıştığının farkındaydım o yüzden tek kelime ve prensese gelmişti. Bana vermeyeceği için içim bile etmedim. Tek bir gerçek vardı: Kırılmıştım rahattı, daha doğrusu içimi rahat tutmaya çalışı- ve üzülmüştüm. Öğretmenden izin alıp dışarıya yordum. Ben bunları düşünürken zaman çabu- çıktım yalnız kalmak istiyordum. cak geçmiş, birden biri adımı söyledi ve şu cüm- Çardağa geçmiş yalnız oturuyordum ve birden leyi kurdu “Pamuk Prenses’i sen oynayacaksın.” omzuma bir el değdi. Bu 1,27 boylarında küt saç- Birden herkes bana baktı ve yüzüm utanç verici lı, çok tatlı bir kız vardı; bu yeni kızdı. O da ben- bir şekilde kızardı. Nasıl yani? Bir an düşündüm zer şeyler yaşamıştı ve bana olanları anlattı. Onu ve itiraz etmedim. Sonuçta iyi bir oyuncuydum dinlemek hoşuma gitmişti. Sonra ben de ona ve evde ağlama taklidi yapmakta üstüme yok- kendi yaşadıklarımı anlattım. Beni anlayan biri- tur. Övünmek gibi olmasın. Yalnız bu durum- nin olması ne güzeldi. Sonra birbirimize içimizi dan hoşlanmayan bazı kişiler vardı doğrusu pek döktük ve ağladık. İyi olduktan sonra okula dön- umurumda değildi hatta hiç umurumda değildi. dük. Birbirimizin yarısı gibiydik. İki özgüvensiz kız bir anda çok özgüvenli olmuştu. Bu başıma İki hafta sonra oynanacak büyük tiyatro için ha- gelenlere hiç üzülmedim çünkü bu olanlar olma- zırlıklara başladık, her gün çok çalıştık ve çok iyi saydı bir can arkadaşım olmayacaktı. Ne demiş hazırlandık. Ve işte o gün gelip çattı, oyun başla- atalarımız “Her işte bir hayır vardır.” 6 mıştı. İşte sıra bana gelmişti ve… “Ve”si yok tüm
SEN YETER Kİ İSTE BEBBAYYilriiirmamraşznyabeesiaeyaatbznılmspieırmlyıkr,nkaıydyçaşzaaaolimaezzkbmmsdaiarkiacmaöoimaslt,latğdüyedcıumasiadyğezğiouaymsımmroagurmaimbau…ilym…aam,zıyaomrıyuomr.um BBSİYDlSKliAiaarraaudötlngdykıeertieügilünlbaiduvcnbiriüreeyeidrdşnnieaoeükah,bnnasikçaaimılrloeibnnsdemhnitkirdaekueieiş,sdydgnedkeueö,eayönyckrtgfbayeüüuaunalkülrlolzalamirklrm.daaaıenebanstğiyladlmıinirıöl gdeakeazmür,bleaünökveyyeyilhnreoieisrkksdkeâaeâdğsğiılyddıındeoadanrakseaa! lne!me Sen yeter ki iste! BELMA BAĞIRKAN 5/A 7
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Bizce Kar ZÜMRA Ve Kış GENÇER 6/B Sizce nedir kış? Bence kış, şöminenin başında okuduğum kitabın samandan yapılmış güzel kokulu bir sayfası ya da okuldan eve geldiğimde kardan ıslanan saçlarımı kuruttuktan sonra ısınmak için girdiğim battaniyenin altından yediğim o güzel kokulu mandalina mesela benim için kış. Az önce dedim ya şömine diye hani kimisi için öYlesine bir ateştir, kimisi için de o yanan odunların sesinde bir masal edası bulmaktır. İşte ben ikincisiyim. Hani o masal sesini dinlerken fırından yeni çıkan havuçlu tarçınlı kek, hani o yemek için sabırsızlandığımız… Peki soba nedir sizce? Bence sobaya üstünü çizmeden konulan ve bir süre sonra patlayan kestane… Düşünsenize bir tarafta kestane soymaktan yanan elimiz bir yandan da dışarıda yağan avuç avuç kar… Peki ya kar ne demek sizin için? Benim için kar, her bir kristal tanesi birbirinden farklı olan sanki özenle seçilmiş bir mucize… İşte bence kar buydu. İşte bizce kış buydu… 8
HAYALLER 9 ÜLKESİNE KAÇIŞ Bir varmış, bir yokmuş. Bulutlar şehri adın- da bir şehir varmış. Burada yaşayanlar çok mutlularmış. Ama biri hariç. Liya, aslında şehrini seviyormuş ama her zaman başka yerleri merak ediyormuş. Ancak buradaki kurallar onun başka bir yere gitmesini engelliyormuş. Bütün bu yasaklara rağmen bir gece kaçmaya karar ver- miş. Eşyalarını toplamış, çantasına yerleştirmiş ve çantasını alıp evden çıkmış. Ancak şehrin çıkışında askerler varmış. Şanslı bir zamanda olacak ki askerler o sırada uyuyorlarmış. Liya dikkatli bir şekilde çıkar- ken aniden bir alarm çalmaya başlamış. Hemen heye- canla ama saklanması gerektiğini bilerek, koşarak bir ağacın arkasına saklanmış. Görevliler alarma sebep olan şeyi aramışlar ancak bulamamışlar. Bunu fırsat bilen Liya karanlıktan da faydalanarak, sessizce ama hızlı bir şekilde koşarak kaçmaya başlamış. Giderken yanından birdenbire bir uçak geçmiş. Liya kıvrak bir hareketle bulutların üzerin- den hemen bu uçağın kanadına atlamış. Kanadında oturduğu uçak ile birlikte yol almış ve bir süre sonra yeryüzüne inmiş. Yeryüzünü gezmeye başlamış ve gezerken bir ülkeye rastlamış. Bu ülkenin adı hayaller ülkesiymiş. Hayaller ülkesinde oyuncak- lar, lunapark, pamuk şekerleri, birçok güzellik ve hayal ettiğiniz her şey gerçek oluyormuş. Liya burada yaşamaya karar vermiş. Bir süre sonra onun yokluğunu fark edenler güvenliğe haber verip aramaya başlamışlar. Liya kendisini aradıklarını fark etmiş ve yerin altına bir ev inşa ederek orada saklanmış. Onu arayanlar her yere bakmalarına rağmen onu bulamamışlar. Fakat Liya bir yerden sonra hayallerinden vazgeçmekten ve sürekli gizlenmekten sıkılmış. Haya- tın gerçeklerini özlemiş ve ülkesine dönmeye karar vermiş. Ülkesine geri döndüğünde yetkili kurula bir daha kuralları çiğnemeyeceğine ve ülkenin sınırları dışına çıkmayacağına söz vermiş. Kurul ise bu se- ferlik affetmiş onu. Liya ise bir daha böyle şeyler yapmamış, kuralları çiğnememiş. Anlamış ki aza kanaat etmeyen çoğu bulamazmış. Liya büyük bir ders alarak sahip olduklarıyla mutlu olmayı ve elindekilerle yetinmeyi öğrenmiş. ESİLAY AYDEMİR 7-B
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi İclal KUTLU 7/C Gelin Sizlerle Birlikte Eskişehir Sivrihisar’a Bir Gezinti Yapalım Yaklaşık bir yıl önce Eskişehir Sivrihisar’a yolculuk yaptık. rüdüğümüz yer camdı ve aşağısı den olmazdı, bozkırın dağları ve Sabah erken saatlerde gi- uçurumdu. Daha sonra Ulu Cami- gerçekte sivri kayalardan oluşan i’ne gittik mimarisi harikaydı içi ise manzarası çok güzeldi. Gezintile- riş yaptık. Öncelikle çoğu kişinin insana ayrı bir manevi hava katı- rimiz bittikten sonra çekim oldu- de bildiği gibi orada “Gönül Dağı” yordu. Cami ziyaretimizi de bitir- ğunu öğrendik ve hemen çekimin dizisinin çekimleri yapılıyor. Dizi dikten sonra Ermeni Kilisesi’ne git- olduğu yere gittik. Oyuncularla çekimlerinin yapıldığı mekanları tik. İçerisinde muhteşem resimler, fotoğraf çekindik hatta babamı di- gezdik. Harika bir hissiyat, me- tablolar ve sanat eserleri vardı. zide oynattılar. Vee artık günün so- kanlar ne kadar sıradan ve günlük Sonra Mermer Yurdanur Açık Hava nuna gelmiştik. Kütahya’nın yolunu hayatta olan mekanlar olsa da dizi Heykel Müzesi’ni ziyaret ettik. Açık tutmuştuk bile. O gün gerçekten çekimlerinin yapıldığı mekanlar a havada oluşan görüntü çok güzel- harika bir gündü, hiç unutmayaca- olduğu için ayrı bir hava katıyordu. di, sonrasında Arastalar Çarşısı ve ğım bir anı olmuştu. Tekrar görüş- Daha sonra Saat Kulesi’ne gittik, tarihi evlerde gezinti yaptık. Eee, o mek üzere Sivrihisar, hoşça kal. muazzam bir yerdi. Üzerinde yü- kadar gelmişken dağları gezme- 10
Hayır Demeyi Öğrenmeliyiz “Hayır” demek belirli bir güç düzen kurallarına ve ödevlerine bize zorla yaptırılan işlerin veya ister ve biz bunu maalesef ya- uymayacağım gibi bir anlam çı- bulunmak istemeyeceğimiz bir pamıyoruz. Karşımızdakini kartılmamalıdır. Yapmayı iste- ortamda bulunmak zorluğunun kırmaktan ve üzmekten kor- meme hakkımızın olduğu bir iş, önüne geçer ve bizi bu olum- kuyoruz. Fakat insanın kendi ortam ve durum açısından hayır suz durumdan kurtarır. Hayır benliği açısından çok yanlış ve diyebilmek, gereksiz gördüğü- demek hayatımızdaki fazlaca zararlı bir durum çünkü hayır müz, bizim yapamayacağımız hatayı ortadan kaldırır ve sade- demek bizim kendi sınırlarımı- veya yapmak istemeyeceğimiz, ce tek bir hayır diyerek pek çok zı belirlemek açısından son de- hatayı önleyebiliriz çünkü en rece önemli bir gerekliliktir ve Eylül SARI büyük hata ait hissetmediğimiz insanların nerede durmaları ge- 8/F ve seçme şansımız varken uzak rektiğini az ve öz şekilde söyle- duramadığımız şeylere evet de- miş oluruz. Amacımız her şeye mek ile kendimizi mutsuz bir olumsuz yanıt vermek değildir çıkmazın içine sokmaktır. Ünlü elbette. Burada hayır dememiz- bir yazar bize “Gerektiği yerde deki amaç ile bizim yapmak çekinmeden hayır demesini bi- istemediğimiz, tercih hakkı- len kişi, geçmişte dediği evetle- mızın bulunduğu, yapmak du- rin pişmanlığını yaşayan kişi- rumunda mutluluğumuza ve dir.” demektedir. Bu çok doğru öz benliğimize zarar verecek ve güzel sözü biz de dikkate durumları kastediyoruz. Hayır almalı ve birçok pişmanlığı ya- ben insanların haklarına say- şamamak için hayır demeyi öğ- gı duymayacağım, istemezsem renmeli ve bunu uygulamalıyız. okula gitmeyeceğim, toplumsal 11
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi İnsan Olmak Nedir? Ana Dilin İnsan Olma Sürecindeki Etkisi Nedir? Halenur ÇETİNKAYA Bir insanla tanışırken ister istemez, konuşurken gözlerine Türkçe Öğretmeni bakarsınız, kıyafeti üzerinde gözlerinizi gezdirirsiniz. Des- 12 cartes’in ruh ile bedenin birleşmesiyle meydana gelen var- lık olarak tanımladığı insanın cismâniyetiyle muhatap olursunuz. Bu yüzden “insan” a giriş yaparken de insan kelimesini etimolojik olarak incelediğimizde Arapça bir sözcük olduğunu ve “unutmak” anlamında olan “nisyan” kökünden geldiğini öğrenmiş oluruz. Kim- liğimizi unuttuğumuz dönemlerin olmasının sebebi, belki de budur. Bir Çin atasözü: “Söyle unutayım, göster hatırlayayım, yaptır öğ- reneyim.” der. Bu da insanın ne kadar unutmaya meyilli olduğunu kanıtlar. Evrene baktığımızda canlılar âleminde hayvanât (hayvanlar), ne- batât (bitkiler) ve insanoğlu vardır. Hayvan ve bitki âlemi insanın hizmetine sunulmuştur. Diğer varlıklardan farklı en üstün dona- nımlara sahip olan, bu donanımları kullanmasını bilen, öğrenen ve uygulayan çok yönlü olan beşerdir yani insandır. İnsanın biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel yönü vardır. Bunla- rı, içinde doğduğu ve yetiştiği ortamın koşullarına göre yetileriyle birleştirip yüceltir veya söndürür. Kalıtımın yanında çevrenin du- rumuna göre insan olma yolunda kimliğimizi kazanma sürecine gireriz. Konfüçyüs, insanların yaratılış bakımından birbirine çok benzer olduğunu, farklılıklarının onların eğilimleriyle ortaya çıktı- ğını, söyler. Kişiliğimizi oluşturan mayalar, kalıtımın yanında, çevre, psiko-sosyal durumumuz, kültürel yapı, inançlar, toplumsal değer- lerdir. Watson: “İnsanın doğası doğuştan boş bir levhaya benzer, bu levha çevre tarafından doldurulur, şekillenir.” der. Evet, her insan bu yeryüzüne tertemiz gelmiştir. Yeni alınan bir arabanın sıfır ki- lometre olması gibi. İnsanın doğuştan iyi olduğu, eşsiz, benzersiz ve değerli olduğunu içeren İnsancıl (Hümanist) yaklaşımın bizim kültür toprağımızda yetişip beynelmilel bir bakış açısına sahip olan Mevlâna, en güzel şeklin insan şekli ve bu şeklin arştan üs- tün olduğunu vurgular. Can Yücel, insanın yaratılmışların en güzeli olduğunu ve insanın ona göre yaşaması gerektiğini söyler, “Fark Etmeli” adlı şiirinde. Aslında insan konumunu kendisi belirler. Ge- netik kodlarla genlerine şifrelenen donatıları irade, şuur, mantık ve vicdanıyla, şahsiyetine ve topluma faydalı olarak doğru olana kanalize ederse kendisinin değerini yansıtır. Bu melekelerin kar- şı cephesinde bulunan nefis, şiddet, şehvet gibi duygu ve olumsuz vasıfları gereğinden fazla kendisine ve topluma zarar verecek şe- kilde kullandığında, değerini düşürür. Böylece insan, bazen melek-
