โครงการเขื่อนต่างๆ1

โครงการเข่อื นตา่ งๆ(เขอ่ื นแควนอ้ ยบารงุ แดน เขือ่ นปา่ สกั ชลสทิ ธ์ิ เขอื่ นสริ ิกติ ิ์ เขอื่ นรชั ชประภา เข่อื นภมู ิพล) Dam Projectนางสาวสพุ รรษา เนียมเทย่ี ง รหัสนิสติ 60610414นางสาวสพุ ชั รี ทนั งาน รหสั นสิ ิต 60610421นางสาวสภุ าลักษณ์ ช่มุ แจม่ รหสั นิสิต 60610438นางสาวอักษรา สมศรีโหนง่ รหสั นสิ ติ 60610445นางสาวอัจฉราวลยั กาวชู รหสั นสิ ติ 60610452นายอชั บาล ทุนกลุ รหสั นิสิต 60610469นางสาวอาทติ ยา ออ่ งเมือง รหสั นสิ ติ 60610476นางสาวชวี ติ ชนก บิณฑวหิ ค รหสั นสิ ิต 57262111นางสาวชนิสรา สขุ หรอ่ ง รหสั นสิ ิต 57346514นายวโรดม คีรีวงศ์ รหัสนิสติ 57241833โครงงานนเ้ี ปน็ สว่ นหนง่ึ ของรายวิชาสารสนเทศศาสตร์เพอื่ การศกึ ษาค้นควา้ (001221) มหาวทิ ยาลยั นเรศวร ปกี ารศึกษา 2560

โครงการเข่อื นตา่ งๆ(เขอ่ื นแควนอ้ ยบารงุ แดน เขือ่ นปา่ สกั ชลสทิ ธ์ิ เขอื่ นสริ ิกติ ิ์ เขอื่ นรชั ชประภา เข่อื นภมู ิพล) Dam Projectนางสาวสพุ รรษา เนียมเทย่ี ง รหัสนิสติ 60610414นางสาวสพุ ชั รี ทนั งาน รหสั นสิ ิต 60610421นางสาวสภุ าลักษณ์ ช่มุ แจม่ รหสั นิสิต 60610438นางสาวอักษรา สมศรีโหนง่ รหสั นสิ ติ 60610445นางสาวอัจฉราวลยั กาวชู รหสั นสิ ติ 60610452นายอชั บาล ทุนกลุ รหสั นิสิต 60610469นางสาวอาทติ ยา ออ่ งเมือง รหสั นสิ ติ 60610476นางสาวชวี ติ ชนก บิณฑวหิ ค รหสั นสิ ิต 57262111นางสาวชนิสรา สขุ หรอ่ ง รหสั นสิ ิต 57346514นายวโรดม คีรีวงศ์ รหัสนิสติ 57241833โครงงานนเ้ี ปน็ สว่ นหนง่ึ ของรายวิชาสารสนเทศศาสตร์เพอื่ การศกึ ษาคน้ ควา้ (001221) มหาวทิ ยาลยั นเรศวร ปกี ารศึกษา 2560

คานา รายงานฉบบั นเี้ ปน็ ส่วนหนึ่งของวชิ าสารสนเทศศาสตร์เพื่อการศึกษาคน้ ควา้ โดยมีจุดประสงค์ เพ่อืการศึกษาความรทู้ ่ไี ดจ้ ากเรื่องเข่อื นต่างๆ ทั้งนใ้ี นรายงานฉบบั นม้ี ีเน้ือหาประกอบดว้ ยทม่ี าและความสาคัญลักษณะของเขื่อน ท่ีตงั้ และประโยชน์ ผ้จู ัดทาไดเ้ ลอื กหัวขอ้ ในการทารายงานเรือ่ งเขือ่ นตา่ งๆ เน่อื งจากเป็นเรอื่ งท่นี ่าสนใจและเก่ยี วขอ้ งกบั ชีวติ ประจาวนั ของเรา ผจู้ ัดทาต้องขอขอบคุณอาจารยผ์ ู้สอนในรายวชิ าสารสนเทศศาสตร์เพอ่ืการศึกษาค้นคว้าที่ให้แนวทางในการศกึ ษาค้นคว้า และเจา้ หน้าทสี่ านกั หอสมุด มหาวิยาลยั นเรศวร หวังวา่รายงานฉบับนี้จะใหค้ วามรแู้ ละเปน็ ประโยชนแ์ กผ่ อู้ า่ นทุกๆท่าน หากมขี อ้ เสนอแนะประการใดคณะผจู้ ัดทาขอรบั ไว้ดว้ ยความขอบพระคณุ ยิง่ คณะผ้จู ดั ทา

ชอื่ หวั ข้อโครงงาน โครงการ “เขอ่ื น” ตา่ งๆ / เขือ่ นแควนอ้ ย บารงุ แดน/ เขอ่ื นป่าสักชลสทิ ธิ์ / เข่อื นสริ ิกติ ์ิ / เข่ือนรัชชประภา / เขือ่ นภมู พิ ลผ้ดู าเนนิ โครงงาน นางสาว สุพรรษา เนียมเทย่ี ง รหสั นิสติ 60610414 นางสาว สพุ ชั รี ทนั งาน รหสั นสิ ติ 60610421 นางสาว สุภาลักษณ์ ชุม่ แจ่ม รหัสนสิ ิต 60610438 นางสาว อักษรา สมศรโี หน่ง รหัสนิสติ 60610445 นางสาว อัจฉราวลัย กาวชู รหสั นิสิต 60610452 นาย อัชบาล ทุนกุล รหัสนสิ ติ 60610469 นางสาว อาทติ ยา ออ่ งเมอื ง รหสั นสิ ิต 60610476 นางสาว ชวี ิตชนก บณิ ฑวิหค รหสั นสิ ิต 57262111 นางสาว ชนสิ รา สุขหรอ่ ง รหัสนสิ ติ 57346514 นาย วโรดม คีรวี งศ์ รหัสนสิ ติ 57241833ทป่ี รึกษาโครงงาน อ.สมทั รชา เนยี มเรืองปกี ารศกึ ษา 2560……………………………………………………………………………………………………………………………………......................... บทคัดย่อโครงงานน้เี ป็นการศึกษาเก่ียวกบั โครงการ เขอื่ น ตา่ งๆ ซง่ึ ประกอบไปด้วยเขื่อนแควน้อย บารงุ แดน/เขอื่ นป่าสกั ชลสิทธ์ิ / เขอ่ื นสิริกติ ิ์ / เข่อื นรชั ชประภา / เข่ือนภมู ิพล ว่ามคี วามเป็นมา , ลักษณะ, ท่ตี ้ังสภาพแวดล้อม เปน็ อยา่ งไร และใหป้ ระโยชนต์ อ่ สังคมในดา้ นใดบ้าง โดยในโครงงานน้ีไดม้ กี ารสารวจถึงพนื้ ท่ีอาณาบริเวณทไ่ี ด้รับผลประโยชน์จากเข่ือนต่างๆเหล่าน้ี และ การกระจายตวั ของเขอ่ื นตามส่วนภมู ิภาคเพอ่ืรองรบั นา้ ว่าเป็นอยา่ งไรบ้าง ทาใหง้ า่ ยต่อการเขา้ ใจและศึกษาถึงทีม่ าและสาเหตตุ ่างๆทที่ าใหเ้ ข่ือนเหล่าน้ตี อ้ งถูกสรา้ งข้ึน ก

ข Abstract This project is to learn about the dams which include of Khaew Noi BamrungDan, Pasak Chonlasit , Sirikit , Ratchaprapa and Bhumibol. There is much informationfor each dam in the project. For example, Why is it built? , What is the characteristicsof each dam?, Where does it locate? and what is the advantage of founding the dams?We explore how many areas can get the benefits from these dams and how do thedams disperse to support the water? It is easy to understand and learn this project,What is the causes of building these dams? ข

ค กติ ตกิ รรมประกาศ รายงานการศกึ ษาคน้ ควา้ เรอ่ื ง โครงการเขื่อนฉบบั น้ี สาเรจ็ ได้ด้วยการสนับสนุนจากเจ้าหนา้ ที่สานกั หอสมุดมหาวทิ ยาลยั นเรศวรที่ใหใ้ ช้หนังสือในการจัดทารายงาน ขอขอบพระคณุ เป็นอยา่ งยงิ่ ตอ่รศ.ดร.สุชาติ แยม้ เม่น อาจารย์ผ้สู อนในรายวิชาสารสนเทศศาสตรเ์ พอ่ื การศกึ ษาคน้ คว้า ซ่งึ ได้ให้ความรู้เก่ยี วกบั การจัดทารายงานและแนะนาแนวทางการดาเนินงานทเ่ี ปน็ ประโยชน์ จนทาให้รายงานฉบบั นี้สาเรจ็ ลงได้ดว้ ยดี ผู้จดั ทาหวังวา่ รายงานวิจัยฉบับน้ี จะเป็นประโยชนใ์ นการศึกษาเองโครงการเขื่อนต่างๆ และโดยเฉพาะอย่างย่งิ ผู้ทีส่ นใจศกึ ษาในเร่อื งโครงการเข่อื นตา่ งๆ คณะผู้จดั ทา ค

ง สารบัญ หน้า เรอ่ื งคานาบทคัดยอ่ (ไทย)……………………………………………………………………………………………………………………………กบทคดั ยอ่ (องั กฤษ)……………………………………………………………………………………………………………………….ขกติ ตกิ รรมประกาศ………………………………………………………………………………………………………………………คสารบญั ……………………………………………………………………………………………………………………………………ง-จสารบญั ตาราง……………………………………………………………………………………………………………………………..ฉสารบัญรปู ภาพ……………………………………………………………………………………………………………………………ชบทที่ 1 บทนา……………………………………………………………………………………………………………………………..1ที่มาและความสาคญัวตั ถุประสงค์ขอบเขตการศกึ ษาค้นควา้ประโยชน์ท่คี าดว่าจะไดร้ บับทที่ 2 เอกสารและโครงงานที่เกยี่ วข้อง-เข่ือนแควน้อย บารงุ แดน……………………………………………………………………………………………………2-4-เข่ือนปา่ สักชลสิทธิ์……………………………………………………………………………………………………………..5-7-เขื่อนสิรกิ ติ ิ์………………………………………………………………………………………………………………………8-11-เขอ่ื นรชั ชประภา……………………………………………………………………………………………………………12-14-เข่ือนภูมพิ ล…………………………………………………………………………………………………………………..15-17บทที่ 3 วธิ ีการจัดทาโครงงาน……………………………………………………………………………………………………..18วสั ดแุ ละอปุ กรณ์ วิธกี ารจดั ทาโครงงานบทที่ 4 ผลการศึกษา……………………………………………………………………………………………………………19-23 ง

จ สารบัญ (ต่อ) เรื่อง หน้าบทท่ี 5 สรปุ ผลและขอ้ เสนอแนะ………………………………………………………………………………………………….24 สรปุ ผลการศึกษา ประโยชนท์ ไ่ี ดจ้ ากโครงงานขอ้ เสนอแนะเอกสารอ้างอิง……………………………………………………………………………………………………………………………25ข้อมูลผูจ้ ัดทา……………………………………………………………………………………………………………………….26-30 จ

ฉ สารบญั ตาราง เรอ่ื ง หน้าตารางแผนการปฏบิ ัตงิ าน………………………………………………………………………………………………………………..18 ฉ

ช สารบัญรปู ภาพ หนา้รปูเขอื่ นแควนอ้ ยบารงุ แดน จงั หวดั พษิ ณุโลก………………………………………………………………………………………...3ลกั ษณะสภาพแวดลอ้ มของเขือ่ นแควน้อยบารงุ แดน…………………………………………………………………………....4เข่อื นปา่ สกั ชลสิทธ์ิ จงั หวดั สระบุรี…………………………………………………………………………………………………….6สภาพบรเิ วณโดยรอบของเขอื่ นป่าสักชลสิทธ์ิ………………………………………………………………………………………7การดาเนนิ การก่อสร้างเข่ือนสริ ิกิต์ิ……………………………………………………………………………………………………..9สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯพระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดาเนนิ ไปยังเข่ือนสริ กิ ติ ิ์………………………………………….10สภาพแวดล้อมในบรเิ วณเขอื่ นสริ กิ ิติ์…………………………………………………………………………………………………..11ประโยชน์หลักของเขอื่ นสิรกิ ติ ์ิ……………………………………………………………………………………………………………12พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ทรงเปน็ ผรู้ ิเรม่ิ การสร้างเขอื่ นรัชชประภา…………………………………………………..12ทิวทัศน์ในเขตบริเวณเขอื่ นรัชชประภา………………………………………………………………………………………………..13โรงไฟฟ้าและลานไกไฟฟ้าของเขอื่ นรัชชประภา……………………………………………………………………………………14เขือ่ นรัชชประภาเปน็ แหลง่ พักผ่อนหย่อนใจของนกั ท่องเทยี่ ว…………………………………………………………………15ประโยชนใ์ นด้านต่างๆของเขือ่ นรชั ประภา…………………………………………………………………………………………...15ลกั ษณะบรเิ วณโดยรอบของเขือ่ นภมู พิ ล………………………………………………………………………………………………18ช

