หนังสือเรียน-พัฒนาอาชีพให้มีความมั่นคง มัธยมปลาย(อช 31003)

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวชิ า การพฒั นาอาชีพให้มีความม่นั คง (อช31003) ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560) หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ ห้ามจาหน่าย หนงั สือเรียนเล่มน้ีจดั พมิ พด์ ว้ ยเงินงบประมาณแผน่ ดินเพื่อการศึกษาตลอดชีวติ สาหรับประชาชน ลิขสิทธ์ิเป็น ของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวชิ าการลาดบั ที่ 32/2555

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวชิ า การพฒั นาอาชีพให้มีความม่นั คง (อช31003) ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560 ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 32/2555

คาํ นํา กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551 เมื่อวันที่ 18 กนั ยายน พ.ศ. 2551 แทนหลักเกณฑและวธิ ีการจดั การศึกษานอกโรงเรียน ตามหลักสตู รการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2544 ซ่ึงเปนหลักสูตรที่พัฒนาข้ึนตามหลักปรัชญาและ ความเช่ือพ้ืนฐานในการจัดการศึกษานอกโรงเรียนท่ีมีกลุมเปาหมายเปนผูใหญมีการเรียนรูและส่ังสม ความรู และประสบการณอ ยางตอเน่ือง ในปงบประมาณ 2554 กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดแผนยุทธศาสตรในการขับเคล่ือน นโยบายทางการศึกษาเพื่อเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขันใหประชาชนไดมีอาชีพท่ี สามารถสรางรายไดท ีม่ ง่ั ค่งั และมน่ั คง เปนบุคลากรที่มีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมี จิตสํานึกรับผิดชอบตอตนเองและผูอื่น สํานักงาน กศน. จึงไดพิจารณาทบทวนหลักการ จุดหมาย มาตรฐาน ผลการเรียนรทู คี่ าดหวัง และเนื้อหาสาระ ทั้ง 5 กลุมสาระการเรียนรู ของหลักสูตรการศึกษา นอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 ใหมีความสอดคลองตอบสนองนโยบาย กระทรวงศกึ ษาธิการ ซงึ่ สง ผลใหตอ งปรับปรงุ หนงั สือเรียน โดยการเพิ่มและสอดแทรกเนอื้ หาสาระเกย่ี วกับ อาชีพ คุณธรรม จริยธรรมและการเตรียมพรอ มเพือ่ เขา สปู ระชาคมอาเซยี น ในรายวิชาที่มีความเก่ียวของ สมั พนั ธก ัน แตย ังคงหลักการและวธิ ีการเดิมในการพัฒนาหนงั สอื ทีใ่ หผเู รียนศึกษาคนควา ความรดู ว ยตนเอง ปฏบิ ตั ิกจิ กรรม ทําแบบฝก หัด เพ่อื ทดสอบความรคู วามเขา ใจ มกี ารอภิปรายแลกเปลีย่ นเรยี นรูก ับกลุม หรือ ศึกษาเพมิ่ เติมจากภมู ิปญญาทองถนิ่ แหลงการเรียนรู และส่ืออนื่ การปรบั ปรงุ หนงั สือเรยี นในคร้งั นี้ ไดร บั ความรว มมืออยางดยี ่ิงจากผูท รงคุณวฒุ ใิ นแตล ะสาขาวิชา และผูเ กยี่ วของในการจัดการเรียนการสอนท่ีศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรูจากส่ือ ตาง ๆ มา เรียบเรยี งเน้อื หาใหค รบถวนสอดคลอ งกับมาตรฐาน ผลการเรยี นรูทคี่ าดหวงั ตัวชี้วัดและกรอบเน้ือหาสาระ ของรายวิชา สาํ นักงาน กศน. ขอขอบคณุ ผูมสี วนเกี่ยวของทุกทานไว ณ โอกาสน้ี และหวังวาหนังสือเรียน ชดุ นี้จะเปนประโยชนแกผูเรียน ครู ผูสอน และผูเก่ียวของในทุกระดับ หากมีขอเสนอแนะประการใด สํานกั งาน กศน. ขอนอ มรับดว ยความขอบคุณย่ิง

สารบัญ หนา คาํ นาํ 1 คาํ แนะนําการใชหนงั สอื เรยี น 2 โครงสรางรายวชิ า การพฒั นาอาชพี ใหม ีความม่ันคง บทท่ี 1 ศกั ยภาพธรุ กจิ 2 8 เร่อื งท่ี 1 ความหมาย ความสําคัญ และความจาํ เปนของการพฒั นาอาชีพ 9 เพอ่ื ความมน่ั คง 12 เรื่องที่ 2 ความจาํ เปน ของการวเิ คราะหศ กั ยภาพธุรกจิ 13 เรอ่ื งท่ี 3 การวิเคราะหต ําแหนง ธุรกิจ 18 เรื่องท่ี 4 การวเิ คราะหศกั ยภาพธรุ กจิ บนเสน ทางของเวลาตามศกั ยภาพ 20 22 ของแตละพื้นท่ี 23 บทท่ี 2 การจัดทาํ แผนพฒั นาการตลาด 25 27 เร่อื งที่ 1 การกาํ หนดทิศทางการตลาด เปาหมาย กลยุทธใ นการขยายอาชีพ 29 เรือ่ งท่ี 2 การวิเคราะหก ลยุทธ 31 เรื่องที่ 3 การกาํ หนดกิจกรรม และแผนพฒั นาการตลาด 33 บทที่ 3 การจดั ทําแผนพัฒนาการผลติ หรือการบรกิ าร 34 เรอ่ื งท่ี 1 การกาํ หนดคณุ ภาพผลผลติ หรือบรกิ าร 34 เรอ่ื งท่ี 2 การวิเคราะหทุน ปจจยั การผลิตหรอื การบรกิ าร 37 เรื่องที่ 3 การกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบรกิ าร 39 เรื่องท่ี 4 การกาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลติ หรือการบรกิ าร เร่อื งท่ี 5 การพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบรกิ าร บทท่ี 4 การพัฒนาธรุ กจิ เชงิ รกุ เร่ืองที่ 1 ความจําเปน และคณุ คา ของธรุ กิจเชงิ รกุ เรื่องท่ี 2 การแทรกความนิยมเขา สคู วามตองการของผบู รโิ ภค เรอ่ื งที่ 3 การสรา งรปู ลกั ษณค ณุ ภาพสินคา ใหม เรอ่ื งที่ 4 การพัฒนาอาชีพใหม ีความมัน่ คง

สารบญั (ตอ ) หนา บทท่ี 5 โครงการพฒั นาอาชพี ใหมีความมั่นคง 46 เรื่องท่ี 1 การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนการผลติ หรือบรกิ าร 47 เร่ืองท่ี 2 การเขยี นโครงการพฒั นาอาชพี สูความมน่ั คง 54 เร่อื งท่ี 3 การตรวจสอบความเปน ไปไดแ ละปรับปรุงแกไ ขโครงการ 61 68 คณะผูจดั ทาํ

คาํ แนะนําการใชหนังสือเรยี น หนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชา การพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง (อช31003) ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เปนหนังสือเรียนท่ีจัดทําขึ้นสําหรับผูเรียนท่ีเปนนักศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขัน้ พ้ืนฐาน ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาการพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง (อช31003) เลม น้ี ผเู รียนควรปฏบิ ัติ ดงั น้ี 1. ศึกษาโครงสรา งรายวิชาใหเขา ใจในหวั ขอและสาระสําคัญ ผลการเรยี นรทู ่ีคาดหวัง และขอบขาย- เน้อื หาของรายวชิ าโดยละเอยี ด 2. ศึกษารายละเอียดเน้ือหาของแตละบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามท่ีกําหนด แลว ตรวจสอบกับครหู รือผรู ใู นเรอ่ื งนนั้ ๆ ถา ยังไมเขา ใจใหกลับไปศกึ ษาและทําความเขา ใจในเนอ้ื หานัน้ ใหม ใหเ ขา ใจ กอ นทจ่ี ะศึกษาเรื่องตอ ๆ ไป 3. หนงั สือเรยี นเลม น้มี ี 5 บทเรียน ประกอบดวย บทท่ี 1 ศกั ยภาพธรุ กจิ บทที่ 2 การจดั ทําแผนพฒั นาการตลาด บทท่ี 3 การจดั ทาํ แผนพฒั นาการผลิตหรอื การบริการ บทท่ี 4 การพฒั นาธรุ กิจเชงิ รกุ บทที่ 5 โครงการพฒั นาอาชพี ใหม คี วามมัน่ คง

โครงสรา งรายวชิ าการพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่ันคง (อช 31003) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย สาระสําคญั การพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง จําเปนตองศึกษาและวิเคราะหศักยภาพของธุรกิจแลวจัดทํา แผนพฒั นาการตลาด การผลติ หรอื การบริการ การพฒั นาธุรกจิ เชิงรกุ และการเขียนโครงการพัฒนาอาชีพ ใหม คี วามมัน่ คงพรอมท้งั กาํ หนดระบบกํากบั ดแู ลเพ่อื ใหอ าชีพสคู วามม่นั คง ผลการเรียนรูท่ีคาดหวงั 1. อธบิ ายความหมาย ความสําคัญ ความเขา ใจในการพัฒนาอาชีพใหมีผลิตภัณฑหรืองานบริการ สรางรายไดพอเพยี งตอ การดํารงชวี ติ มเี งนิ ออม และมที นุ ในการขยายอาชพี 2. วเิ คราะหศ กั ยภาพธรุ กจิ การตลาด การผลติ หรือการบรกิ าร แผนธุรกจิ เชิงรกุ เพือ่ สรางธุรกิจ ใหมคี วามมน่ั คง 3. อธิบายวธิ ีการตรวจสอบการพัฒนาอาชีพใหเ ขา สูความมั่นคง 4. ปฏิบัติการจัดทาํ แผนโครงการพฒั นาอาชีพใหมคี วามม่นั คง ขอบขายเนอื้ หาวิชา บทที่ 1 ศกั ยภาพธรุ กิจ บทที่ 2 การจดั ทาํ แผนพัฒนาการตลาด บทที่ 3 การจดั ทําแผนพัฒนาการผลิตหรือการบริการ บทท่ี 4 การพัฒนาธรุ กิจเชงิ รกุ บทท่ี 5 โครงการพฒั นาอาชีพใหมคี วามม่นั คง

1 บทท่ี 1 ศกั ยภาพธุรกิจ สาระสาํ คญั การพัฒนาอาชีพจําเปนตองมีการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ ตําแหนงธุรกิจในระยะตาง ๆ และ วิเคราะหศ ักยภาพของธุรกิจบนเสนทางของเวลา เพอื่ สรา งธรุ กจิ ใหม ีความมนั่ คง ผลการเรยี นรูท คี่ าดหวัง 1. อธบิ ายความหมาย ความสาํ คัญและความจําเปนของการพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่นั คง 2. อธบิ ายความจําเปน ของการวเิ คราะหศักยภาพธุรกิจ 3. อธิบายการวิเคราะหต าํ แหนงธรุ กิจในระยะตาง ๆ 4. อธิบายการวเิ คราะหศักยภาพของธรุ กิจบนเสน ทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพน้ื ที่ ขอบขา ยเน้ือหา เร่อื งที่ 1 ความหมาย ความสําคัญและความจาํ เปนของการพฒั นาอาชพี ใหมคี วามม่ันคง เรอ่ื งท่ี 2 ความจาํ เปนของการวิเคราะหศ กั ยภาพธรุ กจิ เร่อื งท่ี 3 การวเิ คราะหตาํ แหนงธุรกิจ เร่ืองที่ 4 การวเิ คราะหศกั ยภาพธุรกิจบนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพน้ื ท่ี

2 เร่ืองท่ี 1 ความหมาย ความสําคัญและความจาํ เปนของการพฒั นาอาชีพใหมคี วามมัน่ คง 1. ความหมาย ความสําคัญและความจําเปน ของการพฒั นาอาชพี การพัฒนาอาชีพ หมายถึง การประกอบอาชีพที่มีการพัฒนาสินคาหรือผลิตภัณฑใหตรงกับ ความตองการของลูกคาอยูตลอดเวลา โดยมีสวนครองตลาดไดตามความตองการของผูผลิต แสดงถึง ความมัน่ คงในอาชพี ความม่ันคง หมายถึง การเกิดความแนน และทนทาน ไมก ลับเปน อน่ื 2. ความสําคญั และความจาํ เปนของการพฒั นาอาชีพใหม ีความมน่ั คง ผปู ระกอบอาชีพจะตอ งมวี สิ ัยทศั นกวา งไกล เพ่อื พจิ ารณาแนวโนมของตลาดและความตองการของ ผูบริโภคเขาสูการแขงขันในตลาดใหได จึงจําเปนตองมีการพัฒนาอาชีพ โดยใหถือวา ลูกคามีความสําคัญ ดังน้ัน การพัฒนาอาชพี ใหมคี วามม่นั คง จึงมีความสําคัญและความจําเปน ดงั นี้ 1. เพอ่ื ใหม สี นิ คา ทีด่ ีตรงตามความตอ งการของผบู รโิ ภค 2. เพื่อใหผูผลติ ไดมีการคดิ คน ผลติ ภณั ฑหรือสินคา ไดต ลอดเวลา 3. มกี ารนาํ นวัตกรรมและเทคโนโลยเี ขา มาใชในกระบวนการผลิต เพื่อใหส นิ คา มีคณุ ภาพยงิ่ ขึ้น 4. ทําใหเศรษฐกิจชุมชนและของประเทศดขี ้ึน 3. ขอ ควรพจิ ารณาในการพัฒนาอาชพี ปจ จยั ทที่ ําใหก ารพฒั นาอาชพี ใหม ีความม่ันคงใหสามารถแขงขันกบั ผูอ ืน่ ได มีดังนี้ 1) ผปู ระกอบอาชีพ ซึง่ อาจจะเปน เจาของธรุ กิจ ผูจดั การ ทีมงาน จะตอ งมคี วามรูเกี่ยวกบั การพฒั นา อาชีพนั้น ๆ รวมถึงทักษะในอาชีพและประสบการณท่ีเปนประโยชนตอการพัฒนาอาชีพของตน นอกจากน้ียังเปน ผรู ักความกา วหนา ไมห ยุดนงิ่ กา วทันกระแสโลก กลาคดิ กลา ทาํ ทันสมยั มองโลกในแงดี 2) ปจจัยการผลิต ไดแก เงินทนุ วัตถุดิบ แรงงาน สถานที่ยอมตองพัฒนาใหมีคุณภาพมากกวาเดิม แตกตา งและโดดเดนไปจากคแู ขงอ่ืน ๆ 3) โอกาสและสภาพแวดลอ มทางธุรกิจ เชน มีตลาดรองรับตามนโยบายของรัฐบาลทสี่ ง เสริมจะ ทาํ ใหธุรกจิ เจริญกาวหนา 4) ผลกระทบตอ ชมุ ชน สงั คม และส่งิ แวดลอมและตองคาํ นึงถึงผลดกี บั ทกุ ฝา ย เร่ืองที่ 2 ความจําเปนของการวเิ คราะหศกั ยภาพธุรกจิ 1. ศักยภาพของธุรกิจ หมายถึง ธุรกิจที่ทุกคนที่มีความสามารถพัฒนาสินคาน้ัน ๆ ใหอยูใน ตลาดไดอ ยา งม่นั คง 2. ความจําเปนทจี่ ะตอ งวเิ คราะหศ กั ยภาพของธุรกจิ ไดแ ก 1) ทําใหส ามารถขยายตลาดไดกวางขวางกวาเดิม