lerden üstün konuma çıkabilir, bazen de hayvan- rek destekler bu düşünceyi. İşte tüm bu sunulan 13 lardan aşağıya düşebilir veya bu konumlar arası imkanlardan elimizden geldiğince faydalanmaya gider gelir, sallanır. Hölderlin: “Hiçbir şey insan bakmalı ve bu imkanları işlevselleştirmeliyiz. kadar yükselemez ve onun kadar da alçalamaz.” der. Elbette, sadece yaptıklarımızla değerlendiri- Aristoteles: “İnsanın iyisi, ruhunun yetenekleri- lemeyiz, kişiliğimizden izler taşıyan niyet ve dü- ni mükemmellik ve doğru ahlakla uyum içinde, şüncelerimiz de önemlidir; çünkü her davranışın sürekli eyleme döken kişidir…dahası bu eylem öncesinde zihinsel süreç olan düşünme yatar. onun tüm yaşamı boyunca devam etmelidir.” der. Bu yetenek de insan olmanın en belirgin vasfıdır. Bedenimizin her bir hücre ve organın aktif oldu- “Bugünün insanı, önce bedeninin kurtulması ge- ğunu düşündüğümüzde bizim de sürekli hareket rektiğini sanıyor. Bu uğurda ruhun bir süre için halinde olmamız, üretken olmamız gereklidir. Ru- ölmesine bile razı oluyor; fakat ruh bir süre için humuzun kalıbı olan bedenimize böylece uyum ölebilir mi?” diye insanoğlunun yapısına dair kri- sağlamış oluruz. Montaigne: “Ruh ve bedenin tikte bulunur Alfred Camus. birleşmesi gerekir, ikisinin hareketleri arasında farklılık ve karşıtlık değil; uygunluk ve benzerlik “İnsan, geçici hayatta etkisi sonsuza dek sürecek olmalı.” der. Birey, fiziki gelişim ve değişmenin seçimler yapmak zorunda kalan varlıktır.” der yanında zihinsel, psiko-sosyal gelişime de açıktır. Mustafa Ulusoy. Yaşadığımız hayat boyunca bir- Gelişim, bir bütün olduğu için, bir gelişim alanın- takım şeylere karar vererek seçme şansını kul- daki değişme, diğer gelişim alanlarını da etkiler. lanırız. Sonsuza yatkın olan ruhun istekleri, bu Eğitimci ve yönetici olan Hasan Ali Yücel: “İnsan, geçici dünyada tam olarak karşılanamaz. Tatmin organizmasıyla, zekâsıyla daima değişen ve böyle olma eşiği yüksektir; ama insan istekleri üzerin- olduğu gibi bağlı bulunduğu topluluğu durmadan de azimli ve kararlı olarak çaba gösterdiğinde ise yetiştiren bir yaratıktır.” diyerek insanın içinde sahip olamayacağı bir şey yoktur, çünkü bütün yaşadığı değişimle beraberinde toplumu hatta evren onun hizmetine sunulmuştur. Camus da: mensup olduğu milleti değiştirebileceğini, dü- “Sen ki insansın, varlıklara sultansın! Bak yağ- şünce olarak etkileyebileceğini, muasır medeni- mur senin için yağar, güneş senin için doğar, dün- yetler mertebesine ulaşmaya vesile olabileceğini ya senin için döner, pervanendir melekler.” diye- vurgulamak ister. İşte bu da, insanın istidatlarını
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi geliştirerek bilgisine bilgi katarak terakkinin adı- kabiliyet ve istîdatları gelişememiş, körelmişti, mını atmaktır. kendisine artık hiçbir eğitimin fayda vermeye- ceği kadar. Evet, 40 yaşına kadar yaşadığı halde, İnsan, bir başka cihetle bir yolcuya benzer; anne hiçbir zaman tam bir insan olamamıştır. Bunun rahminden dünyaya, bebeklikten çocukluğa, ço- sonucunda Psikolog Itard: “İnsan vergisi olduğu cukluktan gençliğe, gençlikten yetişkinliğe, yetiş- söylenen bu yüksek zekâ ve ahlâk üstünlüğü, onu kinlikten ihtiyarlığa, ihtiyarlıktan kabre, kabirden çok büyük bir kudretle diğer hayvanların basa- de inancına göre (nirvana, tamu, reenkarnasyon, mağının üstüne çıkaran medeniyetin ürünüdür. cennet, sonsuzluk, ahiret vs.) başka bir âleme se- Nitekim biz, birbirimize öğrettiklerimiz, birbiri- yahat eden bir yolcudur. Elbette bu yolculuğun mizden aldıklarımız ve çevremizde gördükle- zamanı değişken ve sonu meçhuldür. Seyahatin rimizle ancak hayvanlıktan kurtuluyor, birbiri- mahiyeti ise insanın dinine, inançlarına, değer- mizin terbiye hocası olarak insan olabiliyoruz.” lerine, toplumun kültür yargılarına ve kişinin tu- diyerek noktayı koyar. tumlarına göre milletten millete, beşerden beşe- re farklılık gösterir. Yaşama gayemiz ve soluk alıp Takiyettin Mengüşoğlu: “Dil ile tarihî varlık- saha- vermemizin anlamı da işte bu konu çerçevesinde sı, yani insan başarıları arasındaki münasebet o belirlenir. kadar içten olan bir münasebettir ki, onları birbi- rinden ayırmağa, dili bu münasebetin dışında ele İnsan olarak doğmak, insanca yaşama için ye- alıp anlamağa imkân yoktur; fakat bu başarıların terli olmuyor maalesef. İnsani vasıfların (potens) meydana gelebilmesi için dilin daha önce var ol- ortaya çıkması için yani akt hale gelmesi için ona ması şarttır; imdi “öncelik” dilin bir hususiyetidir. uygun da çevre olması gereklidir. İnsan kültürel Çünkü dile sahip olmak, insan-olmak, aynı şeyi ve sosyal bir varlıktır, doğduğu zaman çevresin- ifade eder; ancak dil sayesinde insan bütün varlık de kendisiyle benzer özellikleri taşıyan varlıklar âlemi ile, kendi kendisiyle, diğer insanlarla kom- (insanlar) olmalıdır. İbn Haldun: “Şüphe yok ki, munikativ (iletişim hâlinde) bir münasebet kura- insanî içtima (insanların cemiyet halinde yaşa- biliyor ve kendisini yalnızlıktan, yalnız başına kal- maları) zarurîdir.” Durmuş Hocaoğlu da, insanın maktan kurtarıyor.” insan olarak yaratılmış olmasına rağmen insan- ların arasında yetişmedikçe insan olamayacağını İnsanı insan yapan en temel, olmazsa olmaz va- ve böylelikle insanın cemiyetin hem yaratıcısı ve sıflardan biri dildir. Dil, beşerin kendi eseri değil- hem de onun mahsûlü olduğunu vurgular. Top- dir, bir veridir, kabiliyettir. İletişim davranışlar, lumdan soyutlanmış olarak bir insan yoktur; an- fikirler, duygular, istekler dille ortaya çıkar. Bir cak “insanımsı” (antropoid) olabilir; fakat “insan- bakıma dile, onların dış dünyaya olan uzantısı, laşma (hominisation) sürecini tamamlamamıştır. bir manifestosu diyebiliriz. Nitekim Ayhan Sel- Buna en iyi yaşanmış bir örnek: Aveyronlu Victor. çuk, makalesinde, dil becerisiyle davranış bece- risi birlikte kazanılır, gelişir. Bütün bu edinimler 1799 yılında Fransa’da Aveyron ormanlarında insana belirli bir duygu, düşünce ve bakış açısı bulunan ve Victor adı verilen çocuk, on on iki yaş- kazandırır. Bireyler o dünyayı o dilin, o kültü- larında bulunduğunda aşırı derecede zekâsında rün penceresinden görüp algılar ve olayları ona gerileme olmuştur, bedeni dışında insana benzer göre yorumlayıp değerlendirir. Humbolt dili, “bir yanı yoktur; hiç konuşamamaktadır ve tam bir toplumun ruhunun dış görünümü” olarak tanım- hayvan gibi yaşamaktadır. Bu çocuk Itard adın- lar. Ona göre bir toplumun dili, o toplumun ruhu, da doktor tarafından müşahede altına alınmış ve ruhu da o toplumun dilidir. Her cemiyetin kendi- gösterilen büyük ihtimamlara rağmen, Victor’a ne has, bireyleri arasında konuşmayı, anlaşmayı insanî bir vasıf kazandırılamamış, uzun zaman- sağladığı, kendisini ifade ettiği dili vardır. İşte bu da pek az şey ve pek basit birkaç kelime öğretile- dille insan soyunu bilir, ona sahip çıkar, kültür bilmiş. Hekim, çocuğun doğuştan kusurlu olma- oluşturur ve bunu nesilden nesile aktarır, mari- yıp insanlar arasında yaşamadığı için zekâsının fet kazanıp medeniyet kurar. Wittgenstein: “Dili- gelişemediği görüşünü savunmuştur. Victor, “bi- min sınırları dünyâmın sınırlarıdır.” der. Dilimizin yolojik insan” dan “beşer-insan” a yükselebilme- sınırlarını iyi bilip genişletmek, faydalı bir şekilde si için şart olan terbiye edici, eğitici ortamdan, kullanmak, aktarmak aslında kendi milli benlik öğretmenlerinden, kısacası insan toplumundan şuurumuzu korumaktır. Medeniyetin başlangı- cı da dildir; hegemonyanın başlangıcı da dildir. 14 mahrum büyüdüğü için doğuştan verilmiş olan
Kimliğimizi kaybetmemek için adımızı bilmemiz nin arasında maddi, manevi, kültürel, işlevsel, kadar dilimize sahip çıkmalıyız. Cemil Meriç, bir tarihsel müthiş bir bağ vardır. Bu bağları kuvvet- milletin dilini değiştirme sebebi olarak ya o mille- lendirmek aileye, idarecilere, toplumun önünde tin esaret altında olduğunu ya da dinini değiştirip bulunan insanlara, biz eğitimcilere vazife olarak değerlerini kaybettiğine dikkat çeker. Ayrıca bir düşer. Brubacher, medeniyetin öğretmenlik hiz- aydının yabancı dil bilmesinden önce ana dilini metinin kalitesiyle orantılı olarak ilerlediğini ifa- gerçekten bilmesini vurgular. de eder. Ana dilin önemini özetleyen Sokrates’in şu sözüyle noktayı koymak isterim: “Ana dili ol- Bir milletin ana dili, bir anneye göre evlat, bir ev- mayanın matematiği yoktur.” Buyurun yorumunu lat olarak düşünüldüğünde anne gibidir. Birbiri- siz yapın. Hayvanat: Hayvanlar Yeti: İnsanda doğal olarak bulunan bir şeyi yapabilme gücü Beynelmilel: Uluslararası Arş: Göğün en yüksek katı Meleke: İnsanda bulunan, bir şey yapabilme yeteneği, kuvve Vasıf: Nitelik, özellik Mensup: Bir yerle veya bir kimseyle bağlantısı olan, ilişkili. Muasır: Çağdaş Mertebe: Aşama, derece, rütbe Vesile: Sebep, bahane İstidat: Yetenek Terakki: Ilerleme, yükselme,gelişme Zaruret: Zorunlu olma durumu, zorunluluk Cihet: Yön,taraf, yan Meçhul: Bilinmeyen, bilinmedik Mahiyet: Nitelik, öz, asıl, esas, içyüz Gaye: Amaç, ulaşılmak istenen şey Akt: Bilinen ile bilen arasında bilginin oluşması için oluşan yönelim. Kudret: Güç Münasebet: Ilişki, iki şey arasındaki uygunluk Hususiyet: Özellik Manifesto: Toplumsal bir hareketin siyasal inanç ve amaçlarının açık ifadesi Cemiyet: Toplum Şuur: Bilinç Hegemonya: Bir devletin başka bir devlet üzerindeki siyasal üstünlüğü ve baskısı Esaret: Kölelik, tutsaklık, esirlik Kaynakça: 15 Alıcı, A. (2004), Hayata Yön Veren Öyküler. İstanbul: Epsilon Yayınları. Hocaoğlu, D. (1992), “Gazzali ve Descartes’da Varlık, İnsan ve Bilgi”. Sayı: 2, s.99-109. İstanbul: Yeni Toplum. Hocaoğlu, D. “İnsan’ın ve Dil’in Sıfır Noktası; İnsan, Dil veCemiyet ve bir Tipoloji Olarak Aveyron’lu Victor”. İstanbul: Rapport. Meriç, C. (1997), Bu Ülke. (8.baskı) İstanbul: İletişim Yayınları. Montaigne, M. (2005), Denemeler. (2.baskı) İstanbul: Akvaryum Yayınevi. Refik, İ. (2008), Bana Bir Harf Öğretenin… İstanbul: Albatros Yayınları. Selçuk, A. (2007), “Sosyal Bir Davranış Biçimi Olarak Dil”. Sayı: 17, s. 503-507. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sertel, A. (2007), Can Kulağını Aç. İstanbul: Semerkand Yayınevi. Sevinçgül, Ö. (2008), Albert Camus’den Ruha Dokunan Düşünceler. (3.baskı) İstanbul: Lacivert Yayıncılık.
