หนังสือตำบลเขานิพันธ์

ตาํ บลเขานิพนั ธ อําเภอเวยี งสระ จังหวดั สรุ าษฎรธานี

สมาชกิ นายสุรชยั นาคแถม ครูประจาํ ช้นั นายกฤษณะ วกู้ า้ น วศิ วกรสงั คม : ประชาชน วศิ วกรสงั คม : นายกองเกียรติ สิทธิรักษ์ นางศวิ ากรณ์ สกุลรัตน์ วศิ วกรสงั คม : นกั ศกึ ษา นางวาระทพิ ย์ ขนุ ดี นางสาวสุวชิ ญา สวสั ด์ิอุบล นางผกามาศ ลดั ดาวราภรณ์ บณั ฑิตจบใหม่ นางสาวอจั ราพร ชูนาค นางสาวอารียา คงรักษา นางสาวภทั รพร ประพนั ธ์ นางสาวดาริน มูสิกะ นางสาวณัฐพร สาธุพนั ธ์ นางสาวณัฐณิชา สิทธิรักษ์ นายนนั ทวฒั น์ รักษายศ นายอภิชาติ แกว้ สวา่ ง นางสาวกญั ยาณี จอมแกว้ นางสาวอฐั ภญิ ญา วริ ัตน์ นางสาวดวงกมล ท่มุ กก๊ นางสาวธญั ณฐั คงเรือง นางสาวสาลิวรรณ พนาลี นายวนั โชค ศรีชุม นางสาวศริ ิพร สุวรรณภมู ิ นางสาวขวญั นรี สุขสาํ ราญ นางสาวจนั ทร์สุมา พนาลี นางสาวกญั ญาณัฐ ดาราโชติ นางสาวมทั นียา บญุ เก้ือ

คาํ นํา หนงั สือเล่มน้ี จดั ทาํ ข้ึนเพ่ือการสาํ เร็จโครงการยกระดบั เศรษฐกิจและสังคมรายตาํ บล แบบบูรณาการ “มหาวิทยาลยั สู่ตาํ บล สร้างรากแกว้ ให้ประเทศ” มหาวิทยาลยั ราชภฏั สุราษฎร์ ธานี โดยมีจุดประสงคเ์ พอ่ื ศึกษาความรู้เก่ียวกบั ประวตั ิศาสตร์ตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวียงสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ซ่ึงหนงั สือเล่มน้ีมีเน้ือหาเก่ียวกบั ขอ้ มูลพ้นื ฐานตาํ บล โครงสร้างของชุมชน โครงสรา้ งเศรษฐกิจและอาชีพ สถานทสี่ าํ คญั การวเิ คราะหศ์ กั ยภาพชุมชน หนงั สือเล่มน้ีสามารถ ดําเนินการจนประสบความสําเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี เนื่องจากได้รับความอนุเคราะห์และ สนบั สนุนเป็ นอยา่ งดียง่ิ จากอาจารยส์ ุรชยั นาคแถม ท่ีไดส้ ละเวลาอนั มีค่าแก่คณะผูจ้ ดั ทาํ เพอื่ ให้ คาํ ปรึกษาและแนะนาํ ตลอดจนตรวจทานแกไ้ ขขอ้ บกพร่องต่างๆดว้ ยความเอาใจใส่เป็ นอยา่ งยง่ิ จนหนงั สือเล่มน้ีสาํ เร็จสมบูรณ์ลุล่วงไดด้ ว้ ยดี คณะผจู้ ดั ทาํ ขอกราบขอบคุณเป็ นอยา่ งสูงไว้ ณ ที่น้ี ขอขอบคุณเพอื่ นร่วมงานที่ช่วยเหลือและให้กาํ ลงั ใจในการทาํ หนังสือคร้ังน้ีจนประสบ ความสาํ เร็จลุล่วงไปไดด้ ว้ ยดี ขอขอบคุณผูใ้ หข้ อ้ มูลเก่ียวกบั ตาํ บลเขานิพนั ธต์ ลอดจนอาํ นวยความสะดวกในการลง พน้ื ทรี่ วมท้งั ประสบการณ์ดีๆทไ่ี ดท้ าํ ร่วมกบั ชุมชน สุดทา้ ยน้ีคณะผจู้ ดั ทาํ หวงั วา่ หนงั สือเล่มน้ีคงเป็นประโยชน์สาํ หรับหน่วยงานที่เก่ียวขอ้ ง และผทู้ ส่ี นใจศกึ ษาต่อไป คณะผู้จัดทาํ

01 สว นที่ 1 ขอมูลพ้นื ฐาน 20 สวนที่ 4 สถานทส่ี ําคญั 02 ประวตั คิ วามเป็นมาของตาํ บล 21 สถานที่สาํ คญั 03 ขนาดทีต่ ้งั ของตาํ บล 22 แหล่งท่องเทีย่ ว 04 ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ส่ี าํ คญั 25 ศาสนสถานของทุกศาสนา 05 ลกั ษณะภูมิประเทศ ภมู ิอากาศ 25 แหล่งเรียนรู้โรงเรียนหอ้ งสมุดชุมชน 06 การเดินทาง / การคมนาคม 26 สวนท่ี 5 การวิเคราะหศักยภาพชมุ ชน 07 สว นท่ี 2 โครงสรางของชุมชน 08 ดา้ นการเมืองการปกครอง 27 ดา้ นส่ิงแวดลอ้ ม 09 ขอ้ มูลประชากร 28 ดา้ นเศรษฐกิจ 10 ดา้ นการศกึ ษา / ศาสนา / วฒั นธรรม 30 ดา้ นโครงสร้างพน้ื ฐาน 11 บริบทสงั คม / ความเป็นอยู่ 31 ดา้ นคุณภาพชีวติ 11 ความเช่ือ ประเพณี และพธิ ีกรรม 32 บรรณานุกรม 12 สวนท่ี 3 โครงสรา งเศรษฐกจิ และอาชีพ 33 ภาคผนวก 13 แหล่งทนุ ทางธรรมชาติ 14 แหล่งอาหาร 15 ผลิตภณั ฑช์ ุมชน 19 สถานภาพทางเศรษฐกิจของประชาชน

สารบณั ภาพ 01 ภาพท่ี 1 แกม้ ลิง 15 ภาพท่ี 2 เคร่ืองแกงสม้ 15 ภาพท่ี 3 เครื่องแกงคว่ั 16 ภาพท่ี 4 การบดวตั ถุดิบเครื่องแกง 16 ภาพที่ 5 เครื่องแกงท่ีบดแลว้ 17 ภาพที่ 6 ผลิตภณั ฑป์ ลาดุกร้า 18 ภาพที่ 7 ขา้ วไร่พนั ธ์ดี 19 ภาพที่ 8 เกษตรของคนในชุมชน 22 ภาพที 9 เขาพระใหญ่ 23 ภาพที่ 10 ถ้าํ มูลคา้ งคาว 23 ภาพที่ 11 เขาถ้าํ ปลา 24 ภาพท่ี 12 เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง 24 ภาพท่ี 13 แกม้ ลิง 25 ภาพที่ 14 โรงเรียนบา้ นเขาปนู 25 ภาพท่ี 15 ศุนยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลเขานิพนั ธ์

สารบณั ตาราง 08 09 ตารางท่ี 1 ตารางท่ี 2 จาํ นวนครัวเรือน ขอ้ มูลเก่ียวกบั จาํ นวนประชากร 09 ตารางที่ 3 ช่วงอายแุ ละจาํ นวนประชากร