3 2) ทําใหล ดความเสี่ยงในการดาํ เนินธรุ กิจ 3) มีแนวทางในการดาํ เนนิ งานอยา งรอบคอบ ปลอดภยั จากการขาดทุน 4) เปนการส่ือสารเกี่ยวกับทิศทางของธุรกิจใหแกผูเกี่ยวของหรือองคกรที่สนับสนุนเงิน ใหท ราบ เพอื่ ใหเกิดความมัน่ ใจ 5) ในการขยายธุรกจิ มีความเปน ไปได 3. ความคิดรวบยอด 1) องคประกอบท่ีมีความสัมพันธกับความม่ันคงของอาชีพ จะตองมีความตรงกันกับ ปจจัยท่ีสงผลตอศักยภาพในอาชีพ หากมีองคประกอบที่ไมตรง จําเปนท่ีจะตองจัดการใหตรงกันหรือ สัมพันธกันกจ็ ะทาํ ใหศักยภาพของอาชีพสงู ขนึ้ 2) ศักยภาพของอาชีพสามารถบอกเปนตัวเลขและอธิบายสภาพที่ปรากฏไดจะทําให ผปู ระกอบการมองเห็นขอบกพรองและสามารถแกไ ขขอ บกพรอ งพัฒนาอาชีพสูความม่นั คงได 4. ความหมายของศกั ยภาพในอาชีพ ศักยภาพในอาชีพ หมายถึง ภาวะแฝงหรืออํานาจแฝงท่ีมีอยูในปจจัยดําเนินการอาชีพ ไดแ ก ทุน บคุ ลากร วัสดอุ ปุ กรณ และระบบการจัดการนํามาจัดการใหตรงกับองคประกอบความม่ันคง ในอาชพี จะสามารถทาํ ใหอ าชีพมนั่ คงและปรากฏใหป ระจักษได 5. ลักษณะโครงสรางของศักยภาพในอาชีพ โครงสรา งของศักยภาพในอาชีพ เปน ความสมั พันธระหวา งการจัดปจจยั ดาํ เนินการของ อาชพี กับองคประกอบของการพฒั นาอาชพี ใหม ั่นคง มลี ักษณะโครงสรางของความสัมพันธตามแผนภูมิ ดังนี้ แผนภมู โิ ครงสรางศกั ยภาพการขยายอาชพี ใหมีความมนั่ คง ปจจัยนาํ เขา เพ่อื  ตรงกนั การจดั องคป ระกอบ  ศกั ยภาพ  ความมน่ั คงของ  สมั พันธกัน การขยายอาชพี พฒั นาอาชพี = การขยายอาชีพ การขยายอาชพี 1. ทุน 1. การจัดการลดความเสยี่ งผลผลิต 2. บุคลากร 2. ขอตกลง/มาตรฐานพฒั นาอาชีพ 3. วัสดุอุปกรณ 4. การจดั การ

4 จากแผนภูมิแสดงโครงสรางศกั ยภาพการขยายอาชพี ใหมความม่ันคง มีรายละเอยี ด ดังนี้ 1. ปจจยั นําเขา เพอ่ื การขยายอาชีพในแตล ะปจ จยั จะมีตัวแปรรวม ดังนี้ 1.1 ทนุ (1) เงนิ ทุน (2) ทดี่ ิน/อาคารสถานท่ี (3) ทุนทางปญญา ไดแ ก - การสรา งความสัมพนั ธก ับลูกคา - องคค วามรทู ีส่ รางข้ึน - ภาพลักษณข องผลผลติ และสถานประกอบการท่จี ะสรางความพอใจกบั ลูกคา 1.2 บคุ ลากร (1) หุนสว น (2) แรงงาน 1.3 วัสดอุ ุปกรณ (1) วตั ถุดิบ (2) อุปกรณเคร่ืองมอื 1.4 การจัดการ (1) การจดั การการผลติ (2) การจดั การการตลาด 2. การจัดองคประกอบพฒั นาอาชพี มปี จ จยั และตัวแปรรวม ดงั นี้ 1.1 องคประกอบดานการจัดการลดความเสีย่ งผลผลิต (1) ความหลากหลายทางชีวภาพ (2) การเพม่ิ ผลผลติ (3) การจัดการหมุนเวยี นเปล่ียนรูป (4) การจดั การรายไดใหหมนุ เวยี นกลบั มาสกู ารขยายอาชีพ 1.2 ขอตกลง/มาตรฐานพัฒนาอาชีพ (1) คุณภาพผลผลติ (2) การลดตนทุน (3) การสง มอบ (4) ความปลอดภยั

5 3. ศักยภาพการขยายอาชพี เปน ตัวเลขบง ชี้ความตรงกนั หรอื ความสัมพันธร ะหวา งปจ จัย- นําเขา กับการจัดองคป ระกอบพัฒนาอาชพี ดงั น้ี 3.1 ประสทิ ธภิ าพรวมของการดําเนินการขยายอาชีพ ซึง่ เปนตัวเลขผนั แปร ระหวา ง -1 ถึง 1 โดยมีเกณฑการประเมินดังนี้ ตา่ํ กวา 0.5 = การขยายอาชีพ มีศักยภาพตํา่ ตอ งแกไ ข สงู กวา 0.5 – 0.75 = การขยายอาชพี มีศกั ยภาพ สูงกวา 0.75 = การขยายอาชีพมศี ักยภาพสงู 3.2 ประสิทธภิ าพแตละปจ จยั ตองมีคา 0.5 ขึน้ ไปถงึ จะยอมรับได แตถาหากต่าํ กวา ก็ควรดําเนนิ การแกไขพัฒนา 3.3 ในการวเิ คราะหศกั ยภาพในธรุ กจิ ดา นการวิเคราะหค วามตรงกนั หรือความสัมพันธกัน ระหวางปจจัยนําเขาดําเนินการขยายอาชีพกับองคประกอบการพัฒนาอาชีพ ของผูเช่ียวชาญและ ผเู ก่ียวของกบั การประกอบการขยายอาชพี จํานวน 3 – 5 คน ดําเนินการวิเคราะหแลวนํามาประมวลผล ตามตารางวิเคราะห ดังน้ี ตารางท่ี 1 ตารางวเิ คราะหศ กั ยภาพธุรกิจ ปจ จยั นําเขา ทุนดําเนินการ บุคลากร วดั สอุ ุปกรณ การจัดการ ศักยภาพ ขยายอาชีพ รายขอ องคประกอบ 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 พัฒนาอาชีพ 1. ความหลากหลาย ทางชวี ภาพ 2. การเพิม่ ของผลิต 3. การหมนุ เวียน เปล่ียนรูป 4. การจัดการรายได 5. คณุ ภาพผลผลิต 6. การลดตนทนุ 7. การสงมอบผลผลิต 8. ความปลอดภยั รวม

6 3.4 ดําเนินการวิเคราะหเพ่ือสรุปศักยภาพการขยายอาชีพดวยการใชผูเชี่ยวชาญ จาํ นวน 3 – 5 คน ตรวจสอบพจิ ารณาความตรงกนั หรอื สมั พนั ธกนั ระหวา งองคประกอบพัฒนาอาชีพใน แตล ะขอ กบั ปจจยั นําเขา ขยายอาชพี โดยมเี กณฑพิจารณา ดงั นี้ ใหคะแนน 1 หมายถึง มคี วามตรงกนั หรอื ความสมั พนั ธกัน ใหค ะแนน 0 หมายถึง เฉย ๆ ไมม ีความเห็น ใหคะแนน – 1 หมายถึง ไมต รงกนั 3.5 ดําเนนิ การประมวลผล เพ่ือสรุปผลและอภปิ รายผลศกั ยภาพการขยายอาชีพดวย การนาํ ผลการวเิ คราะหของทุกคนมาคิดหาคาเฉลี่ย ดงั น้ี ตารางที่ 2 ตารางสรุปผลศกั ยภาพการขยายอาชพี ปจจัยนาํ เขา ทุนดําเนนิ การ บุคลากร วดั สอุ ุปกรณ การจดั การ ศกั ยภาพ ขยายอาชีพ 1 0 -1 1 0 -1 รายขอ 23 - 4 1 - 0.50 องคป ระกอบ 1 0 -1 1 0 -1 23 - 4 1 - 0.65 พัฒนาอาชพี 14 - 4 1 - 0.60 23 - 1. ความหลากหลาย 4 - 13 - 2 32 - 4 - 1 0.40 ทางชวี ภาพ 4 1 - 0.70 2. การเพิม่ ของผลิต 5 - - 2 3 - 3. การหมนุ เวียน 5 - -23- เปลี่ยนรูป 4. การจดั การ 1 4-23- รายได 5. คณุ ภาพ 4 1-32- ผลผลติ 6. การลดตน ทนุ 5 - - 5 - - - 1 4 3 - 2 0.35 7. การสงมอบ 1 - 4 2 - 3 1 - 4 2 - 3 -0.40 ผลผลติ 8. ความปลอดภัย 2 3 - 5 - - 3 2 - 5 - - 0.75 รวม 0.55 0.45 0.225 0.60 0.36

7 ผลการวิเคราะหส ามารถอธิบายไดวา (1) ภาพรวมของศักยภาพ มคี ะแนน 0.36 อาจบอกไดว า การขยายอาชีพมศี ักยภาพไมถึงเกณฑ (2) เมือ่ พิจารณาดา นปจจัยนาํ เขา พบวา ปจจัยดานบุคลากรและวสั ดอุ ปุ กรณมศี ักยภาพไมถ ึงเกณฑ (3) เม่ือพจิ ารณาดานองคประกอบพฒั นาอาชีพ พบวา องคประกอบดานการจัดการรายไดการลด ตน ทุนและการสงมอบผลผลิตมศี กั ยภาพไมถงึ เกณฑ (4) ผลการวิเคราะหอาจสรุปไดว าการขยายอาชีพของผูประกอบการรายน้มี ีศกั ยภาพตํ่ากวา เกณฑที่ กาํ หนดจาํ เปน ตองทบทวนพัฒนาใหม การระบปุ จจัยและองคประกอบทม่ี ีและไมมีศกั ยภาพ การระบุปจ จยั และองคประกอบทม่ี แี ละไมม ีศักยภาพได จากการนาํ ผลการวเิ คราะหและประเมิน ศักยภาพในธุรกจิ มาพิจารณา อภปิ รายเหตุ และผลที่นาํ ไปสกู ารพฒั นา มีขน้ั ตอนดงั นี้ 1) ตรวจสอบผลการวิเคราะหองคป ระกอบท่ีมคี ะแนนต่าํ กวาเกณฑ วามีองคประกอบอะไรบาง 2) พจิ ารณาองคป ระกอบท่พี บวาตํา่ กวา เกณฑแ ลว นาํ มาพิจารณาสภาพภายในวา ความตรงกนั กบั ปจ จัยนําเขาขยายอาชพี มีสภาพเปน อยางไรแลว คดิ ทบทวนหาเหตุ หาผลวามาจากอะไร ตารางท่ี 3 องคประกอบของการพฒั นาอาชีพ ปจ จยั นาํ เขา ทุนดาํ เนนิ การ บุคลากร วดั สอุ ุปกรณ การจดั การ ศักยภาพ ขยายอาชพี รายขอ องคป ระกอบ 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 1 0 -1 0.40 พฒั นาอาชีพ 4. การจดั การรายได 1 4 - 2 3 - 2 3 - 4 - 1 จากตารางแสดงตัวอยางขางตนพบวา องคประกอบของการพัฒนาอาชีพในรายการท่ี 4 เรื่อง การ จัดการรายได มีคะแนนศักยภาพ 0.40 ตํ่ากวาเกณฑท่ียอมรับได จึงจําเปนที่เราตองพัฒนา ดังนั้น จึงตอง มาพิจารณาดา นปจ จัยนําเขาซ่ึงเปนตัวท่ีมีภาวะแฝง สามารถทําใหอาชีพพัฒนาและปรากฏใหประจักษได ดงั นี้ 1. ดา นทุนดําเนนิ การ ท่ีจะใชข บั เคลือ่ นการจดั การรายได ขาดความชัดเจน 2. บคุ ลากรดาํ เนนิ การ ผเู ช่ยี วชาญมองเหน็ วา ไมชดั เจน 3. วัสดอุ ปุ กรณ ผเู ชี่ยวชาญมองเห็นวา ไมชัดเจน ท้ัง 3 ปจจัยสงผลตอศักยภาพการจัดการรายได จึงจําเปนตองมีการทบทวนกําหนด แนวทางพัฒนาอาชพี ใหม คี วามมัน่ คง

8 ใบงานท่ี 1 คําสั่ง ใหผูเรียนวิเคราะหศักยภาพธุรกิจของตนเอง หรือธุรกิจของผูประสบความสําเร็จในอาชีพตาม รูปแบบตารางการวิเคราะหที่กาํ หนด และประเมนิ ผลดงั น้ี 1. ภาพรวมของศักยภาพธุรกจิ อยรู ะดับใด 2. ศกั ยภาพใดบางทถ่ี ึงเกณฑ และศักยภาพใดบา งที่ไมถ ึงเกณฑ 3. ศักยภาพทไ่ี มถงึ เกณฑท า นมแี นวทางในการพฒั นาอยางไร เรอ่ื งท่ี 3 การวิเคราะหต าํ แหนงธรุ กจิ การเขาสูอาชีพเม่ือดําเนินธุรกิจไปจนประสบผลสําเร็จ มักจะถูกจับตามองและทําตามกันมา สวน แบงการตลาดจึงมขี นาดเล็กลงโดยลาํ ดบั จนถึงวันท่ีจะเกิดวิกฤติ จึงมีความจําเปนตองพัฒนาหรือขยาย ขอบขายอาชีพออกไปหรอื เรยี นรทู าํ ในสง่ิ ทีค่ นอืน่ ทาํ ไมได เพื่อใหอ ยไู ดอ ยา งมั่นคงยงั่ ยืน การพัฒนาหรือ ขยายอาชีพ จะตองวเิ คราะหและประเมินศกั ยภาพของธุรกจิ วา อยใู นตําแหนงธรุ กจิ ระดับใด ดังนี้ 1. ธุรกิจระยะเริ่มตน 4. ธุรกิจตกตา่ํ หรอื สงู ขึ้นถา ไมมี การพฒั นา การพฒั นาธุรกิจจะเปนขาลง จําเปน ตอ งขยายขอบขาย จึงมคี วามตอ งการตอ งการ ใชน วตั กรรม/เทคโนโลยเี ขา มาใช งาน 3. ธรุ กิจทรงตวั จะมีผคู นเขามาเรยี นรูท ําตาม ทาํ ใหเกิดวิกฤติสวนแบงตลาด 2. ธุรกจิ อยใู นระยะสรางตวั จะมีคนจับตามองพรอมทาํ แผนภูมกิ ารวิเคราะหต าํ แหนงธุรกจิ

