Ebook Europe by Supanaht

ยุโรปกับพฒั นาการในด้านต่าง ๆ โดย ศภุ ณฐั อินทรานกุ ลู

สารบญั หน้า 3 หน้า 4 • ทวีปยโุ รป หน้า 6 • พฒั นาการด้านสงั คมและวฒั นธรรม หน้า 9 • พฒั นาการด้านการเมืองการปกครอง หน้า 10 • พฒั นาการด้านเศรษฐกิจ หน้า 12 • อิทธิพลตอ่ สงั คมโลก • สรุป

ทวีปยุโรป เป็นทวีปท(ีตงั+ อยใู่ นซีกโลกเหนือและสว่ นมากอยใู่ นซีกโลกตะวนั ออก ทางทิศเหนือ ติดกบั มหาสมทุ รอาร์กติก ทางทิศใต้ตดิ กบั ทะเลเมดเิ ตอร์เรเนียน ทางทิศตะวนั ออกตดิ กบั ทวีป เอเชีย ทางทิศตะวนั ตกตดิ กบั มหาสมทุ รแอตแลนตกิ เป็นอนทุ วีปทางด้านตะวนั ตกของทวีป ยเู รเชีย ตงั+ แตป่ ระมาณ HIJK การแบง่ ยโุ รปกบั เอเชียมกั ยดึ ตามสนั ปันนํา+ ของเทือกเขายรู ัล และเทือกเขาคอเคซสั แมน่ ํา+ ยรู ัล ทะเลแคสเปียน ทะเลดําและชอ่ งแคบตรุ กี แม้คําวา่ \"ทวีป\" จะหมายถงึ ภมู ิศาสตร์กายภาพของผืนดนิ ขนาดใหญ่ท(ีไมม่ ีการแบง่ อยา่ ง แนน่ อนและชดั เจน จงึ มีการโยกย้ายตดิ ตอ่ กนั ในชว่ งสมยั คลาสสกิ ทําให้บริเวณชายแดนยโุ รป กบั เอเชียของยเู รเชียนนั+ แสดงให้เหน็ ความแตกตา่ งระหวา่ งวฒั นธรรม ภาษา ความแตกตา่ ง ทางชาตพิ นั ธ์ขุ องตะวนั ออกกบั ตะวนั ตกและแบง่ จากกนั อยา่ งเดน่ ชดั กวา่ การขีดเส้นแบง่ เขต แดน เส้นแบง่ เขตแดนของทวีปไมไ่ ด้แบง่ ตามเส้นแบง่ เขตแดนทางการเมืองทําให้ตรุ กี รัสเซีย และคาซคั สถานเป็นประเทศข้ามทวีป ยโุ รปมีพืน+ ที(ประมาณ HK,HIK,KKK ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ [% ของผิวโลก (^.I% ของผืนดิน) ในทางการเมืองยโุ รปมีรัฐอธิปไตยและเขตปกครองกวา่ JK รัฐ ซงึ( มีรัสเซีย เป็นประเทศที(ใหญ่และมีประชากรมากท(ีสดุ โดยกินพืน+ ท(ีทวีปยโุ รป bc% และมีประชากร ทงั+ หมด HJ% ของทวีป ใน พ.ศ. [J^K ยโุ รปมีประชากรประมาณ deH ล้านคน (หรือ HH% ของ ประชากรโลก) ภมู ิอากาศยโุ รปสว่ นใหญ่ได้รับผลกระทบจากกระแสนํา+ อนุ่ ในมหาสมทุ ร แอตแลนติกทําให้ภายในทวีปจะมีอากาศหนาวจดั ในฤดหู นาวและร้อนในฤดรู ้อนแม้ในละติจดู เดียวกนั ในเอเชียกบั อเมริกาเหนือจะมีสภาพอากาศที(รุนแรง ยโุ รปภาคพืน+ ทวีปจะเหน็ ความ แตกตา่ งตามฤดกู าลได้ชดั เจนกวา่ บริเวณชายฝ(ัง 1

พฒั นาการด้านสังคมและวัฒนธรรม กรีกและโรมนั เป็นสงั คมชนชนั+ โดยแบง่ พลเมืองเป็นชนชนั+ ปกครอง ได้แก่ ผ้นู ําทางการเมือง เชน่ กษัตริย์ กงสลุ จกั รพรรดิ รวมถงึ ทหารและขนุ นาง และชนชนั+ ที( ถกู ปกครอง ได้แก่ เสรีชนที(ประกอบอาชีพตา่ ง ๆ เชน่ พอ่ ค้า เกษตรกร ชา่ งฝีมือ รวมถงึ ทาส ในศตวรรษที( HI ผลกระทบพืน+ ฐานท(ีสาํ คญั ของการปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรม คือ การเพ(ิมจํานวนประชากรอยา่ งรวดเร็วของทวั( โลก