รังสีอัลตราไวโอเลต

ULTRAVIOLET นางสาวชลิดา สีสุราช

คำนำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาฟิสิกส์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับ รังสีเหนือม่วงหรือรังสีอัลตราไวโอเลตแก่ผู้อ่าน ผู้จัดทำได้หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่าน หากมีข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย นางสาวชลิดา สีสุราช ผู้จัดทำ

สารบัญ เรื่อง หน้า 1 รังสีเหนือม่วงหรือรังสีอัลตราไวโอเลต 1 แหล่งกำเนิด UV 2 ชนิดของ UV 4 ประโยชน์และโทษของ UV 6 การป้องกัน UV 7 8 แบบฝึกหัด เฉลยแบบฝึกหัด

1 ULTRAVIOLET : UV รังสีเหนือม่วงหรือรังสีอัลตราไวโอเลต เป็นคลื่ นแม่เหล็กไฟฟ้า มีความถี่ในช่วง 10¹⁵ ถึง 10¹⁸ เฮิร์ตซ์ ความยาวคลื่ นอยู่ในระดับนาโนเมตรถึงไมโครเมตร 1 การแผ่รังสีของดวงอาทิตย์ (solar radiation) แต่เมื่อผ่านชั้นบรรยากาศของโลกรังสีอัลตราไวโอเลต บางส่วนจะถูกชั้นบรรยากาศดูดกลืนก่อนกระทบผิวโลก แหล่งที่มนุษย์สร้างขึ้น (artificial sources) 2 ได้แก่วัตถุทุกชนิดที่ถูกทำให้ร้อน จนมีอุณหภูมิสูงมากกว่า 2500 องศาเคลวิน สามารถปล่อยรังสีอัลตราไวโอเลตได้ ซึ่ง เป็นวัตถุ อุปกรณ์ที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้นสำหรับการใช้ประโยชน์ ในด้านต่างๆ เช่น การเชื่อมโลหะด้วยไฟฟ้า

2 องค์การอนามัยโลก (World Health Organization : WHO) แบ่งรังสีอัลตราไวโอเลต ตามความยาวคลื่นได้ 3 ชนิด ดังนี้ WHO 1 รังสีอัลตราไวโอเลตเอ (ultraviolet A : UV-A) มีอีกชื่อหนึ่งว่า แบล็คไลท์ ด้วยคุณสมบัติที่ทำให้สารบางชนิด เกิดการเรืองแสงได้จึงถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการสืบสวน มีความยาวคลื่นอยู่ในช่วง 315 nm - 400 nm ส่วนมากทะลุผ่านชั้นบรรยากาศของโลกมายังพื้นผิวโลกได้ เมื่อกระทบผิวหนังจะเกิดผลเสียต่อผิวหนังในระยะยาว เช่น ทำให้ผิวเหี่ยวย่น ผิวแก่ก่อนวัย

3 2 รังสีอัลตราไวโอเลตบี (ultraviolet B : UV-B) มีความยาวคลื่นอยู่ในช่วง 280 nm - 315 nm ส่วนใหญ่จะถูกดูดกลืนก่อนที่จะมาถึงผิวโลก สาเหตุสำคัญที่ทำให้ผิวไหม้จากแสงแดด และ ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งผิวหนัง มีอีกชื่อหนึ่งว่า Sunburn radiation 3 รังสีอัลตราไวโอเลตซี (ultraviolet C : UV-C) มีความยาวคลื่นอยู่ในช่วง 100 nm - 280 nm เกือบทั้งหมดถูกดูดกลืนในชั้นบรรยากาศของโลก ถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการฆ่าเชื้อในอาหาร เช่น ในเครื่องกรองน้ำดื่ม มีอีกชื่อหนึ่งว่า Germicidal radiation เรียงพลังงานจากมากไปน้อย UV-C > UV-B > UV-A

4 ประโยชน์ของ UV หากได้รับในปริมาณที่พอเหมาะจะให้ ประโยชน์แก่ร่างกายมากกว่าโทษ ประโยชน์ของ รังสีอัลตราไวโอเลต มีดังนี้ กระตุ้นการสร้างวิตามินดี เป็นวิตามินที่ สำคัญต่อการสร้างเม็ดเลือด กระดูก และ ภูมิคุ้มกัน ทั้งยังช่วยเพิ่มการดูดซึม แคลเซียมและฟอสฟอรัสจากอาหารที่ บริโภค รักษาโรคกระดูกและโรคผิวหนังบางชนิด การรักษาโรคด้วยรังสียูวีควรอยู่ภายใต้การ ดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด ฆ่าเชื้อโรค โดยเฉพาะในน้ำดื่ม และยัง สามารถนำไปฆ่าเชื้อในเครื่องมือ หรืออาหาร ได้ด้วย แบล็คไลท์ ถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการ สืบสวน เช่น ตรวจธนบัตร ช่วยให้อารมณ์ดี หากเราได้รับแสงแดด อ่อนๆ จะช่วยให้ร่างกายนั้นผลิตฮอร์โมน เซโรโทนิน ที่ช่วยให้เราอารมณ์ดี