1 สวนที่ 1 ขอ มลู พนื้ ฐาน

2 1.1 ประวัตคิ วามเปนมาของตําบล ภาพที่ 1 แกม้ ลงิ ตาํ บลตาํ บลเขานิพนั ธเ์ ดิมแยกมาจากตาํ บลคลองฉนวน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวนั ท่ี 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2521 โดยใหม้ ีผลต้งั แตว่ นั ท่ี 1 สิงหาคม พ.ศ. 2521สาเหตทุ ีเ่ รียกตาํ บลเขานิพนั ธ์ เน่ืองจากพน้ื ท่ตี าํ บลมีท่รี าบสูง มีภเู ขาหลายแห่ง ชื่อเรียกกแ็ ตกต่างกนั และในจาํ นวนน้ีชื่อเขานิพนั ธเ์ ป็ นที่ ท่มี ีความอุดมสมบรู ณ์ มีประชาชนอาศยั อยบู่ ริเวณภูเขาลูกน้ีอยา่ งหนาแน่น เมื่อแยกตาํ บลจึงใชช้ ื่อ “เขา นิพนั ธ”์ เป็นชื่อของตาํ บล ตอ่ มาภายหลงั จากการจดั ต้งั ตาํ บล กจ็ ดั ต้งั เป็น สภาตําบลเขานิพันธ์ จากน้นั สภาตาํ บลเขานิพนั ธจ์ งึ ไดย้ กฐานะเป็ นองคก์ ารบริหารส่วนตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวยี ง สระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เมื่อวนั ท่ี 16 ธนั วาคม 2539 และมีผลในวนั ที่ 25 ธนั วาคม พ.ศ. 2539 เป็นตน้ มาและตอ่ มาองคก์ ารบริหารส่วนตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวยี งสระ อาํ เภอสุ ราษฎร์ธานี ไดย้ กฐานะข้ึนเป็น \"เทศบาลตําบลเขานิพันธ์\" อาํ เภอเวยี งสระ อาํ เภอสุราษฎร์ธานี ตาม ประกาศกระทรวงมหาดไทย เม่ือวนั ที่ 20 สิงหาคม 2547 (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) การก่อต้งั เทศบาล เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธเ์ ดิมเป็นองคก์ รบริหารส่วนตาํ บลเขานิพนั ธ์ ไดร้ บั การยกฐานะ ข้ึนเป็ นเทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทยจดั ต้งั เทศบาลตาํ บลเขา นิพนั ธ์ เม่ือวนั ที่ 20 สิงหาคม 2547 โดยสาํ นกั งาน ต้งั อยหู่ มู่ที่ 7 ตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage)

3 1.2 ขนาดทีต่ ้งั ของตําบล ตาํ บลเขานิพนั ธ์มีพ้ืนที่ประมาณ 58ตารางกิโลเมตร (22.394 ตารางไมล์) หรือประมาณ 36,250 ไร่ ท่ีต้งั ท่ีทาํ การองคก์ ารบริหารเทศบาลเขานิพนั ธ์ ต้งั อยทู่ ี่ หมู่ท่ี 7ตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอ เวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี อยหู่ ่างจากอาํ เภอเมืองสุราษฎร์ธานี ประมาณ 70 กิโลเมตร และอยู่ ห่างจากทว่ี า่ การอาํ เภอเวยี งสระ ประมาณ 5 กิโลเมตร (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) N ทศิ เหนือ ติดตอ่ กบั ตาํ บลบา้ นสอ้ ง อาํ เภอเวยี งสระ ทิศใต้ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี ตดิ ต่อกบั ตาํ บลคลองฉนวน อาํ เภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี และตาํ บลดุสิตกบั S ตาํ บลคลองเส อาํ เภอถ้าํ พรรณรา จงั หวดั นครศรีธรรมราช ทิศตะวนั ออก ตดิ ตอ่ กบั ตาํ บลหว้ ยปริก อาํ เภอฉวาง E จงั หวดั นครศรีธรรมราช ทศิ ตะวันตก E ติดต่อกบั ตาํ บลทุง่ หลวง อาํ เภอเวยี งสระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี

1.3 ทรั พยากรธรรมชาตทิ ่ีสาํ คญั 4 1.3.1 แหลง น้าํ เพื่อการเกษตรยงั ตอ้ งอาศยั น้าํ ฝน โดย ส่วนใหญ่ปริมาณน้ําฝนตกน้อยเป็ นภาวะฝนท้ิง ช่วง ปริมาณน้ําฝนค่อนข้างเล็กน้อยจึงทําให้ ผลผลิตทางการเกษตรเกือบทุกชนิดมีปัญหา ได้ ผลผลิตไม่ดีเท่าท่ีควร ไม่ว่าจะเป็ นยางพารา ปาล์มน้ํามัน ไม้ผล นาข้าว หรือพืชผกั พืชไร่ แหล่งกกั เก็บน้าํ แกม้ ลิง เป็ นแหล่งน้าํ ท่สี าํ คญั ที่ไว้ ใช้ใ นช่ ว งฤ ดู แล้ง แห ล่ งน้ ํา ตา ม ธร ร มช า ติแ ล ะ แหล่งน้าํ ที่สร้างข้ึน ไดแ้ ก่ ฝายน้าํ ลน้ จาํ นวน 10 แห่งสระเก็บน้าํ จาํ นวน 9 แห่ง ประปาหมู่บา้ น จาํ นวน 28 แห่ง สระน้าํ หนองเกล้ียง ม.7 สระน้าํ หนองบอ่ ม.2 แกม้ ลิงเขานิพนั ธ์ และมีคลองเล็กๆ ตามหมู่บ้าน แหล่งน้ําธรรมชาติ ได้แก่ คลอง จาํ นวน 3 สาย ลาํ น้ํา,ลาํ ห้วย จาํ นวน 6 สาย บึง หนองและอ่ืน จาํ นวน 5 แห่ง (แผนพฒั นาทอ่ งถิ่น ,2561) 1.3.2 ไมแ้ ละป่ าไม้ ป่ าไม้ พน้ื ทสี่ ่วนใหญเ่ ป็นเขตป่ าสงวนพน้ื ที่ ส่วนใหญจ่ ะทาํ การเกษตรปลูกยางพารา โดยมีกรมป่ า ไมเ้ ขา้ มามีส่วนร่วมในการรณรงคแ์ ละดูแลในพ้นื ที่ (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561)

1.4 ลักษณะภูมปิ ระเทศและภมู อิ ากาศ 5 1.4.1 ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศ สภาพพ้ืนท่ีส่วนใหญ่เป็ นที่ราบ สู ง เหมาะแก่ การทํา สวนยา งพารา บางส่วนเป็ นท่ีราบเหมาะแก่ การทาํ นา ทาํ การเกษตร ไร่นาสวนผสม บางพ้ืนที่ ได้อนุรักษ์ไวเ้ ป็ นแหล่งธรรมชาติ เช่น เขาถ้าํ ปลา และสถานที่ท่องเท่ียวหินงอก หินยอ้ ยสวยงามตามธรรมชาติ มีเน้ือที่ ประมาณ 20 ไร่ (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) 1.4.2 ลกั ษณะภูมิอากาศ ลกั ษณะภมู ิอากาศเป็นแบบมรสุม 2 ฤดู ฤดู ร้อนและฤดูฝน ในฤดูรอ้ นมีอุณหภมู ิเฉล่ีย 32 องศา เซลเซียส และฤดูฝนมีอุณหภมู ิเฉล่ีย 28 องศาเซลเซียส เฉล่ียปริมาณน้าํ ฝน 2,800 มิลลิเมตร/ปี (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage) 1.4.3 ลกั ษณะของดนิ เป็ นดินร่วนซุย เหมาะแก่การ เพาะปลูก ทาํ การเกษตร เช่น ยางพารา ปาลม์ น้าํ มนั พชื ไร่บางชนิด (http://www.khaoniphan.go.th/frontpage)

