จากการปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สู่การปฎิบัติ กว่า ๑ ทศวรรษ

ตัวอยา่ งของ ศนู ยก์ ารเรยี นรู้ ตามหลกั ปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศึกษา โรงเรยี นจุฬาภรณราชวทิ ยาลัย เพชรบุรี จงั หวดั เพชรบรุ ี เปน็ โรงเรยี นประจำที่ผบู้ ริหารมีศรัทธาในหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ขับเคลื่อนผา่ นคร ู ให้ออกแบบการเรียนรบู้ ูรณาการเศรษฐกิจพอเพยี งในห้องเรียน การจดั กจิ กรรม ตลอดจนวิถกี าร โดรำงเนเนิรชยี ีวนิตปในรหินอสพักร์ อทยง้ั เแพยอ่ื ลผสล์วดิท้านยกาลารัยศกึจษงั หาแวัดละเชกียารงสใหร้ามง่ว ฒั นธรรมองค์กร เป็นโรงเรยี นครสิ ต์ทีเ่ นน้ การปลูกฝังดา้ นคุณธรรมเป็นพนื้ ฐาน และมีการเรียนการสอนโดยใช้ กระบวนการคดิ วิเคราะหแ์ ละกจิ กรรมพฒั นาทักษะชวี ติ ตามบรบิ ทคนเมอื ง เพ่อื ใหน้ ักเรียน มีความเขม้ แขง็ พร้อมรับการเปลีย่ นแปลง โ รงเรียนโพนทองวทิ ยายน จังหวดั ร้อยเอ็ด สรา้ งการเรียนรู้โดยนำปราชญ์ชาวบา้ นและชุมชนมาร่วมกับครู ฝึกให้นกั เรียนลงมือปฏิบัติ โดยจำลองจากวถิ ชี ีวติ ของคนในพนื้ ที่ แลว้ ถอดบทเรยี นจากความสำเรจ็ หรือความผิดพลาด ที่เกดิ ขึน้ บนพนื้ ฐานของหลักปรชั ญาฯ เพอ่ื ใชเ้ ป็นแนวทางในการพัฒนาใหด้ ียิ่งข้นึ โ รงเรยี นหว้ ยยอด จังหวดั ตรงั เน้นการจดั กจิ กรรมจติ อาสาและการสมั ผัสเรียนรู้วฒั นธรรมท้องถ่นิ เพื่อเป็นส่วนหน่ึงของวถิ ชี วี ิต ซงึ่ นกั เรียนแกนนำท่จี บจากโรงเรียน ในปจั จบุ ันได้เปน็ ผ้จู ดั การศูนย์ประสานงานเพ่ือพัฒนาเดก็ และเยาวชนของจงั หวัด และมบี ทบาทสำคัญในการขับเคล่ือนปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งในพ้นื ท ี่ 50

ในระดบั อุดมศกึ ษามกี ารนำปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งบรรจอุ ยใู่ นหลักสูตรการเรยี นการสอน แ ละการฝึกอบรม ท้ังระดับปริญญาตรี ปรญิ ญาโท และปริญญาเอก ระดับอาชีวศึกษา มีสถานศึกษาในสังกัด ระดับอุดมศึกษา การขับเคลื่อนปรัชญาของ สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาที่ผ่านการ เศรษฐกิจพอเพียงในระดับอุดมศึกษาเป็นไปอย่างกว้าง ประเมินเป็นสถานศึกษาพอเพียงแบบอย่าง จำนวน ขวางในทุกสถาบัน โดยมีการบรรจุปรัชญาฯ อย่าง ๘๒ แห่งใน พ.ศ. ๒๕๕๒ และมเี ปา้ หมายทจี่ ะพฒั นา เหมาะสมในหลักสูตรการเรียนการสอน ทั้งหลักสูตร ให้ผ่านเกณฑ์การประเมินให้ครบทั้ง ๔๑๕ แห่ง ระยะส้ัน และในระดับปริญญาตรี ปริญญาโท ทั่วประเทศ โดยมีสถานศึกษาระดับอาชีวศึกษา และปริญญาเอก มีการแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่าง หลายแห่งท่ีเป็นแบบอย่างให้สถานศึกษาอื่น เช่น มหาวิทยาลัย เพ่ือพัฒนาหลักสูตรให้เหมาะสมยิ่งข้ึน วิทยาลัยอาชีวศึกษากาญจนบุรี วิทยาลัยเทคนิค รวมไปถึงการจัดการฝึกอบรมเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ ชัยนาท วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีเชียงใหม่ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้แก่บุคคลท่ัวไป เปน็ ตน้ นอกจากน้ี การจดั การศึกษานอกระบบ และการพัฒนาตำราโดยวิเคราะห์หลักปรัชญาของ และการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) ท่ีเปิด เศรษฐกิจพอเพียงเชื่อมโยงกับทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ โอกาสให้ประชาชนสามารถเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต อกี ดว้ ย นอกจากน้ี สภาคณบดคี ณะครศุ าสตร/์ ก็เปิดสอนวิชาเศรษฐกิจพอเพียงในหลักสูตรการเรียน ศึกษาศาสตร์ได้เป็นองค์กรหลักประสาน การสอน เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และมีหลักคิด ความร่วมมือคณะครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ หลักปฏิบัติในการดำรงชีวิต ไปสู่ความเจริญก้าวหน้า ๑๓ แห่ง จากทุกภูมิภาค ดำเนินการศึกษา อยา่ งมั่นคง รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงในรายวิชาชีพคร ู เพือ่ เตรยี มความพร้อมครูในอนาคต 51

ตัวอย่างงานวิจยั เกี่ยวกบั การประยกุ ตใ์ ชป้ รัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ในการพฒั นาด้านต่างๆ ทมี่ ีอยู่อยา่ งกวา้ งขวาง ในขณะเดยี วกนั ยงั มงี านวจิ ยั และงานวทิ ยานพิ นธ์ กิจกรรมการเรียนรู้ในสถานศึกษาและในสังคม เก่ียวกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในหลายมิติ วงกว้าง การฝึกอบรมท้ังภายในประเทศและระหว่าง รวมไปถึงงานวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนโดยสำนักงาน ประเทศ นอกจากนี้ กระทรวงศึกษาธิการยังได้มีการ คณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ สถาบันพระปกเกล้า บรรจุปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในแผนอุดมศึกษา และท่ีดำเนินการโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการ ระยะยาว ๑๕ ปี ฉบับท่ี ๒ (พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๖๕) วจิ ัย (สกว.) อกี เปน็ จำนวนมาก ซงึ่ ได้สร้างองค์ความรู้ ท่ีหลากหลาย และเป็นประโยชน์สำหรับการจัด เพอ่ื ใหเ้ กดิ การขบั เคลอ่ื นในระดบั อดุ มศกึ ษา อย่างเป็นระบบในระยะยาว 52