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Kedi ile Köpeğin Arkadaşlığı Zeynep Berra 1 Küçük AYDINYURT minik bir kedi olan 6/D Tekir, kocaman bir ayının evine çok yağmur yağdığı ve gök gürlediği 2 için hasta olmayayım diye girmiş. Şöminenin başında uyuyakalan kalan kediyi ayı evini yakın yalancı akrabalarından bile kıskanırmış. Tekir’i evinde gören ben yağmur yağdığını falan görmedim, demiş. ayı çılgına dönmüş. TEKİR: Ayı kardeş senin uykun biraz ağır olduğu için duymamış olabilirsin yağmurun AYI: Seni küçük yaramaz evime ne hakla girersin, diye minik kediye bağırmış. yağdığını demiş. Minik kediye daha çok sinirlenen ayı kediye daha TEKİR: Ayı kardeş çok yağmur yağıyordu, çok ıslandım, çok üşüdüm yağmur biraz sakinlesin çok bağırmaya başlamış. diye eve sığındım ama senin evin olduğunu bilmiyordum. AYI: Seni küçük AYI: Seni küçük yaramaz kedi bana nasıl sözler söylüyorsun sen, diye bağırmış. 3bağrışmaların O sırada ormanda gezerken ayının evinin önünden geçen Tekir’in komşusu olan ama onunla hepsini duymuş Tekir’in ağlama seslerini işitince anlaşamayan, sürekli kavga eden bembeyaz ayının evine tek başına girersem beni de bir köpek olan Sütlaç geçiyormuş. azarlayabilir diye düşünmüş. Hemen ormanlar Sütlaç geçerken bu kralı Aslana gitmeliyim diye düşünmüş, koşarak aslanın evinde almış soluğu. Aslanın kapısını çalmış. SÜTLAÇ: Tık tık tık tık tık. ASLAN: Kim o? SÜTLAÇ: Sevgili Ormanlar Kralı Aslanım yardımınıza ihtiyacım var rica etsem kapıyı açabilir misiniz, demiş. 16 Aslan kapıyı açmış. ASLAN: Sütlaç kardeş nedir önemli olan konu
gecenin bu 4 5 saatinde, demiş. AYI: Ama SÜTLAÇ: Efendim Tekir kardeşimizin ayı kardeşle kralım Tekir kardeş evime başı büyük dertte, yağmur yağdığı için ayının evine benim iznim olmadan girmiş. Ben sığınmış ayı kardeşte evini herkesten kıskandığı için şu evimi kimseyle paylaşmam tabi ki bağıracağım aslanım demiş. an tekire bağırıyor diye olayı anlatmış. ASLAN: Kedi kardeşin yağmurda ASLAN: Sütlaç’ı dinledikten sonra ayıya çok ıslandığı için senin evine sığınmış ısınırken de uyuyakalmış bunda sinirlenmiş Tekir’i de alıp ayının evine doğru yola bağırılacak bu kadar ne var? çıkmışlar. Ayını evine vardıkları zaman ayı kardeş AYI: Ama kralım? hala Tekir’e bağırıyormuş. ASLAN: Hey ayı kardeş sakin ol niye bağırıyorsun kedi kardeşe, diye bağırmış. Ayı Aslan’ın sesini duyunca bağırmayı bırakmış ve kendini savunmak istediği için kendini açıklamaya çalışmış Aslan’a. ASLAN: 6 Ayı kardeş zor durumda kalan kardeşine yardım etmen gerektiğini nasıl unutursun da bağırırsın senin yaptığın hiç hoş bir davranış değil. Arkadaşından özür dilemeni istiyorum, demiş. Ayının bu duruma canı biraz sıkılmış Aslan meseleyi çünkü kendini haklı görüyormuş. başka sorun çıkmadan hallettiği için Ama biraz düşününce kötü halinden memnun bir şekilde evine doğru yol almış. davrandığını anlamış. Sütlaç ve Tekir de evlerine giderken Tekir Sütlaç’a beni kurtardığın için sana da teşekkür ederim Sütlaç AYI: Tekir kardeşim yaptığım kardeş demiş. “Biz çok anlaşamıyorduk seninle ama davranış hoş değildi, çok özür bana yardım etmen benim için çok önemliydi, bundan sonra hiç kavga etmeyelim seninle dost olalım.” dilerim demiş. demiş. Sütlaç haklısın kedi kardeşim bu zamana kadar hep kavga ettik bundan sonra hep kardeşiz TEKİR: Tamam Ayı kardeş özrünü dostuz demişler ve evlerine girip birlikte akşam yemeği kabul ediyorum benimde izinsiz evine yemişler. Sonunda dostluk, kardeşlik kazanmış. girmemem gerekiyordu demiş bende 7 17 özür dilerim.
Mahmur Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Dikimevi NİHAN ÖZEBEOĞLU İngilizce Öğretmeni Bilenler bilir. Bilenler bilir derken şimdi- bir tutamını tamamen keyfi sebeplerle kinin yirmi beş otuz yıl kadar öncesinin yürürlükten kaldırıp kalanıyla Sarmısaklı’sını kastediyorum. Sarmısaklı kalan ömrünü geçiren muzip, dedim diye yanlış zannedilmesin. Balıkesir’in geveze, ortalama insanların Ayvalık’ının dibindeki emekli işi, dört mevsim Sarmısaklı’sı dilime pele- şenliksiz, toplasan anca iki ay cıvıltılı, bir karış senk, zihnime çift dikişli boyunda, iki arpa enindeki sahil kasabası değil özlem olan. benim dediğim. Sarmısaklı, Köstenbol yolu üze- Sarmısaklı denince de rinde giderken solda, gelirken sağda olan. Dok- Mahmur Dikim Evi’nin san ikinin güzünde nüfusu bin kişi etmeyen, cici böcek sahibesi Mahmu- 18 hamamı, lokması ha bir de alfabedeki harflerin re Kehribar tabi. Mahmure ablanın sektöre hakim olduğu yıllar, pileli okul eteklerini el yordamıyla kısaltıp saçlarını ütülediği gibi sokağa fırlayan vatkalı genç kızların kasaba- nın tek sahilinde cirit attığı zamanlardı. Aşkın bütün halle- ri, ki burada bütün halleri derken kalpteki pırpırları ilk fark edişten ayrılığa kadarki olanların topunu bir- den kast ediyorum, Sezen Aksu’dan so- rulurdu. ‘Haydi Gel Benimle Ol.’ şarkısıyla sevdikçe seviyor, aldatıp aldanır gibi olursak da ‘Vazgeçtim.’ dinliyorduk. Düğün dernek işle- ri deninceyse ‘Rakkas’la hop oturup hop kalkı- yorduk. ‘Şinanay mı?’ O walkmanlerimizin baş köşesi, Sarmısaklı vapurlarının en popüleriydi. Hepsi hepsinin aynısı alışveriş merkezleriyle yürürken bileğinize zorla ucuz parfüm sıkmaya çalışan yirmiliklerin henüz dünya sahnesinde ol- madığı bahtiyar dönemlerdi benim dediğim. Ben mi kimim? Belki Mahmure Kehribar’ın yanından ayırmadığı mezrosu belki de cam dibi saksısı.
