การใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 การใช้เหตุผลเชิงตรรกะ ในการแก้ปัญหา ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 4

ตวั ชี้วดั ป.4/1 ใชเ้ หตุผลเชิงตรรกะในการแกป้ ัญหา การอธิบายการทางาน การคาดการณ์ผลลพั ธ์ จากปัญหาอยา่ งง่าย

สาระการเรียนรู้ • การใชเ้ หตุผลเชิงตรรกะเป็นการนากฎเกณฑ์ หรือเง่ือนไขท่ีครอบคลุมทุกกรณีมาใช้ พิจารณาในการแกป้ ัญหาการอธิบายการทางาน หรือการคาดการณ์ผลลพั ธ์ • สถานะเร่ิมตน้ ของการทางานท่ีแตกต่างกนั จะใหผ้ ลลพั ธ์ที่แตกต่างกนั • ตวั อยา่ งปัญหา เช่น เกม OX โปรแกรมท่ีมีการคานวณโปรแกรมที่มีตวั ละครหลายตวั และมีการสง่ั งานท่ีแตกต่างหรือมีการส่ือสารระหวา่ งกนั การเดินทางไปโรงเรียนโดย วธิ ีการต่าง ๆ

ส่ิงที่ต้องเรียนรู้ 01 การใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา การแกไ้ ขปัญหาโดยการนากฎเกณฑห์ รือ เง่ือนไขมาใชพ้ จิ ารณา วิธีการแกไ้ ขปัญหาโดย คาดหวงั วา่ จะไดผ้ ลลพั ธ์ตามท่ีคาดการณ์ไว้ 02 . การเร่ิมต้นและผลลพั ธ์ท่ีแตกต่างกนั เป็นการแกไ้ ขปัญหาโดยการใช้ กฎเกณฑห์ รือเหตุผลต่าง ๆ มาอา้ งอิง เพ่อื นาไปสู่วธิ ีการแกไ้ ขปัญหา

การใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหา การแกป้ ัญหาที่เกิดข้ึนในชีวติ ประจาวนั โดยใชห้ ลกั เหตุผลเชิงตรรกะ เป็นการนา กฎเกณฑ์ มาใชพ้ จิ ารณาในการแกป้ ัญหา หรือ คาดการณ์ผลลพั ธ์ท่ีจะเกิดข้ึน สิ่งเกิดก่อน เรียกวา่ เหตุ ส่ิงท่ีตามมาจาก เหตุ เรียกวา่ ผล โดยพิจารณา จากความเป็นไปได้ จะมีมากนอ้ ยตอ้ งพิจารณาท่ีเหตุ ซ่ึงหากมีความ สอดคลอ้ งกนั กพ็ จิ ารณาวา่ เป็นความ สมเหตุสมผล

เช่น • นา้ มูกไหล เพราะเป็ นไข้หวดั (เป็ น หวดั คือ เหตุ นา้ มูกไหลเป็ น ผล) • สุนัขมสี ี่ขา แมวมสี ี่ขา แมวจึงเป็ น สุนัข (ผดิ ไม่สมเหตุสมผล) • วนั ไหนแดดร้อนจะอยู่บ้าน วนั นีอ้ ยู่ บ้านแสดงว่าแดดร้อน (ไม่แน่ใจหรือ สรุปไม่ได้)

การใช้เหตุผลเชิงตรรกะ ในการแก้ปัญหา การใชเ้ หตุผลเชิงตรรกะเพ่ือ แกป้ ัญหาจึงเป็นการใชค้ วามสามารถ ในการคิด หาเหตผุ ล จากความเชื่อ หลกั ฐาน หรือขอ้ อา้ งที่มีอยแู่ ลว้ นามา เช่ือมโยงเป็นขอ้ สรุป เพอื่ นามาช่วย แกป้ ัญหาหรือตดั สินใจใน ชีวิตประจาวนั ช่วยใหเ้ ราแกไ้ ข ปัญหาต่างๆ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งหรือ ผดิ พลาดนอ้ ยลง

วธิ ีการใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ไขปัญหามขี ้นั ตอน 5 ประการ ดงั นี้ 1. พจิ ารณาปัจจัยเง่ือนไข 2. ต้งั สมมตฐิ าน 4. ตรวจสอบทบทวน ถ้าจะแก้ไขปัญหาต้อง -การแก้ป้ญหาด้วยวธิ ีการดังกล่าว สร้างวนิ ัยให้กบั นักเรียน เป็ นไปได้หรือไม่ โดยรณรงค์ ให้นักเรียนทงิ้ ขยะในถังขยะเท่าน้ัน ตวั อย่างเช่น ปัญหาขยะล้น 3. ตรวจสอบสมมตฐิ านกบั เง่ือนไข 5. สรุปผลความเป็ นไปได้ โรงเรียน -หากสอดคล้องกนั ถือว่ามคี วามเป็ นไปได้เช่น -หากเป็ นไปได้จึง จะแก้ปัญหาอย่างไร? ถ้าเป็ นจริง ขยะจะลดลง นาไปแก้ปัญหา พจิ ารณาว่ามปี ัจจยั อะไรบ้างที่ทาให้ -หากขดั แย้งกนั ถือว่าเป็ นไปไม่ได้ เกดิ ขยะปัญหาสาคญั คือ นักเรียน เช่น ถ้าไม่จริงขยะจะเท่าเดมิ หรือเพ่ิมขนึ้ ทงิ้ ขยะไม่เป็ นทเี่ ป็ นทาง

การเร่ิมต้นและผลลพั ธ์ทแี่ ตกต่างกนั การทางานต่างๆ ตลอดจนการ แก้ปัญหาน้ัน หากเร่ิมต้นการทางาน แตกต่างกนั ผลลพั ธ์กจ็ ะได้แตกต่างกนั ออกไป เช่น เกมเขาวงกต

