งานนำเสนอ1

สมาชกิ นายสุรชยั นาคแถม ครูประจาํ ช้นั นายกฤษณะ วกู้ า้ น วศิ วกรสังคม : ประชาชน วศิ วกรสงั คม : นายกองเกียรติ สิทธิรักษ์ นางศิวากรณ์ สกุลรัตน์ วศิ วกรสงั คม : นกั ศึกษา นางวาระทิพย์ ขนุ ดี นางสาวสุวชิ ญา สวสั ด์ิอุบล นางผกามาศ ลดั ดาวราภรณ์ บณั ฑิตจบใหม่ นางสาวอจั ราพร ชูนาค นางสาวอารียา คงรักษา นางสาวภทั รพร ประพนั ธ์ นางสาวดาริน มูสิกะ นางสาวณฐั พร สาธุพนั ธ์ นางสาวณฐั ณิชา สิทธิรักษ์ นายนนั ทวฒั น์ รักษายศ นายอภิชาติ แกว้ สวา่ ง นางสาวกญั ยาณี จอมแกว้ นางสาวอฐั ภิญญา วริ ัตน์ นางสาวดวงกมล ทุม่ ก๊ก นางสาวธญั ณฐั คงเรือง นางสาวสาลิวรรณ พนาลี นายวนั โชค ศรีชุม นางสาวศิริพร สุวรรณภูมิ นางสาวขวญั นรี สุขสาํ ราญ นางสาวจนั ทร์สุมา พนาลี นางสาวกญั ญาณฐั ดาราโชติ นางสาวมทั นียา บุญเก้ือ

คาํ นํา หนงั สือเล่มน้ี จดั ทาํ ข้ึนเพื่อการสําเร็จโครงการยกระดบั เศรษฐกิจและสังคมรายตาํ บล แบบบูรณาการ “มหาวิทยาลยั สู่ตาํ บล สร้างรากแกว้ ให้ประเทศ” มหาวิทยาลยั ราชภฏั สุราษฎร์ ธานี โดยมีจุดประสงค์เพ่ือศึกษาความรู้เกี่ยวกบั ประวตั ิศาสตร์ตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวียงสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ซ่ึงหนงั สือเล่มน้ีมีเน้ือหาเก่ียวกบั ขอ้ มูลพ้ืนฐานตาํ บล โครงสร้างของชุมชน โครงสร้างเศรษฐกิจและอาชีพ สถานที่สาํ คญั การวเิ คราะห์ศกั ยภาพชุมชน หนงั สือเล่มน้ีสามารถ ดําเนินการจนประสบความสําเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี เนื่องจากได้รับความอนุเคราะห์และ สนบั สนุนเป็ นอยา่ งดียิ่งจากอาจารยส์ ุรชยั นาคแถม ท่ีไดส้ ละเวลาอนั มีค่าแก่คณะผจู้ ดั ทาํ เพ่ือให้ คาํ ปรึกษาและแนะนาํ ตลอดจนตรวจทานแกไ้ ขขอ้ บกพร่องต่างๆดว้ ยความเอาใจใส่เป็ นอยา่ งย่ิง จนหนงั สือเล่มน้ีสาํ เร็จสมบูรณ์ลุล่วงไดด้ ว้ ยดี คณะผจู้ ดั ทาํ ขอกราบขอบคุณเป็นอยา่ งสูงไว้ ณ ท่ีน้ี ขอขอบคุณเพ่ือนร่วมงานท่ีช่วยเหลือและใหก้ าํ ลงั ใจในการทาํ หนงั สือคร้ังน้ีจนประสบ ความสาํ เร็จลุล่วงไปไดด้ ว้ ยดี ขอขอบคุณผูใ้ ห้ขอ้ มูลเกี่ยวกบั ตาํ บลเขานิพนั ธ์ตลอดจนอาํ นวยความสะดวกในการลง พ้นื ที่รวมท้งั ประสบการณ์ดีๆที่ไดท้ าํ ร่วมกบั ชุมชน สุดทา้ ยน้ีคณะผจู้ ดั ทาํ หวงั วา่ หนงั สือเล่มน้ีคงเป็ นประโยชน์สําหรับหน่วยงานท่ีเกี่ยวขอ้ ง และผทู้ ี่สนใจศึกษาต่อไป คณะผจู้ ดั ทาํ

01 สว นที่ 1 ขอมลู พ้ืนฐาน 20 สวนท่ี 4 สถานทส่ี าํ คัญ 02 ประวตั ิความเป็นมาของตาํ บล 21 สถานที่สาํ คญั 03 ขนาดที่ต้งั ของตาํ บล 22 แหล่งทอ่ งเท่ียว 04 ทรัพยากรธรรมชาติที่สาํ คญั 25 ศาสนสถานของทุกศาสนา 05 ลกั ษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ 25 แหล่งเรียนรู้โรงเรียนหอ้ งสมุดชุมชน 06 การเดินทาง / การคมนาคม 26 สวนที่ 5 การวิเคราะหศ กั ยภาพชมุ ชน 07 สว นท่ี 2 โครงสรางของชุมชน 08 ดา้ นการเมืองการปกครอง 27 ดา้ นส่ิงแวดลอ้ ม 09 ขอ้ มูลประชากร 28 ดา้ นเศรษฐกิจ 10 ดา้ นการศึกษา / ศาสนา / วฒั นธรรม 30 ดา้ นโครงสร้างพ้นื ฐาน 11 บริบทสังคม / ความเป็นอยู่ 31 ดา้ นคุณภาพชีวติ 11 ความเชื่อ ประเพณี และพธิ ีกรรม 32 บรรณานุกรม 12 สว นที่ 3 โครงสรา งเศรษฐกิจและอาชีพ 33 ภาคผนวก 13 แหล่งทุนทางธรรมชาติ 14 แหล่งอาหาร 15 ผลิตภณั ฑช์ ุมชน 19 สถานภาพทางเศรษฐกิจของประชาชน

สารบณั ภาพ 01 ภาพที่ 1 แกม้ ลิง 15 ภาพท่ี 2 เคร่ืองแกงส้ม 15 ภาพท่ี 3 เครื่องแกงควั่ 16 ภาพท่ี 4 การบดวตั ถุดิบเครื่องแกง 16 ภาพท่ี 5 เคร่ืองแกงที่บดแลว้ 17 ภาพที่ 6 ผลิตภณั ฑป์ ลาดุกร้า 18 ภาพที่ 7 ขา้ วไร่พนั ธ์ดี 19 ภาพท่ี 8 เกษตรของคนในชุมชน 22 ภาพที 9 เขาพระใหญ่ 23 ภาพท่ี 10 ถ้าํ มูลคา้ งคาว 23 ภาพท่ี 11 เขาถ้าํ ปลา 24 ภาพที่ 12 เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง 24 ภาพที่ 13 แกม้ ลิง 25 ภาพท่ี 14 โรงเรียนบา้ นเขาปูน 25 ภาพท่ี 15 ศนุ ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลเขานิพนั ธ์

สารบณั ตาราง 08 09 ตารางท่ี 1 ตารางท่ี 2 จาํ นวนครัวเรือน ขอ้ มูลเก่ียวกบั จาํ นวนประชากร 09 ตารางที่ 3 ช่วงอายแุ ละจาํ นวนประชากร