ตัวอยา่ งการเรยี นการสอน ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในระดบั อุดมศึกษา สถาบนั บณั ฑติ พฒั นบรหิ ารศาสตร์ ๒๕๔๗ โดยเนน้ การศกึ ษาวจิ ยั พฒั นาองคค์ วามรู้ ไดจ้ ดั ตง้ั ศนู ยศ์ กึ ษาเศรษฐกจิ พอเพยี ง เมอื่ พ.ศ. เกย่ี วกบั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เชน่ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งกบั การบรหิ ารการพฒั นา และปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งกบั สงั คมไทย จดั ฝกึ อบรมและสมั มนาวชิ าการ เผยแพรป่ รชั ญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี งผา่ นสอื่ ตา่ ง ๆ เชน่ เวบ็ ไซด์ หนงั สอื วชิ าการ และเปน็ วทิ ยากร เปน็ ตน้ มมงุ่หเนาน้ วกทิ ารยเรายีลนยั รสใู้ ยนาภมาค ปฏบิ ตั ริ ว่ มกบั ชมุ ชนรอบมหาวทิ ยาลยั ในการนำปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ และการทำงานภายหลงั จบการศกึ ษา รวมทง้ั รว่ มกบั องคก์ รยเู นสโก ในการเผยแพรค่ วามรเู้ กยี่ วกบั ปรชั ญาไปสนู่ านาประเทศทวั่ โลก มหาวทิ ยาลยั หวั เฉยี วเฉลมิ พระเกยี รติ มไดหน้ าอ้วมทิ นยำาปลยัรชัแญหง่าคขวอางมเศพรอษเฐพกยี จิงพโดอยเพกยีำงหมนาดใหชใ้ลนกั กสาตู รรบกราหิ ราเรรยีแนลกะาพรฒั สอนนาวเพชิ อ่ืาม”งชุ่ สวี คู่ ติ วกาบมั เคปวน็ า มพอเพยี ง” เพอ่ื เปน็ พน้ื ฐานทดี่ ใี นการประกอบอาชพี และมจี ติ สำนกึ ในการดำเนนิ ชวี ติ ตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพยี ง มหาวทิ ยาลยั แมโ่ จ้ บรรจปุ รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในหลกั สตู รระดบั ปรญิ ญาโท สาขาวชิ าการพฒั นาภมู สิ งั คม อยา่ งยงั่ ยนื มงุ่ เนน้ การสรา้ งความรคู้ วามเขา้ ใจในการพฒั นาชนบทอยา่ งมคี วามสมดลุ และ เหมาะสมกบั ภมู สิ งั คม มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ มหี ลกั สตู รระดบั ปรญิ ญาเอกทม่ี งุ่ ใชห้ ลกั ปรชั ญาในการประเมนิ หรอื กำหนดการเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกจิ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความสมดลุ และบง่ ชคี้ ณุ ภาพของการเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกจิ 53

๓ พบว่ามีความก้าวหน้า อย่างชัดเจน มิใช่เพียงในภาคเกษตร กเาศ(รพใรกชสษ.ป้ารศฐ๒ร้าร.กปง๕ัช๒บจิ รญ๕พ๕ระยร๔าอ๕ทุกขเ)๑พอดัตงฐยี์ –างน และชนบทท่ีมุ่งแก้ปัญหาของประชาชนส่วนใหญ่ หลงั จากทไ่ี ดม้ กี ารเผยแพร่ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ที่ ยั ง อ ยู่ ใ น ฐ า น ะ ย า ก จ น แ ล ะ ม ี หลักปรชั ญาของ ความเส่ียงสูงเท่านั้น ยังมีความก้าวหน้าในภาค เศรษฐกจิ พอเพยี ง อุตสาหกรรมและภาคธุรกิจ เพ่ือความม่ันคงของ กิ จ ก า ร แ ล ะ เ อ้ื อ ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ อ สั ง ค ม ส่ ว น ร ว ม เพือ่ ตอกเสาเข็มในสงั คม อย่างมากด้วย เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิม พระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ มาแลว้ เปน็ เวลากวา่ ทศวรรษ สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่ือประสานงาน และไดม้ กี ารนำหลกั ปรชั ญา โครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริ จัดประกวด รางวลั เศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยมี ดร.สเุ มธ ตนั ตเิ วชกลุ ไปประยกุ ตใ์ ชจ้ นเกดิ ผล เปน็ รปู ธรรมอยา่ งกวา้ งขวาง 54

การประกวดผลงานตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งโดยสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่อื ประสาน งานโครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดำริร่วมกับหน่วยงานภาคีต่างๆ เปน็ หน่ึงในการประกวดทีเ่ ฟน้ หา ผทู้ ปี่ ระยุกตใ์ ชป้ รัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงอย่างเขม้ ข้น ๑เปน็ ประธาน ดำเนนิ การสำรวจ คดั กรอง และตรวจสอบ ประเภทประชาชนในพืน้ ที ่ ห่างไกล และกนั ดาร การปฏิบัติตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเภทประชาชนทว่ั ไป ประเภทชมุ ชนเศรษฐกจิ พอเพียง ๒อย่างเข้มข้น เพื่อให้เป็นบรรทัดฐานการปฏิบัติของ ประเภทเกษตรกรทฤษฎใี หม ่ ๓แต่ละภาคส่วน ได้มีการคัดสรรเฉพาะที่ดีเด่นมา ประเภทกล่มุ เกษตรทฤษฎใี หม่ ๔รับรางวัล ซึ่งได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่องมาแล้วถึง อปงรคะเก์ ภรทภหาคนรว่ ฐั ยใงนาสน่ว/น ภูมิภาค ๕๒ คร้ังจนถึงปัจจุบัน และจัดมอบรางวัลจำนวน ๖๑๐ ประเภท เพื่อเป็นองค์ความรู้และเป็นตัวอย่าง ประเภทหนว่ ยงาน / องคก์ รภาครฐั ในส่วนกลาง ให้แก่กลุ่มบุคคลอื่นๆ อย่างกว้างขวางต่อไป โดยมี ปปปรรระะะเเเภภภทททธธธรรุรุุ กกกจจจิิิ ขขขนนนาาาดดดยใกหล่อญามง ่ ๗ตัวอย่างผู้ได้รับรางวัลชนะเลิศถ้วยพระราชทานจาก พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า อ ยู่ หั ว ใ น ก า ร ป ร ะ ก ว ด ๑๙๘๐ผลงานตามปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดงั น ้ี 55

๑ ประเภทประชาชนในพ้ืนทหี่ ่างไกล แนลาะงกคนั ดอาสร หม๊ะ แลแมแน เกษตรกรอำเภอจะแนะ จงั หวัดนราธิวาส เป็นผู้มีจิตสาธารณะและความกล้าหาญ ในการรว่ มมอื กบั ราชการ ปฏบิ ตั งิ านทเ่ี ปน็ ประโยชน ์ ต่อชุมชน โดยจัดต้ังเครือข่ายแม่บ้านนำภูมิปัญญา พัฒนาผลิตภัณฑ์ท้องถ่ินให้เป็นสินค้าคุณภาพสูง เพือ่ การส่งออก 56

๒ ปนราะยเภแทสปนระหชามช้นันทอว่ั ไนิ ปท รไชยา ชาวบ้านถอ่ นนาลบั อำเภอบ้านดงุ จงั หวัดอดุ รธานี มีชีวิตพอเพียงจากการทำเกษตรผสมผสาน และสนับสนุนการรวมกลุ่มเกษตรกรและกลุ่มอาชีพ ต่างๆ ในหมู่บ้านเพ่ือสร้างงานสร้างรายได้และเรียนรู้ การออม รวมท้ังต่อยอดเป็นหลักสูตรของหมู่บ้าน เพ่อื ขยายความรสู้ ูน่ กั เรยี นและบคุ คลทั่วไป ๓ ปชรุมะชเภนทชบมุ า้ ชนนดเศอรษกฐบกัวจิ พ อเพยี ง อำเภอเมอื งพะเยา จงั หวดั พะเยา เป็ น ห มู่ บ้ า น พึ่ ง ต น เ อ ง แ ล ะ ห มู่ บ้ า น เศรษฐกิจพอเพียงของอำเภอเมืองพะเยา จากความเข้มแข็งของชาวบ้านในการประกอบ อาชีพเกษตรกรรมและอาชีพเสริม การจัดตั้ง กลมุ่ ออมทรพั ยแ์ ละสวสั ดกิ ารชมุ ชนบนพน้ื ฐาน ของความพอเพยี ง และมกี ารถา่ ยทอดการใชช้ วี ติ ด้วยเศรษฐกิจพอเพียงให้กับชาวบ้านผ่านเสียง ตามสาย 57

๔ ปนราะยเภจทันเกทษรตรท์ กีรปทฤรษะฎทีใมุหมภ ่ า เกษตรกรบา้ นโนนวัง อำเภอชุมพวง จังหวดั นครราชสีมา ทำการเกษตรทฤษฎีใหม่ โดยเฉพาะ การทำนาขา้ วหมนุ เวยี นเพอื่ ไมใ่ หข้ า้ วกลายพนั ธ ์ุ จนเป็นแบบอย่างในการถ่ายทอดสู่ชุมชน เครือข่าย และหน่วยงานต่างๆ ๕ ปกรละมุ่ เภเทกกษลตุม่ เรกกษรตรททำฤสษวฎนใี หบม้า ่ นถ้ำ อำเภอดอกคำใต้ จงั หวดั พะเยา ทำการเกษตรทฤษฎีใหม่และเกษตร ผสมผสาน โดยใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงในการบริหารจัดการ เพื่อให้สมาชิก มีอาชีพ มรี ายได้ และสามารถพึ่งตนเองได้ 58

