การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ

TISSUE CULTURE การเเนืพ้อาเะยเื่ลอี้ยง

การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ จัดทำโดย นายธวัชชัย ธิปัญจะ เลขที่ 16 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/9 เสนอ ครูกายทิพย์ แจ่มจันทร์ รายวิชาการงานดำรงชีวิตและครอบครัว3 (ง33102) โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์ ลำพูน

คำนำ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เป็นวิทยาการสาหรับการอนุรักษ์และการเก็บรักษา พันธุกรรมพืช ที่มีการ พัฒนาเทคนิคในการขยายพันธุ์แบบใหม่ เพื่อให้ได้ต้นพืช ปริมาณมาก ใช้ระยะเวลาอันส้ัน และมีลักษณะทาง พันธุกรรมตรงตามแม่พันธ์ุทุก ประการ ซึ่งวิธีนี้จะสามารถเก็บพืชได้เป็นเวลานานโดยไม่มีการกลายพันธ์ุ หรือ อาจใช้ในการเก็บรวบรวมพันธุ์พืชโดยชะลอการเจริญเติบโตให้พืชโตช้าๆ ในขวด แก้วเล็กๆ ซึ่งการอนุรักษ์ พันธุกรรมพืชเช่นนี้จะใช้พื้นที่น้อยกว่าการเก็บพันธุ์พืชที่ ผลิตเป็นต้นพืชโดยตรง อีกทั้ง ยังเป็นประโยชน์ มหาศาลในการปรับปรุงพันธุ์พืชให้ พืชต้านทานโรคและแมลงศัตรูพืชได้ดีขึ้น หรือให้ผลผลิตมากขึ้น

ความสำคัญ ก า ร เ พ า ะ เ ลี้ ย ง เ นื้ อ เ ยื่ อ เ ป็ น วิ ธี ก า ร ข ย า ย พั น ธุ์ พื ช แ บ บ ไ ม่ ใ ช้ เ พ ศ วิ ธี ห นึ่ ง ที่ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ สู ง ส า ม า ร ถ ผ ลิ ต พื ช ไ ด้ จำ น ว น ม า ก ใ น เ ว ล า อั น ร ว ด เ ร็ ว ต้ น พื ช มี ค ว า ม ส ม่ำ เ ส ม อ ส ม บู ร ณ์ แ ข็ ง แ ร ง ต ร ง ต า ม พั น ธุ์ แ ล ะ ส ะ อ า ด ป ร า ศ จ า ก โ ร ค แ ม ล ง ศั ต รู พื ช ปั จ จุ บั น มี ก า ร นำ ม า ใ ช้ กั บ ก ล้ ว ย ไ ม้ จ น ก ล า ย เ ป็ น พื ช อุ ต ส า ห ก ร ร ม ที่ สำ คั ญ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ต่ อ ม า จึ ง ไ ด้ มี ก า ร นำ ม า ข ย า ย ใ ช้ พั น ธุ์ พื ช อื่ น ๆ ใ น เ ชิ ง ก า ร ค้ า เ ช่ น ก ล้ ว ย สั บ ป ะ ร ด เ ป็ น ต้ น

ความหมายของการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ หมายถึง การนำเอาส่วน ใดส่วนหนึ่งของพืช ไม่ว่าจะเป็นอวัยวะเนื้อเยื่อ เซลล์ หรือเซลล์ไม่มีผนัง มาเลี้ยงในอาหารเลี้ยง ในสภาพปลอดเชื้อจุลิทรีย์ และอยู่ในสภาพ ควบคุมอุณหภูมิ แสงและความชื้นเพื่อให้เซลล์พืช ที่นำมาเพาะเลี้ยงนั้น ปราศจากเชื้อที่มารบกวน และทำลายการเจริญเติบโตของพืช

ประโยชน์ของการ เพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ • การขยายพันธุ์พืช (Micropropagation) - ผลิตต้นพันธ์ุปลอดโรคปริมาณมากในระยะ เวลาอัน รวดเร็วตัว อย่างเช่น เพิ่มปริมาณได้ 10 เท่า ต่อการ ย้ายเนื้อเยื่อลงอาหารใหม่ทุกเดือน เมื่อเวลา 2 เดือน สามารถผลิตต้นพันธุ์ พืชได้ถึง 100 ต้น - ต้นพันธ์ุที่ได้มีลักษณะตรงตามพันธ์ุเหมือนต้นแม่ • การอนุรักษ์เชื้อพันธุรรมพืช(Germplasm conservation, Gene bank) - การเก็บรักษาพันธุ์พืชหายากโดยชักนำให้พืชในขวด เพาะเลี้ยงมีอัตราการเจริญอย่างช้าๆสามารถคง สภาพและมีชีวิตได้ในเวลาที่ยาวนานเป็นการประหยัด พื้นที่และแรงงาน - การเก็บรวบรวมพันธุ์พืชในขวดเพาะเลี้ยง เพื่อเป็น แหล่งพันธุกรรมที่มีสําารองตลอดเวลา • การแลกเปลี่ยนพันธ์ุพืชระหว่างประเทศ (International transfer) - การแลกเปลี่ยนพันธุ์พืชที่มีอยู่ในสภาพปลอดเชื้อ ช่วยลดความเสี่ยงของการแพร่กระจายโรคพืช