Hatta ve hatta komşu kızı, el kızı, Çakır’ın Kah- -Bana ne hacet Mahmure! Senin cinlerin hep vesindeki iskambil destesinin en süslü maça kızı. orada zaten. (Tam da bu sırada, lafı gediğine Mahmure Kehribar şarkıdaki adaşının izinden koyduğunu düşünen Rüknettin’in bıyık altından yürüyerek rastık çeker, sek sek sekerek biricik ek- sinsi gülümsemesi. Yani benim gözüme ilişen.) mek teknesi Mahmur Dikim Evi’ni açmaya gider Elimde yok diyor toptancı. Gidip kendim mi ya- ha bir de bol bol dikiş dikerdi. Yalnız, bel- payım düğmeleri? li başlı şartları vardı cici böcek Mah- mure’nin. Sümerbank basmasıyla, -Gerekirse yap Rüknettin. Adını söyle- pazenle empirmeden başkasına mesi de pek bir zor zaten. Tin-tin diye dokunmaz, puantiyeliyle pötikareli takılıp kalıyor insan. Tin tin tini mini kumaştan da yüzde elli iskonto alır- hanım diye şarkı söyleyip iki göbek ata- dı. Fiziğini sevdiğine döpiyesle yedi parça kloş etek diker, gözünün yım da tam olsun bari. Hahayy! tutmadığı balık etlileri iki be- den büyük babaanne gömleğiy- İşte, her zamanki Mahmure le yollayıverirdi. Bazen veresiye Kehribar halleri. Önce çok çalışırdı bazen peşin. Kimi gün öfkeli, ardından çocuklar gibi alacağını yıllarca unutur, şen. Orta halleri de azıcık se- kiminin de kapısına vip göğsüne bassaydı ne olur- avukatla dayanır- du ki sanki? Bir kardeşinin adı dı kalan on lirasını ifrat öbürününki de tefrit be almak için. Den- Mahmure abla. gesizlik, nizamsızlık üzerine kurduğu, başı- -Senle baş olmaz Mahmu- na buyruk, üç buçuktan re. Ben gidip rafların tozunu dört bir hayatı vardı Mah- alayım burada siftineceğime. mure‘nin. Aklı su bardağın- Hadi kal selametle! dan bir karış eksik olsa da işi konusunda allame-i cihandı. Şu vakit yaşasa değme moda evlerinden iğne. Dört -Var ol beş karış Rüknettin. teklifler alır, nevi şahsına münhasır tasarımlarıy- olursun. Dükkanda da siftinmek la- la Vakko’nun sebzepazarındandönenteyze kom- zım tabi. Bak ne diyeceğim. binlerine meydan okurdu. Okumak demişken, Boş durma sen. Al eline bir bu fiil konusunda da mahirdi Mahmure Kehri- deliklileri delmeye başla. Anca bar. Antika pazarlarından topladığı Hayat mec- mualarıyla, Ses dergilerini okurdu. Gözlerinin Elleri belinde Tuhafiyeci Rüknettin’le dalga ge- tercihiyse genel olarak velfecri okumakla yan çerken iki adet sazan balığının başına isabet komşusu Tuhafiyeci Rüknettin’in canına oku- etmesiyle yere yuvarlandı Mahmure Kehribar. maktan yanaydı. Rüknettin’le yok yere itişip ka- Gürbüz sazan balıklarının ortasındaki kıvırcıklı kıştığı 4 Ekim Pazartesi’sinde de sabah kuşağın- kafasına monteli zümrüt yeşili gözlerinin baktı- da Cesur ve Güzel’le Yalan Rüzgarı’nın tekrarını ğı da ömrünün aşkı, ruhunun ikizi, hayatının en izleyip çay bardağındaki şekerli Türk kahvesini kallavi imtihan sorusu Ahmet Nazif ’ti. höpürdetmekteydi: -Ne demek efendim dört delikli düğme getir- -Çok özür diliyorum hanfendi. Sazanlar benim. miyorum! İstersem beş delikli bile getirmek zo- Nasıl oldu anlamadım hiç. Balıklarımı alsam. rundasın Rüknettin! Cinlerimi tepeme çıkarma Şey..Neyse balıkları boşver. Sizi kurtarayım önce. benim sabahın kör vaktinde! Ben Ahmet Nazif. Sarmısaklı’ya yeni tayin ol- dum. Zabıt katibiyim. Bir de Güvercin Severler Derneği Onur üyesiyim. Burnunuzun üstü balık pulu olmuş. Müsaade var mı alsam? Mahmure Kehribar’ın önce sazanlarla, sonra 19
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Ahmet Nazif ’le müşerref olduğu günü kovalayan sebepten, kanamayı daha çok kanatarak kesme vakitler, kovalama eyleminin yanında bolca da yoluna gitmişti. Yaranın da pek bir şikayetinin aşka vesile oldu. Konunun müsebbibi ister Tak- olduğu söylenemezdi. Evi bellediği gönül adın- dir-i ilahi ister Eros ister eren evliya olsun. Mevzu daki insan bölmesi kendini bildi bileli kırık çıkık belliydi. Mevzunun adı aşktı. Binlerce yıldır ade- doluydu. Hem torunlarının arkasından ağlayan moğlunu hayatta tutan, çağ kapatıp, savaş çıkar- hem de geldiklerinde ortalığı kırıp dökecekler tan, güldüren, ağlatan, şerden hayır, hayırdan şer diye huysuzlanan büyükanne gibiydi Mahmu- peyda eden aşk. Terzi Mahmure tıpkı hemcins- ren’nin kalbi. Diğer yarısını hem arzu ediyor hem leri gibi, bolca evrilip çevrildi Ahmet Nazif ’in de yer yer varlığına tahammül edemiyordu. etrafında pır pır döndüğü süre boyunca. Elde Dakikalar, saatler, günler ve daha insanoğlu tara- günde görülmedik halleri sivrildikçe sivrildi. Bir fından keşfedilmeyi bekleyen sayısız an adedince Çarşamba sabahı, kapı komşusu Rüknettin’e sarı- dikti Mahmure Kehribar. Boş vakitlerinde hobi lacağım diye tutturdu. Diğerinde deliler gibi çalı- cihetinden patates baskısı yapıp turşu kurdu. Ka- şıp kimseciklerden beş kuruş almadı. Öfkesi gitti, fasını Nacar marka dikiş makinasından kaldır- köşeli yanları limonlu cifle zımparalanıp yumu- dığı nadir zamanlarda da Sarmısaklı iskelesine şacık oldu. Tertemiz koktu Mahmure Kehribar. bakıp Ahmet Nazif ’i bekledi. Çünkü, umut en Kalbinden Arap sabunu kokuları yükseldi. Her etkili ağrı kesiciydi terk edilen kadın için. Aynı aşık kadın gibi martılara simit atmayı, papatya zamanda da yanıltan, küçülten, eksik hissettiren. falı bakıp ‘sevmiyor’ çıkınca üzülmeyi bir de ge- Gelinlik mevzusuna gelince onlar da oldukça leceğe dair boş beş hayaller kurmayı adet edindi. olağan dışıydı beklenildiği üzere. Sipariş üzeri- Rüknettin’in tabiriyle, Ahmet Nazif ’e iyiden iyiye ne hiç dikip biçmedi Mahmure. Onun yerine, dadanıp gitti. Gözü gönlü, aklı fikri haftanın her yakasında kırmızı pötikare kumaştan fırfırlar gününü Pazar belleyip kapandıkça kapandı. olan karpuz kollu gelinliklerle etek uçlarında al- Öyle olmasaydı geçen altı buçuk ay sekiz gün ya- tın rengi işlemeler olan üç katlı, volanlı, düğmeli, rım saatin ardından kimselere demeden geldiği incili gelinlikler dikti. Kulak arkasında bitiveren gibi terki diyar eyleyen Ahmet Nazif ’in ardından duvaklarla mini bir çıtçıt vasıtasıyla gelinliğin avazı çıktığı kadar bağırıp çağırmaz mıydı? Bağır- kurdeleli bel kemerine bağlanan üç beş metre madı. Ara ara ağladı diyenler oldu ama diyenle- uzunluğundakileri saymazsak tabi. Tüm bu olup rin dediklerinin de aslı çıkmadı. Yalnız, sesindeki bitenin en medyatik şahitleri de Süper Baba dizi- muhabbet kuşları gitti Terzi Mahmure’nin. Göz- sindeki Fikret’le İpek’ti. Sezen Aksu mu? Onun bebeklerine duman grisi çöktü. Avuç içlerinde da ‘Unuttun mu Beni?’ şarkısını yazıp yürekleri beş delikli düğmelerle kapısında dikilen Rüknet- bilmem kaçıncı kez dağlamasına yirmi yıl kadar tin’i bile gözü görmedi. Kelimelerinin çoğu öldü, vardı. Jelibon markası Haribo’nunsa nam salıp azdan fazlası ömrübiilah yoğun bakımda kaldı. market raflarını süslemesine ramak kalmıştı. Acısını almaya Sezen şarkıları bile yetmedi. Dibe Mayısın yirmisi gibi vefalı dost Rüknettin, Mah- vurur gibi olduğunda Zeki Müren’den ‘Ben Seni mure Kehribar’ın sözde dikim evi görünümlü yas Unutmak İçin Sevmedim.’ diye sesli sessiz sitem evine tedirgin adımlarla girdi: eden şarkılar dinledi. Ahmet Nazif ’in ardına düş- -Günaydın komşum nasılsın? tü mü? Ya da vefasız sevgili Ahmet Nazif bir kez -Tingildeyip durma Rüknettin. Çıkar ağzındaki olsun Mahmure’yi arayıp af diledi mi? Bilinmez. baklayı. Sen bana komşum demezsin hiç. Yu- İşin aslı, merak etmek de bana düşmez. Yepyeni murtla hemen. Yoksa sıradaki gelinliği sana giy- bir dikiş mecrasına dadandı Mahmure Kehribar; diririm. Yüz görümlüğü falan da rüyanda görür- Gelinlik. Hem de elde günde görülmedik cinsten sün. telli duvaklı, Fransız güpürlü, saten eldivenli ge- -Şey, şey olmuş Mahmure. linlikler. Yarasını normal insanlar gibi pansuman etmeyi seçenlerden değildi Mahmure. Ahmet 20 Nazif ’in tabiriyle o bir ‘Anormal Normal’di. Bu
-Ay de hele. Çıldıracağım şimdi. Aylardır çıldır- önce Ahmet Nazif diye atan disko müziği ritmin- dığım yetmezmiş gibi! deki aşkla dolu kalbi. -Ahmet Nazif gelmiş, Mahmure. İskeledeymiş. Baka kaldı Ahmet Nazif, şaşa kaldı, kala kaldı. O anda Mahmure Kehribar’ın kalbinde eş zaman- Ne ileri gidebildi ne de geri dönebildi. Mahmure lı olarak üçüncü dünya savaşı çıkıp kanser illetine Kehribar ‘Defol!’ diye avazı çıktığı kadar bağırıp çare bulundu. Bir oğlan çocuğu doğdu öte yandan tüm Sarmısaklı’yı ayağa kaldırıncaya dek yerin- bir canlı türü daha tarihe karıştı. Mahmure’nin de saydı. Kızmadı, küsmedi, neden diye sormadı. zihninde aylardır ücretsiz izinde olan Ahmet İkinci kez gitti Ahmet Nazif. Bu sefer tek bir fark- Nazif ’ten sorumlu nöronlar kırmızı alarma geç- la. Mahmure’nin gelinliklerden kurduğu antikor ti. Oksitosin, Adrenalin, Östrojen, Kortizol acil ordusu sayesinde yanaşıp tutuşturamadı bir se- durum ilan edip toplantı çağrısında bulundular. zon önceki sevdasını. Kimisi halaya yeltendi, çoğu tabancasını beline Sonrasında ne mi oldu? Gelinlikleri heba etme- takıp intikam dedi; ‘Dıkşın dıkşın dıkşınn!’ di Terzi Mahmure. Nikah masasına oturan gönlü -Tamam, Rüknettin. İşine bak sen. Ben de be- dolu cebi delik gelin adaylarına hediye etti hepi- nimkine tabi. ciğini. Düğünlerine gidip baş köşeye kurulduğu Bir on onbeş dakika kadar daha dikiş dikti Mah- gibi bir düzine de fotoğraf çektirmeyi ihmal etme- mure. Sonra çay içti, çığlık attı, ağladı. Başını öne di. Menopoz sonrası da dahil olmak üzere yanına eğip öğle ezanı okunana kadar da kaldırmadı. Rüknettin hariç erkek sinek dahi yaklaştırmadı. Kaldırdığında Rüknettin’in pikapına tıkıştırılmış Güvercin Severler Derneği üyeleri ve yakınlarına onbeş gelinlik, ondört duvakla iskelede Ahmet özel zam üstüne zam yapıp kumaş artıklarını il- Nazif ’in karşısında dikilmekteydi. Duvakların en çedeki askeri araçların egzoz borularına tıkıştırdı. sonuncusu da, tüllerle örülü bir kuş kafesini an- Çok sonraları anlaşıldığı üzere, Mahmur Dikim dıranı yani, kendi başındaydı. Yalnız geçirdiği her Evi’nin gönlü yanık sahibesinin yaptığı John Ver- ay için bir gelinlik dikmişti Mahmure Kehribar. don adındaki ecnebinin dediğiyle birdi. Mahmu- Her biri kendine has, her biri biricik onbeş ayrı re, hayatın kendine verdiği limonlarla limonata gelinlik. yapıp takdir edilen süre zarfında portakal çiçeği Ahmet Nazif ’in zaten koskocaman olan göz be- rengindeki oksijenli solunumuna devam etmişti. bekleri gördüğü manzara karşısında daha da Şanslı kadındı Mahmure. Eller simsiyah yaşayıp kocamanlaşıp mevsim başı papaz eriğini andırır giderken böyle gökkuşaklı olanı kaç kişiye nasipti hale gelmişti. ki? -Ben geldim Mahmure, sana geldim. Konuşalım mı ayçiçeğim? 21 Mahmure için ‘Ayçiçeğim’ deyişi Truva kadar eski, mutfak tezgahındaki üç günlük çarşı ekmeği kadar bayattı. Ahmet Nazif ’i görünce zihninde rengarenk ampüllerle dolu bir kır düğünü baş- lamamış, kalbiyse sekiz beş memur temposuna devam etmişti. Mahmure hayırdan şerden konuşmadı hiç. Rük- nettin’in külüstür pikapına yönelip gelinlikleri çıkardı bir bir. Kendiyle Ahmet Nazif arasında onbeş gelinlik ondört duvaktan oluşan tülden, sa- tenden, ham ipekten bir köprü kurdu. Köprü de tek bir noksan vardı. O da yaklaşık bir buçuk yıl
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi SevgiNli eGseillecek 10.05.2023 İSçsrgGemyiboonKAltaedylvlodenieseeılklglrüaelefaSggbeakmenrgrrdrelğoenşriiiumaniivmgçlisziım-iiatebnüdtvyymlikaleillGıaelemdirimklseeionelamezneukmAivarbleuzrrarilrçisliktıreimel,lyelrşeyoeıllebiayeyüofnnueiçeronkaidniseceraalztirly.rotyturlioiıeçrürkariyYnnüafeiz.kşçlidboklaozınevşrıagartnarDipıeuantenkunşmurrzesbmNtelüetuidearraiuimnneneldşmgsoangayamiettnğçyeedkösüaynulcnlsalelleikub.eiyaeazslnalialkim,natGaöşuço,atlredmekkamaditrmmilzliambelnamnae.luadddraıekz.unaamılarafuOhbsliDiygeneçğıikmkçarelkiaiançeriçuelirnüign,lelbm.amliaöadoiinlan,bessagŞerensrredgntktarlçeilieioecııpmuıelizenenıeüyleenğaelrzrlnckıedlzimeovaeezoekrkloemoigcçoaerrğrnınrilakndnkireeeonurlerieinblalmılotaarautyrğmmcşyşevubün.aicrlile’eiguda’ndagnaes.leemımşamyu,e–kişaukürlmeGtskdldalilldınğaeGin,zei,ayytklueuudaelaumsbrlzereriaseaevıynta,ednğınoiilrşlrnalöayrrgçdnuiıukebkysviçlarklunzgaıldışeye,loaaieleraşiieaasürleşWbbarnırdırdnuduryniryşzatialuıld.amreeteı,eüplollnpveeagiOearıaölrcyvrileıretzmyatüdkroilytzeoen.öaagmriaiirnmhğnlsiBpğginlnmrervınpcaneaoyi.aoiümblnueniaaçmaakhyralkkviiÜzdçtre’ogi,aaridyeaenthul,didsglbetezcbahaiisknitüğlkeiiıtuAelufrlaiıblepüinrsgaşuaeoşriikrsemslicrtm.ütitzoraşnplln.ktlıkiiilılaeğnamrlimukleliülızaiyem,aokmeeıryirzeraoasrıha,utlrlaalıeeddeeelıllasrearegndımyDyeuydreukntkeuıralrıdeeçgkaümmazaekittlmmöüoeleğnledös.ma.aykoşincaiçykBadnyşrz‘raya‘eaeEeiyadteışerıueredniföımakknmrgantınaKontidadikoneel.ylmeünalanirlayllegaÇnaolaakztvneeheebörmurysabnrütelüca-rziaıi.smraenı-hiklnpizeli-rn.-pı-ânkalk-eaılünâ var. Sevgilerimle… Hüsna ÖREN 7/F 22
Mr. Browning’inManzûmHikâye 23 Kâfilesi “Türkçe âşığı Oktay SİNANOĞLU’na gönül borcuyla…” Yıl 1952, eğitim arifesi… Çok dardadır, Yenişehir Lisesi... Çakallar fırsatı bulmuş, diş biliyor, Kaz gelecek yerden tavuğu esirgemiyor: - Aman efendim, biz kale gibi yaparız bu okulu. - Kapı baca sağlam, bahçesi gül kokulu… Dedikleri gibi de yaparlar bacayı, avluyu… Hiç kimse de sormaz: “Nereden geliyor bu değirmenin suyu?” Vakit gelip çatar toplanır mektebin talebesi, Hemen işe koyulur Mr. Browning’in kâfilesi... Evvelâ el atarlar, girişteki levhaya: Görkemli “Kolej” yazısını asarlar kapıya. Artık eğitim dili İngilizce (Tarzanca) olacak, Türk’ün evlâdı feleğini şaşıracak. Yabancı dil eğitimi değil, yabancı dille eğitim! Ancak böyle başarılır kültürel eritim. Derhâl kollar sıvanır, murdar suyla beyin yıkamaya, Bizim talebeler yoğrulmaya çok münâsip maya… İlkin idrâk edilecek konunun ecnebicesi, Sonra mütalâa edilecek dersin neticesi… Topla tüfekle geçilemeyen Çanakkale, Artık fethedilmiştir bu kafileyle. Kraliçe Elizabeth tahtında dört köşe… Zirâ zatıâlileri koşmuştur kâfileyi bu işe. I. Kolej Zaferi coşturur sömürgeci tayfasını, Mr. Browning hak etmiştir kraliyet madalyasını… Harun BİLGİLİ Türkçe Öğretmeni
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Mutluluk Geçenlerde bir yazı okudum mutluluk ile ilgili, yazıda mutluluğumuzu etkileyen en önemli faktörün insanlar olduğu yazıyordu. Ben şahsen böyle olduğunu düşünmüyorum. Elbette çevremizdeki insanlar mutluluğumuzu etkiler ama en önemli faktörün çevremizdeki insanlar olması etkilemez mi? Bence etkiler ve ben bu yüzden mutluluğumu veya mutsuzluğumu çevreme göre hissetmem çünkü öyle hissedersem mutluyken mutsuzluğu, mutsuzken mutluluğu hissedecekmişim gibi gelir bana ve kendimi bu duygu karışıklığına sokmak istemem siz ister miydiniz? Kimsenin isteyeceğini sanmıyorum ama bu birbirimizle mutluluğumuzu paylaşmamalıyız demek değil, elbette paylaşacağız ama ölçülü bir şekilde. Yani kısacası çevremiz mutluluğumuzu etkiler ama çevremiz mutluluğumuzu etkileyen en önemli faktör olmamalı. Olmamalı ki mutluluğu da mutsuzluğu da zamanında tam bir şekilde yaşayalım oraya başkalarının duyguları karışınca ne hissedeceğimizi anlayamıyoruz öyle değil mi? Nevin İrem ERDEM 7/A 24
Peygamberimiz’e (SAV) 25 Mektup Esselâmünaleyküm Âmine’nin gülü, Abdullah’ın sevinci, iki güze- lin dedesi, Fatıma’nın babası, ashabının güzel öğretmeni, ken- disiyle şeref bulduğumuz kutlu elçi. Esselâmünaleyküm tabi ol- makla kurtuluşa ulaştığımız, gözlerin nuru, kalplerin şifası, ruhların devası, Makam-ı Mahmud’un sahibi, kevserin kaynağı, gönüllerin huzuru, kalplerin sevinci, yüreklerin inşirahı olan Resul, güldüğünde güneşi gölgede bırakan, ayı solduran Nebi, ümmetin Muhammed’i, âlemlere rahmet olarak gönderilen, Mi- raç’ın sahibi. Ben seni annemin, babamın, ablamın ve öğretmenimin anlat- malarıyla tanıdım. Bana senin ne kadar güvenilir ve emin ol- duğunu, güzel ahlaklı olduğunu ve sevgi peygamberi olduğunu söylediler. Bunun ne anlama geldiğini seni anlatan kitapları okudu- ğumda daha iyi anladım. Senin çocukları ne kadar çok sevdiğini, onlara n e kadar çok değer verdiğini biliyorum. Evlatlarına olan sevgin, torunlarına olan merhametin, çocuklara olan şefkatin beni çok etkiledi. Hele kuşu ölen küçük bir çocuğa baş sağlığı dilemen, sen namaz kılarken sırtına çıkmalarına rağmen torunlarına kızmaman… Ya Resulullah, senin gül yüzünü görmeyi nasıl istiyorum. Senin benim de elimi tutmanı, gözlerime bakmanı; elimde gül kokunu, gözlerimde kimseye verilme- miş siyah gözlerinin izlerini taşımayı. Benim gül kokulu Peygamberim, senin hayatını okurken cahiliye dönemine çok üzülüyordum. Biliyor musun biz gene cahiliye dönemi- ni yaşıyoruz. Çocukların ölümlerini görüyoruz ve bu sefer sadece kız çocukları değil bütün çocuklar ölüyor. Sen bütün canlılara nasıl değer verirdin biliyorum ve çok üzü- lüyorum. Senin o çok sevdiğin çocukları nasıl da zehirliyorlar. Beni tek teselli eden şey onların senin yanında olduklarını bilmem. Onlara ve şehitlerimize iyi bak, çocukların başlarını babaları gibi okşa, mutlu et onları, onlar sana emanetler. Benim gül kokulu, nur yüzlü Peygamberim, dilerim ki rüyalarıma gelirsin ve beni de ümmetinden biri olarak kabul edersin. Ey efendilerin efendisi, ey Kâinatın son elçisi, ey gönüllerin baş tacı, ey dertlerin der- manı, ey gönüllerin ilacı, bizler seni görmeden sevdik, “Ümmetimsiz Cennet’i neyle- yim” diyerek görmediğin ümmetin şefaatçisi olduğun gibi. Hadis-i Şerif ’te buyurduğun gibi “Ashabım yıldızlar gibidir, hangisine tutunursanız doğruyu bulursunuz.” diyerek ashabın yolundan giden gençler olacağız. Senin şefaâtine nail olmak duasıyla… Beli7n/aCy AY
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Padişah ve Üç Oğlu Yaşar Samet DEMİRBAŞ 6/C Bir varmış bir yokmuş. Evvel zaman içinde kalbur saman içinde, pireler berber iken 26 develer tellal iken, ben annemin beşiğini tıngır mıngır sallarken, bir padişah ve üç çocuğu varmış. Padişah bir gün üç oğlunu da yanına çağırmış ve oğullarına bu kasabada olan bir mağaradan bahsetmiş. Bunu duyan oğulları çok heyecanlanmışlar. Padişah bu mağarada beş kafalı büyük bir ayı olduğunu ve çocuklarının oraya gitmelerini istediğini söylemiş. Ancak bu duruma anlam veremeyen padişahın oğulları, bunu neden yapmaları gerektiğini anlamadıklarını söylemişler. Padişah onlara 5 kafalı ayının önünde almaları gereken çok değerli bir sandık olduğunu ve bu mağaraya girince dikkatli olmalarını söylemiş. Mağaraya bir asırdır giren insanların çıkamadığını ve dikkatli olmaları gerektiğini nasihat etmiş padişah. Ancak bunu duyan oğullarının içini bir telaş sarmış ve o mağaraya korktukları için gitmek istemediklerini babalarına söylemişler. Bunun üzerine padişah da “Eğer mağaradan sandığı ilk alan kişi kim olursa ben ölünce mirasım ona kalacak.” demiş. Bunu duyan oğulları birden heyecanlanarak ve biraz da hırs ve açgözlülükle aralarında rekabete başlamışlar. Korkularını bir kenara bırakarak yola koyulmuşlar.