การเริ่มต้นและผลลพั ธ์ทแ่ี ตกต่างกนั เกมแมไ่ ก่หาลูกไก่ จากตวั อยา่ งจะเห็นวา่ ถา้ เร่ิมตน้ โยง เสน้ จากแม่ไก่แต่ละตวั จากจุดเริ่มตน้ ท่ี เป็นแม่ไก่ต่างกนั ผลลพั ธ์กจ็ ะแตกต่างกนั คือไปถึงลูกไก่แต่ละตวั คือ ผลลพั ธท์ ี่ ลูกไก่ท่ีแตกต่างกนั ไปดว้ ย

การเริ่มต้นและผลลพั ธ์ที่แตกต่างกนั ดงั น้นั การเริ่มตน้ แกป้ ัญหาหรือทางาน แต่ละอยา่ งจึงมกั จะใหผ้ ลลพั ธ์แตกต่าง กนั นกั เรียนควรจะประเมินทางเลือกให้ ดีก่อนที่จะเร่ิมทางานในแต่ละงาน เกมแม่ไก่หาลูกไก่

ตัวอย่างปัญหาและการแก้ปัญหา เกมโอเอก็ ซ์ (OX) ผเู้ ล่นแต่ละฝ่ ายจะผลดั กนั เขียน รูปวงกลม (O) และกากบาท (X) บนกระดาษ วธิ ีเล่น : ใหผ้ เู้ ล่นเขียนตารางขนาด 3×3 บนกระดาษ โดยความกวา้ งของช่องๆ หน่ึงน้นั จะกวา้ งเท่าไหร่กไ็ ด้

ตวั อย่างปัญหาและการแก้ปัญหา จากน้นั ผเู้ ล่นท้งั 2 คนจะกาหนดกนั เองวา่ ใครจะเป็น ฝ่ ายไดเ้ ล่นก่อน คนท่ีเล่นก่อนจะเขียนเคร่ืองหมาย O (หรือ X) จากน้นั อีกคนกจ็ ะเขียนเครื่องหมายตรงขา้ ม จากน้นั ท้งั 2 ฝ่ ายกจ็ ะผลดั กนั เขียน เครื่องหมายของ ตวั เองจนเตม็ กระดาน 3×3

ตวั อย่างปัญหาและการแก้ปัญหา เกมโอเอก็ ซ์เป็นเกมฝึกทกั ษะในดา้ นการคิด เม่ือเล่นแลว้ จะรู้จกั การใชเ้ หตุผลเชิงตรรกะในการ คาดการณ์ผลลพั ธ์ล่วงหนา้ และการกาหนดเง่ือนไข

ตัวอย่างปัญหาและการแก้ปัญหา การเดินทางไปโรงเรียนโดยวธิ ีการต่างๆ 1) รถรับ-ส่งนักเรียน 2) รถประจาทาง 3) รถส่วนตวั . 4) เดนิ เท้า

1) รถ ัรบ- ่สง ันกเ ีรยน การเดนิ ทางไปโรงเรียน 2) รถประจาทาง การตดั สินใจเลือกการเดนิ ทางไปโรงเรียน 3) รถ ่สวนตัว สามารถวเิ คราะห์ทางเลือกทด่ี ที ส่ี ุด 4) เดินเ ้ทา โดยนักเรียนให้คะแนนระดบั ความพงึ พอใจ Add Contents Titleในการเดนิ ทาง ดงั นี้ ระดบั 5 มากทสี่ ุด ระดบั 4 มาก ระดบั 3 ปานกลาง ระดบั 2 น้อย ระดบั 1 น้อยทส่ี ุด

ตารางวเิ คราะห์ทางเลือกในการเดนิ ทางไปโรงเรียน ลกั ษณะการ ระยะเวลา ความ ความ ประหยดั รวม เดนิ ทาง เดนิ ทาง สะดวก ปลอดภยั ค่าใช้จ่าย 1) รถรับ-ส่ง นักเรียน 2) รถประจาทาง 3) รถส่วนตัว 4) เดนิ เท้า

การเดนิ ทางไปโรงเรียน เมื่อประเมินผลแล้ว นักเรียนกส็ ามารถสรุป ได้ว่า ต้องเลือกการเดนิ ทาง แบบไหนเป็ น การเดนิ เหมาะสมทสี่ ุด สะดวก ปลอดภยั และประหยดั ค่าใช้จ่ายมาก และเส้นทางไหน เป็ นอนั ดับรองๆ กส็ ามารถตดั สินใจได้

01 คาถามท้ายบท 03 จงยกตัวอย่าง 02 จงยกตวั อย่าง ปัญหาทพี่ บใน ผลทไี่ ด้จากการ ชีวติ ประจาวัน จงยกตัวอย่างท่ี แก้ปัญหามา 3 ว่ามอี ะไรบ้าง มลี กั ษณะเป็ น เหตุเป็ นผลมา 3 ตัวอย่าง ตัวอย่าง

อ้างองิ รุ่งทิวา ศิรินารารัตน์. (2562). หนงั สือเรียน รายวชิ าพ้ืนฐาน วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 4. (คร้ังท่ี 1). กรุงเทพฯ: แมค็ เอด็ ดูเคชนั่ . รุจพร ชนะชยั และโกสนั ต์ เทพสิทธิทรากรณ์. (2562). หนงั สือเรียน รายวชิ าพ้ืนฐาน วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการ คานวณ) ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 5. (คร้ังที่ 1). กรุงเทพฯ: แมค็ เอด็ ดูเคชน่ั .

จัดทาโดย นางสาวเบญจมาศ สว่างเมือง เลขท่ี 15 รหัสนิสิต 60411189