งานนำเสนอ วิชาการบัญชีเบื้องต้น หน่วยการเรียนรู้ที่ 2

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 สนิ ทรพั ย์ หนี้สนิ สว่ นของเจา้ ของและสมการบญั ชี

สาระสาคญั สมการบัญชีเป็นสมการที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของ เจ้าของ ยอดรวมของทั้งสองด้านจะต้องเท่ากันเสมอ สอดคล้องกับระบบบัญชีคู่ (Double Entry Bookkeeping System) สมการบญั ชีเป็นพืน้ ฐานสาคญั ในการเรียนรู้วิชาการบญั ชี เร่ิมตงั้ แต่การวิเคราะห์รายการค้า การบนั ทึกรายการค้าในสมดุ บนั ทึกรายการขนั้ ต้น การ จดั ทาางบทดลอง ตลอดจนการจดั ทาางบการเงิน

สนิ ทรัพย์ หนส้ี นิ ความหมายของสินทรัพย์ หนส้ี ิน และสว่ นของเจ้าของ สว่ นของเจา้ ของ ตามกรอบแนวคดิ สาหรับการรายงานทางการเงนิ และสมการบญั ชี ประเภทของสินทรัพย์ หน้สี ิน และสว่ นของเจา้ ของ สมการบัญชี

สินทรพั ย์ (Assets) หนี้สิน (Liabilities) สว่ นของเจ้าของ (Owner’s Equity) • ทรัพยากรทีอ่ ยใู่ นความควบคุม • ภาระผูกพนั ในปัจจุบันของ ของกจิ การ ทรพั ยากรดงั กลา่ ว กจิ การท่เี ป็นผลของเหตกุ ารณ์ • ส่วนไดเ้ สียคงเหลอื ใน เปน็ ผลของเหตกุ ารณ์ในอดตี ท่ี ในอดีตโดยการชาระภาระ สนิ ทรพั ย์ของกิจการหลงั จาก กจิ การคาดว่าจะไดร้ ับ ผกู พันนน้ั คาดว่าจะส่งผลให้ หกั หน้สี ินทัง้ สิ้นออกแล้ว ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจจาก กจิ การสูญเสยี ทรพั ยากรท่ีมี ทรพั ยากรน้ันในอนาคต ประโยชนเ์ ชงิ เศรษฐกจิ

ประเภทของสนิ ทรัพย์ หน้ีสนิ และสว่ นของเจ้าของ สนิ ทรพั ย์ หนส้ี ิน สว่ นของเจ้าของ สนิ ทรัพย์หมนุ เวยี น หนี้สินหมนุ เวยี น ส่วนของเจ้าของถาวร สว่ นของเจา้ ของชว่ั คราว (Current Assets) (Current Liabilities) (Permanent Accounts) (Temporary Accounts) สินทรัพยไ์ มห่ มนุ เวยี น หนสี้ นิ ไม่หมุนเวียน รายได้ (Income) (Non-current Assets) (Non-current Liabilities) คา่ ใช้จา่ ย (Expenses) ถอนใช้สว่ นตวั หรอื เงนิ ถอน (Drawing Account)

ตวั อยา่ งที่ 1 ตอ่ ไปนี้เปน็ รายการสนิ ทรัพยข์ องนายปราโมทย์ ณ วนั ที่ 1 มกราคม 25XX เงนิ สด 4,000 บาท เงนิ ฝากธนาคาร 10,000 บาท รถจกั รยานยนต์ 22,000 บาท โนต้ บกุ๊ 14,000 บาท (ตวั อย่างในหนังสอื เรียน หน้า 35) ตวั อย่างที่ 2 ตอ่ ไปนีเ้ ปน็ รายการสินทรพั ยแ์ ละหนส้ี ินของนางสาวน้าฝน ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25XX เงินสด 9,100 บาท เครื่องคอมพวิ เตอร์ 15,900 บาท รถยนต์ 480,000 บาท เงนิ กู้ 255,000 บาท (ตวั อยา่ งในหนังสอื เรยี น หนา้ 35)

ตวั อยา่ งที่ 3 ตอ่ ไปน้เี ปน็ รายการสนิ ทรพั ยแ์ ละหนส้ี นิ ของรา้ นสวสั ดบี ริการ ซงึ่ เป็นของนายสวสั ดี ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25XX เงนิ สด 17,300 บาท เงินฝากธนาคาร 48,700 บาท วสั ดสุ านักงาน 4,200 บาท ทด่ี นิ 750,000 บาท อาคาร 880,000 บาท อุปกรณส์ านกั งาน 75,000 บาท รถจักรยานยนต์ 31,000 บาท เจา้ หนกี้ ารคา้ 120,000 บาท คา่ สาธารณปู โภคคา้ งจ่าย 4,200 บาท เงินประกนั สังคมคา้ งจา่ ย 1,000 บาท เจ้าหนี้จานอง 300,000 บาท เงินกูร้ ะยะยาว 600,000 บาท (ตัวอย่างในหนังสือเรียน หนา้ 36)

