การช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐาน

การชว่ ยฟืน้ คนื ชพี ขั้นพนื้ ฐาน Basic Life Support

หว่ งโซแ่ ห่งการรอดชวี ติ (Chain of survival) 1. การประเมินผู้ป่วย เรียกขอความชว่ ยเหลอื หรือเรยี กบรกิ าร การแพทยฉ์ ุกเฉนิ 1669 ทนั ที 2. ทาการกดหน้าอกอยา่ งถูกตอ้ งและทันท่วงที 3. ทาการช็อกไฟฟา้ หวั ใจ เมอ่ื มีข้อบง่ ชี้ 4. การชว่ ยฟื้นคนื ชพี ขั้นสงู อย่างมีประสทิ ธภิ าพ 5. การดแู ลภายหลงั การช่วยฟ้ืนคืนชพี

ข้นั ตอนในการชว่ ยฟื้นคนื ชพี ขั้นพ้นื ฐาน

ขน้ั ตอนในการช่วยฟ้ืนคืนชพี ขนั้ พื้นฐาน 1 การประเมนิ ผปู้ ่วยและเรียกขอความชว่ ยเหลืออย่างทันท่วงที ทาโดยการตบท่หี ัวไหล่ของคนไข้เบาๆ และตะโกนเรยี กเสียงดงั ๆ เพ่ือประเมินการตอบสนองของผปู้ ว่ ย หากไม่มกี ารตอบสนองให้ทาการ เรยี กขอความช่วยเหลือในทนั ที ทีเ่ บอรโ์ ทรศัพท์หมายเลข 1669 โดยขอ ผชู้ ่วยและเครอ่ื งช็อกไฟฟ้าหัวใจ แจ้งขอ้ มูลเบอื้ งตน้ ทีส่ าคญั เช่น สถานที่ เกิดเหตุ สภาพเหตุการณ์ทพ่ี บเห็นรวมถงึ สาเหตุท่ีน่าจะเป็นไปได้ จานวน ผปู้ ว่ ย การรักษาท่ใี ห้ไป เบอรโ์ ทรศพั ท์ทต่ี ดิ ตอ่ ได้

ข้ันตอนในการช่วยฟน้ื คืนชีพขน้ั พน้ื ฐาน 2 การคลาชีพจร สาหรบั ประชาชนทว่ั ไป : ไม่แนะนาให้ทา สาหรบั บุคลากรทางการแพทย์ : ใหค้ ลาชีพจร โดยใชเ้ วลาไมเ่ กิน 10 วินาที หากผปู้ ระเมินไม่แนใ่ จว่าผู้ปว่ ยมีชีพจรหรือไม่ ให้ทาการกด หนา้ อกในทนั ที และทาการประเมนิ ชพี จรซา้ ทุกๆ 2 นาทขี องการชว่ ย ฟื้นคืนชีพ

ขนั้ ตอนในการช่วยฟืน้ คนื ชพี ขัน้ พ้นื ฐาน 3 ทาการกดหนา้ อก โดยการจัดผูป้ ่วยให้อย่ใู นท่านอนหงายบนพนื้ ผิวที่แขง็ ในสถานท่ี ปลอดภยั จากนนั้ ให้ผู้ช่วยเหลือใชส้ น้ มือขา้ งหนง่ึ วางบรเิ วณครึ่งล่าง ของกระดกู หนา้ อก วางมอื อกี ขา้ งหนึ่งทาบหรือประสานลงไป จากนน้ั ทา การกดหนา้ อก เพือ่ ทาให้เกดิ การไหลเวยี นโลหิตในขณะทท่ี าการช่วยฟืน้ คืนชีพ

หลกั การกดหน้าอก - กดหนา้ อกแรงและเรว็ โดยกดหน้าอกลึกอยา่ งน้อย 2 นวิ้ (5 ซม.) ด้วย อตั ราเรว็ อยา่ งน้อย 100 คร้งั ตอ่ นาที ปล่อยใหม้ กี ารขยายของทรวงอก กลับคนื จนสดุ เพอ่ื ให้หัวใจรบั เลือดสาหรับการสบู ฉดี ครงั้ ต่อไป - รบกวนการกดหนา้ อกให้นอ้ ยที่สดุ โดยสามารถหยุดการกดหน้าอกได้ ไมเ่ กนิ 10 วนิ าที ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี้ ๏ การคลาชีพจร (สาหรับบคุ ลากรทางการแพทย์) ๏ มีการช็อกไฟฟา้ หัวใจ ๏ ต้องการหยดุ เพื่อใส่อุปกรณเ์ ปิดทางเดินหายใจข้นั สงู - ในกรณที ม่ี ีผู้ช่วยเหลืออย่างนอ้ ย 2 คน ให้เปล่ียนบทบาทผทู้ าการกด หนา้ อกทุกๆ 2 นาที หรือกดหนา้ อกสลบั การช่วยหายใจครบ 5 รอบ (30:2)