9 จากแผนภมู กิ ารวเิ คราะหต ําแหนง ธุรกจิ มีรายละเอยี ด ดงั นี้ 1. ระยะเร่ิมตน เปนระยะเริ่มตนของการทําธุรกิจ จึงตองมีการพัฒนาใหธุรกิจอยูไดเปน ระยะทผี่ ปู ระกอบการจะตอ งประชาสัมพันธส ินคา และบรกิ ารใหล กู คา รจู ัก 2. ระยะสรา งตวั เปน ระยะที่ธุรกิจเตบิ โตมาดวยดี มกั จะมคี นจบั ตามองพรอมคาํ ถาม 3. ระยะทรงตัว เปนระยะทธ่ี ุรกจิ อยนู ่งิ ไมม ีการขยายตลาด ไมม ีการพฒั นาสบื เนื่องมาจาก ระยะท่ี 3 ทมี่ ีผปู ระกอบการอน่ื ๆ ทําตาม จึงทําใหมสี วนแบงของตลาด 4. ระยะตกต่ําหรือสงู ข้นึ เปน ระยะที่ถา ไมม กี ารพัฒนาธุรกิจก็จะอยูในขาลง ถามีการพัฒนา ธรุ กจิ จากระยะทรงตัวก็จะทําใหธรุ กจิ อยูในขาขนึ้ เร่อื งท่ี 4 การวเิ คราะหศ กั ยภาพธุรกิจบนเสน ทางของเวลาตามศกั ยภาพของแตละพ้นื ท่ี 1. เสน ทางของเวลา หมายถงึ วัฎจักรของการประกอบอาชีพ ธุรกิจ สินคาหรือบริการ ในชว งระยะเวลาหนง่ึ ของการดาํ เนนิ การ 2. การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจบนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพ้ืนท่ี คือ การแยกแยะกระบวนการทางธรุ กิจ หรือการดําเนินการดานอาชีพหรือการประกอบอาชีพ โดยแบงตาม ชวงระยะเวลาดําเนินกิจกรรม และมีเปาหมาย คือ ผลการประกอบการในชวงเวลา ทําใหมองเห็น ความกาวหนา ความสาํ เรจ็ ในแตล ะภารกิจ ดว ยการกําหนดกิจกรรมพรอมกํากับเวลาท่ีตองใชจริง เขียน เปนผังการไหลของงาน เพ่อื ใชเ ฝา ระวงั การดําเนินงาน การจัดทําผังการไหลของงานในแตละภารกิจให กาํ หนดดงั นี้ 1) กาํ หนดงาน/อาชีพออกเปน เรือ่ งสาํ คญั 2) นํากจิ กรรมออกมาจัดลาํ ดบั ขน้ั ตอนกอ นหลงั 3) นําลกั ษณะบงช้คี วามสาํ เรจ็ ออกมากาํ หนดเปนผลการดาํ เนนิ งาน 4) จัดทําผงั ของงานในรปู แบบใดกไ็ ดใ หผูป ระกอบอาชพี มีความเขา ใจดี

การบรหิ าร วางแผน ผงั การไหลของปลกู มะละกอ จดั จําหนา ย 10 จดั การ การผลติ เตรียม สรุป ขยายอาชพี ปจ จัยปลูก ยอดขาย ปลกู มะละกอ ปลกู มะละกอ 5 ไร การผลติ ทาํ บํารงุ ปลกู บํารงุ เกบ็ เกีย่ ว มะละกอ ปุยหมัก ดิน มะละกอ รกั ษา ชว งเวลา (สัปดาห) 1 2 3 4-14 15 16-24 25 26 การปลูกผกั อินทรียใ ชเวลา 8 สัปดาห การทํางาน มี 2 ลักษณะ คือ การบริหารจดั การ และการปลูกผกั ตอ งจดั ผงั การไหลของงานใหเ หน็ การทํางานกอนหลงั ตงั้ แตเ ร่ิมตน จนจบ เพื่อใหม องเหน็ เสนทางของการปลูกพืช ซึง่ เราสามารถใชผ ังการไหลกํากบั ดูแลการขยายอาชพี ได ดงั นี้ 1) นาํ ผงั การไหลของงานติดผนังใหม องเหน็ 2) ตดิ ตามระยะเวลาตามผังการไหลของงาน วันทก่ี าํ หนดกจิ กรรมดาํ เนินการเสร็จหรือไม ถาเสร็จกท็ ําเคร่อื งหมายบอกใหรูว าเสรจ็ 3) ถาไมเ สร็จผูประกอบการจะตอ งติดตาม คน หาสาเหตุแลวปฏบิ ตั ิการแกไขขอบกพรอง 4) ดาํ เนนิ การปรบั ระยะเวลาในผงั การไหลของงานใหเ ปนความจรงิ ประเมินผลและกาํ กับ ดแู ล วา มีงานสว นใดประสบผลสาํ เรจ็ บา ง และสําเร็จไดเ พราะอะไร เปน เหตุ จากน้นั ดวู า สวนใดทไ่ี มป ระสบผลสําเรจ็ และมอี ะไรเปนเหตุ นําผลท้ังความสําเรจ็ และความเสียหาย มาสรุปผล เพื่อนาํ ผลกลับมาแกไขแผนกลยทุ ธและแผนปฏบิ ัติการใหมปี ระสิทธิภาพได 3. ศกั ยภาพของทรัพยากรธรรมชาติในแตละพ้นื ท่ี ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถงึ สิ่งที่เกิดขน้ึ เองตามธรรมชาติ ซึง่ มนษุ ยสามารถนําไปใชใ หเกิด ประโยชนต อชีวติ ประจาํ วนั และการประกอบอาชีพได เชน การวางแผนปลูกมะละกอ มแี หลงนาํ้ เพียงพอตอ ระยะเวลาในการปลูกหรือไม และความอุดมสมบูรณข องดินมีมากนอ ยเพยี งใด ซึ่งจะสงผลตอการปรับปรุงดิน และการใสปยุ มะละกอ

11 4. ศกั ยภาพของพืน้ ทตี่ ามลกั ษณะภูมอิ ากาศ ลักษณะภมู ิอากาศ หมายถึง ลักษณะอากาศประจาํ ทองถิ่นในชว งระยะเวลาหนึง่ ซึ่งมีอิทธิพล ตอการประกอบอาชพี ในแตล ะพ้นื ทีม่ ีสภาพอากาศท่ีแตกตา งกนั เชน การเตรียมปจจัยการปลูกมะละกอ เก่ียวกับเมล็ดพันธุ ควรเลือกพันธุใหเหมาะสมกับฤดูกาล เพราะจะทําใหมะละกอเจริญเติบโตดี และ ใหผ ลผลติ ตรงตามสายพันธุ 5. ศกั ยภาพของภมู ิประเทศ และทําเลทีต่ ง้ั ของแตล ะพ้นื ท่ี ภูมิประเทศ หมายถึง ลักษณะทางกายภาพของแผนดินทีม่ ลี ักษณะเปนพื้นที่ประกอบการท่ีมี ความสงู ต่าํ ทรี่ าบลมุ ที่ราบสูง ภเู ขา แมน ํา้ ทะเล เปนตน โดยเฉพาะในการปลกู มะละกอ ควรเลอื กพ้ืนท่ีท่ีสูง ใกลแหลง นํ้า และนํา้ ไมทว มขงั 6. ศกั ยภาพของศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวติ ของแตละพ้นื ที่ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี หมายถึง ความเชือ่ การกระทําท่มี กี ารปฏิบัติสบื เน่อื งกนั มาเปน เอกลักษณ และมคี วามสาํ คัญตอ สงั คม ในแตล ะภาคของประเทศไทย มวี ิถีชีวติ การเปน อยู การประกอบอาชีพและการบรโิ ภคที่ แตกตา งกัน เชน บางแหง ปลูกมะละกอเพือ่ สง โรงงาน หรอื บางแหง ปลูกมะละกอเพอื่ บริโภค เปนตน 7. ศักยภาพของทรัพยากรมนษุ ยใ นแตล ะพน้ื ที่ ทรัพยากรมนุษยใ นแตล ะพ้นื ที่ หมายถึง ความรู ความสามารถของมนษุ ยท เี่ ปน ภูมริ ู ภมู ปิ ญ ญา ทง้ั ในอดีตและปจจุบนั ตา งกัน ในแตละทอ งถิน่ มคี วามถนดั และความชํานาญในการบาํ รงุ รักษา เก็บเกย่ี ว และจดั จาํ หนา ยทีไ่ มเหมือนกันสง ผลใหผลผลิตและรายไดต างกนั ใบงานที่ 2 คําสัง่ ใหผูเ รียนจัดทาํ ผงั การไหลของงานการขยายอาชพี ของตนเอง หรอื อาชพี ของผูประสบความสําเร็จ จากการประกอบอาชพี

12 บทท่ี 2 การจดั ทําแผนพฒั นาการตลาด สาระสาํ คัญ การจัดทําแผนพัฒนาการตลาดของสินคาใหสามารถแขงขันได โดยการกําหนดเปาหมายและ กลยุทธต าง ๆ เพือ่ ใหบ รรลเุ ปา หมายของกจิ กรรมทางการตลาดที่กําหนดไว ลักษณะบง ชี้ความสาํ เร็จของการเรียนรู 1. อธบิ ายการกําหนดทศิ ทางและเปา หมายการตลาดของสนิ คา หรอื บรกิ ารได 2. อธบิ ายการกาํ หนดและวิเคราะหกลยุทธส ูเ ปาหมายการตลาดได 3. อธิบายการกําหนดกิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาดได ขอบขา ยเนอื้ หา เรอ่ื งท่ี 1 การกําหนดทศิ ทางการตลาด เปาหมาย กลยุทธในการขยายอาชพี เรือ่ งที่ 2 การวเิ คราะหก ลยุทธ เรื่องที่ 3 การกําหนดกจิ กรรมและแผนการพฒั นาการตลาด

13 เร่ืองท่ี 1 การกาํ หนดทิศทางการตลาด เปา หมาย กลยุทธใ นการขยายอาชีพ ความคดิ รวบยอด การทําธรุ กิจไมว าจะทําระดับใด จําเปนตองมีทิศทางใหมองเห็นผลสําเร็จ ภาระงานท่ี จะตองทําและกลยุทธสูความสําเรจ็ ใชเ ปนความคิดสกู ารปฏิบัตจิ ริง เปนการกําหนดอนาคตของธุรกิจให เดนิ ไปในทศิ ทางทตี่ อ งการอยา งมน่ั คงและยัง่ ยืนได 1. ขัน้ ตอนการดําเนนิ งาน 1. ทศิ ทางการตลาด 2. เปาหมายการตลาด 3. แผนกลยทุ ธ วสิ ยั ทศั น กลยุทธ แผนกลยทุ ธ พนั ธกิจ จากแผนภมู ิ ทาํ ใหม องเหน็ วาการกาํ หนดทิศทางการตลาด กลยทุ ธ การขยายอาชพี ประกอบดว ย 1. การกําหนดทิศทางธุรกิจ ประกอบดวย วิสัยทัศนที่ตองการใหเกิดอยางมีความพอดี และ พันธกิจสาํ คญั ท่ีจะนําไปสูความสาํ เร็จ 2. การกําหนดเปาหมายการตลาดหรือวิธีการสรางความสําเร็จตามพันธกิจ จะตองมีเปาหมาย อยางชัดเจน 3. การกําหนดแผนกลยุทธดวยการนําเปาหมายการตลาดมาวิเคราะหใหมองเห็นตัวบงชี้ ความสําเร็จ ปจ จัยนําเขาที่สําคัญและกิจกรรมที่จําเปนตองทําเปนแผนทิศทางไปสูความสําเร็จของการ ดําเนนิ ธรุ กิจ 2. รายละเอยี ดการดําเนินงาน 2.1 การกาํ หนดทศิ ทางการตลาด เปน การคดิ ใหม องเห็นอนาคตของการขยายอาชพี ใหมีความพอดี จะตอ งกําหนดใหไดวาแตล ะ ชวงระยะควรจะไปถึงไหน อยางไร ซ่ึงประกอบดวย ขอความวิสัยทัศนวาจะไปถึงไหน และขอความ พันธกจิ วา จะไปอยา งไร โดยมีวธิ ีการคิดและเขยี นดงั น้ี

