ภูมิศาสตร์ประเทศไทยม.1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภูมิศาสตร์ประเทศไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 รายวิชา ภูมิศาสตร์

คำนำ กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รายวิชาภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 ข้าพเจ้าได้จัดทำ E-book ขึ้นมาเพื่อเป็นสื่อการเรียนการสอน หรือเป็นนวัตกรรมในการ จัดการเรียนการสอน ให้นักเรียนได้เรียน และศึกษา ค้นคว้า ความ รู้เพิ่มเติม ในรายวิชาภูมิศาสตร์ เพื่อเพิ่มผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 ซึ่งเนื้อหาประกอบด้วย ภูมิศาสตร์ประเทศไทย พิกัดทางภูมิศาตร์ รูปร่าง อาณาเขตและ พรมแดน ภูมิลักษณ์และทางน้ำ ภูมิภาค ภูมิอากาศ ทรัพยากรธรรมชาติ และที่สุดทางภูมิศาสตร์ เป็นต้น จึงหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะสามารถนำไปปรับประยุกต์ใช้ใน การเรีบนการสอนได้มากยิ่งขึ้น หากผิดพลาดประการใด ก็ขออภัยมา ณ ที่นี้ ผู้จัดทำ นางสาวณิชกมล บุญใหญ่

สารบัญ เรื่อง หน้า ภูมิศาสตร์ประเทศไทย 1 พิกัดทางภูมิศาตร์ 2 รูปร่าง 3 อาณาเขตและพรมแดน 4 ภูมิลักษณ์และทางน้ำ 5 ภูมิภาค 6 ภูมิอากาศ 17 ทรัพยากรธรรมชาติ 18 ที่สุดทางภูมิศาสตร์ 21

ข้อสอบก่อนเรียน คำชี้แจง: ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. ประเทศไทย ตั้งอยู่คาบสมุทรใด ก. คาบสมุทรอินโดจีน ข. คาบสมุทรแปซิฟิก ค. คาบสมุทรแอตแลนติก ง. คาบสมุทรอินเดีย 2. รูปร่างประเทศไทย คล้ายรูปร่างใด ก. รูปโล่ ข. ขวาน ค. กระทะ ง. หม้อ 3. ประเทศไทยมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านกี่ประเทศ ก. 1 ประเทศ ข. 2 ประเทศ ค. 3 ประเทศ ง. 4 ประเทศ 4. ภูมิภาคในประเทศไทยมีกี่ภูมิภาค ก. 4 ภูมิภาค ข. 5 ภูมิภาค ค. 6 ภูมิภาค ง. 7 ภูมิภาค 5. ภาคเหนือ ลักษณะภูมิประเทศเป็นแบบใด ก. ที่ราบลุ่ม ข. ที่ราบสูง ค. ภูเขาสูงแบบสลับกับหุบเขา ง. ทะเล 6. หนองน้ำขนาดใหญ่ ที่เรียกว่า หนองหาน อยู่ที่บริเวณใด ก. แอ่งสกลนคร ข. แอ่งโคราช ค. เขื่อนสิรินธร ง. เขื่อนลำปาว 7. เกาะเสม็ด อยู่ภาคใด ก. ภาคเหนือ ข. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ค. ภาคตะวันออก ง. ภาคใต้ 8. แหลมตะลุมพุก อยู่ภาคใด ก. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ข. ภาคเหนือ ค. ภาคตะวันตก ง. ภาคใต้ 9. จุดสูงสุดของประเทศไทย อยู่ที่ใด ก. ภูเรือ ข. ภูกระดึง ค. ผาแต้ม ง. ดอยอินทนนท์ 10. ทะเลสาบขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ชื่อว่าอะไร ก. ทะเลสาบสงขลา ข. แม่น้ำโขง ค. แม่น้ำมูล ง. แม่น้ำชี

