2020-04-17 Tijdlijn Klarendal

Tijdlijn Klarendal 17-04-20 21(30 ! ⍰❎ f% http://www.historischklarendal.nl/tijdlijn/tijdlijn.html 11 captures Tijdlijn Klarendal ▾ About this capture 16 Apr 2004 - 2 Mar 2017 Om een overzicht te krijgen van wat er wanneer gebeurd is in Klarendal, is deze (nog oncomplete) tijdlijn opgezet. Heeft u nog info, neem dan contact op. voor 1800 Rond 1400 bestaat het gebied dat we nu kennen als Klarendal uit bos en heide. Ongeveer 50 jaar later wordt de ontginning ter hand genomen en 1800 krijgt de Musschenberg haar eerste akkers. Een groot deel van het bos, 1810 ook bekend als Arnhemmer Hout (Holt) of Arnhemmer bosch is tijdens 1820 het beleg van Arnhem door Filips I, koning van KastiliŽ in 1505 1830 omgehakt. 1849 1850 Start eerste bebouwing Klarendal - Wijnstraat, Noord Peterstraat, 1852 Putstraat en Noppenstraat 1857 1858 Gemeente Arnhem koopt op 1 september van het Sint Peter Gasthuis een stuk grond aan de Hommelseweg ten behoeve van een kerkhof voor 1859 de somma van fl. 20124,-. 1860 Aan de Rosendaalseweg (nu straat) werd in de buurt van de RŲmerselaan door het Protestants Begrafenisfonds een aantal voor werklieden bestemde woningen gebouwd. Ingebruikname Rooms Katholieke gedeelte van de algemene begraafplaats \"Onder de Linden\" ter vervanging van de overvolle begraafplaats tussen de Steenstraat en Hommelstraat. Werden er 40 woningen in de omgeving van de Klarendalseweg gebouwd, in een omgeving die toen al dicht bevolkt was. Op 10 november werd de Joodse begraafplaats geopend in de buurt van Onder de Linden. Dit kerkhof werd in gebruik genomen ter vervanging van de oude begraafplaats 'achter den Valk'. Werden er in Klarendal nog eens veertig woningen gebouwd. Kocht de Gemeente op 20 maart van de St. Nicolaas broederschap een stuk grond op de hoek Agnietenstraat/ Hommelseweg om er een mestvaalt van te maken, de aankoop van dit perceel kostte de gemeente fl. 12.550,-. Voorheen was dit stuk land verpacht aan J. Meulenbroek (logementhouder). Werden er in Klarendal nog eens 4 huizen gebouwd. Op 16 juli wordt in plaats van het Velperplein een stuk grond nabij de mestvaalt aan de Klarendalseweg aangewezen als exercitieterrein. Op 6 december van hetzelfde jaar wordt dit terrein door de militaire autoriteiten afgewezen en krijgt het Roermondsplein de bestemming als exercitieterrein. Op 19 oktober wordt besloten een school te bouwen langs de spoorweg Arnhem-Zutphen. De school werd tussen de Velperweg en de Rosendaalseweg gebouwd, in 1896 werd het gebouw in gebruik genomen door de Nederlandse Protestantse Volksbond. Bouw Luthers Hofje - Hommelseweg https://web.archive.org/web/20170302181445/http://www.historischklarendal.nl:80/tijdlijn/tijdlijn.html Pagina 1 van 6

Tijdlijn Klarendal 17-04-20 21(30 1862 Bouw Comissiehuisjes - Catharijnestraat/Paulstraat 1863 Werd het Protestantse gedeelte van de algemene begraafplaats aan de Hommelseweg aangelegd voor de somma van fl. 20124,- 1864 Voor fl. 1200,- kocht de gemeente een stuk grond ter verbreding van 1865 een verbindingsweg tussen de Klarendalseweg en de Rosendaalsestraat, toen nog weg geheten. Waarschijnlijk is dit de latere 1866 Neerlandstuinstraat. 1870 1871 Voor fl. 11388,- werd in de Hommelstraat de eerste burgerschool (de 1872 latere school 7) gebouwd. 