๖ ประเภทหนว่ ยงาน / องค์กรภาครฐั ในส่วนภูมิภาค เทศบาลตำบลปลายพระยา จงั หวดั กระบ่ี เป็นองค์กรท่ีน้อมนำหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการบริหารระบบ งานและพัฒนาทุกชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม จนเป็นต้นแบบท่ีสามารถขยายผลสู่องค์กร ทอ้ งถ่นิ อืน่ ๆ ได้อยา่ งกวา้ งขวาง เรอื นจำชว่ั คราวเขากล้ิง อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบรุ ี เป็นศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ชุมชน จากผลงานของผู้ต้องขังที่มีความ ประพฤติดี โดยมุ่งเน้นเกษตรกรรมแบบ ผสมผสาน ซ่ึงเช่ือว่าจะนำไปใช้ประกอบ อาชพี หลงั จากพน้ โทษไดเ้ ป็นอย่างด ี 59

๗ ปธกรานะราเเภคกทาษหรนตเว่ พรยงอื่ ากนา/รอเงกคษ์กรตภราคแรลัฐใะนสสห่วนกกรลณาง ์ เ ป็ น รั ฐ วิ ส า ห กิ จ ท่ี ไ ม่ มุ่ ง ห วั ง ผ ล ก ำ ไ ร สู ง สุ ด และสามารถบริหารเงินทุนภายใต้ความเชื่อมั่นของลูกค้า ไดอ้ ย่างมน่ั คง สุจรติ และโปร่งใส ตลอดจนมกี ารพฒั นา บุคลากรให้มีความสุขและมีวิถีชีวิตพอเพียง โดยเฉพาะ อย่างย่ิงหน่วยงานสาขาท่ีเป็นแบบอย่างท่ีดีในการ ๘ ขบั เคลอื่ นความพอเพียงสูเ่ กษตรกรทวั่ ประเทศ ป(บมรระหษิเภาัททชธนปุรก)นู ิจกขซรนุงเิ เามทดพนใมหตหญา์ไ ่นทคยร จำกดั เป็นหนึ่งในต้นแบบทางธุรกิจและผู้นำบรรษัท ภิบาลของประเทศ ท่ีมีการเจริญเติบโตอย่างต่อเนื่อง ควบคู่ไปกับความรับผิดชอบต่อสังคม รวมท้ังมีการ พัฒนาองค์ความรู้และบุคลากรอย่างเป็นระบบ เพ่ือให้ เป็นคนดีและมีความสามารถสูง ในการสร้างคุณ ประโยชน์ต่อองคก์ รและสงั คม บรษิ ทั บางจากปิโตรเลยี ม จำกัด (มหาชน) กรุงเทพมหานคร มีแนวทางพัฒนาธุรกิจอย่างยั่งยืนไป พร้อมๆกับการดูแลสังคม สิ่งแวดล้อม และการ ประหยัดพลังงาน รวมทั้งการปลูกฝังจิตอาสาให้กับ บคุ ลากรในการแสดงความรบั ผิดชอบต่อสงั คม 60

๙ ปบรระษิเภัททธบุรกาจิ ธขรนูมาดกดลีไาซง น์ จำกดั กรงุ เทพมหานคร นำหลักแห่งความพอเพียงมาเป็นจุดเด่น ในการออกแบบผลิตภัณฑ์จนได้รับรางวัลใหญ่ ระดับโลก การดำเนินธุรกิจอย่างเป็นธรรมต่อ ผบู้ รโิ ภค พนกั งาน สงั คม และสง่ิ แวดลอ้ ม ตลอดจน เน้นการพัฒนาบุคลากรดา้ นจิตใจและคุณธรรม ๑๐ ปบรระษิเภัททธนุรกธิ ิจิฟขนดู าสดย์ จอ่ มำ กัด จังหวัดเชยี งใหม่ พัฒนาและเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์โดยใช้ วัตถุดิบและแรงงานจากในท้องถิ่น มีการขยาย กิจการอย่างรอบคอบและมีภูมิคุ้มกัน โดยคำนึงถึง การรักษาสิ่งแวดล้อมและความสัมพันธ์ท่ีดีกับ ชุมชนโดยรอบ นอกจากนี้ ยังมีผู้ท่ีได้รับรางวัลรองชนะเลิศถ้วยพระราชทานจากสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตลอดจนรางวัลชมเชยจากนายกรัฐมนตรี อีกเป็นจำนวนมาก ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าได้มีการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ไปใช้ในการดำเนินชีวติ และการประกอบอาชพี อยา่ งแพร่หลาย 61

๔ ปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง ในบรบิ ทตา่ งประเทศ โดยเร่ิมจากการยอมรับและรับรู้ การขบั เคลอ่ื น ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในเวที ปรัชญาของ ระหว่างประเทศในการประชุมอังค์ถัด เศรษฐกิจพอเพียง ครั้งท่ี ๑๐ ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๔๓ ณ ประเทศไทย ได้มีแถลงการณ์ ในบรบิ ทตา่ งประเทศหรอื องคร์ ะหวา่ งประเทศ แสดงความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของ หลายประเทศและ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ได้พระราชทาน หนว่ ยงานมคี วามสนใจ แนวพระราชดำริ ในเรื่องปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงให้เป็นพ้ืนฐานของแนวคิดด้านการพัฒนา อยากเรยี นรแู้ ละ ในยุคโลกาภวิ ัตน์ เนน้ ความพอดีและการพึ่งตนเอง นำไปปฏิบตั ิ เปน็ หลกั มงุ่ แสวงหาความสมดลุ และความเทยี่ งธรรม รวมถึงการนำแนวคิดมาเป็นหลักในการพัฒนา ความสัมพันธ์ ความรว่ มมือระหวา่ งประเทศ การประชมุ รฐั สภาอาเซียน ครัง้ ท่ี ๒๒ ในเดือน กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๔ ณ ประเทศไทย ท่ีประชุม ล ง ม ติ ร่ ว ม กั น ย อ ม รั บ ห ลั ก ป รั ช ญ า ข อ ง เศรษฐกจิ พอเพยี งเปน็ แนวทางเลอื กหนง่ึ ในการพัฒนาประเทศสมาชิกในภมู ิภาค 62

๖ข้อเสนอแนะ ประการ ในการขับเคล่ือนการพัฒนา Thailand Human Development Report 2007 ตามหลกั ปรชั ญาของ เ ๑ศ.ร เษศรฐษกฐิจกพจิ พออเเพพยีียงงเป น็ ปรัชญา Sufficiency Economy and Human Development ใน พ.ศ. ๒๕๔๗ โครงการ พัฒนาแห่งสหประชาชาติ ทีม่ ีความสำคญั อย่างย่งิ (United Nations Development สำหรบั การขจดั ความยากจน Program: UNDP) ได้จัดทำ ๒. ปแลรชัะญกาารขลอดงคเศวราษมฐเสก่ียจิ งพทอาเงพเศยี รงษเปฐ็นกพิจ้นืขฐอางคนนขอจงนก ารสรา้ ง พลงั อำนาจของชุมชน และการพฒั นาศักยภาพ รายงานการพัฒนาคน ฉบับภาษา ๓. ชุมชนใหเ้ ขม้ แข็งเพื่อเป็นฐานรากของการพฒั นาประเทศ ไทยและภาษาอังกฤษ เพ่ือเสนอ แนวทางการพัฒนาประเทศและ เศรษฐกิจพอเพียงชว่ ยยกระดบั ความรับผดิ ชอบตอ่ สังคม พั ฒ น า ค น ข อ ง พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ ของบรษิ ัท ด้วยการสรา้ งขอ้ ปฏบิ ัตใิ นการทำธุรกจิ ท่เี น้น พระเจ้าอยู่หัว โดยมีเศรษฐกิจ ๔. ผลกำไรระยะยาวในบรบิ ททม่ี ีการแขง่ ขัน พอเพียงเป็นปรัชญานำทาง มีการ เสนอขอ้ คดิ เชงิ นโยบายในดา้ นตา่ งๆ หลกั เศรษฐกจิ พอเพยี งมคี วามสำคญั ยง่ิ ตอ่ การปรบั ปรงุ มาตรฐาน ตลอดจนแนวทางการนำไปประยกุ ต ์ ๕ . ของธรรมาภบิ าลในการบริหารงานภาครฐั ใช้สำหรับประเทศไทย และได้มีการ เผยแพร่ต่อผู้อ่าน ๑๖๖ ประเทศ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งสามารถใชเ้ ปน็ แนวทางในการกำหนด ท่ัวโลก ซ่ึงมีข้อเสนอแนวทางการ นโยบายของชาติ เพื่อสรา้ งภูมิคุม้ กันต่อสถานการณ ์ ขั บ เ ค ลื่ อ น ก า ร พั ฒ น า ต า ม ห ลั ก ท่เี ขา้ มากระทบโดยกระทันหัน เพื่อปรบั ปรุงนโยบายต่างๆ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไว ้ ใหเ้ หมาะสมย่ิงขึน้ และเพอื่ วางแผนยุทธศาสตร์ในการส่งเสรมิ ๖ ประการ ดังน ี้ ๖ . กในารกเตาบิ รโปตทลี่เกูสฝมองั ภจาิตคสแำลนะยึกง่ั พยนื อ เพียงจำเป็นตอ้ งมกี าร ปรบั เปลยี่ นค่านิยม และความคดิ ของคนเพ่ือให้ เอื้อตอ่ การพฒั นาคน 63