1 บทที่ 1 บทนาทมี่ าและความสาคญั ของโครงการ ในปจั จบุ นั สภาพอากาศได้เปลยี่ นแปลงไปอยา่ งมาก ไม่วา่ จะเป็นสภาพอากาศทฝ่ี นไม่ตกตามฤดูหรอื จะเปน็ สภาพอากาศทีแ่ ห้งแล้งจนเหมือนทะเลทราย ซงึ่ ทัง้ 2 สภาพเหตุการณน์ ้ไี ดส้ ร้างความเดือดร้อนเปน็ อย่างมากใหแ้ ก่ราษฎรในทุกๆพนื้ ที่ โดยเฉพาะบคุ คลทม่ี อี าชีพเกย่ี วกบั การทาเกษตรกรรมเพราะพชื ผลทางการเกษตรหลายชนิดเกดิ ความเสยี หายเป็นอย่างมาก ซึง่ ถือว่าเป็นการสูญเสยี ทรัพยส์ นิไปโดยใชเ่ หตุ นอกจากนี้ยังสง่ ผลกระทบทางกวา้ งกบั ผคู้ นมากมายไมว่ า่ จะเป็นทางด้านการคมนาคม หรือแมแ้ ตท่ างด้านอปุ โภคบริโภคเอง จงึ ทาใหพ้ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อย่หู วั รัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดาริเกี่ยวกับโครงการสรา้ งเขอื่ นต่างๆขนึ้ มาเพ่อื ทาหนา้ ที่ เกบ็ กักนา้ และ ปลอ่ ยนา้ ใหแ้ กร่ าษฎรเม่อื ถึงยามวิกาล โดยไดม้ อบหมายงานใหแ้ ก่กรมชลประทานและหน่วยงานอน่ื ๆเปน็ ผู้รบั ผิดชอบในการดาเนินการสรา้ ง โดยในแต่ละพื้นท่หี รอื ภมู ภิ าคกจ็ ะมเี ขือ่ นที่สาคัญๆต้ังอยเู่ พือ่ คอยส่งน้าไปใหแ้ กร่ าษฎรอย่างทวั่ ถงึวตั ถปุ ระสงค์ 1. เพ่ือใหท้ ราบถงึ ท่ตี งั้ และลักษณะโครงการของเขื่อนแควน้อย บารุงแดน/ เขื่อนป่าสกั ชลสทิ ธิ์ / เข่ือนสริ ิกิต์ิ / เขอ่ื นรชั ประภา และ เข่อื นภูมิพล 2. เพือ่ สร้างความเข้าใจในดา้ นการจัดตง้ั เขื่อนดงั กล่าวรวมไปถงึ ผลประโยชนท์ ไี่ ด้รบั จากการ ก่อตั้งเข่อื นเหลา่ นี้ขอบเขตของการดาเนินโครงงาน โครงงานน้ีม่งุ เนน้ เพ่อื ศึกษาข้อมลู ในเรอื่ งของทต่ี ั้ง ความเปน็ มา ลักษณะ และประโยชนข์ องโครงการเขอื่ นแควน้อย บารุงแดน/ เข่ือนป่าสกั ชลสทิ ธิ์/ เขอื่ นสิริกิต์ิ / เข่อื นรัชชประภา และ เขอ่ื นภมู พิ ล ซึ่งล้วนแต่เปน็ เข่อื นทส่ี าคัญทีก่ ระจายตัวในเขตพน้ื ทภี่ าคเหนอื จนถึงภาคกลางตอนบนประโยชน์ทีค่ าดว่าจะได้รบั โครงงานนมี้ ุง่ เน้นใหผ้ ู้ทสี่ นใจหรือตอ้ งการศึกษาในเร่ืองของเขอ่ื นทส่ี าคัญๆในเขตภาคเหนอื จนถงึ ภาคกลางตอนบนสามารถนาขอ้ มลู ต่างๆเหลา่ นไ้ี ปใชป้ ระโยชน์ในดา้ นประกอบการศึกษา การทางาน ตลอดจนเป็นการอา่ นเพือ่ เสริมเปน็ ความรไู้ ด้ นอกจากนยี้ งั หวังวา่ โครงงานชนิ้ น้จี ะเปน็ สว่ นหนึง่ ทไ่ี ดเ้ ผยแพรแ่ นวทางพระราชดาริของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัวรัชกาลที่ 9 เกี่ยวกบั เร่อื งเข่ือนที่ได้สรา้ งประโยชน์มากมายแก่สงั คมให้คนทั่วไปไดร้ บั รู้ 1

2 บทท่ี 2 หลักการและทฤษฎีที่เกย่ี วขอ้ งเอกสารทีเ่ กย่ี วข้อง โครงการเขื่อนแควน้อย บารุงแดนทตี่ ั้งของโครงการ : โครงการเขื่อนแควน้อยมหี วั งานอยใู่ นเขตปฏริ ูปที่ดินเพือ่ เกษตรกรรมและปา่ สองฝง่ั ลานา้ แควน้อยบริเวณบา้ นปากพาน หมู่ที่ 6 บ้านเขาหินลาด ต.คนั โชง้ อ.วัดโบสถ์ จ.พิษณุโลกท่มี าของโครงการ : เม่ือวนั ที่ 25 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ.2525 พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัวฯ ได้เสดจ็ พระราชดาเนินทรงเปิดเขื่อนนเรศวร และทรงเยีย่ มราษฎร ณ บริเวณเข่อื นนเรศวร บ้านหาดใหญ่ ตาบลพรหมพิราม อาเภอพรหมพริ าม จังหวัดพษิ ณุโลก ได้พระราชทานพระราชดาริเก่ียวกับงานชลประทาน ดังตอ่ ไปนี้ 1. ควรพิจารณาวางโครงบริเวณตอนเหนอื ของทุง่ สาน เพอ่ื จดั หาน้าให้ราษฎรหม่บู า้ นตา่ งๆ นอก เขตชลประทานทงุ่ สานซงึ่ เปน็ พนื้ ท่ีบรเิ วณทงุ่ สานตอนบนและตอนกลาง สามารถมีนา้ ทาการ เพาะปลูกไดท้ ง้ั ในฤดฝู น-ฤดแู ล้ง และมีนา้ เพ่อื การอปุ โภคบริโภคสาหรบั ราษฎรหมบู่ า้ นตา่ งๆ ดงั กล่าวตลอดปี นอกจากน้นั ยงั จะชว่ ยบรรเทาอทุ กภัยสาหรับพนื้ ทเ่ี พาะปลูกบริเวณทงุ่ สานอกี ด้วย 2. ควรพิจารณาวางโครงการและกอ่ สร้างเขอ่ื นเก็บกกั นา้ แควนอ้ ย ในเขตอาเภอวดั โบสถ์ จังหวดั พิษณุโลก โดยเร่งดว่ น เขอื่ นเกบ็ กกั นา้ แควน้อยน้ีควรพิจารณาวางโครงการใหเ้ ก็บกกั นา้ ไวอ้ ย่าง เต็มที่ เพอ่ื การบรรเทาอุทกภยั ในเขตลุม่ น้าแควนอ้ ยตอนลา่ ง และจดั หาน้าสนบั สนนุ โครงการ ชลประทานพิษณโุ ลก และโครงการชลประทานเจ้าพระยาใหญ่ ใหไ้ ดผ้ ลอยา่ งสมบูรณ์ ตอ่ ไป สาหรบั เขื่อนเกบ็ กกั น้าแควนอ้ ยน้ี การพลังงานแหง่ ชาตกิ าลงั ศึกษาและจดั ทารายงาน ความเหมาะสมของโครงการอยู่ และจะไดด้ าเนนิ การกอ่ สรา้ งตอ่ ไป 3. ควรพจิ ารณาวางโครงการและกอ่ สร้างอ่างเก็บน้าตามลานา้ สาขาตา่ งๆ ของแควน้อยตอนล่าง บรเิ วณทา้ ยเข่ือนเก็บกกั น้าแควนอ้ ย เพอื่ จดั หาน้าใหร้ าษฎรหม่บู ้านตา่ งๆ ในเขตอาเภอวัดโบสถ์ จังหวดั พิษณโุ ลก พืน้ ทป่ี ระมาณ 19,000 ไร่ สามารถทาการเพาะปลูกไดต้ ลอดปี นอกจากนนั้ ยัง จะชว่ ยบรรเทาอุทกภยั แกพ่ ืน้ ท่ีเพาะปลูกบริเวณท้ายอ่างเก็บนา้ ตา่ งๆ ดงั กลา่ วอกี ดว้ ย เนื่องจากสภาพพนื้ ท่ีทางตอนลา่ งของแมน่ า้ แควนอ้ ย ประมาณ 200,000 ไร่ เป็นพนื้ ทเ่ี กษตรกรรมท่ีมักประสบปัญหาน้าทว่ มและขาดแคลนนา้ เปน็ ประจาทุกปี ราษฎรส่วนใหญ่ 80%เปน็ เกษตรกรที่มรี ายไดต้ า่ ทานาไดค้ รัง้ เดยี วในฤดูฝนแตม่ ักได้รับความเสียหายจากปญั หาน้าทว่ ม โดยมพี ้นื ทีป่ ระมาณ 75,000 ไร่ ในเขต 2

3อาเภอวดั โบสถ์ อาเภอวังทอง อาเภอพรหมพิราม และอาเภอเมือง จงั หวัดพษิ ณุโลก มักเกดิ ปญั หาน้าท่วมเปน็ ประจาทกุ ปี และมีแนวโนม้ จะทวีความรนุ แรงเป็นลาดับ ดังนัน้ จงึ เกิดโครงการเขอื่ นแควนอ้ ยอันเนอื่ งมาจากพระราชดาริ มีเปา้ หมายหลกั เพื่อแก้ไขปญั หาอุทกภัย โดยเฉพาะในเขตพนื้ ที่จงั หวัดพิษณุโลกและจังหวดั ใกล้เคียง รวมถงึ ยงั จะเปน็ แหล่งนา้ สนบั สนนุ ให้กบั พ้ืนที่ชลประทานฝัง่ ซา้ ยและฝ่งั ขวาของแม่น้าแควน้อย สง่ น้าเสรมิ ให้กับพื้นทีเ่ พาะปลูกของโครงการเจา้ พระยาใหญ่เป็นแหล่งน้าใช้ในการเกษตรการอุปโภคบรโิ ภค นอกจากน้ยี งั ได้สรา้ งเขื่อนทดน้าพญาแมน เพอ่ื ช่วยยกระดบั น้าเขา้ คลองชลประทานส่งนา้ ช่วยเหลอื พนื้ ท่กี ารเกษตร 4 อาเภอของจงั หวัดพษิ ณโุ ลก คอื อาเภอวดั โบสถ์ อาเภอพรหมพิรามอาเภอวงั ทอง และอาเภอเมอื ง โดยใชเ้ วลากอ่ สรา้ งทั้งหมดรวมระบบขนสง่ น้าเปน็ เวลา 9 ปี คอื ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2546 ถึง ปี พ.ศ. 2554 โดยเม่ือวนั ท่ี 5 สิงหาคม พ.ศ.2552 พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ พระราชทานชอ่ื เขอื่ นแควน้อยอนั เนือ่ งมาจากพระราชดาริเป็น เขอ่ื นแควน้อยบารุงแดน ซง่ึ หมายถึง เขื่อนแควนอ้ ยทที่ าให้มคี วามเจริญขน้ึ ในเขตพืน้ ที่ สาหรับเข่อื นทดนา้ พญาแมน ทรงพระราชดารัสเห็นควรให้ใช้ชื่อเดมิ โดยเข่ือนแควน้อยบารุงแดนนี้ไดเ้ ร่ิมการเก็บกกั น้าเมอ่ื วันท่ี 26 พฤศจกิ ายน พ.ศ.2551 โดยมีสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯเปน็องคป์ ระธานในพิธี เขื่อนแควน้อยบารงุ แดน จังหวัด พิษณโุ ลกลกั ษณะของโครงการ : โครงการเขือ่ นแควน้อยบารุงแดนอยู่ในเขตพ้นื ที่อนุรักษ์และพืน้ ท่ีปา่ สงวนแห่งชาตเิ ป็นเขื่อนหินทมี่ ีลักษณะทงิ้ ดาดคอนกรตี มหี นา้ ทก่ี ักเกบ็ น้าจากแม่น้าแควน้อยซง่ึ เปน็ ลุ่มนา้ สาขาย่อยฝ่งั ซ้ายของแม่น้าน่านมีตน้ น้าอยทู่ ี่อาเภอชาตติ ระการ จังหวัดพษิ ณโุ ลก ไหลผา่ นอาเภอวดั โบสถ์ ไปบรรจบแมน่ ้าน่านทอ่ี าเภอพรหมพริ าม จงั หวดั พิษณุโลกอ้างองิ รูปภาพhttp://www.painaidii.com/business/137469/albu3m/

4 ลักษณะสภาพแวดลอ้ มของเข่ือนแควนอ้ ยบารงุ แดนประโยชน์ของโครงการ: 1. ช่วยบรรเทาอทุ กภยั โดยเฉพาะบรเิ วณพนื้ ท่ลี ุม่ นา้ แมน่ ้าแควนอ้ ยตอนลา่ ง ประมาณ 75,000 ไร่ ในเขตอาเภอวดั โบสถ์ อาเภอเมอื ง อาเภอวงั ทอง และอาเภอบาง กระท่มุ จังหวัดพษิ ณุโลก 2. เป็นแหล่งนา้ สนบั สนนุ พน้ื ที่ชลประทานบริเวณฝั่งซ้ายและขวาของแคว นอ้ ย ประมาณ 155,000 ไรแ่ ละส่งนา้ เสรมิ ให้กับพืน้ ทก่ี ารเพาะปลกู ในฤดแู ล้งของโครงการ ชลประทานเจ้าพระยาประมาณ 250,000 ไร่ 3. ราษฎรในเขตโครงการมนี ้าใช้สาหรบั การอปุ โภคบริโภคประมาณ 47.3 ล้านลูกบาศกเ์ มตรตอ่ ปี 4. เสริมสรา้ งอาชพี จากผลผลติ ปลาในอา่ งเก็บน้าเป็นการสรา้ งรายไดใ้ หแ้ กร่ าษฎรบริเวณรอบอา่ งเก็บ น้าและสองฝั่งแม่นา้ แควน้อย 5. เปน็ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วพกั ผ่อนหย่อนใจของประชาชนในจังหวดั พิษณโุ ลกและบรเิ วณใกลเ้ คียง 6. เป็นแหล่งเพาะพันธป์ุ ลาน้าจดื และเปน็ แหล่งท่องเท่ียวของจงั หวดั พษิ ณโุ ลก 7. สง่ นา้ เพ่ือการเพาะปลกู ในฤดฝู นและฤดแู ล้งใหแ้ ก่พ้นื ท่ชี ลประทานแควนอ้ ย 155,166 ไร่ และส่ง น้าเสรมิ การเพาะปลกู ในฤดูแล้งของโครงการชลประทานเจ้าพระยาประมาณ 250,000 ไร่ 8. เปน็ แหล่งผลิตกระแสไฟฟา้อา้ งอิงรูปภาพhttp://www.rdpbproject.com/press56/index.php?opti4on=com

5 โครงการเข่อื นป่าสักชลสิทธ์ิทต่ี ัง้ ของโครงการ : ตาบลหนองบัว อาเภอพัฒนานิคม จังหวดั ลพบรุ ี และ ตาบลคาพราน อาเภอวงั ม่วง จงั หวดั สระบุรีทีม่ าของโครงการ : พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั ฯผทู้ รงเป็นปราชญใ์ นเรอ่ื งน้าของแผน่ ดินทรงมแี นวคดิ และทฤษฎีจานวนมากและหลากหลายที่จะแก้ไขปญั หาน้าทว่ มสลบั กับนา้ แล้งท่เี กดิ ข้นึ ในพื้นทภ่ี าคกลางเป็นประจาและทุกคร้งั ทีเ่ กดิ ปญั หาได้นาความสูญเสียมาสูเ่ กษตรกรอยา่ งมหาศาล จึงจาเป็นต้องสรา้ งพืน้ ทีเ่ ก็บน้าขนาดใหญ่ขึ้น โดยพระราชทานแนวพระราชดารใิ หส้ รา้ งอ่างเก็บน้าข้ึน 2 แหง่ คอื แม่น้าป่าสกั และแม่น้านครนายก เพื่อจะได้มแี หล่งตน้ ทนุ น้าชลประทานสาหรบั ใช้ในฤดูแลง้ และขณะเดียวกนั กช็ ว่ ยบรรเทาอทุ กภัยในบรเิ วณลมุ่นา้ ป่าสักและลมุ่ นา้ เจ้าพระยาตอนลา่ งด้วย อนั ทจ่ี ริงแลว้ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั ไดพ้ ระราชทานพระราชดาริมากอ่ นหน้านีน้ านมากแล้วต้ังแต่เมอื่ วนั ท่ี 19 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ.2532 ใหก้ รมชลประทานศึกษาความเหมาะสมของโครงการ เขือ่ นกักเกบ็ น้าแมน่ ้าปา่ สักอยา่ งเรง่ ด่วน แตก่ ็ไมส่ ามารถท่ีจะบอกได้ เพราะอาจมีเสยี งคดั ค้านจากผเู้ ช่ยี วชาญและจากผ้ตู ่อต้านโครงการ ตอ่ มาเมอ่ื วันที่ 4 ธนั วาคม พ.ศ. 2536 พระบาทสมเดจ็พระเจา้ อยู่หัวฯ ได้พระราชทานพระราชดารสั เนอ่ื งในวโรกาสวันเฉลมิ พระชนมพรรษา เกีย่ วกับการพฒั นาแหล่งน้าของกรมชลประทานวา่ หากเร่มิ ดาเนนิ การต้งั แต่ปัจจบุ ัน ก็สามารถแกป้ ัญหานา้ ท่วม ภยั แลง้ และขาดแคลนน้าให้กับประชาชนได้ โดยคณะรฐั มนตรีได้อนุมตั ิใหด้ าเนินการและเริ่มสร้างโครงการเข่อื นเกบ็ กักน้าแม่น้าป่าสัก เม่อื วนั ที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2537 โครงการนใ้ี ชเ้ วลาก่อสรา้ ง 5 ปี ระหว่าง พ.ศ. 2537 - 2542 และพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั ไดท้ รงพระกรุณาพระราชทานนาม เข่อื นนวี้ า่ \"เขอ่ื นปา่ สักชลสิทธ์ิ\" อนั หมายถงึเขื่อนแมน่ า้ ป่าสักทเี่ กบ็ กกั นา้ ไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ เขือ่ นปา่ สกั ชลสิทธิ์ ได้เร่ิมเก็บกักนา้ ครั้งแรกเม่อื วนั ที่ 15มิถนุ ายน พ.ศ. 2541และสามารถคืนความสมบูรณใ์ หก้ บั ป่าสักได้รวมไปถึงชว่ ยซับนา้ ตาของชาวป่าสักให้เหือดหายกลายเป็นรอยย้มิ ได้ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ ัวฯ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ทรงพระกรณุ าเสดจ็ พระราชดาเนนิ มาทรงเปน็ ประธานในพิธีการก่อสรา้ งเขอ่ื นปา่ สักชลสิทธิ์ ใช้งบประมาณรวมท้ังสนิ้ 23,336 ล้านบาท เป็นค่ากอ่ สร้างดา้ นชลประทาน 7,831 ล้านบาท งบประมาณแกไ้ ขผลกระทบสง่ิ แวดลอ้ ม 15,505 ล้านบาท โครงการพัฒนาลุ่มนา้ ปา่ สักอนั เน่อื งมาจากพระราชดาริได้ก่อสรา้ งเข่ือนป่าสกั ชลสิทธ์ิ และงานอ่ืน ๆ ซ่ึงเปน็ ส่วนประกอบเสร็จสมบรู ณ์และเพือ่ เปน็ โครงการเฉลิมพระเกยี รติในวาระท่ี พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวไดท้ รงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ เสดจ็ พระราชดาเนนิ ทรงเปิดเข่อื นปา่ สกั ชลสทิ ธ์ิ ในวันพฤหสั บดที ี่ 25 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2542 5

6ลักษณะของโครงการ : เข่อื นปา่ สกั ชลสิทธิ์ มีลักษณะเปน็ เขอื่ นดนิ ท่ียาวทสี่ ดุ ในประเทศไทย เป็นโครงการชลประทานขนาดใหญ่ ทาหนา้ ทกี่ กั เกบ็ น้าจากแม่น้าปา่ สักโดยแมน่ า้ ป่าสักน้ีมขี นาดใหญ่เป็นอนั ดบั ที่ 13 ในจานวน 25 ลุ่มนา้ของประเทศไทยมลี กั ษณะของลมุ่ นา้ แคบเรียวยาว แหล่งตน้ น้าอยูจ่ งั หวัดเลย ลานา้ มีความยาว 513 กโิ ลเมตรไหลผา่ นจงั หวดั เพชรบูรณ์ ลพบรุ ี สระบุรี และมาบรรจบกับแมน่ า้ เจ้าพระยาท่จี ังหวัดพระนครศรีอยธุ ยาอาคารประกอบและระบบชลประทาน 1. อาคารระบายน้าล้น 2. อาคารทอ่ สง่ นา้ ลงลานา้ เดิม 3. อาคารท่อระบายนา้ ฉกุ เฉิน เขอื่ นป่าสักชลสิทธิ์ จงั หวดั สระบุรีประโยชน์ของโครงการ :1. เป็นแหล่งนา้ ถาวรเพอื่ การอุปโภคบรโิ ภคของชมุ ชนตา่ ง ๆ ในเขตจงั หวัดลพบุรีและจงั หวดั สระบุรี2. เปน็ แหล่งนา้ เพือ่ การเกษตรสาหรบั พ้ืนที่ชลประทานท่ีจะเกดิ ใหม่ในเขตจงั หวัดลพบรุ ี และจงั หวัด สระบุรี จานวน 135,500 ไร่3. เป็นแหลง่ นา้ เสริมสาหรบั พื้นทโ่ี ครงการชลประทานเดมิ ในทงุ่ เจา้ พระยาฝัง่ ตะวนั ออกตอนลา่ ง ประมาณ 2,200,000 ไร่4. ชว่ ยบรรเทาอุทกภยั ให้แก่พนื้ ทสี่ องฝงั่ แม่นา้ ปา่ สกั ในเขตจังหวัดลพบรุ ี และจงั หวัดสระบรุ ี และยัง มผี ลชว่ ยบรรเทาอุทกภยั ใหแ้ กพ่ ื้นทีต่ อนล่างลงไปด้วย5. เปน็ แหล่งน้าเพอื่ การอตุ สาหกรรมในเขตจงั หวัดลพบรุ ี และจงั หวัดสระบุรี6. อา่ งเกบ็ นา้ จะกลายเป็นแหลง่ ประมงน้าจืดขนาดใหญ่อ้างองิ รูปภาพ 6http://web.rid.go.th/lproject/const/project/during%20construction%20project/4pasak/pasak.html

77. เปน็ แหล่งน้าเสรมิ เพอื่ แกป้ ัญหาขาดแคลนน้าอปุ โภค-บริโภคในเขตกรงุ เทพมหานคร8. เป็นแหล่งท่องเท่ยี วทสี่ าคัญ9. เปน็ แหลง่ ประมงนา้ จดื ขนาดใหญ่10. แก้ปญั หาขาดแคลนนา้ ในเขตกรุงเทพมหานคร สภาพบริเวณโดยรอบของเขื่อนป่าสักชลสทิ ธิ์อา้ งอิงรูปภาพhttps://www.tvpoolonline.com/content/326966https://www.youtube.com/watch?v=wY7isfGJ1nc7

8 โครงการเขื่อนสิริกติ ิ์ท่ตี ้งั ของโครงการ : บ้านผาซอ่ ม ตาบลท่าปลา อ.ทา่ ปลา จ.อุตรดติ ถ์ทมี่ าของโครงการ : แมน่ ้านา่ นนบั เปน็ ลานา้ สาขาสาคญั สายหนึ่งของแมน่ า้ เจ้าพระยามตี น้ กาเนดิ จากดอยภูแวในเทอื กเขาหลวงพระบาง ซง่ึ เป็นเสน้ กน้ั พรมแดนกับประเทศสาธารณรฐั ประชาธปิ ไตยประชาชนลาวในเขตท้องที่อาเภอปัว จงั หวัดนา่ น ลานา้ น่านตอนต้นไหลไปทางทศิ เหนือคดเคี้ยวไปทางทศิ ตะวันตกแล้วไหลผา่ นอาเภอทา่ วงั ผาจังหวัดนา่ น ในชว่ งน้จี ะมีท่ีราบริมฝ่งั แมน่ า้ ติดตอ่ กันจนถงึ อาเภอสา จังหวดั นา่ น แตก่ เ็ ป็นท่รี าบแคบ ๆจากน้ัน แมน่ ้านา่ นจะไหลผ่านหบุ เขาในเขตพ้นื ท่อี าเภอนาน้อย จงั หวัดน่าน เข้าเขตอาเภอทา่ ปลา จงั หวดัอตุ รดติ ถ์ แลว้ ไหลไปทางทศิ ใตผ้ ่านจงั หวดั อตุ รดิตถ์ พษิ ณโุ ลก พจิ ติ ร ไปบรรจบกับแม่นา้ ยม ทีอ่ าเภอชมุ แสงจังหวดั นครสวรรค์ แลว้ ไหลรวมกบั แมน่ ้าปงิ ทต่ี าบลแควใหญ่ อาเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ เป็นแมน่ ้าเจา้ พระยาตอ่ ไปโดยมคี วามยาวตลอดลานา้ ถงึ 615 กิโลเมตร ซ่งึ นบั ว่ายาวที่สุดในบรรดาแควตน้ น้าเจา้ พระยาดว้ ยกัน และพ้ืนทีร่ าบลุม่ แมน่ ้าน่านน้ีเหมาะแก่การเกษตรกรรมเป็นอย่างยง่ิ ซงึ่ แต่ก่อนมกั ถกู นา้ ทว่ มเป็นประจาเพราะไมม่ ีระบบควบคมุ น้า รัฐบาลจึงไดม้ กี ารวางแผนพัฒนาล่มุ น้านา่ นขน้ึ มา 3 ระยะ ระยะที่ 1 ก่อสร้างเขอ่ื นสริ กิ ิติ์ขึ้นเพื่อกกั เกบ็ น้าไว้ในอ่างสาหรับประโยชน์ ทางด้านการชลประทานและการผลิตกระแสไฟฟา้ ระยะที่ 2 ก่อสร้างเขอื่ นนเรศวรข้นึ ท่บี า้ นหาดใหญ่ อาเภอพรหมพริ าม จังหวดั พิษณุโลก เปน็ เขือ่ นทดนา้ พรอ้ มทงั้ ก่อสรา้ งระบบส่งน้าสาหรับพืน้ ทีส่ องฝงั่ ในอาเภอพรหมพริ าม อาเภอเมือง อาเภอบางระกา และอาเภอบางกระทุ่ม จังหวดั พษิ ณโุ ลก กับอาเภอสามงา่ ม อาเภอเมือง และอาเภอตะพานหนิ จงั หวัดพิจติ รโครงการระยะที่ 2 นี้ ไดเ้ ริ่มงานก่อสรา้ งเบ้อื งต้น เม่ือ พ.ศ.2512 แล้วเสรจ็ ปี พ.ศ.2527 ระยะท่ี 3 กอ่ สร้างเข่ือนอุตรดิตถท์ บี่ า้ นผาจกุ อาเภอเมือง จังหวัดอตุ รดติ ถ์ เพอ่ื ทดน้าและมรี ะบบส่งน้า สาหรบั พน้ื ท่ีสองฝัง่ อาเภอเมอื ง อาเภอลบั แล อาเภอตรอน และ อาเภอพิชัย จงั หวัดอตุ รดติ ถก์ ับอาเภอพรหมพิราม อาเภอวัดโบสถ์ อาเภอเมือง อาเภอวังทอง และ อาเภอบางกระทุม่ จังหวัดพษิ ณโุ ลกโครงการระยะท่ี 3 น้ี ยังไม่ไดด้ าเนินการ แผนพฒั นาลุ่มน้าน่านน้ี เป็นการวางแผนท่จี ะนาน้ามาใชใ้ ห้เป็นประโยชน์อย่างเต็มที่ จึงไดว้ างแผนให้เกยี่ วโยงกนั ทั่วลุ่มนา้ คือต้ังแต่ตน้ น้าจนถงึ ปลายนา้ กาหนดระบบวธิ จี ัดเกบ็ และการใช้นา้ ใหเ้ กิดประโยชนห์ ลายๆอย่าง รวมทั้งได้กาหนดขนั้ ตอนของการพัฒนาใหเ้ หมาะสมกับภาวะท้องท่ี 8