สาเหตสุ าํ คญั ของการเพ(ิมจํานวน ประชากรดงั กลา่ ว เกิดจากความก้าวหน้าทางวทิ ยาศาสตร์ และการแพทย์ ความ สมบรู ณ์ของอาหาร ตลอดจนการปรับปรุงระบบสาธารณสขุ และการดแู ลสขุ ภาพ อนามยั ท(ีดีขนึ + ก่อให้เกิดการขยายตวั ของสงั คมเมือง และการเปลยี( นแปลงทางสงั คม ความเจริญทางวตั ถขุ องสงั คมตา่ ง ๆ และการเติบโตของระบบอตุ สาหกรรมนิยมทําให้ ชาวชนบทจํานวนมากหลงั( ไหลเข้าเมือง เพื(อขายแรงงานตามโรงงานตา่ ง ๆ ซงึ( ก่อให้เกิดปัญหาสงั คมตา่ ง ๆ มากมาย เชน่ ปัญหาที(พกั อาศยั ชมุ ชนแออดั ปัญหา ความสกปรก และการแพร่กระจายของเชือ+ โรค ปัญหาอาชญากรรม การใช้แรงงานเดก็ การเอารัดเอาเปรียบในอตั ราคา่ จ้าง เป็นต้น ซงึ( สถาบนั แบบดงั+ เดมิ ไมส่ ามารถ แก้ปัญหาได้ แนวคิดของระบบสงั คมนิยม (Socialism) ของคาร์ล มากซ์ (Karl Marx ค.ศ. HIHI - HIbb) ที(เรียกร้องให้กรรมกรรวมพลงั กนั เพื(อตอ่ ส้โู คน่ ล้มระบบทนุ นิยม (Capitalism) จงึ เร(ิมมีบทบาท และอิทธิพลมากขนึ + ในการเมืองของยโุ รปในปลาย คริสต์ศตวรรษที( Hc เพ(ือสร้างสงั คมใหมท่ (ีมีความเสมอภาค และปราศจากความ เหลอ(ื มลาํ + ทางเศรษฐกิจ และการเมือง ลกั ษณะทางสงั คมและวฒั นธรรมเจริญก้าวหน้าโดยเฉพาะทางความรู้ด้าน ตา่ ง ๆ มีการรือ+ ฟื น+ วิทยาการสาขาตา่ ง ๆ ของกรีกและโรมนั ทําให้เกิดการปฏิวตั ิ วิทยาศาสตร์ การประดษิ ฐ์แทน่ พิมพ์ขนึ + ใช้ได้ผลเป็นครัง+ แรกในยโุ รป เมื(อ ค.ศ. HeJe ทําให้มีการอา่ นหนงั สอื กนั อยา่ งกว้างขวาง 2

คริสต์ศตวรรษทีL 20 เป็นศตวรรษของการเปลยLี นแปลงครังP ยิLงใหญ่และรวดเร็ว ทีLสดุ ในประวตั ศิ าสตร์ของมนษุ ยชาติ ซงึL การเปลยีL นแปลงมีทงัP ความพินาศหายนะ และ ความก้าวหน้าอยา่ งก้าวกระโดดเป็นศตวรรษทีLเกิดปรากฎการณ์แปลกใหมก่ วา่ ชว่ งสมยั ใด และเมืLอสนิ P ศตวรรษ การเดนิ ทางโดยเครืLองบนิ กลายเป็นเรืLองธรรมดาทวLั ไป โลกนนัP ดู แคบลงโดยฉบั พลนั ทงัP ผ้คู นในทกุ มมุ โลกตา่ งสามารถพดู คยุ กนั โดยตรงด้วยโทรศพั ท์และ การสอLื สารอืLน ๆ สง่ ข้อมลู ขา่ วสารถงึ กนั ได้ในเวลาเพียงเสยี P ววนิ าทีด้วยไปรษณีย์ อิเลก็ ทรอนิกส์เกิดวิถีแหง่ \"โลกาภวิ ัตน์\" ความฝันในสงLิ ทีLแทบเป็นไปไมไ่ ด้ในต้นศตวรรษ กลายเป็นเรLืองจริง ศตวรรษทLี 20 จงึ เป็นร้อยปีของความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาการและ พฒั นาการของเทคโนโลยีทLีมีสสี นั และนา่ พิศวงมากทีLสดุ เทา่ ทLีมนษุ ย์เคยประสบ อยา่ งไรก็ ตาม หลายสงLิ หลายอยา่ งทLีเคยเป็นปัญหาใหญ่ในศตวรรษก่อน ๆ ก็ยงั คงเป็นปัญหาอยู่ เหมือนเดมิ เชน่ ความขดั แย้งการเขน่ ฆา่ กนั และสงคราม รวมทงัP ทพุ ภิกภยั การขาด คณุ ภาพชีวิตและอืLน ๆ ทงัP ชอ่ งวา่ งในสงั