สวนที่ 1 ขอมลู พนื้ ฐาน

1.1 ประวตั คิ วามเปนมาของตาํ บล ภาพที่ 1 แกม้ ลิง ตาํ บลตาํ บลเขานิพนั ธ์เดิมแยกมาจากตาํ บลคลองฉนวน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวนั ท่ี 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2521 โดยใหม้ ีผลต้งั แต่วนั ที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2521สาเหตุท่ีเรียกตาํ บลเขานิพนั ธ์ เนื่องจากพ้นื ที่ตาํ บลมีที่ราบสูง มีภูเขาหลายแห่ง ช่ือเรียกก็แตกตา่ งกนั และในจาํ นวนน้ีช่ือเขานิพนั ธ์เป็นที่ ที่มีความอุดมสมบูรณ์ มีประชาชนอาศยั อยบู่ ริเวณภูเขาลูกน้ีอยา่ งหนาแน่น เม่ือแยกตาํ บลจึงใชช้ ่ือ “เขา นิพนั ธ์” เป็นชื่อของตาํ บล ตอ่ มาภายหลงั จากการจดั ต้งั ตาํ บล กจ็ ดั ต้งั เป็น สภาตําบลเขานิพนั ธ์ จากน้นั สภาตาํ บลเขานิพนั ธ์จึงไดย้ กฐานะเป็นองคก์ ารบริหารส่วนตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวยี ง สระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เม่ือวนั ท่ี 16 ธนั วาคม 2539 และมีผลในวนั ที่ 25 ธนั วาคม พ.ศ. 2539 เป็นตน้ มาและตอ่ มาองคก์ ารบริหารส่วนตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวยี งสระ อาํ เภอสุ ราษฎร์ธานี ไดย้ กฐานะข้ึนเป็น \"เทศบาลตําบลเขานิพนั ธ์\" อาํ เภอเวยี งสระ อาํ เภอสุราษฎร์ธานี ตาม ประกาศกระทรวงมหาดไทย เม่ือวนั ที่ 20 สิงหาคม 2547 (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) การก่อต้งั เทศบาล เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์เดิมเป็นองคก์ รบริหารส่วนตาํ บลเขานิพนั ธ์ ไดร้ ับการยกฐานะ ข้ึนเป็นเทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทยจดั ต้งั เทศบาลตาํ บลเขา นิพนั ธ์ เม่ือวนั ท่ี 20 สิงหาคม 2547 โดยสาํ นกั งาน ต้งั อยหู่ มู่ที่ 7 ตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage)

1.2 ขนาดทต่ี ้งั ของตาํ บล ตาํ บลเขานิพนั ธ์มีพ้ืนที่ประมาณ 58ตารางกิโลเมตร (22.394 ตารางไมล์) หรือประมาณ 36,250 ไร่ ท่ีต้งั ท่ีทาํ การองค์การบริหารเทศบาลเขานิพนั ธ์ ต้งั อยูท่ ี่ หมู่ท่ี 7ตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอ เวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี อยหู่ ่างจากอาํ เภอเมืองสุราษฎร์ธานี ประมาณ 70 กิโลเมตร และอยู่ ห่างจากท่ีวา่ การอาํ เภอเวยี งสระ ประมาณ 5 กิโลเมตร (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) N ทศิ เหนือ ติดตอ่ กบั ตาํ บลบา้ นส้อง อาํ เภอเวยี งสระ ทศิ ใต้ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ติดต่อกบั ตาํ บลคลองฉนวน อาํ เภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี และตาํ บลดุสิตกบั S ตาํ บลคลองเส อาํ เภอถ้าํ พรรณรา จงั หวดั นครศรีธรรมราช ทศิ ตะวนั ออก ติดต่อกบั ตาํ บลหว้ ยปริก อาํ เภอฉวาง E จงั หวดั นครศรีธรรมราช ทศิ ตะวนั ตก E ติดต่อกบั ตาํ บลทุง่ หลวง อาํ เภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี

1.3 ทรั พยากรธรรมชาติที่สาํ คญั 1.3.1 แหลง นาํ้ เพื่อการเกษตรยงั ต้องอาศยั น้าํ ฝน โดย ส่วนใหญ่ปริมาณน้าํ ฝนตกน้อยเป็ นภาวะฝนทิ้ง ช่วง ปริ มาณน้ําฝนค่อนข้างเล็กน้อยจึงทําให้ ผลผลิตทางการเกษตรเกือบทุกชนิดมีปัญหา ได้ ผลผลิตไม่ดีเท่าที่ควร ไม่ว่าจะเป็ นยางพารา ปาล์มน้ํามัน ไม้ผล นาข้าว หรือพืชผกั พืชไร่ แหล่งกกั เกบ็ น้าํ แกม้ ลิง เป็ นแหล่งน้าํ ที่สาํ คญั ที่ไว้ ใ ช้ใ น ช่ ว ง ฤ ดู แ ล้ง แ ห ล่ ง น้ ํา ต า ม ธ ร ร ม ช า ติ แ ล ะ แหล่งน้าํ ท่ีสร้างข้ึน ไดแ้ ก่ ฝายน้าํ ลน้ จาํ นวน 10 แห่งสระเก็บน้าํ จาํ นวน 9 แห่ง ประปาหมู่บา้ น จาํ นวน 28 แห่ง สระน้าํ หนองเกล้ียง ม.7 สระน้าํ หนองบ่อ ม.2 แกม้ ลิงเขานิพนั ธ์ และมีคลองเล็กๆ ตามหมู่บ้าน แหล่งน้ําธรรมชาติ ได้แก่ คลอง จาํ นวน 3 สาย ลาํ น้าํ ,ลาํ ห้วย จาํ นวน 6 สาย บึง หนองและอื่น จาํ นวน 5 แห่ง (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561) 1.3.2 ไมแ้ ละป่ าไม้ ป่ าไม้ พ้นื ท่ีส่วนใหญ่เป็นเขตป่ าสงวนพ้นื ท่ี ส่วนใหญจ่ ะทาํ การเกษตรปลูกยางพารา โดยมีกรมป่ า ไมเ้ ขา้ มามีส่วนร่วมในการรณรงคแ์ ละดูแลในพ้นื ที่ (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561)

1.4 ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศและภูมอิ ากาศ 1.4.1 ลกั ษณะภมู ิประเทศ สภาพพ้ืนท่ีส่วนใหญ่เป็ นท่ีราบ สู ง เหมาะแก่การทําสวนยางพารา บางส่วนเป็ นท่ีราบเหมาะแก่ การทาํ นา ทาํ การเกษตร ไร่นาสวนผสม บางพ้ืนท่ี ได้อนุรักษ์ไวเ้ ป็ นแหล่งธรรมชาติ เช่น เขาถ้าํ ปลา และสถานท่ีท่องเท่ียวหินงอก หินยอ้ ยสวยงามตามธรรมชาติ มีเน้ือที่ ประมาณ 20 ไร่ (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) 1.4.2 ลักษณะภมู ิอากาศ ลกั ษณะภูมิอากาศเป็นแบบมรสุม 2 ฤดู ฤดู ร้อนและฤดูฝน ในฤดูร้อนมีอุณหภูมิเฉลี่ย 32 องศา เซลเซียส และฤดูฝนมีอุณหภูมิเฉลี่ย 28 องศาเซลเซียส เฉลี่ยปริมาณน้าํ ฝน 2,800 มิลลิเมตร/ปี (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) 1.4.3 ลักษณะของดิน เป็นดินร่วนซุย เหมาะแก่การ เพาะปลูก ทาํ การเกษตร เช่น ยางพารา ปาลม์ น้าํ มนั พืชไร่บางชนิด (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage)