1874 Werd op 1 september de algemene begraafplaats aan de Hommelseweg ook voor de Protestantse gemeente in gebruik genomen. Op 29 juli werd achter zijn woning in de Hommelstraat een gepensioneerd kapitein op een gruwelijke wijze tijdens een onbeduidende ruzie vermoord door de 71jarige Engelsman Henry Charles Hornidge of Sommerset Lee. De man had in zijn jeugd in England al eerder iemand van het leven beroofd. Voor deze misdaad kreeg hij vijf jaar tuchthuis. De gemeente kocht op 31 augustus bijna honderd zeventig el grond om de Zadelhofsteeg, later Hoflaan te verbreden. Op 3 oktober adviseert de stadsarchitect de Arnhemse gemeenteraad grond aan de Rosendaalseweg en Klarendalseweg te kopen ten behoeve van stadsuitbreiding. Dit plan, dat 2 1/2 ton zou kosten werd in een voorstel aan de Commissie van uitleg verworpen met 10 tegen 8 stemmen. Op 6 augustus schonk het St. Catharina gasthuis de gemeente 2310 el grond ten behoeve van de aanleg van de Catharijnestraat als verbindingsweg tussen de Klarendalseeweg en de Rosendaalsestraat (toen nog weg) en nog eens 780 el voor de aanleg van een straat vanaf de Klarendalseweg in zuidelijke richting. Op 1 april kreeg de gemeente een groot deel van de Putstraat in haar bezit. De verschillende huiseigenaren droegen hun rechten over onder voorwaarde dat de gemeente de straat in orde zou brengen en voor een goede afwatering te zorgen. Werd er van het Burgerweeshuis een stuk grond gekocht voor het bouwen van een openbare lagere school (School 2 aan de Kapelstraat) voor de som van fl. 21.448,-. Bouw bejaardenwoninkjes St Peters Gasthuis - Catharijnestraat. Op 11 februari werd het besluit genomen een nieuwe school in Klarendal op te richten. Op 1 mei werd de openbare school nummer 2 geopend. Verplaatsing molen \"de Kroon\" van Amsterdamseweg naar Klarendal Op 5 september het besluit genomen tot aankoop van grond om de Klarendalscheweg te verbreden. Op 11 november aankoop van grond om de Putstraat te verbinden met de weg die parallel loopt aan de Catharijnestraat. (NB. Hier wordt waarschijnlijk bedoeld de Paulstraat). Op 9 december wordt er besloten om wegen aan te leggen in Klarendal. Op 29 juni wordt besloten de Paulstraat te verlengen, evenwijdig aan de Catharijnestraat. De gemeente krijgt van de in 1871 opgerichtte Nijverheidsstichting de wegen 1ste en 2de Nijverheidsstraat aangeboden onder voorwaarde dat de gemeente de wegen zal onderhouden. Op 7 december besluit de raad tot de stichting van een bewaarschool in Klarendal. Op 19 december aanvaardt de gemeente de schenking van de straat https://web.archive.org/web/20170302181445/http://www.historischklarendal.nl:80/tijdlijn/tijdlijn.html Pagina 2 van 6

Tijdlijn Klarendal 17-04-20 21(30 1875 voor de pasgebouwde huizen van de Nijverheidsstichting, genaamd de 1876 3de Nijverheidsstraat 1877 1879 Op 27 november wordt de 4de Nijverheidsstraat door de 1882 Nijverheidsstichting aan de gemeente geschonken. 1883 Toestemming tot bouw Militaire Bakkerij door Ministerie van Oorlog 1884 Bouw militaire huisjes Noordpad 1885 1886 Op 3 mei wordt het besluit genomen om de Klarendalscheweg te 1887 verbreden 1889 Op 21 januari aanvaardt de gemeenteraad een schenking van wegen, 1890 aangeboden door de Directeuren der Maatschappij tot exploitatie van de Musschenberg. Het gaat om de Klarenbeekstraat, de Boschstraat, de 1893 Agnietenstraat en de Musschenstraat. 