9เป็นระยะๆไป โดยท้องทีส่ ว่ นใหญข่ องทงุ่ ราบสองฝงั่ แมน่ ้าน่าน มักถกู น้าท่วมเป็นประจา การพัฒนา จงึ ต้องสรา้ งเขื่อนเกบ็ นา้ ขึน้ กอ่ นที่จะสร้างเข่อื นทดนา้ และระบบสง่ นา้ เพราะหากกอ่ สร้างเขอื่ นทดน้าและระบบส่งนา้ ก่อน น้าทท่ี ว่ มนองนอกจากจะยงั ความเสียหายใหแ้ ก่การเพาะปลกู เช่นเดิมแลว้ ยงั ทาความเสยี หายใหแ้ ก่งานกอ่ สรา้ งเขอ่ื น ทดน้าและระบบส่งนา้ อีกด้วยดงั น้นั เข่อื นสริ กิ ิต์ิจึงเปน็ เขอ่ื นแรกทีถ่ กู สรา้ งขน้ึ กอ่ นเขือ่ นอ่ืนๆ การดาเนนิ การกอ่ สร้างเขื่อนสริ ิกิติ์การดาเนินการกอ่ สรา้ ง การก่อสร้างเขื่อนสิรกิ ติ ์ไิ ด้แบ่งงานออกเปน็ สองสว่ น คอื สว่ นตัวเข่ือนและองคป์ ระกอบกับสว่ นโรงไฟฟ้าและองคป์ ระกอบ การกอ่ สรา้ งตวั เขอื่ น และองค์ประกอบ ดาเนินการ โดยกรมชลประทาน งานด้านน้ีเปน็ การก่อสรา้ งถนน เขา้ หวั งาน ทา่ เทยี บเรือ งานเปดิ หนา้ ดนิ งานก่อสรา้ ง ตวั เข่ือน อโุ มงคผ์ นั น้า อุโมงคส์ ง่น้าลงแมน่ า้ อุโมงคส์ ่งน้าเข้าเครอ่ื งกังหนั นา้ อาคารรับนา้ อโุ มงคร์ ะบายนา้ ล้น งานขดุ ดินและหนิ บริเวณฐานราก ของโรงไฟฟ้า การกอ่ สร้างน้ีประกอบดว้ ย 2 หน่วยงานหลกั ได้แก่ กรมชลประธาน กอ่ สร้างตัวเขื่อนและอาคารประกอบ สว่ นการไฟฟ้าฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทยกอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ และอโุ มงคส์ ่งนา้ การกอ่ สรา้ งโรงไฟฟ้าและองค์ประกอบดาเนินการโดยการไฟฟ้าฝา่ ยผลติ แห่งประเทศไทยงานดา้ นน้ีไดเ้ ร่มิ ตง้ั แตป่ ี 2511โดยเข่ือนสิรกิ ติ ์ิน้ี เดมิ ช่ือวา่ เขอ่ื นผาซ่อม ต่อมาไดร้ ับพระบรมราชานญุ าตให้อญั เชิญพระนามาภิไธย สมเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ิต์ิ พระบรมราชนิ นี าถขนานนามว่า \"เขือ่ นสิรกิ ติ \"์ิ เมอ่ื วันท่ี 24 พฤษภาคม2511 โดยดาเนินการก่อสรา้ งสายสง่ แรงสงู 115 กโิ ลโวลตร์ ะหว่างอตุ รดิตถ์กับเขอื่ นสิริกติ ิ์ ก่อสร้างโรงไฟฟา้และติดต้ังอุปกรณ์ไฟฟา้ งานวางทอ่ เหลก็ นาน้าเข้าโรงไฟฟ้าและงานกอ่ สรา้ งสายสง่ แรงสงู 230 กโิ ลโวลต์ ช่วงเขือ่ นสริ กิ ติ -ิ์ พิษณโุ ลก พรอ้ มกนั นไ้ี ด้ตดิ ต้ังเครอ่ื งกาเนิดไฟฟ้าทโ่ี รงไฟฟา้ เข่ือนสิริกิต์ิ รวม 3 ชดุ กาลังผลติ ชุดละ125,000 กโิ ลวัตต์ รวมกาลังผลิต 375,000 กโิ ลวตั ต์ โรงไฟฟ้าและองค์ประกอบไดแ้ ล้วเสร็จเมือ่ ปี 2517 โดยพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ วั สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ และสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า สยามบรมราชกมุ ารี ไดเ้ สด็จพระราชดาเนนิ ทรงเปดิ เข่อื นสิริกติ ิ์ และโรงไฟฟา้ อยา่ งเปน็ ทางการเมื่อวนั ที่ 4 มีนาคม อา้ งอิงรูปภาพ 9 http://www.sirikitdam.egat.com/index.php/dam/2013-05-15-07-41-45

102520 หลังจากงานกอ่ สร้างตวั เขอ่ื นและโรงไฟฟ้าเสรจ็ เรียบร้อยแลว้ กรมชลประทานได้มอบให้การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแหง่ ประเทศไทยรบั ผิดชอบในการควบคุมดูแลรกั ษาเขือ่ น สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชนิ นี าถเสดจ็ พระราชดาเนินไปยังเขือ่ นสิริกติ ิ์ลกั ษณะของโครงการ : เขือ่ นสิริกิต์เิ ป็นเขอ่ื นดนิ ท่มี ขี นาดใหญ่ทีส่ ุดในประเทศไทยมแี กนเป็นดนิ เหนยี ว การกอ่ สร้างเข่อื นสริ กิ ิต์ิ ทาให้เกดิ อ่างเกบ็ ขนาดใหญ่ เหนือเขื่อนมเี นือ้ ที่ 260 ตารางกโิ ลเมตร มคี วามยาวตามลาน้าขึน้ ไปจนจรดทร่ี าบ ของ อาเภอสา จงั หวดั น่าน 129 กโิ ลเมตร อาคารผนั น้าและอาคารองคป์ ระกอบของเขื่อน ต้ังอยู่ทางฝง่ัขวา โดยเจาะภูเขาเปน็ อโุ มงค์ทั้งหมด 7 อุโมงค์ นับเปน็ เขอ่ื นท่มี ี อโุ มงคม์ าก คือ อุโมงคผ์ นั นา้ 2 อโุ มงค์อุโมงคร์ ะบายน้าลน้ 2 อุโมงค์ อโุ มงคส์ ่งน้าเขา้ เคร่อื งกังหนั น้า 2 อโุ มงค์ และอุโมงค์สง่ นา้ ลงแมน่ า้ 1 อโุ มงค์สาหรบั อโุ มงค์ผนั น้า อุโมงค์ระบายน้าล้น กบั อโุ มงค์สง่ นา้ ลงแม่น้าเจาะทะลเุ ข้าหากนั โดยมอี าคารควบคุมน้าภายใน สาหรับบงั คับน้า และมปี ล่องลดแรงกระแทกของนา้ รวมอยใู่ นสว่ นของอุโมงค์ และห่างจากตัวเข่ือนสริ ิกิติไ์ ปทางทศิ ตะวนั ตกเฉียงเหนอื ประมาณ 20 กโิ ลเมตร ได้มกี ารกอ่ สรา้ งเขือ่ นดนิ ปดิ ชอ่ งเขาตอนท่มี ีระดับตา่ กวา่ นา้ ในอา่ งเกบ็ นา้ รวม 8 แหง่ มีระยะทางต่อเน่อื งกันไปประมาณ 5 กิโลเมตร สูง 30 เมตร ในตวั เข่ือนมีท่อสง่ นา้ ขนาดเสน้ ผ่าศูนยก์ ลาง 1.5 เมตร เพอ่ื ส่งนา้ ไปใช้ ในนิคมสร้างตนเอง ลานา้ นา่ นอีกดว้ ย โครงการเขื่อนสริ กิ ิติ์ในปจั จบุ นั มีท้ังหมด 4 เครื่อง ซง่ึ ประกอบด้วยตวั เข่อื นและอาคารประกอบ โรงไฟฟ้า ระบบส่งไฟฟา้ และงานประกอบอืน่อา้ งอิงรูปภาพhttp://www.sirikitdam.egat.com/index.php/dam/2013-05-15-07-41-45 10

11 สภาพแวดล้อมในบริเวณเขอื่ นสิรกิ ติ ์ิประโยชนข์ องโครงการ : 1. การชลประทาน นา้ จากอา่ งเกบ็ น้าจะถกู ปล่อยออกไปยงั พน้ื ท่ีเพาะปลูก ในท่รี าบสองฝงั่ แมน่ า้ น่านกบั พ้ืนทท่ี งุ่ เจ้าพระยาทั้งในฤดูฝนและฤดแู ล้ง ในปริมาณที่ไดม้ กี ารตกลง รว่ มกันไว้กับกรม ชลประทาน 2. การบรรเทาอุทกภัย อ่างเกบ็ น้าจะชว่ ยเกบ็ กักนา้ ท่ีอาจจะไหลบา่ ลงมาชว่ ยบรรเทาการเกดิ อทุ กภยั ในทุง่ ราบสองฝ่ัง แมน่ า้ น่าน ตลอดจนทงุ่ เจา้ พระยาลงมาถึงกรงุ เทพมหานคร 3. การผลติ กระแสไฟฟา้ นา้ ทปี่ ลอ่ ยออกไปเพื่อการชลประทานจะผา่ นเคร่ืองกาเนิดไฟฟา้ ทั้ง 4 เคร่อื ง ใหพ้ ลังงานไฟฟา้ 500,000 กิโลวัตต์ ช่วยเสริมระบบไฟฟ้าของประเทศให้มน่ั คงย่ิงขนึ้ 4. การประมง การไฟฟ้าสว่ นผลติ แห่งประเทศไทยไดน้ าพันธ์ปุ ลาน้าจดื หลายชนดิ ปลอ่ ยลงอา่ งเกบ็ นา้ เป็นจานวนมากทาให้กลายเปน็ แหล่งประมงน้าจดื ขนาดใหญ่ชว่ ยเสริมรายไดใ้ ห้กบั ราษฎร บริเวณใกลเ้ คียง 5. การคมนาคมทางนา้ ชว่ ยใหก้ ารคมนาคมทางนา้ บริเวณเหนอื เขอื่ นไปยงั จังหวัดน่านสะดวก และ ใชง้ านได้ตลอดปี 6. การทอ่ งเท่ยี ว เขอ่ื นสิริกิต์ิมีทวิ ทศั น์ทีส่ วยงามโดยเฉพาะในฤดูหนาว ความเงียบสงบของ บรรยากาศ ประกอบกบั พชื พันธ์ไุ มท้ ี่งามสะพรั่งเปน็ เสน่หด์ งึ ดดู ใจนกั ท่องเทย่ี วใหไ้ ปเยือนไมข่ าด สาย ประโยชน์หลักของเขอ่ื นสิริกิติ์อ้างอิงรูปภาพ 11http://avilabeachconcerts.com/http://www.vcharkarn.com/varticle/42799

12 โครงการเข่อื นรัชชประภาที่ตั้งของโครงการ : บา้ นเชย่ี วหลาน ตาบลเขาพัง อาเภอบา้ นตาขนุ จังหวัดสุราษฎรธ์ านีทีม่ าของโครงการ : เขอื่ นรัชชประภาเปน็ เขอ่ื นอเนกประสงค์ ทีส่ าคัญแห่งหนงึ่ ในภาคใต้ สร้างขนึ้ เพอ่ื มาพฒั นาแหล่งนา้และพลังงานไฟฟ้าตามแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ ฉบับที่ 4 ซง่ึ อานวยประโยชนใ์ นด้านเศรษฐกจิสังคม และความมน่ั คงของประเทศ โดยได้ริเริม่ มาจากพระมหากรณุ าธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ทรงเป็นผูร้ ิเรมิ่ การสร้างเขือ่ นรชั ชประภา การพฒั นาพลังงานและแหล่งน้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั ทรงสนพระราชฤทัยเกี่ยวกบั งานพัฒนาแหลง่ น้าเพอ่ื การผลิตไฟฟ้าให้แกร่ าษฎรในท้องถ่ินทุรกันดารท่อี ยหู่ า่ งไกล ซ่ึงถา้ จะต่อไฟฟ้าเขา้ ตามระบบปกติจะมีคา่ ใชจ้ ่ายสงู มาก จึงได้พระราชทานพระราชดาริ แก่หนว่ ยงานทีเ่ ก่ียวข้องพิจารณาวางโครงการพัฒนาแหลง่ น้าและผลิตไฟฟ้าไปพรอ้ มๆกนั ซ่ึงโดยทัว่ ไปจะเป็นการผลิตขนาดเลก็ ได้กระแสไฟฟ้าไม่มากแต่มีปริมาณเพยี งพอใช้ในหมูบ่ ้าน โดยนา้ ทผ่ี ่านการผลิตไฟฟ้าจะเขา้ สู่ระบบชลประทานเพือ่ การเกษตร อปุ โภค บริโภค ต่อไป ทุกครงั้ ที่พระองค์เสดจ็ พระราชดาเนนิ ไปทรงประกอบพิธเี ปิดเข่อื น หรอื เสดจ็ พระราชดาเนินไปทรงเยี่ยมโครงการการไฟฟา้ ฝา่ ยผลิตแห่งประเทศไทยพระองค์ทรงสอบถาม และเสนอแนะว่าจุดไหนควรได้รับการพัฒนาให้ได้ประโยชน์เพ่ิมขนึ้ นับเป็นจดุ เร่มิ ต้นของการดาเนนิ การโครงการพัฒนาพลังงาน และแหล่งน้านบั สิบโครงการท่วัทกุ ภมู ภิ าคของประเทศท่กี ารไฟฟ้าฝา่ ยผลิตแห่งประเทศไทยไดด้ าเนนิ การเพอื่ เสนอพระราชดาริ เขอื่ นรัช ชประภาเรมิ่ ดาเนนิ การก่อสร้าง เม่อื วันท่ี 9 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2525 แลว้ เสร็จในเดือน กนั ยายน พ.ศ. 2530เข่ือนรัชชประภาแหง่ น้ีกเ็ ปน็ เขอ่ื นหน่งึ ทไ่ี ด้รับพระมหากรณุ าธิคุณทที่ รงเสดจ็ พระราชดาเนนิ พร้อมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี มาทรงประกอบพิธเี ปดิ เข่ือนอย่างเป็นทางการเมือ่ วันที่ 30กนั ยายน 2530และทรงพระราชทานนามเขอื่ นว่า\"เขือ่ นรชั ชประภา\" ซงึ่ เป็นโครงการหนงึ่ ทรี่ ฐั บาลสร้างถวายในวโรกาสพระราชพธิ ีมงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา 5 รอบ หรอื พิธีรัชมงั คลาภิเษกและได้อานวยประโยชนใ์ นดา้ นต่างๆให้แก่ประชาชน และประเทศชาตมิ าจนถงึ หนึ่งทศวรรษอ้างอิงรูปภาพ 12http://rpb.egat.com/index.php/2017-03-21-09-30-04/2014-07-08-01-08-55