ห้องปฏิบัติการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช ห้องปฏิบัติการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชเป็นห้องที่จัดขึ้นเพื่อการปฏิบัติงานในด้านการ ขยายพันธุ์พืชโดยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ซึ่งเป็นการขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัย เพศวิธีหนึ่ง โดยการนำเอาชิ้นส่วนต่างๆของพืช เช่น ตาข้าง ตายอด เมล็ด มา เพาะเลี้ยงในอาหารเลี้ยงสังเคราะห์ที่ประกอบด้วยอาหาร แร่ธาตุและฮอร์โมนที่ จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตของพืชแต่ละชนิด ภายใต้สภาพแวดล้อมที่ปลอด เชื้อจุลินทรีย์ สามารถควบคุมอุณหภูมิและความเข้มแสงได้ ทำให้ได้พืชที่มีความ สมบูรณ์ สามารถผลิตพืชได้จำนวนมากในเวลาที่กำหนด

ขั้นตอนการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อมีวิธีการทำ 5 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การเตรียมอาหาร คือ การเตรียมอาหาร คือ การนำธาตุ อาหารหลักที่พืชต้องการในการเจริญเติบโต และธาตุอาหารรอง มาผสมกับวุ้น ฮอร์โมนพืช วิตามินและน้ำตาล ในอัตราส่วนที่ เหมาะสม แล้วนำไปฆ่าเชื้อ ใส่ลงในขวดอาหารเลี้ยง บางครั้ง อาจหยดสีลงไป เพื่อให้สวยงามและสังเกตได้ชัดเจน ธาตุอาหารที่พืชต้องการ • ธาตุอาหารหลัก ได้แก่ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปรตัสเซียม แคลเซียม แมกนีเซี่ยมและกำมะถัน • ธาตุอาหารรอง ได้แก่ ธาตุอาหารที่จำเป็นน้ อย เช่น เหล็ก แมงกานีส สังกะสี ทองแดง

2. การฟอกฆ่าเชื้อส่วนเนื้อเยื่อ คือ เป็นวิธีการใช้สาร เคมีหรือวิธีการต่าง ๆ ที่ทำให้ชิ้นส่วนของพืชที่นำมา เลี้ยงในอาหารเลี้ยง ปราศจากเชื้อจุลินทรีย์ต่าง ๆ 3. การนำเนื้อเยื่อลงขวดเลี้ยง เป็นการนำเอาชิ้นส่วน ของพืชที่ฟอกฆ่าเชื้อแล้ว วางลงบนอาหารเลี้ยงที่ ปลอดเชื้อ โดยใช้เครื่องมือและปฏิบัติการในห้องหรือ ตู้ย้ายเนื้ อเยื่ อโดยเฉพาะ 4. การนำขวดเลี้ยงเนื้อเยื่อไปเลี้ยง เป็นการนำเอา ขวดอาหารเลี้ยงที่มีชิ้นส่วนของเนื้ อเยื่ อไปเลี้ยงไว้บน เครื่องเขย่า เพื่อให้อากาศได้คลุกเคล้าลงไปในอาหาร ทำให้แร่ธาตุ, ฮอร์โมนและสารอาหารต่าง ๆ ช่วย กระตุ้นให้เนื้อเยื่อที่นำมาเลี้ยงบนอาหารนั้น เกิดต้น อ่อนของพืชจำนวนมาก

5. การย้ายเนื้อเยื่อออกจากขวด เมื่อกลุ่มของต้น อ่อนเกิดขึ้น ให้แยกต้นอ่อนออกจากกัน เพื่อนำไป เลี้ยงบนอาหารเลี้ยงใหม่ จนต้นอ่อนแข็งแรงดีแล้ว จึงนำต้นอ่อนที่สมบูรณ์ออกจากขวด ปลูกในแปลง เลี้ยงต่อไป

เงื่อนไขการดำเนินธุรกิจ 1.ต้องมีความรู้การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชมาก่อน 2.ต้องมีเงินทุนหมุนเวียนในการทำธุรกิจอย่างน้อย 200,000 บาท 3.มีตลาดรองรับและกลุ่มลูกค้าที่ต้องการพันธุ์ไม้ ต้นทุนการผลิตและผลตอบแทน 1.ต้นทุนเริ่มต้นค่อนข้างสูงโดยเฉพาะเครื่องมือ และอุปกรณ์ 1.1 ค่าสารเคมีประมาณ 50,000 บาท 1.2 ค่าค่าวัสดุอุปกรณ์ประมาณ 100,000 บาท 1.3 ค่าเครื่องปรับอากาศชั้นวางพืชประมาณ 50,000 บาท 2.ผลตอบแทนจะได้รับหลังจากทำธุรกิจ ประมาณ 4 ปีเป็นต้นไปอย่างน้อย 30,000 บาท ต่อเดือนขึ้นอยู่กับขนาดของธุรกิจ 3.เป็นธุรกิจที่มีผลตอบแทนในระยะยาวและต่อ เนื่อง

THANK YOU