ระบบสารสนเทศและเทคโนโลยี

ระบบสารสนเทศ และเทคโนโลยีสารสนเทศ ภณิดา แก้วกูร สาขาวิชาสารสนเทศศาสตร์และบรรณารกั ษศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฏนครราชสมี า 2561

ระบบสารสนเทศและเทคโนโลยีสารสนเทศ ภณดิ า แก้วกูร คณะมนษุ ยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภฏั นครราชสีมา 2560

ระบบสารสนเทศและเทคโนโลยีสารสนเทศ ภณิดา แกว้ กรู วท.ม. (เทคโนโลยีสารสนเทศ) คณะมนุษยศาสตร์และสงั คมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา 2560

คำนำ ตำรำเร่ือง “ระบบสำรสนเทศและเทคโนโลยีสำรสนเทศ” ผู้เขียนจัดทำขึ้นเพื่อให้นักศึกษำ หลกั สตู รศิลปศำสตรบณั ฑิต สำขำวิชำสำรสนเทศศำสตร์และบรรณำรักษศำสตร์ใช้เป็นคู่มือกำรเรียน ในรำยวิชำระบบสำรสนเทศและเทคโนโลยีสำรสนเทศและผู้ท่ีสนใจในกำรศึกษำเร่ืองกำรนำระบบ สำรสนเทศและเทคโนโลยีสำรสนเทศไปประยุกต์ใช้ในองค์กร เพื่อให้ทรำบถึงหลักกำรและ สว่ นประกอบของระบบสำรสนเทศ แนวโน้มและกำรนำไปใช้ในสถำบันบริกำรสำรสนเทศและองค์กร ตำ่ ง ๆ สำระสำคัญของตำรำเล่มนี้ ประกอบด้วยควำมร้เู บอื้ งตน้ เก่ยี วกบั ระบบสำรสนเทศ เทคโนโลยี ทเี่ กีย่ วข้องกบั กำรพัฒนำระบบสำรสนเทศ เครอื ข่ำยอนิ เทอร์เน็ตและเทคโนโลยีเว็บ กำรจัดกำรระบบ ฐำนข้อมูล กำรพัฒนำระบบสำรสนเทศ และกำรประยุกต์ใช้ระบบสำรสนเทศในสถำบันบริกำร สำรสนเทศ ผู้เขียนหวังเป็นอย่ำงยิ่งว่ำตำรำเล่มน้ีจะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่ำน ทั้งในกำรเรียนรู้ด้ำนระบบ สำรสนเทศและเทคโนโลยีสำรสนเทศ และกำรพัฒนำแนวทำงในกำรประยุกต์ใช้ในองค์กรและ ชวี ิตประจำวัน หำกมขี ้อเสนอแนะในกำรพฒั นำตอ่ ไป ขอได้โปรดนำเสนอแนวทำงกำรปรับปรุงเพ่ือให้ ตำรำนี้มคี ุณภำพยิง่ ขึน้ ต่อไป ภณดิ ำ แกว้ กรู ตุลำคม 2560

สารบญั หนา้ (1) คานา (2) สารบัญ (5) สารบญั ตาราง (6) สารบญั ภาพ 1 บทท่ี 1 ความรู้เบอื้ งตน้ เก่ยี วกับระบบสารสนเทศ 1 7 ความหมายของระบบสารสนเทศ 11 บทบาทของระบบสารสนเทศในองค์กร กระบวนการทางานพนื้ ฐานและองค์ประกอบของระบบ 13 สารสนเทศ 21 ประเภทของระบบสารสนเทศ 25 การนาระบบสารสนเทศไปใช้ในองค์กร 26 สรุป 26 คาถามทบทวน 29 เอกสารอ้างอิง 29 บทท่ี 2 เทคโนโลยที ่เี กีย่ วขอ้ งกบั การพฒั นาระบบสารสนเทศ 37 เทคโนโลยสี ารสนเทศ 43 ฮารด์ แวร์ 50 ซอฟต์แวร์ 61 ระบบโทรคมนาคม 66 ระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ 68 สรปุ 70 คาถามทบทวน เอกสารอ้างอิง