1.5 การเดนิ ทาง / การคมนาคม 6 การคมนาคมขนส่งระหวา่ งเทศบาลกบั พน้ื ท่ใี กลเ้ คียง มีความสะดวกพอสมควรและ สามารถใชเ้ สน้ ทางรถยนตไ์ ดเ้ สน้ ทางเดียว คือทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 41 สายเอเชีย) เป็ นสายหลกั ในการเดินทางการคมนาคมในเขตเทศบาลจะประกอบดว้ ยสายต่าง ดงั น้ี 1. ถนนสายทางหลวงแผน่ ดินหมายเลข 41 ถนนเอเชีย) จาํ นวน 1 สาย 2. ถนนลาดยาง จาํ นวน 15 สาย 3. ถนนคอนกรีต จาํ นวน 2 สาย 4. ถนนหินคลุก จาํ นวน 17 สาย การสื่อสาร ไปรษณียแ์ ละการขนส่งเอกชนเคอร่ีจะเขา้ มาส่งจดหมายภายในหมู่บา้ นมีวทิ ยสุ ่ือสาร โทรศพั ทแ์ ละอินเตอร์เน็ตขององคก์ ารติดตอ่ สื่อสารระหวา่ งสาํ นกั งานและหน่วยงานภายใน จงั หวดั ดงั น้ี 1. ท่ที าํ การไปรษณียโ์ ทรเลขเอกชน จาํ นวน 1 แห่ง 2. โทรศพั ทส์ าํ ธารณะ จาํ นวน 10 แห่ง 3. วทิ ยสุ ่ือสาร จาํ นวน 10 เครื่อง 4. เสาโทรศพั ทเ์ คล่ือนที่ จาํ นวน 3 แห่ง การไฟฟ้า การไฟฟ้าส่วนภูมิภาครบั ผดิ ชอบ และดาํ เนินการโดยมีโรงไฟฟ้าขนาดยอ่ ยในเขตเทศบาล จาํ นวน 1 แห่ง มีไฟฟ้าใชท้ ุกหมู่บา้ น คิดเป็นรอ้ ยละ 98 ของครัวเรือนท้งั หมด การประปา ระบบประปาหมู่บา้ นในเขตตาํ บลมีระบบประปาหมู่บา้ น จาํ นวน 28 แห่ง ครัวเรือนท่ใี ช้ น้าํ ประปาท้งั หมด 2,329 ครวั เรือน (แผนพฒั นาทอ่ งถิ่น ,2561)

7 สว นที่ 2 โครงสรา งของชมุ ชน

2.1 ดา นการเมืองการปกครอง 8 เขตการปกครอง หมทู ี่ 1 บา นเขานพิ นั ธ ผูใหญบานคอื นายสมศักด์ิ แกวพิพฒั น หมทู ี่ 2บานหวยพลเู ถื่อน ผใู หญบ า นคือ นางสาวสรวงสุดา บญุ ลอ ง หมูท่ี 3บา นควนเจริญ ผูใหญบา นคอื นายบุญฤทธ์ิ เนาวรตั น หมทู ี่ 4บา นคลองลาํ พลา ผใู หญบา นคือ นายวรี ะ จรสั กูล หมทู ่ี 5บา นเขาปนู ผใู หญบา นคือ นายประพันธ ศศิเดโช หมูท ี่ 6 บานกลาง ผใู หญบ านคอื นายสงา ทมุ กก หมูท่ี 7 บา นควนกลาง กาํ นันคอื นายจีระศักดิ์ นิลเพชร หมูท่ี 8 บา นคีรรี าษฎรพัฒนา ผใู หญบา นคือ นายสมพงษ ธรฤทธ์ิ ที่มา : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 ตารางที่ 1 จาํ นวนครวั เรือน หมู่ที่ จาํ นวน(ครัวเรือน) 1 981 2 358 3 199 4 271 5 233 6 234 7 195 8 217 รวม 2,688 ทมี่ า : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564

9 2.2 ขอ มูลประชากร ตารางที่ 2 ขอ้ มูลเก่ียวกบั จาํ นวนประชากร หม่บู ้าน ชาย หญิง รวม 1 665 687 1,352 2 448 462 910 3 311 268 579 4 446 474 920 5 358 344 702 6 392 386 778 7 248 294 542 8 396 394 788 รวม 3,264 3,307 6,571 ท่มี า : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 ตารางท่ี 3 ช่วงอายแุ ละจาํ นวนประชากร ช่วงอายุ (ปี ) ชาย หญงิ รวม อายตุ ่าํ กวา่ 18 ปี 758 767 1,525 อายุ 18-60 ปี 2,100 2,051 4,151 อายมุ ากกวา่ 60 ปี 414 512 926 3,272 3,330 6,602 รวม ทีม่ า : เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ เดือนตุลาคม พ.ศ. 2564

2.3 การศกึ ษา/ศาสนา/วัฒนธรรม 10 1. ดา้ นการศกึ ษา โรงเรียนสงั กดั สาํ นกั งานเขตพ้นื ทก่ี ารศึกษาข้นั พน้ื ฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จาํ นวน 4 แห่ง ดงั น้ี 1. โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศกึ ษา 2. โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศกึ ษา 3. โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศกึ ษา 4. โรงเรียนบา้ นเขาปูน ระดบั ประถมศกึ ษา – มธั ยมศึกษาขยายโอกาส 2. ศูนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กสงั กดั เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ จาํ นวน 2 แห่ง ด้งั น้ี 1. ศนู ยพ์ ฒั นาเด็กเล็กเทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ 2. ศนู ยพ์ ฒั นาเด็กเล็กบา้ นเขาปูน 3. การสงั คมสงเคราะห์ เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธไ์ ดจ้ า่ ยเงนิ สงเคราะหเ์ บ้ยี ยงั ชีพผสู้ ูงอายุ ผพู้ กิ ารและผปู้ ่ วยเอดส์ ครบ 100% ใน ปี พ.ศ. 2562 โดยมีผสู้ ูงอายทุ ีร่ ับเบ้ียยงั ชีพ จาํ นวน 876 ราย ผพู้ กิ าร 139 ราย ผปู้ ่ วยเอดส์ จาํ นวน 10 ราย 4. ดา้ นศาสนา การนบั ถือศาสนา ประชาชนส่วนใหญน่ บั ถือศาสนาพทุ ธโดยศาสนสถาน มี 4 แห่ง ไดแ้ ก่ 1.วดั เขานิพนั ธ์ ต้งั อยหู่ มู่ที่ 1 2. วดั ไทรงาม ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 6 3. วดั เกษตรสามคั คี(วดั ทุง่ เหลียน) ต้งั อยหู่ มู่ที่ 4 4 สาํ นกั สงฆค์ ีรีราษฎร์พฒั นา ต้งั อยหู่ มู่ที่ 8 (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561)

2.4 บรบิ ทสังคม/ความเปน อยู 11 อาชีพหลกั ของประชาชนตาํ บลเขานิพนั ธ์ คือดา้ นการเกษตรกร 1. การเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่ท่ีปลูกยางพาราจะใชพ้ นั ธุ์ท่ีแนะนําส่งเสริมเกษตรกรแต่มีบางรายนิยมใชพ้ นั ธุ์ พ้นื เมืองตามสภาพความเหมาะสมของปัจจยั การผลิต สาํ หรับปาลม์ น้าํ มนั เกษตรกรบางรายท่ีจดั ซ้ือ พนั ธุ์ปลูกจากแหล่งท่ีเช่ือถือได้ บางรายอาจจะจดั หาจากแหล่งท่ีเชื่อถือไม่ไดส้ ่งผลต่อ ผลผลิตของ เกษตรกรเอง และเนื่องจากบางรายไม่มีเงินทุนในการดาํ เนินการ สาํ หรับสวนผลไม้ ส่วนใหญ่นิยม ปลูกรอบๆบริเวณบา้ น สาํ หรับพืชผกั เกษตรกรปลูกพชื ผกั กินใบ เช่น ใบโหระพา แมงลกั กะเพรา พริกและพชื ผกั สวนครัวอ่ืนๆ ตามความนิยมในแต่ละช่วงระบบตลาด (แผนพฒั นาทอ่ งถิ่น ,2561) 2.5 ความเช่ือ ประเพณี และพธิ กี รรม 1. ประเพณีและงานประจาํ ปี - ประเพณีวนั ลอยกระทง - ประเพณีชกั พระ - ประเพณีทาํ บุญเดือนสิบ - ประเพณีวนั สงกรานต์ 2. ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น ภาษาถิ่น - ภาษาที่ใชเ้ ป็นภาษาใต้ - ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น เช่น การทาํ จกั รสาน 3. สินคา้ พน้ื เมืองและของที่ระลึก ส่วนใหญ่จะเป็ นผลผลิตทางการเกษตร ยางพาราและสวนผลไม้ เช่น เงาะ มงั คุด ทุเรียน ฯ (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561)

