พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๑๐ แห่งราชวงศ์จักรี

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจ้าอยหู่ วั พระมหากษัตริยร์ ัชกาลที่ ๑๐ แหง่ ราชวงศ์จกั รี ฝ่ายวชิ าการ สถาพรบคุ๊ ส์ มนุษย์สร้างค�าพูดข้ึนมา ขีดเขียนถ้อยค�าลงบนแผ่นดินเหนียว ผืนหนัง ไม้ไผ่ และ กระดองเต่า การค้นพบกระดาษและการพมิ พ์ ทา� ให้หนงั สอื มรี ปู ลักษณ์ทพ่ี กพาได้สะดวก และเผยแพรไ่ ปในวงกวา้ งอยา่ งทไี่ มเ่ คยปรากฏมากอ่ นในประวตั ศิ าสตร์ การพมิ พช์ ว่ ย สถาปนาภาษาของแต่ละชาตใิ ห้ม่ันคง ช่วยให้ภาษาของสามัญชนแพร่หลาย ท�าให้คน อ่านออกเขยี นได้เพิ่มสงู ขนึ้ และขยายวงกว้างออกไปนอกวงผู้น�าและนกั บวช และแท้จริงแล้ว การพิมพ์หนังสือคือการเปล่ียนแปลงอย่างถึงรากถึงโคน ทง้ั ทางความคิดและสงั คม

ทศมินทรราชสดดุ ี สรวมชพี ถวายอาศิรวาท แดอ่ งค์ภวู นาถ สมเด็จพระเจ้าอย่หู ัว ฟ้ารุ่งเรืองรามงามทว่ั งามฤกษ์ดังบัว บานคลรี่ บั อรุณอนุ่ สมยั ประณตทศมินทรท์ รงชยั สบื ราชวงศ์ไกร จักรีศรีศกั ด์ิอคั รบวร พระคือองคเ์ อกอดศิ ร มหาวชริ าลงกรณ บดินทรเทพยวรางกรู พระราชกรณยี กจิ จรญู สมพระบารมีทูน สืบสานศาสตรพ์ ระราชา ทงั้ โครงการจติ อาสา ราษฎรร์ ่วมพฒั นา ตา่ งรคู้ ณุ คา่ รว่ มงาน พระอจั ฉริยะหลายประการ เช่นการบินเชีย่ วชาญ อีกดนตรีกฬี ายรรยง พระเดชพระคณุ สงู สง่ ร่มฉัตรธ�ำรง ทวยไทยทว่ั หน้าสาธุการ สรวมศรไี ตรรตั นช์ ชั วาล แดพ่ ระภบู าล ทรงพระเจรญิ นิรันดร์เทอญ ด้วยเกลา้ ด้วยกระหมอ่ ม ขอเดชะ ขา้ พระพทุ ธเจา้ บรษิ ทั สถาพรบ๊คุ ส์ จำ� กดั (รองศาสตราจารยป์ ระพนธ์ เรืองณรงค์ ประพันธ์)