1.5 การเดนิ ทาง / การคมนาคม การคมนาคมขนส่งระหวา่ งเทศบาลกบั พ้นื ที่ใกลเ้ คียง มีความสะดวกพอสมควรและ สามารถใชเ้ ส้นทางรถยนตไ์ ดเ้ ส้นทางเดียว คือทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 41 สายเอเชีย) เป็นสายหลกั ในการเดินทางการคมนาคมในเขตเทศบาลจะประกอบดว้ ยสายตา่ ง ดงั น้ี 1. ถนนสายทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 41 ถนนเอเชีย) จาํ นวน 1 สาย 2. ถนนลาดยาง จาํ นวน 15 สาย 3. ถนนคอนกรีต จาํ นวน 2 สาย 4. ถนนหินคลุก จาํ นวน 17 สาย การส่ือสาร ไปรษณียแ์ ละการขนส่งเอกชนเคอร่ีจะเขา้ มาส่งจดหมายภายในหมูบ่ า้ นมีวทิ ยสุ ื่อสาร โทรศพั ทแ์ ละอินเตอร์เน็ตขององคก์ ารติดตอ่ สื่อสารระหวา่ งสาํ นกั งานและหน่วยงานภายใน จงั หวดั ดงั น้ี 1. ท่ีทาํ การไปรษณียโ์ ทรเลขเอกชน จาํ นวน 1 แห่ง 2. โทรศพั ทส์ าํ ธารณะ จาํ นวน 10 แห่ง 3. วทิ ยสุ ื่อสาร จาํ นวน 10 เครื่อง 4. เสาโทรศพั ทเ์ คล่ือนท่ี จาํ นวน 3 แห่ง การไฟฟ้า การไฟฟ้าส่วนภูมิภาครับผดิ ชอบ และดาํ เนินการโดยมีโรงไฟฟ้าขนาดยอ่ ยในเขตเทศบาล จาํ นวน 1 แห่ง มีไฟฟ้าใชท้ ุกหมู่บา้ น คิดเป็นร้อยละ 98 ของครัวเรือนท้งั หมด การประปา ระบบประปาหมู่บา้ นในเขตตาํ บลมีระบบประปาหมู่บา้ น จาํ นวน 28 แห่ง ครัวเรือนที่ใช้ น้าํ ประปาท้งั หมด 2,329 ครัวเรือน (แผนพฒั นาทอ่ งถ่ิน ,2561)

สว นที่ 2 โครงสรา งของชมุ ชน

2.1 ดานการเมอื งการปกครอง เขตการปกครอง หมูที่ 1 บา นเขานิพันธ ผใู หญบานคือ นายสมศักด์ิ แกว พิพฒั น หมูท ่ี 2บานหว ยพลูเถือ่ น ผูใ หญบา นคือ นางสาวสรวงสดุ า บุญลอ ง หมูท่ี 3บา นควนเจรญิ ผใู หญบานคือ นายบุญฤทธ์ิ เนาวรตั น หมทู ี่ 4บา นคลองลําพลา ผใู หญบ า นคอื นายวรี ะ จรัสกูล หมูที่ 5บานเขาปนู ผูใหญบานคือ นายประพันธ ศศิเดโช หมทู ่ี 6 บา นกลาง ผูใหญบ านคือ นายสงา ทมุ กก หมูท่ี 7 บา นควนกลาง กาํ นนั คือนายจรี ะศักดิ์ นิลเพชร หมูท ี่ 8 บานครี ีราษฎรพฒั นา ผูใหญบา นคอื นายสมพงษ ธรฤทธิ์ ท่ีมา : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตลุ าคม พ.ศ. 2564 ตารางท่ี 1 จาํ นวนครัวเรือน หมู่ท่ี จํานวน(ครัวเรือน) 1 981 2 358 3 199 4 271 5 233 6 234 7 195 8 217 รวม 2,688 ที่มา : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตลุ าคม พ.ศ. 2564

2.2 ขอมลู ประชากร ตารางท่ี 2 ขอ้ มูลเกี่ยวกบั จาํ นวนประชากร หมู่บ้าน ชาย หญงิ รวม 1 665 687 1,352 2 448 462 910 3 311 268 579 4 446 474 920 5 358 344 702 6 392 386 778 7 248 294 542 8 396 394 788 รวม 3,264 3,307 6,571 ท่ีมา : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 ตารางท่ี 3 ช่วงอายแุ ละจาํ นวนประชากร ช่วงอายุ (ปี ) ชาย หญงิ รวม อายตุ ่าํ กวา่ 18 ปี 758 767 1,525 อายุ 18-60 ปี 2,100 2,051 4,151 อายมุ ากกวา่ 60 ปี 414 512 926 3,272 3,330 6,602 รวม ท่ีมา : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตลุ าคม พ.ศ. 2564

2.3 การศึกษา/ศาสนา/วัฒนธรรม 1. ดา้ นการศึกษา โรงเรียนสงั กดั สาํ นกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จาํ นวน 4 แห่ง ดงั น้ี 1. โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศึกษา 2. โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศึกษา 3. โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศึกษา 4. โรงเรียนบา้ นเขาปูน ระดบั ประถมศึกษา – มธั ยมศึกษาขยายโอกาส 2. ศูนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กสังกดั เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ จาํ นวน 2 แห่ง ด้งั น้ี 1. ศูนยพ์ ฒั นาเด็กเลก็ เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ 2. ศูนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กบา้ นเขาปูน 3. การสงั คมสงเคราะห์ เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ไดจ้ า่ ยเงินสงเคราะห์เบ้ียยงั ชีพผสู้ ูงอายุ ผพู้ กิ ารและผปู้ ่ วยเอดส์ ครบ 100% ใน ปี พ.ศ. 2562 โดยมีผสู้ ูงอายทุ ี่รับเบ้ียยงั ชีพ จาํ นวน 876 ราย ผพู้ ิการ 139 ราย ผปู้ ่ วยเอดส์ จาํ นวน 10 ราย 4. ดา้ นศาสนา การนบั ถือศาสนา ประชาชนส่วนใหญน่ บั ถือศาสนาพทุ ธโดยศาสนสถาน มี 4 แห่ง ไดแ้ ก่ 1.วดั เขานิพนั ธ์ ต้งั อยหู่ มูท่ ่ี 1 2. วดั ไทรงาม ต้งั อยหู่ มูท่ ี่ 6 3. วดั เกษตรสามคั คี(วดั ทุ่งเหลียน) ต้งั อยหู่ มู่ที่ 4 4 สาํ นกั สงฆค์ ีรีราษฎร์พฒั นา ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 8 (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561)

2.4 บริบทสังคม/ความเปน อยู อาชีพหลกั ของประชาชนตาํ บลเขานิพนั ธ์ คือดา้ นการเกษตรกร 1. การเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่ที่ปลูกยางพาราจะใชพ้ นั ธุ์ท่ีแนะนาํ ส่งเสริมเกษตรกรแต่มีบางรายนิยมใชพ้ นั ธุ์ พ้ืนเมืองตามสภาพความเหมาะสมของปัจจยั การผลิต สาํ หรับปาล์มน้าํ มนั เกษตรกรบางรายท่ีจดั ซ้ือ พนั ธุ์ปลูกจากแหล่งท่ีเชื่อถือได้ บางรายอาจจะจดั หาจากแหล่งท่ีเชื่อถือไม่ไดส้ ่งผลต่อ ผลผลิตของ เกษตรกรเอง และเน่ืองจากบางรายไม่มีเงินทุนในการดาํ เนินการ สําหรับสวนผลไม้ ส่วนใหญ่นิยม ปลูกรอบๆบริเวณบา้ น สําหรับพืชผกั เกษตรกรปลูกพืชผกั กินใบ เช่น ใบโหระพา แมงลกั กะเพรา พริกและพชื ผกั สวนครัวอื่นๆ ตามความนิยมในแต่ละช่วงระบบตลาด (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561) 2.5 ความเชอ่ื ประเพณี และพธิ ีกรรม 1. ประเพณีและงานประจาํ ปี - ประเพณีวนั ลอยกระทง - ประเพณีชกั พระ - ประเพณีทาํ บุญเดือนสิบ - ประเพณีวนั สงกรานต์ 2. ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น ภาษาถ่ิน - ภาษาที่ใชเ้ ป็นภาษาใต้ - ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน เช่น การทาํ จกั รสาน 3. สินคา้ พ้ืนเมืองและของท่ีระลึก ส่วนใหญ่จะเป็ นผลผลิตทางการเกษตร ยางพาราและสวนผลไม้ เช่น เงาะ มงั คุด ทุเรียน ฯ (แผนพฒั นาทอ่ งถ่ิน ,2561)