1895 1896 Kinderziekenhuis verhuist van St Marten naar de Catharijnestraat 1898 1900 Op 9 februari besluit de raad tot aankoop van 1610 m≤aan de Agnietenstraat voor de bouw van school No. 14. Op 26 mei wordt de schenking van wegen op de Rappardsberg door D. van Hoytema geaccepteerd. Het betreft de Javastraat, de Sumatrastraat, de Solostraat en de Atjehstraat. juni - Ingebruikname Menno van Coehoornkazerne Gemeente Arnhem koopt Klarenbeeks Bos Op 5 februari wordt besloten om een nieuwe school voor Lager Onderwijs (School 16) zal worden gebouwd op een terrein, dat behoort tot het aangekochtte gedeelte van Klarenbeek en wel op de hoek van de Rosendaalscheweg en de Klarenbeekscheweg (tegenwoordig Vijverlaan). Gemeente Arnhem neemt op 2 juli 1887 het besluit om tbv de bouw van een nieuw hospitaal het terrein \"Onder de Linden\", dat onderdeel uitmaakte van het een jaar eerder aangekochte Klarenbeekse Bos, aan de staat af te staan. Het terrein was ongeveer 14.214 hectare groot. Zij verklaarde tevens fl.50.000,- bij te dragen aan de bouwkosten. Dit jaar begint de Gemeente ook met de verbetering van de slechte woon- en leefomstandigheden in Klarendal. Opening Militair Hospitaal \"Onder de Linden\" 1 oktober - Oprichting \"Wijkvereeniging Klarendal\". De doelstelling van deze vereniging was: \"Minvermogende zieken, zooveel mogelijk in hun eigene woning te verplegen en verzorgen, en de kranken en hunnen huisgenoten getrouw te bezoeken en met raad en daad bij te staan.\" Op 25 februari besluit de raad diverse percelen in Klarendal aan te kopen, deze hoorden bij de te onteigenen percelen 27 mei - Sint Jan de Doperkerk geconsecreerd door de aartsbisschop van Utrecht (Hoflaan) Op 7 maart wordt besloten tot de aanleg van een wegennet tussen de Akkerstraat en (de inmiddels) verdwenen Schutstraat. Op 1 mei worden de huizen in de Akkerstraat door \"Openbaar Belang\" gebouwd, in gebruik genomen. Op 30 november worden de woningen van \"Openbaar Belang\" in de Hovenierstraat betrokken. Op 5 mei wordt besloten tot de aankoop van twee huizen aan de Noord Peterstraat voor het maken van een verbinding tussen de Agnietenstraat en de Noord Peterstraat. Deze aanschaf kostte de gemeente fl. 1766,-. De verbindingsweg is waarschijnlijk de Landbouwstraat. Op 19 mei het besluit genomen tot de aankoop van een perceel grond, https://web.archive.org/web/20170302181445/http://www.historischklarendal.nl:80/tijdlijn/tijdlijn.html Pagina 3 van 6

Tijdlijn Klarendal 17-04-20 21(30 1901 dat in bezit was van de Woningvereeniging \"Openbaar Belang\": a circa 1905 1800 cA. aan de Agnietenstraat tbv de bouw van School II voor de prijs van fl. 3,50 per cA. en het overige gedeelte van het perceel, groot 2440 1906 cA. voor fl. 2645,-. Dit laatste terrein was gedeeltelijk bestemd voor een 1907 openbare straat. Dit is de school op de hoek Oogststraat en Agnietenstraat. 1908 Aan het eind van het jaar wordt de \"Stichting Nijverheid\" als 1909 woningvereniging opgeheven. 1910 \"Openbaar Belang\" bouwt in de Landbouwstraat en Agnietenstraat 1912 huizen tot verbetering van de woningtoestanden in Klarendal. Woningvereeniging \"Openbaar Belang\" bouwt een kindertehuis aan de Sonsbeeksingel 145. Op 9 januari besluit de raad tot aankoop van een aantal huizen en erven met bouwland aan de Hommelscheweg om het bouwen van School III mogelijk te maken. De kosten hiervan bedroegen fl. 45.000,-. Op 18 december stelt de raad fl. 70.500 ter beschikking voor de bouw van School III, tevens worden voor meubels en leermiddelen respectievelijk fl. 3175,- en fl. 575,- uitgetrokken. Op 14 mei krijgt de Arnhemsche Bond voor lichamelijke opvoeding verguning om een gedeelte van de begraafplaats \"Onder de Linden\" als openbare speeltuin voor de jeugd te gebruiken. 