12 สวนท่ี 3 โครงสรา งเศรษฐกิจและอาชพี

3.1 แหลงทนุ ทางธรรมชาติ 13 1.3.1 แหล่งน้าํ เพอื่ การเกษตรยงั ตอ้ งอาศยั น้าํ ฝน โดยส่วนใหญ่ปริมาณน้าํ ฝนตกนอ้ ยเป็ นภาวะฝนทิ้งช่วง ปริมาณน้าํ ฝนคอ่ นขา้ งเล็กนอ้ ยจึงทาํ ใหผ้ ลผลิตทางการเกษตรเกือบทกุ ชนิดมีปัญหา ไดผ้ ลผลิตไม่ดี เทา่ ทคี่ วร ไม่วา่ จะเป็นยางพารา ปาลม์ น้าํ มนั ไมผ้ ล นาขา้ ว หรือพืชผกั พชื ไร่ แหล่งกกั เก็บน้าํ แกม้ ลิง เป็ นแหล่งน้าํ ท่สี าํ คญั ทไี่ วใ้ ชใ้ นช่วงฤดูแลง้ แหล่งน้าํ ตามธรรมชาติและแหล่งน้าํ ที่สร้างข้ึน ไดแ้ ก่ ฝายน้าํ ลน้ จาํ นวน 10 แห่งสระเกบ็ น้าํ จาํ นวน 9 แห่ง ประปาหมู่บา้ น จาํ นวน 28 แห่ง สระน้าํ หนอง เกล้ียง ม.7 สระน้ําหนองบ่อ ม.2 แกม้ ลิงเขานิพนั ธ์ และมีคลองเล็กๆ ตามหมู่บา้ น แหล่งน้ํา ธรรมชาติ ไดแ้ ก่ คลอง จาํ นวน 3 สาย ลาํ น้าํ ,ลาํ หว้ ย จาํ นวน 6 สาย บึงหนองและอื่น จาํ นวน 5 แห่ง (แผนพฒั นาท่องถ่ิน ,2561) 1.3.2 ไมแ้ ละป่ าไม้ ป่ าไม้ พ้นื ทีส่ ่วนใหญเ่ ป็นเขตป่ าสงวนพ้นื ทีส่ ่วนใหญ่จะทาํ การเกษตรปลูกยางพารา โดยมีกรมป่ าไมเ้ ขา้ มามีส่วนร่วมในการรณรงค์ และดูแลในพ้นื ที่ (แผนพฒั นาทอ่ งถ่ิน ,2561)

14 3.2 แหลง อาหาร อาหารพ้นื ถ่ินไดแ้ ก่ 01 แกงคัว่ ยอดบอน 02 แกงสม กบลูกอึก 03 ขนมคอ ม 04 ขาวหลามบอน

15 3.3 ผลิตภัณฑชมุ ชน 3.3.1 เคร่ืองแกง จุดเริ่มต้น เร่ิมทาํ โครงการสมั มาชีพเคร่ืองแกง โดยมีหมู่บา้ นเขา้ มามีส่วนร่วม คือ หมู่ 1 บา้ นเขานิพนั ธ์ หมู่ 3 บา้ นควนเจริญ หมู่ 6 บา้ นกลางและหมู่ 8 บา้ นครี ีราษฎร์พฒั นา ต้งั แตป่ ี  2559 มีกองทุนหมู่บ้านให้งบประมาณสนับสนุน 200,000 บาท มีสมาชิกจาํ นวน 50 คน  2561 ไดง้ บประมาณจากเกษตรกรอาํ เภอเวยี งสระ 37,500 บาท มีเงินสมทบกองทุนปี แรก 2000 บาท ส่วนท่ีเหลือ ใหก้ บั สมาชิก และจาํ หน่ายเคร่ืองแกงในชุมชน  2562 อบรมเก่ียวกับโครงการทําครื่ องแกง ได้ งบประมาณในการซ้ือวตั ถุดิบผลิตเคร่ืองแกงเป็ นเงินจาน วน 32,000 บาทจาํ หน่ายในชุมชน ตลาดนดั และบริเวณ ใกล้เคียง จาํ หน่ายกิโลกรัมละ 120 บาท (แบบส่ง) และ 130 บาท (แบบปลีก)  2564 มีเงนิ ปันผลใชห้ มุนเวยี นมากข้นึ (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) ภาพท่ี 2 เคร่ืองแกงสม้ จุดเด่นของผลติ ภัณฑ์ รสชาติของเคร่ืองแกงจะเนน้ เผด็ และ รสชาติพน้ื บา้ น ในส่วนผสมจะไม่ผสมน้าํ เนน้ วตั ถุดิบเป็ นหลกั • เคร่ืองแกงสม้ พริกแหง้ พริกสด ขมิ้น หอมแดง กระเทยี ม เกลือ • เครื่องแกงควั่ พริกแหง้ พริกสด ตะไคร้ หอมแดง กระเทียม ขมิ้น พริกไทยดาํ เกลือ ขา่ ผวิ มะกรูด (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) ภาพที่ 3 เครื่องแกงคว่ั

วิธีการทํา 16 1. เลือกซ้ือวตั ถุดิบ (เนน้ วตั ถุดิบในพน้ื ท)ี่ ซ่ึงเป็ นของชาวบา้ น แต่ถา้ หากวตั ถุดิบไม่เพยี งพอ จะไปหาซ้ือจากที่อ่ืนจะหาวตั ถุดิบที่มีราคาค่อนขา้ ง ต่าํ อีกอยา่ งคอื เป้นการช่วยเหลือคนในชุมชนใหม้ ี รายไดม้ ากข้ึน 2. ข้นั ตอนต่อมานดั สมาชิกในกลุ่มมาทาํ เคร่ืองแกงซ่ึงปัจจบุ นั มีสมาชิกท้งั หมด 50 คน และ จะกลบั มาทาํ อีกคร้งั เมื่อเครื่องแกงหมด ตกอยู่ ประมาณ 1-2 คร้งั ตอ่ เดือน ทาํ คร้ังละ 70-100 กิโลกรมั มีแกงควั่ และแกงสม้ เป็ นหลกั 3. ราคาขายตามความตอ้ งการของลูกคา้ จาํ หน่ายกิโลกรัมละ 120 บาท (แบบส่ง) และ 130 บาท (แบบปลีก) จดุ เด่นของเครื่องแกงคือจะไม่ ผสมน้าํ จะเนน้ แคว่ ตั ถุดิบเป็นหลกั (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) ภาพที่ 4 การบดวตั ถดุ ิบเคร่ืองแกง แนวโน้มการพัฒนา ในการทจี่ ะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเรื่องของ แพค็ เกจ็ เสริมและการตลาดเพราะมีเร่ืองจุดดอ้ ยของ การตลาดและบุคคลทีร่ บั ผดิ ชอบดา้ นการขายยงั ดอ้ ย ในเรื่องของการวางขายสินคา้ เพราะส่วนใหญจ่ ะเป็น ผสู้ ูงอายเุ ป็ นส่วนมาก (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) ภาพท่ี 5 เคร่ืองแกงทีบ่ ดแลว้