นายโคฟี อนั นนั อดีตเลขาธิการสหประชาชาตทิ ูลเกล้าฯ ถวายรางวัลความสำเร็จสูงสุดดา้ นการพัฒนามนษุ ย์ ของโครงการพฒั นาแห่งสหประชาชาติแดพ่ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัว นายโคฟี อันนัน อดีตเลขาธิการ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติ สหประชาชาติได้ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลความ ๖๐ ปี และต่อมาโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ สำเร็จสูงสุดด้านการพัฒนามนุษย์ ของ ได้จัดทำรายงานการพัฒนาคนของประเทศไทย โ ค ร ง ก า ร พั ฒ น า แ ห่ ง ส ห ป ร ะ ช า ช า ติ ประจำปี ๒๕๕๐ ซึ่งได้กล่าวถึงประโยชน์ของหลัก แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เม่ือวันท่ี ๒๖ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการขับเคล่ือนการ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๙ เนื่องในโอกาสมหามงคลที่ พัฒนาคนและประเทศ 64

สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสด็จพระราชดำเนนิ เยือนราชอาณาจักรสวาซแิ ลนด์ และราชอาณาจกั รเลโซโทอยา่ งเปน็ ทางการ ระหวา่ งวนั ที่ ๓ - ๙ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เพอ่ื ทอดพระเนตรความก้าวหนา้ โครงการความร่วมมืออยา่ งใกล้ชดิ นายกรัฐมนตรีประเทศภูฏานได้กล่าว สวาซิแลนด์ ได้ขอความร่วมมือทางวิชาการด้าน ช่ืนชมปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงว่าเป็นปรัชญาท่ี เศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ ซ่ึงเม่ือคราว เสด็จพระราชดำเนินมาถวายพระพรพระบาทสมเด็จ นำไปสู่การสร้างความสุขท่ียั่งยืน การพัฒนา พระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลทรงครอง สิริราชสมบัติ ๖๐ ปี ได้เสด็จพระราชดำเนินไป ดัชนีความสุขมวลรวมของประเทศภูฏานใช้ฐานคิด ทรงดูงานโครงการพระราชดำริต่างๆ และพบว่ามี เดียวกันกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ต้องเริ่ม ผลสำเรจ็ เปน็ อยา่ งดใี นการชว่ ยใหเ้ กษตรกร พงึ่ ตนเองได ้ จากความรู้และคุณธรรมจึงจะสามารถตัดสินใจ ทางด้านอาหาร และช่วยลดปัญหาการผลิตอาหาร ดำเนินการในเร่ืองใดๆ อย่างมีเหตุผลด้วยความ ไมเ่ พียงพอต่อความต้องการของประชาชน พอเพยี ง สืบเนื่องจากการที่พระราชอาคันตุกะจาก ราชอาณาจักรเลโซโทและราชอาณาจักร 65

การสัมมนาระดบั นานาชาติ และหนังสอื ท่เี ผยแพร่หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในภาคภาษาองั กฤษ ทำให้การขบั เคลือ่ นหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงมคี วามก้าวหนา้ ในระดบั สากล การสัมมนาระดับนานาชาติ CAUX หนงั สือ Sufficiency Economy Philosophy ROUND TABLE ที่สหรัฐอเมริกา เมื่อวันท่ี and Development โดย ดร.ชัยวฒั น์ วบิ ูลยส์ วสั ดิ์ ๒๗ - ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ ซ่ึงมีการนำเสนอ และคณะ เอกสารเผยแพรห่ ลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ โดยนักวิชาการไทยถึงการขับเคลื่อนปรัชญาของ พอเพียงโดย ดร.ศุภชัย พานิชภักดิ์ เลขาธิการ เศรษฐกิจพอเพียงในแวดวงการศึกษาของประเทศ การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการ ไทย ซึ่งเป็นที่สนใจของนักวิชาการต่างชาติอย่างมาก พัฒนา (United Nations Conference on Trade and Development: UNCTAD) ผ่านคำนิยมและ ที่ประเทศไทยสามารถนำปรัชญาของ บทความต่างๆ ตลอดจนแนวทางการเพ่ิมสมดุลใน เศรษฐกิจพอเพียงบรรจุอยู่ในหลักสูตร การพัฒนาของประเทศไทยผ่านโครงการอันเนื่อง การศึกษาข้ันพ้นื ฐานไดเ้ ปน็ ผลสำเรจ็ ผู้ทรงคุณวุฒิและนักวิชาการชาวไทยได้มีการ มาจากพระราชดำริท่ีหลากหลายของพระบาทสมเด็จ เผยแพร่ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับปรัชญาของ พระเจ้าอยหู่ วั เป็นต้น เศรษฐกิจพอเพียงในต่างประเทศในรูปแบบต่างๆ เช่น 66

กล่าวได้ว่า หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นท่ีสนใจในหมู่ ผู้ทรงคุณวุฒิและนักวิชาการชาวต่างประเทศมากข้ึนเรื่อยๆ และ จะเป็นทางเลือกหนึ่งในการหาทางออกสำหรับวิกฤตการณ์ท่ีโลก กำลงั เผชญิ อยใู่ นปัจจุบัน 67

๔ กา้ วต่อไป ปรัชญาของเศรษฐกจิ “พอขเอพงยี ชงีวเติปท็นีม่ราน่ั กคฐงา น ...เศรษฐกจิ พอเพียงเป็นเสมือน รากฐานของชวี ติ รากฐาน ความมนั่ คงของแผ่นดนิ เปรยี บเสมอื นเสาเขม็ ทถ่ี กู ตอก ”รองรับบ้านเรือน ตัวอาคารไวน้ น่ั เอง สง่ิ กอ่ สร้างจะมนั่ คงได ้ กว่าทศวรรษของการน้อมนำ กอ็ ยูท่ เี่ สาเข็ม แต่คนส่วนมาก หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง มองไมเ่ หน็ เสาเข็ม มาแก้ไขปัญหาต่างๆ สามารถสร้าง และลืมเสาเข็มเสยี ด้วยซ้ำไป... พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ ัว ภูมิคุ้มกัน และมีบทเรียนดังที่ได้กล่าวไปแล้ว จากวารสารชยั พัฒนา ประจำเดอื นสงิ หาคม ๒๕๔๒ การเปลี่ยนแปลงในอนาคตเป็นความไม่แน่นอน อั น เ นื่ อ ง ม า จ า ก ค ว า ม ผั น แ ป ร ข อ ง วิ ถี แ ห่ ง เศรษฐกิจ สังคม การเมือง วิถีแห่งธรรมชาติ และอื่นๆ ของโลก ผลกระทบอันเกิดจากการ เปล่ียนแปลงเหล่าน้ันเป็นไปอย่างรวดเร็ว รุนแรง 68