สวนท่ี 3 โครงสรา งเศรษฐกจิ และอาชพี

3.1 แหลงทุนทางธรรมชาติ 1.3.1 แหล่งน้าํ เพ่ือการเกษตรยงั ตอ้ งอาศยั น้าํ ฝน โดยส่วนใหญ่ปริมาณน้าํ ฝนตกนอ้ ยเป็ นภาวะฝนทิ้งช่วง ปริมาณน้าํ ฝนค่อนขา้ งเล็กนอ้ ยจึงทาํ ใหผ้ ลผลิตทางการเกษตรเกือบทุกชนิดมีปัญหา ไดผ้ ลผลิตไม่ดี เท่าท่ีควร ไม่วา่ จะเป็ นยางพารา ปาลม์ น้าํ มนั ไมผ้ ล นาขา้ ว หรือพืชผกั พืชไร่ แหล่งกกั เก็บน้าํ แกม้ ลิง เป็นแหล่งน้าํ ท่ีสาํ คญั ที่ไวใ้ ชใ้ นช่วงฤดูแลง้ แหล่งน้าํ ตามธรรมชาติและแหล่งน้าํ ท่ีสร้างข้ึน ไดแ้ ก่ ฝายน้าํ ลน้ จาํ นวน 10 แห่งสระเก็บน้าํ จาํ นวน 9 แห่ง ประปาหมู่บา้ น จาํ นวน 28 แห่ง สระน้าํ หนอง เกล้ียง ม.7 สระน้าํ หนองบ่อ ม.2 แกม้ ลิงเขานิพนั ธ์ และมีคลองเล็กๆ ตามหมู่บา้ น แหล่งน้ํา ธรรมชาติ ไดแ้ ก่ คลอง จาํ นวน 3 สาย ลาํ น้าํ ,ลาํ หว้ ย จาํ นวน 6 สาย บึงหนองและอ่ืน จาํ นวน 5 แห่ง (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561) 1.3.2 ไมแ้ ละป่ าไม้ ป่ าไม้ พ้นื ที่ส่วนใหญเ่ ป็นเขตป่ าสงวนพ้นื ที่ส่วนใหญจ่ ะทาํ การเกษตรปลูกยางพารา โดยมีกรมป่ าไมเ้ ขา้ มามีส่วนร่วมในการรณรงค์ และดูแลในพ้นื ท่ี (แผนพฒั นาทอ่ งถ่ิน ,2561)

3.2 แหลงอาหาร อาหารพ้ืนถ่ินไดแ้ ก่ 01 แกงคว่ั ยอดบอน 02 แกงสม กบลูกอึก 03 ขนมคอม 04 ขาวหลามบอน

3.3 ผลิตภณั ฑช มุ ชน 3.3.1 เคร่ืองแกง จุดเร่ิมต้น เริ่มทาํ โครงการสัมมาชีพเครื่องแกง โดยมีหมู่บา้ นเขา้ มามีส่วนร่วม คือ หมู่ 1 บา้ นเขานิพนั ธ์ หมู่ 3 บา้ นควนเจริญ หมู่ 6 บา้ นกลางและหมู่ 8 บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นา ต้งั แต่ปี  2559 มีกองทุนหมู่บ้านให้งบประมาณสนับสนุน 200,000 บาท มีสมาชิกจาํ นวน 50 คน  2561 ไดง้ บประมาณจากเกษตรกรอาํ เภอเวียงสระ 37,500 บาท มีเงินสมทบกองทุนปี แรก 2000 บาท ส่วนท่ีเหลือ ใหก้ บั สมาชิก และจาํ หน่ายเคร่ืองแกงในชุมชน  2562 อบรมเก่ี ยวกับโครงการทําครื่ องแกง ได้ งบประมาณในการซ้ือวตั ถุดิบผลิตเคร่ืองแกงเป็ นเงินจาน วน 32,000 บาทจาํ หน่ายในชุมชน ตลาดนดั และบริเวณ ใกล้เคียง จาํ หน่ายกิโลกรัมละ 120 บาท (แบบส่ง) และ 130 บาท (แบบปลีก)  2564 มีเงินปันผลใชห้ มุนเวยี นมากข้ึน (นาง วาระทิพย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) ภาพท่ี 2 เคร่ืองแกงสม้ จุดเด่นของผลติ ภัณฑ์ รสชาติของเคร่ืองแกงจะเนน้ เผด็ และ รสชาติพ้นื บา้ น ในส่วนผสมจะไม่ผสมน้าํ เนน้ วตั ถุดิบเป็นหลกั • เคร่ืองแกงส้ม พริกแหง้ พริกสด ขมิ้น หอมแดง กระเทียม เกลือ • เครื่องแกงคว่ั พริกแหง้ พริกสด ตะไคร้ หอมแดง กระเทียม ขมิน้ พริกไทยดาํ เกลือ ขา่ ผวิ มะกรูด (นาง วาระทิพย์ ขนุ ดี ,สัมภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) ภาพที่ 3 เครื่องแกงคว่ั

วธิ ีการทาํ 1. เลือกซ้ือวตั ถุดิบ (เนน้ วตั ถุดิบในพ้นื ท่ี) ซ่ึงเป็นของชาวบา้ น แตถ่ า้ หากวตั ถุดิบไม่เพียงพอ จะไปหาซ้ือจากท่ีอ่ืนจะหาวตั ถุดิบที่มีราคาค่อนขา้ ง ต่าํ อีกอยา่ งคือเป้นการช่วยเหลือคนในชุมชนใหม้ ี รายไดม้ ากข้ึน 2. ข้นั ตอนตอ่ มานดั สมาชิกในกลุ่มมาทาํ เคร่ืองแกงซ่ึงปัจจุบนั มีสมาชิกท้งั หมด 50 คน และ จะกลบั มาทาํ อีกคร้ังเม่ือเครื่องแกงหมด ตกอยู่ ประมาณ 1-2 คร้ัง ตอ่ เดือน ทาํ คร้ังละ 70-100 กิโลกรัม มีแกงควั่ และแกงส้มเป็นหลกั 3. ราคาขายตามความตอ้ งการของลูกคา้ จาํ หน่ายกิโลกรัมละ 120 บาท (แบบส่ง) และ 130 บาท (แบบปลีก) จุดเด่นของเคร่ืองแกงคือจะไม่ ผสมน้าํ จะเนน้ แค่วตั ถุดิบเป็นหลกั (นาง วาระทิพย์ ขนุ ดี ,สัมภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) ภาพที่ 4 การบดวตั ถุดิบเครื่องแกง แนวโน้มการพฒั นา ในการที่จะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเร่ืองของ แพค็ เกจ็ เสริมและการตลาดเพราะมีเร่ืองจุดดอ้ ยของ การตลาดและบุคคลที่รับผดิ ชอบดา้ นการขายยงั ดอ้ ย ในเรื่องของการวางขายสินคา้ เพราะส่วนใหญจ่ ะเป็น ผสู้ ูงอายเุ ป็นส่วนมาก (นาง วาระทิพย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) ภาพท่ี 5 เคร่ืองแกงที่บดแลว้