17 ภาพท่ี 6 ผลิตภณั ฑป์ ลาดุกร้า 3.3.2 ปลาดุกร้า จุดเริ่มต้น เร่ิมทาํ โครงการสมั มาชีพปลาดุกรา้ หมู่ท่ี 4 บา้ นคลองลาํ พลามีสมาชิกในกลุ่ม 20 คน  2561 ไดร้ ่วมคดั เลือกแขง่ ขนั ผลิตภณั ฑ์ และไดร้ ับเลือกจากอาํ เภอติด 1 ใน 1,900 ไดร้ ับแพค็ เกจ็ ปลาดุกร้าจานวน 1,060 แผน่ เพอ่ื ใชใ้ นการโฆษณาผลิภณั ฑข์ องหมู่บา้ น  2562 จาํ หน่ายปลาดุกรา้ 1 แพค็ มี 3 ตวั ราคา 100 บาท จาํ หน่ายในชุมชน และนอกชุมชน ผา่ นทาง ออนไลน์ ไดแ้ ก่ Facebook , Line โดยใชช้ ื่อ Facebook และ Line คอื PeeyaThongsukในการสงั่ ซ้ือ  2563 ทางหมู่ที่ 4 ไดใ้ หน้ างปรีญาทองสุข ออกบทู๊ ทเี่ มืองทองธานี และทง่ี านชวนเทยี่ ว ชิม ช็อป สินคา้ OTOP ทว่ั ไทยในงานOTOP festival ณ ศนู ยก์ ารคา้ K Village Mall สุขมุ วทิ 26 (นางกญั ญา ทองสุข , สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) จดุ เด่นของผลิตภัณฑ์ รสชาตขิ องปลาจะกลมกล่อม เมื่อทาํ ไปทอดจะอร่อยยง่ิ ข้นึ กลิ่นปลาจะไม่คาว ปลาดุกทน่ี าํ มา ทาํ ปลาดุกร้า จะใชป้ ลาดุกทีถ่ ูกคดั ออกจากปลาดุกตวั โต ๆ แนวโน้มการพัฒนา ในการทีจ่ ะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเร่ืองของแพค็ เก็จเสริมและการตลาดเพราะมีเรื่องจุดดอ้ ยของ การตลาดและดา้ นการขายยงั ดอ้ ยในเร่ืองของการวางขายสินคา้ และช่องทางการตลาด

18 3.3.3 ขา้ วไรพ่ นั ธด์ ี จดุ เริ่มต้น เร่ิมทาํ ขา้ วไร่พนั ธด์ ี หมู่ท่ี 6 บา้ นกลาง  2555 นางสบาย นาคงาม กล่าววา่ ดว้ ยสถานการณ์ ราคายางเริ่มตกต่าํ รายไดไ้ ม่พอ กบั รายจ่าย เลยปลูกผกั ในพ้นื ทวี่ า่ งบริเวณบา้ น เพอ่ื ลดค่าใช่จ่ายภายในครวั เรือนลง  2556 น.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ไดโ้ คน้ ไมย้ างจานวน 10 ไร่ และปลูกยางใหม่ทดแทน นางสบาย นาคงาม จึงไปชกั ชวน น.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ใหป้ ลูกขา้ วแซมในร่องยาง จึงแบง่ พ้นื ทกี่ นั ปลูกคนละ 5 ไร่  2560 มีโครงการยกระดบั ศกั ยภาพหมู่บา้ นเพอ่ื ขบั เคล่ือนเศรษฐกิจฐานรากตามแนวทางประชา รัฐ ประจาปี งบประมาณ 2560 ไดใ้ หง้ บประมาณมาดาเนินการ ตามโครงการ ปรับปรุงขยายโรงสีขา้ วบา้ นกลาง (จานวนเงนิ 250,000 บาท)  2561 หมู่บา้ นไดจ้ ดั สรร งบประมาณเพอื่ ทาพ้นื ท่ี ตากขา้ วเปลือก (จานวนเงนิ 100,000บาท)  2564 นางสบาย นาคงามและน.ส.สุมาลี ทรงสวสั ด์ิ ยงั ปลูกขา้ วในแปลงของนางรัชนี สงขาว  และในพน้ื ทห่ี มู่ท่ี 6บา้ นกลาง ยงั มีผปู้ ลูกขา้ วไร่เพม่ิ ข้ึนถึง30ครวั เรือน และพ้นื ทีป่ ระมาณ 200ไร่ (นางสบาย นาคงาม , สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) แนวโน้มการพฒั นา ในการท่จี ะพฒั นาผลิตภณั ฑใ์ นเร่ืองของแพค็ เกจ็ เสริมและการตลาดเพราะมีเรื่องจดุ ดอ้ ยของ การตลาดและดา้ นการขายยงั ดอ้ ยในเร่ืองของการวางขายสินคา้ และช่องทางการตลาด ภาพที่ 7 ขา้ วไร่พนั ธ์ดี

19 3.4 สถานภาพเศรษฐกิจของประชาชน ระบบเศรษฐกจิ ภาพี่ 8 เกษตรของคนในชุมชน 3.4.1 การเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่ที่ปลูกยางพาราจะใชพ้ นั ธุ์ท่ีแนะนาํ ส่งเสริมเกษตรกรแต่มีบางรายนิยมใช้ พนั ธุพ์ ้ืนเมืองตามสภาพความเหมาะสมของปัจจยั การผลิต สาํ หรับปาล์มน้าํ มนั เกษตรกรบาง รายท่จี ดั ซ้ือพนั ธุป์ ลูกจากแหล่งทเ่ี ชื่อถือได้ บางรายอาจจะจดั หาจากแหล่งท่ีเช่ือถือไม่ไดส้ ่งผล ตอ่ ผลผลิตของเกษตรกรเอง และเนื่องจากบางรายไม่มีเงินทุนในการดาํ เนินการ สาํ หรับสวน ผลไม้ ส่วนใหญ่นิยมปลูกรอบๆบริเวณบา้ น สาํ หรับพืชผกั เกษตรกรปลูกพืชผกั กินใบ เช่น ใบ โหระพา แมงลกั กะเพรา พริกและพชื ผกั สวนครวั อื่นๆ ตามความนิยมในแตล่ ะช่วงระบบตลาด (แผนพฒั นาทอ่ งถิ่น ,2561) การประกอบอาชีพธุรกิจในเขตเทศบาล - โรงงานอุตสาหกรรม จาํ นวน 7 แห่ง - เหมืองแร่ จาํ นวน 4 แห่ง - อู่ซ่อมรถ จาํ นวน 4 แห่ง - ร้านคา้ จาํ นวน 42 แห่ง - บา้ นเช่า จาํ นวน 14 แห่ง

20 สว นท่ี 4 สถานท่ีสําคญั

4.1 สถานที่สาํ คัญ 21 1. โรงเรียนสงั กดั สาํ นกั งานเขตพ้นื ท่กี ารศึกษาข้นั พ้นื ฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จาํ นวน 4 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศกึ ษา 2. โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศกึ ษา 3. โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศกึ ษา 4. โรงเรียนบา้ นเขาปนู ระดบั ประถมศกึ ษา – มธั ยมศกึ ษาขยายโอกาส 2. ศนู ยพ์ ฒั นาเด็กเล็กสงั กดั เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ จาํ นวน 2 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ 2. ศูนยพ์ ฒั นาเดก็ เล็กบา้ นเขาปนู 3. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาํ บล จาํ นวน 1 แห่ง ไดแ้ ก่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาํ บลเขานิพนั ธ์ 4. สถานีตาํ รวจภธู รตาํ บลเขานิพนั ธ์ จาํ นวน 1 แห่ง ไดแ้ ก่ สภ.เขานิพนั ธ์ 5. เหมืองแร่ยปิ ซม่ั จาํ นวน 3 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. บริษทั ปัญจะพฒั นาวศิ วกรรมและพาณิชยก์ าร จาํ กดั 2. บริษทั แร่สมั พนั ธ์ จาํ กดั 3. บริษทั ที เอส ไมน่ิง จาํ กดั 6. โรงงานอุตสาหกรรม จาํ นวน 6 แห่ง ไดแ้ ก่ 1. บริษทั วนชยั พาเนล อินดสั ตรี จาํ กดั 2. บริษทั สุนนั ทิมเบอร์ จาํ กดั 3. บริษทั แพนสุราษฎร์ธานี จาํ กดั 4. บริษทั เวยี งสระคอนกรีต จาํ กดั 5. บริษทั ผาทองเวยี งสระ จาํ กดั 6. บริษทั ซีแพคคอนกรีต เวยี งสระ จาํ กดั (แผน่ พฒั นาทอ่ งถิ่น 2564)