ลำ� ดับท่ี ๑๒๙๔ พระบาทสมเด็จพระวชริ เกลา้ เจา้ อยู่หวั เรียบเรียง : ฝา่ ยวชิ าการ สถาพรบุค๊ ส์ พมิ พค์ ร้งั แรก : กรกฎำคม ๒๕๖๒ รำคำ ๙๖๕ บำท พิมพ์โฆษณำครง้ั นีไ้ ด้รับอนญุ ำตจำกเจำ้ ของลิขสทิ ธติ์ ำมกฎหมำยแลว้ © สงวนลิขสิทธิ์ตำมพระรำชบัญญตั ิลิขสทิ ธ์ิ (ฉบบั เพม่ิ เตมิ ) พ.ศ. ๒๕๕๘ ไมอ่ นญุ ำตให้สแกนหนงั สอื หรือคัดลอกเนือ้ หำส่วนหนง่ึ สว่ นใดเพ่อื สร้ำงฐำนข้อมลู อิเลก็ ทรอนกิ ส์ เวน้ แต่ได้รบั อนุญำตจำกสำ� นักพิมพแ์ ละเจำ้ ของลขิ สทิ ธิแ์ ล้วเทำ่ น้ัน ขอ้ มูลทำงบรรณำนกุ รมของส�ำนกั หอสมดุ แห่งชำติ พระบำทสมเด็จพระวชริ เกล้ำเจ้ำอยหู่ ัว.-- กรงุ เทพฯ : สถำพรบุค๊ ส์, ๒๕๖๒. ๒๕๖ หน้ำ. ๑. มหำวชริ ำลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรำงกูร, สมเด็จพระเจำ้ อยหู่ ัว, ๒๔๙๕-. I. ช่อื เรือ่ ง. ๙๒๓.๑๕๙๓ ISBN 978-616-00-3748-3 เจา้ ของ ผูพ้ ิมพ์ผู้โฆษณา : บรษิ ทั สถาพรบุค๊ ส์ จา� กัด ประธำนเจำ้ หน้ำที่บรหิ ำร/บรรณำธิกำรอ�ำนวยกำร : วรพันธ์ โลกิตสถำพร กรรมกำรผจู้ ัดกำร : ดร. สภุ คั ชญำ โลกติ สถำพร ผู้ช่วยกรรมกำรผูจ้ ัดกำร/บรรณำธิกำรบรหิ ำร : เจติยำ โลกติ สถำพร ที่ปรึกษำด้ำนบรรณำธิกำร : รศ. ประพนธ์ เรืองณรงค์ ผูจ้ ัดกำรฝ่ำยขำย : กงิ่ แกว้ ลกิ ขะไชย บรรณำธิกำรสร้ำงสรรค์ : พัชรี แต่แดงเพชร หัวหนำ้ กองบรรณำธกิ ำรคัดสรรนวนยิ ำย : พชั รำพร บุญส่ง ผชู้ ่วยบรรณำธกิ ำรบริหำร : สรุ ยิ กำนต์ พรมมงคล บรรณำธิกำรเลม่ : บุญเอก พฤกษำวัฒนำ พิสูจน์อกั ษร : สุนันทำ สนุ นั ธภักดี ออกแบบปก/จัดรูปเลม่ : เชนิสำ เพอ่ื วงศ์ พิมพท์ ่ี บรษิ ัทพิมพ์ดี จ�ำกดั จดั จา� หนา่ ยทว่ั ประเทศโดย บรษิ ัทสถาพรบุค๊ ส์ จ�ากัด ๑๘ ซอยลำดปลำเคำ้ ๖๓ ถนนลำดปลำเค้ำ แขวงอนสุ ำวรยี ์ เขตบำงเขน กรุงเทพฯ ๑๐๒๒๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๙๔๐ ๓๘๕๕-๖ โทรสำร ๐ ๒๙๔๐ ๓๙๗๐ กองบรรณำธิกำร : [email protected] กองบรรณำธกิ ำรคดั สรรตน้ ฉบับ : [email protected] ฝ่ำยส�ำนกั งำน : [email protected] www.satapornbooks.com หากทา่ นผู้อา่ นพบหนังสือไมไ่ ดม้ าตรฐาน เชน่ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าขาดหาย การเข้าเล่มไม่สมบูรณ์ ส�านักพมิ พ์ยินดีรับผิดชอบเปล่ียนหนังสือใหม่ใหท้ ่าน โปรดติดตอ่ และส่งหนังสอื คนื พร้อมระบรุ ายละเอียดการชา� รุดไปตามทอ่ี ยู่ดา้ นบน หรือ โทร. ๐ ๒๙๔๐ ๓๔๕๕-๖ ตอ่ ๒๑, ๕๔, ๕๖

านาสานกพมิ พ์ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงเปน็ พระมหากษตั รยิ พ์ ระองคท์ ่ี 10 แหง่ ราชวงศจ์ กั รี ทรงเจรญิ รอยพระยคุ ลบาทพระบาทสมเดจ็ พระชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช มหาราช บรมนาถบพิตร ในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจนานัปการ เพ่ือให้ ประชาชนของพระองค์อยู่เย็นเป็นสุข ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ผู้เปี่ยมด้วย พระอัจฉริยภาพและพระปรีชาสามารถในด้านต่างๆ ยังความปลื้มปีติแก่ พสกนิกรชาวไทย ทรงเป็นดังแสงสว่างให้แก่บ้านเมือง ชาวประชาอยู่ร่มเย็น เป็นสขุ ดว้ ยพระบารมีและพระมหากรุณาธคิ ุณของพระองค์ หนงั สอื พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั นี้ รวบรวมขอ้ มลู เกยี่ วกบั พระราชประวัติ พระราชพธิ ี พระราชกรณยี กิจ และพระอัจฉริยภาพดา้ นตา่ งๆ ของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยหู่ วั และเรยี บเรียงพรอ้ มจัดภาพประกอบอันหาชมไดย้ าก สา� นกั พิมพ์สถาพรบุ๊คส์หวังเป็นอยา่ งยิ่งวา่ หนังสอื เลม่ น้ีจะเปน็ บนั ทึก ประวัตศิ าสตร์หนา้ ใหมแ่ ก่ชาวไทย ในการเฉลมิ ฉลองแผน่ ดนิ พระมหากษัตริย์ พระองค์ใหมแ่ หง่ สยามประเทศ ส�านักพมิ พส์ ถาพรบคุ ส์