ภาพท่ี 6 ผลิตภณั ฑป์ ลาดุกร้า 3.3.2 ปลาดุกร้า จุดเร่ิมต้น เร่ิมทาํ โครงการสมั มาชีพปลาดุกร้า หมูท่ ี่ 4 บา้ นคลองลาํ พลามีสมาชิกในกลุ่ม 20 คน  2561 ไดร้ ่วมคดั เลือกแข่งขนั ผลิตภณั ฑ์ และไดร้ ับเลือกจากอาํ เภอติด 1 ใน 1,900 ไดร้ ับแพค็ เก็จ ปลาดุกร้าจานวน 1,060 แผน่ เพื่อใชใ้ นการโฆษณาผลิภณั ฑข์ องหมู่บา้ น  2562 จาํ หน่ายปลาดุกร้า 1 แพค็ มี 3 ตวั ราคา 100 บาท จาํ หน่ายในชุมชน และนอกชุมชน ผา่ นทาง ออนไลน์ ไดแ้ ก่ Facebook , Line โดยใชช้ ่ือ Facebook และ Line คือ PeeyaThongsukในการส่งั ซ้ือ  2563 ทางหมูท่ ่ี 4 ไดใ้ หน้ างปรีญาทองสุข ออกบูท๊ ที่เมืองทองธานี และที่งานชวนเที่ยว ชิม ช็อป สินคา้ OTOP ทวั่ ไทยในงานOTOP festival ณ ศูนยก์ ารคา้ K Village Mall สุขมุ วทิ 26 (นางกญั ญา ทองสุข , สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) จุดเด่นของผลติ ภัณฑ์ รสชาติของปลาจะกลมกล่อม เม่ือทาํ ไปทอดจะอร่อยยง่ิ ข้ึน กลิ่นปลาจะไมค่ าว ปลาดุกที่นาํ มา ทาํ ปลาดุกร้า จะใชป้ ลาดุกที่ถูกคดั ออกจากปลาดุกตวั โต ๆ แนวโน้มการพฒั นา ในการท่ีจะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเรื่องของแพค็ เก็จเสริมและการตลาดเพราะมีเรื่องจุดดอ้ ยของ การตลาดและดา้ นการขายยงั ดอ้ ยในเรื่องของการวางขายสินคา้ และช่องทางการตลาด

3.3.3 ขา้ วไรพ่ นั ธด์ ี จุดเร่ิมต้น เร่ิมทาํ ขา้ วไร่พนั ธ์ดี หมู่ท่ี 6 บา้ นกลาง  2555 นางสบาย นาคงาม กล่าววา่ ดว้ ยสถานการณ์ ราคายางเร่ิมตกต่าํ รายไดไ้ ม่พอ กบั รายจา่ ย เลยปลูกผกั ในพ้นื ท่ีวา่ งบริเวณบา้ น เพ่ือลดค่าใช่จ่ายภายในครัวเรือนลง  2556 น.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ไดโ้ คน้ ไมย้ างจานวน 10 ไร่ และปลูกยางใหมท่ ดแทน นางสบาย นาคงาม จึงไปชกั ชวน น.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ใหป้ ลูกขา้ วแซมในร่องยาง จึงแบ่งพ้นื ที่กนั ปลูกคนละ 5 ไร่  2560 มีโครงการยกระดบั ศกั ยภาพหมูบ่ า้ นเพอื่ ขบั เคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากตามแนวทางประชา รัฐ ประจาปี งบประมาณ 2560 ไดใ้ หง้ บประมาณมาดาเนินการ ตามโครงการ ปรับปรุงขยายโรงสีขา้ วบา้ นกลาง (จานวนเงิน 250,000 บาท)  2561 หมูบ่ า้ นไดจ้ ดั สรร งบประมาณเพ่อื ทาพ้นื ท่ี ตากขา้ วเปลือก (จานวนเงิน 100,000บาท)  2564 นางสบาย นาคงามและน.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ยงั ปลูกขา้ วในแปลงของนางรัชนี สงขาว  และในพ้นื ท่ีหมู่ท่ี 6บา้ นกลาง ยงั มีผปู้ ลูกขา้ วไร่เพิ่มข้ึนถึง30ครัวเรือน และพ้นื ที่ประมาณ 200ไร่ (นางสบาย นาคงาม , สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) แนวโน้มการพฒั นา ในการท่ีจะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเร่ืองของแพค็ เกจ็ เสริมและการตลาดเพราะมีเรื่องจุดดอ้ ยของ การตลาดและดา้ นการขายยงั ดอ้ ยในเรื่องของการวางขายสินคา้ และช่องทางการตลาด ภาพที่ 7 ขา้ วไร่พนั ธ์ดี

3.4 สถานภาพเศรษฐกิจของประชาชน ระบบเศรษฐกจิ ภาพ่ี 8 เกษตรของคนในชุมชน 3.4.1 การเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่ที่ปลูกยางพาราจะใช้พนั ธุ์ที่แนะนาํ ส่งเสริมเกษตรกรแต่มีบางรายนิยมใช้ พนั ธุ์พ้ืนเมืองตามสภาพความเหมาะสมของปัจจยั การผลิต สําหรับปาล์มน้าํ มนั เกษตรกรบาง รายท่ีจดั ซ้ือพนั ธุ์ปลูกจากแหล่งท่ีเชื่อถือได้ บางรายอาจจะจดั หาจากแหล่งที่เชื่อถือไม่ไดส้ ่งผล ต่อ ผลผลิตของเกษตรกรเอง และเนื่องจากบางรายไม่มีเงินทุนในการดาํ เนินการ สําหรับสวน ผลไม้ ส่วนใหญ่นิยมปลูกรอบๆบริเวณบา้ น สาํ หรับพืชผกั เกษตรกรปลูกพืชผกั กินใบ เช่น ใบ โหระพา แมงลกั กะเพรา พริกและพชื ผกั สวนครัวอื่นๆ ตามความนิยมในแต่ละช่วงระบบตลาด (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561) การประกอบอาชีพธุรกิจในเขตเทศบาล - โรงงานอุตสาหกรรม จาํ นวน 7 แห่ง - เหมืองแร่ จาํ นวน 4 แห่ง - อู่ซ่อมรถ จาํ นวน 4 แห่ง - ร้านคา้ จาํ นวน 42 แห่ง - บา้ นเช่า จาํ นวน 14 แห่ง

สวนที่ 4 สถานทสี่ ําคัญ

4.1 สถานท่ีสาํ คญั 1. โรงเรียนสงั กดั สาํ นกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จาํ นวน 4 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศึกษา 2. โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศึกษา 3. โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศึกษา 4. โรงเรียนบา้ นเขาปูน ระดบั ประถมศึกษา – มธั ยมศึกษาขยายโอกาส 2. ศูนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กสังกดั เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ จาํ นวน 2 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กเทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ 2. ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กบา้ นเขาปูน 3. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาํ บล จาํ นวน 1 แห่ง ไดแ้ ก่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาํ บลเขานิพนั ธ์ 4. สถานีตาํ รวจภูธรตาํ บลเขานิพนั ธ์ จาํ นวน 1 แห่ง ไดแ้ ก่ สภ.เขานิพนั ธ์ 5. เหมืองแร่ยปิ ซมั่ จาํ นวน 3 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. บริษทั ปัญจะพฒั นาวศิ วกรรมและพาณิชยก์ าร จาํ กดั 2. บริษทั แร่สมั พนั ธ์ จาํ กดั 3. บริษทั ที เอส ไมน่ิง จาํ กดั 6. โรงงานอุตสาหกรรม จาํ นวน 6 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. บริษทั วนชยั พาเนล อินดสั ตรี จาํ กดั 2. บริษทั สุนนั ทิมเบอร์ จาํ กดั 3. บริษทั แพนสุราษฎร์ธานี จาํ กดั 4. บริษทั เวยี งสระคอนกรีต จาํ กดั 5. บริษทั ผาทองเวยี งสระ จาํ กดั 6. บริษทั ซีแพคคอนกรีต เวยี งสระ จาํ กดั (แผน่ พฒั นาท่องถ่ิน 2564)