13ลกั ษณะของโครงการ: ทวิ ทัศนใ์ นเขตบริเวณเข่ือนรชั ชประภา เขือ่ นรชั ชประภา เป็นเขอ่ื นสร้างปิดก้ันลานา้ คลองแสงทีบ่ ้านเชยื่ วหลาน ต.เขาพงั อ.บา้ นตาขุน จ.สุราษฎร์ธานี เปน็ เข่ือนหินถมแกนดินเหนียว สูง 94 เมตร ความยาวสันเขือ่ น 761 เมตร มเี ขอ่ื นปดิ ก้นั ช่องเขาอีก 6 แหง่ อยูบ่ นฝ่ังซ้ายของแม่น้า 1 แห่งและฝ่งั ขวาของแม่น้า 5 แห่ง อ่างเก็บนา้ มีความจุ 5,639 ลา้ นลกู บาศกเ์ มตร พน้ื ที่อ่างเกบ็ น้า 185 ตารางกิโลเมตร ปริมาณน้าไหลเขา้ อ่างเฉลี่ย ปลี ะ 3,057 ล้านลกู บาศก์เมตร โรงไฟฟ้า อาคารโรงไฟฟา้ ต้ังอยู่บนฝ่ังขวาของลาน้าคลองแสง เปน็ อาคารคอนกรตี เสรมิ เหลก็ ติดตั้งเครอ่ื งผลติ ไฟฟา้ เครอื่ งละ 80,000 กโิ ลวตั ต์ จานวน 3 เครอื่ ง รวมกาลังผลติ 240,000 กโิ ลวตั ต์ ให้พลังงานไฟฟา้ เฉล่ียปลี ะประมาณ 554 ลา้ นกิโลวัตตช์ ั่วโมง ลานไกไฟฟา้ ต้งั อยบู่ นฝัง่ ซา้ ยของแม่น้าหา่ งจากโรงไฟฟา้ ประมาณ 100 เมตร ทาหนา้ ท่สี ่งพลงั ไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้าด้วยสายส่งไฟฟา้ ขนาด 230 กโิ ลโวลตว์ งจรคูไ่ ปยงั สถานีไฟฟา้ แรงสงู สรุ าษฎร์ธานี ระยะทาง 50กโิ ลเมตร และ ขนาด 115 กโิ ลโวลตว์ งจรคูไ่ ปยังสถานไี ฟฟ้าแรงสงู พังงา ระยะทาง 82 กิโลเมตร โรงไฟฟา้ และลานไกไฟฟา้ ของเขอ่ื นรชั ชประภาอา้ งอิงรูปภาพhttp://www.chiewlarnontour.com/เขื่อนเชี่ยวหลาน-เขื่อนรัชชประภา-จงั หวดั สุราษฏร์ธานี 13

14ประโยชนข์ องโครงการ : เขอ่ื นรัชชประภาเปน็ แหลง่ พกั ผ่อนหย่อนใจของนักท่องเทีย่ ว1. ด้านการชลประทาน เมือ่ มีการปรับปรุงระบบชลประทานเสรมิ แล้ว น้าที่ปล่อยจากเข่อื นรชั ประภาจะเปน็ ผลดตี ่อการเพาะปลูกพชื ฤดูแลง้ และทานาปรงั ของราษฎร ในอาเภอบ้านตาขุน อาเภอครี ีรฐั นคิ ม และอาเภอพนุ พนิ ซึ่ง อยบู่ ริเวณสองฝง่ั แม่นา้ ด้านท้ายนา้2. การบรรเทาอทุ กภัย การกักเก็บนา้ ในฤดูฝนจะชว่ ยลดความรนุ แรงของภาวะนา้ ท่วมในพนื้ ท่ี ตอนล่างไดเ้ ปน็ อยา่ งดี3. การเจือจางน้าเสียและผลกั ดนั น้าเคม็ สภาพนา้ น้อยของลานา้ ตาปี - พุมดวง ในหนา้ แลง้ ทาใหเ้ กิด ภาวะน้าเน่าเสยี ไดง้ ่าย ขณะเดยี วกนั ทปี่ ากแมน่ า้ กจ็ ะมนี ้าเค็มรกุ ลา้ ลึกเขา้ มาตามลานา้ จากเข่ือน รชั ประภาจะถกู ปลอ่ ยออกไปเจอื จางนา้ เสยี และตา้ นทานการรกุ ล้าของน้าเค็มท่ปี ากแม่นา้ ได้ อยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ4. การประมง อ่างเก็บนา้ เขือ่ นรชั ชประภาเป็นแหล่งประมงนา้ จืดทส่ี าคัญทารายได้ให้กับราษฎรที่ อยบู่ รเิ วณโดยรอบอ่างเก็บนา้ สามารถจบั ปลาได้ เฉลยี่ วนั ละ 2 ตนั คิดเป็นมลู ค่าปลี ะประมาณ 5 ลา้ นบาท5. การท่องเทีย่ ว ทศั นยี ภาพโดยรอบบริเวณเขื่อนและอา่ ง เก็บน้าสวยสดงดงามและสงบรม่ ร่ืนดงึ ดดู ใหน้ กั ท่องเที่ยวเดินทางไปเยย่ี มชมกันอยู่ตลอดเวลา ปลี ะกว่า 150,000 คน6. การผลติ ไฟฟ้า น้าทป่ี ล่อยผา่ นเครื่องผลิตไฟฟา้ เพือ่ สง่ ใหเ้ กษตรกรท้ายนา้ สามารถผลิตพลังไฟฟา้ ได้ 240,000 กิโลวตั ต์ให้พลังงานไฟฟ้าเฉลี่ยปีละ 554 ล้านกโิ ลวตั ตช์ ั่วโมง ช่วยเสริมให้ระบบ ไฟฟา้ ในภาคใต้มคี วามม่ันคงยง่ิ ขึ้น ประโยชนใ์ นด้านต่างๆของเขือ่ นรชั ชประภาอา้ งอิงรูปภาพhttp://www.thailovetrip.com/view.php?id_view=315 14

15 โครงการเขอื่ นภมู พิ ลทต่ี งั้ ของโครงการ : ตาบลเขาแกว้ อาเภอสามเงา จงั หวดั ตากทม่ี าของโครงการ : 1. ความขาดแคลนพลังงานไฟฟ้า เมือ่ สงครามโลกครง้ั ที่ 2 ยตุ ิลง ประเทศไทยไดป้ ระสบปญั หาความขาดแคลนพลังงานไฟฟา้ เปน็ อยา่ งมาก เพราะโรงจกั รไฟฟ้าท่ีมอี ยู่ในกรงุ เทพมหานคร รวมท้งั ในบางจังหวดั ไดถ้ กู ระเบิด เสยี หายในระหวา่ งสงครามโลก นอกจากน้ี ความตอ้ งการพลังงานไฟฟา้ ของประชาชนกม็ ีมากขึน้ เพราะได้มีการใชพ้ ลังงานไฟฟา้ บางประเภท เครื่องปรับอากาศ เตารดี ไฟฟ้า เครอื่ งหงุ ต้มไฟฟา้ ฯลฯ เพิ่มมากขน้ึ แม้รัฐบาลจะไดซ้ อ่ มแซมโรงจกั รไฟฟา้ ไอนา้ ท่ถี กู ระเบดิ เสียหายระหวา่ งสงคราม และติดตั้งเครอื่ งกาเนิดไฟฟา้ เพมิ่ ขึ้นแล้วก็ยังไมเ่ ป็นท่เี พยี งพออย่ดู ี 2. แนวความคิดในการแก้ไขปญั หาความขาดแคลนพลังงานไฟฟา้ เมอ่ื มคี วามขาดแคลนพลังงานไฟฟ้าเกิดข้ึน รัฐบาลจึงได้พิจารณาโครงการผลิตไฟฟา้ ให้ ได้มากเพียงพอแกค่ วามตอ้ งการของประชาชน โดยใช้ตน้ ทุนการผลติ ที่ตา่ ใหต้ ่าทสี่ ดุ ซึง่ รัฐบาล พิจารณาแล้วเหน็ วา่ ประเทศไทยเรามีแมน่ ้าอย่หู ลายสาย และในปหี น่งึ ๆ นา้ ได้ไหลสู่ทะเลเปน็ จานวนมาก ถ้าจะสรา้ งเขื่อนขนาดใหญ่และโรงไฟฟ้าขวางแมน่ ้ากจ็ ะสร้างไดห้ ลายแหง่ และ ตน้ ทุนในการผลติ จะต่ากวา่ การติดต้ังเครือ่ งกาเนิดไฟฟ้าทขี่ บั ดว้ ยเครอ่ื งกังหนั ไอน้า หรือ เครอื่ งยนต์ดเี ซล โดยความจริงแลว้ โครงการไฟฟ้าพลงั งานน้าน้ีเคยคดิ กนั มาก่อนแลว้ ในรชั สมัย ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจา้ อยู่หวั กลา่ วคือ พลเอก พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอกรมพระ กาแพงเพชรอัครโยธิน ไดท้ รงเหน็ ว่า ถา้ มีการเก็บกกั นา้ และนามาผลติ พลงั งานไฟฟา้ แทนการนา ไมห้ รือนา้ มนั มาเป็นเชื้อเพลงิ ใช้ในการผลติ พลงั งานไฟฟา้ ดังทเ่ี ปน็ อยใู่ นขณะนัน้ กจ็ ะเปน็ ประโยชนแ์ ก่ประเทศชาตเิ ปน็ อนั มาก จึงทรงว่าจา้ งผเู้ ชีย่ วชาญชอ่ื Mr.Hagrup มาพจิ ารณาหา แหล่งผลิตไฟฟา้ ด้วยพลงั น้า งานชิ้นนี้มไิ ดก้ า้ วหน้าไปเลยเนอ่ื งจากภาวะทางเศรษฐกิจหลงั สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 และความผวนทางการเมอื งตอ่ มาในปี 2482จอมพล ป.พิบูล สงคราม นายกรัฐมนตรีในสมยั นั้น ไดห้ ยิบยกเอาเร่อื งการผลติ พลังงานไฟฟ้าด้วยกาลังนา้ ตาม รายงานของ Mr.Hagrup ซึ่งมีอยู่หลายโครงการมาพจิ ารณาอกี และตกลงเลือกเอาโครงการแมน่ า้ แม่กลองเป็นอนั ดับแรกเพราะอยูใ่ กลก้ รงุ เทพมหานครและเห็นว่าที่แกง่ เรยี งมสี ภาพหนิ ดีพอจะ 15

16 สร้างเขอื่ นได้ ขณะทก่ี าลังพิจารณารายละเอยี ดทจ่ี ะดาเนินการต่อไป ก็เกดิ สงครามโลกครั้งท่ี 2 เสยี ก่อน โครงการนจ้ี ึงตอ้ งระงับไป3. โครงการไฟฟา้ พลังนา้ ยันฮี ในปี พ.ศ.2491 รัฐบาลไดน้ าเอาโครงการกอ่ สร้างไฟฟ้าพลงั นา้ แกง่ เรยี ง จงั หวดั กาญจนบุรี มาพจิ ารณาอีกเป็นครัง้ ท่ี 2 ได้จดั ทารายงานเสนอธนาคารโลกเพอื่ พจิ ารณาขอกู้เงนิ แต่สถิติ เก่ยี วกับอุทกวทิ ยาและภมู ิประเทศมไี มพ่ อใหธ้ นาคารโลกพจิ ารณา รฐั บาลจึงมองให้กรม ชลประทานเปน็ ผู้ดาเนนิ การ จึงได้เชญิ ผเู้ ชยี่ วชาญสาขาตา่ ง ๆ มารว่ มกนั พิจารณาเลือกหาทีต่ งั้ เขื่อนในภาคใดภาคหน่ึง ทซ่ี ่ึงจะมีสถิตทิ างอุทกวทิ ยาเพียงพอทจ่ี ะดาเนินการต่อไปได้ หลงั จาก พิจารณากันแล้ว ได้เหน็ วา่ โครงการแก่งเรียงไม่เหมาะสมทจ่ี ะสร้างเพราะกาลงั ไฟฟ้าท่ไี ดน้ ัน้ ไม่ เพยี งพอ แมจ้ ะจา่ ยใหแ้ ก่กรงุ เทพมหานครเพียงจังหวัดเดยี วจงึ ได้เดนิ ทางไปตรวจหาท่ีแห่งใหม่ ทางภาคเหนือเพราะกรมชลประทานมีสถติ ใิ นดา้ นการสารวจภมู ปิ ระเทศและในดา้ นการสารวจ ทางธรณีวทิ ยา ของแม่นา้ ปิง วัง ยม น่าน อย่างเพยี งพอ ในท่สี ดุ ก็เหน็ ควรสรา้ งเขื่อนบนแม่น้าปงิ ท่ีเขายนั ฮี จังหวัดตาก เป็นอันดับแรก เพราะสามารถผลติ กาลงั ไฟฟ้าไดม้ ากพอแกค่ วามต้องการ ของกรงุ เทพมหานคร รวมทั้งจังหวดั อืน่ ๆ ในภาคเหนือและภาคกลางของประเทศได้ นอกจากน้ี ยังเปน็ โครงการอเนกประสงค์ คือ ชว่ ยการชลประทาน การคมนาคมทางนา้ และป้องกนั อุทกภัย ได้อีกด้วย จงึ เสนอกระทรวงเกษตรเพอื่ พจิ ารณา กระทรวงเกษตรไดพ้ ิจารณาแล้วเหน็ ชอบดว้ ย จึงไดน้ าเสนอคณะรฐั มนตรีต่อไป คณะรฐั มนตรีเหน็ ชอบตามที่กระทรวงเกษตรเสนอ และไดอ้ อก ประกาศพระราชกฤษฎกี ามอบให้กรมชลประทานจดั ดาเนินการกอ่ สรา้ งโครงการนีเ้ ม่ือ พ.ศ.24964. การกอ่ สร้าง โครงการเข่อื นภูมพิ ลเริ่มงานโดย การสารวจภมู ิประเทศ สารวจอทุ กวทิ ยา และสารวจ ธรณีวทิ ยาเพ่ิมเตมิ หลังจากน้ันใหก้ รมชลประทาน มีหน้าทร่ี บั ผดิ ชอบในการก่อสร้างโครงการ เข่ือนภมู ิพลโดยเร่ิมจากการ สรา้ งตวั เข่ือน โรงไฟฟ้า สายส่ง และติดต้งั เครื่องกาเนิดไฟฟ้า ซง่ึ ได้ เริม่ การก่อสร้างตั้งแต่ปี พ.ศ.2501 และเสร็จสิน้ สมบูรณล์ งในปี พ.ศ.2507 สิ้นคา่ ก่อสรา้ งเปน็ เงนิ รวม 2,250 ลา้ นบาท โดยสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าจาหนา่ ยใหแ้ ก่ประชาชนตัง้ แตภ่ าคเหนอื และ ภาคกลางลงไปถึงจังหวัดเพชรบรุ ี รวม ท้งั หมด 36 จังหวดั 16