สารบ บทที่ ๑ เสด็จพระราชสมภพ ๑๐ พระราชพธิ สี มโภชเดอื นและขนึ้ พระอู่ 1๓ เฉลิมพระนาม เจ้าฟ้าวชิราลงกรณ 1๖ บทท่ี ๒ เจ้า าชายในวัยเยาว์ ๒๒ พระเชษฐภคนิ -ี พระขนิษฐภคินี 2๔ น้องน้อยของพ่ีชาย ๓1 ของเล่น-ของสะสมส่วนพระองค์ ๓๕ บทที่ ๓ ทรงศกษาวทิ ยาการ ๔๐ โรงเรยี นจติ รลดา ๔1 ทรงศกึ ษาต่อต่างประเทศ ๕0 บทท่ี ๔ สยามมกฎุ ราชกุมาร ๕๘ พระราชพธิ ีจารึกพระสุพรรณบฏั และพระราชลญั จกร ๖1 พระราชพิธศี รีสัจจปานกาล การเสกน�า้ พระพิพฒั น์สตั ยา ๖2 พระราชพธิ ีสถาปนาสมเดจ็ พระเจา้ ลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชริ าลงกรณ ๖๔ ๗0 เปน็ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกฎุ ราชกุมาร ทรงพระผนวช บทท่ี ๕ พระอจั ฉรยิ ภาพ ๘๐ ดา้ นกีฬา 81 ดา้ นภาษาและวรรณศลิ ป 8๖ ด้านดนตรี 90 ดา้ นศลิ ปะ 9๓ พระอสิ ริยยศ 101 เคร่อื งราชอิสริยาภรณ์ไทย 10๓ เครื่องราชอิสรยิ าภรณต์ า่ งประเทศ 10๖ พระยศทหาร 108 บทที่ ๖ พระราชสันตตวิ งศ์ ๑๑๒

บทที่ วรี กษัตรยิ น์ ักการทหาร ๑๓๐ วีรกษัตริย์แห่งสมรภูมบิ า้ นหมากแขง้ 1๓2 กษตั รยิ จ์ ้าวเวหา-เจา้ ฟา้ นักบิน 1๓9 เที่ยวบนิ พิเศษมหากุศล 1๔๔ บทท่ี ๘ พระราชกรณียกจิ ๑๔๘ ดา้ นการศึกษา ๑๕๐ 1๕2 โรงเรียนในพระราชูปถมั ภ์ 1๕๖ ทนุ การศกึ ษาพระราชทาน ๑๕๘ ด้านสังคมสงเคราะห์ ๑๖๒ ดา้ นการแพทย์และสาธารณสุข 1๖2 โรงพยาบาลสมเดจ็ พระยพุ ราช ๑๖๗ ดา้ นศาสนา ๑๗๔ ด้านการต่างประเทศ ๑๗๗ ด้านเกษตรกรรม ๑๘๑ ด้านกฬี า 182 ปั่นเพือ่ แม่ ( ike for om) 18๕ ปั่นเพอ่ื พ่อ ( ike for ad) บทท่ี สืบสานศาสตร์พระราชา ๑๘๘ โครงการคลนิ กิ เกษตรเคลือ่ นที่ในพระราชานุเคราะหฯ์ 192 โครงการเกษตรวชิ ญา 19๔ โครงการอา่ งเก็บนา้� นฤบดนิ ทรจนิ ดา (โครงการหว้ ยโสมงอันเน่อื งมาจากพระราชด�าริ) 19๖ โครงการจติ อาสาพระราชทาน ตามแนวพระราชดา� ริ “เราทา� ความดีด้วยหวั ใจ” 200 อุน่ ไอรัก คลายความหนาว สายน้�าแหง่ รตั นโกสนิ ทร์ 20๖ บทท่ี ๑๐ พระราชพธิ บี รมราชาภิเษก ๒๑๒ พระราชกรณยี กจิ และเหตุการณส์ ำาคัญ ๒๕๐ บรรณานุกรม ๒๕๔