4.2 แหลงทอ งเที่ยว สถานทน่ี ่าสนใจ ภาพที 9 เขาพระใหญ่ 4.2.1 วัดเขานิพันธ วดั เขานิพนั ธ์ เป็นวดั ราษฎร์สงั กดั คณะสงฆฝ์ ่ ายมหานิกาย ต้งั อยใู่ นตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวียง สระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี วดั เขานิพนั ธ์ต้งั วดั เมื่อวนั ท่ี 10 เมษายน พ.ศ. 2515 โดยนายกระจา่ ง ศรียอด ถวายท่ีดินใหส้ ร้าง วดั ผูข้ ออนุญาตให้สร้างวดั คือ นายล้อม แก้วสิริ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวนั ท่ี 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2516 ปัจจุบนั มีพระครูวมิ ลธรรมาภิยตุ (จาํ นรรค์ ชาตเมโธ) เป็นเจา้ อาวาส ท่ีต้งั วดั เป็ นเชิงเขามีบา้ นเรือนชาวบา้ นอยูโ่ ดยรอบ อยู่ติดกบั ภูเขานิพนั ธ์ ชาวบา้ นไดร้ ่วมกนั สร้างบนั ไดข้ึนประมาณ หน่ึงร้อยกวา่ ข้นั บนั ได และบนภูเขาไดส้ ร้างพระพุทธรูปปางสมาธิองค์ใหญ่ บนเขาสามารถชมทิวทศั นข์ องทอ้ งท่ีบา้ นเขานิพนั ธ์ (http://www.khaoniphan.go.th/travel/detail/123)

4.2.2 ถาํ้ มลู คา งคาว ภาพที 10 ถ้าํ มูลคา้ งคาว ถา้ํ มูลคา้ งคาว เป็นสถานท่ีท่องเท่ียวทางธรรมชาติ ซ่ึงตง้ั อยู่บรเิ วณ หม่ทู ่ี 5 บา้ นเขาปูน และหม่ทู ่ี 8 บา้ นคีรีราษฎรพ์ ฒั นา ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียงสระ จ.สรุ าษฎร์ ธานี ซ่ึงสถานท่ีแห่งนี้ มีทั้งหินงอกหินย้อยตามธรรมชาติ เป็นท่ีปฏิบัติธรรมของ พระสงฆ์ มีคา้ งคาวเป็นจาํ นวนมากท่ีมาอาศยั อยู่ และยงั มีลาํ ธารไหลผ่านในบรเิ วณ ถา้ํ ดว้ ย ทาํ ใหถ้ า้ํ มลู คา้ งคาวยงั คงความเป็นธรรมชาติและเป็นท่ีท่ีน่าสนใจเป็นอย่าง มากสาํ หรบั นกั ท่องเท่ียวจะอยาก จะเขา้ ชมและเท่ียวเชิงธรรมชาติ 4.2.3 เขาถํา้ ปลา ภาพท่ี 11 เขาถ้าํ ปลา เขาถา้ํ ปลา ตงั้ อยทู่ ่ีบรเิ วณหม่ทู ่ี 4 และหม่ทู ่ี 2 ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียงสระ และหม่ทู ่ี 8 ต.คลองฉนวน อ.เวียงสระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี ซง่ึ แหล่งทอ่ งเท่ียวดงั กลา่ วเป็นแหล่งท่ีอดุ มสมบรู ณไ์ ป ดว้ ยพนั ธป์ ลาหลายชนิด จงึ ทาํ ใหบ้ รเิ วณดงั กลา่ วยงั มีอดุ มสมบรู ณน์ า่ เท่ียวดชู ม

4.2.4 เขาหนาแดงหนา เรือง ภาพท่ี 12 เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง เขาหนา้ แดงหนา้ เรอื ง เป็นสถานท่ีทอ่ งเท่ียวทางธรรมชาติ ซง่ึ ตง้ั อย่บู รเิ วณ หมู่ ท่ี 8 บา้ นคีรรี าษฎรพ์ ฒั นา ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียงสระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี ซง่ึ สถานท่ีแหง่ นี้ เป็นสถานท่ียดึ เหน่ียวจติ ใจ เป็นสถานท่ีศกั ดสิ์ ทิ ธิ์ท่ีชาวบา้ นนบั ถือ และเป็นสญั ลกั ษณ์ ของหม่ทู ่ี 8 ตาํ บลเขานิพนั ธ์ 4.2.5 โครงการแกมลงิ ภาพที่ 13 แกม้ ลิง โครงการแกม้ ลิง ตง้ั อย่ทู ่ีบรเิ วณหมทู่ ่ี 2 หม่ทู ่ี 4 และหมทู่ ่ี 7 ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียง สระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี สรา้ งเพ่ือแกไ้ ขปัญหาภยั แลง้ ใหก้ บั ราษฎรในพืน้ ท่ี ซง่ึ แหล่ง ท่องเท่ียวดงั กลา่ วเป็นแหลง่ ท่องเท่ียวท่ีสวยงาม และไดร้ บั ความสนใจจากประชาชน ในพนื้ ท่ีเป็นอยา่ งมาก

4.3 ศาสนาของทกุ ศาสนา ประชาชนส่วนใหญ่นบั ถือศาสนาพุทธ มีวดั 4 แห่ง สาํ นกั สงฆ์ 1 แห่ง ไดแ้ ก่ 1.วดั เขานิพนั ธ์ ต้งั อยหู่ มูท่ ี่ 1 2.วดั ไทรงาม ต้งั อยหู่ มู่ที่ 6 3.วดั เกษตรสามคั คี ต้งั อยหู่ มู่ที่ 4 (วดั ทุง่ เหลียน) 4. สานกั สงฆค์ ีรีราษฎร์พฒั นา ต้งั อยหู่ มูท่ ี่ 8 (แผนพฒั นาทอ่ งถ่ิน , 2561) 4.4 แหลงเรยี นรโู รงเรียนหอ งสมุดชมุ ชน โรงเรียนสงั กดั สาํ นกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จาํ นวน 4 แห่ง ไดแ้ ก่ - โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศึกษา - โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศึกษ - โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศึกษา - โรงเรียนบา้ นเขาปูน ระดบั ประถมศึกษา – ภาพท่ี 14 โรงเรียนบา้ นเขาปนู มธั ยมศึกษาขยายโอกาส ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ สงั กดั เทศบาลตาํ บลเขานพิ นั ธ์ จาํ นวน 2 แหง่ ไดแ้ ก่ - ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลตาํ บลเขานพิ นั ธ์ - ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กบา้ นเขาปนู (แผนพฒั นาทอ้ งถ่ิน,2561) ภาพที่ 15 ศุนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กเทศบาลเขานิพนั ธ์