4.2 แหลง ทอ งเทีย่ ว 22 สถานท่ีน่าสนใจ ภาพที 9 เขาพระใหญ่ 4.2.1 วดั เขานพิ ันธ วดั เขานิพนั ธ์ เป็นวดั ราษฎร์สงั กดั คณะสงฆฝ์ ่ายมหานิกาย ต้งั อยใู่ นตาํ บลเขานิพนั ธ์ อาํ เภอเวียง สระ จงั หวดั สุราษฎร์ธานี วดั เขานิพนั ธต์ ้งั วดั เม่ือวนั ท่ี 10 เมษายน พ.ศ. 2515 โดยนายกระจ่าง ศรียอด ถวายท่ีดินใหส้ ร้าง วดั ผูข้ ออนุญาตให้สร้างวดั คือ นายล้อม แก้วสิริ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เม่ือวนั ที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2516 ปัจจบุ นั มีพระครูวมิ ลธรรมาภิยตุ (จาํ นรรค์ ชาตเมโธ) เป็ นเจา้ อาวาส ท่ีต้งั วดั เป็ นเชิงเขามีบา้ นเรือนชาวบา้ นอยโู่ ดยรอบ อยตู่ ิดกบั ภูเขานิพนั ธ์ ชาวบา้ นไดร้ ่วมกนั สรา้ งบนั ไดข้ึนประมาณ หน่ึงร้อยกวา่ ข้นั บนั ได และบนภูเขาไดส้ ร้างพระพุทธรูปปางสมาธิองคใ์ หญ่ บนเขาสามารถชมทวิ ทศั นข์ องทอ้ งที่บา้ นเขานิพนั ธ์ (http://www.khaoniphan.go.th/travel/detail/123)

4.2.2 ถ้ํามลู คา งคาว 23 ภาพที 10 ถ้าํ มูลคา้ งคาว ถา้ํ มูลคา้ งคาว เป็นสถานท่ีท่องเท่ียวทางธรรมชาติ ซึ่งตงั้ อย่บู ริเวณ หม่ทู ่ี 5 บา้ นเขาปูน และหมู่ที่ 8 บา้ นคีรีราษฎรพ์ ฒั นา ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียงสระ จ.สรุ าษฎร์ ธานี ซ่ึงสถานที่แห่งนี้ มีทัง้ หินงอกหินย้อยตามธรรมชาติ เป็นที่ปฏิบัติธรรมของ พระสงฆ์ มีคา้ งคาวเป็นจาํ นวนมากที่มาอาศยั อยู่ และยงั มีลาํ ธารไหลผา่ นในบรเิ วณ ถา้ํ ดว้ ย ทาํ ใหถ้ าํ้ มลู คา้ งคาวยงั คงความเป็นธรรมชาติและเป็นที่ที่น่าสนใจเป็นอย่าง มากสาํ หรบั นกั ทอ่ งเท่ียวจะอยาก จะเขา้ ชมและเท่ียวเชิงธรรมชาติ 4.2.3 เขาถ้ําปลา ภาพท่ี 11 เขาถ้าํ ปลา เขาถาํ้ ปลา ตงั้ อยทู่ ี่บรเิ วณหมทู่ ี่ 4 และหม่ทู ี่ 2 ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวยี งสระ และหม่ทู ่ี 8 ต.คลองฉนวน อ.เวยี งสระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี ซง่ึ แหลง่ ท่องเที่ยวดงั กลา่ วเป็นแหลง่ ที่อดุ มสมบรู ณไ์ ป ดว้ ยพนั ธป์ ลาหลายชนิด จึงทาํ ใหบ้ รเิ วณดงั กลา่ วยงั มีอดุ มสมบรู ณน์ า่ เที่ยวดชู ม

4.2.4 เขาหนาแดงหนาเรอื ง 24 ภาพท่ี 12 เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง เขาหนา้ แดงหนา้ เรอื ง เป็นสถานที่ท่องเท่ียวทางธรรมชาติ ซงึ่ ตงั้ อยบู่ รเิ วณ หมู่ ที่ 8 บา้ นคีรีราษฎรพ์ ฒั นา ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียงสระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี ซงึ่ สถานท่ีแหง่ นี้ เป็นสถานท่ียึดเหนี่ยวจิตใจ เป็นสถานท่ีศกั ดสิ์ ทิ ธิท์ ี่ชาวบา้ นนบั ถือ และเป็นสญั ลกั ษณ์ ของหมทู่ ี่ 8 ตาํ บลเขานิพนั ธ์ 4.2.5 โครงการแกมลงิ ภาพที่ 13 แกม้ ลิง โครงการแกม้ ลงิ ตงั้ อย่ทู ี่บรเิ วณหมทู่ ่ี 2 หมทู่ ่ี 4 และหมทู่ ี่ 7 ต.เขานิพนั ธ์ อ.เวียง สระ จ.สรุ าษฎรธ์ านี สรา้ งเพ่ือแกไ้ ขปัญหาภยั แลง้ ใหก้ บั ราษฎรในพืน้ ท่ี ซง่ึ แหลง่ ทอ่ งเที่ยวดงั กลา่ วเป็นแหลง่ ทอ่ งเท่ียวที่สวยงาม และไดร้ บั ความสนใจจากประชาชน ในพืน้ ท่ีเป็นอยา่ งมาก

4.3 ศาสนาของทุกศาสนา 25 ประชาชนส่วนใหญ่นบั ถือศาสนาพทุ ธ มีวดั 4 แห่ง สาํ นกั สงฆ์ 1 แห่ง ไดแ้ ก่ 1.วดั เขานิพนั ธ์ ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 1 2.วดั ไทรงาม ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 6 3.วดั เกษตรสามคั คี ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 4 (วดั ทุง่ เหลียน) 4. สานกั สงฆค์ รี ีราษฎร์พฒั นา ต้งั อยหู่ มู่ท่ี 8 (แผนพฒั นาทอ่ งถิ่น , 2561) 4.4 แหลง เรยี นรโู รงเรียนหองสมดุ ชุมชน โรงเรียนสงั กดั สาํ นกั งานเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน เขต 3 สุราษฎร์ธานี จาํ นวน 4 แห่ง ไดแ้ ก่ - โรงเรียนบา้ นเขานิพนั ธ์ ระดบั ประถมศกึ ษา - โรงเรียนบา้ นควนกลาง ระดบั ประถมศกึ ษ - โรงเรียนบา้ นกลาง ระดบั ประถมศกึ ษา - โรงเรียนบา้ นเขาปนู ระดบั ประถมศกึ ษา – ภาพท่ี 14 โรงเรียนบา้ นเขาปนู มธั ยมศกึ ษาขยายโอกาส ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ สงั กดั เทศบาลตาํ บลเขานพิ นั ธ์ จาํ นวน 2 แหง่ ไดแ้ ก่ - ศนู ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ - ศนู ยพ์ ฒั นาเด็กเลก็ บา้ นเขาปนู (แผนพฒั นาทอ้ งถ่ิน,2561) ภาพท่ี 15 ศนุ ยพ์ ฒั นาเดก็ เลก็ เทศบาลเขานิพนั ธ์

26 สว นท่ี 5 การพฒั นายกระดับ และการสงเสริม

SWOT 27 ดา นสงิ่ แวดลอ ม ส่ิงทชี่ ุมชนทําได้ดี (จุดแข็ง) ส่ิงแวดล้อมถือว่าอยใู่ นเกณฑท์ ี่ดี ปัจจุบนั มีความอุดมสมบูรณ์และทศั นียภาพดีข้ึนเยอะเร่ือง มลพษิ กไ็ ม่ค่อยมี ปัญหาไม่ไดส้ ่งผลต่อการใชช้ ีวิตประจาํ วนั ส่วนของน้าํ แลง้ น้นั ไดม้ ีการจดั โครงการ แกม้ ลิง เป็ นที่กกั เก็บน้าํ ในช่วงฤดูแลง้ เพอ่ื แกป้ ัญหาความขาดแคลน้ น้าํ ช่วงฤดูแลง้ เพราะคนในชุมชนจะ ใชน้ ้าํ ฝนเป็นหลกั ส่วนเรื่องของขยะ ในชุมชนน้นั เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธจ์ ดั ให้ทุกบา้ นมีการกาํ จดั เอง กนั ในแตล่ ะบา้ น เพราะงบประมาณในส่วนน้ี สามารถนาํ ไปพฒั นาอยา่ งอ่ืนไดอ้ ีก ในวนั สาํ คญั ต่างๆทาง ชุมชนจะมีการพฒั นาถนนหนทาง ส่วนใหญ่แลว้ คิดว่าคนในชุมชนช่วยกนั พฒั นาและทาํ ความสะอาด นอกจากน้ีทางชุมชนไดม้ ีการรณรงคใ์ นเร่ืองการอนุรักษส์ ิ่งแวดลอ้ ม เช่น การปลูกตน้ ไมใ้ นชุมชนและ รอบๆแกม้ ลิง สิ่งทช่ี ุมชนต้องพฒั นา (จุดอ่อน) ตาํ บลเขานิพนั ธเ์ ป็นพ้นื ที่ราบสูงและมีเขาลอ้ มรอบ ปัญหาตอ้ งการถงั ทิ้งขยะและรถเข็นเก็บขยะ เพราะตอนน้ีชาวบา้ นมีการกาํ จดั ขยะกนั เองโดยการเผา ซ่ึงวธิ ีน้ีอาจส่งผลให้อากาศในอนาคตเป็ นมลพษิ ได้ และเสี่ยงกบั การเกิดไฟไหมป้ ่ าได้ ถา้ หากมีหน่วยงานภายนอกเขา้ มา อยากใหพ้ ฒั นาในเร่ืองหลกั ๆเลย คอื เรื่องขยะ และใหค้ วามรู้เก่ียวกบั การคดั แยกและส่งเสริมในการคดั แยกขยะ เช่น ขยะท่สี ามารถรีไซเคิล ได้ ขยะที่สามารถนําไปขายไดแ้ ละขยะที่สามารถนาํ ไปทาํ ป๋ ุยหมกั ได้ เพื่อไดเ้ ป็ นตวั อยา่ งให้แก่คนใน ชุมชน โอกาสของชุมชน เทศบาลตาํ บลเขานิพนั ธ์ไดม้ ีการส่งเสริมดา้ นการอนุรักษส์ ิ่งแวดลอ้ มให้กบั คนในตาํ บลท้งั 8 หมู่บา้ น และส่งเสริมการพฒั นาแกม้ ลิง เพอื่ เป็นจดุ เช็คอินใหก้ บั นกั ท่องเท่ียวที่เขามาท่องเท่ียวในชุมชน รวมท้งั เพอ่ื เป็นศนู ยร์ วมในการออกกาํ ลงั กายของคนในชุมชน และมีการส่งเสริมการท่องเท่ียวในชุมชน ผนู้ าํ ชุมชน ครู หรือผทู้ ่มี ีส่วนเก่ียวขอ้ งปลูกฝัง ส่งเสริมให้เด็กและประชาชนในพ้ืนที่มีการปลูกจิตสาํ นึก ในการรักษาทรพั ยากรธรรมชาติ อปุ สรรค เทศบาลตาํ บลได้มีการดําเนินการเรื่องขยะและการพฒั นาสถานที่ออกกาํ ลังกาย แต่ด้วย สถานการณ์โควดิ จงึ ทาํ ใหเ้ กิดความล่าชา้ มีผลใหไ้ ม่สามารถดาํ เนินการได้

SWOT 28 ดา นเศรษฐกิจ ส่ิงทชี่ ุมชนทําได้ดี (จุดแข็ง) สภาพเศรษฐกิจภายในเขตพ้ืนที่เทศบาล ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทางการเกษตร ร้อยละ 90 เช่น ทาํ สวนยางพารา สวนผลไมแ้ ละอาชีพอ่ืนๆ เช่นรับราชการ คา้ ขาย ธุรกิจส่วนตวั และ บริการสาํ หรบั พ้นื ที่ในการเพาะปลูกจะอยบู่ ริเวณรอบๆเขตชุมชนและประชาชนที่ประกอบอาชีพคา้ ขาย จะอยใู่ นแหล่งชุมชน สินคา้ พ้ืนเมืองและของท่ีระลึกส่วนใหญ่จะเป็ นผลผลิตทางการเกษตร ยางพารา และสวนผลไม้ เช่น เงาะ มงั คุด ทุเรียน เป็ นตน้ ตาํ บลเขานิพนั ธไ์ ดม้ ีการรวมกลุ่มจดั ทาํ สมั มาชีพต่างๆ เช่น การทาํ เครื่องแกงและการทาํ ปลาดุกรา้ เป็นตน้ การทาํ เคร่ืองแกงของหมู่ที่ 8 บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นา มี การรับซ้ือวตั ถุดิบการทาํ เคร่ืองแกงจากชาวบา้ นในชุมชนเพื่อเป็ นการสร้างรายได้หมุนเวียนให้กับ ชาวบา้ นในชุมชนอีกดว้ ย ซ่ึงเป็นการกระตนุ้ เศรษฐกิจและเพิ่มรายไดใ้ หก้ บั คนในชุมชน ในเรื่องแหล่ง ทอ่ งเทยี่ ว จุดเด่นดา้ นการทอ่ งเทีย่ วทางเศรษฐกิจตาํ บล มีแหล่งท่องเที่ยวหลกั ดงั น้ี เขาพระใหญ่ ถ้าํ มูล คา้ งคาว เขาถ้าํ ปลา เขาหนา้ แดงหนา้ เรือง และโครงการแกม้ ลิง ทีเ่ ป็ นเป้าหมายหลกั ส่ิงทช่ี ุมชนต้องพฒั นา (จุดอ่อน) ปัญหาเศรษฐกิจตอนน้ีตกต่าํ รวมไปถึงการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ทาํ ใหร้ าคาสินคา้ ทาง การเกษตรตกต่าํ จึงเป็ นปัญหาของคนในชุมชนและประชาชนไม่ค่อยมีอาชีพเสริมนอกฤดูกาล ทาํ ให้ ขาดโอกาสทีจ่ ะพฒั นา เพราะประชาชนส่วนใหญ่ในพ้ืนที่ตาํ บลเขานิพนั ธ์มีอาชีพทาํ สวนยางพารา ใน ส่วนของการพฒั นาสัมมาชีพตาํ บลเขานิพนั ธ์ได้มีการรวมกลุ่มจดั ทาํ สัมมาชีพ ซ่ึงไดม้ ีการพฒั นา สัมมาชีพการทาํ เคร่ืองแกงของหมู่ท่ี 8 บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นา โดยการพฒั นาปรับปรุงสูตรให้ตรงตาม กลุ่มเป้าหมาย แต่ตอนน้ียงั ไม่มีแพค็ เกจที่สมบูรณ์แบบมากนกั และช่องทางการจดั จาํ หน่ายก็ยงั ไม่รัด คลุมเพราะคนในสมาชิกช่วยขายกนั เอง ดา้ นการท่องเท่ียวยงั ตอ้ งเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับการ ท่องเท่ียวอาทิ การจดั ส่ิงอาํ นวยความสะดวกพ้นื ฐานสาํ หรับนกั ทอ่ งเทย่ี ว การนาํ เสนอภูมิปัญญา วถิ ีชีวิต และวฒั นธรรมของคนในทอ้ งถิ่น และเพมิ่ คุณค่าหาจุดเด่นของสถานที่เพือ่ ดึงดูดนกั ท่องเท่ียว โดยการ จดั ทาํ ป้ายจุดเช็คอิน เพื่อเป็ นจุดถ่ายรูปใช้ดึงดูดนักท่องเที่ยว รวมถึงการยกระดับชุมชนให้เขา้ สู่ มาตรฐานการทอ่ งเท่ยี ว