คมระหวา่ งคนรวยและคนจนก็ดจู ะขยายตวั และ ทิงP หา่ งกนั มากยิLงขนึ P อีก... การอา่ นหนงั สอื \"ทรรปณะประวัตศิ าสตร์ยุโรปในคริสต์ศตวรรษท:ี 20\" เลม่ นี Pจะเข้าใจได้ถงึ ภาพรวมของเหตกุ ารณ์สาํ คญั ของประวตั ศิ าสตร์ยโุ รปใน คริสต์ศตวรรษทLี 20 ซงLึ เป็นรอยตอ่ ทีLนําสงั คมตะวนั ตกและโลกเข้าสคู่ ริสต์ศตวรรษทีL 21 ใน ปัจจบุ นั ศตวรรษทีL 20 ซงึL ได้ชLือวา่ เป็นศตวรรษแหง่ ความหายนะ ความสบั สน ความก้าวหน้า และการเปลยLี นแปลงของยโุ รปเป็นสหภาพยโุ รป คือเรืLองราวของหนงั สอื ทLี จะเป็นบทเรียนของมนษุ ยชาติ ทLีจะใช้อดีตก้าวไปข้างหน้าและด้วยความฝัน ความหวงั ทLี จะเหน็ สงั คมและโลกใหมท่ ีLดีกวา่ เดมิ

พฒั นาการด้านการเมืองการปกครอง ลกั ษณะการปกครองแบบกระจายอํานาจไมร่ วมศนู ย์อํานาจไว้ทีLสว่ นกลางเหมือนกบั สมยั จกั รวรรดโิ รมนั โดยกษัตริย์จะทรงแจกจา่ ย ทีLดนิ ให้แก่ขนุ นางผ้ปู กครองแคว้นตา่ ง ๆ ให้ใช้ ประโยชน์จากทLีดนิ นนัP ในชว่ งแรกทวีปยโุ รปมีการปกครองในระบอบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนญู (ในองั กฤษ) และระบอบกษัตริย์แบบสมบรู ณาญาสทิ ธิราชย์ (ในฝรLังเศส ปรัสเซีย ออสเตรีย รัสเซีย) ตอ่ มาใน คริสต์ศตวรรษทีL gh ได้มีการเรียกร้องสทิ ธิ เสรีภาพจนก่อให้เกิดการปฏิวตั ใิ นดนิ แดนตา่ งๆ ทวัL ทวีปยโุ รป จนกระทงLั สงครามโลกครังP ทLี g สนิ P สดุ ลง ระบอบกษัตริย์ในรัสเซีย เยอรมนี และ ออสเตรียก็สนิ P สดุ ลง พร้อมกบั เกิดระบอบการปกครองแบบสงั คมนิยมในรัสเซีย ขณะทLีฝรLังเศส เยอรมนี และออสเตรียปกครองแบบสาธารณรัฐ และในชว่ ง ghjk-ghmk อิตาลแี ละเยอรมนี ปกครองระบอบเผดจ็ การ ระบอบการปกครองของทวีปยโุ รป จะเหน็ ได้เดน่ ชดั อยู่ j ระบอบคือ 1. ระบอบประชาธิปไตย ใช้กนั ทางแถบยโุ รปเหนือ ยโุ รปใต้ ยโุ รปกลาง แบง่ ออกเป็น j รูปแบบ คือ 1. แบบมีพระมหากษัตริย์เป็นประมขุ ได้แก่ สหราชอาณาจกั ร สเปน สวีเดน นอร์เวย์ เนเธอร์แลนด์ เบลเยียม เดนมาร์ก 2. แบบทีLมีประธานาธิบดีเป็นประมขุ ได้แก่ ฝรLังเศส เยอรมนี ไอซ์แลนด์ กรีซ อิตาลี โปรตเุ กส ออสเตรีย สวิตเซอร์แลนด์ 2. ระบอบคอมมิวนิสต์ เป็นระบอบการปกครองทีLอ้างอดุ มการณ์ของลทั ธิมากซ์ในการสร้างสงั คม ทีLปราศจากชนชนัP และมีความเสมอภาคกนั ในด้านตา่ ง ๆ โดยชนชนัP แรงงานเป็นผ้ปู กครอง ประเทศระอบเผดจ็ การคอมมิวนิสต์มีพรรคการเมืองเพียงพรรคเดียว ผ้นู ําพรรคคอมมิวนิสต์ และผ้นู ํารัฐเป็นคนเดียวกนั สหภาพโซเวียตเป็นประเทศแรกทีLมีการปกครองในระบอบเผดจ็ การคอมมิวนิสต์ ภายหลงั การปฏิวตั ริ ัสเซียในเดือนตลุ าคม ค.ศ. ghgn จนถงึ หลงั สงครามโลกครังP ทLี 2 ก็มีประเทศ อLืนปกครองในระบอบเผดจ็ การคอมมิวนิสต์อีก 16 ประเทศ แตเ่ มืLอสหภาพโซเวียตลม่ สลายลงใน ค.ศ.1991 รัสเซียก็ต้องปฏิรูปการปกครองตนเองในแนวทางของระบอบการปกครองแบบ ประชาธิปไตยด้วยสหพนั ธ์สาธารณรัฐกงLึ ประธานาธิบดี (Semi Presidential System) ซงLึ การ ปกครองนีจP ะมีประธานาธิบดีเป็นประมขุ และสงLั การด้านการบริหารผา่ นนายกรัฐมนตรี 4

