ความหมายของคุณลักษณะและคุณลักษณะครูที่ดี

ความหมายของคุณลกั ษณะ และคุณลกั ษณะครูท่ีดี

คณุ ลกั ษณะ น. หมายถึง เครอ่ื งหมายหรอื ส่งิ ท่ีชีใ้ หเ้ ห็นความดีหรอื ลกั ษณะประจา ท่ีมา : พจนานกุ รมฉบบั บณั ฑิตยสถาน พ.ศ.2554

คุณลกั ษณะพืน้ ฐาน 1.แรงจูงใจ (Motive) เป็นสง่ิ ท่ีบคุ คลคดิ ถงึ หรอื มคี วามตอ้ งการ ซ่ึงแรงจงู ใจจะ (UNDERLYING เป็นตวั ผลกั ดนั หรอื แรงขบั ใหบ้ คุ คลกระทาพฤติกรรม หรอื ตวั กาหนดทิศทางหรอื CHARACTERISTIC ทางเลือกในการกระทา พฤตกิ รรมเพ่ือตอบสนองตอ่ เปา้ หมาย หรอื หลีกหนีจากส่งิ OR ATTRIBUTE) ใดสง่ิ หน่งึ ท่ีตนไมพ่ งึ ปรารถนา เชน่ เม่อื บคุ คลตง้ั เปา้ หมายท่ีทา้ ทายจะทาใหเ้ ขามี ความรบั ผดิ ชอบ มีความกระตือรอื รน้ และมงุ่ ม่นั ท่ี จะทางานใหป้ ระสบความสาเรจ็ และจะใชเ้ ป็นขอ้ มลู ยอ้ นกลบั เพ่ือทางานใหด้ ีย่ิงๆ ขนึ้ ไป 2.อุปนิสัย (Trait) เป็นคณุ ลกั ษณะทางกายภาพของบคุ คล ซง่ึ จะแสดงออกมา เพ่ือ ตอบสนองตอ่ ขอ้ มลู หรอื สถานการณต์ า่ งๆ อย่างสม่าเสมอ อปุ นิสยั เป็นสง่ิ ท่ี เกิดจากการศกึ ษา การอบรมเลีย้ งดู ประสบการณ์ และการเรยี นรูข้ องบคุ คล สมรรถนะดา้ นอปุ นิสยั เชน่ การควบคมุ อารมณภ์ ายใตส้ ภาวะความกดดนั ความคิด รเิ รม่ิ เป็นตน้

3.อตั มโนทัศน์ (Self-Concept) หรอื ความคิดเหน็ เก่ียวกบั ตนเอง อาจรวมถงึ ทศั นคติ (Attitude) คา่ นิยม (Value) จินตภาพสว่ นบคุ คล (Self-Image) เป็นตน้ 4.บทบาททางสังคม (Social Role) หมายถงึ ส่งิ ท่ีบคุ คลตอ้ งการส่อื ใหผ้ อู้ ่นื ในสงั คม เหน็ วา่ ตวั เขามีบทบาทตอ่ สงั คมอยา่ งไรบา้ ง เชน่ การเป็นผนู้ าทีมงาน ความมีจรยิ ธรรม เป็นตน้ 5.ความรู้ (Knowledge) หมายถงึ ขอ้ มลู ความรู้ ความเขา้ ใจในหลกั การแนวคิดตา่ งๆ ท่ี บคุ คล จาเป็นตอ้ งมีในสาขาวิชาชีพนนั้ ๆ หรอื กลา่ วอย่างสนั้ ๆ กค็ ือ “บคุ คลตอ้ งมีความรูอ้ ะไรบา้ ง” เชน่ เจา้ หนา้ ท่ีบคุ คล ตอ้ งมีความรูเ้ ก่ียวกบั หลกั การบรหิ ารทรพั ยากรบคุ คล ความรูเ้ ก่ียวกบั กฎหมายแรงงาน เป็นตน้

6. ทกั ษะ (Skill) หมายถงึ ความสามารถ ความชานาญหรอื ความคลอ่ งแคลว่ ใน การ ปฏบิ ตั ิงานทงั้ ดา้ นใชอ้ วยั วะสว่ นใดสว่ นหน่ึงของรา่ งกาย หรอื การใชส้ มองเพ่ือคิด ส่งิ ตา่ งๆ หรอื กลา่ ว อย่างสน้ั ๆ ก็คือ “บคุ คลตอ้ งทาอะไรไดบ้ า้ ง” เชน่ อายรุ แพทยต์ อ้ งมี สมรรถนะ “ความเช่ียวชาญในการ ตรวจวินิจฉยั และรกั ษาโรคดา้ นอายรุ ศาสตร”์ จิตแพทยต์ อ้ งมสี มรรถนะ “ความเช่ยี วชาญในการตรวจ วนิ ิจฉยั และรกั ษาผปู้ ่ วยจติ เวช และสารเสพตดิ ”เป็นตน้ ระดบั หรอื ประเภทของสมรรถนะนีเ้ ราสามารถ นาไป ประยกุ ตใ์ ชใ้ นการวางแผนและบรหิ ารทรพั ยากรบคุ คล