าบ สมเด็จพระนางเจา้ สุนนั ทากมุ ารีรัตน์ สมเด็จพระนางเจ้าสวา่ งวัฒนา พระบรมราชเทว พระบรม ศานุ ศ์ พระบรมราชเทวี (สมเด็จพระศรสี วรนิ ทิราบรมราชเทวี พระพนั วสั สาอยั ยกิ าเจา้ ) น บุ น ฉบบั สังเขป สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี สมเดจ็ พระมหติ ลาธิเบศร อดลุ ยเดชวกิ รม พระบรมราชชนก สมเดจ็ พระเจา้ พน่ี างเธอ เจา้ ฟา้ กลั ยาณวิ ฒั นา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทลู กระหมอ่ มหญิงอุบลรัตนราชกัญญา พระเจ้าวรวงศเ์ ธอ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยหู่ ัว สิรวิ ฒั นาพรรณวดี พระองคเ์ จ้าโสมสวลี รัชกาลที่ ๑๐ กรมหมน่ื สุทธนารีนาถ สมเดจ็ พระเจ้าลกู เธอ เจา้ ฟ้าพัชรกติ ิยาภา สมเดจ็ พระเจ้าลูกเธอ เจา้ ฟ้าสิริวณั ณวรี นเรนทิราเทพยวดี นารรี ตั นราชกัญญา

พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว สมเดจ็ พระนางเจา้ เสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระนางเจา้ สุขมุ าลมารศรี าชเทวี รชั กาลท่ี ๕ (สมเดจ็ พระศรีพัชรินทราบรมราชินนี าถ พระอัครราชเทวี วี พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง) กรม พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยหู่ วั พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจา้ อยู่หวั รชั กาลที่ ๖ รัชกาลที่ พระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรมหาอานนั ทมหดิ ล พระบาทสมเดจ็ พระชนกาธเิ บศร สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ รัชกาลท่ี ๘ มหาภูมพิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร พระบรมราชชนนีพนั ปหี ลวง รชั กาลที่ สมเด็จพระนางเจา้ สุทิดา สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า สมเดจ็ พระเจ้านอ้ งนางเธอ พชั รสธุ าพมิ ลลกั ษณ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลยั ลักษณ์ อคั รราชกมุ ารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขตั ติยราชนารี พระบรมราชินี สมเดจ็ พระเจา้ ลกู ยาเธอ เจา้ ฟ้าทีปงั กรรัศมีโชติ พระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จ้าสริ ภิ าจฑุ าภรณ์ พระเจา้ วรวงศ์เธอ พระองคเ์ จ้าอทิตยาทรกิตคิ ุณ มหาวชิโรตตมางกูร สริ วิ ิบลู ยราชกุมาร

๑ เส พระราชสมภพ 10 | พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกล้าเจา้ อย่หู วั

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจ้าอย่หู วั เม่ือแรกประสตู ิ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชสมภพ เมอ่ื วนั จนั ทรท์ ี่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2๔9๕ เวลา 1๗ นาฬกิ า ๔๕ นาที ตรงกับวันข้ึน ๖ ค�่า เดือน 9 ปีมะโรง ณ พระท่ีน่ังอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต พระองค์เป็นพระราชโอรสพระองค์เดียวใน พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมพิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง หมอ่ มราชวงศส์ มุ นชาติ สวสั ดกิ ลุ ไดบ้ อกเลา่ ในหนงั สอื สมเด็จ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร ซง่ึ กรมศลิ ปากรจดั พมิ พ์ เนื่องในพระราชพิธีสถาปนาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้า มหาวชริ าลงกรณ สยามมกฎุ ราชกมุ าร วนั ท่ี 28 ธนั วาคม พ.ศ. 2๕1๕ ความว่า พระบาทสมเด็จพระวชริ เกล้าเจา้ อยู่หวั ขณะทรงพระเยาว์ “ วันนี้คร้ึมฟ้าครึ้ม นตั้งแต่เช้า นไม่ได้ตกมานาน นายแพทย์ผู้ถวายการประสูติเข้าประจ�าท่ี สักครู่ก็ประสูต ิ พระราชกุมาร เวลา ๑ นา ิกา กบั ๔๕ นาท ี ในนาทเี ดียวกันนนั้ เอง นทแ่ี ล้งมาตลอด ดูก็เร่มิ โปรยปรายละอองลงมา ดคู ลา้ ย ฟา้ กร็ เู้ หน็ เปน็ ใจกบั การประสตู คิ รงั้ น ี้ อารามดใี จสมประสงคข์ องดวงใจทกุ ดวง นายแพทยท์ ถี่ วายการประสตู ิ ง่ึ พรอ้ มทจ่ี ะบอกแกท่ ป่ี ระชมุ ณ พระทนี่ ง่ั อมั พรสถานวา่ พระราชโอรส หรอื พระราชธดิ า กลา่ วออกมาดว้ ยเสยี งอนั ตน่ื เตน้ กังวานว่า ผู้ชาย แทนท่ีจะว่า พระราชโอรส นโปรยอยู่ตลอดเวลา แตรสังข์ดุริยางค์เร่ิมประโคม ทหารบรรเลงเพลง สรรเสรญิ พระบารม ี ปนใหญท่ ง้ั บกและเรอื ยงิ สลดุ ๒๑ นดั เสยี งชโยโหร่ อ้ งอยสู่ นนั่ หวนั่ ไหว ดวงใจทกุ ดวงของประชาชน ทงั้ ประเทศพรอ้ มกนั ตงั้ จติ อธษิ ฐาน ขอใหท้ กุ พระองคท์ รงพระเจรญิ ขอใหส้ มเดจ็ พระเจา้ ลกู ยาเธอพระองคน์ อ้ ยจงทรง พระเกษมสา� ราญ” พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจ้าอยู่หัว | 11