ในคริสต์ศตวรรษที( [K มีการเปลยี( นแปลงรูปแบบการปกครองเป็นระบอบ ประชาธิปไตยที(เคารพสทิ ธิของเสยี งข้างน้อยจํานวนมาก จนทําให้เกิด \"กระแส ประชาธิปไตย\" ซง(ึ ประสบความสาํ เร็จในหลายพืน+ ที(ของโลก มกั เป็นผลจาก สงคราม การปฏิวตั ิ การปลดปลอ่ ยอาณานิคม และสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจและ ศาสนา หลงั สงครามโลกครัง+ ที(หนงึ( ยตุ ิ จกั รวรรดอิ อสเตรีย-ฮงั การีและจกั รวรรดอิ อต โตมนั ลม่ สลาย ทําให้เกิดรัฐชาตจิ ํานวนมากในทวีปยโุ รปซง(ึ สว่ นใหญ่มีการปกครอง ระบอบประชาธิปไตย ชว่ งคริสต์ทศวรรษ Hc[K ระบอบประชาธิปไตยเจริญขนึ + แตผ่ ล ของภาวะเศรษฐกิจตกตํ(าครัง+ ใหญ่ทําให้ความเจริญดงั กลา่ วหยดุ ชะงกั และประเทศ แถบทวีปยโุ รป ละตนิ อเมริกา และทวีปเอเชียเปลย(ี นแปลงรูปแบบเป็นเผดจ็ การมากขนึ + ทําให้เกิดฟาสซสิ ต์ ในนาซีเยอรมนี อิตาลี สเปนและโปรตเุ กส รวมไปถงึ รัฐเผดจ็ การใน แถบคาบสมทุ รบอลติก คาบสมทุ รบอลขา่ น บราซลิ ควิ บา สาธารณรัฐจีนและ ญี(ป่นุ เป็นต้น ทวา่ หลงั สงครามโลกครัง+ ท(ีสองยตุ ิ ทําให้เกิดผลกระทบในด้านตรงกนั ข้ามใน ยโุ รปตะวนั ตก ความสาํ เร็จของการสร้างระบอบประชาธิปไตยในเขตยดึ ครองเยอรมนี ของสหรัฐอเมริกา องั กฤษและฝร(ังเศส ออสเตรีย อิตาลี และญ(ีป่นุ สมยั ยดึ ครอง ซงึ( ได้ เป็นต้นแบบของทฤษฎีการเปลยี( นแปลงระบอบการปกครอง อยา่ งไรก็ตาม กลมุ่ ประเทศยโุ รปตะวนั ออก รวมถงึ เขตยดึ ครองของโซเวียต ในเยอรมนีซง(ึ ถกู บงั คบั ให้มีการเปลย(ี นแปลงเป็นลทั ธิคอมมิวนิสต์ตามกลมุ่ ตะวนั ออก หลงั สงครามโลกครัง+ ท(ีสองสนิ + สดุ ยงั สง่ ผลให้เกิดการปลดปลอ่ ยอาณา นิคม และประเทศเอกราชใหมส่ ว่ นใหญ่สนบั สนนุ ให้ปกครองระบอบประชาธิปไตย และ อินเดียกลายมาเป็นประเทศท(ีปกครองในระบอบประชาธิปไตยท(ีมีจํานวนประชากรมาก ท(ีสดุ ในโลก และดําเนินตอ่ ไปอยา่ งไมห่ ยดุ ยงั+ 5

ในชว่ งหนง(ึ ทศวรรษหลงั สงครามโลกครัง+ ท(ี 2 ชาตติ ะวนั ตกที(ปกครองระบอบ ประชาธิปไตยสว่ นใหญ่มีระบบเศรษฐกิจแบบผสม และดําเนินการตามรูปแบบรัฐ สวสั ดกิ าร สะท้อนให้เหน็ ถงึ วามสอดคล้องกนั ระหวา่ งราษฎรกบั พรรคการเมือง ในชว่ ง คริสต์ทศวรรษ 1950 และ 1960 เศรษฐกิจทงั+ ในกลมุ่ ประเทศตะวนั ตกและกลมุ่ ประเทศ คอมมิวนิสต์ ตอ่ มาเศรษฐกิจท(ีอยภู่ ายใต้การควบคมุ ของรัฐบาลลดลง เมื(อถงึ ค.