เฉลยข้อสอบก่อนเรียน คำชี้แจง: ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว เฉลย ข้อสอบก่อนเรียน 1. ประเทศไทย ตั้งอยู่คาบสมุทรใด ตอบ ก. คาบสมุทรอินโดจีน 2. รูปร่างประเทศไทย คล้ายรูปร่างใด ตอบ ข. ขวาน 3. ประเทศไทยมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านกี่ประเทศ ตอบ ง. 4 ประเทศ 4. ภูมิภาคในประเทศไทยมีกี่ภูมิภาค ตอบ ค. 6 ภูมิภาค 5. ภาคเหนือ ลักษณะภูมิประเทศเป็นแบบใด ตอบ ค. ภูเขาสูงแบบสลับกับหุบเขา 6. หนองน้ำขนาดใหญ่ ที่เรียกว่า หนองหาน อยู่ที่บริเวณใด ตอบ ก. แอ่งสกลนคร 7. เกาะเสม็ด อยู่ภาคใด ตอบ ค. ภาคตะวันออก 8. แหลมตะลุมพุก อยู่ภาคใด ตอบ ง. ภาคใต้ 9. จุดสูงสุดของประเทศไทย อยู่ที่ใด ตอบ ง. ดอยอินทนนท์ 10. ทะเลสาบขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ชื่อว่าอะไร ตอบ ก. ทะเลสาบสงขลา

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภูมิศาสตร์ประเทศไทย 1 ประเทศไทย มีพื้นที่ 513,115 ตารางกิโลเมตร ตั้งอยู่ใจกลางคาบสมุทรอินโดจีนใน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตำแหน่งที่ตั้ง ของประเทศได้มีอิทธิพลต่อสังคมและ วัฒนธรรมไทย ประเทศไทยยังเป็นเส้นทางทางบก เพียงทางเดียวจากทวีปเอเชียไปยัง ประเทศมาเลเซียและประเทศสิงคโปร์ รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม พิกัดทางภูมิศาสตร์ 2 ประเทศไทยตั้งอยู่ในช่วงพิกัด 5°37′N - 20°27′N และ 97°22′E - 105°37′E สภาพพื้นที่ราบซึ่งน้ำท่วมถึงอันอุดมสมบูรณ์และภูมิอากาศ แบบมรสุมเขตร้อน ทำให้ประเทศไทยภาคกลางมีความเหมาะสมอย่าง ยิ่งสำหรับเกษตรกรรมการทำนา และดึงดูดผู้ตั้งถิ่นฐานมายังใจกลางดินแดนมากกว่าพื้นที่สูงและภูเขา ในภาคเหนือและที่ราบสูงโคราชในทางตะวันออกเฉียงเหนือ รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม รูปร่าง 3 ประเทศไทยมีลักษณะคล้ายขวาน โดยภาคใต้เป็นด้ามขวาน แนวด้านตะวันตก เป็นสันขวาน ภาคเหนือเป็นหัวขวาน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออกเป็นคม ขวาน จากลักษณะดังกล่าว ความยาวจากเหนือสุดถึงใต้สุด วัดจากอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงรายไปจนถึงอำเภอเบตง จังหวัดยะลา มีความยาว 1,640 กิโลเมตร ส่วนที่ กว้างสุดจากตะวันออกไปตะวันตกวัดจากอำเภอพิบูรมังสาหารจังหวัดอุบลราชธานี ไปยัง ด่านเจดีย์สามองค์ จังหวัดกาญจนบุรี เป็นระยะทาง 800กิโลเมตรบริเวณแผ่นดินส่วนที่ แคบที่สุดของประเทศตั้งอยู่ระหว่างแนวชายแดนกัมพูชากับพื้นที่บ้านโขดทรายตำบลหาด เล็ก อำเภอคลองใหญ่ จังหวัดตราด มีระยะทางเพียง 450 เมตร และส่วนพื้นที่บ้านวัง ด้วน ตำบลห้วยทราย อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ วัดจากชายแดน ประเทศพม่าจนถึงทะเลอ่าวไทย มีระยะทาง 10.6 กิโลเมตร สำหรับส่วนที่แคบที่สุดของ แหลมมลายู (แผ่นดินระหว่างอ่าวไทยและทะเลอันดามัน) อยู่ในพื้นที่ของจังหวัดชุมพร และระนอง