ขั้นตอนในการช่วยฟ้นื คนื ชีพข้ันพนื้ ฐาน 4 การเปิดทางเดินหายใจ สาหรับประชาชนทว่ั ไป : ทาในกรณที ่มี ัน่ ใจว่าสามารถทาได้ ทั้งการกดหน้าอกและชว่ ยหายใจ โดยใช้วิธีแหงนหนา้ และเชยคาง (head tilt - chin lift) ในผู้ป่วยท่สี งสยั วา่ จะมกี ารบาดเจบ็ ของ กระดูกสันหลงั บริเวณคอ แนะนาใหเ้ ปดิ ทางเดินหายใจด้วยวิธียก ขากรรไกร (jaw thrust)

Jaw thrust

ขน้ั ตอนในการช่วยฟื้นคืนชพี ข้ันพืน้ ฐาน 5 การชว่ ยหายใจ สาหรบั บุคคลทั่วไปทไ่ี มเ่ คยเขา้ รบั การฝกึ อบรม : ควรทาการกดหน้าอก แต่เพยี งอยา่ งเดยี ว ไมต่ ้องชว่ ยหายใจ จนกว่าเครือ่ งช็อกไฟฟ้าหวั ใจมาถึงและ พรอ้ มใช้งาน หรือมีบคุ ลากรทางการแพทย์มาดแู ลผู้ปว่ ย เนื่องจากในชว่ งแรก ท่ผี ้ปู ว่ ยหัวใจหยุดเต้น ระดบั ออกซิเจนในกระแสเลือดยงั คงพอเพยี งอยู่อีก ระยะหนึ่ง และในขณะทีม่ ีการกดหน้าอกน้ัน การขยายของทรวงอกจะทาให้ เกิดการแลกเปลยี่ นกา๊ ซได้ สาหรบั บคุ คลทว่ั ไปทีเ่ คยเข้ารับการฝึกอบรม : ควรกดหน้าอก 30 คร้ัง สลบั กับการช่วยหายใจ 2 ครงั้ (การจะช่วยหายใจหรือไม่ แล้วแตค่ วามสมคั ร ใจของผู้ทา)

หลกั การช่วยหายใจ - ทาการกดหนา้ อกไปกอ่ น 30 ครั้ง แล้วจงึ เริม่ ทาการชว่ ยหายใจ 2 คร้งั - ช่วยหายใจมากกว่า 1 วินาทีในแต่ละครั้ง - ชว่ ยหายใจดว้ ยปริมาตรเพียงพอทเี่ หน็ หนา้ อกเคลอื่ นไหว การช่วยหายใจดว้ ยปริมาตรสงู เกินไปจะทาให้เกิดการโปง่ พองของ กระเพาะอาหารและเส่ยี งต่อการสาลกั - ใชอ้ ัตราการกดหน้าอก 30 คร้ังตอ่ การชว่ ยหายใจ 2 คร้งั (30:2) จดุ ประสงค์หลกั ในการชว่ ยหายใจคอื การรกั ษาระดบั ออกซเิ จนให้ เพียงพอและขบั ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ดงั น้นั ในผปู้ ่วยหวั ใจหยุดเตน้ เนือ่ งจากการขาดอากาศ เช่น จมน้า จึงตอ้ งรบี กดหนา้ อกและ ช่วยหายใจ 5 รอบหรือ 2 นาที กอ่ นการรอ้ งขอความชว่ ยเหลือ

วธิ ีการช่วยหายใจ การชว่ ยหายใจแบบปากตอ่ ปาก (mouth-to-mouth) โดยการ ประกบปากของผู้ช่วยเหลอื เขา้ กับปากของผปู้ ว่ ยให้สนทิ ปดิ จมูก ทาการสดู ลมเข้าปอดดว้ ย ปริมาตรเท่าปกติ ในขณะเปา่ ลมควรชาเลอื งดูบรเิ วณทรวงอกของผูป้ ่วยวา่ มีการขยับหรือไม่ หากผ้ปู ว่ ยมชี พี จรแตต่ อ้ งการการช่วยหายใจ ใหท้ าการช่วยหายใจในอัตรา 5-6 วินาทตี อ่ ครั้ง