โลกกำลังเผชญิ กับปญั หาวิกฤตจากจำนวนประชากรที่มากขน้ึ อยา่ งมหาศาล นำมาซึง่ วกิ ฤตตา่ งๆ อีกมาก เชน่ ปญั หาความอดอยาก วิกฤตพลังงาน เปน็ ต้น และกว้างขวางย่ิงข้ึน ภูมิคุ้มกันของประเทศและ หน่วยงานหรือบุคคลที่นำไปปฏิบัติอย่างมุ่งมั่น ประชาชนที่มีอยู่อาจไม่เพียงพอท่ีจะบรรเทาความ ส า ม า ร ถ บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ค ว า ม เ สี่ ย ง ไ ด้ อ ย่ า ง ดี ใ น รุนแรงหรือพร้อมปรับตัวรองรับการเปลี่ยนแปลงได้ดี สถานการณ์การเปล่ียนแปลงท่ีเกิดขึ้น มีภูมิคุ้มกัน สามารถปรับตัวหรือฟ้ืนตัวภายหลังวิกฤตต่างๆ ได้ ประเทศต่างๆ เกือบทั่วโลกกำลังเผชิญวิกฤต อย่างรวดเร็ว และทำให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น เห็นประโยชน์ หลายด้านเช่นกัน จากการที่ประชากรโลก จากการดำรงชีวิตตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ใน พ.ศ. ๒๕๕๔ มจี ำนวนสงู ถงึ ๗ พนั ล้านคน๒ ขณะท่ีทรัพยากรมีอยู่เท่าเดิม การมุ่ง หากแต่การเปลี่ยนแปลงเป็นพลวัต การเตรียม ค ว า ม พ ร้ อ ม ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ช า ติ แ ล ะ บริโภคนิยมมากเกินไป และการมีคุณธรรมความดี ประชาชน ต้องดำเนินการให้เป็นวิถี น้อยเกินไป กำลังจะส่งผลให้เกิดความไม่มั่นคงด้าน ชีวิตท่ีพอเพียง เพื่อให้เป็นรากฐาน อาหาร พลังงาน สร้างความแตกแยก และทำให้ ของชีวิต รากฐานความมั่นคงของ ประชาชนขาดสันติสุข๓ รูปธรรมจากการปฏิบัติจริง แผน่ ดนิ สบื ตอ่ ไป ของภาคส่วนต่างๆ เป็นท่ีประจักษ์ในหลายกรณีว่า ๒ Jeffrey D. Sachs. The Earth Institute, Columbia University. ๓ สรปุ จากบทความของนายไพบลู ย์ วัฒนศิรธิ รรม เรอื่ งอภมิ หาอนั ตรายของประเทศไทยและของโลกกบั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 69

รัฐธรรมนูญ แผนพฒั นา เศรษฐกิจและ สงั คมแห่งชาต ิ ภาครฐั สศช. และมูลนิธ ิ รฐั ธรรมนูญ สถาบันวจิ ัยและพัฒนา สถาบนั ประเทศตามปรชั ญาของ การศึกษา เศรษฐกจิ พอเพยี ง กลมุ่ ธรุ กจิ องคก์ รพฒั นา เครือขา่ ย เอกชน ต่างประเทศ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ ภาคส่วนต่างๆ ตลอดทั้งการเผยแพร่สู่สาธารณะ สร้างขบวนการขับเคล่ือนปรัชญาของเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติได้จัดตั้งมูลนิธิสถาบันวิจัย พอเพียงร่วมกับภาคีเครือข่าย และพัฒนาประเทศตามปรัชญาของ กา้ วตอ่ ไปของการขบั เคลอ่ื นปรชั ญาของเศรษฐกจิ เศรษฐกิจพอเพียงขึ้นเพื่อเป็นกลไกหลัก พอเพียงให้เป็นรากฐานของชีวิต รากฐานความม่ันคง ของแผ่นดิน สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการ ของประเทศในการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจ เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติและมูลนิธิสถาบันวิจัย พอเพียงควบคู่ไปกับการขับเคล่ือนแผนพัฒนา และพฒั นาประเทศตามปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ภายใต้ภารกิจหลัก จะดำเนินการร่วมกับภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนอย่าง ในการพฒั นาและตอ่ ยอดองคค์ วามรใู้ หเ้ ปน็ บรรทดั ฐาน มุ่งมั่น ผ่านกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาประเทศ ที่พัฒนาไปสู่มาตรฐานการปฏิบัติของทุกระดับตั้งแต่ ผา่ นกระบวนการนำแผนพฒั นาประเทศไปสกู่ ารปฏบิ ตั ิ ระดับบุคคล ครอบครัว ชุมชน และระดับประเทศ โดยใหค้ วามสำคญั ในเรอ่ื งหลกั ๆ อยา่ งนอ้ ย ๔ ประการ ดงั น้ี ส ร้ า ง เ ค รื อ ข่ า ย กั บ ทุ ก ภ า ค ส่ ว น ทั้ ง ภายในและภายนอกประเทศ การติดตาม ความก้าวหน้าและแลกเปล่ียนประสบการณ์การ ประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงระหว่าง 70

การตอกเสาเข็มของสงั คมใหม้ ่ันคง ตอ้ งเริ่มจากการสร้างอุปนสิ ยั แห่งความพอเพียงต้งั แตร่ ะดับเด็กและเยาวชน ประการแรก ครูกับเด็กและเยาวชนผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย เพื่อให้เข้าถึงปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและ การขับเคล่ือนด้านการศึกษา เพื่อเป็นการวาง สามารถนำไปใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน เชื่อมโยง รากฐานการพัฒนาคน และพัฒนาชาติ หรือตอก หลกั สตู รและการเรยี นการสอนระหวา่ งระดบั การศกึ ษา เสาเข็มรากฐานของชีวิตให้มั่นคงต้ังแต่วัยเยาว ์ พ้ืนฐานกับอุดมศึกษาให้สนับสนุนซึ่งกันและกัน จะเน้นการค้นคว้ารวบรวมผลงานแนวทางการบริหาร พัฒนาเคร่ืองมือและส่ือการเรียนรู้ท่ีสอดคล้องกับ จัดการศึกษาและการออกแบบการเรียนรู้ท่ียึดหลัก วิถีชีวิตในปัจจุบัน พัฒนาฐานข้อมูลด้านการศึกษา ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจนประสบความสำเร็จ ทสี่ นบั สนนุ การขบั เคลอ่ื นปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ในการพฒั นาอปุ นสิ ยั “อยู่อย่างพอเพียง” ให้ อย่างเป็นระบบ เผยแพร่และ “ตอกเสาเข็ม” เกิดขึ้นได้จริงกับผู้เรียนในบริบทสภาพแวดล้อมต่างๆ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในโรงเรยี นอยา่ งตอ่ เนอื่ ง มุ่ ง พั ฒ น า วิ ท ย า ก ร ที่ จ ะ ข ย า ย ผ ล ไ ป สู่ บุ ค ล า ก ร และจรงิ จงั พรอ้ มๆ กบั ขยายผลสผู่ ปู้ กครองและชมุ ชน ทเ่ี กย่ี วขอ้ งในทกุ ระดบั ใหส้ ามารถจดั การเรยี นรทู้ ท่ี ำให้ ผเู้ รยี นมคี ณุ ภาพตามทกี่ ำหนดไวใ้ นเปา้ หมายของการ จดั การศกึ ษาชาติ สนบั สนนุ การเรยี นรรู้ ว่ มกนั ระหวา่ ง 71