Yanlarında ise padişahın vezirlerinden biri onlara eşlik etmiş. Çünkü adil padişah hiçbir 27 çocuğunun diğer kardeşleri ile arasında hile olmasını istemiyormuş ve bunu kontrol etmesi için vezirini görevlendirmiş. Vezir gözetimindeki oğullar mağaraya varır varmaz üç yol olduğunu görmüşler. Her biri konuşmuş ve anlaşarak bir karara varmışlar ve farklı yollardan gitmek konusunda fikir birliğine varmışlar. Birinci oğlanın karşısına bir peri çıkmış ve “Eğer soracağım soruyu bilirsen geçersin. Söyle bakalım para karşılığında sevgi alınır mı?” diye sormuş. Birinci oğul düşündükten sonra hayır cevabını vermiş ve peri geçmesine izin vermiş. İkinci yolda ise bir dev varmış. Elbette onun da bir sorusu varmış. Cömertlik nedir diye sorunca dev, ikinci oğul karşılık beklemeden başkalarına yardım etmek olduğu anlatmış ve dev de onun geçmesine izin vermiş. Son olarak üçüncü yola sıra gelmiş. Orada da sevgiden daha önemli bir şey var mıdır sorusu üçüncü oğlu bekliyormuş. Sevgiden daha önemli bir şey olamayacağını söyleyen genç, bu cevap sayesinde geçmeye hak kazanmış. Üç oğul da yolu geçmiş ama beş kafalı ayı orda değilmiş fakat bir sandık varmış. Üç oğul sandığı alarak saraya getirmişler. Padişah sandığı açmalarını söylemiş. Hepsi şaşkınlıkla bakakalmışlar. Sandığın içi boşmuş. Şaşkınlık içinde babalarına, “Madem bir şey yoktu biz neden mağaraya gittik.” diye sormuşlar. Padişah onlara, “Ben size bir ders vermek için yaptım bunu. Mağaradaki her şeyi oraya ben koydum. Siz ilk olarak korktunuz ve gitmediniz ama ben mirasımı ortaya koyunca hepiniz gitmek istediniz. Bunun size bir ders olması paradan, maldan, mülkten daha önemli şeyler olduğunu yaşayarak görün istedim.” demiş. Bunu duyan oğulları böyle bir şey yaptıkları için pişman olmuşlar. Babalarına sevgi, hürmet ve saygı ile davranarak uzun yıllar manevi değerlerin önemini bilerek mutlu mesut yaşamışlar. Onların hikayesi insanlara ulaşmış. Erdemli, sevmeyi bilen, cömert insanlar olmak yolunda dilden dile dolaşmış ve paylaşılmış.
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Başöğretmen Hülya KAYAALP İle Bir Röportaj Elif ALKIŞ Kendinizi tanıtır mısınız? İlk görev yerimdeki öğrencilerimden biri yıllar 22 Temmuz 1970 yılında Trabzon’da doğdum. sonra beni aradı. “Öğretmenim okudum, Har- İsmim Hülya KAYAALP. Matematik öğretmeni- ran’a öğretmen olarak atandım. Sizin üzerimde yim. Atatürk Ortaokulunda başöğretmen olarak emekleriniz çoktur. Siz bizim okumamız gerek- görev yapmaktayım. tiğini her zaman dile getirirdiniz. Ben de şimdi sizin söylediğiniz gibi okuyup öğretmen oldum.“ Öğretmen olmaya nasıl karar verdiniz? dedi. Bu olayı hiç unutmam. Demek ki onların Bu kararım güzel bir anıma dayanıyor. Lisede okumaları gerektiğini hep vurgulamışım ve öğ- Burhan Zorlu isimli bir matematik öğretmenim rencilerimin üzerinde etkili olmuşum. vardı. Tahtaya bir integral sorusu yazmıştı. Ben de en ön sırada oturuyordum. Soruyu çözmek Öğretmenliğe ilk başladığınız yıllardaki öğrenci için sınıfta bir tek ben el kaldırmıştım. Tahta- profili ile şimdiki öğrenci profili arasında nasıl ya kalktığımda çok korkuyordum. Çünkü öğ- farklar var? retmenimiz çok sertti. Soruyu çözdüğümde iki yazı tahtası da dolmuştu ancak içimde “Ya yanlış Çok fark var. O zamanlar 60 kişilik sınıfta bile çözdüysem?” korkusu vardı. Öğretmenim emin ders anlatırken tüm öğrenciler pür dikkat dinler- adımlarla yanıma geldi ve “Arkadaşınızdan mü- di. Şimdi ise böyle verimli ortamı 25-30 kişilik kemmel bir matematik öğretmeni olur.” dedi. O sınıflarda yakalayamıyoruz. Çok zor oluyor. olay matematik öğretmeni olmamda en büyük etkendi. Başöğretmen olarak yeni nesile tavsiyeleriniz ne- lerdir? İlk görev yeriniz neresi? Her şeyden önce insan olsunlar. İyi bir insan… Şanlıurfa Akçakale Yatılı Bölge Ortaokulu. Bir de hangi işi yaparlarsa yapsınlar, en iyi şekil- de yapmaya özen göstersinler. Sanal dünyanın zararlı içeriklerinden uzaklaşsınlar. Ama başta Sizce öğretmen nedir? da dediğim gibi, her şeyden önce iyi bir insan ol- Öğretmen her şeydir. Annedir, babadır, terzidir, sunlar. doktordur… Bunu ilk görev yerimde çocukların her şeyi olduğumda öğrendim. Röportajınız için çok teşekkür ederiz Hülya KA- Öğretmenlik hayatınız boyunca unutamadığınız YAALP öğretmenim. Rica ederim. 28 bir anınız var mı?
Bir Şeftali Bin Şeftali 29 BELMA BAĞIRKAN 5/A Annem derdi ki bana, kızım kendini güneşten sakınma Ben de açtım yüzümü güneşe, olgunlaştım, kızardım iyice Yeşil yapraklar arasından kardeşlerimle birlikte bir sepette Bahçıvan bizi götürürken düşüverdim ben yere Toprağın sıcaklığından çatladı kabuğum, özsuyum aktı yere Buldu beni Sahipali ile Polat, Aldılar yerden, yıkadılar beni nehirde. Soğuttular soğuttular beni güzelce, yediler afiyetle. Artık ben bir çekirdektim. Kazdılar toprağı benim için, gömdüler beni içine Bekledim, bekledim, Topraktan çıkıp fidan olayım diye… En sonunda yaz gelip çattı Çekirdeğim çatladı filizlendim, yeşerdim Bir fidan oldum. Büyüdüm büyüdüm Artık bir şeftalim bile vardı. Bir gün Polat geldi yanıma ağlayarak, yalnızdı, Meğer beni beslesin diye yılan bulmak isterken Ölmüş onun can dostu… Polat da gidecekmiş buralardan Dayanamazmış onun yokluğuna… Bu acı bana yetmezmiş gibi Bahçıvan gördü beni, değiştirdi yerimi. Annemin yanındaydım ama mutsuzdum şimdi. Bana emek vermeyenler mi meyvemi yiyecekti? Bir şeftali idim, bin şeftali olabilirdim Ama meyve vermeyerek, haksızlığa direndim!
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Bir Mektup SSeisyavotegBneolaindvuldşiriuadireaKDmvareasydSeır.oHe.drrkiakeHDgssvaeemanantıagkrözçmludaaatdiiainlnmasıhe,icöarnleteşZıvarlhşğaılryGoietağmaekrnkıorlıtğöeazy’eidsmrkıtknidm.inıaçlkimeimmseaBşinınsucttrbpeasui.i,zıdikeçnnursvBöd.oluazeeateŞnenkaurrcndli?zmiikktmnehüaayaadevğFodmmadyiayüeelnasbaapemnvaişuçyncedıkdymnobaaodealicEkdnalasnizyamalcrthıio.yykılbrlaavGedyik.ienreoıSraöymrısmigperiarged.aiyütndvbövOeıdaşiaağigr.rkaüçşnşıüisAmlaukroiişaaümdil,dimklçkeyzıamokaiıerrönçylsadiıasnblıoztldçcoedrualrıaeyıeğıksmmk.zletrdııDtmışıdu.ariamıkvüeSrmilnaniikeşçş.ei.rbüeiİislntkndeinoynzuirunrüaçntaolyayteoşry’ygurraaoekgakhuldrarya,ailüıuçiağrnFendzmrıimablnaeüıakmniişyl,ldriedıalmızızdaaü.rakıaşsşkBmvnnaaea’yaeelurm.raadtırLışthçauaatçamveodtşısırkekalpıaıkaımiptnmkSrıaa.ğıhaemrnımedklıimnıra, ’edızaş Sıla ALPASLAN 30
Tırtıl ile Kelebek Günlerden bir gün tırtıl ve kelebek incir ağacının kovuğunda karşılaşmış. Tırtıl demiş ki: -Ne kadar güzel kanatların var! Kelebek, tırtılın bu övgü dolu sözleriyle kibirlenmiş ve şöyle cevap vermiş: -Eee… Tabii bu ormanın en güzel kelebeği benim! Bu sözüne tırtıl şöyle cevap vermiş: -Bence bu kadar kibirlenme. Belki bir gün senden daha güzel bir kelebekle karşılaşırsın. Kelebek bu söze: -Benden daha güzel bir kelebek olabileceğini düşünmüyorum diye cevap vermiş. Beyza GÖK Uzun bir sürenin ardından 6/D tırtıl kelebeğe dönüşmüş ve kanatlarındaki rengarenk desenler onun güzelliğine güzellik katmış. konduğunda daha önce incir ağacında karşılaştığı Bir gün elma kelebeği görmüş. Kendisinin en güzel kelebek olduğu ağacına konusunda övünen kelebek, yeni kelebeği görünce onun renklerine hayran kalmış. -Kelebek kardeş! Beni hatırladın mı? Ben küçük bir tırtılken seninle karşılaşmıştık. -Merhaba! Ama sanırım seni hatırlamadım. -Hani birkaç hafta önce seninle incir ağacında sohbet etmiştik. Hatta bana senden daha güzel bir kelebek görmediğini de söylemiştin. -Evet hatırladım. Ama yanılmışım. Sen şimdiye kadar ormanda gördüğüm en güzel kelebeksin. -Bence önemli olan güzellik değil, alçak gönüllülük. Kibir hiç kimseye yakışmaz. -Haklısın, özür dilerim. Bundan sonra kibirli davranmayacağım. O günden sonra iki kelebek arkadaş olmuşlar ve birlikte çok güzel vakit geçirmişler. 31
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Uçması İstenen Balıklara Dair Hepimiz birbirinden farklı parmak izle- rine sahibiz ve elbette yeteneklerimiz tem biraz fırsatlara açık hale getirilmeli için de durum böyle. Peki, bu yetenek- ve başarı, ilgi ve yetenek odaklı olmalı lerimizi sergileyebiliyor muyuz? Bence fakat neredeyse öğrencilerin tamamı bazılarımız çevre imkanlarına da bağlı yoğun bir tempo içerisinde çalışarak olarak içlerindeki cevheri çıkarabiliyor ortak bir konu üzerinden sınava tâbi tu- ve onu sergileyebiliyor ancak büyük ço- tuluyor ve ilkokuldan üniversiteye kadar Ahmet Selim KARATAY 8/I ğunluğumuz yeteneklerinden ve hayal- yeteneklerinden uzaklaştırılıyor. lerinden, belki de çevre baskısı altında, Bence üniversite meslek eğitimi için para kazanma isteğiyle ya da gelecek biraz geç. İşte benim sistem üzerin- de sevmediğim taraf bu. Bir yerlere kaygısıyla kendi yeteneklerinden farklı yetişmeye çalışırken bir yerlere geç kalıyoruz ama çalışır ve diğerlerinden konularla ilgili sınavlara hazırlanmaya ayrılmayı başarırsan sistem fırsatlar kapısına dönüşüyor. Evet biraz yorucu çalışıyor. olsa da bu yoğun temponun sonu beni ve başaran arkadaşları hayallerimize bir Oysa bilmiyoruz ki o seçim bizim için iyi adım daha yaklaştıracak. Evet sistem olan şey değil aslında ve gelecekte mut- biraz eksik olsa da çalışan her zaman suz olacağız. İşte belki de yanlış olan kazanır. budur. Bir balığa uç diyemeyiz, herkesi aynı sınava sokamayız. Belki de birazcık Herkesin kendi yeteneğini keşfettiği bu konuya ilgi göstermeliyiz. İnsanlara tüm balıkların yüzdüğü kuşlardan yal- küçük yaşlardan itibaren her yetenek nızca uçmasının beklendiği günler te- için imkân sağlamalı ve o alanda ken- mennisiyle… dini geliştirmesine katkıda bulunmalıyız. Ancak çoğu öğrencinin içinde bulundu- 32 ğu durum tam olarak da bu. Belki sis-
Ünzile 33 2000 yılında Isparta’da dünyalar güzeli bir kız doğdu. Annesi adını Ünzile koydu. Annesinin bir tanesi, babasının gözbebeğiydi. Annesinin ve babasının tek hayali kızlarının okuyup güzel bir meslek sahibi olmasıydı. Gel zaman git zaman Ünzile büyüdü. İlkokula giderken Ünzile, acı bir kazada anne ve babasını kaybetti. Ünzile için zor günler başlamıştı. Köylülerin yardımıyla hayata tutunmaya çalışıyordu ve okuluna devam ediyordu tüm zorluklara rağmen. Öğretmenleri Ünzile’nin çok zeki olduğunu ve destek olunursa çok iyi yerlere geleceğini söylüyorlardı. Zaman çok çabuk geçti. Lise çağına gelen Ünzile için yine bir çıkmaz oluştu. Köyde lise olmadığı için öğretmenleri onu Darüşşafaka Eğitim Kurumlarının sınavına girmesine teşvik ettiler. Sınavı kazanan Ünzile öğretmenlerinin ve komşularının desteğiyle İstanbul’a gitti. Annesinin ve babasının hayalini bir an olsun aklından çıkarmayan Ünzile hep çalışmış ve başarıdan başarıya koşmuştur. Liseden sonra üniversiteyi bitirip diplomasını aldı. Çok yoruldu ve çok zorlandı ama yine de başardı. Tek hayali olan öğretmenlik mesleğini elde etmişti. Köyüne geri döndü Ünzile. Kendisi gibi zorluk çeken tüm çocukların ellerinden tutup onlara ışık tuttu. Anne ve babasının arzusunu gerçekleştirmiş olmanın gururuyla hayatını çocuklara adadı. Çok zor günlerden geçti ama yolundan hiç şaşmadığı için güzel günler Ünzile’nin olmuştu. Eylül Deniz ÖMÜR 6/I
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Yangından Kaçış Kağan ÇOLAKOĞLU 6/B Bir yaz günüydü. Tarih 2021 Temmuz’du. Dayımlar, 34 dedemler ve ailem olarak Muğla Fethiye’deydik. Villa kiralamış, orada tatilimizi yapıyorduk. O zamanlar Türkiye’nin çeşitli yerlerinde yangınlar oluyordu. Akşam olduğunda villa bahçesinde çay içiyorduk. Birden fırın kapağını açınca gelen sıcaklık hissini yaşadık. Sıcak bir rüzgâr estiğini düşündük ve uyuduk. Dedem saat 04.00 gibi uyandırdı ve gece gezmesine gideceğimizi söyledi. Çok inanmamıştım ama aldırış etmedim. Biraz yiyecek alıp villadan çıktık. Yollar çok kalabalıktı. Dün gittiğimiz parka gidiyorduk. Anneme yolların neden bu kadar kalabalık olduğunu sorduğumda halkın gece de aktif şekilde gezdiğini söyledi. Biz dağdan aşağı inerken iki üç itfaiye yukarı çıkıyordu. Bu sefer şüphelenmeye başladım. Anneme tekrar sordum ve bu sefer gerçeği söyledi. Kaldığımız villanın etrafı ağaçlıktı ve az ileride ağaçlar yanmaya başlamıştı. Oradan görülüyordu. Fakat uyku sersemi olduğum için yangını görememiştim. Geceyi deniz kenarındaki parkta geçirdik. Zaten çoğu insan bizim bulunduğumuz parka gelmişti. Camilerden anonslar ediliyor, halkın yangın bölgesini terk etmelerini istiyorlardı. Ama çoğu insan evlerinde uyuduğu için sesleri duymamışlardı. Saat 06.00 civarı camilerden tekrar anons geldi. Anonsta “Yangın tehlikesi sona ermiştir, halkımız güvenle evlerine dönebilir.” dendi. Biz de kaldığımız villaya döndük. Derin bir nefes aldık ve o gün uyuyamadığımız uykuyu uyuduk.