ศ. 1960 รัฐชาตสิ ว่ นใหญ่มีการปกครองระบอบประชาธิปไตย แม้ประชากรสว่ นใหญ่ของโลกยงั มี การจดั การเลอื กตงั+ แบบตบตา และการปกครองในรูปแบบอื(น ๆ อยู่ กระแสการเปลยี( นแปลงไปสรู่ ะบอบประชาธิปไตยนําไปสคู่ วามเจริญก้าวหน้า ของรูปแบบประชาธิปไตยที(เคารพสทิ ธิของเสยี งข้างน้อยในหลายรัฐชาติ เร(ิมจาก สเปน โปรตเุ กส ใน ค.ศ. 1974 รวมไปถงึ อีกหลายประเทศในทวีปอเมริกาใต้ เม(ือถงึ ปลายคริสต์ทศวรรษ 1970 และต้นคริสต์ทศวรรษ 1980 ซงึ( ได้เปลยี( นแปลงจากระบอบ เผดจ็ การทหารเป็นรัฐบาลพลเรือน ตามด้วยประเทศในเอเชียตะวนั ออกและเอเชีย ใต้ ระหวา่ งต้นถงึ กลางคริสต์ทศวรรษ 1980 และเนื(องจากความเสอื( มถอยทางเศรษฐกิจ ของสหภาพโซเวียต รวมไปถงึ ความขดั แย้งภายใน ทําให้สหภาพโซเวียตลม่ สลาย และ นําไปสจู่ ดุ สนิ + สดุ ของสงครามเยน็ ตามมาด้วยการเปลยี( นแปลงระบอบการปกครอง ภายในกลมุ่ ประเทศยโุ รปตะวนั ออกในกลมุ่ ตะวนั ออกเดมิ จนถงึ ปัจจบุ นั ทว(ั โลกมีประเทศท(ีปกครองระบอบประชาธิปไตยจํานวน 123 ประเทศ (ค.ศ. 2007) และกําลงั มีจํานวนเพ(ิมขนึ + เร(ือย ๆ ซง(ึ มีการคาดเดากนั วา่ กระแส ดงั กลา่ วจะเกิดขนึ + ตอ่ ไปในอนาคต ซงึ( ประชาธิปไตยที(เคารพสทิ ธิของเสยี งข้างน้อยจะ กลายเป็นมาตรฐานสากลสาํ หรับสงั คมมนษุ ยชาติ สมมตุ ฐิ านดงั กลา่ วเป็นหวั ใจหลกั ของ ทฤษฎี \"จดุ สนิ + สดุ ของประวตั ศิ าสตร์\" โดยฟรานซสิ ฟกุ ยุ ะมะ ซงึ( ทฤษฎีดงั กลา่ วเป็นการ วิพากษ์วิจารณ์บรรดาผ้ทู (ีเกรงกลวั วา่ จะมีวิวฒั นาการของประชาธิปไตยที(เคารพสทิ ธิของ เสยี งข้างมากไปยงั ยคุ หลงั ประชาธิปไตย และผ้ทู ี(ชีใ+ ห้เหน็ ประชาธิปไตยเสรี 6

พฒั นาการด้านเศรษฐกจิ เศรษฐกิจของยโุ รปขนึ P อยกู่ บั การเกษตรตามบริเวณลมุ่ แมน่ ําP และการค้าขาย ผลผลติ เกษตรและงานหตั ถกรรม มีการสร้างเมืองทา่ การค้าเพLือใช้ขนสง่ สนิ ค้า เศรษฐกิจ ในชว่ งคริสต์ศตวรรษทีL 5–gg เป็นระบบเศรษฐกิจแบบแมนเนอร์ (Manorial System) ซงLึ เป็น เศรษฐกิจเกษตรกรรมแบบพงLึ ตวั เอง ในชว่ งศตวรรษทLี g€-gh ซงLึ เป็นยคุ ของการปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรมมีผลกระทบสาํ คญั ทางเศรษฐกิจคือ มีการเพLิมขนึ P ของจํานวนประชากรมากขนึ P เพราะความเจริญก้าวหน้า ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สง่ ผลให้อตั ราการตายลดลงและอตั ราเกิดเพิLมขนึ P นอกจากนีกP ารเปลยLี นแปลงจากสงั คมเกษตรกรรมเป็นอตุ สาหกรรม จากชนบทสคู่ วามเป็น เมืองมากยLิงขนึ P เพราะการย้ายถLิน ทําให้เกิดเมืองใหมๆ่ ขนึ P มา ซงึL บางเมืองกลายเป็นเมือง อตุ สาหกรรมขนาดใหญ่และแออดั ในคริสต์ศตวรรษทีL jk ประเทศมหาอํานาจยโุ รปได้เกิดความขดั แย้งกนั และ เผชิญกบั ปัญหาตา่ ง ๆ เชน่ การเรียกร้องอํานาจปกครองตนเองของชนใต้ปกครอง ปัญหา เชือP ชาติ ลทั ธิการเมืองตลอดจนการแขง่ ขนั กนั เองเพืLอมีอํานาจควบคมุ เศรษฐกิจและดนิ แดน ตา่ ง ๆ ทวLั โลกทLีเป็นแหลง่ ทรัพยากรธรรมชาติ และจดุ ยทุ ธศาสตร์สําคญั จนต้องเข้าส้รู บกนั ในสงครามโลกครังP ทีL g (ค.