บทที่ 4 โครโมโซม 1

กล่มุ สาระการเรยี นร้วู ทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี รายวิชา ชวี วิทยา๒ รหสั วิชา ว๓๐๒๔๒ โดย…ครูพชั รี อนิ ทาปัจ

เรื่อง โครโมโซมและ สารพันธกุ รรม

เน้ือหาและช่วั โมงเรียน 1.การถา่ ยทอดยีนและโครโมโซม 2. โครโมโซม (Chromosome) 3. สารพนั ธุกรรม 4. สมบตั ิของสารพันธกุ รรม (Properties of genetic) 5. มวิ เทชัน (Mutation)

1. การถ่ายทอดยนี และโครโมโซม https://www.turbosquid.com/3d-models/chromosome-3d-model/669709

https://www.emaze.com/@AZQWCFOO/DNA,-Genes,-+-Chromosomes

การถา่ ยทอดยีนและโครโมโซมของพอ่ แม่ สามารถสง่ ตอ่ ขอ้ มูลทางพนั ธุกรรมไปยังร่นุ ลูกหลานไดอ้ ย่างไร ?

การปฏสิ นธิ (Fertilisation) การเขา้ ค่กู นั ของ Homologous chromosome

การสรา้ งเซลลส์ บื พนั ธ์ุ (Gametogenesis)



การถ่ายทอดยีนและโครโมโซม (Gene and Chromosome inheritances) ►การถ่ายทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรม การแบง่ เซลลแ์ บบ meiosis ได้ เซลล์สืบพันธ์ุ (gamete) ปฏสิ นธิ (fertilization) เปน็ ไซโกต (zygote) แบง่ เซลล์ เจริญเติบโตเปน็ ตวั ออ่ น (embryo) พัฒนาอวัยวะ รา่ งกาย -ยอ้ มสีนิวเคลียส มีโครงสร้างที่เป็นเส้นๆเรยี ก โครโมโซม (chromosome) ใช้ติดตามการ เปลีย่ นแปลงของโครโมโซม ในการแบง่ เซลล์แบบ mitosis และ meiosis -ทุกเซลล์พฒั นาใน zygoteมาจากพ่อกบั แม่ อย่างละครึง่ หนึง่ ทาใหล้ ูกมีความแปรผนั ไป จากพอ่ แม่

4.1 โครโมโซม (Chromosome) 4.1.1 รปู รา่ ง ลักษณะ และจานวนโครโมโซม

คาริโอไทป์ (Karyotype)  เปน็ การศกึ ษาจานวนและลักษณะรูปร่างของโครโมโซมในนิวเคลียส ของเซลล์ยูแคริโอต แล้วนามาจัดเรียงกันเป็นกลุ่มตามขนาด โครโมโซมและตาแหน่งของเซนโทเมียร์ โดยนิยมใช้โครโมโซมใน ระยะเมทาเฟส

ชนดิ ของโครโมโซม  การจาแนกโครโมโซมสามารถจาแนกได้ตามขนาดของเซนโทร เมียร์ เพื่อพิจารณาตาแหน่งของเซนโทรเมียร์ พบว่าสิ่งมีชีวิตสปีชีส์ หนึง่ อาจมีโครโมโซมที่มีรูปร่างแบบเดียวหรือหลายแบบก็ได้

จานวนโครโมโซมในเซลล์รา่ งกายของสิ่งมชี วี ิตสปชี สี ์ตา่ งๆ

เราสามารถใช้จานวนโครโมโซมระบุชนดิ ของสิง่ มีชีวิตไดห้ รอื ไม่ ชนิดของสิง่ มชี ีวติ ไม่สามารถระบไุ ด้จากจานวนโครโมโซม เพราะสง่ิ มีชวี ติ บางชนดิ อาจมีจานวนโครโมโซมเท่ากนั ได้

จานวนโครโมโซมมีความสัมพันธก์ ับระดบั ความซบั ซ้อน ของสง่ิ มีชีวติ หรอื ไม่ จานวนโครโมโซม ไม่มีความสมั พันธ์กับ ระดับความซับซอ้ นของสิ่งมีชีวิต

สว่ นประกอบของโครโมโซม

สว่ นประกอบของโครโมโซม โครโมโซมของยคู ารโิ อต มสี ดั ส่วนของ DNA และโปรตนี • 1 ใน 3 เปน็ DNA • 2 ใน 3 เป็นโปรตีนฮิสโตน (histone) กบั นอนฮิสโตน (nonhistone)

สว่ นประกอบของโครโมโซม โปรตีนฮสิ โตน มีกรดอะมิโนทม่ี ีประจบุ วก (basic amino acid) เช่น ไลซนี และอาร์จนี ีน ทาให้ สามารถจับสาย DNA ทเ่ี ป็นประจุลบไดด้ ี จึงเกดิ การสร้างสมดลุ ของประจุของโครมาทนิ ดว้ ยสาย DNA พันรอบกล่มุ โปรตนี ฮิสโตน เรยี กวา่ นวิ คลีโอโซม (Nucleosome)

สว่ นประกอบของโครโมโซม โครโมโซมของโพรคาริโอต เช่น E.coli • มจี านวนโครโมโซมชุดเดยี ว และเปน็ รูปวงแหวนประกอบดว้ ย DNA 1 โมเลกุล และไมม่ ฮี ิสโตน

ส่วนประกอบของโครโมโซม • สารพนั ธุกรรมท้งั หมดของโครโมโซม 1 ชดุ ของสิ่งมชี ีวิต เรยี กว่า จโี นม(Genome) • จีโนม หมายถงึ สารพันธกุ รรมหรอื กรด นิวคลีอิกทั้งหมดภายในเซลลส์ ิง่ มีชีวิตที่ อยูใ่ นนิวเคลียส ไมโทคอนเดรยี คลอโรพ ลาสต์



โครโมโซมและพลาสมิดภายในเซลล์แบคทีเรีย

 ขนาดของจโี นม จานวนโครโมโซมและจานวนยนี ของ สิ่งมีชวี ิตสปีชสี ์ต่างๆ

Arabidopsis thaliana  เป็นพืชต้นแบบในการศึกษา พั น ธุ ก ร ร ม พื ช เ นื่ อ ง จ า ก มี ลักษณะเหมาะสมในการศึกษา คื อ เ ป็ น พื ช ด อ ก ข น า ด เ ล็ ก เจริญเติบโตเร็ว วัฏจักรชีวิตส้ัน จีโนมมีขนาดเล็กประมาณ 135 ล้านคู่เบส และทราบลาดับนิวคลี โอไทดข์ องจีโนม