14 1) การเขียนขอความวิสัยทัศน การขยายอาชีพ มีลักษณะโครงสรางการเขียนมีลักษณะที่ ประกอบดวย ก. ชว งระยะเวลาท่ีส้นิ ไปสดุ ทางของการขยายอาชพี ในชว งน้ี จะเปนระยะเวลา ก่ปี  พ.ศ. อะไร ข. ความคิด เปา หมาย ลักษณะความสาํ เรจ็ ผูประกอบอาชพี จะไปถึงอยางมีความพอดี และ ทาทายความสามารถของเรา คืออะไร ตัวอยา งขอความวสิ ยั ทัศน “ พ.ศ. 2551 ไรทนเหน่ือยผลิตผกั สดผลไมเ กษตรอินทรยี เขาสูต ลาดคณุ ภาพประเทศสงิ คโปร จากขอความวิสยั ทัศนต ามตวั อยางขางตน โครงสรา งการเขยี นมลี ักษณะ ดงั นี้ ก. ชว งระยะเวลาที่จะไปสุดทาง คือ ป พ.ศ. 2551 ข. ขอความความคดิ ลักษณะความสําเรจ็ ท่จี ะไปถึงอยางมีความพอดีและทาทาย คือไรทนเหน่ือย สามารถผลิตผักสด ผลไม เกษตรอินทรียเขาสูตลาดคุณภาพประเทศสิงคโปรได จึงอาจสรุปไดวา การ กําหนดวิสัยทัศน ไมใชเปนการกําหนด เพื่อความนาสนใจแตเปนการกําหนดใหมองเห็นทิศทางของ ธุรกจิ ที่จะดาํ เนินการในอนาคตได 2) การเขยี นพนั ธกิจ เปน การดําเนินการตอเน่ืองจากการกาํ หนดวิสัยทศั นว า เราจะตอ งมีภารกิจท่ี สําคญั อะไรบาง โดยมีแนวทางการคดิ และเขยี นดังนี้ 2.1 การวิเคราะหว าหากจะใหเกิดความสาํ เรจ็ ตามวิสัยทศั นจะตอ งมพี นั ธกจิ อะไรบา งในทาง ธุรกิจมีภาระทสี่ ําคญั 4 ประการ คือ ก. ภารกจิ ดานทนุ ดําเนนิ การ ข. ภารกิจดา นลกู คา ค. ภารกิจดานผลผลติ ง. ภารกจิ ดานการเรยี นรูพ ฒั นาตนเองและองคก ร ดงั น้นั การดาํ เนนิ การขยายอาชพี อาจใชพ ันธกิจ ทั้ง 4 กรณี มาคดิ เขียนพันธกจิ นาํ ไปสคู วามสาํ เร็จได 2.2 โครงสรางการเขยี นพนั ธกจิ มอี งคป ระกอบรว ม 3 ดาน คอื ก. ทาํ อะไร (บอกภารกิจสําคญั ทก่ี ระทบตอความสาํ เรจ็ ) ข. ทาํ ไมตอ งทํา (บอกเหตุผลหรือจุดประสงค) ค. ทาํ อยา งไร (บอกวิธดี ําเนินการทีส่ าํ คญั และสง ผลตอความสาํ เรจ็ จรงิ )

15 ง. ตัวอยางขอ ความพนั ธกจิ ของไรท นเหนอื่ ย 1. ขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร เพ่ือใชผลิตผักสดอินทรียดวยการพัฒนาคุณภาพดินดวยปุยพืชสด เพ่มิ แรงงาน 10 คน จดั หานํา้ ใหไ ดว นั ละ 300 ลกู บาศกเมตร 2. สรา งความเชอ่ื ถอื ใหก บั ลูกคา เพอื่ ขยายการตลาดดวยการจัดทําเว็บไซตของตนเอง จัดทําสารคดี เผยแพร สัปดาหละ 1 เรื่อง และเว็บบอรด แลกเปล่ียนเรยี นรูก ับลูกคาและผูสนใจ 3. ยกระดับคุณภาพผลผลิตใหเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรียยุโรป เพ่ือใหสามารถสงออก ตางประเทศได ดวยการพฒั นาคุณภาพดนิ ไมใ หป นเปอ นโลหะหนกั และจัดการแปลงเกษตรให เปน ระบบนิเวศธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหท าํ งานตามขน้ั ตอนเพอ่ื ตดิ ตามหาขอ บกพรองและปฏบิ ตั กิ ารแกไ ขขอบกพรองได ดวยการสรางความตระหนักใหเห็นความสําคัญของมาตรฐานคุณภาพและรวมเขียนเอกสาร ขั้นตอนการทาํ งาน จากตัวอยางขอความพันธกจิ ของไรท นเหนื่อยขางตนสามารถนํามาจําแนกขอความตามลักษณะ โครงสรางการเขียนไดด งั น้ี ทาํ อะไร ทาํ ไมตอ งทาํ ทําอยา งไร 1. ขยายพ้นื ทก่ี ารผลิต 20 ไร เพื่อใชผลติ ผกั สดอนิ ทรีย โดยการพัฒนาคุณภาพดนิ ดว ยปุย พืชสด เพ่มิ แรงงาน 10 คน จดั หา นํ้าวันละ 300 ลูกบาศกเมตร 2. สรา งความเชอื่ ถอื ใหกบั ลูกคา เพื่อใหล กู คามัน่ ใจวาไดบริโภค ดวยการจัดทําเวบ็ ไซตของตนเอง อาหารคุณภาพ สะอาด ปลอดภัย จดั ทาํ สารคดีเผยแพรสัปดาหล ะ 1 เรอื่ ง และเว็บบอรด แลกเปลย่ี น เรียนรูก ับลกู คา 3. ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ให เพอ่ื ใหส ามารถสงออกไปสู ดวยการพฒั นาดินไมใ หปนเปอน เปน ไปตามมาตรฐานเกษตร ประเทศสิงคโปรได โลหะหนักตามมาตรฐานพฒั นา อินทรียย โุ รป ระบบนเิ วศแปลงเกษตรใหเ ปน ระบบนเิ วศธรรมชาติ 4. พัฒนาคนงานใหทํางานตาม เพ่อื ใหส ามารถตดิ ตามหา ดว ยการสรางความตระหนกั ให ขัน้ ตอนได ขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข เหน็ ความสําคญั ของมาตรฐาน ขอบกพรอ งได คุณภาพผลผลติ และรวมเขยี น เอกสารขนั้ ตอนการทาํ งาน

16 จงึ สรปุ ไดว า การขยายอาชพี ใหเ กดิ ความพอดี ตองเปนไปตามศักยภาพของผูประกอบอาชีพ แตก ารกําหนดทิศทางขยายอาชีพ นัน้ ตองมองเห็นทศิ ทางทจ่ี ะไปถึงและรูวามีภารกิจอะไรบางตองทําอยางไร ใหม องเห็นรปู ธรรมของการขยายอาชีพทกี่ า วออกไปขางหนา 2. การกาํ หนดเปาหมายการตลาด เปา หมายการตลาด เพื่อการขยายอาชพี คอื การบอกใหทราบวา สถานประกอบการ น้ัน สามารถทาํ อะไรไดภ ายในระยะเวลาเทาใด ซง่ึ อาจจะกําหนดไวเปนระยะส้ัน หรือ ระยะยาว 3 ป หรือ 5 ป ก็ได การกาํ หนดเปาหมายของการขยายอาชีพ ตองมีความชัดเจนสามารถวัดและประเมินผลได การกําหนด เปาหมาย หากสามารถกําหนดเปน จาํ นวนตัวเลขไดก จ็ ะยงิ่ ดี เพราะทาํ ใหมีความชดั เจนจะชว ยใหการวางแผน มีคุณภาพยง่ิ ขนึ้ และจะสง ผลในทางปฏิบตั ไิ ดดยี ิง่ ข้ึน 3. การกําหนดกลยุทธ การท่จี ะขยายอาชีพใหบ รรลุตามวสิ ัยทัศน ตองมีแนวทางปฏิบัติสูความสําเร็จเพ่ือชัยชนะ เราเรียกวา กลยทุ ธ ดงั น้นั การกาํ หนดกลยุทธ เพอื่ ใหก ารขยายอาชีพสูความสําเร็จ จึงกําหนดกลยุทธจาก ภารกจิ จากพนั ธกจิ ของไรทนเหนื่อยท่จี ะทาํ ท้งั 4 ดา นโครงการนาํ ขอความพันธกิจในสวน “ทําอยางไร” มาพจิ ารณาวามกี จิ กรรมท่จี ะตองทาํ อะไรบาง ตวั อยาง การพจิ ารณาในสวน “ ทําอยา งไร” ของพนั ธกจิ ที่ 1 จากพนั ธกิจของไรทนเหนื่อย มกี จิ กรรมท่ีดังนี้ 1. พัฒนาคณุ ภาพดนิ ดวยปุย พชื สด 2. เพิม่ แรงงาน 10 คน 3. จัดใหม นี า้ํ ใชเ พมิ่ วนั ละ 300 ลูกบาศกเ มตร 3.1 พจิ ารณาวา กิจกรรมใด เปนกิจกรรมที่ยุงยากและเปนแกนหลักสําคัญของความสําเร็จใน พนั ธกจิ นี้ จะตอ งใชเทคนคิ วธิ ีอะไรเขามาเปน กลยุทธใ นการทาํ งานดงั ตัวอยา ง กิจกรรม สรปุ ผลการพจิ ารณา ลาํ ดบั เทคนิควธิ ีการท่จี ะใช ความสาํ คญั เปน กลยทุ ธ 1. พฒั นาคณุ ภาพดนิ เปนกจิ กรรมทต่ี อ งทํากรอบการ 1 ใชจ อบหมนุ ฟน ดินและ วัชพืชเขา ดว ยกนั ดว ยปุยพชื สด ผลติ เปน ระยะ ๆ อยา งตอเนอื่ ง 2. เพมิ่ แรงงาน 10 คน เพียงประกาศรบั สมคั รแลว ชแ้ี จง 3 - ใหทาํ งานตามขัน้ ตอน 3. จดั น้ําเพิ่มวนั ละ จางผูรับเหมา สาํ รวจและเจาะหาน้าํ 2 - 300 ลูกบาศกเมตร ทาํ เสร็จแลวก็ใชไ ดเลย

17 3.2 สรุปผลการวิเคราะหกําหนดเทคนิควิธีการมาเปนกลยุทธ และนําขอความสวนที่บอกวา ทําอะไรมาเปน เปา หมายกลยทุ ธ ดังตวั อยางน้ี 3.2.1 กลยทุ ธดาํ เนนิ การ คอื การใชจอบหมนุ พฒั นาคุณภาพดินและวัชพชื เขาดวยกัน 3.2.2 เปาหมายกลยทุ ธ คอื การพฒั นาคุณภาพดนิ 20 ไรด ว ยปุยพชื สด ตวั อยาง ผลการพจิ ารณากําหนดกลยทุ ธขยายอาชพี เกษตรอินทรียข องไรทนเหน่ือย ดังนี้ ผลการพจิ ารณาขอ ความทาํ อยางไร ขอ ความภารกจิ ในสว นทําอยา งไร ขอความกลยทุ ธสูค วามสําเรจ็ ของ และกาํ หนดเทคนคิ วธิ ใี น นํามาใชก าํ หนดเปาหมาย การขยายอาชพี กจิ กรรมท่ีสาํ คญั สง ผลตอ กลยุทธ ความสําเรจ็ ของภารกิจ 1. ใชจ อบหมนุ พฒั นาคณุ ภาพดนิ ขยายพน้ื ทก่ี ารผลิต 20 ไร ใชจอบหมนุ พัฒนาคณุ ภาพดนิ และวัชพืชเขา ดว ยกนั และวัชพชื เขาดว ยกนั ในการขยาย พื้นท่ีการผลติ จาํ นวน 20 ไร 2. ใชเ วบ็ ไซตเผยแพร สรา งความเช่ือถอื ใหกบั ลกู คา ใชเ วบ็ ไซตเผยแพรและ แลกเปลย่ี นความรูและความเขาใจ เก่ยี วกบั เกษตรอินทรยี  3. ใชองคค วามรูระบบนิเวศ ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ใหได ใชองคค วามรรู ะบบนเิ วศ ธรรมชาติ พัฒนาระบบนเิ วศ ตามมาตรฐานคณุ ภาพเกษตร ธรรมชาตยิ กระดับคณุ ภาพ แปลงเกษตร อินทรยี ยุโรป ผลผลิตเขา สูมาตรฐานเกษตร อินทรยี ยโุ รป 4. พฒั นาคณะทํางานใหรูเทา กนั พฒั นาคนงานใหทาํ งานตาม ใชเ ทคนคิ การบริหารคณุ ภาพให ขนั้ ตอนได คณะทํางานรเู ทาทันกนั รว มกนั ทาํ งานตามขั้นตอนได

18 เรอื่ งที่ 2 การวเิ คราะหก ลยทุ ธ แผนภาพรวมของการขยายอาชีพ เปนเครื่องมือควบคุมการจัดการขยายอาชีพที่ประกอบดวย เหตผุ ลที่ทาํ ใหการขยายอาชีพประสบความสําเร็จ องคประกอบดา นการควบคมุ เชิงกลยุทธ ทําใหเกิด 16 ตาราง บรรจเุ งอื่ นไขสคู วามสําเรจ็ ไวส ําหรับจัดทําแผนปฏิบัตกิ าร และควบคมุ ภาพรวมของการดาํ เนนิ งาน ก. องคป ระกอบดา นเหตุผลสูความสาํ เร็จ ประกอบดวย (1) ดานการลงทุน (2) ดานลกู คา (3) ดานผลผลติ (4) ดานการเรยี นรูพฒั นาตนเอง ข. องคป ระกอบดา นการควบคุมเชิงกลยุทธ ประกอบดว ย (1) เปา หมายกลยทุ ธ (2) ตัวบงชี้ความสาํ เรจ็ (3) ปจ จัยนําเขา ดาํ เนนิ งาน (4) กิจกรรม / โครงการทต่ี อ งทํา 1. ตัวอยา งการเขียนแผนกลยุทธ การเขยี นแผนกลยทุ ธท ง้ั หมด จะตอ งบรรจอุ ยูในเอกสารหนาเดียว เพือ่ ใหมองเหน็ ความสัมพนั ธรวมระหวา งตารางทั้ง 16 ตาราง ตามตวั อยางแผนกลยทุ ธ ดังน้ี วิสัยทัศน “ป พ.ศ. 2551 ไรทนเหน่ือยผลิตผักสด ผลไมเกษตรอินทรียเขาสูตลาดอาหาร คุณภาพประเทศสิงคโปรไ ด”

19 แผนกลยทุ ธ จะเหน็ สาระสําคญั ทเี่ ปน เหตุเปนผลตอความสําเร็จของการขยายอาชีพเกษตรอินทรียของ ไรท นเหน่ือย ดังน้ี เง่อื นไข ภารกิจดา นการลงทนุ ภารกิจดานลกู คา ภารกิจดา นผลผลิต ภารกจิ ดา นการ พฒั นาตนเอง เปา หมายกลยทุ ธ ขยายพืน้ ที่การผลติ 20 ไร สรางความเชื่อถือใหก บั ยกระดับคุณภาพ พฒั นาคนงานใหทาํ งาน ลกู คา ผลผลิตใหไดต าม ตามข้นั ตอนได มาตรฐานการเกษตร อินทรยี ยุโรป ตวั บงช้ีความสําเร็จ - พฒั นาคณุ ภาพเปน ดิน - ยอดส่งั ซือ้ เพ่มิ ขึ้นจนเตม็ - ผลการวเิ คราะห - คนงานยึดการทําตาม อนิ ทรียค รบ 20ไร ปรมิ าณการผลติ ผลผลติ ไมพบธาตุ เอกสารคูมือ - โครงสรา งดินเปนเมลด็ กลม สนี า้ํ ตาล - ลกู คาเขา มาแลกเปล่ียน โลหะหนักท่ีระบใุ น ดําเนินงาน ความเขาใจเกษตรอินทรยี  มาตรฐาน - คนงานรูเ ทา ทันกัน ในเวบ็ ไซต - ปราศจาก จลุ นิ ทรียบูดเนา ปจ จัยนําเขา - จอบหมนุ ขนาดหนา - สารคดีการผลิตเกษตร เมลด็ พันธุผกั - เอกสารข้ันตอน ดาํ เนนิ งาน กวาง 120 ซม. อนิ ทรยี ไ รท นเหนอื่ ยภาค ออรแกนคิ การทํางาน กจิ กรรมโครงการ - เมล็ดพนั ธปุ ุย พชื สด - จุลินทรีย พด.1 พด.2 และ ภาษาอังกฤษและไทย - เอกสารตรวจติดตาม พด.3 คณุ ภาพ - กจิ กรรมการพฒั นาดนิ ดาน - จัดทําสารคดีความรูและ - ผลติ เมล็ดพันธพุ ืชผกั - ฝก อบรมคณะทํางาน ปยุ พืชสด แสดงผลงานเกษตร ท่ีสามารถทาํ ได เพอ่ื ใหม คี วามสามารถ - สาํ รวจขดุ เจาะบอ นาํ้ บาดาล อินทรีย เดือนละ 1 เรอื่ ง เทา ทนั กัน ขนาด 300 ม3/วนั - จัดทาํ เว็บไซต - จดั ทาํ เอกสารข้นั ตอน - จา ยแจก DVD ความรู การทํางานในแตล ะ กจิ กรรม เกษตรอินทรียของ ไรท นเหนอ่ื ย - ฝกการใชเ อกสาร ขนั้ ตอนการทํางาน