A forizmalar Olmuyorsa boş ver, bir balık Dilsiz bir ülke, öldü diye deniz kalpsiz bir insan kurumaz. gibidir. Ertuğrul ÖZDEN Burak GÖKTAŞ 7/F 7/F Boğulma hissini tatmayanlar, nefes almanın kıymetini bilemezler. İzzet Eymen YEŞİL 6/H Güzel söz, kalbe giden tek yoldur. Şehrazat KARABULUT 7/F 35
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Her zaman Küçük çıralar, büyük başka bir yol ateşler çıkarır. Bizim vardır. O yolları görevimiz ise onlar göremeyecek kadar büyümeden söndürmektir. karanlıkta mısın? Bir sokak lambası ile o yolları aydınlat. Mehmet Esad ÖLMEZ 6/H Görünürde yol yok mu? O yolları kendin çiz... Zeynep Ahsen ŞIKOĞLU 6/H Kirli bir camdan bakıp her şeyi ve herkesi kirli sanıyorsunuz. Gökay YILDIZ 7/F 36
MATEMATİK Bu bölüme katkı sağlayan öğretmenlerimiz • DUYGU ÇAYLI • ALİ GÖÇÜ • BÜŞRA KIYAK DABAN • HÜLYA KAYAALP • SEVGİ ŞENER • MERVE ALSOLAK • B. BELKIS ÇOLAKOĞLU • ZELİHA KARA • ASYA MELİSA AKÇAN • DİLEK ÜNLÜER • TUBA BALI 37
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Altın Oran Altın Oranltın oran, doğadaki canlı ve cansız tüm varlıkların kendi içlerinde ve birbirleriyle olan ilişkilerinde olduğu bilinen özel Abir orandır. Altın oranın bu kadar tartışma oluşturmasının sebebi, kaynağının doğada da yer almasındandır. Doğada birçok yerde altın orana rastlanmaktadır. Altın oran benzersiz bir matematiksel ilişkidir. (a+b) sayılarının toplamının büyük sayıya oranı, büyük sayının küçük sayıya oranına eşitse (a/b), iki sayı altın orandadır. Altın oran yaklaşık 1,618’dir ve Yunanca phi (Ø) ile gösterilmektedir. Değeri ise (1+√5)/2= 1,618… Nedir Bu Fibonacci Eşit büyüklükte iki kareyi yan yana getirelim, sonra bu iki ka- reye bitişik olacak şekilde büyük tek bir kare, çizmiş olduğumuz dizisi?ibonacci dizisi, her sa- üç kareye bitişik bir kare daha... Bu şekilde kareleri kendilerin- den önce komşu oldukları kare sayıları ile numaralandırırsak yının kendinden önceki Fibonacci sayı dizisine ulaştığımız görülecektir ve karenin bir köşesinden başlayarak diğer köşelere çeyrek daire oluşturarak File toplanması sonucu bileştirinceee… Karşımıza aşağıdaki sarmal çıkıyor. oluşan bir sayı dizisidir. Bazı canlılarda gördüğümüz Fibonacci sayı dizisinin Leo- sarmal biçimleri bu altın oran ardo Fibonacci tarafından bir sarmalına benzer problemin çözümünde bulun- duğunu ve bu sayıların 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144... şeklinde (ilk iki sayı hariç) kendinden önce gelen iki sayı- nın toplamı şeklinde ilerlediği görülmektedir. Dizideki bir sayıyı kendinden önceki sayı- ya böldüğümüzde altın orana gittikçe yaklaşan bir dizi elde edilir. Sayılar büyüdükçe altın orana daha çok yaklaştığı belirlenmiştir. Doğada birçok bitkinin yaprak diziliminde, gelişiminde, hayvanların anatomik yapısında, insan anatomisinde karşımıza çıkmaktadır. Ayçiçek, papatya, midye kabuğu, salyangoz 38
Her papatyanın ortasında saat yönünde 34 spiral varken, saat yönünün tersinde 21 spiral bulunur. Bu sayıların birbirine bölümü de altın oranı vermektedir. Sanatta Altın Oran Örneğin, çam kozalaklarının dip kısmındaki spirallerin sağa dö- Altın Oran doğadaki canlı ve nük olanlarının sayısı genelde 8, cansız varlıklarda bulunabi- sola dönük olanların sayısı ise len doğal bir sistemidir. Bu genelde 13’tür. Bu da Fibonacci oran başta Leonardo da Vinci Dizisi’nin sayılarıdır. olmak üzere zamanla birçok sanatçı tarafından eserlere uyarlanmış ve eserlerde ideal güzelliğe ulaşılmaya çalışılmış- tır. Ünlü Mona Lisa tablosunda da kullanıldığı söylenmektedir. İnsan Yüzünde ve Vücudunda Altın Oran İnsan bedeninde birçok bölgede örneğin yüzde, üst ve gövdede bazı ölçümler arasında oransal değerler altın oranı vermektedir. Örneğin yüz boyu/ yüzün genişliği, orta parmak uzunluğu/ serçe parmak uzunluğu, parmak ucu -dirsek arası/ el bileği- dirsek arası… Altın oranı vücudumuzda aradık… 5-H sınıfından bazı öğrencile- rimizle altın oranı yüzümüzde, kolumuzda ve parmaklarımızda hesapladık ve en yakın sonuca kimin ulaşacağını bekledik. 39
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Bunları Biliyor Muyuz? Sonu 5 Olan Sayıların Karesini Kısa ÖSABaryünynteıüılağBnrinaıB:KsaaıssmaaamYkaoSkldlaaayrnııs9ıÇnaaOrSlpaamnhaSipaOyıllaanr ile Yoldan Bulma Yrs55aoa88knn’aXiirn: ma9519l85aeX’riikşı99sleyi9ğamai=nn,i5niı7nia7n’ayl4,isisl29oaa’vnasyeouımtcnaeuıuzmtnc. au5umm7bluuaazlyymanbaceukan. kiçyoianzla,n Ö2225R’Xy2Ni3s1Ea=fĞy6aıİsNzşıni:lmaınsdıyki 6laar’neçınasirnypiaabnluıınmlma. a5k’iniçkinarbeasşitoalkain ÖRNEKLER: a) 75X99=7425 25’i yazalım. b) 530X999= 529470 Yani 252 =625 c) 164X999= 163836 ÖRNEKLER: a) 452 =2025 d) 136X999=135864 b) 552=3025 c) 65=4225 d) 105=11025 e) 155=24025 Kareköklü Sayıların Yaklaşık Değerini Kısa Yoldan Bulma ÖRNEĞİN: Y22HH√23a5aeXnXnrsi22ga√ş23iey5=t=ıyas4yiım5n8auı2n4kns9luaayotyoşal,ıdıkkln5mulıan’oi,anşolkdıakyıar,zaradsaneoekmısnğn2iaaue5,2ncr20’iudn20timir2a’b.e’unyuzeiel1adn00laı’myanka.obbköüyınaylelüvılmikem,, 55200,200’doelnsuknüçüktür. ÖRNEKLER: √7 nin yaklaşık değeri: 700’ü 26X26=676 27X27=729 olmadı çünkü O halde sonucumuz 2,6 700’den büyük. √11 in yaklaşık değeri: 1100’ ü 33X33=1089 34X34= 1156 olmadı. O halde sonucumuz 33/10=3,3 40
MBaaştleamngaıtciğı in MrMDayHrkrlihttçeaaioeıayae’e’ışsdkndpykatrrmılaeimaioranytrdmanerdab.adakıkaşnaozHanıktkeşeıstrteılıloe.isadnıonadğkrshBebdlidei’i%aannirueıdpa.drğl9(noanlTogiaıkmnöMe7lnkteloetulrsnede’elrısupgioyÖdlemcuernilsşeronrdaeedğötteaoiraknnrua4eeuykuamtabirıl8rliolvelmı.ietyskı5dmmer,naerKayı-etsşlsöhbaeg4rnılaevaköşabinuei1laekltnıpzriereincı5sşmdlcilelrtmtıedi)venl.oüiklarakenreeY,ipabgtğrimizğrimatöbrüabri.dsyeezaşşerua,uormıealıklentliilnandeoıillösaddkaşmuamaaallltlariıreçscheitğkasnkğaığüuersiaıtetei“pilrmonesihnelzöhoakdmnödoiğtalgMMpizoükavlrkröaddcj,e,reeoktÖÖriüeuentliMkelıikohrkdknimgve3b5lpelıludlimMces0au5sirrekaeırra0ma0sl“reılıgpgk0i’kdsasdauectelyı-iuraoeasris2ohleıgvlağ’raipdk0lrma,teaıhearrieaon0yrPrınrnaiseep0aıpıldlbkieıntnikatrnlldreyalıteaedyaviyğoiışsrbkcnearleloionioli.rialrnalkşrrn’PrmeeOdölrdeiaaauşrinnıelyusdneıyiçcab”ş”ayy.aNtsaü,urtgiıaogrrıyarmlsoiraıerloasölt.hirzulıooünklydinBeiampplotillemarrdi,eee,rkllarb,rmadtagsguaakiaMikeeienMnkllesğngurroıiakvÖieevnnieınlsedükskuemııriıhyi3lrntyşzrmroiigaüu8me.arvlöigşl0BmmudeeegalaiöluçşurbceneyMekdtüitilirauaytüevl,emtiaaneernaadnMbgrrazcrrliiıaegonNeedıakhınşrbekrpsfellile%ıioeıdeealoğnkkrrlymrdait3Niadmidlaatrıd’dooieapğsmeleçeüiliatnpnıhır-izk-nprk-n.----,ı söylemektedir. Sonsuz Sadece matematikçilerin değil, düşünen herkesin ilgisini ve merakını çekmiştir. Sonsuzu sayı olarak düşünürsek aklımızı zorlayıp “en büyük sayı”ya ulaştığımızı kabul edelim. O sayının mutlaka 1 fazlası olacağından yeni sayılar elde ederiz. Meselâ sayı doğrusunda 0 ile 1 arasında sonsuz adet reel sayı vardır. 0 ile 10 arasında da sonsuz adet sayı olduğuna göre bu iki sonsuz da birbirine eşit olamaz. Bu yüzden matematikte “ / “ ifadesi tanımsızdır. Aynı şekilde 1 ifadesi de henüz tanımlanamamıştır. Hâlbuki 1’in tüm üsleri 1’ eşit olmalıdır. 41
Cahit Arf Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi 42 1910yılında Selanik’te doğdu. Yüksek öğrenimini Fransa’da Ecole Normale Superieure’de tamamladı (1932). Bir süre Galatasaray Lisesinde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde doçent adayı olarak çalıştı. Doktorasını yapmak için Almanya’ya gitti. 1938 yılında Göttingen Üniversitesinde doktorasını bitirdi. Yurda döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde profesör ve ordinaryus profersörlüğe yükseldi. Burada 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Kolejinde Matematik dersleri vermeye başladı. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim kolu başkanı oldu. Daha sonra gittiği Amerika Birleşik Devletleri’nde araştırma ve incelemelerde bulundu; Kaliforniya Üniversitesinde konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı. 1967 yılında yurda dönüşünde Orta Doğu Teknik Üniversitesinde öğretim üyeliğine getirildi. 1980 yılında emekli oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra TÜBİTAK’a bağlı Gebze Araştırma Merkezinde görev aldı. 1985 ve 1989 yılları arasında Türk Matematik Derneği başkanlığını yaptı. Arf, İnönü Armağanı’nı (1948) ve TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazandı (1974). Cebir ve Sayılar Teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum 1990’da 3 ve 7 Eylül tarihleri arasında Arf’in onuruna Silivri’de gerçekleştirilmiştir. Halkalar ve geometri üzerine ilk konferanslarda 1984’te İstanbul’da yapılmıştır. Arf, matematikte geometri kavramı üzerine bir makale sunmuştur. Cahit Arf 1997 yılının Aralık ayında bir kalp rahatsızlığı nedeniyle aramızdan ayrıldı.