(3) หนา้ 73 บทที่ 3 เครือข่ายอินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยเี ว็บ 73 ความรู้ท่ัวไปเกีย่ วกับเครือขา่ ยอินเทอรเ์ นต็ 80 ความหมายและความสาคัญของเว็บ 87 พฒั นาการของเทคโนโลยเี วบ็ 91 การประยุกต์ใชเ้ วบ็ ในองคก์ ร 101 สรปุ 102 คาถามทบทวน 102 เอกสารอ้างอิง 107 107 บทท่ี 4 การจัดการระบบฐานข้อมลู 116 แนวคิดเบ้อื งตน้ เก่ียวกบั ขอ้ มูลและการจัดการแฟม้ ข้อมูล 123 การจัดการขอ้ มลู แบบระบบฐานขอ้ มลู 127 การพฒั นาระบบฐานข้อมลู 133 การประยุกต์ใชร้ ะบบฐานข้อมลู 135 สรปุ 135 คาถามทบทวน 137 เอกสารอ้างอิง 137 144 บทท่ี 5 การพฒั นาระบบสารสนเทศ 148 ความรูท้ ัว่ ไปเกยี่ วกบั การพฒั นาระบบสารสนเทศ 152 วิธีการพัฒนาระบบสารสนเทศ 156 การเปลย่ี นโอนระบบสารสนเทศ 157 การประเมนิ ระบบสารสนเทศ 158 สรปุ คาถามทบทวน เอกสารอา้ งอิง

(4) หนา้ 161 บทท่ี 6 การประยุกตใ์ ช้ระบบสารสนเทศในสถาบนั บริการสารสนเทศ 161 การจัดการงานในสถาบนั บริการสารสนเทศ 170 การประยุกต์ใชร้ ะบบสารสนเทศในงานธรุ การ 180 การประยุกตใ์ ช้ระบบสารสนเทศในงานบริการสารสนเทศ 185 การประยุกตใ์ ชร้ ะบบสารสนเทศในงานเทคนิค 189 การประยุกต์ใชร้ ะบบสารสนเทศในงานแผนและนโยบาย 198 สรปุ 198 คาถามทบทวน 198 เอกสารอา้ งอิง 203 บรรณานุกรม

สารบญั ตาราง หนา้ 18 ตาราง 154 1.1 การเปรียบเทียบคุณลกั ษณะของระบบสารสนเทศ 155 5.1 ตวั อย่างแบบสอบถามเพื่อประเมนิ ระบบสารสนเทศ 5.2 การประเมินผลระบบสารสนเทศด้วยวธิ กี ารวัดผลแบบสมดุล

สารบญั ภาพ หน้า 4 ภาพ 4 1.1 ตวั อย่างสญั ญาณข้อมลู แอนะลอ็ ก 12 1.2 ตัวอยา่ งสญั ญาณข้อมลู ดจิ ทิ ัล 12 1.3 กระบวนการทางานของระบบสารสนเทศ 15 1.4 องค์ประกอบของระบบสารสนเทศ 16 1.5 ระบบบันทึกข้อมูลการขายอาหาร 17 1.6 ตวั อยา่ งระบบสารสนเทศเพอื่ การจัดการคลงั สนิ ค้า 19 1.7 ตัวอย่างผลลพั ธข์ องระบบสารสนเทศสาหรบั ผูบ้ รหิ าร 20 1.8 ความสัมพนั ธข์ องระบบสารสนเทศ 1.9 ระบบสารสนเทศทางภมู ศิ าสตร์เพ่ือการจดั สรรทรัพยากรภาครฐั 24 และโครงสร้างของระบบราชการที่ฐานลา่ ง 31 1.10 การนาระบบสารสนเทศไปใช้ในองค์กร แยกตามงานหลักของ 33 33 องค์กร 2.1 องคป์ ระกอบของเทคโนโลยสี ารสนเทศ 34 2.2 เมนเฟรมคอมพิวเตอร์ 35 2.3 การประมวลผลในยคุ ของเคร่ืองเมนเฟรมคอมพิวเตอรแ์ ละ 36 37 มนิ คิ อมพวิ เตอร์ 37 2.4 เครอื่ งคอมพิวเตอรส์ ่วนบคุ คล 39 2.5 การประมวลผลในยุคเครือขา่ ยเครื่องรบั -ใหบ้ ริการ 40 2.6 การประมวลผลแบบเอนเทอร์ไพรส์ 41 2.7 การประมวลผลแบบคลาวด์และการประมวลผลแบบเคลื่อนที่ 41 2.8 ตัวอยา่ งอุปกรณน์ าเข้า 42 2.9 อุปกรณ์ประมวลผลหรอื หนว่ ยประมวลผลกลาง 43 2.10 เครอื่ งพมิ พแ์ บบจดุ 52 2.11 เคร่อื งพิมพแ์ บบฉีดหมกึ 2.12 เครื่องพิมพ์เลเซอร์ 2.13 แรม 2.14 ตวั อย่างหน่วยความจาสารอง 2.15 องคป์ ระกอบของการสอื่ สารในระบบโทรคมนาคม