29 ดานเศรษฐกิจ โอกาสของชุมชน ผบู้ ริหารใหค้ วามสาํ คญั และส่งเสริมใหม้ ีแหล่งท่องเทีย่ วในพน้ื ท่ี มีหน่วยงานเขา้ มามีบทบาท ในการพฒั นาชุมชน เช่น พฒั นาผลิตภณั ฑ์ ยกระดบั และส่งเสริมการท่องเท่ียวรวมท้งั พฒั นาสมั มาชีพ ให้กบั คนในชุมชน มีนโยบายของรัฐบาลในเรื่องโครงการสร้างหลกั ประกนั ดา้ นรายไดแ้ ก่ผูส้ ูงอายุ และโครงการสนับสนุนการเสริมสร้างสวสั ดิการทางสังคมใหแ้ ก่คนพิการ ทางดา้ นการเกษตรของ ตาํ บลเขานิพนั ธ์ เมื่อเกษตรกรประสบภาวะขาดทุน มีการส่งเสริมดา้ นการเกษตรและประยกุ ตใ์ ชห้ ลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง อุปสรรค สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควดิ 19 ปัจจุบนั ส่งผลกระทบทางการพฒั นาเศรษฐกิจ เป็นอยา่ งมาก ทาํ ให้ราคาสินคา้ เกษตรตกต่าํ ลง เช่น ราคายางพาราตกต่าํ แต่ราคาสินคา้ ที่ใชส้ อยกลบั แพงข้ึนเลยทาํ ให้มีรายจ่ายเยอะข้ึนแต่รายไดน้ ้อยลง ประชาชนมีรายได้ลดลงจึงทาํ ให้การขายของ แม่คา้ ในตลาดขายยากข้ึน

SWOT 30 ดา นโครงสรางพน้ื ฐาน ส่ิงทชี่ ุมชนทําได้ดี (จดุ แขง็ ) มีโครงขา่ ยการคมนาคมทสี่ ามารถตดิ ต่อไดต้ ลอด ท้งั ทอ้ งถ่ิน อาํ เภอและจงั หวดั ส่ิงทช่ี ุมชนต้องพัฒนา (จดุ อ่อน) การพฒั นาดา้ นโครงสร้างพ้นื ฐานเป็นไปอยา่ งล่าชา้ เพราะมีงบประมาณจาํ กดั ในการนาํ ไป พฒั นา และการขาดแคลนแหล่งน้าํ ขนาดใหญส่ าํ หรบั นาํ ไปผลิตน้าํ ประปา โอกาสของชุมชน พ.ร.บ.การกระจายอาํ นาจแก่องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินพ.ศ. 2542 ไดท้ าํ ใหเ้ ทศบาล มีรายได้ เพม่ิ ข้ึนในการนาํ ไปพฒั นาโครงสร้างพ้นื ฐานรวมท้งั ดา้ นอ่ืนๆ อปุ สรรค สภาพภูมิประเทศ ความเปลี่ยนแปลงจากสภาวะโลกรอ้ น การเกิดภยั ธรรมชาตทิ ี่รุนแรงมากข้ึน ส่งผลกระทบต่อระบบโครงสรา้ งพน้ื ฐาน ทาํ ให้ ถนนชาํ รุดเส่ือมโทรมเร็วกวา่ ปกติ

SWOT 31 ดานการพฒั นาชวี ิต ส่ิงทีช่ ุมชนทาํ ได้ด(ี จุดแขง็ ) ปัจจุบนั ตาํ บลเขานิพนั ธม์ ีการเขา้ ถึงส่ิงอาํ นวยความสะดวกต่างๆเช่นไฟฟ้า น้าํ ประปา ถนน อินเทอร์เน็ต เครื่องจกั ร เป็นตน้ ร้อยละ 90 ของประชากรในตาํ บลเขานิพนั ธเ์ ขา้ ถึงสิ่งอาํ นวยความ สะดวก รวมท้งั คนในชุมชนมีความรกั สามคั คี อาศยั อยแู่ บบพนี่ อ้ ง จงึ ทาํ ใหต้ าํ บลเขานิพนั ธม์ ีจุดแขง็ ท่ี สามารถพฒั นาตาํ บลใหค้ นในชุมชนมีคุณภาพชีวติ ทด่ี ี สิ่งทช่ี ุมชนต้องพัฒนา(จดุ อ่อน) ส่ิงที่ตาํ บลเขานิพนั ธจ์ ะตอ้ งไดร้ บั การพฒั นาคือการไดร้ ับความรูใ้ นอาชีพทางเลือกเพราะ ประชากรร้อยละ 95 ประกอบอาชีพทาํ สวนยางพาราจงึ ทาํ ใหไ้ ม่สามารถกรีดยางไดใ้ นช่วงฤดูฝนทาํ ใหป้ ระชากรในตาํ บลเขานิพนั ธม์ ีรายไดท้ ีไ่ ม่คงทจี่ ึงอยากใหม้ ีการนาํ ความรู้ดา้ นการประกอบอาชีพที่ สามารถทาํ ควบคูก่ บั การกรีดยางพาราได้ เพอ่ื ใหป้ ระชาชนในตาํ บลเขานิพนั ธม์ ีรายไดท้ เ่ี พม่ิ ข้ึน โอกาสของชุมชน ตาํ บลเขานิพนั ธม์ ีระบบอินเตอร์เน็ตประชารฐั บริการประชาชนในตาํ บลเขานิพนั ธท์ ุก หมู่บา้ นทาํ ใหป้ ระชาชนสามารถเขา้ ถึงขอ้ มูลทีห่ ลากหลายรวดเร็วและทนั สมยั รวมท้งั มีงบประมาณ ในการซ่อมแซมถนนและตาํ บลเขานิพนั ธอ์ ยใู่ กลก้ ลบั ถนนสายเอเชีย 41 ทาํ ใหต้ าํ บลเขานิพนั ธม์ ี โอกาสในการพฒั นาคุณภาพชีวติ ของคนในตาํ บลเขานิพนั ธใ์ หม้ ีความเป็นอยทู่ ่ีดีข้ึน อปุ สรรค เน่ืองจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของ covid 19 ซ่ึงมีผลตอ่ ระบบเศรษฐกิจในชุมชน เช่น ทาํ ใหต้ ลาดนดั หมู่บา้ นคีรีราษฎร์พฒั นาจะตอ้ งปิ ดตวั ลงชวั่ คราวในช่วงสถานการณ์ แพร่ระบาดของ covid-19ทาํ ใหร้ ายไดใ้ นชุมชนลดลง อีกหน่ึงปัจจยั ท่ีก่อใหเ้ กิดอุปสรรคคอื อากาศเน่ืองจากสภาพ อากาศทแี่ ปรปรวนจึงส่งผลตอ่ การดาํ เนินงานทาํ ใหก้ ารทาํ งานเกิดความล่าชา้

บรรณานกุ รม 32 (นาง วาระทพิ ย์ ขนุ ดี ,สมั ภาษณ์ 1 ตุลาคม 2564) (นางกญั ญา ทองสุข , สมั ภาษณ์ 1 ตลุ าคม 2564) (นางสบาย นาคงาม , สมั ภาษณ์ 5 ตลุ าคม 2564) แผนพฒั นาท่องถิ่นตาํ บลเขานิพนั ธ์ พ.ศ. 2561-2565. [ออนไลน์].สืบคน้ เมื่อวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564.จากhttp://www.khaoniphan.go.th/files/com_develop_plan/2019-09_3a74cb454bcb10f.pdf ประวตั ิตาํ บลเขานิพนั ธ.์ [ออนไลน์].สืบคน้ เมื่อวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564. (http://www.khaoniphan.go.th/travel/detail/123) แหล่องทอ่ งเทยี่ วท่ีสาํ คญั . [ออนไลน์].สืบคน้ เม่ือวนั ที 21 พฤศจิกายน 2564.

33 ภาคผนวก

34

35

36

37 “พระใหญง ามเดนเห็นสงา ถ้ําภูผางามตา เสรมิ ราศี งานชกั พระ ชักวา วไทย ประเพณี งานเดน ดี อุตสาหกรรม ทัง้ แรยาง” “เขานิพันธเมืองนาอยู คนมีสุขภาพ และสขุ ภาพชวี ติ ทีด่ ”ี