5 โทษของ UV หากได้รับรังสีอัลตราไวโอเลตในปริมาณ มากติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจส่งผลกระทบต่อ ร่างกายทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ดังนี้ ตากแดดนานเสี่ยงมะเร็งผิวหนัง ผู้ที่อาจ มีความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งผิวหนัง คือผู้ที่ ต้องทำงานกลางแดดจัด ผิวไหม้แสบแดง เมื่อผิวหนังได้รับรังสียูวี มากและนานเกินไป ระบบภูมิคุ้มกันเสียหาย การที่ผิวหนังได้ รับแสงแดดมากเกินไป อาจส่งผลต่อระบบ การทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาว ทำให้เสีย สมดุลในการปกป้องร่างกายจากแบคทีเรีย จุลินทรีย์ ไวรัสและสารพิษต่างๆ อันตรายต่อดวงตา จากการจ้องมอง แสงแดดเป็นเวลานาน โดยมิได้สวมใส่ แว่นตาเพื่อปกป้องดวงตาจากรังสียูวี ดูแก่ก่อนวัย รังสียูวีสามารถทำลาย คอลลาเจน และเนื้อเยื่อผิวหนังชั้นบนสุด

6 การป้องกันด้วยวิธีง่าย ๆ อย่างถูกต้องเพียงไม่กี่วิธีอาจช่วย ลดความเสี่ยงจากการได้รับรังสีอัลตราไวโอเลตได้ ดังนี้ หลีกเลี่ยงการออกแดดในช่วง 9.00-14.00 น. เนื่องจากมี ความเข้มของรังสียูวีมากและเป็นอันตรายต่อสุขภาพ หาก จำเป็นต้องออกไปกลางแจ้งในช่วงเวลาดังกล่าว ควรทาครีม กันแดดทุกครั้ง สวมเสื้อแขนยาวและกางเกงขายาวผ้าทอที่รัดรูปและมีสีเข้ม เพราะมีประสิทธิภาพในการปกป้องร่างกายจากรังสียูวีมากกว่า เสื้อและกางเกงที่โปร่งบางและมีสีอ่อน สวมหมวก เลือกหมวกที่มีปีกกว้าง 2-3 นิ้ว หรือหมวกแก๊ปที่ มีผ้าคลุมต้นคอ เพื่อป้องกันคอจากแสงแดด หากไม่มีอาจใช้ ผ้าบางผืนใหญ่สวมไว้ใต้หมวกทดแทนได้ ร่มและแว่นกันแดด ควรเลือกสวมแว่นกันแดดที่มีเลนส์ ขนาดใหญ่และมีคุณสมบัติป้องกันรังสียูวีเอและยูวีบีได้ 99 -100 เปอร์เซ็นต์ ครีมกันแดด คือผลิตภัณฑ์ปกป้องผิวจากรังสียูวี ควรเลือก ครีมกันแดดที่มีค่าป้องกันรังสียูวีบี คือ SPF ตั้งแต่ 30 ขึ้นไป ทาในปริมาณที่เพียงพอและทาซ้ำทุก ๆ 2 ชั่วโมง ทั้งนี้ หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องทำผิวแทนและหลอดไฟแสงยูวี รังสี ยูวีจากอุปกรณ์สร้างรังสียูวีนั้นส่งผลกระทบต่อร่างกายได้ไม่ ต่างจากรังสียูวีจากแสงอาทิตย์

7 1.UV ย่อมาจาก มีชื่อภาษาไทยคือ เป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า มีความถี่อยู่ในช่วง 2.เหตุใด แบล็คไลท์ จึงถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการสืบสวน 3.SPF นั้นย่อมาจาก Sunburn Protection Factor เป็น ค่าที่บอกความสามารถของครีมกันแดดในการป้องกันการ ไหม้แดงของผิว ซึ่งเกิดจาก 1.UV-A 2.UV-B 3.UV-C 4.UV-D

8 1.UV ย่อมาจาก Ultraviolet มีชื่อภาษาไทยคือ รังสีเหนือม่วง เป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า มีความถี่อยู่ในช่วง 10¹⁵ ถึง 10¹⁸ เฮิร์ตซ์ 2.เหตุใด แบล็คไลท์ จึงถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการสืบสวน ด้วยคุณสมบัติที่ทำให้สารบางชนิดเกิดการเรืองแสงได้ 3.SPF นั้นย่อมาจาก Sunburn Protection Factor เป็น ค่าที่บอกความสามารถของครีมกันแดดในการป้องกันการ ไหม้แดงของผิว ซึ่งเกิดจาก 1.UV-A 2.UV-B 3.UV-C 4.UV-D