ศ. ghg•-ghg€) และสงครามโลกครังP ทีL j (ค.ศ. 1939-1945) หลงั จากทีLสงครามโลกครังP ทีL j ยตุ ลิ ง ยโุ รปต้องเผชิญกบั วิกฤตการณ์ตา่ ง ๆ ทงัP ภายในและภายนอก ตลอดจนการเร่งบรู ณะฟื นP ฟปู ระเทศ ประเทศมหาอํานาจยโุ รป ตะวนั ตกตา่ งสญู เสยี บทบาทและอาณานิคมทีLเคยเป็นฐานอํานาจทางเศรษฐกิจและ การเมืองมาเป็นระยะเวลายาวนาน ดงั นนัP เพLือดํารงบทบาทของประเทศผ้นู ําและสามารถ แขง่ ขนั กบั สหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตทงัP ด้านเศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง และ การทหาร กลมุ่ ประเทศยโุ รปตะวนั ตกจงึ ได้พยายามรวมตวั กนั เพืLอสร้างความแข็งแกร่งให้กบั ประเทศของตนอีกครังP โดยร่วมประชมุ กนั และดําเนินการอยา่ งเป็นรูปธรรม เกิดการจดั ตงัP สหภาพยโุ รป (European Union: EU) ขนึ P โดยมีวตั ถปุ ระสงค์เพืLอให้นานาประเทศในยโุ รป (ตะวนั ตก) มีเอกภาพในการดําเนินนโยบายด้านการเมืองเศรษฐกิจ การเงิน กาปอ้ งกนั และ การตา่ งประเทศ ตลอดจนด้านสงั คมและวฒั นธรรม ปัจจบุ นั สหภาพยโุ รป (EU) มีขนาดเศรษฐกิจเป็นอนั ดบั ทLี j ของโลก เพราะมี ขนาด GDP ประมาณ gŠ,jjh.Œ พนั ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ คดิ เป็นสดั สว่ นประมาณร้อยละ jŠ.g€ ของโลกg มี GDP per Capita เฉลยีL อยทู่ ีL mg,hg€ ดอลลาร์สหรัฐฯ โดยเศรษฐกิจ ของ EU เป็นระบบเศรษฐกิจแบบเปิด ถกู ขบั เคลอLื นด้วยการบริโภคภายในประเทศ และภาค บริการ ทงัP ทางด้านการทอ่ งเทLียวและการเป็นศนู ย์การทางการเงินของโลก 7

อทิ ธิพลต่อสังคมโลก กฎหมายสบิ สองโต๊ะของโรมนั ทีLให้ความยตุ ธิ รรมทกุ ชนชนัP เป็นแมแ่ บบของ ประมวลกฎหมายในนานาประเทศ ในด้านการเมืองการปกครอง อดุ มการณ์ประชาธิปไตยซงึL เรLิมจากสมยั กรีกทีL สง่ เสริมให้ประชาชนตระหนกั ถงึ สทิ ธิ หน้าทLี และความรับผิดชอบตอ่ รัฐนบั วา่ มีความสําคญั เป็นอยา่ งยLิงถือเป็นแมแ่ บบของระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย ทงัP ยงั ก่อให้เกิด ระบอบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนญู อีกด้วย ทLียกยอ่ งกษัตริย์เป็นพระประมขุ ของประเทศแตใ่ ห้ อํานาจการปกครองและบริหารประเทศแก่ประชาชน สว่ นโรมนั ก็มีชLือเสยี งในเรืLองการรักสทิ ธิ เสรีภาพสว่ นบคุ คล และการมีระเบียบวนิ ยั ของสงั คมกฎหมายสบิ สองโต๊ะของโรมนั ได้ให้ ความยตุ ธิ รรมแก่พลเมืองทกุ ชนชนัP