20 เรอื่ งท่ี 3 การกําหนดกจิ กรรมและแผนการพัฒนาการตลาด 1. การกาํ หนดกิจกรรมเพื่อพฒั นาการตลาด การตลาดมีความสําคัญมีผลตอการบรรลุเปาหมายสุดทายของการดําเนินธุรกิจ ธุรกิจ ตองเริม่ ดวยการศึกษาความตองการทีแ่ ทจรงิ ของลูกคา จากนั้นจึงทําการสรางสินคาหรือบริการท่ีทําให ลูกคา เกดิ ความพอใจสงู สดุ ดว ยการออกแบบกิจกรรม โดยยึดหลัก 4P ดงั น้ี 1. กจิ กรรมการพฒั นาสินคา (Product) ใหต รงกับความตอ งการของลูกคา 2. กิจกรรมดานราคา (Price) ผูผลิตตองกําหนดราคาที่เหมาะสมกับกําลังซ้ือของผูบริโภค และเหมาะสมกับคณุ ภาพของสนิ คา 3. กิจกรรมดานสถานท่ี (Place) ตองคิดวาจะสงของสินคาใหกับผูบริโภคไดอยางไร หรอื ตอ งมีการปรับสถานทข่ี ายหรอื ทาํ เลที่ตั้งขายสินคา 4. กจิ กรรมสง เสรมิ การขาย (Promotion) จะตองศึกษาวธิ กี ารใดทท่ี าํ ใหล กู คา รูจ กั สินคา 2. การวางแผนพฒั นาการตลาด ผูผลิตสินคา ตอ งนํากิจกรรมทตี่ อ งดําเนนิ การทางธรุ กจิ มาวางแผนเพื่อพัฒนาตลาด เพ่ือ นําสกู ารปฏิบตั ติ ามตวั อยา งแผนการพฒั นาการตลาดสนิ คา ผงซักฟอก ดงั น้ี ท่ี กิจกรรมที่ตองดาํ เนนิ การ แผนการพฒั นาการตลาดสินคา ผงซกั ฟอก ป 2554 ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 1 กาํ หนดทศิ ทางการพัฒนา การตลาด - วสิ ยั ทศั น - พนั ธกจิ 2 กําหนดเปาหมายการตลาด 3 กําหนดกลยทุ ธส ูเปาหมาย 4 วิเคราะหก ลยทุ ธ 5 ดําเนนิ การ - การโฆษณา - การประชาสมั พันธ - การทําฐานขอ มลู ลูกคา - การสงเสริมการขาย - การกระจายสินคา ฯลฯ

21 ใบงานที่ 1 คําส่ัง ใหผูเรียนกําหนดทิศทาง เปาหมาย กลยุทธในการขยายอาชีพ และกําหนดกิจกรรมและวางแผน การพฒั นาตลาดสนิ คา ของผูเ รยี นหรือสินคาท่ีสนใจ ลงในตารางที่กาํ หนดขน้ึ 1. ทิศทางธรุ กจิ ในการขยายอาชีพ.................................................................................... ..................................................................................................................................................................... 2. เปา หมายธรุ กจิ ในการขยายอาชีพ................................................................................ ..................................................................................................................................................................... 3. กลยุทธในการขยายอาชพี ............................................................................................. ..................................................................................................................................................................... กิจกรรมและแผนการพฒั นาการตลาด อาชพี /สินคา.......................................................................... ท่ี กิจกรรมทีต่ องดาํ เนนิ การ แผนการพัฒนาการตลาด ป 2554 ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

22 บทท่ี 3 การจัดทําแผนพฒั นาการผลิตหรอื การบรกิ าร สาระสําคญั การพัฒนาการผลิตหรือการบริการ เกิดจากการกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบริการ วเิ คราะหทุนปจ จัย กําหนดเปา หมาย และการกาํ หนดแผนกจิ กรรม เปนการพัฒนาระบบการผลติ หรอื การ บรกิ าร ผลการเรยี นรูทคี่ าดหวัง 1. อธบิ ายการกําหนดคณุ ภาพผลผลติ หรือการบริการ 2. อธิบายการวิเคราะห ทนุ ปจ จยั การผลติ หรอื การบริการ 3. อธบิ ายการกําหนดเปา หมายการผลิตหรือการบรกิ าร 4. อธบิ ายการกาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลิตหรือการบรกิ าร 5. อธบิ ายการพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบริการ ขอบขา ยเนอ้ื หา 1. การกําหนดคณุ ภาพผลผลติ หรอื การบริการ 2. การวเิ คราะหท นุ ปจ จัยการผลิตหรอื การบรกิ าร 3. การกําหนดเปา หมายการผลติ หรอื การบรกิ าร 4. การกําหนดแผนกจิ กรรมการผลิตหรือการบริการ 5. การพัฒนาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร

23 เรอ่ื งท่ี 1 การกาํ หนดคุณภาพผลผลติ หรอื การบริการ 1. การกําหนดคณุ ภาพผลผลิต ความหมายของคุณภาพ ถูกกาํ หนดข้นึ ตามการใชงานหรอื ตามความคาดหวงั ของผูกําหนด เชน มีความเหมาะสมกับการใชงาน มีความทนทาน ใหผลตอบแทนสูงสุด บริการดีและประทับใจหรือ เปนไปตามมาตรฐานท่ีตงั้ ใจไว แบงเปน 2 ลกั ษณะ ดงั น้ี 1. คณุ ภาพตามหนา ที่ หมายถึง ประสทิ ธภิ าพการทาํ งาน ความเหมาะสมในการใชงาน ความทนทาน เชน พัดลมเครอื่ งนมี้ มี อเตอรที่สามารถใชไ ดอยางตอเน่ืองถงึ 24 ชัว่ โมง 2. คุณภาพตามลกั ษณะภายนอก หมายถงึ รูปรางสวยงาม สีสันสดใส เรียบรอย เหมาะกับ การใชงาน โครงสรางแขง็ แรง ผลติ ภัณฑสว นใหญ มักเนนคุณภาพภายนอก โดยเนนที่สีสันสดใส หรือ รูปลักษณใ หโ ดดเดน เพ่อื ดงึ ดูดความสนใจของผบู รโิ ภคสนิ คา ปจจุบันสภาพ การแขงขันในตลาดมีมาก หากคุณภาพไมตรงกับความตองการของ ผูบรโิ ภคสนิ คา การผลติ สนิ คาและบรกิ าร อาจจะตองลมเลกิ กิจการไป ดังทไ่ี ดเกิดขึน้ มาในปจ จุบนั สินคา บางประเภทแขง ขันกนั ทค่ี ุณภาพบางประเภทแขง ขนั กนั ทร่ี าคา แตบ างประเภทแขง ขนั กนั ที่ความแปลกใหม ดงั น้นั การผลติ หรือใหบริการ จะตองมีการศึกษาสภาพตลาดอยา งรอบคอบเพือ่ กาํ หนดคุณภาพ 2. ขนั้ ตอนการกาํ หนดคุณภาพ การกาํ หนดคุณภาพ มคี วามสําคญั อยางย่งิ เพราะการกําหนดคุณภาพไมไดกําหนดจาก บุคคลใด บคุ คลหนึง่ หรอื กลุม คน หรอื สถาบนั เทา น้นั แตการกําหนดคณุ ภาพ ตองคาํ นึงถงึ คนหลายกลุม หลายสถาบนั การกําหนดคณุ ภาพสนิ คาและบรกิ าร มีขัน้ ตอนดาํ เนนิ การ 3 ขั้นตอน ไดแก 1. การศึกษาความตองการของผูใชสินคาและบริการอยางกวางขวางและครอบคลุม ผบู ริโภคสนิ คาหรอื ผูใชบริการท่มี คี วามหลากหลาย 2. การออกแบบผลติ ภัณฑหรอื พฒั นาผลติ ภัณฑใ หส อดคลองกับความตองการที่ศึกษา มาอยา งจรงิ จงั 3. จดั ระบบการผลิตและควบคุมระบบการผลติ ใหไดผ ลผลิตท่ีมีคุณภาพ 3. การกําหนดคุณภาพการบรกิ าร การบรกิ าร หมายถงึ การใหความชวยเหลือหรือการดําเนินการเพื่อประโยชนของผูอื่น การบริการทดี่ ี ผูรบั บริการกจ็ ะไดร บั ความประทับใจและช่ืนชมองคกร ซึ่งเปนส่ิงดีส่ิงหนึ่งอันเปนผลดี กับองคกร เบื้องหลังความสําเร็จเกือบทุกงาน พบวางานบริการเปนเคร่ืองมือสนับสนุนงานดานตาง ๆ เชน งานประชาสมั พนั ธ งานบริการวชิ าการ เปน ตน ดงั น้ัน ถา บริการดีทาํ ใหผูรับบรกิ ารเกิดความประทบั ใจ และเกิดภาพลกั ษณทด่ี ีตอองคก ร

24 4. คณุ ภาพของงานบรกิ าร (Service Quality) ปจ จัยท่บี ง ชค้ี ุณภาพของการบรกิ าร ไดแก 4.1 สามารถจับตองได โดยปกติงานบริการเปนส่ิงที่จับตองไมได ทําใหการรับรูใน คุณภาพคอนขางไมชัดเจน ดังนั้น บริการท่ีดีควรสรางหลักฐานใหเห็นชัดเจนวา บริการนั้นมีคุณภาพ หลักฐานทีจ่ ะสรา งน้ัน ไดแ ก อาคาร อุปกรณ เคร่ืองอํานวยความสะดวกและบุคลากร เชน การจัดที่นั่ง สําหรบั รอรับบริการ เปนตน 4.2 นา เชื่อถือ ในทน่ี ีห้ มายถึง ความถูกตองในการคดิ คาบรกิ าร เชน รานอาหารท่ีคิดราคา ตรงตามจํานวนอาหารทลี่ กู คา ส่ัง ลูกคายอ มใหความเช่ือถือ และจะกลับไปรับประทานอาหารที่รานน้ันอีก ตรงกันขามกับรานอาหารที่คิดเงินเกินกวาความเปนจริง ยอมทําใหลูกคาหมดความเช่ือถือ และ ไมก ลับไปใชบ ริการท่ีรานอาหารน้นั อีก เปน ตน 4.3 มคี วามรู ผใู หบริการท่มี คี ณุ ภาพ ตอ งเปน ผมู คี วามรูในเร่ืองน้ัน เชน ชางซอมรองเทา ตองมีความรูในเร่ืองการซอมรองเทา ทาทางขณะซอมรองเทา ตองดูวามีความสามารถ มีความ กระฉบั กระเฉง คลองแคลว ซึ่งทําใหผรู ับบริการเกิดความมนั่ ใจ เปน ตน 4.4 มีความรับผิดชอบ เชน อูซอมรถยนตสัญญากับลูกคาวา จะซอมรถยนตใหเสร็จ ภายใน 3 วนั อแู หง นั้นจะตอ งทําใหเ สร็จภายในเวลา 3 วัน หรือชางซอมโทรทัศนที่ซอมผิดพลาด ทําให โทรทศั นของลูกคา เสีย ตองรบั ผดิ ชอบใหอยูในสภาพท่ดี ี โดยไมปดความผิดใหลูกคา 4.5 มีจิตใจงาม ผูใ หบ รกิ ารทมี่ ีคณุ ภาพ ตองเปนผูมีจิตใจงาม จึงจะเปนผูกระตือรือรน ในการใหบรกิ ารผูอ นื่ เตม็ ใจชวยเหลือโดยไมร ังเกยี จ ใบงานท่ี 1 คําสัง่ ใหผ ูเรยี นกาํ หนดคณุ ภาพผลผลติ หรือการบรกิ ารท่สี อดคลองกบั ความตองการ ของกลุมลูกคาของ อาชีพที่ผเู รียนดาํ เนินการหรืออาชพี ท่ีสนใจลงในแบบบนั ทึก