การเปิดโอกาสให้เด็กได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์แห่งความพอเพียง ผา่ นเทคโนโลยีอันทนั สมัยและเกมสร้างสรรคต์ า่ งๆ ประการทสี่ อง การขับเคล่ือนขยายผลผ่านกลุ่มเป้าหมายต่างๆ ขบั เคลอ่ื นผา่ นแกนนำเดก็ เยาวชน และเครอื ขา่ ย โดยใช้ รว่ มกบั ภาคเี ครอื ขา่ ย โดยในเบอื้ งตน้ ใหค้ วามสำคญั ใน ส่ือสารสาธารณะที่หลากหลาย ผ่าน social-media ๓ กลมุ่ หลกั ไดแ้ ก ่ ทั้ง facebook twitter รูปแบบกราฟฟิก ท่ีสามารถ แลกเปลี่ยนกันได้อย่างรวดเร็วและมีผลกระทบที่เป็น ๑. กลมุ่ เดก็ และเยาวชน ทวีคูณ ควบคู่กับการเปิดเวทีให้เด็กกับเด็ก เด็กกับ เ น้ น ก า ร ป ลู ก ฝั ง แ ล ะ บ่ ม เ พ า ะ พ ฤ ติ ก ร ร ม ผู้ใหญ่ ได้มีปฏิสัมพันธ์อย่างสร้างสรรค์เพื่อกระตุ้นให้ “อยู่อย่างพอเพียง” แก่เด็กและเยาวชน เด็กและเยาวชนมีจิตอาสา และมีพฤติกรรมพอเพียง ทุกช่วงวัย ท้ังในระบบและนอกระบบโรงเรียน โดย บนพ้ืนฐานคุณธรรม ใช้วิธีการใหม่ๆ ที่ชักจูงความ 72

เกมพอเพียง อีกหนทางหนงึ่ ท่สี ามารถพฒั นาอุปนสิ ยั แห่งความพอเพียงในเดก็ และเยาวชนไดอ้ ย่างน่าสนใจ สนใจและสอดคล้องกับจริตของเด็กเยาวชน โดยเน้น กจิ กรรมเดก็ และเยาวชนกบั CSR Club และภาคธรุ กจิ สร้างการเรยี นรจู้ ากการปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ปรชั ญาของ เอกชน ส่งเสริมการเรียนรู้เกี่ยวกับชุมชน ระบบ นิเวศวิทยาและส่ิงแวดล้อม เพื่อให้เด็ก/เยาวชนเกิด เศรษฐกิจพอเพียง อาทิ การเรียนรู้ผ่านเกม ความตระหนักและมีส่วนร่วมในการพัฒนาตามหลัก ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง การเรียนรู้ด้านการเงินส่วนบุคคลท่ีครอบคลุมทั้งการ ออมและการแบ่งปัน เช่ือมโยงการเรียนรู้การจัดการ ด้านการเงินสู่กลุ่มครูและเครือข่ายผู้ปกครอง การ พัฒนาเครือข่ายเยาวชนรุ่นใหม่ การจัดเวทีเด็กและ เยาวชนอยา่ งสมำ่ เสมอ เปน็ ตน้ ตลอดทง้ั การเชอ่ื มโยง 73

การรวมกล่มุ ระหว่างชมุ ชน ภาครัฐ และหน่วยงานทร่ี วบรวมองค์ความรูต้ ามแนวพระราชดำริ จะทำให้เกดิ พลงั ในการสร้างความเขม้ แขง็ ให้แก่พ้ืนท่ีต่างๆ ท่วั ประเทศ ๒. กลุ่มชุมชนและประชาสงั คม ขับเคลื่อนงานตามภูมิสังคมและศักยภาพ ประสาน สนับสนุนการเปลี่ยนบทบาทของชุมชนให้เป็น กับภาคท้องถ่ิน และใช้แผนชุมชนเป็นเคร่ืองมือ “ผู้ขับเคล่ือน” ได้ร่วมคิด วางแผน ตัดสินใจ (๓) กลุ่มผู้ทรงคุณวุฒทิ ี่มีประสบการณ์ ลงมือทำ รับผิดชอบ และร่วมแก้ไขปัญหา เกิดความ และสถาบันการศึกษาหนุนเสริมในด้านของ รู้สึกของความเป็นเจ้าของร่วมกันบนพ้ืนฐานของ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง๔ ร่วมกันเชื่อมโยง องค์ความรู้ การสร้างและพัฒนาเครือข่ายกลไกการ องค์ความรู้และหนุนเสริมให้ชุมชนท้องถ่ินมีความ ขับเคล่ือนการประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจ เข้มแข็งสามารถจัดการตนเองได้ ใช้พื้นท่ีเป็นฐาน พอเพียง ร่วมกับทุกภาคส่วนท้ังภาครัฐ เอกชน ในการประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ภาคประชาสังคม ชุมชน ท้องถิ่น ปราชญ์ชาวบ้าน วุฒิอาสาธนาคารสมอง และร่วมขยายผลผ่าน โดยประสานสามพลังหลัก ได้แก่ (๑) กลุ่มของ เครือข่าย โดยมีกิจกรรม อาทิ การจัดเวทีแลกเปลี่ยน ภาครัฐเน้นเชิงนโยบายที่สร้างบรรยากาศเอ้ือต่อ เรียนรู้ท้ังในภูมิภาคเดียวกัน ระหว่างภูมิภาคและ ระหว่างประเทศ การขับเคล่ือนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (๒) กลุ่มภาคประชาชน องค์กรชุมชน ๔ นายไพบูลย์ วฒั นศิรธิ รรม ประธานคณะกรรมการเครือขา่ ยองค์กรชมุ ชนเพือ่ การปฏริ ปู 74

การรวมพลังกันปฏิญญาณตอ่ ตา้ นคอร์รัปชัน่ ของกลมุ่ ภาคธุรกจิ เป็นนิมติ หมายอนั ดีของการพัฒนาประเทศบนหนทางแหง่ ความยั่งยนื ๓. กลุ่มภาคธุรกิจ จะเพิ่มความเข้มข้นในการบริหารความเส่ียงและ แห่งประเทศไทย และการดำเนินงานคณะกรรมการ สร้างภูมิคุ้มกันจากการเปล่ียนแปลงท่ีอาจเกิดขึ้น ลดความเหล่ือมล้ำในสังคมของสภาอตุ สาหกรรมแหง่ ยึดม่ันในหลักธรรมาภิบาลและหลักคุณธรรมตาม ประเทศไทย เปน็ ตน้ เชอ่ื มโยงเป้าหมายทางธุรกิจกับ แนวทางของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยรว่ มกนั การพัฒนาประเทศ สร้างความตระหนักรู้ถึงความ ต่อต้านการคอรัปช่ัน รวมท้ังคำนึงถึงการ รบั ผดิ ชอบและความเป็นธรรมต่อผู้บรโิ ภค ชุมชน และ ตอบแทนต่อสังคมอย่างสร้างสรรค์ และการให้ สังคมโดยรวม ปรับแนวคิดภาคธุรกิจให้สามารถ ความช่วยเหลือต่อผู้ยากไร้เพ่ือร่วมแบ่งปันและลด ทำงานร่วมกับชุมชน องค์กรพัฒนาเอกชน และ ความเหล่ือมล้ำในสังคมอย่างมีเป้าหมายชัดเจน เช่น สถาบันการศึกษาได้อย่างเป็นพันธมิตร และสร้าง การขยายผลการดำเนินโครงการ ๑ ไร่ ได้ ๑ แสน เครือข่ายความรับผิดชอบทางสังคมของกลุ่มธุรกิจ และโครงการ ๑ บริษัท ๑ โครงการ / ชุมชนของ ตา่ งๆ นำไปสกู่ ารทำกจิ กรรมเพอื่ สงั คมรว่ มกนั ยกย่อง สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย คณะกรรมการ ใหเ้ ปน็ แบบอยา่ งทดี่ สี รา้ งกระแสปรชั ญาของเศรษฐกจิ ขบั เคลอื่ นปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง สภาหอการคา้ พอเพียงให้เกิดการส่อื แบบทวคี ณู อยา่ งต่อเนือ่ ง 75