17ลักษณะของโครงการ : 1. เป็นเขื่อนคอนกรตี รปู โคง้ ทใ่ี หญแ่ ละสูงที่สุดในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ 2. ติดตง้ั เครื่องผลิตไฟฟ้า จานวน 8 เครื่อง 3. มหี ลักการผลิตกระแสไฟฟ้า คอื จะใชแ้ รงดันน้าทก่ี กั เกบ็ ในอ่างเก็บน้า มาดันใหก้ ังหันนา้ หมุนโดย กังหันน้าซ่ึงเป็นตัวตน้ กาลังตอ่ เชื่อมกับสว่ นทีห่ มุนของเคร่ืองกาเนิดไฟฟ้าด้วยแกน shaft ใน แนวต้งั ทาใหส้ ่วนทหี่ มนุ หมนุ ตามด้วยความเร็วรอบทีเ่ ท่ากันกบั กงั หนั นา้ เมอ่ื ปอ้ นไฟฟ้า กระแสตรงเพื่อกระต้นุ ใหข้ ดลวดของสว่ นทหี่ มนุ หมุนจะเกดิ สนามแมเ่ หล็กไฟฟ้าขนึ้ เมือ่ สนามแมเ่ หลก็ หมุนตัดกับขดลวดแรงดันไฟฟ้าก็จะถูกสรา้ งขน้ึ ท่รี ะดับ ๑๓,๘๐๐ โวลต์ และแปลง แรงดันไฟฟา้ ให้สงู ข้ึนไปทรี่ ะดบั ๒๓๐,๐๐๐ โวลต์ ด้วยหม้อแปลงแรงดันไฟฟา้ กอ่ นทีจ่ ะสง่ ไฟฟา้ ท่ี ผลติ ได้เขา้ ระบบไฟฟ้าของประเทศ ลกั ษณะบริเวณโดยรอบของเขอื่ นภมู ิพลประโยชน์ของโครงการ :1. ผลิตไฟฟา้ ได้ ๗๗๙.๒ เมกกะวัตต์ จ่ายไปยงั 36 จงั หวดั2. ใชเ้ ปน็ การคมนาคมทางนา้ - ลอ่ งจากนครสวรรคถ์ ึงเขื่อน - ลอ่ งจากเขอ่ื นถึงเชียงใหม่3. ใชเ้ ปน็ แหลง่ พักผอ่ นหยอ่ นใจ และเป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้า4. บรรเทาอทุ กภยั ในบริเวณลุ่มแม่นา้ ปงิ และร่วมกบั เขอื่ นสิรกิ ิต์ิ บรรเทาอทุ กภัยในทงุ่ เจ้าพระยา5. สนองความตอ้ งการของประชาชนในด้านการชลประทานท้ังอุปโภคบรโิ ภค และ การเพาะปลกูอา้ งอิงรูปภาพhttp://www.balanceenergythai.com/bhumibol-bangor/ 17

18 บทท่ี 3 วธิ ีการจดั ทาโครงงานวัสดแุ ละอปุ กรณ์วสั ดแุ ละอปุ กรณท์ ี่ใช้ในการจดั ทาโครงงานได้แก่1. หนังสอื อา้ งองิ โครงการเขอื่ นแควน้อย บารงุ แดน/ เข่ือนป่าสกั ชลสิทธ์ิ / เขอ่ื นสิริกติ ิ์ / เขื่อนรัชชประภา / เขื่อนภมู ิพล และ ขอ้ มลู ออนไลน์ของโครงการเขือ่ นตา่ งๆดงั กลา่ ว2. Microsoft Office Word 2007, Microsoft Office PowerPoint 2007วธิ ีการจดั ทาโครงงาน การจดั ทาโครงงานช้นิ นจี้ ดั ทาโดยการค้นควา้ ข้อมลู แบบเอกสารท้งั จากท่เี ปน็ หนงั สือและแบบทเี่ ป็นเอกสารออนไลน์ โดยจะมลี กั ษณะของขอ้ มลู ท่ีนา่ เช่อื ถอื เน่ืองจากผเู้ ขียนมคี วามสมั พันธ์โดยตรงกับขอ้ มลู ทเ่ี กิดการถา่ ยทอดออกมา คอื มกี ารปฏิบัตงิ านหรอื มีอาชีพท่ีเกยี่ วข้องกับสิง่ ท่ีเขียนออกมา หลงั จากไดข้ ้อมลู มาก็นาขอ้ มลู ที่ไดม้ ารวบรวมแลว้ คดั กรองเอาเฉพาะขอ้ มูลทม่ี ีความสัมพนั ธ์กบั ประเด็นทีต่ อ้ งการนาเสนอ ต่อมากน็ าขอ้ มลู ท่ีได้นั้นมาประเมนิ และวิเคราะห์ โดยมีวธิ ีการคอื นาข้อมูลที่มเี น้ือความสัมพันธต์ อ่ เนอื่ งกันมาวางต่อกนัและจัดเรยี งลาดบั ตามความสาคัญของข้อมลู จากนั้นก็นาข้อมลู ทไี่ ด้มาทาเปน็ รูปเล่มรายงาน และนามาทาการสงั เคราะห์เพอ่ื นาเสนอหน้าชนั้ เรยี นแผนการปฏิบตั ิงานวางแผน และแบง่ งานกันในกลุ่ม (แบ่งเปน็ 2 ฝ่ายคอื รปู เลม่ และ นาเสนอ ) 1 พ.ย. 2560สารวจและรวบรวมขอ้ มลู ตามประเด็นท่ีตอ้ งการนาเสนอ 2-4 พ.ย. 2560นาข้อมลู ที่ได้มาประเมนิ และวิเคราะห์ผล 6 พ.ย. 2560จดั เรียงข้อมลู ใส่ในรปู เลม่ รายงาน 7-12 พ.ย. 2560นาขอ้ มลู ที่ได้มาสังเคราะหแ์ ละนามาทาเปน็ Power Point 14-18 พ.ย. 2560นาเสนอขอ้ มูลหน้าช้ันเรยี น 29 พ.ย. 2560 18

19 บทที่ 4 ผลการศกึ ษาคน้ ควา้ จากการศกึ ษาเร่อื งโครงการเขอ่ื นต่างๆ ของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั ภมู ิพลอดลุ ยเดชฯ ในการจดั ทาโครงงานครงั้ น้ี คณะผู้จดั ทาได้ทราบขอ้ มูลเกี่ยวกับโครงการของเขอ่ื นตา่ งๆ ไม่ว่าจะเป็น บรเิ วณทตี่ ั้งประวัตคิ วามเปน็ มา ลักษณะของโครงการและประโยชน์ อีกทง้ั ยังรสู้ กึ สานึกในพระมหากรุณาธคิ ณุ อยา่ งหาทสี่ ุดไม่ได้ ซึ่งทางคณะผูจ้ ดั ทาศึกษาโครงการเขือ่ น 5 แห่ง ได้แก่ โครงการเข่อื นแควน้อยบารงุ แดน โครงการเขื่อนป่าสักชลสทิ ธิ โครงการเข่อื นสิริกติ ์ิ โครงการเขือ่ นรัชชประภา และโครงการเข่อื นภูมิพล โครงการเขอื่ นแควนอ้ ยบารุงแดน มหี ัวงานอยใู่ นเขตปฏิรปู ท่ดี ินเพอื่ เกษตรกรรมและปา่ สองฝัง่ ลานา้ แควน้อยบรเิ วณบ้านปากพาน หมู่ที่6 บา้ นเขาหนิ ลาด ต.คันโชง้ อ.วดั โบสถ์ จ.พษิ ณุโลกเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2525 พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัวฯ ไดเ้ สด็จพระราชดาเนินทรงเปิด เข่ือนนเรศวร และทรงเยี่ยมราษฎร ณ บรเิ วณเขอ่ื นนเรศวร บา้ นหาดใหญ่ ตาบลพรหมพริ าม อาเภอพรหมพิราม จังหวดั พิษณโุ ลก ได้พระราชทานพระราชดารเิ กย่ี วกับงานชลประทาน เพือ่ จดั หาน้าใหร้ าษฎรหม่บู า้ นต่างๆ นอกเขตชลประทานทุ่งสาน ทาใหส้ ามารถมีนา้ ทาการเพาะปลูกได้ทง้ั ในฤดฝู น-ฤดแู ล้ง มีนา้ เพ่ือการอุปโภคบริโภคดังกล่าวตลอดปี และช่วยบรรเทาอทุ กภยั สาหรับพน้ื ท่เี พาะปลูกในบริเวณตอนเหนอื ของทุ่งสานพจิ ารณาวางโครงการและก่อสร้างเข่อื นเกบ็ กักนา้ แควน้อย ในเขตอาเภอวัดโบสถ์ จงั หวดั พิษณุโลกให้เก็บกกั น้าไวอ้ ยา่ งเต็มทเ่ี พื่อการบรรเทาอทุ กภัยในเขตลุ่มนา้ แควน้อยตอนลา่ ง และจดั หาน้าสนบั สนนุ โครงการชลประทานพิษณุโลก และโครงการชลประทานเจ้าพระยาใหญใ่ ห้ไดผ้ ลอย่างสมบูรณ์ต่อไป ซง่ึ การพลังงานแหง่ ชาติกาลงั ศึกษาและจดั ทารายงานความเหมาะสมของโครงการอยู่และจะได้ดาเนนิ การกอ่ สรา้ งตอ่ ไป พจิ ารณาวางโครงการและกอ่ สรา้ งอ่างเกบ็ นา้ ตามลาน้าสาขาต่างๆ ของแควนอ้ ยตอนลา่ ง บริเวณท้ายเขือ่ นเกบ็ กกั นา้ แควนอ้ ย เพ่อื จดั หาน้าใหร้ าษฎรหม่บู า้ นตา่ งๆ ในเขตอาเภอวดั โบสถ์จังหวดั พิษณุโลก สามารถทาการเพาะปลกู ไดต้ ลอดปี และยังชว่ ยบรรเทาอทุ กภัยแก่พ้นื ท่ีเพาะปลูกบริเวณทา้ ยอา่ งเก็บนา้ ตา่ งๆ อกี ดว้ ย โครงการเขื่อนแควน้อยอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ มเี ปา้ หมายหลักเพือ่ แก้ไขปัญหาอทุ กภัยโดยเฉพาะในเขตพนื้ ท่ีจังหวัดพิษณโุ ลกและจังหวัดใกลเ้ คียง รวมถึงยงั จะเปน็ แหล่งนา้ สนับสนุนให้กบั พนื้ ท่ีชลประทานฝัง่ ซา้ ยและฝ่งั ขวาของแม่น้าแควนอ้ ย ส่งนา้ เสรมิ ใหก้ ับพนื้ ที่ เพาะปลูกของโครงการเจา้ พระยาใหญ่เปน็ แหล่งนา้ ใช้ในการเกษตร การอุปโภคบรโิ ภค นอกจากน้ยี ังได้สร้างเขือ่ นทดน้าพญาแมน เพอ่ื ช่วยยกระดบันา้ เขา้ คลองชลประทาน สง่ นา้ ชว่ ยเหลือพ้นื ที่การเกษตร 4 อาเภอของ จังหวดั พษิ ณโุ ลก 19