มีระยะทางประมาณ 50 กิโลเมตร เรียกส่วนนี้ว่า \"คอคอดกระ\" รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม อาณาเขตและพรมแดน 4 พรมแดนทางบก รวมระยะทางทั้งหมด 4,863 กิโลเมตร ประเทศไทยมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้าน 4 ประเทศ ได้แก่ ประเทศลาว พม่า กัมพูชา และมาเลเซีย รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภูมิลักษณ์และทางน้ำ 5 ลักษณะภูมิประเทศที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดของประเทศไทย คือ ภูเขาสูง ที่ราบลุ่มตอน กลาง และที่ราบสูง ภาคเหนือของไทยมีภูเขาทอดผ่านเป็นจำนวนมาก ตั้งแต่ ชายแดนพม่าผ่านคอคอดกระและคาบสมุทรมลายู ที่ราบตอนกลางเป็นพื้นที่ลุ่มซึ่ง ระบายน้ำโดยแม่น้ำเจ้าพระยาและแม่น้ำสายย่อย ทั้งนี้ แม่น้ำเจ้าพระยาถือเป็นระบบ แม่น้ำที่สำคัญของประเทศ โดยไหล่ผ่านไปสู่สามเหลี่ยมปากแม่น้ำซึ่งอยู่ที่หัวอ่าว กรุงเทพ แม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่านพื้นที่กว่าหนึ่งในสามของประเทศ ในพื้นที่ทางตะวัน ออกเฉียงเหนือของประเทศเป็นที่ราบสูงโคราช พื้นที่มีเนินลาดและทะเลสาบตื้นเขิน มีแม่น้ำมูลไหลไปรวมกันเป็นแม่น้ำโขง ซึ่งไหลลงสู่ทะเลจีนใต้ โดยมีคลองและ เขื่อนเป็นจำนวนมาก รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภูมิภาค 6 ประเทศไทยออกเป็น 6 ภูมิภาค ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออก ภาคตะวันตก และภาคใต้ รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคเหนือ 7 ภาคเหนือ ลักษณะภูมิประเทศแบบภูเขาสูงสลับกับหุบเขาและพื้นที่สูงซึ่ง ติดต่อกับเขตที่ราบลุ่มตอนกลางของประเทศ มีทิวเขาที่วางตัวยาวในแนว เหนือ-ใต้ ระหว่างทิวเขาจะมีหุบเขาและแอ่งที่ราบระหว่างภูเขาเป็นที่ตั้งของตัว จังหวัด เช่น จังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน น่าน และแพร่ ทิวเขาที่สำคัญได้แก่ ทิวเขาถนนธงชัย ทิวเขาแดนลาว ทิวเขาขุนตาน ทิวเขาผีปันน้ำ และทิวเขาหลวงพระบาง รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคเหนือ 8 ช่วงฤดูหนาวในเขตภูเขาของภาค อุณหภูมิต่ำเพียงพอต่อการปลูกไม้ผล อาทิ ลิ้นจี่ และสตรอเบอรี่ แม่น้ำในภาคเหนือหลายสาย รวมไปถึงแม่น้ำปิง แม่น้ำวัง แม่น้ำยมและแม่น้ำน่าน ไหลมาบรรจบกันและก่อให้เกิดเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 9 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีฤดูแล้งที่ยาวนาน และพื้นที่ส่วนใหญ่ปกคลุมด้วย หญ้าหรอมแหรม ภูเขาขนาบภาคตะวันออกเฉียงเหนือทั้งทางตะวันตกและทาง ใต้ และแม่น้ำโขงไหลกั้นที่ราบสูงโคราชทางเหนือและทางตะวันออก ภาคอีสานแบ่งลักษณะภูมิประเทศเป็น 5 เขต ได้แก่ 1. ทิวเขาด้านทิศตะวันตก ประกอบด้วยทิวเขาดงพญาเย็น มีลักษณะเด่นคือ ส่วนที่เป็นหินทรายจะยกตัวสูงขึ้นเป็นขอบชันกับพื้นที่ภาคกลาง และมีภูเขา ยอดตัดจำนวนมาก (เรียกว่า ภู) ได้แก่ ภูเรือ ภูหอ ภูหลวง ภูกระดึง รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 10 2. ทิวเขาทางด้านใต้ มีทิวเขาสันกำแพงและทิวเขาพนมดงรักเป็นทิวเขาหลัก ทิวเขาสันกำแพงมีลักษณะเป็นหินปูน หินดินดานภูเขาไฟ และหินทราย ส่วน ทิวเขาพนมดงรักเป็นทิวเขาที่เป็นภูเขาหินทราย และยังมีภูเขาไฟดับแล้วตั้งอยู่ 3. ทิวเขาตอนกลาง เป็นเนินและภูเขาเตี้ย เรียกว่า ทิวเขาภูพาน รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 11 4. ที่ราบแอ่งโคราช เป็นพื้นที่ราบของลุ่มน้ำชี และมูล ที่ไหลลงสู่แม่น้ำโขง เป็นที่ราบที่มีเนื้อที่กว้างที่สุดของประเทศ จุดเด่นของแอ่งโคราชคือ มีการพบ ซากดึกดำบรรพ์ ไม้กลายเป็นหิน ช้างโบราณและไดโนเสาร์จำนวนมาก 5. แอ่งสกลนคร เป็นที่ราบบริเวณฝั่งแม่น้ำโขง มีแม่น้ำสายสั้น ๆ เช่น แม่น้ำสงคราม เป็นต้น บริเวณนี้มีหนองน้ำขนาดใหญ่ เรียกว่า \"หนองหาน\" เกิดจากการยุบตัวจากการละลายของเกลือหิน รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคกลาง 12 ภาคกลางมีแนวภูเขาเป็นขอบด้านตะวันออกและตะวันตก ได้แก่ ทิวเขาเพชรบูรณ์ และทิวเขาถนนธงชัย ลักษณะทางภูมิศาสตร์บริเวณภาคกลางตอนบนเป็นที่ราบเชิง เขา ลานตะพักลำน้ำ และเนินตะกอนรูปพัด ส่วนด้านตะวันออกเป็นที่ราบลาด เนินตะกอนเชิงเขาและภูเขาโดดเตี้ยๆ ซึ่งเป็นภูเขาไฟเก่า พบทั้งหินบะซอลต์ หินไรโอ ไลต์ และหินกรวดภูเขาไฟ มีพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำยม แม่น้ำเจ้าพระยาตอนบน และแม่น้ำป่าสัก ส่วนภาคกลางตอน ล่างมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มโดยตลอด มีลานตะพักลำน้ำ และที่ราบน้ำท่วมถึง และคัน ดินธรรมชาติยาวขนานตามแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำลพบุรี แม่น้ำป่าสัก แม่น้ำท่าจีน ที่ราบ ภาคกลางตอนกลางมีชื่อเรียกว่า \"ทุ่งราบเจ้าพระยา\" เริ่มตั้งแต่จังหวัดนครสวรรค์ไปจน สุดอ่าวไทย รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคตะวันออก 13 ภาคตะวันออก ภูมิประเทศส่วนทิวเขา มีทิวเขาสันกำแพง ทิวเขาจันทบุรี และทิวเขา บรรทัด ภูมิประเทศส่วนที่เป็นที่ราบลุ่มน้ำ คือที่ราบลุ่มน้ำบางปะกง ที่ราบชายฝั่งทะเล ตั้งแต่ปาก แม่น้ำบางปะกงไปจนสุดเขตแดนที่แหลมสารพัดพิษ จังหวัดตราด ส่วนใหญ่ชายฝั่งทะเล จะมีหาดทรายสวยงาม และส่วนเกาะและหมู่เกาะ เช่น เกาะสีชัง เกาะเสม็ด หมู่เกาะช้าง และ เกาะกูด และมีท่าเรือพานิชย์ที่สำคัญที่สุดของประเทศไทย อยู่ที่แหลมฉบัง รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคตะวันตก 14 ภาคตะวันตก มีเทือกเขาตะนาวศรีเป็นเทือกเขายาวตั้งแต่ภาคเหนือมาถึงภาคตะวันตก ของประเทศ และเป็นพรมแดนทางธรรมชาติระหว่างไทยกับพม่า สภาพภูมิประเทศของ ภาคตะวันตกมีลักษณะเช่นเดียวกับภาคเหนือ โดยมีภูเขาสูงสลับกับหุบเขาซึ่งมีแม่น้ำ ไหลผ่าน มีที่ราบลุ่มน้ำสำคัญได้แก่ ที่ราบลุ่มน้ำปิง-วัง ที่ราบลุ่มน้ำแม่กลอง และที่ราบลุ่มน้ำ เพชรบุรี ภาคตะวันตกยังเป็นที่ตั้งของเขื่อนที่สำคัญของประเทศ ได้แก่ เขื่อนศรีนครินทร์ รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคใต้ 15 ภาคใต้ เป็นส่วนหนึ่งของคาบสมุทรแคบ มีความแตกต่างกับภาคอื่น ๆ ของไทยทั้ง ในด้านสภาพภูมิอากาศ ภูมิประเทศ และทรัพยากร ลักษณะภูมิประเทศของภาคใต้แบ่ง เป็น 4 แบบ ได้แก่ 1. ทิวเขา ประกอบด้วยทิวเขาสำคัญ ได้แก่ ทิวเขาภูเก็ต ทิวเขานครศรีธรรมราช และทิวเขา สันกาลาคีรี 2. ที่ราบฝั่งอ่าวไทยและที่ราบฝั่งอันดามัน โดยที่ราบฝั่งอ่าวไทยจะตั้งอยู่ทางตะวันออก ของภาค มีลักษณะเป็นอ่าวขนาดใหญ่กระจัดกระจาย ชายฝั่งค่อนข้างเรียบตรงและมีหาด ทรายสวยงาม และยังมีส่วนที่เป็นหาดเลนและโคลน จะเป็นป่าชายเลน มีลักษณะเด่น คือมีแหลมที่เกิดจากการทับถมของทรายและโคลน 2 แห่ง ได้แก่ แหลมตะลุมพุก จังหวัด นครศรีธรรมราช และแหลมตาชี จังหวัดปัตตานี และมีทะเลสาบสงขลา เป็นทะเลสาบ น้ำเค็ม รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคใต้ 16 4. เกาะ ภาคใต้มีเกาะและหมู่เกาะมากมาย โดยฝั่งอ่าวไทยมีเกาะสำคัญเช่น เกาะสมุย เกาะพงัน หมู่เกาะอ่างทอง เป็นต้น ส่วนฝั่งอันดามันมี เกาะภูเก็ต ซึ่งเป็นเกาะที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย หมู่เกาะพีพี หมู่เกาะสิมิลัน เกาะตะรุเตา รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภูมิอากาศ 17 พื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศไทยมีลักษณะภูมิอากาศแบบร้อนชื้นหรือแบบสะวันนา ตามการแบ่งเขตภูมิอากาศแบบคอบเปน ในขณะที่ภาคใต้และทางตะวันออกสุดของ ภาคตะวันออกเป็นเขตภูมิอากาศแบบมรสุมเขตร้อน ทั่วประเทศมีอุณหภูมิเฉลี่ย ระหว่าง 19-41°C ในฤดูแล้ง อุณหภูมิเพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงครึ่งหลังของ เดือนมีนาคม โดยสูงกว่า 40°C ในบางพื้นที่ในช่วงกลางเดือนเมษายนเมื่อดวง อาทิตย์เคลื่อนผ่านจุดเหนือศีรษะ รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติ 18 ทรัพยากรดิน ในประเทศไทยแบ่งออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่ 1. ดินเหนียว พบได้ในบริเวณแอ่งโคราช ที่ราบลุ่มแม่น้ำบางปะกง แม่น้ำแม่กลอง แม่น้ำตาปี แม่น้ำปากพนัง 2. ดินร่วน พบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลางตอนบน และภาคเหนือ 3. ดินทราย พบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 4. ดินอินทรีย์ พบมากในป่าพรุ เช่น ป่าพรุสิรินธร จังหวัดนราธิวาส รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติ 19 ทรัพยากรป่าไม้ ป่าไม้จะกระจายอยู่ประเทศ มีลักษณะแตกต่างกันตามภูมิประเทศและภูมิ อากาศ มี 2 ประเภท ได้แก่ 1. ป่าผลัดใบ พบได้ในทุกภูมิภาค แต่ภาคใต้พบน้อยที่สุด 2. ป่าไม่ผลัดใบ ส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ภาคใต้ และบนภูเขาสูงที่มีความชุ่มชื้น เช่น อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ เขาใหญ่ รามคำแหง ภูสอยดาว เป็นต้น รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติ 20 ทรัพยากรน้ำ ในประเทศไทยมีแหล่งน้ำสำคัญ 2 แหล่งคือ จากน้ำผิวดิน ซึ่งมีแม่น้ำ เจ้าพระยาเป็นแม่น้ำสายสำคัญที่สุดของประเทศ นอกจากนี้ยังมีแม่น้ำต่าง ๆ ตามภูมิภาค เช่น แม่น้ำมูล ชี ปิง วัง ยม น่าน แม่กลอง ตาปี เป็นต้น และจากน้ำบาดาล ทรัพยากรแร่ธาตุ พบอยู่ทั่วไปในทุกภูมิภาคของประเทศไทย แตกต่างกันตามสภาพทาง ธรณีวิทยา เช่น สังกะสีพบมากในภาคตะวันตกและภาคเหนือ ดีบุกพบมากในภาคใต้ แร่รัตนชาติพบมากในภาคตะวันออก และแร่เชื้อเพลิง ซึ่งพบมากในอ่าวไทย เช่น แก๊สธรรมชาติ ส่วนลิกไนต์จะพบมากในภาคเหนือ รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ที่สุดทางภูมิศาสตร์ 21 จุดเหนือสุด: ชายแดนพม่า อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ณ 20°28′N 99°57′E / 20.467°N 99.950°E จุดใต้สุด: ชายแดนมาเลเซีย อำเภอเบตง จังหวัดยะลา ณ 5°37′N 101°8′E / 5.617°N 101.133°E รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ที่สุดทางภูมิศาสตร์ 22 จุดตะวันออกสุด: ชายแดนลาว อำเภอสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี ณ 15°38′N 105°23′E / 15.633°N 105.383°E จุดตะวันตกสุด: ชายแดนพม่า อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ณ 18°34′N 97°21′E / 18.567°N 97.350°E รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ที่สุดทางภูมิศาสตร์ 23 จุดสูงสุด: ดอยอินทนนท์ ที่ความสูง 2,565 ม. เหนือระดับน้ำทะเล ณ 18°35′32″N 98°29′12″E / 18.59222°N 98.48667°E ทะเลสาบที่ใหญ่ที่สุด: ทะเลสาบสงขลา จังหวัดพัทลุง จังหวัดสงขลา มีพื้นที่ ประมาณ 1,040 ตารางกิโลเมตร รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ที่สุดทางภูมิศาสตร์ 24 แม่น้ำที่ยาวที่สุด: แม่น้ำชี ซึ่งเป็นสาขาหนึ่งของแม่น้ำมูล เกิดจากเทือกเขา เพชรบูรณ์ ไหลผ่านจังหวัดชัยภูมิ มหาสารคาม และไหลไปบรรจบกับแม่น้ำมูล ในจังหวัดอุบลราชธานี มีความยาวทั้งสิ้น 765 กิโลเมตร ป่าขนาดใหญ่ที่สุด: ผืนป่าในอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1