นายแพทยห์ มอ่ มหลวงเกษตร สนิทวงศ์ แพทยผ์ ถู้ วายพระประสตู กิ ารคอื นายแพทยห์ มอ่ มหลวงเกษตร สนทิ วงศ์ แพทยผ์ ู้ถวายพระประสตู ิการ พยาบาลเปน็ หวั หนา้ พยาบาลจากโรงพยาบาลจฬุ าลงกรณ์ ๓ คน คอื ทา่ นผหู้ ญงิ ถวิลหวงั ทตุ ยิ ะโพธิ คณุ อาบอุไร สุคันธนาค และทา่ นผู้หญงิ ประเทือง คชภกั ดี ขณะพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ รพระราชทานนา้� พระมหาสงั ขแ์ กพ่ ระราชโอรสตามพระราชประเพณี เมอ่ื เวลา1๗.๔๕น.ของวนั ท่ี28กรกฎาคมพ.ศ.2๔9๕นนั้ นา้� หนกั พระองคช์ งั่ ได้ ๖ ปอนด์ และไดท้ รงถา่ ยพระรูปฝพี ระหตั ถพ์ ระราชทานแก่ประชาชนผ่านทาง หนังสือพมิ พ์รายวันทุกฉบับด้วย ต้นรวง ้ง ต้นไมป้ ระจาำ พระองค์ ท่านผู้หญิงประเทือง ท่านผ้หู ญิงถวิลหวงั พระบาทสมเด็จพระวชริ เกลา้ เจา้ อยห่ ัว คชภักดี ทตุ ยิ ะโพธิ เช้าวันประสูติได้เกิดเหตุการณ์ท่ีเป็นนิมิตหมาย ตน้ รวงผง้ึ ตน้ ไมป้ ระจาำ พระองคพ์ ระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั อันดี คือ ต้นรวงผึง้ ท่หี นา้ ห้องบรรทมของพระบาทสมเด็จ ดอกมสี ีเหลืองซึง่ เป็นสปี ระจาำ วันพระราชสมภพ พระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ณ พระท่ีนั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ซึ่งเป็นพรรณไม้ท่ีพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเป็นอันมาก และได้ทรง ปลูกไว้ด้วยพระหัตถ์อยู่หลายต้น ทุกต้นออกดอก บานสะพร่ังพร้อมกัน และมีละอองฝนโปรยปรายลงมา แสดงถึงศุภนิมิตท่ีจะมีพระประสูติกาลในวันน้ัน จึงเป็น ที่มาของพรรณไม้ประจ�าพระองค์ของพระบาทสมเด็จ พระวชิรเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว ดอกรวงผ้ึงมีสีเหลืองซึ่งเป็นสีประจ�าวันพระราช สมภพ และผลดิ อกชว่ งวนั พระราชสมภพพอดี เมอื่ พระองค์ เสด็จฯ กอปรพระราชกรณียกิจตามสถานท่ีต่างๆ ก็จะ ทรงปลูกต้นรวงผึ้งพระราชทานไว้เพ่ือเป็นตัวแทนแห่ง พระองคท์ า่ นและเพ่ือเป็นสริ ิมงคลแก่ราษฎร 12 | พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกล้าเจา้ อย่หู ัว