วิธีการช่วยหายใจ การชว่ ยหายใจแบบใช้อปุ กรณป์ อ้ งกัน (mouth-to-barrier device) เพ่ือเปน็ การป้องกันโรคตดิ ต่อท่อี าจตดิ ตอ่ ผ่านจากการสมั ผสั โดยตรง

วธิ กี ารช่วยหายใจ การชว่ ยหายใจแบบปากตอ่ จมูก (mouth-to-nose) การเปา่ จมูกแนะนาให้ทาใน กรณีที่ไมส่ ามารถช่วยหายใจ ทางปากได้ เชน่ ผู้ป่วยทีไ่ ด้รบั บาดเจบ็ บรเิ วณปาก หรือไม่ สามารถเปดิ ปากได้ เปน็ ต้น

วิธีการช่วยหายใจ การช่วยหายใจโดยใช้ การช่วยหายใจโดยใช้ bag-mask อุปกรณ์ ช่วยหายใจข้ันสงู

ขั้นตอนในการชว่ ยฟนื้ คืนชพี ข้ันพนื้ ฐาน 6 การช็อกไฟฟ้าหวั ใจโดยใชเ้ ครอื่ งชอ็ กไฟฟ้าหัวใจแบบอตั โนมัติ 1. เปดิ เครือ่ งช็อกไฟฟ้าหวั ใจ 2. ทาตามคาสง่ั ของเคร่อื ง เชน่ แปะแผ่น electrode ตามตาแหนง่ ที่ กาหนด 3. หากเครอ่ื งแนะนาให้ชอ็ กไฟฟ้าหวั ใจ ใหถ้ อยหา่ งจากผปู้ ว่ ย กดป่มุ ช็อก และกดหนา้ อกต่อทันที ระวงั ไม่ใหห้ ยุดกดหน้าอกนานเกนิ 10 วินาที 4. หากเครอื่ งไม่แนะนาให้ชอ็ กไฟฟา้ ให้กดหนา้ อกต่อทันที

เคร่อื งช็อกไฟฟา้ หัวใจแบบอตั โนมตั ิ : AED

การจัดทา่ พักฟ้นื ใชใ้ นกรณที ผ่ี ู้ปว่ ยยังหมดสติอยู่ แต่หายใจไดเ้ อง มชี ีพจรและไม่มีการ บาดเจบ็ บริเวณกระดูกสันหลงั บริเวณคอ เพ่ือเปดิ ทางเดินหายใจ ลดความ เสยี่ งในการเกดิ การสาลกั อาหาร มขี ้ันตอนดังน้ี 1. คุกเขา่ ข้างตวั ผู้ป่วย เหยยี ดขาผูป้ ่วยออก 2. จดั แขนผปู้ ว่ ยขา้ งทอี่ ยใู่ กล้ตวั ผู้ชว่ ยเหลอื ใหต้ ้ังฉากกบั ลาตัว งอข้อศอก หงายฝ่ามอื ขึน้ 3. จัดใหแ้ ขนอีกขา้ งวางบนหน้าอกผู้ปว่ ย จดั ให้หลงั มอื แตะบรเิ วณแก้ม ดา้ นลา่ ง 4. จบั ตน้ ขาของผ้ปู ่วยดา้ นทอ่ี ยหู่ ่างตวั ผู้ช่วยเหลือ ให้งอเข่าข้ึน 5. ใช้มอื อกี ข้างหนึ่ง จับบริเวณไหล่ของผูป้ ่วยดา้ นทอี่ ยู่ห่างตัวผูช้ ่วย แล้ว พลิกเข้าหาตัวผู้ชว่ ยในท่านอนตะแคง จัดมือของผูป้ ่วยข้างที่อยดู่ ้านบนมา อย่ใู กลก้ ับแกม้

การจดั ท่าพกั ฟ้ืน (ตอ่ ) 6. จดั ใหข้ าข้างท่อี ยดู่ า้ นบน ข้อสะโพกและเขา่ งอตัง้ ฉาก 7. จดั ศรี ษะใหแ้ หงนเพ่อื เปดิ ทางเดนิ หายใจใหโ้ ล่ง จัดให้หลังมือของ มือทอ่ี ยูด่ า้ นบนรองใตแ้ กม้ เพ่ือทาให้ศรี ษะของผูป้ ว่ ยแหงนไวเ้ สมอ