25 เรือ่ งที่ 2 การวเิ คราะหทนุ ปจ จัยการผลิตหรอื การบริการ ปจ จยั สาํ คญั ในการผลติ สนิ คา หรือบริการ คอื ทุน หรือ ตน ทุน สําหรับเปนคาใชจายในการดําเนิน ธุรกิจใหสามารถผลิตสินคาและบริการออกสูตลาดไดอยางมีคุณภาพ และตรงตามความตองการของ ลูกคา ตนทุนการผลิต หมายถึง ทุนหรือคาใชจายท่ีจายออกไป เพ่ือใหไดมาซ่ึงสินคาหรือบริการที่ ตอ งการหรอื คา ใชจายทีท่ าํ ใหม ูลคา ของสนิ คาหรือบริการเพ่มิ ขึน้ แบง ได 2 ประเภท คอื 1. ทนุ คงท่ี คือ การทผี่ ูประกอบการจัดหาทนุ เพื่อใชในการจดั หาสินทรพั ยถ าวร เชน ดอกเบี้ยเงินกู ทีด่ ิน อาคาร เคร่ืองจักร เปน ตน ทนุ คงที่ สามารถแบงได 2 ลักษณะ คือ 1.1 ทุนคงท่ที ่เี ปนเงนิ สด เปน จํานวนเงินที่ตองจายเปน คา ดอกเบี้ยเงินกู เพ่อื นํามาใช ในการดําเนินงานธุรกจิ 1.2 ทุนคงทที่ ไี่ มเ ปน เงินสด ไดแก พ้ืนที่ อาคารสถานที่ โรงเรือน รวมถึงคาเสื่อมราคา ของเคร่ืองจักร 2. ทนุ หมุนเวยี น คอื การทผ่ี ูประกอบการจดั หาทุนเพอื่ ใชใ นการดําเนนิ การจดั หาสินทรัพย หมุนเวียน เชน วัตถุดิบในการผลิต ผลผลิตหรือการบริการ วัสดุส้ินเปลือง คาแรงงาน คาขนสงคาไฟฟา คาโทรศพั ท เปนตน ทุนหมนุ เวยี น แบง ออกเปน 2 ลักษณะ คือ 2.1 ทุนหมุนเวียนทเี่ ปน เงนิ สด ไดแก 2.1.1 คา วสั ดุอปุ กรณใ นการประกอบอาชีพ ดงั นี้ 1) วัสดอุ ุปกรณอ าชีพในกลมุ ผลิตผลผลติ เชน งานอาชีพเกษตรกรรม เชน คาปุย พันธุพืช พันธุส ัตว คา นา้ํ มนั เปน ตน 2)วสั ดอุ ปุ กรณอาชพี ในกลุมบริการเชนอาชีพรบั จางซักรดี เสอ้ื ผา เชน คาผงซักฟอก คา นํา้ ยาซกั ผา เปนตน 2.1.2 คา จางแรงงาน เปน คาจางแรงงานในการผลิตหรอื บริการ เชน คาแรงงานใน การเพาะปลูก คาจา งลกู จางในรานอาหาร 2.1.3 คา เชา ที่ดิน/สถานที่ เปนคาเชา ที่ดนิ /สถานทีใ่ นการประกอบธุรกจิ 2.1.4 คาใชจา ยอ่ืน ๆ เปนคาใชจ า ยในกรณีอน่ื ทน่ี อกเหนอื จากรายการ 2.2 ทุนหมนุ เวยี นทไี่ มเปนเงินสด ไดแก 2.2.1 คาใชจา ยในครัวเรอื น เปน แรงงานในครัวเรือนในการประกอบการธุรกิจ จะไม นาํ มาคดิ เปน ตนทุนเปนสว นใหญ ทาํ ใหไมท ราบขอมลู การลงทุนทช่ี ัดเจน จึงควรคิดคาแรงในครัวเรือน โดยการกําหนดคดิ เปน ตน ทนุ ในอัตราคาแรงข้นั ต่ําของทองถนิ่ นน้ั ๆ

26 2.2.2 คา เสียโอกาสทีด่ ิน กรณเี จา ของธรุ กจิ มีท่ดี นิ เปน ของตนเอง จึงตองคดิ ตนทุน ใหค ดิ เปน ทนุ ตามอัตราคาเชา ที่ดนิ ในทองถ่นิ หรอื บริเวณใกลเ คยี ง ในการดําเนินกิจการงานอาชพี การบริหารเงินทุนหรือดานการเงินน้ัน เปนสิ่งท่ีผูประกอบการ ตองใหความสําคัญเปนอยางมาก เพราะมีผลตอความมั่นคงของอาชีพวาจะกาวหนาหรือลมเหลวได ดงั นน้ั การใชทนุ แตล ะชนดิ ตองผานการวเิ คราะหว า จะตอ งใชชนดิ ใด คณุ ภาพอยา งไร ปรมิ าณเทาไร จึง จะเหมาะสมกบั อาชพี ใบงานที่ 2 คาํ สง่ั ใหผเู รียนกําหนดปจจยั การผลิต พรอ มวเิ คราะหถ งึ เหตผุ ลในการใชป จจัยแตละชนดิ ในงาน อาชีพทีผ่ เู รียนดาํ เนนิ การเองหรืออาชพี ทสี่ นใจ ปจ จยั การผลิต จาํ นวน เหตุผลในการใชป จ จยั นัน้ ๆ รายการ

27 เรือ่ งท่ี 3 การกําหนดเปาหมายการผลิตหรอื การบรกิ าร 1. การกําหนดเปาหมายการผลติ หรือการบรกิ าร เปาหมายการผลิตหรือการบริการ เปนคําตอบสําหรับผูประกอบการตองการมากที่สุดโดยมี ปจ จัยทีท่ ําใหป ระสบความสําเร็จ ประกอบดว ย 1) การกําหนดกลมุ ลกู คาเปา หมายใหช ดั เจน 2) เสริมสรางสว นประสมทางการตลาด 3) คํานงึ ถึงสภาวะแวดลอมที่ควบคุมไมได 4) สามารถจาํ แนกเปน ปจจยั ลูกคา และผลผลิตหรือบรกิ าร ดงั นี้ ลกู คา ประกอบดวย (1) ใครคือ กลุมลูกคาเปา หมายสําหรบั ผลผลิตที่ผลิตขน้ึ หรือการบริการ (2) ลกู คาเปา หมายดังกลา วอยู ณ ที่ใด (3) ในปจจุบันลูกคาเหลา นีซ้ ื้อผลผลิตหรือการบริการไดจ ากทใี่ ด (4) ลกู คาซือ้ ผลผลติ หรือการบริการบอยแคไหน (5) อะไรคือส่งิ จงู ใจทท่ี าํ ใหลกู คาเหลาน้ันตดั สนิ ใจใชบรกิ าร (6) ลกู คา ใชอ ะไร หรือทําไมลูกคา ถึงใชผ ลผลิตหรือบรกิ ารของเรา (7) ลกู คาเหลา น้นั ชอบและไมชอบผลผลติ หรือบริการอะไรทเี่ รามีอยูบา ง ผลผลิตหรอื การบรกิ าร ประกอบดว ย (1) ลกู คาตอ งการผลผลิตหรอื บริการอะไร (2) ลกู คา อยากจะใหม ผี ลผลติ หรือบริการในเวลาใด (3) เฉพาะการบริการ ควรตง้ั ช่ือวา อะไร เพอื่ เปน สิ่งดงึ ดูดใจไดมากทีส่ ดุ 2. องคป ระกอบทเ่ี กีย่ วขอ ง ผปู ระกอบการตอ งคํานึงและพิจารณาถึงความเปนไปได และองคประกอบดานอื่น ๆ ท่ีสําคัญ ทเ่ี กยี่ วขอ งตา ง ๆ ดงั นี้ 1) แรงงาน ตองใชแ รงงานมากนอยเทาไร ปจจุบันมีแรงงานเพียงพอหรือไม ถาไมเพียงพอจะ ทาํ อยางไร 2) เงินทุน ตองใชเ งนิ ทุนมากนอยเพยี งไร ถาไมเพยี งพอจะทาํ อยา งไร 3) เครื่องมือ/อุปกรณ ตองใชเครื่องมือ/อุปกรณอะไร จํานวนเทาไร เพียงพอหรือไม ถาไม เพยี งพอจะทําอยา งไร 4) วัตถุดิบ เปนสิ่งสาํ คญั มากตองพจิ ารณาวา จะจัดหาจัดซื้อวัตถุดิบจากท่ีใด ราคาเทาไร จะหาได จากแหลงไหน และโดยวธิ ีใด 5) สถานท่ี ใหม ีความเหมาะสม สะอาด และเดนิ ทางสะดวก เปนหลัก

28 ใบงานที่ 1 คาํ ส่งั ใหผเู รยี นกรอกขอมูลเก่ียวกับการกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ ท่ีผูเรียนดําเนินการเอง หรืออาชพี ทส่ี นใจ 1. ลักษณะงานอาชีพ…………………………………….……………………………………… 2. ประเภทของผลผลิตหรือการบรกิ าร………………………………………………………… 3. ชื่อเจา ของธรุ กจิ ……………………………………………………………………………… 4. ที่ตั้งของธรุ กจิ ……………………………………………………………………………….. 5. เปาหมายการผลติ หรือการบริการ…………………………………………………………… 6. เหตุผลในการกาํ หนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ เพราะ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................

29 เรือ่ งที่ 4 การกําหนดแผนกจิ กรรมการผลติ หรอื การบริการ การกําหนดแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ เพ่ือพัฒนาอาชีพ เปนการกําหนดกิจกรรมท่ี เกีย่ วกับการขยายอาชพี เชน ตอ งการเปดรา นขายขา วแกง สาขาที่ 2 ตอ งดาํ เนินกจิ กรรมอะไรบา ง ดังแผนภูมิ ดงั นี้ จัดหาทาํ เล จดั เตรยี มวสั ดุ ศกึ ษาเกย่ี วกบั เปด จัดบรกิ าร ทต่ี ้งั รา นที่ 2 ลกู คา อปุ กรณ เมนูอาหารใหม ๆ รา นอาหาร 1 5 234 แผนภูมแิ สดงความตอ งการเปดรานขายขา วแกงสาขาท่ี 2 ส่ิงที่สาํ คัญตอการขยายอาชีพคอื การตดั สินใจ โดยมีขั้นตอนในการดําเนนิ การ ดงั น้ี 1. ตรวจสอบตัวเองเพ่อื ใหรถู งึ สถานภาพในปจจุบันเก่ียวกับ แรงงาน เงินทุน เคร่ืองมือ/อุปกรณ วตั ถุดบิ และสถานที่วา มีสภาพความพรอมหรอื มปี ญ หาอยา งไร รวมถงึ ผลผลติ หรอื บรกิ ารของตนเองวา มีสวนใดท่ีไมสมบรู ณห รือไม 2. สํารวจสภาพแวดลอม เปนการตรวจสอบขอมูลภายนอกเก่ียวกับการประกอบการประเภท เดียวกนั ในชมุ ชน และความตองการของลกู คาทองถน่ิ (การดาํ เนินงานตามข้ันตอนที่ 1 และ 2 เปน การศกึ ษาขอ มูล เพือ่ ระบถุ งึ ปญ หาทเี่ กิดขน้ึ และควรแกไ ข) 3. การกําหนดทางเลอื ก หลงั จากหาสาเหตุของปญ หาไดแ ลว เพื่อใหก ารวางแผนมคี วามชัดเจน เจาของธุรกจิ ตองตัดสนิ ใจพิจารณาหาทางเลอื ก เพอื่ ใหไดทางเลือกหลายทางสกู ารปฏิบตั ิ 4. การประเมินทางเลือก เมื่อสามารถกําหนดทางเลือกไดหลากหลายแลว เพื่อไดทางเลือกสู การปฏิบัติที่เหมาะสมท่ีสุด ในการวางแผนกลยุทธทางการตลาด ผูประกอบการตองพิจารณาประเมิน ทางเลอื กในแตล ะวธิ ี เพอื่ ใหส ามารถบรรลเุ ปาหมายใหดีท่สี ุด 5. การตดั สนิ ใจ เม่ือไดทางเลอื กหลายทางเลอื กในการตัดสินใจสามารถใชหลัก 4 ประการใน การตัดสนิ ใจคอื 1) ประสบการณ 2) การทดลอง 3) การวิจัยหรอื การวิเคราะห และ 4) การตัดสินใจเลือก 6. กําหนดวตั ถปุ ระสงค เปนการกําหนดเปา หมายของการดาํ เนินงานวา ตอ งการใหเกิดอะไร 7. พยากรณสภาพการณในอนาคต เปนการคิดผลบรรลุลวงหนาวา หากดําเนินการตามแผน กิจกรรมการผลิตหรือการบรกิ ารแลว ธุรกจิ ทีด่ ําเนนิ งานจะเกดิ อะไรข้ึน 8. กําหนดแนวทางการปฏิบตั ิ เปน การกําหนดรายละเอียดข้ันตอนการปฏิบัติวาจะทําอยางไร เมื่อไร เพอ่ื ใหเกิดผลตามวตั ถุประสงคท ่กี าํ หนดไว 9. ประเมินแนวทางการปฏิบัติท่ีวางไว เปนการตรวจสอบความสมบรู ณข องแผนกิจกรรมการผลิต หรือการบรกิ ารวา มคี วามสอดคลอ งกันหรือไมอ ยางไร สามารถทจ่ี ะปฏบิ ตั ติ ามขน้ั ตอน วิธีการท่ีกําหนด

30 ไวไ ดหรอื ไมอยา งไร หากพบวา แผนกิจกรรมการผลติ หรือการบริการ ทจ่ี ดั ทําข้ึนยังไมมีความสอดคลอง หรอื มีข้นั ตอนวิธีการใดทีไ่ มม่ันใจ ใหจ ัดการปรบั ปรงุ ใหมใหมคี วามสอดคลองและเหมาะสม 10. ทบทวนและปรับแผน เม่ือสถานการณเ ปลีย่ นแปลงไป และผลลัพธไมเปนไปตามที่กําหนด เปนการพัฒนาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการในระหวางการปฏิบัติตามแผน เมื่อมีสถานการณ เปลยี่ นแปลงไป หรือมีขอมูลใหมท สี่ าํ คญั ใบงานท่ี 1 คําส่งั ใหผ ูเรียนเขยี นแผนกจิ กรรมการผลิตหรอื แผนบริการ ท่ีตองการขยายอาชีพ เปนอาชีพของผูเรียน ดําเนินการเอง หรอื อาชพี ท่สี นใจ ลกั ษณะงานอาชพี ……………………………………………………………………………. ประเภทของผลผลติ หรือการบริการ…………………………………………………………… ชื่อเจา ของธุรกิจ………………………………………………………………………………… ทตี่ ้ังของธรุ กจิ …………………………………………………………………………………… แผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ คอื ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ เหตผุ ล เพราะ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................