20 โครงการเขอื่ นแควนอ้ ยบารุงแดนอยู่ในเขตพ้นื ท่ีอนรุ ักษแ์ ละพืน้ ท่ีป่าสงวนแหง่ ชาตเิ ปน็ เข่อื นหินทีม่ ีลกั ษณะท้ิงดาดคอนกรีต มีหน้าทกี่ กั เกบ็ น้าจากแม่น้าแควน้อยโครงการเขื่อนแควน้อยบารุงแดนมีประโยชน์หลากหลายดา้ น เชน่ บรรเทาอทุ กภัยโดยเฉพาะบริเวณพื้นทลี่ ุม่ นา้ แมน่ ้าแควนอ้ ยตอนล่างเป็นแหลง่ น้าสนับสนนุ พน้ื ทชี่ ลประทานบรเิ วณฝ่งั ซา้ ยและขวาของแควน้อย สง่ น้าเสรมิ ใหก้ ับพนื้ ท่ีการเพาะปลกู ในฤดูแลง้ของโครงการชลประทานเจา้ พระยา ราษฎรในเขตโครงการมนี า้ ใช้สาหรับการอุปโภคบริโภค เสรมิ สร้างอาชีพจากผลผลติ ปลาในอ่างเกบ็ นา้ เปน็ แหลง่ ท่องเท่ยี ว เปน็ แหล่งเพาะพนั ธป์ุ ลานา้ จืด และเป็นแหลง่ ผลิตกระแสไฟฟ้า โครงการเข่ือนป่าสักชลสทิ ธิ์ ตง้ั อยู่ที่ ต.หนองบัว อ.พฒั นานิคม จ.ลพบรุ ี และ ต.คาพราน อ.วังม่วง จ.สระบรุ ีผคู้ นในพ้นื ท่ภี าคกลางประสบปัญหาน้าท่วมสลบั กบั นา้ แลง้ เป็นประจาและไดน้ าความสูญเสยี มาสู่เกษตรกรอย่างมหาศาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ฯพระราชทานแนวพระราชดารใิ ห้สร้างอา่ งเกบ็ น้าขน้ึ 2 แห่ง คือ แม่นา้ ปา่ สกัและแมน่ า้ นครนายก เพ่อื จะไดม้ แี หล่งตน้ ทุนนา้ ชลประทานสาหรบั ใช้ในฤดูแลง้ และขณะเดยี วกันกช็ ว่ ยบรรเทาอทุ กภัยในบรเิ วณลมุ่ นา้ ปา่ สกั และลมุ่ นา้ เจ้าพระยาตอนล่างดว้ ย พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัวได้ทรงพระกรุณาพระราชทานนามเขือ่ นนวี้ า่ \"เข่ือนป่าสกั ชลสิทธ์ิ\" อนั หมายถงึ เข่ือนแม่นา้ ปา่ สกั ทเี่ กบ็ กักน้าได้อย่างมีประสิทธภิ าพ เข่อื นปา่ สกั ชลสทิ ธิ์ มลี ักษณะเป็นเขื่อนดนิ ท่ยี าวท่ีสุดในประเทศไทย เป็นโครงการชลประทานขนาดใหญ่ ซึ่งภายในจะมอี าคารประกอบ ไดแ้ ก่ อาคารระบายนา้ ล้น อาคารท่อสง่ น้าลงลาน้าเดิมอาคารทอ่ ระบายนา้ ฉกุ เฉนิ โครงการเขอ่ื นปา่ สกั ชลสิทธ์ิมีหลากหลายด้าน เชน่ เปน็ แหลง่ น้าถาวรเพอ่ื การอปุ โภคบรโิ ภค เปน็แหลง่ น้าเพ่ือการเกษตรสาหรบั พนื้ ทีช่ ลประทานทจี่ ะเกิดใหมใ่ นเขตจังหวัดลพบรุ ี และจงั หวดั สระบุรเี ป็นแหล่งน้าเสริมสาหรบั พืน้ ท่ีโครงการชลประทานเดิมในทุ่งเจา้ พระยาฝั่งตะวันออกตอนล่างช่วยบรรเทาอทุ กภัยเปน็แหลง่ น้าเพ่ือการอตุ สาหกรรมเป็นแหลง่ ประมงน้าจืดขนาดใหญ่ เป็นแหลง่ นา้ เสรมิ เพอ่ื แก้ปญั หาขาดแคลนนา้ อุปโภคบรโิ ภคในเขตกรุงเทพมหานครและเปน็ แหลง่ ทอ่ งเท่ยี วที่สาคญั โครงการเขอ่ื นสิริกติ ิ์ ตง้ั อยู่ที่ บ้านผาซอ่ ม ต.ท่าปลา อ.ท่าปลา จ.อตุ รดิตถพ์ ้นื ท่ีราบลมุ่ แม่นา้ นา่ นเหมาะแกก่ ารเกษตรกรรมเป็นอยา่ งย่งิ ซงึ่ แต่กอ่ นมกั ถกู นา้ ท่วมเปน็ ประจา เพราะไมม่ ีระบบควบคุมนา้ รฐั บาลจึงได้มีการวางแผนพฒั นาลุม่ น้านา่ นขึน้ มา 3 ระยะ คอื ระยะที่ 1 กอ่ สร้างเข่ือนสิรกิ ติ ์ิขน้ึ เพอื่ กกั เกบ็ น้าไว้ในอ่างสาหรบั ประโยชน์ ทางดา้ นการชลประทานและการผลติ กระแสไฟฟ้า 20

21 ระยะที่ 2 ก่อสร้างเขอื่ นนเรศวรขึน้ ทบ่ี า้ นหาดใหญ่ อ.พรหมพิราม จ.พษิ ณุโลก เปน็ เขื่อนทดน้า พร้อมทัง้ กอ่ สร้างระบบส่งนา้ สาหรบั พ้ืนทส่ี องฝง่ั ใน 4 อาเภอของจังหวดั พิษณุโลก กับ 4 อาเภอในจงั หวัดพจิ ติ ร ระยะที่ 3 กอ่ สรา้ งเขือ่ นอตุ รดติ ถ์ทีบ่ า้ นผาจกุ อ.เมอื ง จ.อตุ รดติ ถ์ เพอ่ื ทดนา้ และมีระบบสง่ น้าสาหรับพ้นื ที่สองฝ่ังของ 4 อาเภอในจงั หวัดอตุ รดิตถ์ 5อาเภอในจังหวดั พษิ ณโุ ลกโครงการ ระยะท่ี 3 นี้ ยังไม่ได้ดาเนินการ แผนพฒั นาลุ่มน้านา่ นน้ี เปน็ การวางแผนทีจ่ ะนานา้ มาใช้ให้เปน็ ประโยชน์อย่างเต็มที่ จงึ ได้วางแผนใหเ้ กยี่ วโยงกันทั่วลมุ่ น้าคอื ตง้ั แตต่ ้นนา้ จนถึงปลายนา้ กาหนดระบบวธิ ีจัดเกบ็ และ การใชน้ า้ ใหเ้ กดิ ประโยชน์หลายๆอย่าง รวมทั้งได้กาหนดข้นั ตอนของการพัฒนาใหเ้ หมาะสมกบั ภาวะทอ้ งทีเ่ ป็นระยะๆ โดยท้องท่สี ่วนใหญข่ องทุ่งราบสองฝั่งแม่น้าน่าน มักถูกนา้ ท่วมเป็นประจา การพฒั นาจงึ ต้องสรา้ งเขอื่ นเกบ็ นา้ ขน้ึ ก่อนท่ีจะสรา้ งเขอ่ื นทดน้า และระบบสง่ น้า เพราะนอกจากนา้ ทท่ี ่วมจะทาใหเ้ กิดความเสยี หายให้แก่การเพาะปลูกแลว้ยังทาความเสียหายให้แก่งานกอ่ สร้างเข่ือน ทดน้า และระบบสง่ น้าอกี ด้วยดงั น้ันเขือ่ นสิริกิติจ์ ึงเป็นเขือ่ นแรกที่ถกู สร้างขึ้นก่อนเข่อื นอนื่ ๆ การกอ่ สรา้ งเขอ่ื นสริ ิกติ ์ไิ ด้แบ่งงานออกเป็นสองสว่ น คือ ส่วนตวั เขือ่ นและองค์ประกอบกบั สว่ นโรงไฟฟา้ และองค์ประกอบ การกอ่ สร้างตวั เขอ่ื นและองค์ประกอบ ดาเนนิ การโดยกรมชลประทาน งานด้านน้ีเป็นการก่อสร้างถนน เขา้ หัวงาน ท่าเทียบเรอื งานเปดิ หนา้ ดนิ งานกอ่ สรา้ ง ตัวเขอ่ื น อโุ มงค์ผนั น้า อโุ มงค์ส่งน้าลงแม่นา้ อุโมงคส์ ่งน้าเข้าเครื่องกงั หนั นา้ อาคารรบั น้าอโุ มงคร์ ะบายนา้ ล้น งานขุดดินและหินบริเวณฐานรากของโรงไฟฟ้า การก่อสรา้ งนปี้ ระกอบดว้ ย 2 หน่วยงานหลกั ได้แก่ กรมชลประธาน กอ่ สรา้ งตัวเข่อื นและอาคารประกอบ การไฟฟา้ ฝายผลิตแหง่ ประเทศไทย ก่อสรา้ งโรงไฟฟา้ และอุโมงค์สง่ น้าการกอ่ สร้างโรงไฟฟ้าและองค์ประกอบ ดeเนินการโดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแหง่ ประเทศไทย โดยเขอ่ื นสิรกิ ติ นิ์ ี้ เดมิ ชอื่ วา่เขอื่ นผาซอ่ ม ต่อมาไดร้ ับพระบรมราชานญุ าตใหอ้ ัญเชญิ พระนามาภิไธย สมเดจ็ พระนางเจ้าสริ กิ ติ ์ิพระบรมราชนิ นี าถขนานนามวา่ \"เขื่อนสิริกิต\"์ิ เมอ่ื วนั ที่ 24 พฤษภาคม 2511 โดยดาเนนิ การกอ่ สรา้ งสายสง่แรงสูง 115 กิโลโวลต์ ระหว่างอุตรดิตถก์ ับเข่อื นสริ กิ ิติ์ กอ่ สร้างโรงไฟฟ้า และตดิ ตัง้ อปุ กรณไ์ ฟฟ้างานวางท่อเหลก็ นาน้าเข้าโรงไฟฟ้า และงานก่อสร้างสายสง่ แรงสงู 230 กโิ ลโวลต์ ชว่ งเข่ือนสิรกิ ติ ิ์-พิษณโุ ลก และได้ติดตงั้เครื่องกาเนดิ ไฟฟ้าทโี่ รงไฟฟา้ เข่อื นสริ กิ ติ ์ิ กรมชลประทาน ได้มอบใหก้ ารไฟฟา้ ฝ่าย ผลิตแหง่ ประเทศไทยรับผดิ ชอบในการควบคุมดแู ลรกั ษาเข่ือน เข่อื นสิรกิ ติ ์เิ ป็นเขื่อนดินท่มี ขี นาดใหญท่ ีส่ ดุ ในประเทศไทย มีแกนเป็นดนิ เหนียว การกอ่ สร้างเข่อื นสิรกิ ิติ์ ทาใหเ้ กดิ อ่างเก็บขนาดใหญ่ อาคารผันนา้ และอาคารองคป์ ระกอบของเข่ือน ตง้ั อยู่ทางฝง่ั ขวา โดยเจาะภเู ขาเป็นอโุ มงค์ท้งั หมด 7 อโุ มงค์ และห่างจากตวั เขือ่ นสริ กิ ิตไิ์ ปทางทิศตะวนั ตกเฉียงเหนือ ไดม้ ีการกอ่ สร้างเขือ่ นดนิ ปดิ ช่องเขาตอนท่ีมรี ะดับต่ากว่าน้าในอ่างเกบ็ น้ารวม 8 แห่ง ในตวั เขอื่ นมี ท่อสง่ น้าขนาดเส้นผา่ ศนู ย์กลาง 1.5 เมตร เพ่อื สง่ น้าไปใชใ้ นนคิ มสรา้ งตนเองลานา้ น่านอีกด้วย ซ่ึงโครงการเข่อื นสริ กิ ิต์นิ น้ั มี 21