อยา่ งทดั เทียมกนั และเป็นแมแ่ บบของการออกประมวล กฎหมายในนานาประเทศทวัL โลก สว่ นงานศลิ ปะแขนงตา่ งๆ ของกรีก-โรมนั ก็ถือเป็นต้นแบบ ในงานสร้างสรรค์ทวLั โลก รวมทงัP อาคารสถานทLีคฤหาสน์ พระราชวงั โบสถ์วิหารทLีมีให้เหน็ กนั ทวLั ไปทีLยงั คงนิยมรูปแบบสถาปัตยกรรมกรีก-โรมนั อยจู่ นถงึ ปัจจบุ นั อิทธิพลของอารยธรรมตะวนั ตกเป็นทLีประจกั ษ์มากขนึ P ในคริสต์ศตวรรษทLี 16 เมืLอ ยโุ รปก้าวเข้าสยู่ คุ แหง่ การค้นพบและการสาํ รวจ และการปฏิรูปศาสนา ทําให้ชาวคริสต์มี ทางเลอื กทีLจะปฏิบตั ติ ามกฎเกณฑ์ของนิกายโรมนั คาทอลกิ ทLีเน้นพิธีกรรมและยกยอ่ งให้ สนั ตะปาปาเป็นผ้นู ําสงู สดุ ในคริสตจกั ร หรือนิกายโปรเตสแตนต์ทLีมงุ่ การมีศรัทธาหรือความ เชืLอ และยดึ ถือพระคมั ภีร์ไบเบลิ เป็นหลกั ปฏิบตั สิ งู สดุ มีการจดั ตงัP อาณานิคมและสถาบนั การค้าขนึ P ทงัP ในทวีปเอเชียและทวีปอเมริกา เกิดการแขง่ ขนั กนั ในการขยายอํานาจของชาติ ตะวนั ตกและการเกิดลทั ธิพาณิชยนิยมและการปฏิวตั ทิ าวการค้าซงึL ทําให้ชอ่ งวา่ งระหวา่ งคน รวยกบั คนจนขยายตวั มากขนึ P สว่ นอารยธรรมและภาษาตะวนั ตก ได้แก่ ภาษาสเปน โปรตเุ กส องั กฤษ และฝรัLงเศส ก็ได้รับการเผยแพร่อยา่ งกว้างขวางรวมทงัP สตั ว์ เชน่ ม้า ววั ลา และพืช เชน่ ส้ม ข้าวโอ๊ต และผลเบอร์รีL เป็นต้น อีกทงัP การเผยแผค่ ริสต์ศาสนานิกาย โรมนั คาทอลกิ และโปรเตสแตนต์ก็ใช้มิชนั นารีและวิธีการรุนแรง ขณะเดียวกนั ก็มีการละเมิด วิถีชีวิตของคนท้องถLินจนถงึ ขนัP เช้าทําลายอารยธรรมดงั ทีLเกิดขนึ P กบั ชนพืนP เมืองในทวีป อเมริกา นอกจากนี P ชาวยโุ รปยงั ได้นําเชือP โรคตา่ งๆ เชน่ โรคไข้ทรพิษ โรคมาลาเรีย และโรค หดั ไปตดิ ชาวพืนP เมืองจนเกิดการล้มตายจํานวนมากอีกด้วย นบั ตงัP แตค่ ริสต์วรรษทLี 17 เป็นต้นมา ได้เกิดการเปลยีL นแปลงในยโุ รปหลายด้าน ได้แก่ การปฏิวตั วิ ทิ ยาศาสตร์ การปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรม การปฏิวตั ทิ างภมู ิปัญญาในยคุ ภมู ิ ธรรม และการปฏิวตั ฝิ รLังเศส ซงLึ ล้วนแตป่ ทู างให้ยโุ ปก้าวสกู่ ารเป็นผ้นู ําของโลกการปฏิวตั ิ วทิ ยาศาสตร์ทําให้สงั คมตะวนั ตกก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีและวทิ ยาการตา่ งๆ มากกวา่ ดนิ แดนอLืนๆ ของโลก 8

สว่ นการปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรมก็ทําให้ยโุ รปเปลย(ี นแปลงจากสงั คมเกษตรกรรม เป็นสงั คมอตุ สาหกรรมที(ทนั สมยั ประชาชนมีการกินดีอยดู่ ีทําให้เศรษฐกิจแบบทนุ นิยม ขยายตวั อยา่ งมากและคนจนถกู อดั เอาเปรียบมากย(ิงขนึ + ขณะเดียวกนั ก็เกิดลทั ธิสงั คม นิยมท(ีพยายามสร้างความทดั เทียมทางด้านเศรษฐกิจ ตอ่ มาในปลายคริสต์ศตวรรษท(ี