สว นที่ 5 การพัฒนายกระดับ และการสงเสริม

SWOT ดา นส่งิ แวดลอ ม ส่ิงทชี่ ุมชนทาํ ได้ดี (จุดแข็ง) สิ่งแวดล้อมถือว่าอยู่ในเกณฑ์ท่ีดี ปัจจุบนั มีความอุดมสมบูรณ์และทศั นียภาพดีข้ึนเยอะเร่ือง มลพิษก็ไม่ค่อยมี ปัญหาไม่ไดส้ ่งผลต่อการใช้ชีวิตประจาํ วนั ส่วนของน้าํ แลง้ น้นั ไดม้ ีการจดั โครงการ แกม้ ลิง เป็นที่กกั เกบ็ น้าํ ในช่วงฤดูแลง้ เพอ่ื แกป้ ัญหาความขาดแคลน้ น้าํ ช่วงฤดูแลง้ เพราะคนในชุมชนจะ ใชน้ ้าํ ฝนเป็ นหลกั ส่วนเร่ืองของขยะ ในชุมชนน้นั เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์จดั ให้ทุกบา้ นมีการกาํ จดั เอง กนั ในแต่ละบา้ น เพราะงบประมาณในส่วนน้ี สามารถนาํ ไปพฒั นาอยา่ งอื่นไดอ้ ีก ในวนั สําคญั ต่างๆทาง ชุมชนจะมีการพฒั นาถนนหนทาง ส่วนใหญ่แลว้ คิดว่าคนในชุมชนช่วยกนั พฒั นาและทาํ ความสะอาด นอกจากน้ีทางชุมชนไดม้ ีการรณรงคใ์ นเรื่องการอนุรักษส์ ่ิงแวดลอ้ ม เช่น การปลูกตน้ ไมใ้ นชุมชนและ รอบๆแกม้ ลิง สิ่งทช่ี ุมชนต้องพฒั นา (จุดอ่อน) ตาํ บลเขานิพนั ธ์เป็นพ้นื ท่ีราบสูงและมีเขาลอ้ มรอบ ปัญหาตอ้ งการถงั ทิ้งขยะและรถเข็นเก็บขยะ เพราะตอนน้ีชาวบา้ นมีการกาํ จดั ขยะกนั เองโดยการเผา ซ่ึงวิธีน้ีอาจส่งผลใหอ้ ากาศในอนาคตเป็ นมลพิษ ได้ และเส่ียงกบั การเกิดไฟไหมป้ ่ าได้ ถา้ หากมีหน่วยงานภายนอกเขา้ มา อยากใหพ้ ฒั นาในเรื่องหลกั ๆเลย คือเรื่องขยะ และใหค้ วามรู้เก่ียวกบั การคดั แยกและส่งเสริมในการคดั แยกขยะ เช่น ขยะที่สามารถรีไซเคิล ได้ ขยะที่สามารถนาํ ไปขายไดแ้ ละขยะท่ีสามารถนาํ ไปทาํ ป๋ ุยหมกั ได้ เพื่อไดเ้ ป็ นตวั อยา่ งให้แก่คนใน ชุมชน โอกาสของชุมชน เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ไดม้ ีการส่งเสริมดา้ นการอนุรักษ์ส่ิงแวดลอ้ มให้กบั คนในตาํ บลท้งั 8 หมูบ่ า้ น และส่งเสริมการพฒั นาแกม้ ลิง เพื่อเป็ นจุดเช็คอินใหก้ บั นกั ท่องเท่ียวที่เขามาท่องเท่ียวในชุมชน รวมท้งั เพือ่ เป็นศูนยร์ วมในการออกกาํ ลงั กายของคนในชุมชน และมีการส่งเสริมการท่องเท่ียวในชุมชน ผนู้ าํ ชุมชน ครู หรือผทู้ ่ีมีส่วนเก่ียวขอ้ งปลูกฝัง ส่งเสริมใหเ้ ด็กและประชาชนในพ้ืนท่ีมีการปลูกจิตสาํ นึก ในการรักษาทรัพยากรธรรมชาติ อุปสรรค เทศบาลตาํ บลได้มีการดําเนินการเร่ืองขยะและการพฒั นาสถานท่ีออกกําลังกาย แต่ด้วย สถานการณ์โควดิ จึงทาํ ใหเ้ กิดความล่าชา้ มีผลใหไ้ ม่สามารถดาํ เนินการได้

SWOT ดานเศรษฐกิจ ส่ิงทชี่ ุมชนทาํ ได้ดี (จุดแขง็ ) สภาพเศรษฐกิจภายในเขตพ้ืนท่ีเทศบาล ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทางการเกษตร ร้อยละ 90 เช่น ทาํ สวนยางพารา สวนผลไมแ้ ละอาชีพอ่ืนๆ เช่นรับราชการ คา้ ขาย ธุรกิจส่วนตวั และ บริการสาํ หรับพ้นื ท่ีในการเพาะปลูกจะอยบู่ ริเวณรอบๆเขตชุมชนและประชาชนที่ประกอบอาชีพคา้ ขาย จะอยู่ในแหล่งชุมชน สินคา้ พ้ืนเมืองและของที่ระลึกส่วนใหญ่จะเป็ นผลผลิตทางการเกษตร ยางพารา และสวนผลไม้ เช่น เงาะ มงั คุด ทุเรียน เป็ นตน้ ตาํ บลเขานิพนั ธ์ไดม้ ีการรวมกลุ่มจดั ทาํ สัมมาชีพต่างๆ เช่น การทาํ เคร่ืองแกงและการทาํ ปลาดุกร้า เป็นตน้ การทาํ เครื่องแกงของหมู่ที่ 8 บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นา มี การรับซ้ือวตั ถุดิบการทาํ เคร่ืองแกงจากชาวบา้ นในชุมชนเพ่ือเป็ นการสร้างรายได้หมุนเวียนให้กับ ชาวบา้ นในชุมชนอีกดว้ ย ซ่ึงเป็ นการกระตุน้ เศรษฐกิจและเพิ่มรายไดใ้ ห้กบั คนในชุมชน ในเรื่องแหล่ง ท่องเท่ียว จุดเด่นดา้ นการท่องเที่ยวทางเศรษฐกิจตาํ บล มีแหล่งท่องเที่ยวหลกั ดงั น้ี เขาพระใหญ่ ถ้าํ มูล คา้ งคาว เขาถ้าํ ปลา เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง และโครงการแกม้ ลิง ท่ีเป็นเป้าหมายหลกั ส่ิงทชี่ ุมชนต้องพฒั นา (จุดอ่อน) ปัญหาเศรษฐกิจตอนน้ีตกต่าํ รวมไปถึงการแพร่ระบาดของโรคโควดิ 19 ทาํ ให้ราคาสินคา้ ทาง การเกษตรตกต่าํ จึงเป็ นปัญหาของคนในชุมชนและประชาชนไม่ค่อยมีอาชีพเสริมนอกฤดูกาล ทาํ ให้ ขาดโอกาสที่จะพฒั นา เพราะประชาชนส่วนใหญ่ในพ้ืนที่ตาํ บลเขานิพนั ธ์มีอาชีพทาํ สวนยางพารา ใน ส่วนของการพฒั นาสัมมาชีพตาํ บลเขานิพนั ธ์ได้มีการรวมกลุ่มจดั ทาํ สัมมาชีพ ซ่ึงได้มีการพฒั นา สัมมาชีพการทาํ เครื่องแกงของหมู่ที่ 8 บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นา โดยการพฒั นาปรับปรุงสูตรให้ตรงตาม กลุ่มเป้าหมาย แต่ตอนน้ียงั ไม่มีแพค็ เกจที่สมบูรณ์แบบมากนกั และช่องทางการจดั จาํ หน่ายก็ยงั ไม่รัด คลุมเพราะคนในสมาชิกช่วยขายกนั เอง ดา้ นการท่องเที่ยวยงั ตอ้ งเตรียมความพร้อมเพ่ือรองรับการ ท่องเที่ยวอาทิ การจดั ส่ิงอาํ นวยความสะดวกพ้นื ฐานสาํ หรับนกั ท่องเที่ยว การนาํ เสนอภูมิปัญญา วิถีชีวติ และวฒั นธรรมของคนในทอ้ งถิ่น และเพ่ิมคุณค่าหาจุดเด่นของสถานท่ีเพื่อดึงดูดนกั ท่องเที่ยว โดยการ จดั ทาํ ป้ายจุดเช็คอิน เพื่อเป็ นจุดถ่ายรูปใช้ดึงดูดนักท่องเท่ียว รวมถึงการยกระดับชุมชนให้เข้าสู่ มาตรฐานการท่องเที่ยว