22ประโยชนห์ ลากหลายด้าน ไม่ว่าจะเปน็ ทางด้านการชลประทาน บรรเทาอุทกภัย ผลิตกระแสไฟฟ้า การประมง การคมคมทางนา้ และการท่องเทีย่ ว โครงการเข่อื นรัชชประภา ตง้ั อยู่ท่ี บา้ นเชีย่ วหลาน ต.เขาพัง อ.บ้านตาขนุ จ.สุราษฎรธ์ านี เขอื่ นรชั ชประภาเป็นเขอื่ นอเนกประสงค์ ท่สี าคัญแห่งหนงึ่ ในภาคใต้ สร้างข้นึ เพ่อื มาพัฒนาแหล่งน้า และพลังงานไฟฟ้าตามแผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาตฉิ บับที่ 4 ซงึ่ อานวยประโยชน์ในด้านเศรษฐกจิ สงั คม และความม่นั คงของประเทศ โดยไดร้ เิ ร่ิมมาจากพระมหากรุณาธคิ ุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั ซงึ่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัวทรงสนพระราชฤทัยเกีย่ วกบั งานพฒั นา แหลง่ นา้ เพ่ือการผลิตไฟฟา้ ใหแ้ ก่ราษฎรในท้องถ่ินทุรกนั ดารทอี่ ยู่หา่ งไกล ซง่ึ ถ้าจะตอ่ ไฟฟ้าเขา้ ตามระบบปกติจะมคี ่าใช้จา่ ยสูงมาก จงึ ไดพ้ ระราชทานพระราชดาริแก่หน่วยงานทีเ่ กีย่ วข้องพจิ ารณาวางโครงการพฒั นาแหล่งน้า และผลติ ไฟฟา้ ไปพร้อมๆกัน โดยนา้ ทีผ่ ่านการผลติไฟฟา้ จะเขา้ ส่รู ะบบชลประทานเพอ่ื การเกษตร อุปโภคบรโิ ภคตอ่ ไป เข่อื นรัชชประภาเป็นเข่ือนสรา้ งปดิ กน้ั ลานา้ คลองแสงทบี่ ้านเชื่ยวหลาน ต.เขาพัง อ.บา้ นตาขนุ จ.สุราษฎรธ์ านี เป็นเขือ่ นหนิ ถมแกนดนิ เหนยี ว มีเขือ่ นปดิ กนั้ ชอ่ งเขาอกี 6 แห่ง อยบู่ นฝ่งั ซ้ายของแมน่ า้ 1 แหง่และฝั่งขวาของแม่น้า 5 แห่ง อาคารโรงไฟฟ้าตงั้ อยู่บนฝง่ั ขวาของลาน้าคลองแสง เปน็ อาคารคอนกรีตเสรมิเหล็กติดต้ัง เครือ่ งผลติ ไฟฟา้ เครื่องละ 80,000 กโิ ลวัตต์ จานวน 3 เคร่อื ง ลานไกไฟฟา้ ตงั้ อยบู่ นฝงั่ ซา้ ยของแม่นา้ ทาหนา้ ท่สี ง่ พลงั ไฟฟา้ จากโรงไฟฟา้ ด้วยสายส่งไฟฟ้า ขนาด 230 กิโลโวลต์วงจรคไู่ ปยงั สถานีไฟฟา้ แรงสูงสุราษฎรธ์ านี และ ขนาด 115 กิโลโวลตว์ งจรคูไ่ ปยงั สถานไี ฟฟ้าแรงสงู พังงา ซง่ึ โครงการเขอื่ นรัชชประภานี้มีประโยชนห์ ลากหลายดา้ น เช่น การชลประทาน การบรรเทาอุทกภยั การเจอื จางนา้ เสียผลักดันน้าเค็ม การประมง การทอ่ งเที่ยว และด้านกระผลิตกระแสไฟฟ้า โครงการเขือ่ นภูมพิ ล ต้ังอยู่ที่ ต.เขาแกว้ อ.สามเงา จ.ตาก เน่อื งจากในพ้นื ทม่ี ีความขาดแคลนพลงั งานไฟฟ้าในชว่ งสงครามโลกสงครามโลกคร้งั ที่2 รฐั บาลจึงได้พิจารณาโครงการผลิตไฟฟา้ ให้ ไดม้ ากเพยี งพอแกค่ วามต้องการของประชาชน โดยใชต้ น้ ทนุ การผลติ ให้ต่าทสี่ ดุ จึงเกิดโครงการเขอื่ นภมู ิพล ใหก้ รมชลประทาน มหี นา้ ที่รบั ผดิ ชอบในการกอ่ สรา้ งโครงการเขือ่ นภูมพิ ลโดยเริม่ จากการ สร้างตวั เขอื่ นโรงไฟฟ้า สายสง่ และตดิ ต้ังเคร่อื งกาเนิดไฟฟ้า โดยสามารถผลติ กระแสไฟฟ้าจาหนา่ ยใหแ้ กป่ ระชาชนต้ังแต่ภาคเหนือและภาคกลางลงไปถึงจังหวัดเพชรบรุ ี รวมทงั้ หมด 36 จังหวัด โครงการเขือ่ นภมู ิพลเปน็ เขือ่ นคอนกรีตรปู โคง้ ทใ่ี หญแ่ ละสูงท่ีสดุ ในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ ตดิ ตัง้เครือ่ งผลติ ไฟฟา้ จานวน 8 เครอ่ื ง มีหลักการผลิตกระแสไฟฟา้ คอื จะใชแ้ รงดันนา้ ท่กี ักเกบ็ ในอ่างเก็บนา้ มาดนั ให้กังหนั น้าหมนุ โดย กงั หันนา้ ซึง่ เปน็ ตัวต้นกาลังตอ่ เชือ่ มกับส่วนทหี่ มุนของเครอื่ งกาเนดิ ไฟฟา้ และแปลงแรงดันไฟฟ้าใหส้ งู ขึน้ ด้วยหม้อแปลงแรงดนั ไฟฟา้ กอ่ นท่ีจะส่งไฟฟ้าที่ ผลติ ได้เข้าระบบไฟฟ้าของประเทศ 22

23ประโยชน์ของโครงการเขื่อนภมู ิพลนนั้ ไดแ้ ก่ ผลิตไฟฟ้าได้ ๗๗๙.๒ เมกกะวตั ต์ จา่ ยไปยัง 36 จงั หวดั ใชเ้ ป็นการคมนาคมทางนา้ ใชเ้ ปน็ สถานท่พี กั ผอ่ นหยอ่ นใจ และเป็นแหลง่ เพาะพันธ์สุ ตั ว์นา้ บรรเทาอทุ กภยั ในบริเวณลมุ่ แม่น้าปงิ และร่วมกบั เขื่อนสิรกิ ิต์เิ พือ่ บรรเทาอทุ กภัยในทุ่งเจ้าพระยา อีกทง้ั ยังสนองความต้องการของประชาชนในด้านการชลประทานท้ังอปุ โภคบรโิ ภค และ การเพาะปลกู 23

24 บทที่ 5 สรุปผลและข้อเสนอแนะสรปุ ผลการศึกษา จากการทาโครงงานเร่อื ง โครงการเข่อื นตา่ งๆ / เข่อื นแควน้อย บารุงแดน / เข่ือนปา่ สักชลสิทธ์ิ /เข่ือนสริ กิ ติ ิ์ / เข่อื นรัชชประภา / เข่อื นภมู ิพล ผูค้ ณะผจู้ ัดทามีความพงึ พอใจในเนอ้ื หาสาระเปน็ อย่างมาก และมีความรูเ้ กี่ยวกับเขอื่ นตา่ งๆมากย่งิ ขน้ึ อีกทงั้ ยังสามารถนาความรไู้ ปเผยแพร่ให้คนรุน่ หลงั ไดท้ ราบถงึ ประโยชน์แหลง่ ทม่ี า ความสาคัญของเขอื่ นต่างๆทีส่ มาชิกไดท้ าการศึกษาค้นคว้าไว้ สรา้ งความสานกึ ในพระมหากรณุ าธิคุณของสมเดจ็ ภูมิพลอดุลยเดชแกค่ นรุ่นหลงัประโยชน์ท่ไี ดจ้ ากโครงงาน ได้ทราบถงึ ที่ตั้ง ประวัตคิ วามเปน็ มา หนา้ ที่ ประโยชน์และความสาคญั ของการมีเขือ่ นตา่ งๆทาให้สมาชิกในกล่มุ สานกึ ในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ภมู พิ ลอดุลยเดช ไดร้ ับรูถ้ งึ ปัญหาทีเ่ กดิ ขน้ึและวิธแี ก้ไขปญั หาในโลกปจั จบุ นั สร้างความสามคั คีของสมาชิกในกลมุ่ มกี ารเลือกตัวเองเพ่ือเปน็ ผ้นู าในกลุ่มขอ้ เสนอแนะ1. ศึกษาค้นควา้ ในหนงั สอื หลายๆเลม่2. ศกึ ษาค้นควา้ ในเวบ็ ไซตห์ ลายๆเวบ็ ไซต์3. ศกึ ษาจากผูร้ ูผ้ ู้เชี่ยวชาญ 24

25 เอกสารอา้ งอิง______. สานักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดาริ . ( 7พฤษภาคม2552). โครงการเขือ่ นแควนอ้ ยบารงุ แดนอันเน่อื งมาจากพะราชดาริจ.พษิ ณุโลก. สืบค้นเมอื่ 23 ตุลาคม2560, จากhttp://www.rdpbproject.com/press56/index.php?option=com_content&view=article&id=127&Itemid=155 ._____. มหาวทิ ยาลยั นเรศวร. (2547). รายงานฉบบั สมบูรณ์ โครงการเขอ่ื นแควนอ้ ย อันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริ อาเภอวดั โบสถ์ จังหวดั พษิ ณโุ ลก(แผนการตดิ ตามตรวจสอบคุณภาพน้า). พษิ ณโุ ลก:มหาวทิ ยาลยั นเรศวร._____. สชุ พี มถี ม. (ม.ป.ป.). ประวัติเขื่อนภูมิพล. สบื ค้นเมื่อ 19 ตลุ าคม 2560, จากhttp://www.bhumiboldam.egat.com/index.php/2014-10-10-05-07-47/history_____. กรมชลประทาน (ผู้ใหข้ ้อมูล). (ม.ป.ป.). โครงการเขอื่ นภูมพิ ล จังหวดั ตาก. สบื คน้ เมื่อ 19 ตลุ าคม2560, จากhttp://web.rid.go.th/lproject/const/project/completed%20project/phumepon/phumepon.html._____. พนั เอกหญงิ อุษณีย์ เกษมสนั ต์. (2542). เขอ่ื นปา่ สกั ชลสิทธ์ิ โครงการลุ่มนา้ ป่าสัก อนั เน่อื งมาจากพระราชดาร.ิ กรุงเทพมหานคร: บริษทั โอ.เอส.พริ้นตง้ิ เฮ้าส์ จากดั ._____. พิพฒั น์ เจษฎานนท.์ (8 กรกฏาคม 2557). เขอื่ นรัชชประภา. สืบคน้ เม่ือ 22 ตุลาคม 2560, จากhttp://rpb.egat.com/index.php/2017-03-21-09-30-04/2014-07-08-01-08-55._____. สานกั งานประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดาริสานกั วจิ ยั และพฒั นามหาวทิ ยาลยั สงขลานครินทร์. (2556). รัชชประภา ทรัพยากร.สงขลา:โอ.เอส.พริ้นติง้ เฮา้ ส์._____. ปรชี า ศรนี ้อย.(15 พฤษภาคม 2556).เขอ่ื นสริ ิกิต์ิ. สืบค้นเม่ือ 23 ตลุ าคม 2560, จากhttp://www.sirikitdam.egat.com/index.php/dam/2013-05-15-07-41-45_____. บรรจง ศรสี ะอาด. การบรหิ ารจดั การน้าเขื่อนสิรกิ ติ ์ิ :กรณีศึกษาท่ีมีผลกระทบต่อกระชงั ปลาตาบลวงักระพี้. ม.ป.ท. : ม.ป.ท., 2553 25

26ประวัติผูจ้ ัดทารายงานช่ือ นางสาวสุพรรษา เนียมเทย่ี งรหัสนิสติ 60610414ภมู ลิ าเนา 5/5 ถ.ทิพยภ์ กั ดี ต.หลม่ สัก อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์ประวัติการศกึ ษา ปัจจุบันกาลงั ศึกษาในระดบั ปริญญาตรีช้ันปที ่ี 1 คณะทนั ตแพทยศาสตร์E-mail : [email protected]ชอ่ื นางสาวสุพัชรี ทันงานรหสั นิสิต 60610421ภมู ลิ าเนา 35 หมู่ 2 ต.นครชุม อ.เมอื ง จ.กาแพงเพชร 62000ประวตั กิ ารศึกษา ปัจจุบนั กาลังศกึ ษาในระดบั ปริญญาตรีชน้ั ปีท่ี 1 คณะทันตแพทยศาสตร์E-mail : [email protected] 26

27ชื่อ นางสาวสภุ าลกั ษณ์ ชมุ่ แจ่มรหัสนสิ ิต 60610438ภมู ิลาเนา 9/10 ซอย15 ตาบลในเมือง อ.เมอื ง จ.กาแพงเพชร 62000ประวตั กิ ารศึกษา ปจั จบุ ันกาลังศกึ ษาในระดับปริญญาตรีชัน้ ปีที่1 คณะทันตแพทยศาสตร์E-mail : [email protected]ช่ือ นางสาวอกั ษรา สมศรีโหน่งรหัสนสิ ิต 60610445ภมู ิลาเนา 330/31 ม.1 ต.บ้านจน่ั อ. เมือง จ.อดุ รธานีประวัตกิ ารศึกษา ปจั จบุ ันกาลังศึกษาในระดับปรญิ ญาตรชี น้ั ปที ่ี 1 คณะทันตแพทยศาสตร์E-mail : [email protected] 27

28ชอ่ื นางสาวอจั ฉราวลยั กาวชูรหัสนสิ ิต 60610452ภมู ิลาเนา 47/1 หมู่ 6 ต.ต้นโพธิ์ อ.เมอื ง จ.สิงหบ์ รุ ีประวัติการศึกษา ปัจจบุ ันกาลังศกึ ษาในระดับปริญญาตรชี ัน้ ปที ่ี 1 คณะทันตแพทยศาสตร์E-mail : [email protected]ช่อื นายอชั บาล ทนุ กลุรหัสนสิ ิต 60610469ภมู ลิ าเนา 173 หมู่ 5 ต.หนองผึง้ อ.สารภี จ.เชยี งใหม่ประวัตกิ ารศึกษา ปัจจบุ นั กาลงั ศึกษาในระดับปรญิ ญาตรชี ้ันปที ่ี1 คณะทันตแพทยศาสตร์E-mail : [email protected] 28

29ชอื่ นางสาวอาทติ ยา อ่องเมอื งรหสั นิสิต 60610476ภมู ลิ าเนา 34 หมู่ 2 ต.วดั เกาะ อ.ศรสี าโรง จ.สุโขทยัประวตั กิ ารศกึ ษา ปัจจบุ นั กาลังศึกษาในระดับปริญญาตรีช้นั ปีท่ี 1 คณะทันตแพทยศาสตร์E-mail : [email protected]ชอ่ื นางสาวชวี ิตชนก บิณฑวหิ ครหสั นสิ ิต 57262111ภมู ิลาเนา 18 หมู่ 1 ต.บ้านไร่ อ.บ้านไร่ จ.อทุ ยั ธานี 61140ประวตั กิ ารศึกษา ปจั จุบันกาลงั ศกึ ษาในระดบั ปริญญาตรชี นั้ ปที ่ี4 คณะมนุษยศาสตร์E-mail : [email protected] 29

30ช่อื นางสาวชนิสรา สขุ หร่องรหสั นสิ ิต 57346514ภูมลิ าเนา 459/1048 หม7ู่ หมบู่ า้ นชนิ ลาภ ต.สมอแข อ.เมือง จ.พิษณุโลก 56000ประวตั กิ ารศกึ ษา ปัจจบุ ันกาลังศกึ ษาในระดับปริญญาตรีชนั้ ปที ี่4 คณะบริหารธรุ กิจฯE-mail : [email protected]ชอ่ื นายวโรดม คีรีวงศ์รหัสนสิ ติ 57241833ภมู ลิ าเนา -ประวัติการศึกษา ปจั จุบันกาลังศกึ ษาในระดับปริญญาตรชี ัน้ ปีที่4 คณะสังคมศาสตร์E-mail : - 30