1 december - Ingebruikneming school III (Onder de Linden 21) Klarendal wordt aangesloten op de riolering, hiervoor wordt een bedrag van fl. 60.000,- voor de riolering van Klarendal uitgetrokken en fl. 37.500 voor het leggen van een riool in de Klarendal- en Sonsbeeksingel. Op 14 oktober wordt besloten om in januari 1908 de voormalige school No. II aan de Klarendalscheweg te gaan gebruiken als school voor zwakzinnige kinderen. Deze zal de naam krijgen van \"Buitengewone School voor lager onderwijs\". Op 30 maart wordt voor de uitvoering van de bestrating in Klarendal en aan de Klarendal- en Sonsbeeksingel een bedrag van fl. 124.000,- ter beschikking gesteld. In dit jaar wordt het noordoostelijk gedeelte van de Musschenberg (het terrein tussen De Klarendalseweg, de Klarenbeekschen Weg -de huidige Vijverlaan- en de Kazernestraat) bestemd voor de verbetering van de volkshuisvesting. De bouwblokken op dit terrein (17.445 kwadraat meter) worden in erfpacht gegeven aan de Vereeniging Volkshuisvesting voor de bouw van 115 woningen. De Vereniging \"Volkshuisvesting\" ontving tbv de bouw een voorschot van fl. 195.000,- Dit bedrag ontvangt de gemeente het volgend jaar als voorschot van het rijk Op 29 juli worden de huizen van de vereniging \"Volkshuisvesting\" op de Musschenberg door de bewoners betrokken. Op 23 april bezoekt Koningin Wilhelmina en haar echtgenoot Prins Hendrik tijdens een bezoek aan Arnhem ook Klarendal. Zij maken een rijtoer door de volgende straten: Hommelseweg, Agnietenstraat, Verlengde Hoflaan, Klarenbeekstraat, Vijverlaan, 4de Musschenstraat, een rondje Van Verschuerplein (het huidige Musschenplein), de 1ste Musschenstraat, Kazernestraat, Klarendalscheweg, Hoflaan, Sumatrastraat, Johannastraat, Catharijnestraat, Sonsbeeksingel, Hovenierstraat, Klarendalscheweg, Akkerstraat en via de Agnietenstraat de wijk weer uit. In de Agnietenstraat wordt het Koninklijk paar toegezongen. Een van de kinderen, de driejarige Corry Boudewijn biedt de koningin bloemen aan. In de zomer van dit jaar besluit de Raad tot verbreding van de https://web.archive.org/web/20170302181445/http://www.historischklarendal.nl:80/tijdlijn/tijdlijn.html Pagina 4 van 6

Tijdlijn Klarendal 17-04-20 21(30 1922 Hommelsche Poort, waarvan de kosten begroot zijn op fl.40.000,-. 1930 Wordt er een bedrag van fl. 13.050,- beschikbaar gesteld voor de aanleg 1940 van een weg tussen de Hommelscheweg en Onder de Linden (J.P. 1951 Heijestraat) en voor het uitvoeren van grondwerken tot verlaging van het 1954 Noordpad en egalisering van het terrein tussen de Klarenbeekstraat en 1966 de Vijverlaan. 1968 16 november - Opening Ds. K.F. Creutzbergschool (Vijverlaan 30) 1969 15 december - Opening Jacobiberg als onderkomen voor de CJMV (Christelijke Jonge Mannen Vereniging ) Opening Zwembad Klarenbeek Het Regionaal Militair Hospitaal (Onder de Linden) wordt opgeheven Op zaterdag 10 februari wordt in de Agnietenstraat in de oude school op nummer 88 door wethouder J.J. Mulder het hernieuwde jeugdcentrum Vogelwijk geopend. In dit jaar betrekt de Neutrale Streekschool voor kleuterleidsters de geheel verbouwde, voormalige School XVI op de hoek van de Rosendaalsestraat en Vijverlaan. Op 13 september opende wethouder J. Heij het gemoderniseerde \"Volksbad\" in de WestPeterstraat. Door de verbouwing, die fl. 75.000,- heeft gekost, kan het gebouw nog jarenlang mee. (In 2008, inmiddels veertig jaar later staat het gebouw er nog wel, maar is de badfunctie verdwenen). In september wordt een begin gemaakt met het opknappen van een aantal 90 jaar