คุณลกั ษณะท้งั 6 ประการดงั กล่าว สามารถเปรียบเทียบกบั ทฤษฎีภูเขาน้าแขง็ (THE ICEBERG MODEL)



คุณลกั ษณะของครูท่ีดี • ความนา • สังคมคาดหวงั วา่ ครู คือ แบบอยา่ งท่ีดีของศิษยเ์ ป็นผสู้ ร้างสมาชิก ใหม่ของสงั คมใหเ้ ป็นทรัพยากรมนุษยท์ ่ีมีคุณภาพต่อสงั คม ธรรมชาติของอาชีพครูเป็น อาชีพที่ตอ้ งเก่ียวขอ้ งสัมผสั กบั บุคคลอ่ืนอยเู่ สมอ ฉะน้นั ผดู้ าเนินอาชีพครูจึงตอ้ งเป็นผู้ ใฝ่ รู้ ใฝ่ เรียน และใฝ่ พฒั นาตนเองอยา่ งต่อเนื่อง

1. ความมีระเบยี บวนิ ัย หมายถึง ความประพฤติ ทง้ั ทางกายและวาจาและใจ ท่ี แสดงถึงความเคารพในกฎหมาย ระเบยี บประเพณีของสงั คม และความประพฤติ ท่ีสอดคลอ้ งกบั อดุ มคตหิ รอื ความหวงั ของตนเอง โดยใหย้ ดึ สว่ นรวมสาคญั กว่า สว่ นตวั 2. ความซือ่ สัตยส์ ุจริตและความยุตธิ รรม หมายถงึ การประพฤติท่ีไมท่ าใหผ้ อู้ ่ืน เดือดรอ้ น ไมเ่ อาเปรยี บ หรอื คดโกงผอู้ ่ืนหรอื สว่ นรวม ใหย้ ดึ ถือหลกั เหตุผล ระเบียบแบบ แผนและกฎหมายของสงั คมเป็นเกณฑ์

3. ความขยัน ประหยดั และยดึ ม่นั ในสมั มาอาชีพ หมายถึง ความประพฤตทิ ่ี ไมท่ าใหเ้ สยี เวลาชีวติ และปฏบิ ตั ิกิจอนั ควรกระทาใหเ้ กิดประโยชนแ์ ก่ตนและ สงั คม 4. ความสานึกในหน้าทแี่ ละการงานต่าง ๆ รวมไปถงึ ความรับผดิ ชอบ ตอ่ สังคมและประเทศชาติ หมายถึง ความประพฤตทิ ่ีไมเ่ อารดั เอาเปรียบ สงั คมและไมก่ ่อความเสยี หายใหเ้ กิดขนึ้ แก่สงั คม 5. ความเป็ นผู้มีความคดิ ริเริ่ม วจิ ารณแ์ ละตดั สินอย่างมเี หตุผล หมายถงึ ความประพฤตใิ นลกั ษณะสรา้ งสรรคแ์ ละปรบั ปรุงมีเหตมุ ีผลในการ ทาหนา้ ท่ีการงาน

6. ความกระตอื รือร้นในการปกครองในระบอบประชาธิปไตย มีความ รักและเทดิ ทนู ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์ หมายถึง ความประพฤติท่ี สนบั สนนุ และใหค้ วามรว่ มมอื ในการอยรู่ ว่ มกนั โดยยดึ ผลประโยชนข์ องสงั คม ใหม้ ากท่ีสดุ 7. ความเป็ นผู้มีพลานามัยทส่ี มบูรณท์ งั้ ทางร่างกายและจติ ใจ หมายถงึ ความม่นั คงและจิตใจ รูจ้ กั บารุงรกั ษากายและจิตใจใหส้ มบรู ณ์ มีอารมณ์ แจม่ ใสมธี รรมะอยใู่ นจติ ใจอย่างม่นั คง 8. ความสามารถในการพงึ่ พาตนเองและมีอุดมคตเิ ป็ นทพี่ ง่ึ ไมไ่ วว้ าน หรอื ขอความช่วยเหลอื จากผอู้ ่ืนโดยไมจ่ าเป็น

9. ความภาคภมู ิและการรู้จกั ทานุบารุงศลิ ปะ วฒั นธรรม และทรัพยากรของชาติ หมายถึง ความประพฤตทิ ่ีแสดงออกซง่ึ ศลิ ปะและวฒั นธรรมแบบไทย ๆ มคี วามรกั และ หวงแหนวฒั นธรรมของตนเองและทรพั ยากรของชาติ 10. ความเสยี สละ และเมตตาอารี กตัญญูกตเวที กล้าหาญ และความสามัคคกี ัน หมายถึง ความประพฤติท่ีแสดงออกถงึ ความแบง่ ปัน เกือ้ กลู ผอู้ ่ืน ในเร่ืองของเวลากาลงั กายและกาลงั ทรพั ย์