(7) หนา้ 53 ภาพ 54 2.16 การแปลงสัญญาณโดยใชโ้ มเด็ม 55 2.17 ตวั อยา่ งอปุ กรณ์ที่สือ่ สารข้อมูลด้วยรงั สอี ินฟราเรด 56 2.18 การสื่อสารดว้ ยคลน่ื วทิ ยุ 57 2.19 การส่ือสารผ่านดาวเทยี ม 58 2.20 การสอ่ื สารผ่านวิทยุเซลลลู าร์ 59 2.21 ส่วนประกอบและสายยูทีพี 59 2.22 สว่ นประกอบของสายเอสทีพี 60 2.23 ส่วนประกอบของสายเคเบิลร่วมแกน 63 2.24 ส่วนประกอบและสายเคเบลิ เสน้ ใยนาแสง 65 2.25 แผน่ วงจรต่อประสานข่ายงาน 66 2.26 ลกั ษณะการเชื่อมต่อระหว่างข่ายงาน 66 2.27 อปุ กรณส์ วติ ช์ 67 2.28 อุปกรณ์แอคเซสพอยต์ 68 2.29 อปุ กรณ์จัดเส้นทาง 78 2.30 การทางานร่วมกันของอุปกรณเ์ ครือขา่ ย 79 3.1 การส่งข้อมูลบนเครือขา่ ยอนิ เทอร์เนต็ ดว้ ยโพรโทคอลทซี ีพี/ไอพี 81 3.2 การเขา้ สู่อนิ เทอรเ์ นต็ โดยเชอื่ มต่อผ่านข่ายงานบริเวณเฉพาะที่ 82 3.3 รูปแบบการเชื่อมโยงบนระบบเครือข่ายอินทราเน็ต 84 3.4 รูปแบบการเชือ่ มโยงระบบเครือขา่ ยเอกซ์ทราเน็ต 85 3.5 การทางานของโพรโทคอลเอชทีทพี ี 3.6 การทางานของโพรโทคอลเอชทีทีพี เปรียบเทยี บกบั โพรโทคอล 86 เอชทีทีพีเอส 88 3.7 รูปแบบท่อี ยู่ของเวบ็ โพรโทคอลเอชทีทีพี เปรยี บเทยี บกบั โพรโท 90 91 คอลเอชทีทพี ีเอส 93 3.8 ยอู ารแ์ อล และการแสดงผลเว็บเพจ 3.9 เว็บวกิ พิ ีเดีย เป็นรปู แบบเวบ็ 2.0 3.10 ผลลัพธจ์ ากการคน้ หาคาว่า moon บนเวบ็ 3.0 3.11 การคน้ หาข้อมลู ด้วยเว็บไซต์ http://www.google.com

(8) ภาพ หนา้ 3.12 การคน้ หาข้อมลู ด้วยเว็บไซต์ http://www.bing.com 94 3.13 การคน้ หาข้อมูลดว้ ยเว็บไซต์ http://www.yahoo.com 95 3.14 การค้นหาข้อมูลด้วยเว็บไซต์ http://www.search.com 96 3.15 ส่วนประกอบของท่อี ยู่บนจดหมายอเิ ล็กทรอนิกส์ 97 3.16 โปรแกรมสไคพบ์ นโทรศัพท์มือถือ 98 3.17 โปรแกรมสาหรับทางานรว่ มกันบนเว็บ 99 3.18 บล็อก iMenn.com จัดทาบนเวบ็ ไซต์ http://www. 101 wordpress.com 3.19 วิกิของห้องสมดุ สตางค์ มงคลสขุ 102 4.1 แฟ้มขอ้ มูลสมาชิกหอ้ งสมุด 109 4.2 อธบิ ายคาศัพท์เกีย่ วกับแฟม้ ข้อมูล 109 4.3 ประเภทของแฟม้ ข้อมลู 110 4.4 การจดั แฟ้มข้อมูลแบบเรยี งลาดบั 111 4.5 การจดั แฟ้มข้อมลู แบบเขา้ ถึงโดยตรง 112 4.6 การจัดแฟ้มแบบเรียงลาดับดัชนี 113 4.7 การจดั เกบ็ ข้อมูลแบบแฟ้มข้อมลู 113 4.8 การถอนเงินพร้อมกนั ดว้ ยจานวนท่เี ทา่ กัน 116 4.9 การเชื่อมโยงข้อมลู ในฐานข้อมลู การลงทะเบียนเรยี นของนักศกึ ษา 117 4.10 ตัวอย่างแบบจาลองข้อมลู ลาดบั ชั้น 118 4.11 องคป์ ระกอบของระบบฐานข้อมลู 120 4.12 สว่ นประกอบของคลงั ข้อมลู 129 4.13 การทางานกับโปรแกรมฐานข้อมูลทีห่ ลากหลายบนเวบ็ 130 4.14 การเชอ่ื มต่อโดยใช้เอพไี อ 131 5.1 รปู แบบของระบบ 138 5.2 ตัวอย่างการออกแบบเชิงตรรกะ (logical design) 145 5.3 ตวั อย่างการออกแบบเชงิ กายภาพ (physical design) 145 5.4 กระบวนการพฒั นาระบบดว้ ยวงจรพฒั นาระบบ (SDLC) 146 5.5 การพฒั นาระบบแบบทาซ้า 147