ข้อสอบหลังเรียน คำชี้แจง: ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. รูปร่างประเทศไทย คล้ายรูปร่างใด ก. รูปโล่ ข. ขวาน ค. กระทะ ง. หม้อ 2. ประเทศไทย ตั้งอยู่คาบสมุทรใด ก. คาบสมุทรอินโดจีน ข. คาบสมุทรแปซิฟิก ค. คาบสมุทรแอตแลนติก ง. คาบสมุทรอินเดีย 3. ภูมิภาคในประเทศไทยมีกี่ภูมิภาค ก. 4 ภูมิภาค ข. 5 ภูมิภาค ค. 6 ภูมิภาค ง. 7 ภูมิภาค 4. ประเทศไทยมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านกี่ประเทศ ก. 1 ประเทศ ข. 2 ประเทศ ค. 3 ประเทศ ง. 4 ประเทศ 5. ภาคเหนือ ลักษณะภูมิประเทศเป็นแบบใด ก. ที่ราบลุ่ม ข. ที่ราบสูง ค. ภูเขาสูงแบบสลับกับหุบเขา ง. ทะเล 6. หนองน้ำขนาดใหญ่ ที่เรียกว่า หนองหาน อยู่ที่บริเวณใด ก. แอ่งสกลนคร ข. แอ่งโคราช ค. เขื่อนสิรินธร ง. เขื่อนลำปาว 7. แหลมตะลุมพุก อยู่ภาคใด ก. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ข. ภาคเหนือ ค. ภาคตะวันตก ง. ภาคใต้ 8. เกาะเสม็ด อยู่ภาคใด ก. ภาคเหนือ ข. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ค. ภาคตะวันออก ง. ภาคใต้ 9. จุดสูงสุดของประเทศไทย อยู่ที่ใด ก. ภูเรือ ข.ภูกระดึง ค. ผาแต้ม ง. ดอยอินทนนท์ 10. ทะเลสาบขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ชื่อว่าอะไร ก. ทะเลสาบสงขลา ข. แม่น้ำโขง ค. แม่น้ำมูล ง. แม่น้ำชี

เฉลยข้อสอบหลังเรียน คำชี้แจง: ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว เฉลย ข้อสอบหลังเรียน 1. รูปร่างประเทศไทย คล้ายรูปร่างใด ตอบ ข. ขวาน 2. ประเทศไทย ตั้งอยู่คาบสมุทรใด ตอบ ก. คาบสมุทรอินโดจีน 3. ภูมิภาคในประเทศไทยมีกี่ภูมิภาค ตอบ ค. 6 ภูมิภาค 4. ประเทศไทยมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านกี่ประเทศ ตอบ ง. 4 ประเทศ 5. ภาคเหนือ ลักษณะภูมิประเทศเป็นแบบใด ตอบ ค. ภูเขาสูงแบบสลับกับหุบเขา 6. หนองน้ำขนาดใหญ่ ที่เรียกว่า หนองหาน อยู่ที่บริเวณใด ตอบ ก. แอ่งสกลนคร 7. แหลมตะลุมพุก อยู่ภาคใด ตอบ ง. ภาคใต้ 8. เกาะเสม็ด อยู่ภาคใด ตอบ ค. ภาคตะวันออก 9. จุดสูงสุดของประเทศไทย อยู่ที่ใด ตอบ ง. ดอยอินทนนท์ 10. ทะเลสาบขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ชื่อว่าอะไร ตอบ ก. ทะเลสาบสงขลา

อ้างอิง ดร.กระมล ทองธรรมชาติ และคณะ, สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ม.1, สำนักพิมพ์ อักษรเจริญทัศน์ อจท. จำกัด, 2548, หน้า 24-25 ฝ่ายกรรมวิธีข้อมูล. สถิติภูมิอากาศของประเทศไทยใน คาบ 30 ปี (พ.ศ. 2504-2533). รายงานข้อมูล อุตุนิยมวิทยาเลขที่ 551.582-02-2537, ISBN : 974- 7554-80-1, กองภูมิอากาศ, กรมอุตุนิยมวิทยา, กระทรวง คมนาคม

| | ผู้จัดทำ | | นางสาวณิชกมล บุญใหญ่ รหัสนักศึ กษา 6112258116 คณะครุ ศาสตร์ สาขาวิชาสังคมศึ กษา มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม รายวิชา ภูมิศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่1 ภูมิศาสตร์ประเทศไทย