สมการบญั ชี (Accounting Equation) หรือสมการงบดุล (Balance Sheet Equation) เป็นสมการที่แสดงความสัมพันธร์ ะหว่างสนิ ทรัพย์ หน้ีสนิ และส่วนของเจ้าของ (ทุน) จากความหมายของสนิ ทรัพย์ หนสี้ นิ และสว่ นของเจ้าของ (ทนุ ) จะเหน็ ได้ว่าการคานวณ ส่วนของเจ้าของ (ทุน) จะมาจากสว่ นได้เสียคงเหลอื ในสินทรัพย์ของกิจการหลังจากหกั หนสี้ ินทง้ั สนิ้ ออกแล้ว ดังนน้ั สว่ นของเจา้ ของ (ทุน) มาจากสนิ ทรพั ย์ – หน้ีสิน ซง่ึ เขียนเป็นสมการบัญชีได้ ดงั นี้

ตวั อย่างท่ี 4 ตอ่ ไปน้เี ป็นรายการสินทรพั ยแ์ ละหนีส้ ินของร้านโชคดบี ริการ ซ่งึ เปน็ ของนายโชคดี ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25XX เงินสด 21,500 บาท เงนิ ฝากธนาคาร 98,500 บาท วสั ดสุ านกั งาน 2,500 บาท ทดี่ นิ 250,000 บาท อาคาร 400,000 บาท อปุ กรณส์ านกั งาน 45,000 บาท รถบรรทกุ 105,000 บาท เจ้าหนก้ี ารค้า 28,000 บาท เจ้าหนจ้ี าานอง 200,000 บาท (ตัวอยา่ งในหนงั สือเรยี น หน้า 39)

ตวั อยา่ งท่ี 5 ตอ่ ไปนเ้ี ปน็ รายการสนิ ทรพั ย์ หนส้ี ิน และส่วนของเจา้ ของ (ทนุ ) ของร้านสภุ าพบรกิ าร ซง่ึ เปน็ ของนางสาวสภุ าพ ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25XX เงนิ สด 15,600 บาท เงนิ ฝากธนาคาร 41,500 บาท ลกู หนีก้ ารค้า 21,400 บาท วสั ดุสิน้ เปลอื ง 1,800 บาท ทด่ี นิ 500,000 บาท อาคาร 700,000 บาท อุปกรณ์สานักงาน 36,000 บาท รถจักรยาน 4,000 บาท เงนิ เบิกเกินบญั ชี 21,000 บาท เจ้าหน้ีการคา้ 17,000 บาท คา่ ใช้จา่ ยค้างจา่ ย 5,300 บาท ทุน-นางสาวสภุ าพ 1,277,000 บาท (ตวั อยา่ งในหนงั สอื เรียน หน้า 40)

สรุป สนิ ทรพั ย์ (Assets) หมายถงึ ทรัพยากรที่อยใู่ นความควบคมุ ของกจิ การ ทรพั ยากรดงั กลา่ วเป็นผลของเหตกุ ารณ์ในอดีตซงึ่ กจิ การ คาดวา่ จะไดร้ ับประโยชนเ์ ชิงเศรษฐกจิ จากทรพั ยากรนน้ั ในอนาคต แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คือ 1. สนิ ทรัพย์หมนุ เวยี น (Current Assets) 2. สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มุนเวียน (Non-current Assets) หนสี้ ิน (Liabilities) หมายถงึ ภาระผกู พนั ในปัจจุบันของกจิ การซึง่ เปน็ ผลของเหตกุ ารณ์ในอดีต โดยการชาาระภาระผูกพันนั้น คาดว่าจะสง่ ผลให้กจิ การสูญเสียทรพั ยากรท่มี ีประโยชน์เชงิ เศรษฐกจิ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คือ 1. หนีส้ ินหมุนเวียน (Current Liabilities) 2. หนสี้ นิ ไม่หมุนเวียน (Non-current Liabilities) สว่ นของเจ้าของ (Owner’s Equity) หมายถึงสว่ นได้เสยี คงเหลือในสนิ ทรัพย์ของกิจการหลงั จากหกั หนีส้ นิ ทัง้ ส้นิ ออกแลว้ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ 1. สว่ นของเจ้าของถาวร (Permanent Accounts) 2. ส่วนของเจา้ ของช่วั คราว (Temporary Accounts) สมการบัญชี (Accounting Equation) เป็นสมการที่แสดงความสมั พันธร์ ะหวา่ งสนิ ทรัพย์หนี้สิน และส่วนของเจา้ ของ (ทนุ )