31 เรื่อง 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร การดําเนินธุรกิจใหมีความกาวหนาและมั่นคง ผูประกอบการธุรกิจตองคํานึงถึงการพัฒนา ระบบการผลิต หรือการบริการอยางตอเนื่อง เพื่อใหทันตอการเปลี่ยนแปลงตามความนิยมของลูกคา ท้งั ดา นการผลิตสนิ คา หรอื การใหบริการตาง ๆ ทงั้ นีค้ วามกา วหนา และม่นั คงของสนิ คาและบรกิ ารตองมี คุณภาพและมาตรฐานดว ย การพัฒนาระบบการผลติ หรอื การบริการในภาพรวม สามารถดําเนนิ การไดดังนี้ 1. ปรับแผนพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบริการ โดยพิจารณาจากปจจัยท่ีเกี่ยวของตาง ๆ เชน ตน ทุนการผลิต แรงงาน การขาดดุลการคา คณุ ภาพและมาตรฐานของสินคาและบริการ ราคา การบรรจุ หบี หอ เปนตน 2. ปรบั แผนการดาํ เนนิ งาน โดยเนนการปรับกลยุทธแ ละแนวทางพฒั นาใหม เพอ่ื ปรับโครงสรา ง การผลิตหรือการบริการใหเ ชอื่ มโยงทางการตลาดอยา งเปน ระบบ สอดคลองกับสถานการณเ ศรษฐกิจทาง การตลาดทงั้ ภายในและภายนอกประเทศ 3. ปรับการเชื่อมโยงการผลิตหรือการบริการกับการตลาด โดยปรับแนวคิดจาก “การขายตามผลิต” มาเปน “การผลิตเพอื่ ขาย” โดยเฉพาะในดานตลาดตางประเทศ ซ่ึงจะสัมพันธกับกลยุทธ “การกระจาย การผลิตหรือการบริการ” ซ่ึงใชตลาดภายในเปนตัวช้ีนํา เพ่ือใหมีการกระจายการผลิตสินคาหรือการ บริการในทองถิ่นใหมากชนิดย่งิ ขนึ้ 4. การปรับแนวการพัฒนาดังกลาวขางตนกับ “การพัฒนาการตลาด” เปนสําคัญซ่ึงการพัฒนา การตลาดท้ังภายในและตา งประเทศ อยางมีประสิทธภิ าพจําเปนตอ งมกี ระบวนการที่เปนระบบ และเปน การผนึกกาํ ลงั รวมกันระหวา งภาครัฐและเอกชน โดยมีขอมูลขาวสารการผลิตและการตลาด เปนกลไก การเช่อื มโยง และมกี ารกําหนดรายการสนิ คาขึ้นเปนระยะ ๆ ตามความเหมาะสม เพื่อท่ีจะเปนเคร่ืองมือ สนับสนุนใหแผนงานนี้เกดิ ผลทางปฏบิ ตั ิในการกระจายการผลิตหรือการบริการ การผลิตเพื่อขาย และ เพม่ิ การจา งงาน 5. ภายใตข อจาํ กัดของทรัพยากรท่มี ีอยจู าํ กัด แผนพัฒนาระบบการผลิต การตลาด และการสรางงาน ตองขอความชวยเหลือจากภาครัฐและเอกชนใหการสนับสนุนในเรื่องตาง ๆ เชน การวิจัยและพัฒนา และการสนับสนนุ ทางวิชาการ การเพิ่มมูลคาทางการตลาด 6. ปรับการพฒั นาโดยใชระบบแผนงานเปนเครอื่ งมอื จําเปน ตองมหี นว ยงานท่ีเกี่ยวของโดยตรง และโดยออมเขาไปรวมดําเนินการอยางเปนระบบ ควรเนนการมีแผนประจําป โดยประสานงานกับ หนวยงานท่ีเกย่ี วของ เพอ่ื กําหนดแผนงานและโครงการทีจ่ ะดาํ เนนิ การในแตละปลวงหนา เพือ่ ใหท ันกบั กําหนดการงบประมาณและสอดคลอ งกับสถานการณทางดา นการตลาดทผี่ ันแปรไปอยางรวดเรว็

32 อยางไรก็ตาม คณุ ภาพของการผลติ หรอื การบริการ เปนส่งิ สาํ คญั ทีผ่ ูป ระกอบการธรุ กิจตอ งรกั ษา ระดบั คุณภาพและพัฒนาระดับคณุ ภาพการผลิต หรือการบรกิ ารใหเ หนอื กวา คแู ขงขนั โดยเสนอคุณภาพ การผลติ หรือการใหบ รกิ ารตามลกู คาคาดหวัง หรอื เกนิ กวาสงิ่ ท่ลี กู คา คาดหวังไวเ สมอ ใบงานท่ี 1 คาํ สั่ง ใหผ เู รียนบนั ทกึ เกี่ยวกับ การพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบริการทีผ่ ูเรียนดําเนินการเอง หรืออาชีพ ทีส่ นใจ 1...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 2...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 3...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 4...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 5...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ 6...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

33 บทที่ 4 การพัฒนาธรุ กจิ เชิงรุก สาระสําคัญ การพัฒนาอาชพี ใหม ีความมั่นคง จาํ เปนจะตอ งเหน็ ถงึ คุณคาของธุรกิจเชิงรุก การแทรกความนิยม เขา สคู วามตองการของผบู รโิ ภคการสรา งรปู ลกั ษณคณุ ภาพสินคาใหมและการพัฒนาอาชพี ใหมีความมั่นคง- เขมแขง็ ยัง่ ยืน คือ พออยพู อกนิ มีรายได มกี ารออม และมที ุนในการขยายอาชพี ผลการเรยี นรูท่คี าดหวงั 1. อธบิ ายความจําเปน และคุณคาของธรุ กิจเชิงรุก 2. อธบิ ายการแทรกความนยิ มเขาสคู วามตอ งการของผบู ริโภคไดอยางแทจ ริง 3. อธิบายการสรา งรปู ลักษณคณุ ภาพสนิ คา ใหม 4. อธบิ ายการพฒั นาอาชีพใหม คี วามมน่ั คง ขอบขา ยเนือ้ หา 1. ความจําเปน และคณุ คา ของธรุ กจิ เชงิ รกุ 2. การแทรกความนิยมเขาสคู วามตองการของผบู รโิ ภค 3. การสรางรปู ลกั ษณคณุ ภาพสินคาใหม 4. การพัฒนาอาชีพใหมคี วามมั่นคง

34 เรอ่ื งที่ 1 ความจาํ เปน และคุณคาของธุรกิจเชิงรกุ การพฒั นาธุรกจิ เชงิ รกุ เปน การกาํ หนดวธิ กี ารหรือแนวทางในการดําเนินงานและกิจกรรมของ องคกร เพื่อใหบ รรลุถงึ วตั ถุประสงคท่ีกําหนด การกําหนดแนวทางในการดําเนินงานน้ี ผูประกอบการ ตองทําการวิเคราะหและประเมินปจจัย ท้ังภายในและภายนอกองคกร เพื่อคิดหาแนวทางในการ ดําเนนิ งานที่เหมาะสมทสี่ ุด ทามกลางการเปลยี่ นแปลงของปจจัยนําไปสูการพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง- เขมแขง็ ย่ังยืน คอื พออยพู อกิน มรี ายได มีการออม มที นุ ในการขยายอาชีพ และเกิดความมัน่ คง โลกของเราเผชิญกับการเปล่ียนแปลงที่รวดเร็วทุกขณะท้ังดานเศรษฐกิจ สังคม การเมือง เทคโนโลยี ซ่ึงสงผลกระทบตอสภาวะการแขงขันระหวางธุรกิจ จึงมีความจําเปนที่ตองใชธุรกิจเชิงรุก เขา มาใชในการพฒั นาอาชพี ซง่ึ มีการเปลยี่ นแปลงที่ผูประกอบการคา ทคี่ วรรู ดังนี้ 1. การแขงขนั ทไ่ี รพ รมแดน การแขงขันที่ไรพรมแดน เปนปรากฏการณที่เกิดข้ึนเม่ือสินคาแรงงาน เทคโนโลยี ระบบ การสอ่ื สาร เปน ตน สามารถเคลอ่ื นยา ยไปมาระหวา งประเทศไดอ ยางเสรมี ากขึน้ มผี ลทําใหมีการแขงขันท่ีมี ความรุนแรงมากข้ึน 2. การเปล่ียนแปลงทางนวัตกรรม เทคโนโลยี โลกยคุ ใหมมีความกาวหนาทางวิทยาศาสตรเทคโนโลยีมากขึ้น อัตราการเปล่ียนแปลงและ การใชเ ทคโนโลยี จะเพ่ิมข้ึนในอัตราท่ีรวดเร็วขึ้น ทําใหวงจรของสินคาและการบริการมีระยะเวลาสั้นลง เทคโนโลยีสมัยใหมสามารถทดแทนเทคโนโลยีเดิมไดอยางรวดเร็ว การปรับปรุงสินคาใหทันสมัยเปนที่ ตองการของลูกคาตลอดเวลา เปนปจจัยทําใหมีการแขงขันทางการตลาดสูง ทําใหเกิดสวนแบงการตลาด มากขึ้น จําเปน ตอ งมกี ารทบทวนปรับปรงุ และพัฒนาตนเองอยูต ลอดเวลา แนวคิดหรือวิธีการในการบริหาร แบบเดมิ ไมส ามารถนําองคกรไปสคู วามสําเรจ็ ไดเหมือนในอดตี เรอ่ื งท่ี 2 การแทรกความนยิ มเขาสคู วามตองการของผูบริโภค 1. ความสําคัญและความตอ งการของผูบ รโิ ภค การวางแผนการขายสินคา หรอื บริการ ผูบ ริหารจะตอ งมขี อ มลู มาประกอบการตัดสินใจขอมูล เก่ยี วกบั ผบู รโิ ภคจะถูกนํามาใชเ ปน ขอ มลู ในการวเิ คราะหแ ละการวางแผนการตลาด และผูประกอบการ จาํ เปนตองใหความสนใจเกี่ยวกบั ผบู รโิ ภคและความตองการของผูบรโิ ภค เพราะผผู ลิตสวนใหญจะผลิต สนิ คา ทค่ี ลา ยคลงึ กันและขายใหกับผูบริโภคกลุมเดียวกัน การกําหนดรูปแบบผลิตภัณฑ หรือตราย่ีหอ โดยยึดถอื ความตองการของผูบรโิ ภค จะเปนเครื่องชว ยใหผูบริโภคตดั สินใจไดงา ยข้ึน ผูบริโภคทุกคนมี รสนิยมไมเหมือนกันซึ่งมีความแตกตางกัน ผูประกอบการตองมีความเขาใจถึงความตองการของ ผูบรโิ ภค ซึ่งความตอ งการของผบู รโิ ภคแบงออกได 2 ประเภทใหญ ๆ คือ

35 1. ความตอ งการทางดานรา งกาย คือ ความหวิ การนอน การพกั ผอ น การอบอนุ 2. ความตองการดานอารมณหรือจติ วิทยา คือ ความปลอดภยั ความรัก การยอมรับ ความพอใจ ความงาม ผปู ระกอบการ จงึ ตองเขา ใจลึกซง้ึ ถงึ รายละเอียดของความตอ งการ เพ่อื เอามาเปนจดุ ขายสินคา และเปนสวนหนง่ึ ของกลยุทธทางการตลาดโดยเฉพาะดา นการโฆษณาสนิ คา 2. การแทรกความนิยมเขา สูความตอ งการของผบู รโิ ภค สินคาแตละชนิด จะตองมีเอกลักษณเฉพาะ เชน ความนิยมของอาหารไทยในตางประเทศ เปน ท่นี ยิ มแบบดาวรงุ พงุ แรงมาตลอดระยะเวลานาน ไมเพียงแตในสหรัฐอเมริกาเทานั้น แตรวมท้ังใน ยโุ รป ออสเตรเลีย ญ่ีปนุ ตะวันออกกลางละอินเดีย อาจจะเปนเพราะอาหารไทยมีเอกลักษณที่มีรสชาติ ถกู ปากไดร ับการยอมรบั ตัวอยา ง การแทรกความนยิ มเขาสูความตองการของผูบรโิ ภค ดังนี้ 1. เอกลักษณด า นรสชาติ ท่ีมีความกลมกลอ มทัง้ 3 รส คอื เปรี้ยว หวาน เผ็ด ไดอยางลงตัวพอดี โดยไมเนน หนักไปในรสใดรสหนึ่ง สรางความประทับใจใหก ับผบู ริโภค ทาํ ใหรูส ึกอยากกลบั มาทานอีก อาหารบางชนิดมีเอกลกั ษณข องกลิ่นสมุนไพรที่เปนพืชผักในเมืองไทย เคร่ืองเทศที่ใชปรุงอาหารถือวา โดดเดน ไมฉ นุ เกินไป แตมีกลิ่นหอมออน ๆ ของเคร่ืองเทศท่ีสอดแทรก บางคร้ังมีการปรับรสชาติบาง เพ่อื ใหต รงกบั ผบู ริโภค เชน ไมเ ผด็ เกินไป เพราะตา งชาติจะไมนิยมรับประทานอาหารรสจดั 2. ความหลากหลายของอาหารไทย อาหารไทยน้ันมีทั้งอาหารคาวหวาน สารพัดชนิดท่ี สามารถเลอื กมานาํ เสนอไดไ มรจู บ มีการแขงขนั กนั นอกจากจะรสชาติแลว ยังมีการนําวัสดุมาดัดแปลง ใหเ ปน ประโยชนใชแ ทนกนั ได หรือการจดั ตกแตงอาหารกเ็ ปน ท่ดี ึงดูดลูกคาข้ึนอยูกับการเขาถึงรสนิยม ของผบู ริโภค 3. อาหารไทยไมเลยี่ นและไมอ ว นท้งั นี้เพราะอาหารไทยมกั มผี ักปนอยเู สมอพรอมกบั เครือ่ งเคยี ง จนเปน ทเ่ี ลื่องลือวา อาหารไทยเปนอาหารสุขภาพ เชน เมี่ยงคาํ นํา้ พรกิ กะป จึงเปนอาหารทีเ่ หมาะกับยุคนี้ และแนวโนมของการบริโภคอาหารเพ่อื สุขภาพ 4. การบรกิ ารท่ีประทับใจ ซ่ึงเปนสวนเสริมท่ีสําคัญมากของธุรกิจการเปดรานขายอาหารไทย จงึ เปน อีกมติ ิหนง่ึ ทีม่ ีภาพลกั ษณทีด่ ีใหก ับอาหารไทย ดว ยการบริการแบบมีมารยาทอันดีงามของคนไทย จึงเปนการชว ยสงเสริมใหอ าหารไทยยังคงครองความนิยมตอ ไป จากกรณตี ัวอยางในการแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผูบริโภคไดเปนอยางดีโดย ผปู ระกอบการตอ งรบั รูความตองการของผูบรโิ ภค แลวจงึ มีการพยายามดัดแปลงสินคาใหสอดคลองกับ ความตองการของผบู ริโภคหรอื ผูรับบริการ

36 ใบงานที่ 1 คาํ สั่ง ใหผเู รยี นกาํ หนดแนวทางการแทรกความนยิ มลงในสนิ คา/บรกิ ารของตนเองหรอื อาชีพท่สี นใจ แลวนําเสนอแลกเปลยี่ นเรยี นรซู ่ึงกันและกนั แลว สรุปเปน องคความรู .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