การเปิดเวทสี าธารณะทั้งในระดับท้องถิ่นและระดบั จังหวัด ทำใหป้ ระชาชนเกิดการแลกเปลี่ยนทัศนะ และสามารถนำประสบการณข์ องผู้ท่ีน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยกุ ตใ์ ชจ้ นประสบความสำเร็จอยา่ งเป็นรูปธรรม มาเป็นตน้ แบบในการดำเนนิ ชีวติ ของตนเอง ประการท่สี าม ประการท่สี ี่ เผยแพร่ปรัชญาของเศรษฐกิจ การเปิดเวทีสาธารณะอย่างสม่ำเสมอ พอเพียงซึ่งมีความเป็นสากลไปยัง ทงั้ ระดบั ประเทศ ระดบั ภาค ระดบั จังหวัด และระดบั ต่างประเทศอย่างต่อเนื่อง โดยนำ ชมุ ชนทอ้ งถน่ิ เพอ่ื ใหเ้ ปน็ เวทแี ลกเปลย่ี นประสบการณ ์ ประสบการณ์และความสำเร็จของการประยุกต์ใช้ ต่อยอดองค์ความรู้สู่การปฏิบัติจริง พร้อมทั้งสร้าง เศรษฐกิจพอเพียงในภาคส่วนและพื้นท่ีต่างๆ เครือข่ายขยายผลการน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจ ไปเป็นต้นแบบในการเผยแพร่ให้กับประเทศที่มี พอเพียงไปเป็นแนวปฏิบัติในการดำรงชีวิตของ ความสนใจน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจ ทุกภาคส่วนในระดับบุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กร พอเพียงไปใช้เพ่ือแก้ไขปัญหาวิกฤต สถาบัน สังคม และประเทศ จะมุ่งม่ันนำปรัชญาของ ของประเทศและวิกฤตในโลกต่อไป เศรษฐกจิ พอเพียงไปเผยแพร่อย่างเข้มข้นตอ่ ไป 76

นโยบายการบรหิ ารระดบั ประเทศ เปน็ พลงั สำคญั ทชี่ ว่ ยขบั เคล่ือนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้แพรห่ ลายอยา่ งเขม้ แขง็ และนำไปสู่ระดับสากล ก้าวต่อไป ของการนำปรัชญาของเศรษฐกิจ “...ควรจะปฏิบัติเศรษฐกิจพอเพียง พอเพียงไปประยุกต์ใช้ตามบริบทของแต่ละภาคส่วน ไม่ต้องทั้งหมด เพียงครึ่งหนึ่งก็ใช้ได้ ต้องอาศัยความตอ่ เน่ือง ม่งุ มน่ั ดำเนนิ การด้วยความ แ ม้ จ ะ เ ป็ น เ ศ ษ ห นึ่ ง ส่ ว น ส่ี ก็ พ อ . เขา้ ใจปจั จยั พ้ืนฐาน มีความรอบรู้ เข้าถงึ ด้วยคณุ หมายความว่าวิธีปฏิบัติเศรษฐกิจ ธรรม รับฟังและให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของ พอเพียงนั้น ไม่ต้องทำท้ังหมด และ ผมู้ ีสว่ นไดเ้ สีย และร่วมกนั พฒั นาอย่างแน่วแนด่ ้วย ขอเติมว่าถ้าทำท้ังหมดก็จะทำไม่ได้ ความพากเพียรมีสติใช้ปัญญา โดยมีเป้าหมายชัดเจน ...ฉะน้ันจึงพูดว่าเศรษฐกิจพอเพียง ดำเนินการตามลำดับข้ันตอน ด้วยกำลังใจที่เข้มแข็ง ปฏิบัติเพียงเศษหนึ่งส่วนสี่ ก็ควรจะ มุ่งมั่น ดังพระราชดำรัสเน่ืองในโอกาสวันเฉลิม พอและทำได้...” พระชนมพรรษา : ๔ ธนั วาคม ๒๕๔๑ ทวี่ า่ ... 77

SPEuchofiflniocosieomnpychyy M oral Capitalism ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งจงึ เปน็ ปรัชญาระดับสากล เปน็ หนง่ึ ในหนทางทจี่ ะสามารถ ช่วยให้โลกผ่านพน้ จากวกิ ฤต และดำรงอยูไ่ ดอ้ ย่างปกติสุขและยั่งยนื กระแสโลกาภิวัตน์ได้สะท้อนถึงพลวัตของการ ช่วยจรรโลงโลกให้รอดพ้นจากภัย เปลี่ยนแปลงที่มีผลกระทบต่อโลกอย่างรวดเร็วและ พิบัติต่างๆ ได้เป็นอย่างดี และสร้างความ รุนแรงนั้น เป็นท่ีประจักษ์อย่างเป็นรูปธรรมในการ น้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการ เช่ือม่ันว่า หากได้มีการประเมินสถานการณ์ หรือ ฟ้ืนฟูหรือปรับตัวรองรับการเปล่ียนแปลงขององค์กร ประเมินตัวเองสม่ำเสมอให้รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง และหน่วยงาน รวมท้ังบุคคลและครอบครัว สามารถ และปฏิบัติเป็นกิจวัตร ประโยชน์สุขจะเกิดกับตนเอง ดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซ่ึงไม่ใช่เฉพาะ ครอบครัว องค์กร ชุมชนท้องถิ่นและประเทศชาติ บุคคลที่นำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช ้ ระดับประเทศเท่าน้ัน หากได้นำไปประยุกต์ ได้ผล มักจะมีคุณสมบัติเหมือนกันหลายอย่าง เช่น ใช้ในต่างประเทศ หรือในโลกน่าจะ มคี วามเพยี ร มคี วามซอ่ื สตั ย์ สนกุ สนาน 78

Sustainable Enterprise Sustainable Development กับการเรียนรู้และการสร้างปัญญา การขับเคล่ือนโดยเฉพาะในหมเู่ ดก็ ให้กับตนเอง เห็นคุณค่าของการอยู่ และเยาวชนให้ได้สัมผัสและเรียนรู้ ร่วมกันในสังคม และการอยู่ร่วมกับ เกี่ยวกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ระบบนิเวศอย่างสมดุล คนเหล่าน ี้ จะสามารถสรา้ งคนทจี่ ะมาชว่ ยจรรโลง มักคำนึงถึงหลักการบริโภคแบบยั่งยืน สังคมไทยและสังคมโลกในอนาคต มคี วามเคารพธรรมชาติ และความเมตตา ให้มกี ารพัฒนายงั่ ยนื สถาพรสบื ต่อไป ตอ่ เพื่อนมนุษยด์ ้วยกนั 79

คณะกรรมการจดั ทำรายงาน ตำแหนง่ ๑ คณะทีป่ รกึ ษา ๑.๑ ศ.เกียรตคิ ุณ นายแพทยเ์ กษม วฒั นชัย องคมนตร ี ประธานท่ีปรกึ ษา ทปี่ รกึ ษา ๑.๒ ดร.สเุ มธ ตันติเวชกลุ ทป่ี รึกษา ท่ปี รกึ ษา ๑.๓ ดร.จริ ายุ อิศรางกรู ณ อยธุ ยา ที่ปรกึ ษา ท่ปี รกึ ษา ๑.๔ นายไพบลู ย์ วัฒนศริ ธิ รรม ทป่ี รกึ ษา ๑.๕ ดร.อำพน กิตติอำพน ตำแหนง่ ๑.๖ นายสรรเสรญิ วงศช์ ะอุม่ ประธานคณะกรรมการ ๑.๗ นายจักรมณฑ์ ผาสกุ วนชิ รองประธานคณะกรรมการ หน่วยงาน รองประธานคณะกรรมการ กรรมการ ๒ คณะกรรมการ กรรมการ ๒.๑ นายอาคม เตมิ พทิ ยาไพสฐิ สำนกั งานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาต ิ ๒.๒ นางสวุ รรณี คำมน่ั สำนกั งานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาติ ๒.๓ นายอภชิ าต จรี ะวฒุ ิ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ๒.๔ ดร.ชนิ ภัทร ภูมริ ัตน กระทรวงศึกษาธกิ าร ๒.๕ นางสาวศศิธารา พชิ ยั ชาญณรงค์ กระทรวงศึกษาธิการ 80