oude woningen aan de Hommelseweg. UIT ARNHEM ONDERWEG Klarendal. Voortdurend werden ook het afgelopen jaar weer woningen aangekocht in Klarendal met het oog op de voorgenomen sanering van deze wijk. Reeds zijn bijna 600 van de ruim 1500 woningen in Klarendal gemeentelijk eigendom. Een aantal daarvan werd al gesloopt, vele wachten, dichtgespijkerd, op de sloper en weer andere woningen zijn door de Centrale Woningstichting opgeknapt en voorlopig weer bewoonbaar gemaakt. De noodzakelijke sanering zal Arnhem de kans bieden hier een \"betere\" wijk te stichten, met woningbouw, maar ook met een meer algemene bebouwing, voor kantoren en dienstverleningen. Dit jaar werd de raad meegedeeld, dat hij in 1969 een \"vlekkenplan\" krijgt aangeboden, dat de basis moet vormen van de uiteindelijke bouwbestemming van het gesaneerde Klarendal. Het tempo waarin Klarendal gesaneerd kan worden hangt weliswaar ook af van de mate waarin de te slopen panden kunnen worden aangekocht, maar toch nog veel meer van de vraag of er voldoende vervangende woningen zullen komen, die voor de huidige bevolking van Klarendal betaalbaar zullen zijn. De voormalige panden van het Leger des Heils aan de Klarendalseweg en de OostPeterstraat worden ten behoeve van Ons Huis (het Jeugd- en Jongerenwerk) door de gemeente aangekocht. Hotel HOVI aan de Hommelseweg wordt verbouwd tbv verbetering van de woonomstandigheden van de Arnhemse gastarbeiders. Na verbouwing kunnen er een 40tal gezinnen hun intrek nemen. Ook wordt er een ruimte gecreŽerd als trefcentrum voor de diverse nationaliteiten. Op 18 maart werd de Bamboebar aan de Rosendaalsestraat 79 verwoest. Op 10 november richtte een uitslaande brand grote schade aan panden https://web.archive.org/web/20170302181445/http://www.historischklarendal.nl:80/tijdlijn/tijdlijn.html Pagina 5 van 6

Tijdlijn Klarendal 17-04-20 21(30 1970 en inboedel in de Sumatrastraat 67 en 68. 1972 1982 1ste oproer tegen verloedering Klarendal door Gemeente Arnhem 1984 10 augustus - Opening werkwinkel aan de Klarendalseweg 155 door Ir. 1986 de Jong (progressief raadslid) 1987 28 mei - Het gerestaureerde Luthers Hofje wordt met officieel vertoon 1989 geopend. Het hofje dat is opgenomen in de lijst van monumenten, zijn 1990 thans bejaarden, kunstenaars en minder validen gehuisvest. De opening werd verricht door wethouder Terstegge die op het binnenterrein een 2000 beeld van Jerome Sijmons onthulde Met goedvinden van de Joodse gemeenschap zal de Joodse begraafplaats bij het Talmaplein worden ontruimd. Tempo van Vlaanderen, \"burgemeester\" en voorvechter van Klarendal overlijdt op 22 april. Velperpoortstation wordt gerenoveerd. Een klein en particulier oorlogsmuseum wordt aan het Noordpad 69 geopend. Het museum kon zich al direct op veel belangstelling verheugen. In dit jaar viert de Werkgroep Klarendal haar 15jarig bestaan. Ter gelegenheid daarvan is een fotoboek(je) uitgegeven. Klarendalse drugsopstand Op 25 januari wordt de voorgevel van het Volksbadhuis (op dat moment in gebruik als verenigingsgebouw van een postduivenvereniging) in de West Peterstraat door een storm ernstig beschadigd en staat op instorten. Uit een bevolkingsonderzoek blijkt dat sanering en renovatie in de afgelopen jaren geen oplossing zijn geweest voor de onpopulariteit van de wijk. Er dreigt ondanks de vele inspanningen het woongenot te verbeteren een leegloop. https://web.archive.org/web/20170302181445/http://www.historischklarendal.nl:80/tijdlijn/tijdlijn.html Pagina 6 van 6