37 เรอื่ งที่ 3 การสรางรูปลกั ษณค ุณภาพสินคา ใหม William H.Davidow กลาววา “เครือ่ งมอื ที่เย่ียมท่สี ุด ประดษิ ฐม าจากหอ งปฏบิ ัติการ ผลิตภัณฑ ทเ่ี ยีย่ มทส่ี ดุ มาจากฝา ยการตลาด” การทําธุรกิจทุกขนาด จะตองทําการแบงสวนตลาดเปาหมายได เม่ือถึงเวลาที่จะพัฒนาและ นําผลิตภัณฑออกสูตลาด ฝายการตลาด ตองแสดงบทบาทสําคัญในกระบวนการน้ี ไมใชฝายวิจัยและ พฒั นาอยา งเดียว เปนผูรับผิดชอบการพัฒนาผลิตภัณฑใหม ซึ่งฝายการตลาดมีสวนเกี่ยวของอยางมาก ทกุ ขัน้ ตอนในการพัฒนาผลิตภณั ฑ ธุรกิจทุกธุรกิจ มีการพัฒนาผลิตภัณฑอยูตลอดเวลา การออกแบบผลิตภัณฑใหมแทนที่ ผลิตภัณฑเดมิ จะทําเพอ่ื เพ่มิ ยอดขายในอนาคต และลูกคาเองกต็ องการผลิตภณั ฑใหม ซึ่งธรุ กิจคแู ขง กใ็ ช ความพยายามทจ่ี ะผลติ สนิ คา ท่ีตรงกับความตองการของลูกคา ออกจําหนายและจะออกผลิตภัณฑใหมได จากการเขา ครอบครองสว นแบง ตลาดจากการพฒั นาผลิตภัณฑใ หม - การพฒั นาผลิตภณั ฑใ หม หมายถึง ผลติ ภณั ฑใ หมใ นสายผลติ ภัณฑเดิมเปนการนําผลิตภัณฑ ใหมเขา มาแทนผลิตภณั ฑในสายผลติ ภณั ฑเ ดิม เชน เปลีย่ นขนาดบรรจุภัณฑ เปลี่ยนรสชาติ - การปรบั ปรุงผลติ ภณั ฑเ ดมิ คือ การปรับปรงุ ผลิตภณั ฑเดิมใหเปนผลิตภณั ฑใหม - การวางตาํ แหนงสินคา ใหม เปนการนําผลิตภัณฑเดิมท่มี อี ยูออกขายใหล ูกคาเปา หมายกลุมใหม - การลดตน ทนุ คือ การทําผลิตภัณฑใหมท ่ีมีคุณสมบตั เิ หมอื นเดมิ แตต น ทุนตา่ํ ลง ขั้นตอนการพฒั นาผลติ ภัณฑ มี 8 ขั้นตอน 1. การสรางความคดิ ใหม 2. การเลอื กความคดิ 3. การทดสอบความคิด 4. การวางกลยทุ ธทางการตลาด 5. การวเิ คราะหธ ุรกจิ 6. การพฒั นาผลติ ภณั ฑ 7. การทดสอบตลาด 8. การนาํ ผลิตภณั ฑออกสตู ลาด

38 ใบงานท่ี 1 คําสงั่ ใหผูเรียนศกึ ษาพิจารณาวา จะสรา งรปู ลกั ษณคณุ ภาพสนิ คาใหม/ บริการใหมไ ดอ ยางไร และ ใหอ ธิบายกระบวนการพฒั นาการสรางรูปลกั ษณดว ย

39 เรอื่ งท่ี 4 การพัฒนาอาชีพใหม ีความม่ันคง 1. การพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง ในชวงการดําเนินแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ 7 – 8 แมจะปรากฏผลเปน รูปธรรม สวนหนึ่งเปนการขยายตวั ทางเศรษฐกิจทต่ี รวจวัดดว ยอัตราเพมิ่ ของผลผลิตมวลรวมภายในประเทศ (จีดพี )ี แตผลรปู ธรรมอีกสวนหนง่ึ กลบั เปน ความตอเนือ่ งของสภาพปญหาการกระจายรายไดไ มเ ทาเทียมกัน ระหวา งชนบทกับเมอื ง และระหวางผผู ลิตภาคเกษตรกรรม (ระดับครัวเรือนรายยอย) กับภาคอุตสาหกรรม และการบรกิ าร ผลรูปธรรมสวนหลังขางตนปรากฏสะสมปญหา จนกลายเปนอุปสรรคสําคัญของการพัฒนา ประเทศชดั เจนมากขึ้นตามลาํ ดับ จนถกู ระบุเปน ขอสังเกตเร่ือง “ความยากจน” ของประชากรสวนใหญ ของประเทศ ทีม่ สี ดั สวนการถอื ครองทรัพยส ินรายไดต ่ําสดุ เมือ่ เปรยี บเทยี บกับสัดสวนการถือครองของ ประชากรราํ่ รวยจํานวนนอยของประเทศ รายงานของคณะกรรมการการพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ (สภาพัฒน) ยอมรับผลสรุปของ การพัฒนาขา งตนไวในชวงปลาย แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับท่ี 8 ดวยเชนกัน ปญหา ความยากจน (รายไดไมเ พยี งพอตอ รายจา ย) แพรร ะบาดจากชนบท ชุมชนเกษตรกร เขาสูสังคมเมืองมากข้ึน รวมทงั้ แพรร ะบาดเขา สูแวดวงอาชีพอื่น ๆ นอกเหนอื จากเกษตรกรรายยอ ยมากขน้ึ ตามลาํ ดบั ในชว งกอน และหลังวิกฤติเศรษฐกิจ 2540 โดยสภาพัฒน ไดพยายามปรับกลยุทธการพัฒนา เชน การพัฒนาท่ีถือ “มนษุ ย” เปนศนู ยก ลางจนกระทงั่ ไดเร่มิ ปรับและกําลังจะปรับปรงุ ใหเกิดกลยุทธการพัฒนาแบบเศรษฐกิจ- พอเพียงมากขน้ึ ตามลาํ ดับ โดยถอื ตามหลกั ปรัชญา แนวทฤษฎี และโครงการตนแบบ ตามแนวพระราชดําริ ของพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่ไดรับการยอมรับนับถือจากองคการสหประชาชาติ ดงั ที่มีรายงานขา วเผยแพรไ ปยังประชาคมโลกแลว เพราะเหตทุ ปี่ ระชาชนจํานวนมากยังคงอยูในภาวะยากจน คือ รายไดไมพอเพียงตอการใชจาย เพ่ือดํารงชวี ติ ครอบครัว ในข้นั พนื้ ฐาน โดยเฉพาะอยางยิ่งชาวชนบทที่ดํารงอาชีพเกษตรกร ดังนั้น การ แกไขปญหาความยากจนดวยการยกระดับรายไดของประชากรกลุมน้ีใหสูงขึ้นสูภาวะพอเพียง จึงเปน สวนสาํ คัญของยุทธศาสตรการพฒั นาแบบเศรษฐกจิ พอเพียงในขั้นตนสวนหน่ึง โดยไมยุติกระบวนการ ทางเศรษฐกิจสว นอื่นท่จี าํ เปน เชน การแลกเปลยี่ นทางการคา ระหวา งประเทศ และการลงทุนที่อยใู นขอบเขต เหมาะสมภายใตปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งจําแนกข้ันตอนดําเนินการพัฒนาไวตอเนื่อง เปนลําดับ ชดั เจน โดยไมปดก้ันความสมั พันธระหวา งประเทศ และไมมุงหมายจะใหเกิดการหยุดชะงัก หรือถอยหลัง เขา คลองทางเศรษฐกิจ รวมท้งั มไิ ดม งุ หมายใหประเทศมีแตการผลติ แบบเกษตรกรรมเพยี งสวนเดียว โครงการตามแนวพระราชดํารขิ องพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช จาํ นวนมากท่ี สรางความรูตามทฤษฎีใหมและปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เปนโครงการท่ีมีลักษณะผูกพันกับวิถีชีวิต ชุมชนของชาวชนบทในภาคเกษตรกรรม เน่ืองจากตลอด 3 – 4 ทศวรรษท่ีผานมา ชุมชนเกษตรกรรม

40 โดยท่วั ไปในประเทศเผชิญกับปญหารายไดไ มเ พียงพอตอรายจา ยอยา งกวา งขวางรุนแรง แตโครงการที่มี ลักษณะเปน การพัฒนาผลผลิตทางการเกษตรจาํ นวนมากเหลานั้น เชน โครงการหลวงดอยอางขาง และ โครงการหลวงดอยอินทนนท ฯลฯ มีความชัดเจนในแนวคิดเร่ืองการผลิตท่ีมีคุณภาพเพียงพอ สําหรับ การขายออกสตู ลาดภายนอกชุมชน เพอื่ สรา งรายไดทเี่ พียงพอและย่งั ยนื แทนการปลกู ฝน ในอดีต แนวคิดท่ีชัดเจนเกี่ยวกับการผลิตทางการเกษตรท่ีพอเพียง สําหรับการจัดจําหนายสูตลาด ภายนอกชุมชนดังกลาว ทาํ ใหเ ห็นวา ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง สงเสรมิ การแลกเปลย่ี นแบบเก้ือกลู กนั ทาง เศรษฐกิจ(ระหวา งเกษตรกร พอคา และผบู รโิ ภค) ระหวางประชาชนที่มีอาชพี ตา ง ๆ กนั และไมใชแ นวคดิ ท่ี ปดก้ันไวเฉพาะชุมชนชนบท และแวดวงเกษตรกรตามลําพังตามท่ีคนในสังคมเมืองท่ีมิใชเกษตรกร จํานวนหน่ึงพากันวิตกกังวลวา ตนเองจะไมไดรับประโยชนจากการดําเนินชีวิตตามปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพยี ง นอกเหนอื ไปจากนั้น ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเปนหลักความคิดที่สงเสริม “พลวัต” มากกวา แนะนําใหป ระชากรทางเศรษฐกิจ ตงั้ อยใู นภาวะ “สถิต” หรอื “หยุดนิ่ง” อยูกับสภาพการณท างเศรษฐกิจ ในขณะหน่ึง ๆ แตก ารท่ปี ระชาชนพ่ึงตนเองได จาํ เปน ตองปรับเปลี่ยนวิถีการดาํ รงชวี ติ จากแผนการกินดี อยดู ี เปน แผนอยูพอดกี ินพอดตี ามแนวพระราชดํารขิ องพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช “การปรับเปลย่ี นแผนการผลิต” จากการผลิตเพ่ือการพาณิชยมาเปน การ “ผลิตเพื่อยังชีพ” เนื่องจาก การผลติ เพอื่ การพาณชิ ย ทาํ ใหป ระชาชนตองพึ่งระบบทนุ นยิ ม ชะตาชีวิตของประชาชนขึ้นอยูกับกลไก ของตลาด ทาํ ใหเกดิ การเอารดั เอาเปรยี บประชาชน “เพือ่ ลดผลกระทบ” ที่เกดิ จากความผนั ผวนของตลาด เปา หมายการผลิต ตองปรับไปเปนผลิตเพื่อกินเพื่อใช เม่ือมีสวนเกิน จึงจะนําออกขาย การผลิตเพื่อกิน เพือ่ ใช จําเปนตองกระจายการผลติ ในครัวเรอื น เพื่อลดความเส่ียงและเพม่ิ ความมน่ั คงในชีวติ อยางยง่ั ยืน

41 ใบงานที่ 1 คําส่ัง ใหผเู รยี นแบงกลุมกนั คน ควาเกี่ยวกับความหมาย ความสําคัญของคําเหลาน้ีแลวใหแตละกลุมมา นาํ เสนอ เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรซู งึ่ กนั และกันแลว บันทกึ 1. อยพู อดกี ินพอดี หมายถงึ .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 2. การพ่ึงตนเอง หมายถึง .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 3. ความยง่ั ยืน หมายถงึ .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 4. ความคมุ คา หมายถงึ .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

42 2. องคประกอบการพฒั นาอาชีพสูความมั่นคง เสนทางชวี ติ ของอาชพี เราเรม่ิ ตนจากการเรยี นรเู ขา สูอาชีพ ทําใหอาชีพขับเคลื่อนไปสูการขยายอาชีพ เราผานประสบการณ เรยี นรแู กป ญ หา ตอ สกู บั การแขง ขนั มากมาย จนถงึ จดุ จุดหนึง่ ทีเ่ ราตองการมากกวา น่ันคือ ความมนั่ คง เราจงึ มีความจาํ เปน ท่ีจะตอ งจดั ระบบพัฒนาอาชีพเขา สูความมัน่ คง การพัฒนาอาชพี เขาสูค วามมั่นคงของผปู ระสบความสําเร็จ มีมากมาย จะมีลักษณะการกระทําท่ี สอดคลองกันเปนสว นใหญวา ความมน่ั คงของอาชพี ขึ้นอยกู บั องคประกอบ อยางนอ ย 3 ประการ คอื (1) การลดความเส่ียงในผลผลติ (2) ความมงุ ม่ันพัฒนาอาชพี และ(3) การยึดหลักคณุ ธรรม ลดความเส่ยี งผลผลิต สูความม่นั คง มุงม่นั พัฒนาอาชพี ยั่งยืน ยึดหลักคณุ ธรรม จากแผนภูมิ จะพบวา องคประกอบรวม ท้งั 3 องคประกอบ เปน ตวั สงผลตอ ความม่นั คงยั่งยืนใน อาชพี ทเ่ี ราจะตองนาํ มาบรู ณาการใหเ ปนองคร วมเดยี วกนั การลดความเสี่ยงผลผลิต การประกอบอาชพี ในกิจกรรมเชงิ เดี่ยว มกั จะเสีย่ งตอโอกาส ผลผลติ ไมไ ดต ามเปา หมาย ผลผลิต ราคาตกตาํ่ ดังนั้น การลดความเส่ียง จึงจําเปนท่ีจะตองมีปจจัยรวมที่สําคัญมาทําใหอัตราการเส่ียงของ ผลผลิตลดลง ดังน้ี 1. การสรางความหลากหลาย เปนการสรางกิจกรรมอาชีพใหไดผลผลิตที่หลากหลายรองรับ การเสยี่ งดว ยการแขง ขนั และราคาของตลาด 2. การเพม่ิ ผลผลิต เปน ภารกจิ ควบคมุ ดแู ลบาํ รงุ รกั ษาใหผ ลผลิตเพม่ิ ขนึ้ มา 3. การหมุนเวียนเปลี่ยนรูป เปนกิจกรรมทําใหผลผลิต และขอเสียใหมีมูลคาเพ่ิมขึ้นดวยการ หมนุ เวยี น เปลี่ยนรปู เปน ผลติ ภัณฑใหมเขา สตู ลาด 4. การจดั การรายได จากการซ้ือขายผลผลิต ผลิตภณั ฑแปรรูป ใชลงทุนดําเนินอาชีพตอไปใช ดํารงชวี ติ และเกบ็ ออมเพมิ่ ทุนขยายการทํางาน ผูประสบผลสําเร็จในอาชีพจะมุงมั่นจัดการปจจัยทั้ง 4 ประการใหมีประสิทธิภาพสูงขึ้นโดย ลําดับ