พระราชพิธสี มโภชเดือนและ ้นพระอ่ เมื่อสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจริญพระชนมายุได้ ภูษามาลาแกว่งบัณเฑาะว์ ชาวพนักงานประโคมฆ้องชัย 1 เดือน กับ 18 วนั พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร แตรสงั ข์ และดุรยิ างค์ มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงพระ เสร็จแล้วพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร กรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประกอบพระราชพิธีสมโภชเดือน มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และขน้ึ พระอู่ วนั ท่ี 1๔ กนั ยายน พ.ศ. 2๔9๕ ณ พระท่นี ัง่ ทรงประเคนจตุปัจจัยไทยธรรมแก่พระสงฆ์ พระสงฆ์ อัมพรสถาน พระราชวังดุสิต เวลา 1๖.๓0 น. พระบาท ถวายอนุโมทนา ถวายอดิเรก ถวายพระพรลา สมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช จากนนั้ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหพ้ ระมหาราชครู บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรม พิธีศรีวิสุทธิคุณถวายน�้าเทพมนต์ท่ีพระหัตถ์สมเด็จ ราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง เสดจ็ พระราชดา� เนนิ พระเจ้าลูกยาเธอ และแขวนพระอู่ปูลาดพระย่ีภู่ แล้ววาง ณ หอ้ งพระราชพธิ ี พระทน่ี ง่ั อมั พรสถาน พระราชวังดุสิต เครอ่ื งมงคลราชพธิ ลี งในพระอู่ รดนา�้ สงั ขแ์ ละเจมิ พระอตู่ าม ทรงจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย ทรงศีล โดยสมเด็จ แล้วทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เชิญเสด็จสมเด็จ พระสงั ฆราชเจา้ กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ทรงเป็นประธาน พระเจา้ ลูกยาเธอบรรทมในพระอู่ พระมหาครพู ิธศี รีวสิ ุทธิ พรอ้ มดว้ ยพระสงฆท์ รงสมณศกั ด์ิ10รปู เจรญิ พระพทุ ธมนต์ คณุ อา่ นเวทขบั มลู าคนีสวดคาถาสรรเสรญิ เปดิ ศวิ าลยั ไกรลาศ จบแลว้ ถวายอดเิ รก ถวายพระพรลา พระครูพราหมณ์ถวายเห่กล่อม พนักงานภูษามาลาแกว่ง ต่อมาเวลา 18.00 น. พระบาทสมเด็จพระบรม บัณเฑาะว์ ชาวพนักงานประโคมฆ้องชัย แตรสังข์ และ ชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ดุริยางค์ เสร็จแล้วพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงพระ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชด�าเนิน กรณุ าโปรดเกลา้ ฯใหพ้ ราหมณเ์ บกิ แวน่ พระบรมวงศานวุ งศ์ ณ ห้องพระราชพิธี พระที่น่งั อมั พรสถาน พระราชวังดุสติ และข้าทูลละอองธุลีพระบาทเวียนเทียนสมโภชครบรอบ ทรงจดุ ธปู เทยี นเครอ่ื งนมสั การ ทรงศลี แดพ่ ระสงฆส์ มณศกั ด์ิ ตามพระราชประเพณี สภาวัฒนธรรมแห่งชาติได้จัด 10รปู แลว้ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯใหพ้ ระมหาราชครพู ธิ ี ขับไม้มโหรีขับกล่อมถวายพระพรในวาระน้ีด้วย ในการนี้ ศรีวิสุทธิคุณประกอบพิธีน้�าสรงที่พระขันสาคร พระบาท มีการถา่ ยทอดเสยี งในพระราชพิธีทางวิทยุไปทว่ั ประเทศ สมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช พระพี่เล้ียงถวายการดูแลระหว่างยังเสวยพระ บรมนาถบพิตรทรงหลั่งพระเต้าน้�าพระพุทธมนต์ลงใน กษิรธารา เป็นพยาบาลจากโรงพยาบาลใหญ่ในกรุงเทพฯ พระขันสาคร จากนั้นพระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ ๓ แห่ง คอื โรงพยาบาลศริ ิราช โรงพยาบาลจฬุ าลงกรณ์ ลอยกรงกงุ้ ปลาทอง ปลาเงนิ มะพรา้ วทองและมะพรา้ วเงนิ และโรงพยาบาลหญิง มีท่านผู้หญิงพรสม กุณฑลจินดา ลงในพระขนั สาคร คณุ วไิ ล อมาตยกุล ทา่ นผูห้ ญงิ อภิรดี ยง่ิ เจริญ (สกุลเดิม ครน้ั ถงึ พระฤกษ์พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) ท่านผู้หญิงทวี มณีนุตร และ มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงหลั่ง ทา้ วอนิ ทรสรุ ยิ า(คณุ พระพเี่ ลยี้ งเนอ่ื งจนิ ตดลุ ย)์ พระพเี่ ลยี้ ง น้�าพระมหาสังข์พระราชทานแด่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพล แล้วทรงจรดพระกรรไกรไทยขลิบพระเกศา ทรงหล่ัง อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร แตค่ รงั้ ยงั ทรงพระเยาว์ น�้าพระพุทธมนต์เทพมนต์จากพระเต้าพระราชทาน เป็นผู้ดูแลทั่วไป และมีนายแพทย์อรุณ เนตรศิริ เป็น ทรงเจิมพระราชทาน ทรงผูกด้ายพระขวัญ พระสงฆ์ ผอู้ า� นวยการถวายคา� ปรกึ ษาในด้านน้ี เจริญชัยมงคลคาถา พราหมณ์เป่าสังข์ พนักงาน พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจ้าอยู่หวั | 1๓

พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประกอบพระราชพิธสี มโภชเดอื นและขึ้นพระอู่ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจา้ ฟ้าวชิราลงกรณ และ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี 1๔ | พระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกล้าเจ้าอยูห่ ัว

สมเดจ็ พระเจ้าลูกยาเธอ เจา้ ฟา้ วชิราลงกรณ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกมุ าร พลเอกหญงิ ท่านผหู้ ญิงอภิรดี ยงิ่ เจริญ (พระอิสริยยศขณะนน้ั ) พระพี่เลี้ยงในพระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉายพระรปู ร่วมกับ คุณวิไล อมาตยกลุ พระพ่เี ล้ยี ง เมื่อครั้งทรงพระเยาว์ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจา้ อยู่หัว | 1๕

เฉลมิ พระนาม เจ้า าวชริ าลงกรณ เมื่อสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทรงเจริญพระชนมายุได้ 1 พรรษา พระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ไดม้ พี ระราชหตั ถเลขา โปรดเกลา้ โปรดกระหมอ่ มให้ สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจา้ กรมหลวงวชริ ญาณวงศ์ วดั บวรนเิ วศ ราชวรวหิ าร ทรงขนานพระนามสมเดจ็ พระเจา้ ลกู ยาเธอพระองคน์ ้ี ซงึ่ ปรากฏโดยพระนาม ว่า สมเดจ็ พระเจ้าลูกยาเธอ เจา้ ฟ้าวชิราลงกรณ บรมจกั รยาดิศรสันตติวงศ เทเวศวรธา� รงสุบรบิ าล อภิคุณปู ระการมหติ ลาดลุ เดช ภมู ิพลนเรศวรางกูร กติ ตสิ ริ สิ มบรู ณ ์ สวางควฒั น ์ บรมขัตตยิ ราชกุมาร สมเด็จพระสังฆราชเจา้ ทรงอธบิ ายว่า เปน็ พระมงคลนามตามพระราชตระกลู คือ สมเดจ็ พระสัง ราชเจา้ ได้เชิญพระนามฉายาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี ๔ ซึ่งปรากฏ กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ ในขณะทรงพระผนวชวา่ “วชริ ญาณะ” ผนวกกบั “อลงกรณ”์ จากพระนาม “จฬุ าลงกรณ”์ ในพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจา้ อยูห่ ัว รัชกาลที่ ๕ วชิราลงกรณ มีความหมายว่า “ทรงเครื่องเพชรนิลจินดา” หรืออาจแปลว่า “อสนุ ีบาต” พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเดจ็ พระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชริ าลงกรณ 1๖ | พระบาทสมเด็จพระวชริ เกล้าเจา้ อย่หู ัว

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเดจ็ พระเจา้ ลูกยาเธอ เจ้าฟา้ วชิราลงกรณ พระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกลา้ เจ้าอย่หู วั | 1๗