Matematik Eğlencesi Yalan Ülkenin padişahı bir gün bir duyuru yapmış. Bana bir yalan söyleyene bir küp dolusu altın vereceğim, demiş. Sonra ülkenin bütün yalancıları saraya koşuşturmuşlar. Kim, ne yalan uydurmuşsa padişah onun karşısına doğrusunu yapıştırmış. Kimse padişaha yalan söyleyememiş. Neyse aradan birkaç hafta geçmiş. Keloğlan saraya gelmiş. Padişahım demiş eskiden babam size bir küp altın borç vermiş eğer yalansa ödülümü ver, doğruysa borcunu öde, demiş. Pazarlık Yapacakmış Temel ilkokulda iken matematik öğretmeni sorar: -Söyle bakalım 9X4 kaç eder? Temel de 39 diye cevap verir. Öğretmen: Otur yerine sıfır der ve Temel’i azarlar. Temel yerine oturunca Dursun sorar: Cevabını bildiğin hâlde niye doğruyu söylemedin? - Pazarlık yapacaktım, anlamadı ki! 43
Oyun Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Sekiz bilye var. İçlerinden bir Çözüm tanesi ağır. Kaç harekette farklı olanı bulabiliriz. Önce üçer üçer ayrılır, tartılır. Eşitse diğer ayrılan iki bilye tartılır. Ağır olan bulunur. Eşit değilse ağır olan üçlü grup ikisi alınıp tartılır eşitse üçüncü ağırdır. Eşit değilse tartıda ağır basan belli olur. Böylece iki harekette ağır olanı buluruz. Matematiğin Andı Denklemim, AH MATEMATİK Artıyım, Yakalıyor zayıf anda, Yaklaşmayın çarparım. Solduruyor matematik bizi, İlkem, Çalışmazsak başında, Eksileri korumak, Yıldırıyor matematik bizi. Artıları soymak. Matematiği sayıları, Çevremizde dolaşıyor problemler, Ailemden çok sevmektir. Bize hemen ulaşıyorlar, Sorusu var işlemi var, Ülküm, Bıktırıyor matematik bizi. Yükselip sayıları dövmektir. Zamanında varken çare, Ey büyük matematik, Çalışmadık göz göre göre, Açtığın doğruda, Sonra öğretmene dershaneye, Koşturuyor matematik bizi. Gösterdiğin sayılara, Durmadan seveceğime, Ant içerim. Sayılarım, Tam sayılar kümesine armağan olsun. Ne mutlu matematiği sevenlere. 44
Sihirli Kartlarİlk olarak size ilgi çeken ve çevrenizdeki insanları hayrete düşüreceğiniz bir illüzyon anlatacağım. Öncelikle aşağıda gördüğünüz 6 tabloyu, bir kâğıda veya kartona aynen geçirin. Sonra bir arkadaşınıza 1 ile 63 arasında bir sayı tutmasını söyleyin. Siz, aşağıdaki kartları tek tek göstererek tuttuğu sayının hangi kartlarda olduğunu sorun. Son kartı da gösterdiğinde tuttuğu sayıyı hemen bilin. İşin sırrı aşağıda... İşin sırrı şu: Tutulan sayı, hangi kartlarda varsa o kartların ilk 45 rakamları (sol üst köşe) toplamı, tutulan sayıdır. Meselâ: Tutulan sayı 38 olsun. Hangi kartlarda var? Lacivert, yeşil ve turkuaz olanlarda. Pekiyi bu kartların ilk rakamları neler? Lâcivert : 2 Yeşil : 4 Beyaz: 32 Toplamları: 2 + 4 + 32 = 38
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Origami ve Matematik Kağıt Katlama Sanatının Matematiksel Boyutları Origami, Japonca “oru” (katlamak) ve “kami” (kağıt) keli- melerinin birleşiminden oluşan ve “Kağıt Katlama Sanatı” olarak bilinen bir sanattır. Görsel, işitsel ve kinestetik bir aktivite olması nedeniyle, günümüzde öğrenme için önemli bir eğitim aracı olarak kabul edilmektedir. Genellikle, kare şeklinde- ki kağıt parçalarını kesmeden ve yapıştırıcı kullanmadan, sadece katlayarak oluşturulan geometrik şekillerdir. Gazete veya renkli kağıtlar kullanarak çeşitli canlı ve cansız figürler modeller de ya- pılmaktadır. Peki, matematik ve Origami sırasında kağıt Turna kuşunun origami origami arasında katlandığında doğal yapılışı ve ilginç hikaye- olarak birçok geomet- si, pek çok kişinin dik- bir ilişki var mıdır? rik şekil ve kavram ortaya çık- katini çeken ve paylaşılmaya maktadır. Bunlardan bazıları değer bir konudur. Bu hikaye, kare, dikdörtgen, dik üçgen, 1943-1955 yılları arasında ya- köşegen, orta nokta, kiriş, alan, şayan Japon kızı Sadako Sasa- yamuk, orta dikme, Pisagor teo- ki’nin hayatından esinlenmiştir. remi, geometri ve cebir ile ilgili Turna kuşu, Japon kültüründe kavramlardır. Bu nedenle, şekil büyük öneme sahiptir ve ma- oluşturma sanatı özelliğinden nevi değeri yüksektir. İnanışa dolayı, origami geometride şe- göre, bin adet turna kuşu yapan killerin kavranmasında kullanı- kişi dilek tutma hakkına sahip labilecek önemli bir yöntemdir. olur ve dileğinin gerçekleşece- Basit modellerden karmaşık İğine inanılır. modellere geçiş sürecini zevkli kinci Dünya Savaşı sırasın- ve kolay hale getirir. Origami da Amerika Birleşik Devlet- yaparken sürekli geometrik leri tarafından Hiroşima’ya şekillerle karşılaştıklarından atom bombası atıldı. Sadako Sa- dolayı öğrencilerin geometri saki, olaydan hemen sonra her- fobisi de yıkılmaktadır. Bu da hangi bir rahatsızlık ya da yara onların şekiller arasındaki iliş- almadı. Fakat ne yazık ki atom kileri kavramalarına ve soyut bombasının yaydığı radyasyon kavramları görselleştirmeye 10 yıl sonra Sadako’nun hasta- yardımcı olmaktadır. Origami, lanmasına sebep oldu. 14 aylık 3 boyutlu düşünmeyi geliştiren tedavi süreci boyunca inancını ve matematiksel kavramları an- yitirmeyen Sadako, Japon gele- lamayı kolaylaştıran eğlenceli neğine göre bin adet turna kuşu bir yöntemdir. yaparak dileğinin gerçekleşece- 46 ğini umdu.
Ancak, 25 Ekim 1955’te 644. turna kuşunu yap- tığında hayatını kaybet- ti. Sadako’nun arkadaşları, eksik kalan 356 turna kuşunu katla- yarak onun anısına tamamladı- lar ve onunla birlikte gömdüler. Bu hikaye, Sadako’nun azmi ve inancıyla öne çıkan, turna kuşu origami ve Japon kültürü ile il- gili ilgi çekici ve dokunaklı bir Oörnek olarak kabul edilir. rigami ve matematik, birlikte kullanıldığında çok ilginç ve güzel işler ortaya çıkarır. Origami, özellik- le şekiller ve ölçülerle ilgili ma- tematik konularını kullanarak güzel ve karmaşık yapılar yap- mamıza olanak sağlar. Bu ilişki sayesinde origami okulda öğrendiğimiz matematiği daha iyi anlamamıza ve bu bilgileri hayata geçir- memize yardımcı olur. Bu nedenle origami ve matematik, sanat ve bilimin bir araya gelip harika işler başarabileceğini gösteren güzel bir örnektir. Okulumuzda Origami 47
Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Pi Günü PiGünü, ünlü matematik sabiti π sayısının anısına özel ka- bul edilmiştir ve her yıl 14 Mart tarihinin saat 1.59 iti- barıyla kutlanmaktadır. Bunun sebebi ise Amerikan ta- rih formatında bugünün 3,14’ün 1,59 olarak geçmesi ve bunun pi sayısının en yaygın kullanımını anımsatmasıdır. Etkinlikte emeği geçen öğretmenlerimizi ve öğrencilerimizi tebrik eder başarıları- nın devamını dileriz. OkuluEmtkuizndlaikPleiriGünü 48
Sudoku Oynayalım Sudoku’nun temel kuralları Biz sınıfımızda küçük nelerdir? sudoku etkinlikleri yapıyoruz. Bakalım Sudoku ızgarası, 9x9’luk alanlardan oluşur. siz aşağıdaki zorlayıcı • Yalnızca 1 ile 9 arasındaki sayıları kullana- sudokuyu yapabilecek bilirsin. misiniz? • Her bir 3x3’lük blok yalnızca 1 ile 9 arasın- daki sayıları içerebilir. 13 • Her dikey sütun yalnızca 1 ile 9 arasındaki sayıları içerebilir. 5 82 3 • Her yatay sıra yalnızca 1 ile 9 arasındaki sayıları içerebilir. 27 • 3x3 blok, dikey sütun veya yatay sıradaki her sayı yalnızca bir kez kullanılabilir. 96 5 Sudoku ızgarası sayılarla doğru şekilde doldu- 72 rulduğunda oyun sona erer. 1 43 OkulÇumaluışzmdaalSaorıdoku 74 5 86 2 59 49
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