คณะกรรมการ หนว่ ยงาน ตำแหนง่ ๒.๖ ดร.อาชว์ เตาลานนท ์ เครือเจรญิ โภคภัณฑ์ กรรมการ ๒.๗ ศ.ดร.ณัฏฐพงศ์ ทองภักดี สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ กรรมการ กรรมการ ๒.๘ ศ.กิตตคิ ุณ ดร.บวรศักดิ์ อวุ รรณโณ สถาบนั พระปกเกล้า กรรมการ กรรมการ ๒.๙ ผศ.ดร.ธันวา จติ ตส์ งวน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรรมการ กรรมการ ๒.๑๐ นางศรวี กิ าร์ เมฆธวชั ชัยกุล วุฒิอาสา ธนาคารสมอง กรรมการ กรรมการ ๒.๑๑ นายอภัยชนม์ วชั รสนิ ธ ์ุ เครือเจริญโภคภณั ฑ ์ กรรมการ ๒.๑๒ นางวีนสั อัศวสทิ ธิถาวร บรษิ ทั ปนู ซเิ มนต์ไทย จำกดั (มหาชน) กรรมการและเลขานุการ ๒.๑๓ นางองค์อร อาภากร ณ อยธุ ยา ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกดั (มหาชน) กรรมการและผ้ชู ว่ ยเลขานกุ าร ๒.๑๔ นางปยิ าภรณ์ มณั ฑะจติ ร มลู นิธสิ ยามกัมมาจล กรรมการและผ้ชู ว่ ยเลขานกุ าร กรรมการและผ้ชู ่วยเลขานกุ าร ๒.๑๕ นายการัณย์ ศภุ กิจวิเลขการ สถาบนั ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรม กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานุการ ปดิ ทองหลังพระ สบื สานแนวพระราชดำร ิ ๒.๑๖ นางชตุ ินาฏ วงศ์สบุ รรณ สำนกั งานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ ๒.๑๗ นางเพ็ชรา ธรรมเสริมสขุ สำนกั งานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาต ิ ๒.๑๘ นางสาวสุภาภรณ์ ตรีแสน สำนักงานทรัพย์สินสว่ นพระมหากษตั ริย์ ๒.๑๙ นายรบั พร มิมะพันธ ุ์ สำนกั งานทรพั ยส์ นิ สว่ นพระมหากษตั ริย์ ๒.๒๐ ดร.ดนยั กติ ิ์ สุขสว่าง สำนกั งานทรพั ยส์ ินส่วนพระมหากษตั รยิ ์ 81

๓ คณะทำงาน คณะทำงานสำนกั งานทรพั ยส์ ินสว่ นพระมหากษัตริย์ และสำนกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ คณะทำงานสำนกั งานทรพั ยส์ นิ ส่วนพระมหากษัตรยิ ์ ตำแหนง่ ๓.๑ ดร.จิรายุ อิศรางกรู ณ อยธุ ยา ประธานคณะทำงาน ๓.๒ นางวรรณวมิ ล ศภุ ประเสรฐิ รองประธานคณะทำงาน ๓.๓ นางสาวสุภาภรณ์ ตรีแสน คณะทำงานและเลขานกุ าร ๓.๔ นายรับพร มิมะพันธุ์ คณะทำงานและผชู้ ่วยเลขานุการ ๓.๕ ดร.ดนยั กติ ์ิ สขุ สวา่ ง คณะทำงานและผ้ชู ว่ ยเลขานุการ คณะทำงานสำนกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาต ิ ๓.๖ นางปภัสวดี วรี กติ ติ คณะทำงาน ๓.๗ นางชตุ ินาฏ วงศส์ บุ รรณ คณะทำงาน ๓.๘ นางสาวจนิ างค์กูร โรจนนันต ์ คณะทำงานและเลขานุการ ๔ ผสู้ นับสนุนข้อมูลสำหรบั รายงาน สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาต ิ ผ้นู ำทางความคิด ๑ ศ.ดร.ณฏั ฐพงศ์ ทองภักด ี ๒ ปราชญช์ าวบา้ น ๓ สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ (กปร.) ๔ สถาบันสง่ เสริมและพฒั นากจิ กรรมปดิ ทองหลงั พระ สืบสานแนวพระราชดำริ 82

สถาบันการเมอื ง สถาบนั การศกึ ษา และเยาวชน ๑ ศ.กติ ตคิ ุณ ดร.บวรศักด์ิ อุวรรณโณ ๑ ศ.ดร.ณฏั ฐพงศ์ ทองภกั ดี ๒ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ๒ ดร.ปรยี านชุ พิบูลสราวุธ ๓ ผศ.ดร.ธนั วา จิตต์สงวน องค์กรภาครัฐ ๑ สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงาน ๔ นายสเุ ทพ ชนะบวรสกลุ โครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดำริ (กปร.) ๕ นางรจนา สินที ๒ สำนกั งานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน ๖ นายธาตรี ลิขนะพชิ ิตกลุ ๗ นางปิยาภรณ์ มณั ฑะจติ ร ส่อื มวลชน และประชาชน ๑ นายอภัยชนม์ วชั รสนิ ธ ์ุ ๘ นางนงนาท สนธิสวุ รรณ ภาคธรุ กจิ ๙ นางสาวศศนิ ี ลิ้มพงษ ์ ๑ ดร.อาชว์ เตาลานนท์ ๑๐ ดร.สุขสรรค์ กนั ตะบุตร ๒ ดร.สขุ สรรค์ กนั ตะบตุ ร ๑๑ นางจิราพร คูสุวรรณ ชุมชนและประชาสังคม ๑๒ นางสาวธนินนาท เชีย่ วชาญพานิชย ์ ๑ นายไพบูลย์ วัฒนศิรธิ รรม ๑๓ นางสาวสุจนิ ดา งามวุฒพิ ร ๒ นายการัณย์ ศุภกิจวิเลขการ ๕ ผจู้ ดั ทำรายงานจากปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงส่กู ารปฏบิ ตั .ิ ..กวา่ ๑ ทศวรรษ ๕.๑ สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ ๕.๑.๑ นางสุวรรณี คำม่นั ๕.๑.๒ นางชตุ นิ าฏ วงศส์ ุบรรณ ๕.๑.๓ นางสาวจินางค์กูร โรจนนนั ต์ ๕.๑.๔ นางปภสั วดี วรี กิตต ิ มูลนิธสิ ถาบันวิจยั และพัฒนาประเทศตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ๕.๒ บรษิ ทั ดาวฤกษ์ คอมมนู เิ คช่นั ส์ จำกัด ๕.๒.๑ นางเลิศลกั ษณา ยอดอาวธุ ๕.๒.๒ นางพมิ พใ์ จ ยุทธบรรดล ๖ ผ ู้จดั ๕ท.๒ำ.๓น ิทนรารงสศากวอาพรฤใฤนดีงร้พีาลน ประชุมประจำปี ๒๕๕๔ ของมลู นธิ สิ ถาบนั วจิ ัยและพฒั นาประเทศตามปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง บริษัท โอเวชัน่ สตูดิโอ จำกัด นางสดุ าพร เทศะนาวิน 83

ISBN 978-974-9769-00-3 ปีท่ีพมิ พ์ พ.ศ. ๒๕๕๕ จำ นวนที่พมิ พ์ ๕ ,๐๐๐ เลม่ สำนกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาต ิ โทรศัพท์ ๐๒ ๖๒๘ ๒๘๔๙ โทรสาร ๐ ๒ ๒๘๒ ๙๑๕๘ www.nesdb.go.th มลู โทนรธิ ศิสพั ถทา์ บ๐นั๒ว๖ิจ๒ยั ๘แล๒ะ๘พ๔ัฒ๒นาโปทรระสเาทรศ ๐ต๒าม๖ป๒ร๘ชั ๒ญ๘า๗ข๕องเwศwรwษ.ฐrsกeจิ pพf.อorเ.พthยี ง โครงการสนับสนนุ กสาำรนขักับงเาคนลทอ่ื รนัพเยศส์ รินษสฐก่วนิจพพอระเพมยีหงาดก้าษนัตกราิยร์ ศกึ ษาและเยาวชน โทรศพั ท์ ๐๒ ๗๘๗ ๗๐๓๓-๔ โทรสาร ๐๒ ๒๘๒ ๘๒๒๖ www.sufficiencyeconomy.org www.crownproperty.or.th ออกแบบและจัดพมิ พ์โดย บริษัท ดาวฤกษ์ คอมมูนิเคชั่นส์ จำกัด (หน่ึงในกลุ่มบริษัททีม) โทรศัพท์ ๐๒ ๕๐๙ ๙๐๙๑–๒ โทรสาร ๐๒ ๙๔๔ ๖๒๖๐