สมเดจ็ พระนางเจา้ สิริกติ ์ิ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปีหลวง และสมเด็จพระเจา้ ลูกยาเธอ เจา้ ฟ้าวชิราลงกรณ 18 | พระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกล้าเจา้ อยหู่ ัว

ทรงฉายพระรูปพรอ้ มดว้ ยสมเด็จพระบรมชนกนาถ สมเด็จพระบรมราชชนนี และพระโสทรเชษฐภคินี พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกล้าเจ้าอยู่หัว | 19

20 | พระบาทสมเด็จพระวชริ เกลา้ เจ้าอย่หู วั

ทรงฉายพระรูปพรอ้ มดว้ ยสมเด็จพระบรมชนกนาถ สมเด็จพระบรมราชชนนี และพระโสทรเชษฐภคนิ ี พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว | 21

เ า้ าชา น เ า ์ 22 | พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจ้าอย่หู ัว

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว เมื่อคร้ังดำารงพระยศ สมเดจ็ พระเจา้ ลูกยาเธอ เจา้ ฟา้ วชริ าลงกรณ พระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกล้าเจา้ อย่หู ัว | 2๓

พระเชษฐภคินี พระ นิษฐภคินี พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระเชษฐภคินี 1 พระองค์ และมีพระขนิษฐภคินี 2 พระองค์ คอื ทลู กระหมอ่ มหญงิ อบุ ลรตั นราชกญั ญาสริ วิ ฒั นาพรรณวดี(พระนามเดมิ สมเดจ็ พระเจา้ ลกู เธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี) เป็นพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ในพระบาทสมเด็จ พระมหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร กับสมเด็จพระนางเจา้ สริ กิ ิต์ิ พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเป็นพระโสทรเชษฐภคินีพระองค์เดียวในพระบาทสมเด็จ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ประสตู เิ มอื่ วนั พฤหสั บดที ่ี ๕ เมษายน พ.ศ. 2๔9๔ ณ สถานพยาบาลมงชวั ซี (Clinique de ontchoisi) เมืองโลซาน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้า ามหาจักรีสิรินธร มหาวชิรลงกรณวรราชภักดี สิริกิจการิณีพีรยพัฒน รัฐสีมาคุณากรปยชาติ สยามบรมราชกุมารี เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร กับสมเด็จ พระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเป็นพระโสทรกนิษฐภคินี ในพระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั เสดจ็ พระราชสมภพเมอ่ื วนั เสารท์ ่ี 2 เมษายน พ.ศ. 2๔98 ณ พระท่นี ัง่ อมั พรสถาน พระราชวังดุสติ สมเดจ็ พระเจา้ นอ้ งนางเธอ เจา้ าจฬุ าภรณวลยั ลกั ษณ์ อคั รราชกมุ ารี กรมพระศรสี วางควฒั น วรขัตติยราชนารี พระราชธิดาพระองค์เล็กในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร กับสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเปน็ พระโสทรกนษิ ฐภคนิ ใี นพระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ประสตู เิ มอ่ื วนั พฤหสั บดที ่ี ๔ กรกฎาคม พ.ศ. 2๕00 ณ พระทน่ี งั่ อัมพรสถาน พระราชวงั ดุสติ 2๔ | พระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกลา้ เจา้ อยหู่ วั

จัดจ�าหน่ายท่วั ประเทศโดย บริษัทสถาพรบุ๊คส์ จ�ากดั 18 ซอยลาดปลาเคา้ ๖๓ ถนนลาดปลาเคา้ แขวงอนสุ าวรยี ์ เขตบางเขน กรงุ เทพฯ 10220 โทรศพั ท์ 0 29๔0 ๓8๕๕-๖ โทรสาร 0 29๔0 ๓9๗0 e-mail : [email protected] www.satapornbooks.com ผ้สู นใจสง่ั ซื้อเปน็ จ�ำนวนมำกเพอ่ื เป็นธรรมทำน อภนิ ันทนำกำร หรอื ใช้ในกำรอบรมสมั มนำ ติดตอ่ คณุ กิ่งแก้ว ลิกขะไชย โทร. ๐๘ ๙๗๖๔ ๒๓๓๗, ๐ ๒๙๔๐ ๓๘๕๕-๖ ตอ่ ๕๕ หรือ ส่งโทรสำรใบสง่ั ซื้อมำท่ี ๐ ๒๙๔๐ ๓๙๗๐