(9) ภาพ หนา้ 5.6 การพฒั นาระบบดว้ ยเทคนคิ ต้นแบบ 148 5.7 การเปลยี่ นโอนระบบสารสนเทศแบบขนาน 149 5.8 การเปล่ยี นระบบสารสนเทศแบบทนั ทีทันใด 150 5.9 การเปลี่ยนโดยใชร้ ะบบทดลอง 150 5.10 การเปลี่ยนโอนทีละข้ัน 151 6.1 การแบง่ ส่วนงานของสานักวทิ ยบรกิ ารและเทคโนโลยีสารสนเทศ 168 มหาวทิ ยาลัยราชภฏั นครราชสีมา 6.2 โครงสรา้ งการบริหารงาน ห้องสมุดโรงเรยี นลาปางกลั ยาณี 169 6.3 โครงสรา้ งการบริหารงาน สถาบันวิจัยไม้กลายเป็นหนิ ฯ 170 6.4 การกาหนดเลขเอกสารในระบบสารบรรณอเิ ล็กทรอนิกส์ 172 6.5 การบนั ทึกรายละเอยี ดของหนังสอื ราชการในระบบสารบรรณ 173 อิเล็กทรอนกิ ส์ 6.6 การลงรายการบญั ชใี นระบบสารสนเทศของบริษัท โปรซอฟท์ 174 คอมเทค จากัด 6.7 การกาหนดรหสั ค่าใชจ้ ่ายในระบบสารสนเทศทางการบญั ชีของ 175 บรษิ ัท โปรซอฟท์ คอมเทค จากัด 6.8 แผนภาพของระบบบรหิ ารจดั การอาคาร 178 6.9 จอภาพแสดงโปรแกรมควบคุมการทางานตามตารางเวลา 179 6.10 แผนภาพอธบิ ายการปิดเปิดของอุปกรณ์ตามภาระการใช้งาน 179 6.11 หลักการทางานของระบบสารสนเทศเพ่ือบริหารจดั การลกู ค้า 182 สมั พนั ธ์ 6.12 หนา้ จอบนั ทกึ การติดต่อจากลูกคา้ ของระบบสารสนเทศเพ่ือบรหิ าร 183 จัดการลกู ค้าสัมพนั ธ์ 6.13 จอภาพแสดงขอ้ มลู การยืมของผใู้ ช้ สานกั วทิ ยบรกิ ารและ 183 เทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภฏั นครราชสมี า 6.14 การใชเ้ คร่ืองบรกิ ารยืมคนื อตั โนมัติ สานกั วทิ ยบริการและ 184 เทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั นครราชสีมา 6.15 แบบฟอร์มเสนอรายการหนังสือท่ีตอ้ งการโดยใช้ Google docs 188

(10) หนา้ 190 ภาพ 192 6.16 โปรแกรมชว่ ยในการวิเคราะห์สวอท (SWOT) 6.17 ระบบสารสนเทศนโยบายและแผน คณะแพทยศาสตร์ 193 194 มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ 194 6.18 โปรแกรมแกนทโ์ พรเจค็ (GanttProject) 196 6.19 โปรแกรมโปรลอค (Prolog) 6.20 โปรแกรมไทม์คอนโทรล (Time Control) 6.21 หนา้ จอการนาเสนอผลการดาเนนิ งานดว้ ยโปรแกรมควิ พีอาร์