ดา นเศรษฐกจิ โอกาสของชุมชน ผบู้ ริหารใหค้ วามสาํ คญั และส่งเสริมใหม้ ีแหล่งท่องเท่ียวในพ้ืนที่ มีหน่วยงานเขา้ มามีบทบาท ในการพฒั นาชุมชน เช่น พฒั นาผลิตภณั ฑ์ ยกระดบั และส่งเสริมการท่องเที่ยวรวมท้งั พฒั นาสัมมาชีพ ให้กบั คนในชุมชน มีนโยบายของรัฐบาลในเรื่องโครงการสร้างหลกั ประกนั ดา้ นรายไดแ้ ก่ผูส้ ูงอายุ และโครงการสนบั สนุนการเสริมสร้างสวสั ดิการทางสังคมให้แก่คนพิการ ทางดา้ นการเกษตรของ ตาํ บลเขานิพนั ธ์ เม่ือเกษตรกรประสบภาวะขาดทุน มีการส่งเสริมดา้ นการเกษตรและประยกุ ตใ์ ชห้ ลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง อุปสรรค สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ปัจจุบนั ส่งผลกระทบทางการพฒั นาเศรษฐกิจ เป็ นอยา่ งมาก ทาํ ใหร้ าคาสินคา้ เกษตรตกต่าํ ลง เช่น ราคายางพาราตกต่าํ แต่ราคาสินคา้ ที่ใช้สอยกลบั แพงข้ึนเลยทาํ ให้มีรายจ่ายเยอะข้ึนแต่รายไดน้ อ้ ยลง ประชาชนมีรายไดล้ ดลงจึงทาํ ให้การขายของ แม่คา้ ในตลาดขายยากข้ึน

SWOT ดานโครงสรางพ้นื ฐาน ส่ิงทชี่ ุมชนทาํ ได้ดี (จุดแข็ง) มีโครงข่ายการคมนาคมที่สามารถติดต่อไดต้ ลอด ท้งั ทอ้ งถ่ิน อาํ เภอและจงั หวดั สิ่งทช่ี ุมชนต้องพฒั นา (จุดอ่อน) การพฒั นาดา้ นโครงสร้างพ้นื ฐานเป็นไปอยา่ งล่าชา้ เพราะมีงบประมาณจาํ กดั ในการนาํ ไป พฒั นา และการขาดแคลนแหล่งน้าํ ขนาดใหญส่ าํ หรับนาํ ไปผลิตน้าํ ประปา โอกาสของชุมชน พ.ร.บ.การกระจายอาํ นาจแก่องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินพ.ศ. 2542 ไดท้ าํ ใหเ้ ทศบาล มีรายได้ เพิ่มข้ึนในการนาํ ไปพฒั นาโครงสร้างพ้นื ฐานรวมท้งั ดา้ นอื่นๆ อปุ สรรค สภาพภูมิประเทศ ความเปล่ียนแปลงจากสภาวะโลกร้อน การเกิดภยั ธรรมชาติที่รุนแรงมากข้ึน ส่งผลกระทบตอ่ ระบบโครงสร้างพ้นื ฐาน ทาํ ให้ ถนนชาํ รุดเส่ือมโทรมเร็วกวา่ ปกติ

SWOT ดา นการพฒั นาชีวติ สิ่งทชี่ ุมชนทาํ ได้ด(ี จุดแข็ง) ปัจจุบนั ตาํ บลเขานิพนั ธ์มีการเขา้ ถึงส่ิงอาํ นวยความสะดวกต่างๆเช่นไฟฟ้า น้าํ ประปา ถนน อินเทอร์เน็ต เคร่ืองจกั ร เป็นตน้ ร้อยละ 90 ของประชากรในตาํ บลเขานิพนั ธ์เขา้ ถึงส่ิงอาํ นวยความ สะดวก รวมท้งั คนในชุมชนมีความรักสามคั คี อาศยั อยแู่ บบพี่นอ้ ง จึงทาํ ใหต้ าํ บลเขานิพนั ธ์มีจุดแขง็ ที่ สามารถพฒั นาตาํ บลใหค้ นในชุมชนมีคุณภาพชีวติ ที่ดี ส่ิงทชี่ ุมชนต้องพฒั นา(จุดอ่อน) สิ่งท่ีตาํ บลเขานิพนั ธ์จะตอ้ งไดร้ ับการพฒั นาคือการไดร้ ับความรู้ในอาชีพทางเลือกเพราะ ประชากรร้อยละ 95 ประกอบอาชีพทาํ สวนยางพาราจึงทาํ ใหไ้ ม่สามารถกรีดยางไดใ้ นช่วงฤดูฝนทาํ ใหป้ ระชากรในตาํ บลเขานิพนั ธ์มีรายไดท้ ี่ไม่คงท่ีจึงอยากใหม้ ีการนาํ ความรู้ดา้ นการประกอบอาชีพที่ สามารถทาํ ควบคู่กบั การกรีดยางพาราได้ เพื่อใหป้ ระชาชนในตาํ บลเขานิพนั ธ์มีรายไดท้ ี่เพิม่ ข้ึน โอกาสของชุมชน ตาํ บลเขานิพนั ธ์มีระบบอินเตอร์เน็ตประชารัฐบริการประชาชนในตาํ บลเขานิพนั ธ์ทุก หมู่บา้ นทาํ ใหป้ ระชาชนสามารถเขา้ ถึงขอ้ มูลท่ีหลากหลายรวดเร็วและทนั สมยั รวมท้งั มีงบประมาณ ในการซ่อมแซมถนนและตาํ บลเขานิพนั ธ์อยใู่ กลก้ ลบั ถนนสายเอเชีย 41 ทาํ ใหต้ าํ บลเขานิพนั ธ์มี โอกาสในการพฒั นาคุณภาพชีวติ ของคนในตาํ บลเขานิพนั ธ์ใหม้ ีความเป็นอยทู่ ี่ดีข้ึน อุปสรรค เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของ covid 19 ซ่ึงมีผลต่อระบบเศรษฐกิจในชุมชน เช่น ทาํ ใหต้ ลาดนดั หมูบ่ า้ นคีรีราษฎร์พฒั นาจะตอ้ งปิ ดตวั ลงชว่ั คราวในช่วงสถานการณ์ แพร่ระบาดของ covid-19ทาํ ใหร้ ายไดใ้ นชุมชนลดลง อีกหน่ึงปัจจยั ที่ก่อใหเ้ กิดอุปสรรคคืออากาศเน่ืองจากสภาพ อากาศท่ีแปรปรวนจึงส่งผลตอ่ การดาํ เนินงานทาํ ใหก้ ารทาํ งานเกิดความล่าชา้

บรรณานกุ รม (นาง วาระทิพย์ ขนุ ดี ,สัมภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) (นางกญั ญา ทองสุข , สัมภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) (นางสบาย นาคงาม , สมั ภาษณ์ 5 ตุลาคม 2564) แผนพฒั นาท่องถ่ินตาํ บลเขานิพนั ธ์ พ.ศ. 2561-2565. [ออนไลน์].สืบคน้ เม่ือวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564.จากhttp://www.khaoniphan.go.th/files/com_develop_plan/2019-09_3a74cb454bcb10f.pdf ประวตั ิตาํ บลเขานิพนั ธ์. [ออนไลน์].สืบคน้ เม่ือวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564. (http://www.khaoniphan.go.th/travel/detail/123) แหล่องทอ่ งเท่ียวที่สาํ คญั . [ออนไลน์].สืบคน้ เมื่อวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564.

ภาคผนวก







“พระใหญง ามเดนเหน็ สงา ถ้าํ ภูผางามตา เสรมิ ราศี งานชักพระ ชักวาวไทย ประเพณี งานเดน ดี อุตสาหกรรม ทัง้ แรยาง” “เขานพิ นั ธเ มืองนา อยู คนมสี ขุ ภาพ และสขุ ภาพชวี ิตท่ีด”ี