Hc เกิดลทั ธิจกั รวรรดนิ ิยมใหมแ่ ละการลา่ อาณานิคมโพ้นทะเล ซงึ( มีผลตอ่ การขยายตวั ของตลาดการค้าและการย(ํายีอํานาจอธิปไตยของประเทศที(ออ่ นแอกวา่ การเผยแพร่ วฒั นธรรมและภาษาตะวนั ตกและความเชื(อในคริสต์ศาสนาทงั+ นิกายโรมนั คาทอลกิ และ นิกายโปรเตสแตนต์ให้กว้างขวางยิ(งขนึ + ในคริสต์ศตวรรษท(ี HI ยงั เป็นยคุ ของการเรียกร้องสทิ ธิ เสรีภาพ และความ เป็นธรรมของนกั ปรัชญาเมธี (philosophe) ในยคุ ภมู ิธรรมท(ีนําไปสกู่ ารปฏิวตั อิ เมริกนั ค.ศ. Hdd^ และการปฏิวตั ฝิ ร(ังเศส ค.ศ. HdIc ของชนชนั+ กลางเพ(ือความเป็น ประชาธิปไตยตามแนวทางของเสรีภาพ ความเสมอภาค และภราดรภาพตอ่ มายงั นําไปสกู่ ารเกิดลทั ธิชาตนิ ิยมที(ชนชาตเิ ดียวกนั ต้องการรวมดนิ แดนของตนให้เป็นชาติ ขนึ + หรือกําจดั อิทธิพลของตา่ งชาตอิ อกไป ในชว่ งหลงั สงครามโลกครัง+ ที( [ ยโุ รปต้องสญู เสียสถานภาพการเป็น มหาอํานาจอนั ดบั หนงึ( ของโลก และถกู แบง่ แยกออกเป็นยโุ รปตะวนั ตกที(มีการปกครอง ในระบอบประชาธิปไตย และยโุ รปตะวนั ออกปกครองในระบอบคอมมิวนิสต์ อยา่ งไรก็ ดี ประเทศยโุ รปตะวนั ตกได้วางแผนพฒั นาตวั เองไปสคู่ วามเป็นอนั หนงึ( อนั เดียวกนั เพื(อ รักษาความเป็นประเทศผ้นู ําโลกไว้โดยจดั ตงั+ สหภาพยโุ รปหรืออียู (European Union : EU) ขนึ + ใน ค.ศ.Hccb ในปัจจบุ นั ก็เป็นแมแ่ บบให้แก่สมาคมประชาชาตแิ หง่ เอเชีย ตะวนั ออกเฉียงใต้หรืออาเซียน ASEAN ก่อตงั+ ใน ค.ศ. Hcd^ ในการรวมตวั เป็นอนั หนง(ึ อนั เดียวกนั ด้วยการสร้างความเข้มแขง็ ในด้านเศรษฐกิจของภมู ิภาคของตนโดยมีการ จดั ตงั+ เขตการค้าเสรีแหง่ อาเซียนหรืออาฟตา (AFTA) และมีการประกาศกฎบตั ร อาเซียน (ASEAN Charter) ขนึ + ใน ค.ศ. [KKc ท(ีจงั หวดั เพชรบรุ ี ประเทศไทย 6

บทสรุป ไมว่ า่ จะเป็นการพฒั นาในด้านใดก็ตาม สงิ( ท(ีสง่ ผลในปัจจบุ นั คือ “อดีต” ซง(ึ เม(ือเราเรียนรู้บทเรียนตา่ งๆ ไมว่ า่ จะเป็นสงิ( ที(ดีหรือไมด่ ี แล้วนํามา พฒั นา ปรับปรุง แก้ไข และเปลย(ี นแปลงให้ดีขนึ + ได้แล้วนนั+ มนั จะเป็นสงิ( ท(ีชว่ ยให้ เราสามารถที(จะพฒั นากระบวนการ หรือ แนวความคิดตา่ งๆ เพื(อเป็นสงิ( จะทํา ให้ “ปัจจบุ นั ” ดีขนึ + การชว่ ยกนั ทําปัจจบุ นั ให้ดีขนึ + ก็จะมีผลตอ่ การกําหนดทิศทาง ใน “อนาคต” ของเราและของลกู หลานของเราท(ีจะดําเนินชีวิตในสงั คมได้อยา่ งมี ประสทิ ธิภาพ เพราะหากเราไมร่ ู้จกั เรียนรู้ แก้ไขสง(ิ ผิดพลาดในอดีต หรือ ปรับปรุงพฒั นาสง(ิ ท(ีดีอยแู่ ล้วให้ดีขนึ + ไป นนั( ก็เทา่ กบั วา่ เรายํ(าอยกู่ บั ท(ี โดยท(ีไมม่ ี การนําเอาทรัพยากรที(มีอยอู่ ยา่ งจํากดั ไปใช้ให้เกิดอรรถประโยชน์สงู สดุ ก็ เทา่ กบั เป็นการทําลายสงั คมนนั( เอง 10